OntdekZelf - magnetisme Werkwijze Alle OntdekZelf experimenten zijn bedoeld voor de leerling om zelf te ontdekken. Laat de leerling vanaf het begin werken met zijn materialen en ontdekken hoe hij tot een antwoord of een werkende oplossing komt. Voor u als leraar is er weinig werk te doen, u hoeft alleen te zorgen dat ze de juiste materialen en opdracht krijgen en af en toe (maar alleen wanneer echt nodig) uitleg te geven. Het is niet nodig dat u alles gaat verklaren. Het is wel belangrijk dat u de leerling de kans en tijd geeft om te ontdekken waardoor u bewerkstelligt dat ze gemotiveerd blijven en niet vergeten wat ze allemaal zelf ontdekt hebben. Laat ze kort opschrijven wat ze ontdekt hebben en laat ze aan het eind van de les samen bespreken wat de resultaten waren. Verklaar alleen iets wanneer het echt gevraagd wordt. Qua organisatie kost deze opzet weinig tijd en voorbereiding. Zorg er alleen voor dat de leerling krijgt wat hij voor de vraag/opdracht nodig heeft dat hij en teruggeeft wat hij heeft gebruikt. Met bijgaande materialen kunt u (een deel van) onderstaande experimenten uitvoeren, afhankelijk van wat u heeft aangeschaft.
EXPERIMENTEREN MET MAGNETISME
1) Probeer eens te ontdekken wat je met een magneet kunt doen? Benodigd materiaal: - magneet - paperclip/spijkers Toelichting: Magneten trekken alleen ijzer aan en kunnen elkaar afstoten en aantrekken.
2) Wat is aardmagnetisme? Benodigd materiaal: - kompas (zonder magneet erbij) Toelichting: De aarde is ook magnetisch, op de noordpool en de zuidpool zitten de magnetische polen.
3) Welke materialen worden door een magneet aangetrokken? Benodigd materiaal: - magneet - diverse kleine materialen van verschillende stoffen zoals hout, plastic, steen, aluminium, papier, glas, rubber, messing Toelichting: Magneten trekken alleen ijzer aan of ijzerhoudende materialen zoals een cassettebandje (oud).
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL
[email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme 4) Hoe zou je kunnen laten zien wat een sterke of een zwakke magneet is? Benodigd materiaal: - magneet - paperclips Toelichting: Hoe sterker de magneet hoe meer paperclips er aan blijven hangen.
5) Zou je een magneet kunnen laten zweven? Benodigd materiaal: - 2 staafmagneten of ringmagneten - houder voor magneten of - 2 ringmagneten - staafje hout
6) Zou je met een magneet ook een kompas kunnen maken? Benodigd materiaal: - langwerpige magneet - schoteltje water met een platte kurk of kunststof dekseltje waarop magneet kan drijven of - stukje garen van +/- 50 cm Toelichting: De naald van een kompas is ook een magneet, de magneet zal zich dus als een kompas willen gedragen en kan dat wanneer de magneet vrij in zijn beweging is.
7) Hoe zoek je met een kompas de noordpool en zuidpool? Benodigd materiaal: - kompas Toelichting: De kompasnaald zal in de richting noord/zuid gaan staan en de pijl wijst naar de noordpool. De indeling op een kompas heet een windroos.
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL
[email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme 8) Waar staat jullie huis volgens de kompas? Benodigd materiaal: -kompas - plattegrond van de school of schoolomgeving Toelichting: Leg de kompas in de juiste richting op tafel en bepaal eerste de positie van de aangrenzende lokalen en daarna steeds verder weg.
9) Hoe maak je van een staafmagneet een hoefmagneet? Benodigd materiaal: - staafmagneet - 2 ijzeren stripjes of staafjes Toelichting: De kracht van een magneet ligt aan de uiteinden, met de 2 ijzeren stripjes aan de uiteinde maken ze een U-vorm (hoefmagneet).
10) Hoe zou je zelf een magnetische afvalscheider kunnen maken? Benodigd materiaal: - magneet - wat paperclips of spijkertjes van ijzer - bakje rijst of papiersnippers Toelichting: Alleen de paperclips worden door de magneet aangetrokken en de rest blijft liggen.
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL
[email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme 11) Waar is een magneet het sterkst en hoe kun je dat laten zien? Benodigd materiaal: - staafmagneet - vel stevig papier of karton - ijzervijlsel Toelichting: De magneet niet rechtstreeks met het ijzervijlsel in contact brengen aangezien het lastig wordt dit weer te verwijderen. Magneet onder het vel op tafel leggen en een beetje ijzervijlsel uitstrooien. Er ontstaat een patroon en aan het uiteinde van de magneet blijft het meeste liggen. Wanneer je twee staafmagneten aan elkaar legt, ontstaat er eigenlijk weer een nieuwe staafmagneet waarvan de beide uiteinden weer het sterkst zijn.
12) Kun je zelf een magneet maken? Een magneet is eigenlijk een staaf ijzer waar alle kleine deeltjes (moleculen) netjes in rijen achter elkaar liggen. Bij een normaal stuk ijzer liggen de deeltjes door elkaar heen. Hoe zou je nou een van een stuk ijzer een magneet kunnen maken? Benodigd materiaal: - sterke magneet - strip of staafje ijzer Toelichting: Door met de magneet langs de ijzerstrip te gaan (steeds vanaf het begin naar het eind en weer van voren af aan alsof je alle ijzerdeeltjes één kant op wilt vegen) wordt de ijzeren staaf zwak magnetisch. Te testen met kompas.
Aanvullende vragen of experimenten: 13) Waarvoor worden magneten allemaal gebruikt? 14) Wat gebeurt er wanneer je 5 paperclips onder een magneet hangt en de magneet eraf haalt? 15)Welke munten worden door een magneet aangetrokken? 16) Wanneer je een magneet vaak en hard laat vallen wordt hij zwakker (niet uitproberen). Hoe zou dat komen? Denk daarbij aan de ijzerdeeltjes of moleculen. 17) Waarom zijn magneten zo handig?
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL
[email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme Inhoud van de startset Magnetisme 114515
Functie
114500
Set staafmagneten 75 mm lang
Algemene experimenten
114539
Keramische magneten rond, 10 stuks
Zwevende magneet op houten staafje Zwevende magneet. Magneet aan koord en vastgemaakt aan tafel wordt omhoog getrokken door tweede magneet zonder tweede magneet aan te raken.
114555
Hoefmagneet 140 mm hoog, met sluitplaatje
Algemene experimenten, om als kompas te te gebruiken of als demonstratie bij het afval scheiden
114557
Natuurmagneet
Magneeterts met een natuurlijke magneetkracht.
114535
IJzervijlsel in vlak, afgesloten transparant doosje
Aantonen van de magneetkrachtlijnen
114508
Zakkompas 35 mm
Oriëntatie met een kompas. Aanduiding van noord- en zuidpool bij magneet.
114550
Set van 12 verschillende metalen
Wat wordt wel en niet door een magneet aangetrokken. Maak een hoefmagneet met behulp van een staafmagneet.
114513
Set magnetiseerstaafje
Maak zelf een magneet van een staafje ijzer. Maak met dit staafje en een koordje weer een kompas.
Opbergbak met deksel, handleiding leraar en vragenboekje leerlingen
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL
[email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL