1
.................................................................................................................................................... 2 ................................................................................ 4 ........................................................................................................................... 5 .................................................................................................. 8 .............................................................................................................................................. 9 ....................................................................................................................................................... 11 ................................................................................................................................... 12 ....................................................................................................................................... 12
WWW.BEFAIR.BE Het Trade for Development Centre, een programma van het Belgisch ontwikkelingsagentschap BTC, heeft een dubbel doel voor ogen: eerlijke en duurzame handel promoten en de markttoegang verbeteren voor micro-, kleine en middelgrote ondernemingen uit het Zuiden. Augustus 2014
2
Verantwoordelijk uitgever: Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel.
Genieten van een stuk chocolade of een heerlijke kop koffie, en tegelijk een gebaar van solidariteit stellen: is dit geen schitterend principe? Het is het principe van eerlijke handel: een rechtvaardige en evenwichtige handel tussen het Noorden en het Zuiden. In de eerste plaats werkt eerlijke handel samen met de meest kansarme producenten uit het Zuiden. Hoe? Door hun producten te kopen tegen voorwaarden die hun economische, sociale en ecologische ontwikkeling mogelijk maken. Eerlijke handel is dan ook de concrete toepassing van de principes van duurzame ontwikkeling via handelsverkeer. Het waarborgt een redelijke aankoopprijs voor producenten, prefinanciering van bestellingen, duurzame relaties tussen economische partners, beperking van het aantal tussenpersonen, respect voor de basisrechten van de werknemers, duidelijkheid over de herkomst van het product en over de verschillende commercialisatiefasen, een milieuvriendelijke productiemethode en kwaliteitsproducten voor de consument. “Eerlijke handel is fantastisch! Zonder hadden we het nooit gered", roept Librado Andujar Vargas uit. Hij is voorzitter van Finca Seis, een organisatie van bananenproducenten in de Dominicaanse Republiek. Dankzij de biobananenteelt die begin jaren negentig gelanceerd werd, konden de producenten van deze kleine coöperatie overleven nadat ze van hun grond waren verjaagd. Dankzij het eerlijke handelscircuit steeg de prijs van een kist bananen van 3,50 naar 7,25 dollar. De coöperatie zorgt voor de verpakkingsstructuren en de logistiek. Net als Librado krijgen meer dan 1,4 miljoen landbouwproducenten en -werkers in tientallen ontwikkelingslanden, van Afrika tot Azië en Latijns-Amerika, een beter leven dankzij de solidariteit van de consumenten in het Noorden. Die zijn er immers steeds meer van overtuigd dat er wel degelijk een andere vorm van mondialisering mogelijk is.
Iedereen kan zijn steentje bijdragen om de situatie van achtergestelde producenten uit het Zuiden te verbeteren. Dit document bevat een hoop tips waarmee je de Belgische bevolking kan sensibiliseren voor eerlijke handel, meer bepaald tijdens de Week van de Fair Trade. Die is ondertussen aan de 13e editie toe en gaat dit jaar door van 1 tot 11 oktober. Als bibliotheek of spelotheek kan je een boek of stripverhaal over fair trade in huis halen, of een spelletjesnamiddag organiseren rond dit thema. Hier volgt een (niet exhaustieve) lijst met enkele leuke activiteiten die je als bibliotheek op poten kan zetten, zoals een quiz, tentoonstellingen, enkele video's over het onderwerp en een publicatie van het Trade for Development Centre van het Belgisch ontwikkelingsagentschap. Zo kan ook jouw bibliotheek mee het verschil te maken!
3
Een nieuw schooljaar, een nieuwe bestelling! De start van het schooljaar is een prima gelegenheid om de voorraad te sorteren en nieuwe boeken of andere werken te bestellen. Opteer dit jaar eens voor een boek over fair trade. Daarmee kan je de bibliotheekbezoekers sensibiliseren voor een eerlijker handel die de producenten uit het Zuiden waardig behandelt. Die boeken kan je dan tijdens de Week van de Fair Trade, van 1 tot 11 oktober 2014, uitstallen op een tafel of een speciale 'fairtradehoek' maken ergens in je bibliotheek. Ter gelegenheid van dit evenement zullen talrijke organisaties, steden, gemeenten, scholen en restaurants in heel België activiteiten rond fair trade organiseren. (H)eerlijk spelen Zoals je ziet, bestaan er heel wat gezelschapsspelletjes rond fair trade. Daarmee kunnen we al spelend leren. De spelletjes zijn geknipt om kinderen (en volwassenen) bewust te maken van de huidige realiteit van de producenten in het Zuiden en de manier waarop hun producten gemaakt worden. Zo kunt u bijvoorbeeld een spelnamiddag organiseren tijdens de Week van de Fair Trade. En bovendien de namiddag afsluiten met een leuke fairetradequiz. Sensibiliseren, leren en zich amuseren: drie vliegen in één klap! Naar de cinema in de bib Beschikt u over een computer? Leg dan een paar video's over fair trade klaar, en de voorstelling kan beginnen. De video's zijn meestal niet lang en zijn superboeiend: twee basisingrediënten om de aandacht van het publiek vast te houden. Fair trade in een heuse tentoonstelling Een tentoonstelling organiseren over eerlijke handel? Dat kan via verschillende boeken, video’s, affiches… In een handomdraai tovert u een deel van de ruimte om tot een gezellige, aantrekkelijke plek door er enkele educatieve borden te plaatsen. Ik lees, jij leest, wij lezen Vele publicaties van het Trade for Development Centre zijn interessante lectuur om iets op te steken over fair trade. Heb je een computer, dan kunt u een dossier aanmaken met een aantal artikels en brochures (gratis te downloaden op onze site), of een paar exemplaren afdrukken en uitstallen op een tafel. Op die manier creëer je een 'fairtradehoekje' tijdens de Week. Je bent aan zet Je hebt schitterende ideeën maar weet niet goed hoe ze in de praktijk te zetten? Of je hebt juist wel al enkele van deze ideeën gerealiseerd, maar je wil een andere activiteit rond fair trade opzetten? Neem gerust contact met ons op. Wij reageren met plezier op je feedback/vragen/tips...
4
Eerlijke handel ? 'Eerlijke handel?' is een onderwerp dat ons allemaal aangaat, ook al zijn we ons daar niet altijd van bewust. In dit boek wordt uitgelegd wat handel is, waarom die niet altijd even eerlijke is en wat daaraan gedaan kan worden. Je leest over globalisering, je krijgt te horen waar dingen die mensen elke dag kopen vandaan komen en hoe organisaties als Fair Trade eerlijke handel bevorderen, waardoor mensen in arme landen beter voor zichzelf en hun kinderen kunnen zorgen. Adrian Cooper, P de Bakker, 2005, 48 pagina’s
Wat van fair komt Wat van Fair komt... Een culinaire wereldreis. Ramon Beuk. Een eerlijk kooken-kijkboek in samenwerking met Fair Trade Original. Drie continenten, zes landen, overvolle steden, verpletterend natuurschoon en een explosie van smaken. In het kader van het 50-jarig bestaan van Fair Trade Original bezocht Ramon Beuk over de hele wereld lokale boeren en producenten van rijst, koffie, suiker en andere levensmiddelen. Van Thailand tot Zuid-Afrika en van India tot Guatemala - overal waar hij kwam, ontmoette, proefde en kookte hij. Ramon Beuk, 2009, 191 pagina’s
Je dagelijkse dosis duurzaamheid Vernieuwde editie september 2013 De Duurzaamheidskalender is een pocketboek met iedere dag (365 dagen) praktische informatie voor een duurzamer leven. De dagelijkse dosis duurzaamheid zet aan tot duurzaam denken, maar vooral ook tot duurzaam doen. De informatie is in de volgende categorieën ondergebracht: eten & drinken, huis & tuin, lichaam & geest, duurzaam denken & ondernemen, werk & financiën, vrijetijd & vakantie, winkelen & cadeaus en natuur & milieu Arjan Vernhou, 2013, 372 pagina’s
5
Fair trade, mensen op weg naar een beter bestaan Dit boek neemt ons in 350 indrukwekkende foto’s mee naar de vier uithoeken van de planeet, waar handwerklieden, boeren en landarbeiders allerlei voedingsmiddelen produceren die deel uitmaken van ons dagelijks leven. Deze vrouwen en mannen staan aan de bodem van de productieketen en zijn dorstig naar gerechtigheid. Eric St-Pierre, Fontaine Uitgevers B.V, 2012, 2008 pagina’s
Eerlijke winst De markt stelt steeds meer eisen aan de bedrijfsvoering. Consumenten vragen zich steeds vaker af hoe die goedkope T-shirts worden gemaakt. Waar het voedsel vandaan komt en of de boeren wel een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Als bedrijf moet je je verantwoordelijkheid nemen om te blijven groeien (of zelfs te overleven) in de toekomst. Maar hoe doe je dat? Hollender en Green geven de richting aan. Grote bedrijven zoals Nike, Timberland en Marks & Spencer worden uitgebreid behandeld. Zij namen met vallen en opstaan hun verantwoordelijkheid. En met resultaat: de winst en het aanzien groeiden. Zowel de consument als de werknemer waren weer trots op het bedrijf. En dat leidt alleen maar tot meer succes. Jeffrey Hollender, Unieboek, 2011, 268 pagina’s
Voedsel and globalisering Tomaten uit Spanje, appels uit Chili, sperziebonen uit Ethiopië, biefstuk uit Argentinië: voedsel komt uit alle windstreken op ons bord. Maar globalisering heeft een prijs. Klimaatveranderingen, bevolkingsgroei, toenemende vraag naar biobrandstoffen en eiwitrijk voedsel, en verstedelijking hebben grote invloed op onze wereldwijde voedselproductie. Is de aarde nog wel in staat de wereldbevolking te blijven voeden? Of zijn de grenzen van voedselvoorziening bijna bereikt? Welke stappen kan de internationale politiek zetten op weg naar een effectief voedselbeleid, dat zorgt voor eerlijke verdeling en verantwoorde productie van voedsel? En wat is de verantwoordelijkheid van de consumenten? Is fair trade beter dan free trade? Zijn bioproducten beter dan cash crops? Is slow food beter dan fast food? Onbekende auteur, Valkhof Pres, 2008, 145 pagina’s
6
Het koekje bij de koffie In 1971 opent in Antwerpen de eerste Belgische wereldwinkel. Veertig jaar later is dat winkeltje een netwerk van meer dan tweehonderd speciaalzaken. De piepkleine vzw Oxfam-Wereldwinkels van toen is nu de hoofdaandeelhouder van de middelgrote onderneming Oxfam Fairtrade. Het 'socialistische' pakje koffie werd een sterk merk en een glossy assortiment waarop gestudeerd wordt. Een boek over de ontroerende solidariteit met de broedervolkeren in Algerije en Nicaragua. Over roze stoelen en rood fruitsap. Over veel werk en altijd te weinig werkvolk. En over een nicheproduct dat mainstream probeert te worden en de conventionele handel op weg naar meer duurzaamheid dwingt. Ben Schokkaert, Epo uitgeverij, 2011
Het mysterie van bienoboon Een spannend boek van S.R. Harris over eerlijke handel. De jongetjes Max en Jake vinden op een dag een geheimzinnige boon. Jake toont de boon aan zijn opa uit Ghana. Wat volgt is een helse onderneming vol cacao en heimwee. Met leerkrachtenhandleiding: gratis te downloaden via www.oxfamwereldwinkels.be/infomateriaal_lageronderwijs Voor 9- tot 12-jarigen. €11,00 – Bestelnummer 08135 Te huur: koffer + 25 boeken en 1 handleiding: €5,00 per week – Bestelnummer 1 08409.
1
http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8821
7
Klap, de wereld in een handomdraai Met dit actieve kaartspel maken kinderen op een speelse manier kennis met eerlijke handel. Welke producten vind je in de wereldwinkel? Waar komen ze vandaan? Spannend en plezant. Ideaal om thuis te spelen of op een vrij moment op school of in de jeugdvereniging. 2 tot 5 spelers - voor 10- tot 12jarigen. Vierkleurendruk - Doosje (90x47x35 mm) met 72 speelkaarten (56x87mm) en 15 bandjes (15x300mm) Productie: Oxfam-Wereldwinkels & Streetwize 2 €9,00 - Bestelnummer 08440
Tof van commerce Centrum Informatieve Spelen en Oxfam- Wereldwinkels maakten een verrassend boek met kleine en grote eerlijke groepsspelen voor verschillende leeftijdscategorieën(8-10j, 10-12j, 12- 14j en +14j). Bijzonder geschikt voor jeugdverenigingen. A5 - 100 blz. 3 €5,00 - Bestelnummer 19306
Chico en de chocoladetrafiek Spelenderwijze komen kinderen te weten wat eerlijke handel is en hoe ze thuis, op school of in de jeugdvereniging actief hun steentje kunnen bijdragen. Met een boodschappenlijstje racen de kinderen door de winkel op zoek naar de nodige ingrediënten. Wanneer ze ontdekken welke ingrediënten uit eerlijke of oneerlijke handel voortkomen, neemt het spel een andere wending. Als ze Chico en de mensen in Vervanyrië willen helpen, moeten ze bewust en eerlijk winkelen. Voor 10- tot 12-jarigen (12–32 spelers + 2 begeleiders) Te huur - €5,00 per week
4
De fantastische avonturen van Kapitein Cacao Een lespakket van Oxfam-Wereldwinkels voor de tweede graad van het basisonderwijs Gratis te downloaden via: website
2
http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8821 idem 4 http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8821 3
8
Als laatste voorbeeld is er de eerlijke quiz. Dat is een korte quiz om jullie kennis inzake eerlijke handel te evalueren. 1. Wat is eerlijke handel ? a. Een nieuwe regelgeving van de Wereldhandelsorganisatie. b. Een beweging die een aanvaardbaar loon voor de producent garandeert. c. Een label dat garandeert dat de producten van de biologische landbouw afkomstig zijn. d. Een systeem waarbij iedereen steeds dezelfde prijs zou betalen.
2. Het meest verkochte product ter wereld uit de eerlijke handel is: a. Koffie b. Bananen c. Suiker
© Marcus Lyons
3. Welke van de onderstaande producten zijn niet verkrijgbaar in het circuit van de eerlijke handel ? a. Voeding b. Textiel c. Ambachtelijke producten d. Cosmetica e. Cubaanse sigaren 4. Onder welke vorm wordt de eerlijke koffie in België verkocht? a. Granen b. Gemalen koffie c. Koffiepads d. Alle 5. Wie kan garanderen dat een product van eerlijke handel afkomstig is? a. Mijn grootmoeder en mijn oom Dominique b. Een onafhankelijke structuur die niet deelneemt aan transacties c. Een label gelanceerd door een commerciële onderneming. 6. Wanneer een coöperatie van producenten uit een land in het Zuiden producten verkoopt die afkomstig zijn van eerlijke handel, dan krijgen producenten en de arbeiders: a. Een loon dat hen in staat stelt om in hun basisbehoeften en deze van hun familie te voorzien b. Dat verandert niets voor de producent c. Twee keer minder
9
7. Max Havelaar is : a. Een onafhankelijke organisatie die producten die vervaardigd en gecommercialiseerd zijn volgens de internationale regels rond eerlijke handel certificeert. b. Een fruitproducent uit ontwikkelingslanden en Latijns-Amerika c. Een Nederlandse winkelketen
8. Deze auteur vertelt het verhaal van een fictief personage die gedurende zijn reis door het Oost-Indië van de negentiende eeuw de miserie ontdekte waarin het kleine Indonesische volk leefde. Wat is de naam van de auteur? a. Maarten ‘t Hart b. Max Havelaar c. Edward Douwes Dekker 9. Wat is de naam van dit fruit? a. Cacao b. Maracuya c. Papaya 10. Chocolade is afkomstig uit Centraal-Amerika. Daar werd het niet-gesuikerde goedje beschouwd als een godendrank. De Spaanse veroveraars hebben er later suiker aan toegevoegd. Van waar komt het woord chocolade? a. Van het Azteekse woord Xocolatl b. Van de traditionele chocoladedrank Colat c. Van de Azteekse term Xhokol, die verwijst naar de fruitsoort cacao
Antwoorden: 1. b 2. a 3. e 4. d 5. b 6. a 7. a 8. c 9. a 10. a
10
Reportage: Fairtradecoffie uit Kivu Een cameraploeg trok naar deze regio op de grens tussen DRC en Rwanda, bij ons vooral bekend omwille van herhaaldelijk geweld, en bezocht er drie koffie-organisaties. De reportage brengt in beeld hoe eerlijke koffie een impact kan hebben op de levensomstandigheden van de lokale bevolking, ook in deze moeilijke context. Lien: http://www.befair.be/nl/content/reportage-fairtradekoffie-uit-kivu-nu-ook-met-nederlandseondertiteling Alle kaarten op tafel Eerlijke handel is dé manier om het lot van miljoenen boeren te verbeteren. Velen van hen zijn nu de speelbal van onrechtvaardige handelsmechanismen die hen verhinderen het leven te leiden waar ze recht op hebben. Daarom gooien wij alle kaarten op tafel en tonen we aan hoe het beter kan. Meer weten over eerlijke handel? Bekijk snel dit filmpje. Website : http://www.oxfamwereldwinkels.be/watisfairtrade DVD: de bittere smaak van chocola Een reportage over de problematiek van de kindslavernij in de cacaosector, door Manuelle Pernoud en Marianne Kägi (2009) in opdracht van de Zwitserse openbare omroep. Ideaal om een debat op te starten. Voor (jong) volwassenen, vanaf 16 jaar. Dvd - 15 min. 5 €2.00 - Bestelnummer 08491
From Dinah with love Dinah is een Oegandees meisje van 16. Ze krijgt bezoek van een Belgische leeftijdgenote. Zo maakt Stien kennis met de leefwereld van Dinah, en de impact die eerlijke handel heeft op het leven in het dorp. De bijhorende interactieve methodiek gaat verder in op de uitdagingen van kleinschalige landbouwers in het Zuiden. Deze methodiek is gratis te downloaden: www.oxfamwereldwinkels.be/fromdinahwithlove Voor 12- tot 16-jarigen 6 DVD - 19 min. – Nederlands ondertiteld, €10 - Bestelnummer: 19334 Trailer: http://www.oxfamwereldwinkels.be/fromdinahwithlove
5 6
http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8821 http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8834
11
Tentoonstelling cacaoketten Deze tentoonstelling brengt op 12 panelen de cacaoketen in woord en beeld: van onze partner Kavokiva in Ivoorkust tot in de wereldwinkel. 12 panelen op duurzaam materiaal. Enkel te huur: € 10,00 per week (excl. BTW). Bestelnummer 08408
7
Tentoonstelling Zuid- Afrika Zuid-Afrika en onze Zuid-Afrikaanse partners in woord en beeld op 10 posters. 10 posters - 50x70 cm 8 Enkel te koop: €12,00 - Bestelnummer 08353
Op http://www.befair.be/nl/content/publicaties, vind je verschillende artikels, brochures en interviews rond eerlijke handel. Beschikbaar online of gratis te downloaden.
7 8
http://www.oxfamwereldwinkels.be/pageview.aspx?pv_mid=8821 idem
12
13
14
15
