www.vandamcoaching.com
Inhoud 1.
Wat je aan dit E-book hebt.............................................................................................................. 3
2.
Geef inhoud aan je loopbaan: ken de 9 mogelijkheden.................................................................. 5 2.1.
Kiezen uit 9 opties om je loopbaan in te vullen ...................................................................... 5
2.2.
Risicoloos 9 mogelijkheden voor jezelf onderzoeken ............................................................. 6
2.3.
Voor- en nadelen van de 9 loopbaanperspectieven inventariseren ....................................... 7
2.4.
Vergelijk het overzicht van voor- en nadelen met alle minpunten van je huidige baan ........ 8
3.
Loopbaanverandering: carrièreboost of carrièreswitch?.............................................................. 10
4.
Kiezen tussen een carrièreboost of carrièreswitch ....................................................................... 12
5.
Betaalbaar zelfonderzoek met vier loopbaantests ....................................................................... 16
6.
Carrièreboost................................................................................................................................. 20 6.1.
Doelen stellen en toetsen aan jouw personal mission statement ........................................ 20
6.2.
Zo formuleer je een personal mission statement ................................................................. 21
6. 3.
Bij downs in het werk toch denken in mogelijkheden .......................................................... 24
6.4.
Proactief en tactisch veranderingen bespreken.................................................................... 25
7.
Carrièreswitch ............................................................................................................................... 27 7.1.
Persoonlijkheidsanalyse en zelfreflectie ............................................................................... 29
7.2.
Obstakels voor een carrièreswitch overwinnen.................................................................... 30
7.3.
Hoe kom je erachter wat je echt wilt? .................................................................................. 31
7.4.
Weet wat jouw loopbaanankers zijn ..................................................................................... 37
7.5.
Doelen en actieplan formuleren in 6 stappen ...................................................................... 40
7.6.
Tien tips voor een carrièreswitch .......................................................................................... 42
8.
Actief meer werkplezier creëren ................................................................................................... 44 8.1.
Een persoonlijke sterkte-zwakte analyse maken ................................................................. 45
8.2.
Tien tips voor meer werkplezier............................................................................................ 49
8.3.
Supersnelle zelfanalyse met behulp van 1-10 ratings ........................................................... 50
9.
Zelfstandig professional worden: voor jezelf beginnen ................................................................ 52
10.
En dan nu de allerbelangrijkste boodschap! ............................................................................. 56
11.
Verder lezen of luisteren .......................................................................................................... 57
12.
Een volledig loopbaantraject volgen ......................................................................................... 58
Wie is Richard van Dam? ....................................................................................................................... 59 Dit is versie 7.0 van Meer werkplezier met een carrièreboost of carrièreswitch. Gratis exemplaren van dit ebook zijn verkrijgbaar via www.vandamcoaching.com © 2012-2014 Richard van Dam
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 2
1.
Wat je aan dit E-book hebt
Heb je genoeg plezier in je werk? Doe jij elke dag waar je het beste in bent? Of valt het nogal tegen de laatste tijd? Wat kun je doen als je voor je gevoel niet genoeg voldoening uit je werk haalt? Hoe zorg je ervoor dat werk leuker wordt? Hoe pak je een carrièreswitch het beste aan? Wil je weten welke gereedschappen een loopbaancoach gebruikt om iemands carrière te innoveren? Als je straks klaar bent met lezen van dit boek kun je positieve veranderingen in je loopbaan aanbrengen. Je leert creatief inhoud te geven aan je professionele leven. Je hebt beter inzicht wat je eigenlijk echt wilt als je een carrièreswitch wilt maken. Je zult beter inzien wat in je werk of takenpakket moet veranderen om weer fluitend naar je werk te gaan. Verder zal duidelijk zijn of voor jou de oplossing zit in persoonlijke verandering, veranderingen in je huidige baan of veranderen van werk. Als loopbaanbegeleider en personal coach help ik dagelijks professionals die meer voldoening in hun werk willen. Met verschillende analyse- en interventiemethoden zorg ik dat zij duurzaam resultaten boeken in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Deze vooruitgang is mogelijk omdat deze professionals zich heel goed bewust zijn van hun unieke persoonlijkheid (wie ze in wezen zijn, wat ze precies willen, wat ze kunnen). Daardoor weten ze feilloos welke (loop)baan matcht met hun persoonsprofiel. En dat vormt weer de basis om zelf de regie in handen te nemen en actief vorm te geven aan je eigen leven. Alleen: niet iedereen investeert in een loopbaantraject. Daardoor ontbreekt meestal een duidelijk overzicht van eigen talenten, belangrijke werkwaarden, persoonlijke levensmissie en eigen sterke en zwakke punten. En probeer dan maar eens verandering in je loopbaan te krijgen, zonder helder beroepsprofiel voor ogen en zonder concreet loopbaanactieplan. Op latere leeftijd (47) heb ik zelf een carrièreswitch gemaakt. Uit ervaring weer ik dat je altijd je werksituatie kunt verbeteren, mits je goed weet wie je bent, wat je wilt, en wat je kunt. Als die basis er eenmaal is, kun je vervolgens succesvol de DAM-formule toepassen:
Doelgericht Actie nemen met een effectieve Mindset Dit boek is geschreven voor professionals die via zelfreflectie zelfstandig willen onderzoeken hoe zij plezier in hun loopbaan kunnen vergroten zonder meteen te investeren in een loopbaantraject. Ik zal niet het hele arsenaal aan loopbaantools beschrijven en ook pretendeer ik niet met dit boek ik de diepgang van een face-to-face coachingstraject te bereiken. Maar wat ik wel graag doe, is je gratis een aantal tips en tools aanreiken waarmee jij zelfstandig een start kunt maken. De praktische tips en oefeningen helpen hierbij en zullen je zeker stimuleren verder te denken over de inrichting van jouw loopbaan. Doe er je voordeel mee en pas de tips en oefeningen toe in de praktijk. Opdat ook jouw werkplezier groter wordt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 3
Voordat we verder gaan even kort aandacht voor de terminologie: carrièreboost of carrièreswitch. Wat is eigenlijk het verschil? Carrièreboost. Ben je niet helemaal tevreden met jouw huidige functie? Wil je er nieuw leven inblazen zonder meteen ingrijpende wending in je carrière te maken? In dat geval kun je onderzoeken of een carrièreboost een eenvoudige en effectieve oplossing biedt. Je blijft in je huidige functie en onderzoekt hoe je het werk leuker kan maken. Carrièreswitch. Misschien heb je onderhand alles wel uit je huidige baan gehaald en overweeg je een ommezwaai. Het kan zijn dat je gewoon wat anders wilt doen omdat je uit je loopbaan bent gegroeid. Wellicht besef je achteraf dat je destijds niet het juiste vak hebt gekozen. In al deze gevallen denk je aan inhoudelijk ander werk. Een carrièreswitch dus. De tips, oefeningen en inzichten in dit boek zijn soms relevant voor slechts een van deze twee. Maar je zult ook ervaren dat ze vaak op zowel een carrièreboost als een carrièreswitch toepasbaar zijn. Als je op dit moment alleen denkt aan een carrièreswitch kan het best zo zijn dat er ook waardevolle informatie voor jou staat in het onderdeel carrièreboost. Omgekeerd geldt hetzelfde. Als je een carrièrebeest bent lees dan gewoon beide onderdelen. Loopbaanvragen en onderwerpen die in dit boek aan bod komen: Hoe geef je opnieuw inhoud aan je loopbaan? De 9 mogelijkheden voor invulling van je loopbaan? Ga je van baan veranderen, je baan veranderen of jezelf veranderen? Welke loopbaantests van loopbaanbegeleiders kun jij ook gebruiken? Een persoonlijk mission statement formuleren en gebruiken. Oefeningen die je helpen kiezen tussen een boost of switch. Obstakels voor een carrière switch, welke kun je tegenkomen? Hoe kom je erachter wat je wilt als je dat nu niet goed weet? Een loopbaanactieplan opstellen. Het nut van loopbaanankers. Ups en downs in je werk. Je eigen persoonlijke sterkte zwakte analyse maken met kernkwadranten. Diverse tips voor meer werkplezier Veel plezier en inspiratie bij het lezen en uitwerken van de opdrachten. Bel of mail me gerust als je hulp nodig hebt. Je bent van harte welkom. Ik wens je alle succes van de wereld!
Richard van Dam Personal coach | Loopbaanbegeleiding | Online coaching Wil je een vrijblijvend kennismakingsgesprek? Bel mij 06-13993170 of mail
[email protected], dan gaan we snel aan de slag. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 4
2.
Geef inhoud aan je loopbaan: ken de 9 mogelijkheden
Wie 40 jaar gemiddeld 40 weken fulltime werkt heeft een loopbaan die 64.000 uren in beslag neemt. Dat is een belangrijk deel van je leven. En daarom is het cruciaal dat je in je werk succes hebt. Succes in de zin van die dingen doen waar je je gelukkig in voelt. Bij voorkeur gaat het om werk dat persoonlijk geluk oplevert en waarbij je het beste uit jezelf haalt. De praktijk is helaas wel eens anders. Veel mensen worstelen met hun loopbaan omdat die onvoldoende vervulling geeft. Goed zijn in je werk maar tegelijkertijd ontevreden zijn? Het komt veelvuldig voor. Juist omdat werk zo’n belangrijke rol in het leven inneemt, is het zonde als de werksituatie niet optimaal is. Somberheid, denken dat je niets anders kunt of niet meer zien dat je een keuze hebt, kunnen het gevolg zijn. Dit kan je in een verstikkende greep houden terwijl de vervelende situatie dag in dag uit voelbaar blijft. Hoe kun je dan op eigen kracht toch weer voldoening halen uit je loopbaan? Voordat we hier verder naar gaan kijken, is het goed om het grotere plaatje te blijven zien. Als je namelijk het grotere geheel overziet dan besef je beter dat er verschillende mogelijkheden zijn om een loopbaan in te vullen. Dan kun je ook wat langer stil staan bij de vraag hoe je zelf die mogelijkheden in zou kunnen vullen. Op die manier kun je risicoloos fantaseren over een leuke, interessante en uitdagende baan. Je zit minder snel in probleem denken en meer in denken in mogelijkheden.
2.1.
Kiezen uit 9 opties om je loopbaan in te vullen Ongeacht het werk dat je nu doet, kun je kiezen uit negen mogelijkheden om je loopbaan in te vullen. Laten we aan de hand van een voorbeeld eens kijken welke mogelijkheden er zoal zijn. Het is weliswaar een gestileerd voorbeeld, maar het raamwerk kun je gebruiken als je in kaart wilt brengen wat reële mogelijkheden zijn en verder wilt onderzoeken welke loopbaanrichting goed bij je persoonlijkheid past.
Neem als voorbeeld Joost, een fiscalist bij een Big Four kantoor die wat anders moet of wil gaan doen. Joost is heel specialistisch opgeleid en lijkt daardoor weinig andere kanten op te kunnen. Maar als hij DIP (denken in problemen) even loslaat, wordt al snel duidelijk dat er verschillende mogelijkheden zijn. Joost kan bijvoorbeeld: Als fiscalist gaan werken bij een ander groot advieskantoor. Als fiscalist werken bij een Tax Department van bijvoorbeeld een retail multinational. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 5
Bij hetzelfde bedrijf blijven werken, maar nu als Business Developer. Zijn jeugdfantasie volgen en alsnog gaan voor een carrière als topsporter. Een eigen bedrijf opzetten en fiscale planning doen voor partners van het Big 4 kantoor. Een eigen bedrijf opzetten dat software aan luchtvaartondernemingen verkoopt. Grafische vormgeving gaan studeren en ondertussen werken in een boekhandel. Baan opzeggen, naar India vertrekken en daar als yoga leraar de kost verdienen. Na bestudering van alle voorgaande opties besluiten dat de huidige baan zo slecht niet is en daarom blijven zitten waar hij zit en positieve veranderingen in het werk creëren. Bij loopbaantwijfels is het waardevol alle alternatieven nader te bekijken. Dat wil zeggen kijken in kansen, stoppen met denken in problemen en beseffen dat je altijd kunt kiezen uit een van deze 9 opties: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Een zelfde (loop)baan in dezelfde branche/werkzaamheid. Een zelfde (loop)baan in een andere branche/werkzaamheid. Een andere (loop)baan in dezelfde branche/werkzaamheid. Een andere (loop)baan in een andere branche/werkzaamheid. Eigen onderneming starten/ZZP’er in dezelfde branche/werkzaamheid. Eigen onderneming starten/ZZP’er in een andere branche/werkzaamheid. Terug gaan naar school gecombineerd met een parttime job. Minder nadruk op werk leggen en meer nadruk op privé/persoonlijk leven. Blijven, huidige baan aanhouden en kijken wat anders kan/moet.
Kortom, je kunt op verschillende manieren je loopbaan invullen. Ook kun je meerdere opties combineren. Bijvoorbeeld in dienstbetrekking werken en parttime een eigen bedrijf opzetten. Bij elke optie kun je ook besluiten dat anders invullen betekent dat je meer kijkt naar de kwaliteit van je leven. Van fulltime naar parttime werken gaan. Of in plaats van een promotie tevreden zijn met een demotie en meer tijd over hebben voor hobby's. Wie in alle rust onderzoekt wat elke optie kan bieden, zal merken dat richting kiezen en actie ondernemen al iets concreter wordt.
2.2.
Risicoloos 9 mogelijkheden voor jezelf onderzoeken
Als je een verandering wilt in je loopbaan kun je visualiseren hoe een verandering er voor jou uit zou kunnen zien in elk van de 9 beschreven opties. Met alleen visualiseren loop je geen enkel risico. Denk je eens in dat je een jaar verder bent nadat je gekozen hebt voor elk van de opties. Vorm jezelf een beeld van elke optie aan de hand van een aantal vragen: 1. Wat kan elke optie je bieden? 2. Hoe ziet dat er concreet uit?
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 6
3. Wat doe je dan precies? 4. Wat is er anders ten opzichte van nu? 5. Welke acties zou je moeten nemen, helemaal los van de vraag of je het ook durft? Volg gewoon je gevoel en laat je fantasie de vrije loop. Wellicht tekent zich al een bepaalde voorkeur voor een van deze opties af nu je dit zo voor je ziet, maar laat je niet verblinden. Houd alle opties nog open. Noteer bij elke optie hoe je de vijf vragen beantwoordt en welke beelden je voor je ziet. Het grotere plaatje, alle loopbaan mogelijkheden, is nu al weer iets gedetailleerder. Nu komt de volgende stap: zet nauwkeurig alle voor- en nadelen van de verschillende opties op een rij en maak een overzicht verwerken in matrixvorm.
2.3.
Voor- en nadelen van de 9 loopbaanperspectieven inventariseren
Je denkkader moet nog breder worden. Daarvoor is het waardevol als je de voor- en nadelen van de 9 opties inventariseert. Hier gaat het erom dat je fantaseert, bedenkt en inschat wat voor- en nadelen van de afzonderlijke opties zijn. Onderzoek met een optimistische bril op alle voordelen. Bij het in kaart brengen van nadelen kun je kritisch zijn. Voordelen zijn bijvoorbeeld: o o o o o
Hoger salaris mogelijk Een nieuwe werkomgeving Inspirerend werk Meer vrijheid Nieuwe vaardigheden
Nadelen zijn bijvoorbeeld: o o o o o
Statusverlies Langere werkdagen Veel moeten leren voordat succes mogelijk wordt Aanpassen aan een nieuwe organisatie Moeten verhuizen
Met een goed overzicht van alle voor- en nadelen krijgen de verschillende opties meer inhoud en zeggingskracht. De diverse loopbaanmogelijkheden gaan zo meer leven. Tegelijkertijd kun je de vooren nadelen beter vergelijken met je huidige werksituatie. Je loop hierbij geen enkel risico, want je denkt alleen nog over mogelijkheden na. Daar kun je je geen buil aan vallen.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 7
2.4.
Vergelijk het overzicht van voor- en nadelen met alle minpunten van je huidige baan
Focus nu de aandacht op je huidige werk en benoem expliciet wat je niet bevalt aan je baan. Dat kost meestal niet zoveel hoofdbrekens. Inventariseer alle minpunten, alles wat jouw werkplezier verlaagt. Maak hiervan een lijst en geef elk minpunt een probleemnummer. Dat kan er als volgt uitzien: o o o o
Probleem 1: te veel stress Probleem 2: te weinig persoonlijke uitdaging Probleem 3: te laag inkomen Probleem 4: geen promotie meer mogelijk etc.
Zet alle problemen nu in een tabel met daarin de 9 opties waaruit je kunt kiezen. Een indicatie in hoeverre de afzonderlijke opties de problemen wel of niet kunnen oplossen, kun je schematisch aangeven met een [+], een [-] of een [?]. + = deze optie lost het probleem op - = deze optie lost het probleem niet op ? = deze optie kan het probleem oplossen De matrix ziet er dan bijvoorbeeld als volgt uit:
9 mogelijkheden voor invulling loopbaan & oplossing problemen huidige loopbaan De lijst met minpunten kun je omzetten in een lijst met elementen of aspecten die jij graag terugziet in je volgende baan. Zo wordt het een verlanglijst met alleen positieve aspecten. Het gaat om wat je WEL wilt, niet om wat je NIET wilt. Dus bijvoorbeeld "persoonlijke ontwikkeling" in plaats van "te weinig uitdaging".
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 8
Vervolgens kun je deze 9 opties ook afzetten tegen drie belangrijke factoren: ① Haalbaarheid: hoe eenvoudig is het om een optie werkelijkheid te doen worden? Uitgedrukt in een getal op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 niet haalbaar is en 10 zeer goed haalbaar is. ② Risico: hoe hoog is het risico op een 1-10 schaal? ③ Benodigde tijd: uitgedrukt in maanden.
Haalbaarheid, risico en benodigde tijd voor de 9 opties Al het denkwerk tot nu toe geeft beter inzicht in de haalbaarheid van de 9 loopbaanmogelijkheden. Ook weet je welke optie met weinig risico in de kortste tijd te realiseren is. En dat kun je weer vergelijken met de minpunten die je noteert bij je huidige baan. Het is een wat analytische benadering die gewenste verandering concreter maakt. Maar het dwingt je wel op een systematisch manier naar potentiële mogelijkheden te kijken. Bovendien leveren de afzonderlijke stappen waardevolle informatie op die je kunt gebruiken bij de rest van dit boek.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 9
3.
Loopbaanverandering: carrièreboost of carrièreswitch?
Jammer als het niet soepel loopt qua loopbaan en terecht dat je daar dan verandering in wil aanbrengen. Maar dat betekent niet dat je meteen een andere baan moet zoeken en een drastische carrièreswitch moet maken. Vaak zijn er mogelijkheden om je huidige baan leuker te maken. Soms moet je ook eens kritisch naar jezelf kijken en onderzoeken of er effectieve manieren zijn om je doelen te bereiken binnen je huidige werk. Aan de ene kant is automatisch wegvluchten van het bestaande en meteen switchen van baan niet per definitie nodig. Aan de andere kant moet je een carrièreswitch wel als mogelijke optie openhouden, want jouw unieke persoonlijkheid en wensenpakket laat zich niet in een bepaald type baan vangen. Er zijn twee oplossingen om je werkplezier te vergroten: 1. 2.
Een carrièreboost > binnen je bestaande baan kijken wat er anders kan; Een carrièreswitch > iets anders gaan doen, weg van je bestaande baan.
Het één hoeft overigens niet makkelijker te zijn dan het andere.
Carrièreboost Op het eerste oog lijkt een carrièreboost het makkelijkst: • je blijft in je huidige vertrouwde baan werken • geen nieuwe functie waarvoor een nieuwe opleiding nodig is • niet weer onderaan de carrière ladder beginnen Of dit eenvoudig of moeilijk is, zal heel erg afhangen van je persoonlijke situatie. Wellicht bestaat een simpelere oplossing uit het loslaten van oude gedragspatronen. Simpel tussen aanhalingstekens, want het kan best zijn dat je hiervoor een flink eind uit je comfortzone moet komen. Dat vergt inspanning, doorzettingsvermogen en de bereidheid tot leren en afleren. No gain without pain, dus in je stretchingzone zal je mogelijk hard aan de slag moeten. Passiviteit of risico avers blijven is veelal aanlokkelijk, maar het zal je niet verder brengen. Je moet echt zelf de verantwoordelijkheid nemen, je eigen carrière managen en waar nodig bijsturen. Doe je dat niet dan laat je je loopbaan afhangen van gebeurtenissen of andere mensen in je omgeving. Proactief een koers voor jezelf uitzetten en je plezier in jouw huidige werk vergroten kan. Mits je aandacht hebt voor: • • • •
hetgeen je graag zou willen doen in je huidige baan, jouw persoonlijke talenten, vaardigheden en kennisniveau, mogelijke ontwikkelpunten die je aan moet pakken, zaken waar je energie van krijgt. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 10
Carrièreswitch Deze tweede manier om je werkplezier op te krikken lijkt het moeilijkst. Iets anders doen en het vertrouwde achter je laten, vergt durf. Je moet heel duidelijk weten wat je wilt en geloven in jezelf. En bovenal: tot actie in staat zijn, niet terugschrikken als het even tegenzit en met een positieve juiste mindset door blijven gaan. Aan de andere kant kan een carrière switch juist heel gemakkelijk zijn. Als iets geheel nieuws beter aansluit bij wie je als persoon bent, recht doet aan je talenten, je kwaliteiten en je veel energie oplevert, hoeft een switch helemaal niet moeilijk te zijn. Dan kan het zich openbaren als de meest logische vervolgstap in je loopbaan. En toch ……een veilige baan inruilen voor iets heel anders doe je niet zomaar. Daarvoor moet je meestal wel wat hobbels willen en durven nemen. En de allergrootste hobbels voor een carrièreswitch zijn: een goedbetaalde baan een baan die je al langere tijd uitoefent Als je “succesvol” bent in een bepaalde functie, switch je niet zo maar eventjes naar iets anders. Iets wat je jarenlang hebt opgebouwd zomaar achterlaten? Jouw omgeving bekijkt je met argusogen. ‘Is dat nou wel verstandig?’ of ‘Weet je wel wat je doet?, zijn vragen die je snel gesteld zullen worden. Eventuele psychologische blokkades voor een ommezwaai worden er met zulke vragen niet kleiner op. Een goedbetaalde baan of een baan die je al langer uitoefent maakt dat er drie factoren zijn die je tegen kunnen houden: 1. je hebt door al de jaren heen expertise opgebouwd door opleiding, training en hard werken; 2. je expertise en steeds betere werkprestatie zijn steeds beloond; 3. je wordt gerespecteerd door collega’s en cliënten vanwege die expertise en dat voelt als een veilig sociaal systeem. Dit alles maakt dat je geprogrammeerd bent om in dit werk en sociaal systeem te blijven. Daarbij komt dat je levensstijl, uitgavenpatroon en gewoontes direct gekoppeld zijn aan je huidige baan. Dat geeft een gewenning die werkt als een soort verslaving. Tegelijkertijd kan het zo zijn dat je die goedbetaalde baan en je expertstatus eigenlijk helemaal niet leuk vindt. Maar ja, je verdient ieder jaar meer, je levensstijl gaat omhoog en wat kun je überhaupt anders met de specialistische studierichting waar je ooit voor hebt gekozen? Onderschat niet hoe sterk je image ook verbonden is met je huidige baan. Secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een auto, smart Phone, interne opleidingsmogelijkheden, bedrijfsrestaurant, bedrijfsfitness etc. kleven als lijm aan je. Zo blijf je misschien jaar in jaar uit in een baan hangen die je stiekem niet zo leuk vindt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 11
Aan jou de keuze of je serieus gaat nadenken of je hiermee door wilt gaan of dat je toch liever switcht voor meer arbeidsvreugde. Toegegeven, de keuze voor een switch is geen gemakkelijke. Maar toch: als je je goed voorbereidt, is een ommezwaai mogelijk en vaak ook de moeite waard! Ik weet waar ik over praat, want zelf heb ik na 22 jaar een goedbetaalde baan als fiscalist achter me gelaten en ben ik professioneel coach geworden. Geen gemakkelijke beslissing en het vergde de nodige inspanning. Ik ben een beroepsopleiding tot professioneel coach en loopbaancoach gaan volgen. En verdiepen in acquisitie, marketing et cetera kost ook tijd, energie en geld. Maar voor mij is dat alles zeer de moeite waard geweest, want mijn carrièreswitch levert mij een hoop werkplezier op. Wat ik kan, kun jij ook. Natuurlijk denk je aan wat het je allemaal kost om je baan op te zeggen (salaris, auto, status) MAAR ….. heb je wel eens nagedacht over wat het je kost om in een baan te blijven waar je je niet gelukkig in voelt?
4.
Kiezen tussen een carrièreboost of carrièreswitch
Kiezen of je in je huidige baan blijft of toch liever iets anders wilt gaan doen, is verdomd moeilijk als je niet goed weet hoe je je carrière een boost kunt geven en ook nog geen idee hebt waarnaar je zou willen switchen Omdat ik zelf een carrièreswitch heb gemaakt weet ik uit eigen ervaring hoe je een switch maakt, wat er allemaal bij komt kijken, en vooral ook dat er een weg is als er een wil is. Begeleiden bij een carrièreswitch is voor mij niet moeilijk, maar als loopbaanbegeleider kijk ik niet meteen naar een switch, omdat ik met klanten eerst graag aftast of een boost in de bestaande baan een mogelijke oplossing is. Ik heb namelijk gemerkt dat de gedachte aan een carrièreswitch vaak ontstaat als iemand van een beperkt aantal negatief ervaren punten in zijn huidige werk af wil. Rechtvaardigt dat wel een radicale ommezwaai? Wat staat dan eigenlijk op de voorgrond: ergens van af willen of ergens naar toe gaan? Daarom trek ik als loopbaanbegeleider alles uit de koffer zodat een klant een verantwoorde en doordachte keuze maakt tussen een boost of een switch. Dat doe ik vooral door gerichte reflectievragen te stellen zodat we samen een goed beeld krijgen waar pijn en wensen precies liggen. Op papier middels een ebook is dat natuurlijk wat moeilijk, want zonder reactie te horen kan ik ook niet bedenken welke vragen er voor jou toe doen. Om dat te ondervangen, heb ik de volgende “Succes oefening” en de “Wat wil je?” oefening bedacht. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 12
Beide nodigen uit tot zelfreflectie. Voor deze laatste oefening is het handig om iemand te vragen om je te helpen. Je kunt proberen het zonder hulp te doen, maar de ervaring leert dat de oefening dan lang niet zo krachtig is. De twee oefeningen kunnen je helpen een verantwoorde keuze te maken tussen een carrièreboost of carrièreswitch. Ze leveren waardevolle informatie op die bij invulling van jouw keuze van belang zal zijn.
Oefening 1: Succes Het is belangrijk dat je voor jezelf bepaalt wat voor jou succesvol is. Gaat het om een hoog salaris, veel vrije tijd, vroeg met pensioen kunnen, een groot huis, aanzien, status? Speelt zingeving een belangrijke rol, moet je werk een nuttige bijdrage voor anderen zijn? Succes kun je vanuit verschillende invalshoeken bezien: persoonlijk, professioneel, financieel. Ieder mens vult succes anders in. Schrijf eerst op wat voor jou persoonlijk succes betekent: …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Schrijf daarna op wat voor jou professioneel succes betekent: …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Schrijf vervolgens op wat voor jou financieel succes betekent: …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Geef nu aan de hand van de voorgaande antwoorden in een paar zinnen aan wat vanuit een totaalperspectief succes voor jou is: …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Succes in totaalperspectief vormt de basis bij de invulling van je carrière pad. Zorg ervoor dat alles wat je hierna bedenkt steeds aan jouw persoonlijke definitie van succes blijft toetsen.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 13
Oefening 2: Wat wil je? Deze 'wat-wil-je’ oefening is verassend eenvoudig, Slechts één vraag moet tot vervelens aan toe worden herhaald, te weten “Wat wil je”? (m.b.t. jouw loopbaan). Het beste is dat je de hulp van een ander inroept, iemand die deze vraag steeds opnieuw aan jou stelt en de antwoorden opschrijft. Meer dan deze vraag stellen doet de vragensteller niet. Dus geen discussie over de antwoorden of wat bedoel je daarmee?-vragen etc. Jouw hulp schrijft alleen. Na verloop van tijd lijkt het erop dat je alle antwoorden wel gegeven hebt, maar bij doorvragen leert de ervaring dat er altijd meer antwoorden op komen borrelen. Instrueer de helper daarom dat de oefening pas beëindigd wordt als je voor de derde keer geen antwoord hebt. Weet je even geen antwoord meer te geven dan zeg je ‘groen’. Spreek met de vragensteller af dat je drie keer de mogelijkheid krijgt om 'groen' te zeggen. Na een kleine pauze begint de vragensteller weer met "Wat wil je?" en wacht op een antwoord. Na de derde keer groen is het einde oefening. Het helpt als je je ogen gesloten houdt tijdens deze sessie en jouw wensen probeert te visualiseren. Lees na afloop door wat de vragensteller aan antwoorden heeft opgeschreven en beantwoord dan de volgende drie vragen: 1. Is dit wat ik wil bereiken in mijn huidige baan? 2. Kan ik dat bereiken bij mijn huidige werkgever of bij een andere werkgever? 3. Wat zou ik anders moeten doen om dit te bereiken? Beantwoord die vragen alsof je een toeschouwend waarnemer bent. Je komt even los van je eigen referentiekader. Dus niet denken: ‘ja, ik kan dit bereiken als ik me meer weet te profileren, maar zo ben ik nu eenmaal niet; thuis keken we altijd liever de kat uit de boom’. Maar wel: ‘dat kan ik bereiken als ik me meer ga profileren’. Onderscheid dus feiten en gedachten.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 14
De succesoefening en de wat-wil-je oefening hebben waarschijnlijk al een duidelijker beeld gegeven of je in je huidige baan met wat veranderingen een boost wilt en kunt realiseren of dat je echt een ommezwaai in je loopbaan wilt. Misschien is het beeld nog niet 100% duidelijk, maar laat je niet ontmoedigen. Je bent in ieder geval begonnen met de eerste stap naar meer werkplezier. Het is wel zaak om verder over je carrière te blijven denken. En dat kost nu eenmaal tijd. Een loopbaantraject is ook niet in een dag gepiept. In loopbaantrajecten geef ik mijn cliënten gemiddeld 22 opdrachten als thuiswerk mee en worden in 5-8 uur coachgesprekken punten uitgediept, verduidelijkt en beetgepakt. De tijdsinvestering en intensiviteit van een loopbaantraject stelt je geduld misschien op de proef, maar levert ook veel op. Mocht je naar je gevoel weinig tijd hebben om zaken op een rij te zetten, zou je kunnen besluiten een korte sabbatical te nemen. Besef wel dat in zo’n 3 maanden uiteindelijk de puzzel op te lossen is.
“Je weet pas dat het tijd is om te veranderen, als je daar geen tijd voor hebt.”
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 15
5.
Betaalbaar zelfonderzoek met vier loopbaantests
Er zijn een paar goede psychologische tests die loopbaanbegeleiders graag gebruiken als aanvulling op coachgesprekken. Deze gevalideerde testen geven namelijk snel inzicht in iemands wensen op werkgebied en beroepspersoonlijkheid. Ik vind dat iedereen toegang moet hebben tot zulke loopbaantests. Daarom maak ik ze toegankelijk voor iedereen die geïnteresseerd is. Natuurlijk is loopbaanbegeleiding maatwerk en zijn testen alleen geen magische trucs waar pasklare oplossingen uitrollen. Maar testrapportage vormt een goede aanvulling op dat wat in gesprekken met een professionele coach de revue passeert en geeft veel inzicht bij loopbaanvragen. Daarom gebruik ik gebruik in mijn loopbaanbegeleiding regelmatig een viertal kwalitatief goede tests: 1. 2. 3. 4.
Big Five Persoonlijkheidstest Werkwaardentest Beroepskeuzetest Competentietest
Dit zijn gevalideerde loopbaantests die online binnen 90 minuten zijn ingevuld. Ruim 80 pagina’s testrapportage met nuttige persoonlijk toegesneden informatie maakt een loopbaanbeslissing doordachter en gemakkelijker. Voor een kleine investering (€ 129) kun je deze vier loopbaantests - ook zonder coachtraject - als één pakket bij mij bestellen. Als je interesse hebt, plaats dan nu een bestelling op mijn website (http://www.vandamcoaching.com/loopbaantest/). Wat levert een investering in deze tests op? ① Big Five Persoonlijkheidstest Wat wordt er gemeten? De test bepaalt je persoonlijkheid op basis van de Big Five persoonlijkheidstheorie. Je persoonlijkheid wordt bepaald op vijf hoofddimensies met elk 6 persoonlijkheidskenmerken, totaal dus 30 kenmerken. Wat heb je aan deze test? Een helder rapport van 15 pagina’s biedt goed inzicht in jouw persoonlijkheid en helpt je beter te bepalen welk werk bij jou past. Om plezier in je werk te hebben zal er een fit moeten zijn tussen jouw persoonlijkheid en jouw werkomgeving. Als jouw (werk-) omgeving goed aansluit bij je persoonlijkheid ben je op je plek en zal je jezelf goed voelen. Een juiste fit vertaalt zich in geluk, succes en een aangename omgang met anderen. Naast dit rapport ontvang je een aanvullend rapport (16 pagina’s) waarin jouw persoonlijkheidsscore wordt afgezet tegen acht werkprofielen.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 16
Op basis van onderzoek is bepaald welke scores op de vijf hoofddimensies van persoonlijkheid en 30 onderliggende persoonskenmerken goed passen bij de acht werkprofielen: dit resulteert in normscores die inzicht geven wat passende werkzaamheden voor iemand zijn.
Dit geeft inzicht of de dagelijkse werkzaamheden die bij deze profielen horen wel/niet passen bij jouw persoonlijkheid en in welke richting passende werkzaamheden voor jou te vinden zijn. Als je overweegt om als ZZP’er aan de slag te gaan, is het tweede rapport ook nuttig omdat het inzicht geeft in hoe jouw score zich verhoudt tot een wenselijke score voor algemeen zelfstandig ondernemerschap, zoals goed met mensen omgaan, een netwerk onderhouden en opbouwen om aan werk te komen, prestatiedrang en werkzaamheden effectief tot een einde brengen. Tijdsduur: 300 vragen worden online ingevuld. Deze zijn in 20 tot 30 minuten te beantwoorden. ② Werkwaardentest Wat wordt er gemeten? De test meet wat jij belangrijk en minder belangrijk vindt om terug te vinden in werk. Wat heb je aan deze test? Weten welke zaken je belangrijk vindt in je werk, heeft een sterk voorspellende waarde voor jouw beroepsinteresse. Werkwaarden die jij belangrijk vindt, moeten voldoende ruimte krijgen in het werk dat je kiest. De kans dat je succesvol en gelukkig zult zijn in je werk neem dan toe. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 17
Het rapport (19 pagina’s) geeft helder weer welk belang jij hecht aan:
Tevens kun je op basis van het rapport nagaan of jouw persoonlijke score wel of niet goed past in de volgende veel voorkomende werkprofielen: o o o o
‘ambitie’ ‘zelfstandig’ ‘conventioneel’ ‘mensgericht’
Tijdsduur: 140 vragen vul je online in. Deze zijn in 15 minuten te beantwoorden. ③ Beroepskeuzetest Wat wordt er gemeten? Wat het meest bepalend is voor jouw beroepsrichting. De test is gebaseerd op de wereldwijd veel gebruikte RIASEC theorie van Dr. J. Holland en bestaat uit de onderdelen Activiteiten, Persoonlijk gedrag en Waarden. Op deze 3 onderdelen wordt gekeken in welke mate de eigenschappen Mensgericht, Conventioneel, Artistiek, Ondernemend, Onderzoekend en Praktisch op jou van toepassing zijn. De eigenschap waar je het meest van hebt, is bepalend voor je beroepspersoonlijkheid. Wat heb je aan deze test? Het rapport (19 pagina´s) geeft inzicht welk soort beroep past bij wie jij bent. Op basis van activiteiten die je het meest aanspreken, je daadwerkelijke dagelijkse gedrag en zaken die specifiek voor jou in een werkomgeving van belang zijn, wordt een totaalscore bepaald, die www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 18
je uiteindelijke persoonlijkheidsprofiel weergeeft. Verschillende persoonlijkheidsprofielen én daarbij passende beroepen worden besproken. Aan de hand daarvan kun je beter onderzoeken hoe jouw profiel bij bepaalde beroepen zou kunnen passen. Tijdsduur: De test bestaat uit 180 vragen die in 15 minuten beantwoord kunnen worden. ④ Competentietest Wat wordt er gemeten? Waar je sterk of minder sterk in bent met betrekking tot de volgende competenties:
Wat heb je aan deze test? Het rapport (14 pagina’s) geeft de competenties weer op volgorde van jouw score. Hiermee krijg je een beter inzicht welk werk passend voor je is. Beroepen en functies waarin jouw sterke competenties belangrijk zijn, bieden een relatief grote kans op succes. Competenties waarop je laag scoort, kunnen aandachtspunten zijn voor verbeterplannen. Per competentie worden concrete ontwikkeltips gegeven. Een aantal competenties is in hoge mate ontwikkelbaar als je er doelgericht aan werkt, bij voorkeur met een plan en/of een coach. Tijdsduur: de test bestaat uit 155 vragen die je in 15-20 minuten kan beantwoorden. Interesse in deze tests? Bestel ze op mijn website (http://www.vandamcoaching.com/loopbaantest/)
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 19
6.
Carrièreboost
6.1.
Doelen stellen en toetsen aan jouw personal mission statement
Voor een concrete invulling van een carrièreboost is het zinvol precies te formuleren wat je wilt bereiken. Je moet dus een concreet doel stellen. Een specifiek doel voor meer succes in je loopbaan, waarbij je voelt dat je zelf ergens aan werkt en invloed op het bereiken ervan hebt. Dan kun je gaandeweg ook steeds toetsen of je nog goed op koers ligt. Zorg wel dat je de juiste doelen kiest. Een open deur misschien, maar vaak genoeg kiezen mensen doelen waarvan ze denken dat ze goed zijn. Als je echter wat kritischer stil staat bij gekozen doelen, blijken die niet altijd optimaal de kwaliteit van je leven te verhogen. Er is een tendens doelen te kiezen waarvan we denken dat we die moeten hebben, zonder na te gaan of die wel echt wenselijk zijn. Laat ik een voorbeeld noemen. Stel je doel is: binnen 1 jaar promotie maken naar een managersfunctie. Dat doel past binnen het gangbare beeld dat het bestijgen van de carrière ladder’ succes betekent. Maar wat als je als manager minder inhoudelijk werk zal gaan doen terwijl je dat nu juist zo leuk vindt? Of structureel in de weekenden zal moeten overwerken en sportactiviteiten er daardoor bij inschieten. Is doorgroei naar een managementfunctie dan wel echt een juiste keuze? Hoeveel mensen zijn er niet die merken dat een glanzende carrière ten koste gaat van hun energie en vitaliteit? Hoe beantwoorden zij bijvoorbeeld de volgende simpele vragen: o o o o o
Sport je voldoende? Heb je iets om naar uit te kijken elke dag? Heb je gezonde eetgewoontes en een gezond gewicht? Heb je voldoende slaap en voel je je doorgaans uitgerust? Heb je voldoende energie?
Allemaal factoren die een groot effect heffen op je persoonlijk welbevinden en belangrijk zijn voor hoe je jouw carrière invult. Een promotie die voor de buitenwereld oogt als een groot succes kan in werkelijkheid een persoonlijke achteruitgang zijn. Daarom kan een carrière-doelstelling niet kritisch genoeg bekeken worden. Wat op het eerste gezicht een ambitieuze doelstelling is, is dat ook echt wat je wilt? Onderschrijft of ondermijnt de doelstelling jouw persoonlijke levensmissie? Misschien heb je nog geen levensmissie geformuleerd. Als je de volgende paragraaf gelezen hebt, weet je exact hoe je er een opstelt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 20
Als het qua energie en vitaliteit wel goed bij je zit, kun je verder gaan naar meer werkinhoudelijke aspecten. Welke verandering in je huidige werk zou goed aansluiten bij je persoonlijkheidsprofiel en persoonlijke wensen? Hierbij kun je de volgende vragen meenemen: Wat zijn je sterke punten en komen die volledig tot hun recht in je werk? Welke valkuilen heb je en hoe zorg je dat je daar zoveel mogelijk vandaan blijft? Haal je veel of weinig persoonlijke voldoening uit je werk? Heb je een mentor of interne coach die je verder op weg helpt? Is je omgang met collega’s en leidinggevenden optimaal? Investeer je een deel van je tijd in het verbeteren van je vaardigheden en competenties? Ben je omringd met inspirerende mensen die je kunnen ondersteunen? Beantwoord bovengenoemde vragen eens met een cijfer op een schaal van 1-10. Dus een 1 voor ‘omringen met inspirerende mensen’ betekent wijst op een holbewoner-type, een 10 betekent: kan niet beter. Wat is jouw gemiddelde cijfer? Ben je daar gelukkig mee of kan het wel wat hoger? En zo ja: op welke specifieke punten dan vooral? In het laatste geval is er werk aan de winkel! Hoog tijd om bijpassende acties vast te stellen en daar ook mee aan de slag te gaan.
6.2.
Zo formuleer je een personal mission statement
Hieronder lees je wat een persoonlijk mission statement is en hoe je er een opstelt. Met je persoonlijk mission statement in de hand kun je verder verkennen hoe je die in kunt passen in je huidige carrière. Een persoonlijk mission statement beantwoordt de vraag ‘wat wil je bereiken in je leven?’ Vaag heb je natuurlijk wel een idee wat belangrijk voor je is. Maar wil je dit goed in een persoonlijk mission statement formuleren, dan is wel enig denkwerk nodig Als een levensmissie eenmaal is opgeschreven, ontdek je ook hoe nuttig dat is. Waarom? o o o o
een persoonlijke missie geeft allereerst richting in je professionele en privé leven, het maakt je bewuster van waar je nu mee bezig bent, je kunt eenvoudig toetsen of zoals je nu leeft past in waar je naar toe wilt, een goed geformuleerde levensmissie kun je vertalen naar persoonlijke doelen en een actieplan, zodat je latere ‘had-ik-maar’s’ voorkomt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 21
Hoe schrijf je een persoonlijk mission statement? Een goede persoonlijke levensmissie voldoet aan een aantal kenmerken: o o o o
hij is kort, gemakkelijk te onthouden, inspireert, geeft aan wie je dient/welke waarde je wilt toevoegen.
Bij het schrijven van je eigen statement kun je denken aan datgene waarvan je zou willen dat mensen je herinneren. Het geeft aan wie je bent, wat voor jou belangrijk is en wat jouw bestaansrecht is. De kunst is een korte bondige formulering te vinden waar toch heel veel inzit. Laat ik mijn eigen mission statement als voorbeeld geven: Anderen inspireren en in staat stellen hun talenten en potentieel te benutten. Wat hier voor mij allemaal in zit is: anderen helpen, sociale contacten, mijzelf persoonlijk ontwikkelen, onafhankelijk zijn, inspireren, onafhankelijkheid stimuleren, kennis opdoen, kennis overdragen, flexibele werktijden, motiveren, zinvol bezig zijn. Zaken die ik belangrijk vind en die meerdere leefgebieden bestrijken. Gebruik de volgende praktische tips voor het schrijven van jouw persoonlijke missie: ① Neem een leeg vel papier en schrijf alle steekwoorden die bij je opkomen als je de volgende vragen voor jezelf beantwoord: o
o o o o o o
wie inspireert jou of heeft je geïnspireerd? Welke eigenschappen heeft de persoon die jij waardeert? welke belangrijke gebeurtenissen hebben je leven beïnvloed? Welke lessen heb je hieruit geleerd? wat zijn belangrijke waarden voor je? wat zou je doen als niets onmogelijk is en je voldoende tijd en geld zou hebben? welke interesses heb je? wanneer ben je op je best, wanneer op je slechtst? Wat zou je bij jezelf willen ontwikkelen? wat waardeer je het meest in je leven (werk, familie, gezin, vrienden, gezondheid etc.)
② Nu je alle informatie overziet, zie je misschien al een levensgebied dat er voor jou uitspringt. Bijvoorbeeld werk, persoonlijke ontwikkeling, sociale contacten, relatie/gezin, financiën of gezondheid. Op basis van deze informatie schrijf je een of meerdere concept(en) van jouw levensmissie. Maak je nog niet druk over een perfecte formulering. ③ Leg het concept opzij en kijk na een paar dagen wat je er aan wilt veranderen.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 22
④ Schrijf nu de definitieve versie van jouw persoonlijke missie. Zorg voor een korte en bondige formulering. De essentie moet in één of twee zinnen passen. Dat het nooit te laat is om na te denken over je levensmissie wordt geïllustreerd door de levenswandel van Guust Verpaalen. Guust Verpaalen, oud topman van Philip Morris, ging rond zijn vijftigste serieus over zijn levensmissie nadenken. Drie keer per jaar keek Verpaalen in en met een groep naar zichzelf. Hij ging aan de slag met zichzelf en pelde zich telkens weer af. Dankzij zelfreflectie kwam Verpaalen uiteindelijk achter zijn levensmissie. En daarmee ontdekte hij duidelijk dat de zin in zijn leven buiten Philip Morris lag. Uit eigen ervaring geeft Verpaalen nu een duidelijke boodschap: “Bekijk de dag van morgen eens wat meer vanuit een observering: Wat bezielt je nou eigenlijk? Waar ben je nou mee bezig? Wees daarin eens kritisch op jezelf. Elke dag dat je dat niet doet zijn gemiste kansen. Goede leiders kijken zo. Ze reflecteren. Wie naar buiten kijkt droomt, wie naar binnen kijkt wordt wakker. Zo wordt je leider van je eigen leven”. Bron: www.peoples-business.nl
OK, je hebt nu een mission statement geformuleerd. En dan? Hang je persoonlijk mission statement op een duidelijk zichtbare plek, noteer hem in je agenda, smartphone of waar dan ook. Hiermee herinner je jezelf continu aan de gewenste richting in jouw leven. Met je persoonlijke levensmissie wordt het ook gemakkelijker te kiezen voor iets nieuws, nieuwe ervaringen op te doen, te veranderen. Want alles wat ten koste lijkt te gaan van geluk op korte termijn (lees: geen risico’s lopen + veilig binnen je comfortzone blijven), komt opeens in een ander licht te staan: je missie geeft aan wat jou drijft en wat je wilt met je leven – zelfs als daar op korte termijn ontberingen, risico’s of onzekerheid tegenover staan. Met een helder geformuleerd persoonlijk mission statement is de bereidheid korte termijn geluk op te offeren groter. Je weet immers wat je diep van binnen wilt bereiken in je leven.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 23
6. 3. Bij downs in het werk toch denken in mogelijkheden Up en downs in het werk zijn er altijd. Niemand ontkomt aan ‘mindere tijden’. De vraag is niet of ze er zijn, maar wat je er mee doet. Een geschil met een lastige collega, moeite met de bedrijfspolitiek of een leidinggevende die uitblinkt in micromanagement en continu in je nek te hijgen. Van alles kan vervelend zijn, maar je hoeft er niet voor weg te lopen. De cynicus zegt misschien dat je op deze plek terecht bent gekomen om te leren hoe je met deze situaties om moet gaan. Eb als je dat niet leert, is de kans groot dat je in een andere baan tegen dezelfde obstakels aanloopt. Ik ontmoet regelmatig mensen balen van hun werk en het liefst van baan veranderen omdat ze niet goed op kunnen schieten met collega’s of een leidinggevende. Als ik doorvraag blijkt zich een patroon af te tekenen. Om dezelfde reden blijken in het verleden eerdere banen vaarwel gezegd met de hoop dat het op de nieuwe plek beter zal zijn. Als je zo’n patroon herkent bij jezelf, is het misschien effectiever dat je met de situatie in je huidige baan beter leert omgaan. Zo niet, zal je in de volgende baan waarschijnlijk tegen hetzelfde probleem aanlopen. Als je baas een micromanager is of je blijft volstoppen met teveel werk, is dan jouw automatische reactie daarop effectief voor jezelf? Of zijn belangrijke leerpunten wellicht beter grenzen aangeven en werken aan assertiviteit? In een down periode kun je reflecteren op onderstaande punten. Ze zijn rechtstreeks van invloed op hoe je je werk ervaart en je werkplezier: Wees jezelf op je werk, ga geen rol spelen, maar toon gewoon wie je bent, wat je denkt en wat je voelt. Als dat niet in goede aarde valt, zit je duidelijk niet op de goede plek en kun je beter verder lezen onder het hoofdstuk carrièreswitch. Hoe is je personal branding, weet je hoe anderen jou zien? Indien niet vraag gewoon om feedback. Waarin kan jij je onderscheiden ten opzichte van anderen? Gebruik je talenten in je werk, ga op zoek naar klussen waarop je die kunt uitleven. Laat je coachen als je het moeilijk vind om op eigen kracht te verbeteren. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Met hulp van een coach ontstaat meer zelfinzicht, worden blinde vlekken zichtbaar en kun je door zelfreflectie dingen verbeteren voor jezelf. Verhoog je waarde en expertise, volg cursussen, verdiep je in een bepaald onderwerp, bouw een expertstatus op. Ontmoet nieuwe mensen en breid je netwerk uit. Interessante klussen komen dan eerder jouw kant op.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 24
Onderzoek of deze punten inspireren in mogelijkheden te denken en weer van down naar up in het werk te gaan. Alternatief is dat je zoveel mogelijk in de down probeert te blijven. In dat geval raad ik je aan vooral het artikel Supertips voor als je je niet prettig wilt blijven voelen! te lezen ☺. Tegen het einde van dit boek vind je nog andere tips die een boost in je werk kunnen opleveren.
6.4.
Proactief en tactisch veranderingen bespreken
Wie verandering wil in de werksituatie doet er verstandig aan dit actief aan de orde te stellen. Veel mensen doen dat wel maar niet altijd even handig. Zij hebben de neiging op het probleem te focussen of degene die het probleem veroorzaakt aan te vallen of juist te vermijden. De aandacht richten op oplossingen en samenwerking met de ander is doorgaans effectiever. Laat je gesprekspartij daarom weten over welke situatie je je opvreet. Betrek hem of haar vervolgens bij de oplossing. Dat vergt enige assertiviteit en handigheid. Onderstaande stappen helpen effectief en doelgericht toe te werken naar verbetering. Stap 1: Kijk of de situatie passend is en kondig de confrontatie aan Kies het juiste moment en de juiste plaats. Het kan zijn dat het irritatiemoment zich voordoet als er meerdere mensen bij zijn. Soms is het dan verstandiger de confrontatie onder vier ogen aan te gaan. Bij de aankondiging zeg je zoiets als “Er zit me al een tijd iets dwars, ik wil daar met je over praten. Waarschijnlijk zul je het niet graag horen”. Laat ook non-verbaal zien dat het je ernst is. Stap 2: Geef een ik-boodschap waarin je het effect van het gedrag van de ander of de situatie waar het om gaat op jou benoemt Bijvoorbeeld: “Ik krijg het verwijt dat ik [vul maar in]/ik heb meerdere malen gevraagd of [….], we hadden afgesproken dat [.] maar wat ik merk/constateer is […]. Ik ben hier boos/teleurgesteld over en ik wil dit niet meer meemaken”. Stap 3: Maak duidelijk dat je wilt dat dit verandert, geef aan hoe je wilt dat het in de toekomst gaat Vertel dat je graag een goede relatie met de ander hebt èn dat er wel wat moet veranderen. Bijvoorbeeld: “Ik wil graag samenwerken met je vanuit een teamgeest en wil dat je mij […]”. Stap 4: Vat samen en vraag om een reactie Bijvoorbeeld: “ Kortom, ik heb meerdere malen gevraagd of [….], maar wat ik merk is […]. Met jou heb ik graag een goede relatie en ik wil dat […] verandert. Hoe kijk jij hier tegen aan?” www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 25
Stap 5: Zoek gezamenlijk naar oplossingen Deze stap is belangrijk, want nu gaat het er om dat het in het vervolg beter zal zijn. Zelf geef je natuurlijk suggesties, maar vraag vooral ook de ander om oplossingen aan te dragen. Voor alle oplossingen en suggesties geldt: hoe concreter hoe beter. Stap 6: Stem af wat de stappen in de toekomst zijn Vat samen welke oplossing is gekozen en benoem concreet wie wat gaat doen. Zo kan er geen onduidelijkheid ontstaan over wie wat wanneer moet doen. Stap 7: Bedank de ander Spreek je waardering uit dat dit even besproken kon worden en geef aan dat je vertrouwen hebt in de follow-up. De zevens stappen geven in de praktijk vaak goede resultaten. Hoe kan dat? Niemand vindt het fijn om het gevoel te krijgen dat hij iets fout heeft gedaan. Als je al confronterend de ander een fout in de schoenen schuift of bestookt met waaromvragen, gaan de hakken gelijk in het zand. Met de 7 stappen voorkom je dat je in die valkuil stapt. Je legt de nadruk niet op de irritator, maar op: 1. 2. 3.
je ik-boodschap de gewenste verandering en oplossingen een goede relatie met de ander.
Deze aanpak heeft veel voordelen: • •
• •
je communiceert transparant; beperkende gedachten als ‘laat ik maar niets zeggen want dat verpest de sfeer’, ‘nu maar even niet want de ander heeft het al zo moeilijk’ et cetera laat je los; daardoor ontstaat ruimte voor verandering; je maakt de ander deelgenoot van het probleem alsook de oplossing voor het probleem; je kunt hard op de inhoud zijn en tegelijkertijd zacht naar de persoon; als de ander zich niet aangevallen voelt, kun je meer bereiken.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 26
7.
Carrièreswitch
Wie van carrière willen switchen, ontdekt vaak dat zijn initiële loopbaan hem min of meer overkomen is. Dat betekent dat niet gekeken is welke werk het beste past bij iemands persoonlijkheid. Het is vaak een kwestie van aanlopen tegen een werkmogelijkheid, daar mee starten en vele jaren in doorgaan. Het kan best zo zijn dat dit ook bij jou speelt. Had je bij jouw studiekeuze al concreet in je hoofd wat je later zou gaan doen? Is die studie een bewuste eigen keuze geweest of ben je beïnvloed door je omgeving of wat vrienden gingen doen? Vaak gebeurt het dat je ergens in rolt. Aanvankelijk heb je nog wel plezier in je werk, maar na een aantal jaren merk je dat het plezier wegebt. Misschien is in de organisatie waarin je werkt het nodige veranderd. Of jij bent veranderd en ervaart je werk anders. Hoe dan ook, opeens merk je dat je tegen zaken aan loopt die je veel energie kosten: o o o o o o o o o o
Eentonig werk Saai werk met veel herhaling Te veel vervelende taken Een leidinggevende bemoeit zich teveel met details in je werk Te veel en overbodige regels Te weinig invloed op veranderingen Te veel verstoringen in je werk Collega’s die elkaar niet steunen Nieuwe collega’s van buiten de organisatie maken sneller promotie Lastige klanten
Talloze mensen blijven in een baan hangen, lijden professioneel een miserabel leven en weten niet hoe snel ze moeten uitkijken naar hun volgende vakantie. Doodzonde is dat, want er zijn waarschijnlijk hele goede redenen om daar eens verandering in te brengen: Je leven is veranderd. Aan het begin van je loopbaan kan je leven er heel anders uitzien dan nu. Als je single bent kan het heel leuk zijn om van hot naar her te reizen bijvoorbeeld. Ben je gaan samenwonen en heb je een gezin gesticht dan wordt het anders. Een meer gezinsvriendelijke baan kan wellicht beter passen. De arbeidsmarkt is veranderd. Fiscalisten die 10 jaar geleden begonnen met werken werden met open armen ontvangen en in de watten gelegd. Al toen ze studeerden zaten de advieskantoren in een schaarse markt in dezelfde vijver te vissen. Nu zijn er meer fiscalisten dan er werk is, zijn uurtarieven hoger dan klanten bereid zijn te betalen en zijn bepaalde werkzaamheden grotendeels vervallen (boekenonderzoeken bijvoorbeeld zijn door horizontaal toezicht in het rariteitenkabinet
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 27
beland) of verplaatst naar het buitenland. De vooruitzichten zijn daardoor minder rooskleurig geworden en de werksfeer is anders geworden. Het kan tijd zijn om naar wat anders uit te kijken. Je hebt last van een bore-out. In het begin van je carrière was alles nog nieuw, je leerde veel en ontwikkelde jezelf volop. Maar dat gevoel is er niet meer, het werk is routine geworden. Uitstekend moment om iets inspirerenders te zoeken. Iets waarin je weer kunt leren en waar je je gelukkiger in voelt. Je zit tegen een burn-out aan. Het werk is zo stressvol geworden, de organisatie waarin je werkt wordt gestuurd op cijfers, nu is het credo anders. Meer doen, met minder mensen in minder tijd, de werkdruk is opgeschroefd. En dat voel je aan den lijve als je ‘s avonds uitgeput op de bank hangt. Voor je mentale en fysieke gezondheid is het goed om wat anders te gaan doen. Je hebt nog weinig carrièreperspectief. Het geijkte carrière pad is bewandeld, je bent op een eind rang aangekomen. Motivatie door een promotie zit er niet meer in. Met een beetje pech wordt gedacht over demotie: hetzelfde werk blijven doen met inlevering van salaris. Een carrière verandering kan weer nieuwe uitdagingen opleveren. Je financiële behoefte is veranderd. Je verdient geld als water, meer dan je echt nodig hebt. Het banksaldo groeit, maar papier is wat anders dan werkplezier. Financiële zekerheid is minder belangrijk geworden, voldoening in je werk des te meer. Als die voldoening niet in je huidige baan te vinden is, is het goed om naar iets uit te kijken waar je weer warm voor loopt. Je behoefte aan zelfstandigheid is groter geworden. In het begin van je loopbaan stoorde het volgen van bepaalde regels en procedures niet zo. Maar hoe is dat nu? Leidinggevenden die zich bemoeien met hoe jij je werk doet en allerlei geneuzel op bijvoorbeeld risk & compliance gebied vind je nu irritant. Je wilt zelf bepalen wat je doet en hoe je iets aanpakt. Uitkijken naar een baan met meer zelfstandigheid of wellicht de stap naar ZZP’er wagen kan beter bij je passen. Gezelligheid is ver te zoeken en de werksfeer is minimaal. Er heerst nauwelijks teamgeest en wat stoort zijn de hoge productiviteitseisen, politieke spelletjes en gebrek aan openheid in de organisatie. Soms lijkt het wel of je in een mortuarium rondloopt waar al tijden niet wordt gelachen. Zoeken naar een meer enerverende werkomgeving kan een flinke vooruitgang opleveren. Je talent, kennis en vaardigheden kun je onvoldoende inzetten. In de jaren die achter je liggen, heb je jezelf ontwikkeld, terwijl het werk hetzelfde is gebleven. Omdat je meer in je hebt dan je huidige werk vraagt, mis je voldoening. In een andere baan zul je je lekkerder voelen als die beter past bij wie je bent, wat je kunt en wat je in je mars hebt. Dit lijstje is niet eens uitputtend. Zou je er niet triest van worden? Niet als je nu besluit er echt iets aan te gaan doen. Misschien denk je ‘ik heb geen tijd om hier goed over na te denken’ en komt het er niet van. In feite is dit geen gebrek aan tijd, maar gebrek aan rust. Neem een voorbeeld aan een atleet. Die pauzeert even om te www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 28
voelen hoe het staat, hoe het parcours er uit ziet etc. Zonder dat kan hij niet goed presteren. Rust zorgt voor helderheid, prioriteiten stellen en doordachte keuzes maken. Gun jij jezelf die rust? De allereerste stap kost niet eens tijd: het nemen van een besluit. Beantwoord voor jezelf de vraag: kies ik ervoor dat het anders moet of laat ik het maar zo? Iedereen heeft unieke kwaliteiten en eigenschappen waar een passende carrière bij te vinden is. Alleen veel mensen hebben geen idee wat ze eigenlijk willen. En als je niet weet wat je zoekt, vindt je het ook niet. Voldoening in je werk is echter grotendeels een intern proces, zie ook mijn blogartikel Wat zou jij doen als je ergens vastzat en elke dag precies hetzelfde was en niets je kon schelen? Verwacht niet dat jouw omgeving het probleem oplost. Je zult zelf aan de slag moeten.
7.1.
Persoonlijkheidsanalyse en zelfreflectie
Veel mensen hebben geen idee wat ze eigenlijk willen. Dat komt omdat ze gewend zijn te denken in functies. Als functie A niet leuk is proberen ze functie B die wel leuk. Het is alsof ze naar buiten kijken zonder naar binnen te kijken. Hoe kom je er nu achter wat je wilt? In ieder geval niet door louter te denken in functies, maar door een diepgaand onderzoek naar je eigen persoonlijkheid, wensen en talenten. Met een systematische persoonlijkheidsanalyse èn zelfreflectie kom je er achter welke baan bij jou matcht. De volgende vragen zijn belangrijk: 1. Wat heb je nodig? (persoonlijk en emotioneel) 2. Wat wil je? (dromen, doelen, wensen, optimale verhouding privé/werk) 3. Wat zijn jouw loopbaanankers? (meer hierover later) 4. Waar ben je goed in? (vaardigheden, talenten, persoonlijke stijl) 5. Waar geniet je van? (passies, interesses, waarden) 6. Waar sta je nu in je leven? Wat is nu goed voor je? (herintreden, midlife carrière verandering) 7. Welke mensen ken je? (kennissen, vrienden, netwerk) 8. Hoe ga je de switch maken? (tijdsbeslag, financieel, netwerken, contacten leggen, de juiste indruk maken). Dat zijn ook vragen waar een loopbaanbegeleider antwoorden op zoekt. Met systematische aandacht voor drijfveren, doorvragen en blootleggen van je comfortzone en verdedigingsmechanismes, worden beetje bij beetje alle puzzelstukken verzameld. Aangevuld met resultaten uit testen geeft dat duidelijk richting.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 29
Zodra al deze informatie op een hoop ligt is de puzzel redelijk snel gemaakt. Dan blijkt duidelijk en exact formuleren wat je precies wilt niet meer zo moeilijk. Achteraf snap je meestal niet waarom je niet eerder wist wat je eigenlijk wilde doen. Weet je eenmaal wat je wel wilt en welke switch voor de hand ligt, dan zullen er nog wel wat hobbels genomen moeten worden. Hierover meer in de volgende paragraaf.
7.2.
Obstakels voor een carrièreswitch overwinnen
Op het moment dat de ideale carrièreswitch duidelijk is, ben je er nog niet. Je moet uiteindelijk acties ondernemen en effectief leren omgaan met angsten die remmend werken. Het zijn de gebruikelijke angsten die ervoor zorgen dat mensen lang in een baan blijven hangen en een weloverwogen stap naar een andere baan niet aandurven. Verschillende factoren kunnen hierbij een rol spelen: •
• • •
•
•
•
Specialistisch opgeleid zijn en denken dat je niets anders kan. Echter, het staat je vrij om een andere opleiding te gaan volgen. Ik spreek uit ervaring. Ik ben opgeleid als fiscaal jurist, gecertificeerd vinoloog van de Wijnacademie, gediplomeerd professioneel coach en loopbaanbegeleider, gediplomeerd yoga-docent en nu studeer ik levenslooppsychologie. Daardoor kan ik mijn professionele leven op meerdere manieren inhoud geven en werk ik actief aan mijn employability. Een fulltime job of specialisme neemt niet weg dat er veel andere mogelijkheden zijn. Opleidingsaanbod volop, ’s avonds of in het weekend. Je kunt je altijd verder bekwamen dan dat ene specialisme dat je nu beheerst. Financieel klem zitten. Echter, je kunt je uitgavenpatroon wijzigen, boeken lenen i.p.v. kopen, minder (dure) vakanties, goedkopere woonruimte betrekken etc. Je bent afwachtend en reactief. Echter, als je wilt kun je zelf of onder begeleiding van een deskundige je gedrag wijzigen en proactief je carrière vorm geven. Weinig gedreven zijn, leven bij de dag. Echter, als je verder kijkt dan vandaag zie je andere mogelijkheden die je tot actie kunnen brengen en kun je bewust een keuze maken. Je kunt je drijfveren onderzoeken en daar gevolg aan geven. Als je achterhaald hebt wat je passies zijn, kun je jouw gedrevenheid vorm geven. Geen focus op wat je wilt, geen doelen hebben. Echter iedere dag is het mogelijk om daar verandering in te brengen, wel een doel te stellen, daar gefocust op blijven en er tijd insteken om erachter te komen wat je wilt. Familie (kinderen, mantelzorg) kosten veel tijd en energie, waardoor je aan carrière planning niet toekomt. Echter als je goed overlegt en je familie er bij betrekt zijn er vrijwel altijd mogelijkheden om daar flexibeler mee om te gaan. Faalangst, geen verandering aandurven zonder garantie op succes. Echter 80% van alle angsten spelen alleen maar in je hoofd en worden nooit werkelijkheid. Van fouten kun je leren. Je kunt over die angst heen stappen. Lees tip: "Feel the fear and do it anyway" van Susan Jeffers.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 30
De wezenlijke vraag is: durf je in jezelf te geloven en de dingen te realiseren die je ècht wilt? Als het antwoord nog niet ‘ja’ is, is het veiliger geen actie te ondernemen maar gewoon te blijven doen waar je mee bezig bent. Alleen: is dat dan wat je wilt? Je kunt besluiten je situatie te verbeteren en uit te vinden wat wel bij je past. Uiteindelijk betaalt dat zich dubbel en dwars terug. In je werk ga je emotioneel een vooruitgang ervaren. Ook in je privé leven en je mentale gezondheid zul je positieve effecten ervaren als je kiest voor het werk dat bij je past. Maar ……………. niets voor niets. Je moet er voor werken, discipline en doorzettingsvermogen hebben om te komen waar je wilt zijn. De ervaring leert dat tijd en energie steken in het uitstippelen van je loopbaan zorgt dat je op de juiste plek komt en succesvol kan zijn. Wees hierbij 100% eerlijk tegen jezelf, wie je bent als persoon en wat je wilt bereiken in je leven. Alleen dan kun je realistisch korte en lange termijn doelen vaststellen. En daarin schuilt het geheim. Algemene doelstellingen als "ik wil CEO van Philips worden" klinken mooi, maar de kans dat je het wordt is nogal klein. Met stap voor stap doelstellingen die gedetailleerd zijn, bereik je veel. Bovendien blijf je gemotiveerd als je merkt dat je steeds een stap verder komt en toewerkt naar persoonlijk succes in plaats van succes voor de buitenwereld (zie ook de oefening ‘Succes’ uit hoofdstuk 4).
7.3.
Hoe kom je erachter wat je echt wilt?
Tijdens loopbaanbegeleiding krijgt iemand die actief zijn loopbaan wil vormgeven veel vragen en opdrachten die antwoord geven op de vraag “Wat wil ik eigenlijk?” Dit is een vraag die alleen goed te beantwoorden is als je heel scherp in beeld hebt wat voor persoon je bent en wat je wilt bereiken. De vraag Wat wil ik eigenlijk? is dan ook veel meer een vraag van Wie ben ik eigenlijk? In een loopbaantraject wordt verhoudingsgewijs aan die laatste vraag veel tijd besteed. Dit E-book pretendeert niet een volledig loopbaantraject te vervangen. Maar het helpt je wel op weg met een aantal oefeningen. Daarnaast kunnen de testen zoals beschreven in hoofdstuk 5 veel inzicht geven. De onderstaande oefeningen verhogen eveneens het inzicht je loopbaan tot nu toe en geven een beter overzicht van het soort werk dat in de toekomst meer bij jouw persoonlijkheid past:
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 31
Oefening 1: Levenspanorama tekenen. Oefening 2: Wat heb je tot nu toe gedaan in je werkzame leven? Oefening 3: Als geld geen probleem is …. Oefening 4: Hoe ziet jouw ideale dag eruit? Oefening 5: De perfecte functiebeschrijving
Oefening 1: levenspanorama tekenen Deze opdracht bestaat uit het tekenen van je levenspanorama. Neem een groot vel. Teken een horizontale levenslijn van je geboorte tot aan je huidige leeftijd. Verdeel deze lijn in fasen van 5 tot 7 jaar. Kies nu drie kleuren uit. Iedere kleur staat voor een lijn. • • •
Fysieke/gezondheidslijn Leer/werklijn (dit mogen ook twee aparte lijnen zijn) Emotionele lijn
Teken nu deze drie lijnen met hun hoogtepunten (boven de nullijn) en hun dieptepunten (onder de nullijn) zoals jij die ervaren hebt. Zo worden de markeringspunten (bewust beleefde momenten) naar andere fases duidelijk waarneembaar. Schrijf bij die markeringspunten steekwoorden die die periode kenmerken. Denk aan omstandigheden, gevoelens, gebeurtenissen, kwaliteiten, valkuilen. Laat je zoveel mogelijk leiden door je spontane ingevingen. Een kijkje in de toekomst. We kunnen niet in de toekomst kijken, maar we kennen wel allemaal onze hoop en onze vrees als we aan de toekomst denken. Teken vanaf je leeftijd nu een lijn naar boven en schrijf daarbij steekwoorden die je wensen en hoop vertegenwoordigen. Teken vanaf de leeftijd nu een lijn naar beneden en schrijf daarbij steekwoorden die jouw vrees vertegenwoordigen. Voorbeeld: zorgeloos
geboorte N
Hoop: vrijheid, minimum aan vrijheid zorgen, liefde, plezier, stabiliteit
0…………….7…..…………14………………....21…….……….28…. (nullijn) longontsteking slechte leefgewoonte
werken/veel reizen
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 32
Vrees: afstompen, verstikking, inkomensonzekerheid.
Nu je jouw levenslijn zo overziet, hoe beantwoord je de volgende vragen?: o o o o o o o o o
Wat spreekt er uit jouw levensloop? Waarom vond je iets leuk, plezierig of juist moeilijk? Welke lessen heb je geleerd? Welke lessen blijken moeilijk te leren of zijn nog niet geleerd? Wat zijn cruciale keuzes geweest? Wie hadden daarbij invloed op je? Welke personen stonden centraal in je leven? Welke effectieve en minder effectieve gedragspatronen van jou speelden een rol? Kun je minder effectief gedrag minimaliseren? Wat zijn kritische momenten voor jou geweest?
Het doel van deze oefening is dat je eens bewust stilstaat bij je leven en werk tot nu toe. Hierdoor zal duidelijk worden hoe je geworden bent wie je nu bent. Er zijn allerlei momenten, situaties en gebeurtenissen in je leven waar je met plezier aan terugdenkt. Er zijn prestaties waar je trots op bent, successen. Ook zijn er situaties en gebeurtenissen onder de lijn. Dingen die je moeilijk vond en dingen waar je niet trots op bent. Hiermee kun je onderzoeken wat belangrijke levenslessen voor jou zijn. Lessen die je geleerd hebt of nog aan het leren bent. Die momenten, gebeurtenissen en situaties kunnen je op het spoor zetten van wat je zou kunnen doen in je werk.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 33
Oefening 2: Wat heb je tot nu toe gedaan in je werkzame leven? Kijk nu naar je werkzame leven tot nu toe en noteer hieronder: •
waar je het meest trots op bent over wat je bereikt hebt?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. •
waarover je teleurgesteld bent?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. •
wat je anders zou willen zien?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. •
welke belangrijke waarden jij in je huidige werk kwijt kunt?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. •
welke belangrijke waarde je niet in je huidige werk kwijt kunt?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. •
wat is je grootste onzekerheid?
………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………..
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 34
Oefening 3: Als geld geen probleem is Ik, jij, wij allemaal zijn van nature geneigd binnen ons eigen referentiekader te denken. Dat geeft enerzijds structuur, maar nadeel is wel dat potentiële mogelijkheden snel over het hoofd worden gezien en impliciete wensen niet verder worden onderzocht. Als je een carrièreswitch wilt maken denk je al snel te beperkt Het helpt als je daar uit weet te breken. De bekende vraag “Als je al het geld had dat je je maar kan wensen, wat zou je dan doen?” kan hierbij helpen”. Denk daar serieus over na, dat wil zeggen: ga er echt voor zitten. Pak een pen en schrijf binnen 5 minuten minimaal 100 dingen op die je zou doen als geld geen bezwaar zou zijn. Leg jezelf hierbij geen beperkingen op, alles kan. Of het nou skydiven is, reizen naar Mars, minister worden of een beroemd popartiest, schrijf het gewoon op. Niets is onmogelijk, te duur of te moeilijk. Het gaat nu niet om logica, redelijkheid of haalbaarheid. De bedoeling is dat je jouw wilde dromen, wensen en fantasieën opschrijft. Maak je geen zorgen, alles wat je nu opschrijft is risicoloos, je hoeft het niet te gaan doen. Als je zo aan het schrijven bent, zul je merken dat op een gegeven moment de ideeënstroom dreigt op te raken. Je kunt even niets meer bedenken. Blijf toch doorschrijven. Dwing jezelf met nieuwe dingen te komen. Punten waarvan je nooit gedacht hebt dat je die zou willen, zullen uit je onbewuste naar boven komen. Komt er iets op dat je al hebt opgeschreven, schrijf het gewoon nog een keer op, want zolang je blijft schrijven komen er meestal nieuwe dingen op. Met deze oefening doorbreek je even alle beperkende overtuigingen over wat je kunt en zou willen doen in je leven. Als alle punten op papier staan, kun je kijken wat echt belangrijk is. Maak een top 10 lijst van wat je werkelijk wilt zijn, doen of hebben in je leven. Stel je voor dat je op je sterfbed ligt en terugkijkt op je leven: waar zou je spijt van hebben als je het niet gedaan zou hebben? Schrijf het op in jouw top 10 lijst hieronder: Als geld geen probleem zou zijn, dan zou ik: 1) ....................
6) ....................
2) ....................
7) ....................
3) ....................
8) ....................
4) .....................
9) ....................
5) ....................
10) ......................
Met deze top 10 lijst kun je vervolgens de volgende vragen beantwoorden: • • •
Als je je hart volgt, wat zou je dan besluiten? Als je ervan uitgaat dat je nu niet de perfecte keuze hoeft te maken, maar een tijd ergens mee zou mogen experimenteren, wat zou dat voor jou dan zijn? Welke richtingen of scenario’s zijn in jouw loopbaan denkbaar als je deze top 10 als leidraad neemt? www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 35
Oefening 4: Hoe ziet jouw ideale dag eruit? Als je het moeilijk vindt om je ideale leven te beschrijven, start dan met de beschrijving van een ideale dag. Schrijf voor jezelf op wat je zou doen vanaf het moment dat je opstaat tot het tijdstip dat je weer naar bed gaat. Als je dit gedaan hebt, probeer dan een ideale week te beschrijven. Mijn ideale dag/week: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… Fantaseer over een carrière die deze ideale dag zou ondersteunen. Hier kan echt van alles uitkomen. Sommige mensen komen erachter dat een forse downsize nodig is. Een hoog salaris, veel reizen en status blijkt dan niet zo belangrijk meer. Zelden zie je dat iemand op zijn sterfbed spijt heeft dat hij niet dat huis met zwembad of die dure Rolex heeft gehad. Veel vaker zie je dat stervenden het jammer vinden dat ze zo weinig tijd vrijmaakten voor hun gezin, zichzelf niet verder ontwikkeld hebben met opleidingen of bepaalde risico’s niet hebben genomen.
Oefening 5: De perfecte functiebeschrijving De vorige vier oefeningen geven meer inzicht in je ideale leven en je wensen top 10. Gebruik dit als basis en probeer nu met zoveel mogelijk precisie een functiebeschrijving op te stellen van de ideale baan. Een die je pakt als je hem in de krant zou lezen en waarvan je meteen denkt ‘die baan wil ik’. Beschrijf nauwkeurig en gedetailleerd in wat voor soort werkomgeving je werkt, met wat voor mensen en wat je doet. In kantoor, met mensen, buiten, veel reizen, welke cliënten etc.?
Mijn ideale functiebeschrijving: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 36
Deze functiebeschrijving helpt je bij het vinden van een passende baan en zorgt voor de juiste focus. Zo wordt steeds meer helder hoe jouw toekomstige carrière er idealiter uitziet. Door bewust en onbewust de aandacht hierop te richten ben je beter in staat nieuwe mogelijkheden te zien. Deel jouw loopbaanwens met je netwerk en vergroot de kans dat nieuwe mogelijkheden eerder naar je toe komen.
7.4.
Weet wat jouw loopbaanankers zijn
Loopbaanankers verhelderen waarom je nog steeds doet wat je doet. Of: waarom je juist liever iets anders zou willen doen. De combinatie van drijfveren, behoeften en loopbaandoelen vormen een loopbaananker. Elk loopbaananker geeft aan wat belangrijk is om prettig en effectief te functioneren. Zonder kennis van je loopbaanankers kunnen externe prikkels je brengen in situaties of banen die uiteindelijk niet bevredigend zijn. Je krijgt dan een gevoel dat je dit niet werkelijk ‘bent’. Een onderzoek naar iemands loopbaanankers is een vast onderdeel in loopbaanbegeleiding. Want loopbaanankers geven een goed beeld van het type baan dat bevredigend is en bij welk soort werk iemand zich prettig zal voelen. In loopbaantrajecten gebruik ik een vragenlijst die een totaalscore oplevert voor elk afzonderlijk loopbaananker. Aan de hand van de algemene beschrijvingen hieronder kun je een globaal idee krijgen van jouw 3 belangrijkste loopbaanankers. Loopbaananker 1: Technische/functionele competentie (TF) Iemand met een loopbaananker-competentie op een technisch of functioneel terrein, wil graag vaardigheden op dat terrein toepassen en verder ontwikkelen naar een steeds hoger niveau. Plezier in het werk is afhankelijk van het uitoefenen van vaardigheden en op deze terreinen uitgedaagd worden. Algemeen management wordt liever gemeden, zeker als dat betekent dat iemand zijn eigen competentieterreinen zou moeten verlaten. Loopbaananker 2: Algemeen-managementcompetentie (AM) Iemand met een loopbaananker algemeen-managementcompetentie wil hoog in een organisatie opklimmen of verantwoordelijk zijn voor de prestaties van een bepaalde afdeling van de organisatie. Trefwoorden bij dit loopbaananker: verantwoordelijk en aanspreekbaar zijn voor het eindresultaat, je identificeren met je eigen werk en het succes van de organisatie waarvoor je werkt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 37
Werken op een technisch of functioneel terrein wordt gezien als een noodzakelijke leerervaring. De echte ambitie is zo snel mogelijk een generalistenbaan, niet zo zeer een hoog managementniveau in een functie. Loopbaananker 3: Autonomie/onafhankelijkheid (AO) Iemand met een loopbaananker autonomie/onafhankelijkheid, wil werk op zijn eigen manier definiëren. Persoonlijke wensen bij dit loopbaananker: een baan hebben die flexibel is met betrekking tot wanneer en hoe je werkt, niet teveel regels of beperkingen in de organisatie Autonomie is belangrijk en gedachten een eigen bedrijf te beginnen om zo een gevoel van autonomie te bereiken komen vaak voor. Maar deze drijfveer is niet dezelfde als het loopbaananker 5 (ondernemingsgerichte creativiteit). Loopbaananker 4: Zekerheid/stabiliteit (ZS) Iemand met een loopbaananker zekerheid/stabiliteit wordt gedreven door de zekerheid die een baan of een vaste aanstelling geeft. Trefwoorden: financiële zekerheid, pensioenschema’s, plannen voor vervroegd uitdiensttreden, zekerheid op een baan. Op deze manier verankerde mensen zijn hier altijd mee bezig. Zij bouwen hun hele zelfbeeld op rond het managen van zekerheid en stabiliteit. Stabiliteit kan inhouden dat loyaliteit en bereidheid om alles wat de werkgever vraagt te doen, verhandeld wordt voor een belofte op een vaste aanstelling. Loopbaananker 5: Ondernemingsgerichte creativiteit (OC) Het loopbaananker ondernemingsgerichte creativiteit gaat goed samen met een eigen organisatie of onderneming willen creëren. Een onderneming die stoelt op eigen talenten en bereidheid risico’s en hindernissen te nemen. Kenmerkend: de wereld bewijzen dat je een onderneming kunt creëren, op eigen kracht verder gaan, talenten willen bewijzen met een onderneming die financieel succesvol is. Loopbaananker 6: Dienstverlening/toewijding aan een zaak (DV) Het loopbaananker dienstverlening/toewijding aan betekent dat werk iets van waarde moet opleveren. Denk bijvoorbeeld aan de wereld leefbaarder maken, milieuproblemen oplossen, harmonie tussen mensen bevorderen, anderen helpen, de veiligheid van mensen verbeteren of ziekten genezen door nieuwe producten. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 38
Uitdrukken van fundamentele waarden in werk en de wens om de wereld op een bepaalde manier te verbeteren, is belangrijk bij dit loopbaananker. Loopbaananker 7: Zuivere uitdaging (ZU) Wie dit loopbaananker heeft, werkt graag aan oplossingen voor ogenschijnlijk onoplosbare problemen. Of wil sterke tegenstanders verslaan en moeilijke hindernissen overwinnen. Typische zaken die goed samengaan met het loopbaananker zuivere uitdaging. Die zuivere uitdaging kan gevonden worden in intellectueel werk, complexe situaties of in interpersoonlijke relaties. Zijn nieuwe kansen, variatie en moeilijkheid ver te zoeken? Fout! Het wordt onmiddellijk saai voor mensen met het loopbaananker zuivere uitdaging zodra iets makkelijk is. Loopbaananker 8: Levensstijl (LS) Voor iemand met het loopbaananker levensstijl zijn persoonlijke behoeften en de behoeften van een gezin belangrijk. De eisen die een loopbaan stelt, moeten in evenwicht zijn met deze behoeften. Werkeisen mogen de leefsituatie niet op zijn kop zetten en succes wordt zeker niet alleen gedefinieerd op grond van succes in de loopbaan. Kortom, balans tussen werk en privé is belangrijk.
Als je werk wel erg veel energie kost zou het heel goed kunnen zijn dat je werkzaamheden (inmiddels) minder passen bij jouw loopbaanankers. Als je bijvoorbeeld nog steeds hetzelfde kan en doet als vijf jaar geleden zonder iets van zelfverwerkelijking te ervaren, kan het tijd zijn voor verandering.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 39
7.5.
Doelen en actieplan formuleren in 6 stappen
Zodra het beeld voor je loopbaan duidelijk is, kun je doelen stellen. Realistische doelen die recht doen aan jouw persoonlijkheid en wensen op professioneel en privé vlak. Onderscheid hierbij korte en lange termijn doelen. Korte termijn doelen wil je in de eerste 12 maanden wilt realiseren, lange termijn doelen in de komende 2-5 jaar. Als je de door jou gewenste verandering nog niet concreet genoeg voor ogen hebt kun je ook geen doelen stellen. Overweeg ‘desnoods’ hulp van een loopbaancoach in te roepen die helpt nader inzicht te krijgen in: •
• • • •
je persoonlijkheid, bijvoorbeeld op basis van de Big Five persoonlijkheidstheorie die veel gebruikt wordt in coachtrajecten; jouw werkwaarden (= wat voor jij echt belangrijk is om terug te vinden in werk); activiteiten die je het meest aanspreken, je werkelijke dagelijkse gedrag en wat voor jou ideaal is qua werkomgeving; je sterke en zwakke competenties, je kwaliteiten, valkuilen en uitdagingen; werkprofielen die bij jou passen.
Een loopbaancoach begeleidt je ook bij het maken van een actieplan voor een andere carrière inclusief concrete stappen voor een effectieve arbeidsmarktbewerking, zodat je weet hoe je komt op de geschikte plek en welke acties nodig zijn wil jouw passende baan werkelijkheid worden. Met een externe coach krijg je een realistisch zelfbeeld en onafhankelijke feedback zodat: • • •
duidelijk wordt welke loopaanrichting bij jouw persoonlijke drijfveren past je ineffectieve gedragspatronen onderkent en ze leert ombuigen naar iets dat wel werkt de kloof tussen nu en dan wordt gedicht.
Alternatief: je doet het helemaal zelf en onderzoekt net zo lang tot jouw loopbaandoel voldoende helder is. Op een gegeven moment ben je klaar om je actieplan op te stellen met hierin: • • • •
Je doel(en) De reden waarom je voor dit doel kiest (het grotere plaatje) Een tijdspad, binnen welke termijn moet je doel gerealiseerd zijn? Concrete stappen tot in detail uitgewerkt.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 40
Wat neem je zoal op in dit actieplan? Het actieplan omvat onder meer het volgende: 1.
Beschrijf je lange termijn carrière doel
………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………
2.
Waarom heb je dit doel gesteld?
………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………
3.
Wat is het uiteindelijke resultaat dat je hiermee beoogt?
…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………
4.
Welke concrete stappen ga je voor dit doel nemen?
…………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………
5.
Welke obstakels of moeilijkheden kun je tegenkomen en hoe denk je daar mee om te gaan?
…………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………
6. Binnen welke termijn wil je je doel behaald hebben (voor subdoelen steeds een afzonderlijke deadline opnemen). …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Met dit actieplan in de hand kun je van dag tot dag daadwerkelijk actie nemen en zo je doel bereiken. Beloon jezelf voor stappen die je hebt genomen. Niet alleen plezierig, maar ook goed voor de zelfmotivatie. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 41
7.6.
Tien tips voor een carrièreswitch
1) Maak een lijst van wat je wel en niet leuk vindt aan je werk. Analyseer waarom je een carrièreswitch wilt. Ben je fiscalist, is het dat je steeds weer die NTFR of V-N moet lezen? Uren schrijven? Veel achter een computer binnen zitten? Teveel compliance werk vanwege SEC, SOX, QRM of client acceptance procedures? Heb je te weinig klanten of klussen die zorgen voor een bore-out? Is de werkdruk te hoog, zijn werkdagen te lang, speelt zingeving een rol? Maak een lijst van alle plus en minpunten. Zo kun je er achter komen o o o
wat je belangrijk vindt, wat je motiveert waar je wel en niet enthousiast van wordt.
2) Maak een persoonlijk financieel overzicht. Misschien verdien je nu goed, maar dat kan ook nadelig zijn. Een gouden kooi zet een rem op je ontwikkeling en houdt je af van zelfontplooiing op allerlei gebieden. Weet je wat je echt nodig hebt? Maak een overzicht waarin je maandelijks je inkomsten, uitgaven en vermogen bijhoudt. Welk minimum maandbedrag is nodig om in essentiële behoeften te voorzien? Hoe lang kun je het uitzingen op je huidige vermogen? Belangrijke informatie als je bijvoorbeeld een opleiding voor een ander beroep wilt financieren, of een buffer wil hebben als je zelfstandig professional wordt. Het overzicht doet je misschien inzien of je werkt om geld uit te geven of werkt om in belangrijke behoeften te voorzien. 3) Een carrièreswitch OK, maar denk niet meteen in andere functies. Een carrièreswitch van je huidige functie naar webdesigner, business developer of welke functie dan ook: denk er niet aan! Denk niet van functie naar functie, maar zorg eerst voor een gedegen zelfevaluatie, waarbij je antwoord zoekt op 6 essentiële loopbaanvragen, zie punt 10 hieronder. Richt daarom eerst alle aandacht op jouw unieke persoonlijkheid en werkwensen. Vervolgens op potentiele werkzaamheden die daarmee matchen. En pas dan op een functie. De functie die je ambieert, rolt er na de eerste twee stappen (persoonlijkheid + werkwensen) bijna automatisch uit. 4) Maak een globale analyse van potentiele carrièreveranderingen. Carrièreveranderingen kunnen negen richtingen opgaan, zie de 9 opties voor een carrière verandering uit hoofdstuk 2 hiervoor. Een globale analyse van alle negen mogelijkheden levert altijd nuttige informatie op. Als je nu bijvoorbeeld last hebt van een bore-out, kun je het in dezelfde functie elders toch prima naar je zin hebben als je een leuk cliëntenpakket hebt. Compleet het roer omgooien is niet altijd nodig.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 42
5) Zie jezelf als product op de arbeidsmarkt en beschrijf jouw productkenmerken. Maak een lijst van jouw sterke punten en competenties die je zo mee kunt nemen naar een andere baan. Hoe meer kernkwaliteiten en competenties je bezit, hoe makkelijker de carrièreswitch. Talenkennis, commercieel gevoel, doorzettingsvermogen, plannen, besluitvaardigheid et cetera. Zet alles op een rij. Als je met kernkwadranten en kernkwaliteiten een persoonlijke sterkte-zwakte analyse hebt gemaakt (zie paragraaf 8.1), kun je die hierbij gebruiken. Ook testresultaten (zie hoofdstuk 5) kun je hiervoor gebruiken. 6) Gebruik loopbaantests, loopbaanprofessionals doen dat ook. Goed inzicht krijg je met vier wetenschappelijk gevalideerde loopbaantests die je binnen 90 minuten hebt ingevuld. Ruim 80 pagina’s nuttige testrapportage maken een doordachte beslissing over een carrièreswitch een stuk gemakkelijker. Zie hoofdstuk 5 hiervoor. 7) Praat met andere professionals die al een carrièreswitch hebben gemaakt. Laat je inspireren door ervaringen van professionals die al een carrièreswitch hebben gemaakt. Praat met ze. Waar liepen zij tegenaan? Hoe kijken zij terug op hun loopbaanverandering? Welk advies kunnen ze jou geven? 8) Maak een concreet actieplan Als je op basis van alle informatie die je tot nu toe hebt verzameld, de voor jou geschikte carrièreswitch kunt bepalen, is het tijd voor actie. Schrijf een actieplan op basis van jouw persoonlijke marketingmix, waarin de vier “P’s” concreet zijn ingevuld: o o o o
Product Plaats Prijs Promotie
→ → → →
Wat heb ik aan te bieden? Waar zou ik willen werken? Wat mag het mij kosten? Hoe laat ik weten dat ik in de markt ben?
Heb je bijscholing nodig? Welke netwerkactiviteiten ga je verrichten? Beschrijf alle acties die nodig zijn om op de gewenste plek te komen. 9) Waardeer het goede uit je huidige baan. Ondanks frustraties in je huidige werk, heb je natuurlijk ook dingen geleerd die je meebrengt in een nieuwe baan. Met sommige collega’s kun je goed door de bocht en wellicht heb je met een aantal in de loop van de tijd een kameraadschappelijke band opgebouwd. Ook als je besloten hebt dat je niet langer achter gaat zitten wachten totdat je werk verandert, mag je deze positieve punten best koesteren. 10) Investeer in jezelf en volg een loopbaantraject. Investeer in jezelf en volg een loopbaantraject als je het echt professioneel wilt aanpakken. Een deskundige loopbaanbegeleider helpt je systematisch antwoord te vinden op 6 essentiële vragen:
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 43
1. 2. 3. 4. 5. 6.
wie ben ik, wat voor persoon ben ik, wat past bij mij? wat drijft mij, wat wil ik, wat zijn mijn interesses? wat kan ik? welke zaken geven zin aan het leven? welke levens- en werkwaarden vind ik belangrijk? wat weerhoudt me nog en hoe ga ik daarmee om?
Geen coach bij jou in de buurt? Online coaching kan ook! Met een investering in een loopbaantraject maak je een doordachte beslissing waar je jarenlang plezier van hebt. En als je precies weet wat je wilt en wat je moet doen om op de juiste plek te komen, is het ook niet meer zo eng om daadwerkelijk het roer om te gooien. De toekomst hangt hoe dan ook af van jouw besluit: blijven doen wat je nu doet of gaan voor verandering. Een relaxed gevoel dat je het zelf in de hand hebt.
8.
Actief meer werkplezier creëren
Heb jij genoeg plezier op je werk of kan het beter? Het lichaam kan als kompas dienen. Hoe voel je je als je op je werk bent? Vergelijk dat eens met hoe je lichaam voelt als je buiten je werk iets doet wat je leuk vindt. Is er een duidelijk verschil? Of niet? Als het antwoord ja is, heb je de belangrijkste stap al genomen: bewust worden dat het beter kan. In dit hoofdstuk meer over hoe kernkwadranten kunnen helpen bij het verhogen van plezier in je huidige baan. Met kernkwadranten krijg je beter zicht op jouw kwaliteiten zodat je gericht kunt onderzoeken hoe je die meer zou kunnen inzetten. Bovendien wordt duidelijk waar ontwikkelpunten www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 44
liggen. Verder begrijp je beter welke weerstand een ander bij jou of jij bij een ander kan oproepen. Stuk voor stuk zaken die effect hebben op jouw werkplezier Ik sluit af met een paar concrete tips voor meer werkplezier.
8.1.
Een persoonlijke sterkte-zwakte analyse maken
Voor maximaal werkplezier is het goed te beginnen bij dat wat je het meest in de hand hebt: dat ben jij zelf. Naast sterke kanten hebben we allemaal onze beperkingen. Die kunnen in de weg zitten en ineffectief gedrag in de hand werken. Je kunt je ergeren aan mensen en in je eigen valkuil schieten. Uiteindelijk kan dat nogal wat nadelen opleveren: Effect op je humeur en hoe je je voelt: je komt vrolijk op je werk, bent een uur lekker geconcentreerd aan het werk en ja hoor daar begint het weer. Je leidinggevende belt weer eens vanuit de auto met een chaotisch onzinverhaal waar geen touw aan vast te knopen is. De enige duidelijke boodschap die hij overbrengt, is dat je actie moet nemen. Dat advies moet nu af en die en die moet het voor de lunch ontvangen hebben. Deze scene herhaalt zich vrijwel elke dag. Want als the boss om half tien eindelijk eens van huis kakt en de smartphone aan zijn oor is geplakt zal iedereen dat weten ook. Weg goed gevoel, je baalt van deze vent. Vergallen van je loopbaan: je bent een makkelijke prater en heel commercieel ingesteld. Je klanten lopen met je weg want het is altijd fijn praten met iemand die oog heeft voor wat er in hun bedrijf speelt en een goed gevoel voor humor heeft. Maar jouw leidinggevende is precies het tegenovergestelde. Een nerd op commercieel vlak maar vakinhoudelijk een kei. Zijn makke is dat hij alleen oog heeft voor vak inhoud. Heb je een advies geschreven en staat er een minieme fout in? Die wordt dan groot opgeblazen! "Hoe heb je dat nu kunnen doen, iemand met zoveel ervaring als jij!" Dat je de afgelopen 3 maanden 4 ton omzet binnen het geharkt, tja daar hoor je niets over. Zo gaat het maand in maand uit. Bij de beoordelingsronde hoor je jaarlijks dat er sterke twijfels zijn over je vaktechniek. Dit kan een promotie in de weg staan. Energie zuigen: je bent een kei in je vak, werkt snel en levert kwaliteit. Anderen zien dat en stoppen je vol met werk. Zo vol dat je elke dag tot 8 uur op de zaak zit. Je schouders gaan steeds krommer staan en de wallen onder je ogen tekenen steeds meer je gezicht. Die ene manager komt laat in de middag steevast met een nieuwe spoedklus. Deadline morgen dus haast-haast-haast-haast. Terwijl dat soort klussen gemiddeld al drie dagen onaangeroerd op zijn bureau hebben gelegen. Het energieniveau daalt met de dag. En 's avonds zit je als een zoutzak op de bank thuis. Bij dit soort irritaties zou je eens aan de slag moeten gaan met kernkwadranten. Een kernkwadrant is een model dat weergeeft wat iemands kwaliteit, valkuil, uitdaging en allergie is. Met zo'n kwadrant www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 45
ben je beter in staat op afstand naar irritaties te kijken en achterliggende kwaliteiten en uitdagingen van jezelf te benoemen. In die uitdagingen schuilt het geheim om je niet meer zo te ergeren en meer werkplezier te krijgen. Stel je stuurt een aantal junior medewerkers aan. Je ergert je groen en geel aan een junior die nogal afwachtend is. Onderhand bepaal je niet alleen voor hem wat en wanneer hij iets moet doen, geïrriteerd als je bent dram je het ook door hem heen. Grote kans dat dit alleen maar escaleert en wederzijdse irritaties laat groeien. Jouw irritatie of allergie is duidelijk passiviteit. Het bijbehorende kernkwadrant is als volgt: Allergie: passiviteit Kwaliteit: besluitvaardig Valkuil: drammen Uitdaging: geduld Als je meer je uitdaging gebruikt in combinatie met je kwaliteit, speelt je irritatie veel minder tot niet, ben je veel effectiever en heb je meer plezier in je werk. Het KVUA (kwaliteit-valkuil-uitdaging-allergie) schema van een kernkwadrant ziet er als volgt uit:
kernkwaliteit
valkuil
Besluitvaardig
Drammen
+
-
Positief tegenovergestelde
Positief tegenovergestelde
Passiviteit
allergie
+ Geduld
uitdaging
Neem nu al jouw irritaties – binnen of buiten je werk – eens onder de loep. Kijk vervolgens waar jouw uitdagingen liggen en wat je in het vervolg concreet wilt doen om de uitdaging in de praktijk te brengen.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 46
Het model werkt altijd, kijk maar eens naar andere voorbeelden van KVUA schema’s: •
beheerst-onpersoonlijk-empathisch-onbereikbaar,
•
flexibel-wispelturig-ordenend-star,
•
autonoom-dwars-meegaand-onderdanig
Hoe jouw kernkwadranten er ook uitzien, je zult zien dat in alle gevallen irritante mensen teveel hebben van iets waarvan jij juist te weinig van hebt. Jij hebt bijvoorbeeld te weinig geduld ten opzichte van een ander die nogal passief is (= teveel geduld). Ben je allergisch voor opdringerigheid dan is jouw uitdaging meer initiatief nemen. Van mensen waar je allergisch voor bent is heel veel te leren. Creëer dus meer balans tussen je eigen kwaliteiten en uitdagingen want dan erger je minder en krijg je meer werkplezier. Het kernkwadrantmodel is bedacht door Daniel Ofman en in een boek na te lezen. Hieronder staat echter een korte handleiding hoe je zelf een kernkwadrant opstelt plus een link naar de gratis download met relevante vragen waarmee je voor jezelf kernkwadranten kunt opstellen. Maak jouw persoonlijke sterkte-zwakte analyse met behulp van het volgende: ① Kernkwaliteiten opsporen. Je eigen (kern)kwaliteiten vind je zo vanzelfsprekend dat je ze zelf vaak niet ziet. Je kunt kernkwaliteiten achterhalen door de volgende zinnen af te maken: o o o o o
Anderen waarderen mij om………… Ik vind het heel gewoon…………… Anderen moedig ik aan om………… Van anderen eis ik dat…………… In anderen stimuleer ik………………
② Valkuilen herkennen. Valkuilen spoor je op als je de volgende zinnen afmaakt: o o o o o
Wat ik bij anderen relativeer is………… Anderen verwijten mij dat ik…………… Ik rechtvaardig mijzelf in……………… Ik krijg wel eens naar mijn hoofd geslingerd……… Onder druk verval ik soms in……………
③ Uitdagingen opsporen. Uitdagingen achterhaal je als je de volgende zinnen afmaakt: o o o
Ik mis in mijzelf………… Anderen wensen mij toe dat ik…………… In anderen bewonder ik……………………… www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 47
o o o
Ik ben wel eens jaloers (geweest) op………… Wat ik nodig heb om als mens compleet te zijn, is…………… Wat ik nodig heb om als mens meer in harmonie te zijn met mijzelf is…..
④ Allergieën herkennen. Dit is meestal gemakkelijk. Je weet immers heel goed wat of wie je irriteert. Een allergie spoor je op als je de volgende zinnen afmaakt: o o o o o o o
In anderen minacht ik……………… Anderen vinden dat ik relatiever moet aankijken tegen…………… Ik word moedeloos van…………… Ik word woedend om…………… Ik zou mezelf verafschuwen als ik…………… Bij anderen kan ik niet tegen………………… Bij anderen kijk ik neer op……………………
Twee tips: download de handige vragenlijst op mijn website om nog sneller jouw kwaliteiten in beeld te brengen. gebruik de gratis en wetenschappelijk gevalideerde VIA Survey of Character Strengths, zie de link in dit artikel: Profiteer van je persoonlijkheid!
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 48
8.2.
Tien tips voor meer werkplezier
Hieronder staan 10 tips die je op weg kunnen helpen naar meer plezier in je werk: 1. Positiviteit: als je in staat bent om positief te blijven, ziet de wereld er anders uit en voel je je anders. Zijn er dingen niet zo als je zou wensen? Overdenk welke invloed je hebt om daarin positieve verandering te brengen. Ligt verandering niet binnen je macht? Leer in dat geval dingen te accepteren zonder oordelen. Het ‘is zoals het is’, jouw 'circle of influence' houdt een keer op. 2. Vier je successen: zo blijf je gemotiveerd door te gaan en meer successen te creëren. 3. Wees proactief. Als iets niet lekker loopt, denk vooral na over hoe of wat anders kan. En onderneem actie. Moet je iets verbeteren bij jezelf (competenties), zou ander gedrag helpen, etc.? 4. Zoek nieuwe mogelijkheden waarin je jouw talenten tot uiting kan brengen, stel nieuwe projecten voor, doe iets nieuws op je werk. 5. Optimaliseer work-life balance. Kun je meer plezier verkrijgen door hier meer balans in aan te brengen, je vitaler te voelen, meer energie te hebben? 6. Lach meer op je werk. Vertel meer moppen. Als je geen moppen kent: installeer de moppenApp op je smartphone. Of kijk eens met collega’s naar een leuke Youtube- filmpje. Zelf kan ik nog steeds lachen om DJ Boemerang http://www.youtube.com/watch?v=jNVG1LYCvXc, maar pas op: deze DJ moest uiteindelijk van loopbaan veranderen omdat hij lachte tijdens zijn werk. Zorg dus wel dat je op de juiste momenten lacht. ☺ 7. Blijf niet de hele dag binnen in een kantooromgeving, maar maak regelmatig een lunchwandeling met collega’s of ga eens ouderwets naar de chinees met een paar collega’s in plaats van die eeuwige bedrijfskantine. www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 49
8. Zoek een mentor. Kijk of er op je werk iemand is die voor jou een rolmodel is en vraag of hij/zij jouw mentor wil zijn. Of omgekeerd: hoe zou je het vinden als jij mentor van een ander kan zijn? 9. Stop met haastig gedrag. Sta eens stil, loop wat langzamer, proef bewust wat je eet en drinkt, profiteer van minipauzes, beweeg wat vaker. 10. Helpt niets? Bedenk of dit wel de baan is die bij je past. Bedenk wat het je kost om in een baan te blijven waar je je niet gelukkig in voelt.
8.3.
Supersnelle zelfanalyse met behulp van 1-10 ratings
En dan tot slot het moeilijkste van alles: jezelf kritisch bekijken. Nagaan of JIJ iets bij jezelf kan en wil veranderen. Met als resultaat dat jouw persoon beter matcht met jouw werk. Misschien ligt een deel van het probleem helemaal bij je jezelf omdat je jezelf tegenwerkt met gedrag dat niet langer functioneel is. Lees in dit verband het volgende verhaal over de baby olifant: Een baby-olifant is in het circus met een stuk touw aan zijn poot vastgebonden. Elke keer als de kleine olifant weg wil lopen, snijdt het touw pijnlijk in zijn poot. Al rap heeft de baby-olifant geleerd dat hij niet weg kan komen. Een dun touwtje houdt de olifant op zijn plek. Eenmaal volwassen geworden, staat de olifant nog steeds met een touw om zijn poot vastgebonden aan een circuspaal. Hoewel hij met gemak het touw kan breken of het hele circus omver kan trekken, blijft het dier trouw op zijn plek staan. Niet omdat hij niet weg kan, maar omdat hij niet gelooft dat hij weg kan. Zo heeft de olifant zichzelf aangeleerd niet eens een poging te wagen. Hij blijft staan, hoewel hij met één ruk vrij weg kan lopen. Vastgeroeste patronen. In de loop der jaren ontwikkelen we allerlei gedragspatronen. Bijvoorbeeld manieren waarop je met conflicten omgaat. Of hoe je jezelf profileert of juist onzichtbaar maakt. Net als bij de baby-olifant is dat gedrag verklaarbaar als een overlevingsstrategie die ooit een nuttige functie had, bijvoorbeeld met bepaalde angsten omgaan of gevoelens als angst, woede of onzekerheid verbergen. Op een gegeven moment maak je jezelf wijs dat dit typisch iets van jou is. ‘Zo ben je nu eenmaal’. Echter, als volwassene moet je je afvragen of die oude gedragspatronen nu nog wel nuttig zijn. Wie zich bijvoorbeeld als kind klein hield en slecht voor zichzelf opkwam vanwege een autoritaire of dominante ouder kan hetzelfde gedrag op het werk vertonen. Dat gaat ten koste van de persoonlijke
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 50
effectiviteit en is dus niet langer nuttig. Diverse overtuigingen waarvan je je niet eens bewust bent, kunnen zo je gedrag bepalen. Denk aan overtuigingen als: o o o
ik ben pas waardevol als een ander dat bevestigt, als ik zeg wat ik vind, krijg ik problemen, om liefde te krijgen, moet ik hard presteren.
Dit alles kan er toe leiden dat je niet helemaal happy bent in je werk. Als dit bij jou speelt, besef dan dat een gedragspatroon niet blijvend hoeft te zijn. Verandering is mogelijk en de volgende drie stappen kunnen je hierbij helpen: ① Kijk naar de volgende factoren en geef ze een rapportcijfer op een schaal van 1 tot 10. o o o o o o o o o o
Tijd voor jezelf hebben. Leven in overeenstemming met je waarden. Je gezondheid. Proberen je dromen waar te maken. Met interesses en hobby’s bezig zijn. Evenwicht tussen jouw behoeften en die van anderen. De vaardigheden die je op je werk gebruikt. De voldoening die je in je werk vindt. De taken die je uitvoert in je werk. De personen met wie je werkt (collega’s, leidinggevende, klanten).
② Al deze factoren hebben invloed op hoe jij je leven op dit moment ervaart. Zijn er scores die lager zijn dan een 7? Pak een vel papier en schrijf voor jezelf op waarom de scores op dit moment niet hoger zijn. Dus bijvoorbeeld: geen tijd voor hobby's, grijze muizen als collega's, voel me gestrest etc. ③ Overdenk nu of oude gedragspatronen (mede) oorzaak zijn van lage scores op die factoren. Herken je misschien dat gedrag in bepaalde situaties in het heden stoelt op vroegere situaties? Als dat zo is, besluit dan wat je daar nu mee wilt doen. Als je leert buiten vertrouwde denkkaders te treden, ga je dingen anders zien. Kortom, wordt bewust van overtuigingen, angsten en oude aangeleerde gedragspatronen die niet langer nuttig zijn maar wel geluk en succes in de weg staan. Besluit wat je er mee wilt doen. Soms is een beweging nodig van een klein, bang afhankelijke kind in de richting van een zelfstandige autonome volwassene. Neem in dat geval actie en roep zo nodig de hulp van een professionele coach in.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 51
9.
Zelfstandig professional worden: voor jezelf beginnen
Veel van mijn cliënten spelen in het begin van een loopbaantraject met de gedachte een eigen bedrijf te beginnen. Begrijpelijk, want wat zou het heerlijk zijn als je helemaal zelf kon bepalen wat je doet. Niet wat anderen van jou willen, nee doen wat jij zelf wilt. Alles wat nu knelt en schuurt, kan dan in een klap wegvallen. Met een beetje durf, voldoende doorzettingsvermogen, vertrouwen in eigen kunnen en prestatiedrang kan het: de stap naar zelfstandig ondernemerschap zetten. Zelf heb ik de keuze voor zelfstandig ondernemerschap gemaakt toen ik 47 was. Als fiscalist had ik nog makkelijk jaren door kunnen gaan, maar ik ben blij dat ik kritisch naar mijn loopbaan keek en besloot om professional coach te worden en mijn eigen praktijk op te starten. En dat terwijl het ondernemerschap niet in mijn bloed zat, ik gewoon uit een arbeidersgezin kom en ook zag dat het aantal coaches in Nederland groot is en de concurrentie dus hoog. Succesvol een nieuwe praktijk opstarten zou geen gelopen race zijn, maar toch ben ik daar voor gegaan. Ik kon deze beslissing nemen omdat ik super gemotiveerd was anderen mensen te coachen en dit werk heel duidelijk zag als zinvol bezig zijn. Onzekerheden en twijfels zijn er natuurlijk ook als je voor de beslissing staat dienstverband of liever ondernemer worden: Financiële onzekerheid. Financiële onzekerheid kan een hobbel zijn om een eigen bedrijf op te zetten. Aan de andere kant: hoe realistisch is de inkomenszekerheid die je als werknemer hebt? Ook al werk je nu in dienstverband, de garantie dat dat volgend jaar nog zo is, heb je niet. De inkomenszekerheid als werknemer is een schijnzekerheid. En als je werk weinig voldoening geeft betaal je wel een hoge prijs voor ‘job security’, toenemende werkdruk bijvoorbeeld, weinig werkplezier, stilstaan in je persoonlijke ontwikkeling. Ondernemen, kun je dat wel? Als je geen enkele ervaring hebt met ondernemen, niemand in de familie als voorbeeld dient en je nog nooit cliënten hebt geworven, moet je helemaal vanaf nul beginnen. Zonder garantie dat je zult slagen. Klopt, maar je kunt wel veel voorbereidend werk doen die de kans van slagen vergroot. Ook kun je het nodige inzicht krijgen of werkzaam zijn als zelfstandige professional iets is dat bij je past. In loopbaantrajecten help ik mijn cliënten hun inzicht te vergroten en besteden we samen onder meer aandacht aan:
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 52
(1) hun score op Loopbaanankers (zie hoofdstuk 7.4.), (2) hun score op de Big Five persoonlijkheidstest (zie hoofdstuk 5) (3) hun score op de Competentietest (zie hoofdstuk 5) (4) hun score op een Ondernemerstest van de Kamer van koophandel (5) hun score op de Beroepskeuzetest (zie hoofdstuk 5) (6) hoe enthousiast zij overkomen als ze over zelfstandig ondernemerschap praten. Verder bespreek ik eventuele overtuigingen die hen kunnen belemmeren bij de start van een onderneming en deel ik mijn eigen ervaringen met hen. Ad 1 Loopbaanankers Het loopbaananker AO (autonomie en onafhankelijkheid) scoort meestal hoog bij iemand die een eigen bedrijf wil beginnen en dat kan al een indicatie opleveren. Maar de drijfveer om een gevoel van autonomie te bereiken alleen is niet voldoende. Zeker niet als op loopbaananker ZS (zekerheid en stabiliteit) hoog wordt gescoord. Het loopbaananker OC (ondernemingsgerichte creativiteit) is een veel relevantere indicator. Ad 2 Big Five persoonlijkheid De uitkomsten van de Big Five persoonlijkheidstest laten zich vergelijken met het prototypisch profiel van een zelfstandig ondernemer. Zo’n ondernemersprofiel is afgeleid van veel voorkomende zaken waar een zelfstandige mee te maken krijgt. Denk aan dingen als een netwerk kunnen opbouwen en onderhouden om werk binnen te halen, het bezitten van prestatiedrang en in zeker mate de eigenschappen van een zelfstarter in je hebben. De Big Five persoonlijkheidstest die ik in loopbaanbegeleiding gebruik relateert de 60 persoonskenmerken van de testcliënt zelf aan de profielscore van een zelfstandige ondernemer op alle 60 kenmerken. In een A4 zie je dan in één oogopslag of de behaalde score in lijn ligt of in meer of mindere mate afwijkt van de profielscore van een zelfstandig ondernemer. Deze vergelijking zorgt voor genoeg gespreksstof en is geschikt om in een coachgesprek dieper in te gaan op bepaalde aspecten. Ad 3 Competentietest Ook de resultaten van de competentietest geeft richting. Iemand die hoog scoort op een bepaalde mix van competenties als flexibel, initiatief, leidinggeven, netwerken, functioneren onder spanning en creëren, zal eerder succesvol zijn als ondernemer dan iemand die hier laag op scoort.
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 53
Ad 4 Ondernemerstest Een eenvoudige en snelle ondernemerschapstest vind je op http://kvk.ondernemerstest.nl/app/ Het is beslist geen uitputtende test op basis waarvan je een beslissing wel/niet ondernemer worden kunt nemen. Maar als eerste indicatie is het nuttig om verder na te denken of je jezelf herkent in de uitslag, of je er iets mee kunt en of er specifieke punten zijn waar je je nog in moet ontwikkelen. Om je een idee te geven van hoe de uitlag van deze ondernemerstest er uit ziet, staat hieronder een voorbeeld.
Voorbeeld rapportage KvK ondernemerstest:
Motivatie: Bij de motivatie voor het ondernemen, is het belangrijk te weten hoe sterk de drang naar zelfstandigheid is. En of die behoefte van binnenuit of van buitenaf komt. Bij u is die motivatie sterk aanwezig en komt van binnenuit. U wilt graag op eigen kracht gaan ondernemen. Persoonskenmerken: U gelooft in uw eigen kracht en dat u succes zult hebben. Er is weinig wat u aan het twijfelen brengt. Kwaliteiten: U hebt daadkracht. U wacht niet af totdat anderen in actie komen, dat doet u liever zelf. Wat het probleem of de situatie ook is u handelt direct. Kennis en ervaring: U hebt een vaag beeld van wat u nodig heeft om uw bedrijf te starten. Verder wilt u graag leren van anderen. Een goede instelling, want uit onderzoek blijkt dat netwerken belangrijk www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 54
is. U denkt erover om uzelf verder te ontwikkelen en de hulp in te roepen van ondernemers met ervaring. Een goede coach kan u op weg helpen met uw ondernemerschap. Ad 5 Beroepskeuzetest De beroepskeuzetest die ik gebruik, kijkt naar activiteiten die iemand aanspreken, iemands daadwerkelijke gedrag en zaken die voor iemand specifiek van belang zijn in een werkomgeving. Vanuit deze drie invalshoeken wordt een totaalscore bepaald en wordt iemands persoonlijkheid beschreven. De beschrijving van het persoonsprofiel gaat specifiek in op de eigenschap ‘Ondernemend’. De testrapportage geeft iemands persoonlijke score op de eigenschap ‘Ondernemend’ op alle drie niveaus (activiteiten, gedrag en waarden die belangrijk voor deze persoon zijn). Hieruit volgt weer een totaalscore voor de eigenschap ‘Ondernemend’ en deze geeft weer meer inzicht bij de vraag ‘zal ik ondernemer worden of niet?’ Ad 6 Enthousiasme voor ondernemerschap Wat de testen ook aan scores laten zien, veel belangrijker vind ik het hoe enthousiast iemand is over een eventueel ondernemersidee. Mijn ervaring is dat mensen die enthousiast zijn en dat duidelijk uitstralen succesvol zelfstandig ondernemerschap kunnen beproeven ook al voldoen zij niet aan een prototypisch ondernemersprofiel. Andersom komt ook voor: mooie ondernemersscores, maar weinig enthousiasme om ondernemer te worden. In gesprekken diep ik verder uit wat de mogelijkheden zijn, welke twijfels er eventueel spelen en klankbord over de uiteindelijke keuze die gemaakt moet worden. Blijft de gedachte spelen een eigen bedrijf op te zetten, kun je altijd beginnen zonder veel risico te lopen. Gewoon starten met het maken van een businessplan. Zet het op papier en je loopt nog geen enkel risico. Grote kans dat je steeds enthousiaster wordt, een beter beeld krijgt van ontwikkelingsmogelijkheden en besluit om de stap te wagen. Het is dan in ieder geval geen sprong in het diepe, maar gebaseerd op een doordacht plan!
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 55
10. En dan nu de allerbelangrijkste boodschap! Als je eenmaal hier bent en het hele boek hebt gelezen heb je waarschijnlijk een rode draad ontdekt: je kunt proactief je professionele leven wijden aan plezier of je kunt op de automatische piloot overschakelen en proberen niet na te denken over alle mogelijke keuzes in je loopbaan. Kies je voor het laatste dan kies je voor het risico niet te leven zoals je wilt, gebruik je niet je potentieel om je te ontwikkelen en zullen externe omstandigheden jouw leven bepalen. Waarschijnlijk is dat niet wat je wilt. Diep van binnen wil niemand een statisch, saai en zinloos leven leiden. Veel aantrekkelijker is het als je je unieke persoonlijkheid in kunt passen in werk waar je succesvol in bent. Succesvol in de zin van die dingen doen waarin je je gelukkig voelt. Wat ik oprecht wens is dat dit boek je inspireert na te denken over jouw succes. Waarschijnlijk heeft het je een paar nieuwe inzichten opgeleverd. Maar bedenk wel:
Alle inspiratie, alle inzichten leiden tot …….. helemaal NIETS, als je er niets mee doet! En als je wel serieus de oefeningen, inzichten en tips gebruikt, zul je daadwerkelijk ondervinden wat je allemaal kunt bereiken. Mits je ze vertaalt in doelgerichte acties die je met aan een positieve mindset durft te nemen. Beste lezer, ik wens je alle succes van de wereld. Bel me als je daarbij hulp nodig hebt. Je bent van harte welkom! Never give up, Richard van Dam
Wil je een vrijblijvend kennismakingsgesprek?
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 56
11. Verder lezen of luisteren Lezen: • • • • • • • • • • • •
Karin Alfenaar en Marijke Heezen, Ik switch! Mihaly Csikszentmihalyi , Flow - Psychologie van de optimale ervaring. Peter Gerrickens, Kwaliteiten – een verfrissende kijk op eigen-aardigheden. Otto Kroeger, Type talk at work – How the 16 personality types determine your succes on the job. Arlene S. Hirsch, How to be happy at work. Susan Jeffers, Feel the fear and do it anyway. John L. Meyer en Carolyn C. Shadle, The Changing Outplacement Process: New Methods and Opportunities for Transition Management. Stephen M. Pollan en Mark Levine, Starting Over: How to Change Your Career or Start Your Own Business. Manon Sikker en Marion Witter, De huisarts die liever stukadoor was - Handboek voor carrièreswitchers. Marky Stein, Fearless career change. The fast track to success in a new field. Donald Suidman, Je 2de Carrière. Nieuwe loopbaankeuzes voor 45-plussers na herbezinning of ontslag. Joost Veldman, Doe je droombaan.
Luisteren: Luisteren naar Van Dam Coaching kan op de radio:
http://www.radio1.nl/item/188687-Carriere%20nummer%20twee%20(1).html http://www.bnr.nl/?service=player&type=fragment&articleId=2094104&audioId=2097737 http://www.radio1.nl/item/189967-Carrière%20nummer%20twee%20(5).html
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 57
12. Een volledig loopbaantraject volgen Misschien wil je het helemaal goed aanpakken en een compleet loopbaantraject volgen? Neem gerust contact met mij op voor verdere informatie: 06-13993170 of
[email protected]
Wat mag je van een loopbaantraject verwachten?
↝Je ontdekt hoe je vrolijker, energieker en zelfverzekerder in je werk kunt zijn. ↝Samen gaan we op zoek naar de voorwaarden waaraan een passende baan voor jou moet voldoen. ↝ Met professionele loopbaantesten, vragenlijsten, feedback uit je omgeving en coachgesprekken krijg je een heel helder beeld van het werk dat je wilt gaan doen. ↝Je hebt een deskundige loopbaanbegeleider aan je zij. Een professional die je eerlijk wijst op ontwikkelpunten, onderschatte mogelijkheden en je coacht naar een plek waar je jezelf kunt blijven en gelukkig in voelt. ↝Je hebt aan het eind van het traject een concreet loopbaanactieplan in handen waarmee je direct aan de slag kunt na afloop van het traject. ↝Een traject met bewezen methodes voor een vast bedrag.
Investeren in een loopbaantraject Voor actuele tarieven zie: http://www.vandamcoaching.com/tarieven-coaching/. Geen verassingen achteraf, de investering in een loopbaantraject is een vast bedrag.
Loopbaantraject ook online mogelijk Ben je niet in staat om naar mijn praktijk te komen en wil je toch een coachtraject volgen? Dan biedt Online coaching uitkomst. Voor meer informatie, zie: http://www.vandamcoaching.com/onlinecoaching-skype/ www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 58
Wie is Richard van Dam? In staccato stijl een paar woorden die op mij van toepassing zijn: ♦ geboren in 1964 ♦ gehuwd ♦ 2 kinderen ♦ zelf van carrière geswitcht (47) ♦ academicus ♦ omscholing: postHBO beroepsopleiding tot coach ♦ aansluitend: opleiding loopbaancoaching ♦ eigen coachpraktijk ♦ oorspronkelijk universitair opgeleid als fiscaal jurist ♦ 22 jaar adviseur van multinationals op international tax gebied ♦ vinoloog ♦ gediplomeerd yogadocent ♦ uitstekend gevoel voor humor ♦ flexibel ♦ analytisch ♦ snelle denker ♦ onbevooroordeeld en objectief ♦ doelgericht ♦ denken in kansen en mogelijkheden ♦ blogger ♦ onafhankelijk ♦ inlevend en weloverwogen ♦ oplossingsgericht ♦ studeer nu levenslooppsychologie (OU) ♦
Oorspronkelijk ben ik universitair opgeleid als fiscaal jurist en ook 22 jaar werkzaam geweest als fiscalist. Ik maakte mijn carrièreswitch naar professioneel coach omdat persoonlijke ontwikkeling mij steeds meer boeide en ik als coach daar beroepsmatig mee bezig wilde zijn. Ik help particulieren, professionals en zelfstandigen die ergens mee worstelen, merken dat er iets is wat hun tegenhoudt en het nu anders willen of gewoonweg beter willen worden. Ik geloof in effectieve, onafhankelijke en persoonlijke één-op-één coaching. Ik vind het mooi mensen te laten ontdekken wat ze echt willen en kunnen, maar vooral te zien dat zij met een positieve mindset zich effectief ontdoen van oude gewoontes, denkpatronen en angst voor verandering. Ik garandeer deskundige hulp bij het vinden van duurzame oplossingen voor praktische problemen. Graag help ik mensen aansluiting te vinden tussen hun persoonlijke drijfveren, werk en privé. Mensen die ik begeleid ervaren door coaching waar hun potentie ligt. Ik zorg dat je nieuwe energie en inspiratie krijgt en daadwerkelijk aan de slag gaat met een doel. Alleen ‘praten over’ of graven in het verleden is niet genoeg. Doen en actie nemen, daar gaat het om. Succes zit hem in de DAM-formule: Doelgericht Actie nemen met een positieve Mindset. Daardoor durf je zelfverzekerd stappen te nemen en komt gewenst resultaat binnen handbereik. Kwaliteit staat bij mij voorop: Mijn post-HBO beroepsopleiding tot Coach Practitioner heb ik gevolgd bij de Alba Academie voor leiderschap en coaching. Deze beroepsopleiding is geaccrediteerd door de European Mentoring & Coaching Council op het niveau EQA (European Quality Award). Het specialisatieprogramma Loopbaancoaching heb ik gevolgd bij de Alba Academie voor leiderschap en coaching. Op dit moment studeer ik Levenslooppsychologie aan de Open Universiteit.
www.vandamcoaching.com www.linkedin.com/in/vandamcoaching http://www.vandamcoaching.com/blog-2/
Óók
www. vandamcoaching.com Personal coaching | Loopbaanbegeleiding | Online coaching 59
Coaching