NVPI Marktinformatie Audio 2005 De NVPI is de brancheorganisatie van de entertainmentindustrie en behartigt de belangen van de platenmaatschappijen, producenten van videofilms en van de producenten/ distributeurs van interactieve software. Jaarlijks laat zij diverse marktonderzoeken uitvoeren om zo een duidelijk beeld te kunnen presenteren van de ontwikkelingen in de diverse markten. Dit document gaat over de ontwikkelingen binnen de geluidsdragermarkt, over de platenmaatschappijen en over de consumenten van cd’s. Voor deze uitgave is gebruik gemaakt van cijfers uit het GFK panelonderzoek, NVPI marktgegevens en de GFK Mega Top 100.
De muziekmarkt De audiomarkt daalde in 2005 met 18% in omzet en 14% in stuks. Daarmee is de audiomarkt in 10 jaar tijd met 35% in omzet gedaald. De teloorgang van de single, de prijserosie binnen muziek-dvd en overall dalende albumverkopen door o.a. kopiëren en downloaden spelen de branche parten. De singlemarkt bleef ook in 2005 verder dalen en zakte naar 2 miljoen verkochte stuks. De verwachting dat de online verkoop van losse tracks de singlemarkt zal overnemen is ten dele uitgekomen. Met 4,3 gedownloade tracks is de online markt aan een bemoedigende start begonnen maar vervangt de fysieke markt niet. De verkoop van cd-albums daalde met 13% in omzet en in stuks. De gemiddelde winkelprijsprijs van een cd album bleef voor het eerst sinds jaren stabiel op €12,95. Het segment muziek-dvd daalde fors met 31% in omzet en 13% in stuks. Het grote verschil zit in een grote daling in prijs van dvd. Het aandeel nationaal product daalde in 2005 toe van 21%. Ondanks een aantal goed lopende titels van lokale artiesten werd er toch minder product van eigen bodem verkocht. Ontwikkeling Nederlandse geluidsdragersmarkt (* = inclusief muziekvideo) Jaar Omzet Groei Volume Groei 1991 578 9% 48,2 2% 1992 520 -10% 39,8 -17% 1993 528 2% 42,2 6% 1994 519 -2% 42,1 0% 1995 520 1% 44,3 5% 1996 505 -3% 43,3 -2% 1997 537 6% 45,5 5% 1998 505 -6% 41,5 -9% 1999 490 -3% 39,5 -5% 2000 494 1% 39,9 1% 2001 486 -1,5% 37.7 -5.5% 2001* 498 38,3 2002 467 -6% 34.2 -11% 2003 444 -5% 33.3 -3% 2004 411 -7% 31.7 -4,8% 2005 338 -18% 27.2 -14% In 2001 is de NVPI muziekvideo (vhs en dvd) als aparte drager gaan registreren. Vanaf 2002 is dit een volledig onderdeel geworden van het onderzoek rondom de audiomarkt. Om de vergelijking met 2001 overzichtelijk te maken staat dit jaar twee maal in de tabel. Boven de dubbele streep is exclusief muziekvideo, daaronder inclusief.
1
Digitale muziekmarkt neemt vlucht Consumenten omarmen wereldwijd het kopen van muziek via internet om er vervolgens met hun mobiele speler of telefoon naar te luisteren. Het aantal sites waar consumenten hun favoriete muziek kunnen kopen neemt steeds meer toe, net zoals het aantal consumenten dat er gebruik van maakt. Hierdoor zien platenmaatschappijen hun eerste inkomsten uit online verkopen. In Nederland bedroeg de verkoop van gedownloade muziek 4,3 miljoen tracks en (tegen een gemiddelde prijs van 0,99 cent) 4,3 miljoen euro. De inkomsten voor platenmaatschappijen uit digitale distributie stegen wereldwijd van 380 miljoen naar 1,1 miljard dollar. Dit blijkt uit cijfers van de IFPI, de internationale organisatie van de platenmaatschappijen in het Digital Music Report 2006. ‘Muziek is een van de belangrijke aanjagers van de digitale economie’, aldus IFPI-voorzitter John Kennedy bij de presentatie van het rapport. De inkomsten uit digitale distributie maken nu ongeveer zes procent van de totale omzet van de platenmaatschappijen uit. Iets minder dan de helft daarvan is afkomstig uit verkopen van tracks en ‘realtones’ voor de mobiele telefoon. Terwijl het aantal muziektracks dat via het internet beschikbaar is verdubbelde tot ruim twee miljoen, werden er meer dan 420 miljoen tracks gedownload. Het succes van dat legale aanbod helpt bij het terugdringen van het gebruik van illegaal aanbod. Recent onderzoek, uitgevoerd door Jupiter Research, laat zien dat 6% van de internetgebruikers in Engeland en Duitsland regelmatig muziek online koopt, terwijl nog maar 5% files van illegale bron downloadt. Opvallend is daarbij dat het bij kopers vooral gaat om nieuwe gebruikers en niet om mensen die voorheen veel gebruik maakten van illegaal aanbod. Het aantrekken van deze laatste groep is een kwestie van een lange adem. De verdere ontwikkeling van de digitale markt kent een aantal uitdagingen, waaronder het verder terugdringen van de oneerlijke concurrentie die het illegale aanbod vormt en het bevorderen van de uitwisselbaarheid van bestandsformaten en apparaten. Om die uitdagingen het hoofd te bieden doet de IFPI een beroep op de Internet Service Providers ‘Het is niet voldoende dat zij delen in het succes van digitale muziek – ze moeten er ook hun verantwoordelijkheden in nemen’, aldus John Kennedy. Albums De albummarkt is zowel in waarde als in stuks in 2005 wederom gedaald met 13% in stuks en omzet. De gemiddelde winkelverkoopprijs bedraagt 12,96. Albumverkopen in miljoenen stuks Jaar LP MC DVDA/SACD CD 1991 1,3 2,7 1992 0,6 1,8 1993 0,3 1,6 1994 0,3 1,3 1995 0,2 1,2 1996 0,2 0,8 1997 0,2 0,6 1998 0,2 0,4 1999 0,2 0,3 2000 0,1 0,3 2001 0,1 0,2 2002 0,2 0,1 0,03 2003 0.2 0,06 0,2 2004 0.2 0.01 0.1 2005 0.3 0.1
39,2 33,2 34,6 34,6 35 34,4 36,9 34,2 33,5 34,1 32,4 28 25.1 23.4 20.2
Totaal 43,2 35,6 36,5 36,2 36,4 35,4 37,7 34,8 34 34,5 32,7 28,3 25.5 23.7 20.6
2
Vorig jaar was er nog hoop gevestigd op het nieuwe cd-format SACD en dvd-audio. Helaas zagen we in 2005 de verkoop van deze dragers alweer afnemen. Er wordt nu gekeken naar de combinatie van beeld en geluid met de zogenaamde Dual-disc. Op de ene kant van de disc staat het album op cd-format en op de andere kant staat beeldmateriaal in de vorm van clips of live-optredens. Een aantal platenmaatschappijen brengt op dit moment hun geluidsopnamen op deze manier uit. Albumverkopen in miljoenen euro’s Jaar LP MC DVDA/SACD CD Totaal 1991 9 17 529 555 1992 5 15 477 497 1993 2 14 479 495 1994 2 10 474 486 1995 2 9 471 492 1996 1 7 454 462 1997 1 4 492 495 1998 2 4 469 475 1999 1 3 458 462 2000 1 1 466 468 2001 1 1 461 463 2002 0.7 403 2 1 406 2003 5.6 335 2 0.3 343 2004 2.9 302 2 0.08 307 2005 2.0 262 2 266 De gemiddelde prijs van de cd albums is sinds de opmars in 1988 niet zo laag geweest als het niveau van 2004, maar stabiliseerde in 2005. Daarmee blijft de prijs van een cd-album op een historisch laag punt. Bij de verkoopprijs van een cd moet ook opgemerkt worden dat er tussen verschillende retailketens soms grote prijsverschillen zijn op eenzelfde titel. De prijsbewuste consument kan hier zijn voordeel mee doen. Ontwikkeling gemiddelde prijs cd album (enkel en dubbel) in euro’s in euro's
22,00
21,06 20,96
20,00 18,00
17,02
16,00 14,00
13,39 13,84 13,30 13,48
14,38
14,39 13,73 13,84 13,70 13,48 13,21 13,34 13,56 13,66 13,6614,25
12,9 12,9
12,00 10,00 '85
'86
'87
'88
'89
'90
'91
'92
'93
'94
'95
'96
'97
'98
'99
'00
'01
'02
'03
'04
Singles
Dat de single in de vorm van de cd-2track of cd-maxi-single haar langste tijd heeft gehad is inmiddels wel duidelijk. De daling die dit segment van de audiomarkt de afgelopen jaren liet zien was enorm. In vijf jaar tijd is de markt voor singles in stuks gehalveerd. In 2005 werden er 2 miljoen singles verkocht. Binnen de singlemarkt blijft de vinyl maxisingle wel een stabiele - doch marginale - rol spelen met een verkoop die schommelt rond de 0,1 miljoen stuks. Maar de rol van de vinylsingle is ten opzichte van de cd uitermate klein.
3
5
Alle ogen zijn in 2005 gericht op de downloads van losse tracks via internet wat de fysieke drager zou kunnen vervangen. Ook het downloaden en beluisteren van losse tracks via de mobiele telefoon wordt als een nieuwe kans voor de single-markt gezien. De eerste meetbare resultaten van losse tracks over het internet zijn terug te vinden in de paragraaf over digitale verkoop. Single verkopen in miljoenen Jaar
Omzet 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Stuks 23 23 23 33 38 43 40 30 28 26 23 16 14 12 8
5 4,2 5,7 5,9 7,9 7,9 7,8 6,6 5,5 5,4 5 3,6 3.2 2.7 2.0
Verkoopkanalen De laatste jaren is er voor entertainment producten een aantal retailkanalen bijgekomen. Meest opvallend is de opkomst van het elektroretail kanaal (voornamelijk Media Markt) dat in 2004 9% van de totale markt voor haar rekening nam. Ook supermarkten, drogisterijen en benzinestations (vertegenwoordigd in overig) verhandelen sinds een paar jaar entertainment product. Ook hier stagneerde de groei en bleef het marktaandeel hangen op 16%. De entertainmentspeciaalzaak blijft met een marktaandeel van 53% het belangrijkste kanaal. Maar ook hier is een lichte daling te zien. Dat deze drie kanalen dalen of stabiliseren in hun marktaandeel zou erop kunnen zijn dat er minder schapruimte voor audioproduct wordt ingeruimd en dat de retailer meer kijkt naar ander entertainmentproduct. Een andere reden zou kunnen zijn dat de gedaalde gemiddelde prijs met name in deze kanalen is doorgevoerd. De aankopen via internet en via clubs/postorder (die overigens vaak ook via internet werken) zijn in 2004 juist gestegen. Dat zou er op kunnen duiden dat het zogenaamde ‘thuiswinkelen’ in Nederland eindelijk vaste voet aan de grond begint te krijgen. En dat biedt perspectieven voor de zogenaamde e-tailers.
4
100%
4
8
9
9
54
53
90% 80% 70%
58
58
55
52
50
60% 50% 40%
13
13
30% 20% 10%
12
12
9
6
2
5
14
3
6 4
11
10
11
12
14
16
15
16
19
19
19
17
16
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
0%
overig
club/p.o.
Internet
warenhuis
speciaalzaak
electro retail
Genres Het aandeel nationale popmuziek kwam het afgelopen jaar uit op 21% van de markt. Op muzikaal gebied boekte Anouk, Guus Meeuwis en Jan Smit top 10 succes met hun albums. Dit vertaalde zich ook door naar de downloads waar Nederlands product veel aftrek genoot. De categorie ‘Jazz en blues’ mag voor het eerst sinds jaren weer van een stijgende belangstelling genieten en steeg naar een marktaandeel van 5%. Niet in de laatste plaats door succesvolle cd’s van Jamie Cullum en Trijntje Oosterhuis. De Klassieke markt moest in 2004 terrein inleveren en daalde naar 5% van de cd-markt. De Dance markt revancheerde zich met een stijging naar 7%. Genreverdeling (in % bestedingen) 1999 2000
2001
2002
2003
2004
2005
Pop/MOR
54%
51%
53%
53%
53%
51%
51%
Rock/alternative Country World/Folk Jazz/Blues New age Soundtrack/musical House/techno/dance R&B/Soul Klassiek Overig Totaal
16% 4% 2% 1% 1% 2% 5% 4% 8% 3% 100
18% 2% 2% 2% 2% 2% 4% 3% 11% 3% 100
13% 1% 1% 2% 2% 2% 7% 3% 11% 5% 100
14% 1% 2% 2% 1% 4% 4% 3% 10% 6% 100
15% 1% 1% 2% 1% 3% 4% 4% 8% 8% 100
16% 1% 1% 4% 1% 3% 2% 3% 7% 11% 100
18% 1% 2% 5% 1% 1% 7% 7% 5% 1% 100%
5
Genreverdeling (in % omzet) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
11
9
9
9
8
11
67
65
64
69
63
11
10
8
7
5
69
66
74
Klassiek 64
65
68
Pop internationaal Pop nationaal
23
22
26
27
23
26
24
22
21
24
21
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Muziek-dvd Muziek op dvd is de afgelopen jaren een enorme groeimarkt gebleken. Die groei viel het afgelopen jaar echter flink terug. In stuks met 13% en in omzet met 31%. Dat de omzet harder terugliep komt door de flinke prijsdaling van de gemiddelde muziek-dvd. Het afgelopen kwamen veel budgettitels op de markt die voor ruim onder de tien euro verkocht werden. Verkoop muziek dvd in stuks 6 5,3 4,9
5
4,6
4
3 2,3 2
1
0,6
0 20011
2002
2003
2004
2005
Consumentenprofiel Voor 2005 is er geen onderzoek gedaan naar het consumentenprofiel van de muziekconsument. Ter informatie tonen we hieronder de gegevens die we tot en met 2004 hebben vergaard die wel een bepaalde trend duidelijk maken.
6
Verdeling M/V consumenten 2004 120 100 80
43
43
35
40
43
35
35 vrouw
60
man
40 20
57
57
57
60
65
65
65
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
0
Het zwaartepunt van de leeftijdsgroepen die audioproduct kopen verschoof in 2004 naar de groep boven de 30. Dat betekent dat daling in de jong volwassenen die we de afgelopen jaren al in lichte mate signaleerden in 2004 een flinke val naar beneden deed naar 19%. Consumenten van 30 jaar of ouder zijn in meerdere mate verantwoordelijk voor de aanschaf van cd’s en muziek dvd’s. Zo zien we de groep senioren, vooral tussen 50 en 60 jaar, de afgelopen jaren juist groeien. Wat de reden is van de dalende verkoop aan jonge volwassenen zou in een nader onderzoek naar voren moeten komen. Mogelijke oorzaken zouden kunnen zijn dat deze leeftijdsgroep meer gebruik maakt van het internet om legaal (of illegaal) muziek te downloaden (deze verkopen zijn nog niet gemeten voor dit onderzoek), of dat deze leeftijdsgroep haar geld uitgeeft aan andere (entertainment) artikelen zoals dvdfilm, games, mobiele telefonie of mp3-spelers. Vooralsnog was in 2004 45% van de audioconsument tussen de 30 en 49 jaar, waarvan meer dan de helft van het mannelijke geslacht. Bestedingen naar leeftijdsgroep 100% 90% 80%
8
8
7
8
8
8
8
7
15
16
16
16
70% 60%
24
26
25
27
50%
8
6
9
11
11
18
17
21
8
26
9
10
12
14
20
27
30
31
20-29 jr 12-19 jr
28
20% 10%
30-39 jr
24 25
31
50-59 jr 40-49 jr
27
40% 30%
60+ 22
28
27
25
26
19
14
13
13
14
11
10
10
9
10
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
0%
Goud en platina Daalde het aantal bekroonde titels de afgelopen jaren, in 2005 werden er beduidend meer producties met het edelmetaal bekroond. In 2004 waren dit er 79, in 2005 maar liefst 95. In totaal kregen 68 producties een Gouden plaat, 21 een Platina en wonnen 6 albums Meervoudig Platina.
7
De dalende singlesmarkt laat zich ook binnen Goud/Platina zien. Slechts 3 singles behaalden een bekroonde status, deze waren echter wel alle drie goed voor Platina. Het betrof hier de kerstsingle van Trijntje Oosterhuis en Do, de benefietsingle van Artiesten voor Azië en de single van Ch!pz 1001 Arabian Nights. In 2004 werden nog 11 singles bekroond. Genres als Kleinkunst en Klassiek waren vorig jaar relatief goed vertegenwoordigd. Er kregen 8 klassieke albums en 2 kleinkunstproducties een bekroning. Wibi Soerjadi mocht twee keer een Platina plaat in ontvangst nemen, eenmaal voor Encore en eenmaal voor Pieces of a dream. Toots Thielemans kreeg Meervoudig Platina voor zijn Hard to say goodbye. In de Kleinkunst werden 2 bijzondere projecten bekroond. Kees van Kooten en Wim de Bie behaalden Goud met hun oeuvreoverzicht Audiotheek en Youp van ’t Hek voor het cd/boekproject Terugblik. Nederlands product kwam veelvuldig in de Goud/Platinalijst voorbij. Er werden 33 producties van eigen bodem bekroond. De lijst wordt aangevoerd door Anouk die met haar Hotel New York Dubbel Platina behaalde. Andere succesvolle artiesten waren onder meer Jan Smit (Goud én Platina), Guus Meeuwis, Ch!pz, Janine Jansen en Within Temptation. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal gouden en platina onderscheidingen. • De gouden status wordt behaald bij single- of albumverkopen van 40.000 stuks of meer (was 50.000 vóór 2000) • De platina onderscheiding wordt behaald bij singleverkopen van 60.000 stuks (was 75.000 vóór 2000) of meer en bij albums voor verkopen van meer dan 80.000 stuks (was 100.000 vóór 2000). • Bij klassiek wordt goud behaald bij albumverkopen van 15.000 stuks of meer en platina bij albumverkopen van meer dan 25.000 stuks. • Bij muziek-dvd krijgt een product de gouden status bij een verkoop van 40.000 stuks en platina bij een verkoop van 80.000 stuks. Gouden en platina onderscheidingen
Singles goud Singles Platina Singles meerv. Platina Albums Goud Albums Platina Albums meerv. Platina Muziek-dvd Goud Muziek-dvd Platina Muziek-dvd Meerv Plat. Totaal
1999 14 9 1 79 37 16
2000 21 5 1 123 62 20
2001 20 10 0 105 50 33
2002 7 4 0 96 27 9 1 1
2003 5 1 1 54 19 16 9 0
2004 5 6 0 48 10 2 6 1 1
2005 0 3 0 59 17 6 9 1 0
152
332
218
145
105
79
95
8
De meest succesvolle albums, singles en muziekdvd’s in 2005
Single Top 10 2005 Titel 1 Guus Meeuwis 2 James Blunt 3 Shakira 4 Racoon 5 Daniel Powter 6 Akon 7 Jeugd van Tegenwoordig 8 Anouk 9 Sugababes 10 Lange Frans en Baas B (bron: GFK Megacharts)
Artiest Geef mij je angst You’re beautiful La tortura Love you more Bad day Lonely Watskeburt? Girl Push the button Het land van
Maatschappij EMI Warner Sony BMG PIAS Warner Universal PIAS EMI Universal Walboomers
Album Top 10 2005 Titel 1 Katie Melua 2 Anouk 3 Robbie Williams 4 Jan Smit 5 Coldplay 6 Guus Meeuwis 7 Kane 8 Il Divo 9 Robbie Williams 10 Madonna (bron: GFK Megacharts)
Artiest Piece by piece Hotel New York Intensive Care Jansmit.com X&Y 10 jaar levensecht Fearless Il Divo Greatest Hits Confessions on a dancefloor
Maatschappij Rough Trade EMI EMI A&C EMI EMI Sony BMG Sony BMG EMI Warner
Muziek dvd Top 10 2005 Artiest 1 U2 2 Guus Meeuwis 3 Toppers 4 Eagles 5 Phil Collins 6 Jan Smit 7 Frans Bauer 8 Tiesto 9 Robbie Williams 10 U2 (bron: GFK Megacharts)
Titel Vertigo In Concert Toppers in Concert Farewell tour II Finally Op de bühne Om van te dromen In concert 2004 Live at Knebworth Go Home
Maatschappij Universal EMI EMI Warner Warner A&C Rocket Black Hole EMI Universal
9
Download top 10 2005 Artiest 1 Guus Meeuwis 2 Anouk 3 Jan Smit 4 Coldplay 5 Anouk 6 Racoon 7 James Blunt 8 Daniel Powter 9 Jamie Cullum 10 Will Smith (bron: GFK Megacharts)
Titel Geef mij je angst Girl Vrienden voor het leven Speed of sound Lost Love You More You’re beautiful Bad Day Everlasting love Switch
Marktaandelen 1 Sony/BMG 2 Universal Music Nederland 3 EMI Music Holland B.V. 4 Warner Music Benelux B.V. 5 Play It Again Sam 6 CNR Music/Roadrunner 7 Artist & Company 8 Challenge Records Service B.V. 9 V2 records 10 Coast to Coast BV.
25.8% 24.2% 22.6% 11.4% 3.4% 3.2% 1.1% 0.8% 0.8% 0,5%
Bovenstaande marktaandelen zijn de marktaandelen binnen de NVPI-leden. Deze vertegenwoordigen 88% van de totale audiomarkt. Bronnen Voor deze uitgave is gebruik gemaakt van cijfers uit het GFK Benelux Marketingservices, NVPI marktgegevens en de GFK Megacharts.
10
