----- 2 0 1 2 - 2 0 1 3 -----
Dit is een product van het project Samenwerking CGO Gelderland-Overijssel in de Metaalbranche. Hierin werken de volgende ROC’s, brancheorganisaties en bedrijven samen:
Regioprofiel
Audacious Sheet Metal BV (Zevenaar), B.T.B. Harfsen BV (Harfsen), Berends van Loenen BV (Apeldoorn), Breman IJsselmuiden (IJsselmuiden), Breman Machinery BV (Genemuiden), Brinkman Special Products bv (Apeldoorn), Brinks Metaal BV (Vriezenveen), Broshuis BV (Kampen), Bruins Precisie Metaal v.o.f. (Zuidwolde), Constructiebedrijf van der Donk BV (Boven-Leeuwen), De Haan Machinefabriek BV (Heino), De Nooij Stainless BV (Ede), Demko Metaalconstructies BV (Herwijnen), Ebbers Metaalwaren en Zn. BV (Doetinchem), Frebo Metaaltoelevering (Almelo), Gems Waste Technology BV (Vorden), GVW Mould & Die Services BV (Gameren), HC Waterbeheersing (Kesteren), HFI BV (Groenlo), Hoogendijk v.o.f. (Biddinghuizen), Hordal BV (Zwolle), Larsen Premium Precision Parts (Zeewolde), Machinefabriek Elburg BV (Elburg), Machinefabriek Harderwijk BV (Harderwijk), Machinefabriek Stappenbelt BV (Raalte), Machinefabriek van der Graaf BV (Vollenhove), Metaaldraaierij Brienen BV (Nederhemert), MetaalMorfose BV (Hattem), Meuleman Engineering BV (Den Ham), Mogema BV (’t Harde), Mondra (Andelst), Nijman Arentsen (Varsseveld), Novek Constructions BV (Nunspeet), Peters Shipyards (Kampen), Remavo BV (Meppel), REMO WestTwente (Rijssen), Rijkeboer Techniek BV (Geldermalsen), RM Precision BV (Nijverdal), Roy Heijne RVS (IJsselmuiden), Scheuter Barneveld BV (Barneveld), Schipper Metaal (Apeldoorn), Smeot (Hengelo), Stodt Toekomsttechniek (Hengelo), Suplacon (Emmeloord), Ti-Jo Staalbouwconstructie (Steenwijk), Van Beurden Hardchroom BV (Zaltbommel), Van Zelst Metaalwaren BV (Vaassen), Vecomach BV (Emmeloord), Ventilex BV (Heerde), Wilpro BV (Lutten), Wopereis Staalbouw BV (Doetinchem), Zuidberg Machining BV (Ens) en voorts: ROC A12 (Ede), ROC Aventus (Apeldoorn), ROC Deltion College (Zwolle), ROC Graafschap College (Doetinchem), ROC Landstede MBO (Harderwijk), ROC Rivor (Tiel), ROC van Twente (Hengelo Ov.), Koninklijke Metaalunie, Stichting OOM en Kenteq (Hengelo Ov.)
Allround Verspaner, niveau 3
Fijnmechanische techniek
Crebo 94351 Vastgesteld door de Stuurgroep op 13-03-13
Het project wordt gefinancierd door Stichting OOM en de zeven ROC’s Projectmanagement en vormgeving berusten bij Bureau Batouwe Arnhem
©
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
Fijnmechanische techniek: Allround Verspaner, niveau 3 Regioprofiel In het project Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel werken ROC’s, Koninklijke Metaalunie, OOM en Kenteq gezamenlijk aan de ontwikkeling van het competentiegericht onderwijs. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde Regioprofielen1. Een Regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van het Kwalificatiedossier. Het Regioprofiel bevat2: De (minimale) beroepshandelingen die de Verspaner op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar3 De vereiste theorie in inhoud en niveau Generieke kennis/ vaardigheden De attitude/ beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar kennis (= de leerling moet begrijpen, wat het onderwerp inhoudt); en extra (= verdieping, pluspakket). Daarnaast zijn de generieke kennis/ vaardigheden apart weergegeven. De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties.
Werkwijze Eind mei 2012 is de start gemaakt met de opzet. Elk Regioprofiel is uitgewerkt door een kleine werkgroep, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC’s en vakdeskundigen van verschillende bedrijven. De conceptuitwerkingen zijn medio december 2012 voorgelegd aan de Stuurgroep. In deze Stuurgroep zijn de branche en de scholen vertegenwoordigd. Na een voorlopige vaststelling door de Stuurgroep is conceptprofiel met de achterban besproken. In maart 2013 stelt de Stuurgroep het profiel vast.
1
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het
2
Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in sa-
3
Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep.
onderwijs. menhang met elkaar aan bod.
©
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
1
Fijnmechanische techniek: Allround Verspaner, niveau 3 Beroepstypering
De werkzaamheden van de Allround Verspaner worden over het algemeen in een werkplaats binnen het bedrijf uitgevoerd. De Allround Verspaner vervaardigt producten en productonderdelen, zodanig dat deze voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen. Nauwkeurigheid en kwaliteitsbewustzijn zijn essentieel bij nagenoeg alle werkzaamheden van de Allround Verspaner. In het algemeen voert de Allround Verspaner het werk zelfstandig uit. Hij speelt binnen grenzen in op wisselende en onverwachte omstandigheden. De Allround Verspaner is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en de controle over de CNC-programma’s die hij/zij schrijft. De volgende werkprocessen zijn te onderscheiden: Voorbereiden materiaalbewerkingen Keuze uit de te gebruiken technologie Voorbereiden CNC-programma’s schrijven Schrijven CNC-programma’s Testen CNC-programma’s Machine productiegereed maken Uitvoeren van materiaalbewerkingen Meten en controleren van het eigen werk Afronden van materiaalbewerkingen Administreren en archiveren projectgegevens en CNC-programma’s Onderhouden van machines en gereedschappen.
Beroepshandelingen
Bij de beroepshandelingen wordt aangegeven of deze behoren tot: de “Basis” = het programma dat voor iedereen geldt c.q. verplicht is (V); het “Keuze”-pakket (K) = verplichte keuze die dient te worden gemaakt uit een of meer technieken of processen; dit is voor dit Regioprofiel niet van toepassing; het “Extra”-pakket (E) = specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. Algemeen worden de werkgebieden
Rond en Vlak afzonderlijk door de Allround Ver-
spaner uitgevoerd. In de beroepspraktijk bedient hij één of enkele CNC-machines. Bedrijfsspecifieke situaties vragen echter soms om een combinatie van beide werkgebieden.
©
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
2
Beroepshandelingen
Rond Basis
Rond Extra
Vlak Basis
Vlak Extra
Gereedschappen Machinaal zagen Bramen verwijderen
E V
Snijgereedschap slijpen Voorinstellen snijgereedschappen
E V
E
E
V
V
CAD contouren opzetten als hulpmiddel voor programmeren
V
V
Lezen en interpreteren van plaats- en vormtoleranties
V
V
Lezen en interpreteren van ISO-passingstelsel
V
V
Lezen en interpreteren van ruwheidsnormen
V
V
- Instellen machine
V
V
- Eenvoudig preventief onderhoud uitvoeren
V
V
- Bedienen
V
V
- CAD tekening omzetten naar CNC-programma
V
V
- Schrijven CNC-programma
V
V
- Simulatiewerking CNC-programma
V
V
- Aanpassen / Optimaliseren CNC-programma
V
V
- Oproepen van CNC-programma
V
V
- Laden gereedschap in magazijn
V
V
- Productieproces opstarten
V
V
- Bewaken proces
V
V
- Ingrijpen bij afwijkingen
V
V
- Opslaan, archiveren en beheren programma’s en gegevens
V
V
- CAD/CAM
V
Tekeninglezen
Machines
CNC
- Lezen Engelstalige (machine)instructie
V E
E
Materiaal op-/inspannen Snijmaterialen toepassen
V
V
Te verspanen materialen herkennen
V
V
3 - 2 -1 regel toepassen Werkstuk inspannen/opspannen
V V
V
Spannen met machineklem
V
Spannen drieklauw
V
Spannen zachte drieklauw
V
Spannen spantang
V
Center ondersteund spannen
V
Toepassen van bril Spannen vierklauw
E V
Spannen zachte vierklauw
E
Spannen kikkerplaat
V
Verspaningstechnologie
©
Verspaningscondities kunnen toepassen
V
V
Bewerkingsmethoden kunnen toepassen
V
V
Werkvolgorde bepalen
V
V
Langsbewerken
V
V
Dwarsbewerken/kops bewerken
V
Steekbewerken
V
Boren
V
V
Kotteren
V
Ruimen
V
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
3
Beroepshandelingen
Rond Basis
Kamers bewerken
V
Kartelen
V
Radius aanbrengen
V
Rond Extra
Vlak Basis V V
Draadfrezen
E
Doorlopende gleuf bewerken
V
Begrensde gleuf bewerken
V
T-gleuf bewerken
V
Zwaluwstaart aanbrengen
E
Profiel bewerken Conisch bewerken
E
E
V
Rechtgeleiding bewerken
V
Werken met verdeelkop/verdeeltafel Draad snijden met beitel
Vlak Extra
E V
Koelen/Smeren Voorschriften en kenmerken smeermiddelen toepassen
V
V
Snijmaterialen toepassen
V
V
Te verspanen materialen herkennen
V
V
Meten en controleren producten
V
V
Ruwheden beoordelen
V
V
Ruwheden meten
V
Materialen
Meten
Vormtoleranties meten
V E
E
Plaats toleranties meten
V
V
Toepassen van handmeetgereedschappen
V
V
Instellen en ijken handmeetgereedschappen
V
V
Verspaningscondities berekenen
V
V
Goniometrie toepassen
V
V
Veiligheids-/arbo-voorschriften toepassen
V
V
PBM gebruiken
V
V
Lasten / goederen verplaatsen
V
V
Milieuvoorschriften toepassen
V
V
Bij bedrijf introduceren
V
V
Bedrijfsprocedures toepassen
V
V
Orde en netheid op werkplek hanteren
V
V
Voorbereiden werkzaamheden
V
V
Polytechniek
Veiligheid/Milieu
Bedrijfsoriëntatie
©
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
4
Vereiste theorie
Onderwerp
Rond Basis
Rond Extra
Vlak Basis
Vlak Extra
Gereedschappen Geometrie snijgereedschap kennen
V
V
Kennis verspaningsmachines
V
V
Instellingen verspaningsmachines
V
V
Kennis van CNC-programmeertaal
V
V
Kennis van preventief onderhoud
V
V
- Producttekening omzetten naar CNC-programma
V
V
- Simulatiewerking CNC-programma
V
V
- Aanpassen / Optimaliseren CNC-programma
V
V
- Beheren van CNC-programma’s
V
Machines
CNC
- Kennis van productieautomatisering
V E
E
- Voorbereiding productieproces
V
V
- CAD/CAM
V
V
V
V
Projectiemethoden herkennen en lezen
V
V
Kennis van ISO-passingstelsel
V
V
Kennis van vorm- en plaatstoleranties
V
V
Kennis van ruwheidsnormen
V
V
V
V
Materialenkennis Tekeninglezen
Koelen/Smeren Eigenschappen van smeermiddelen Materiaal Opspannen 3 - 2 - 1-regel Opspantechnieken
V V
V
Verspaningscondities berekenen
V
V
Gereedschapsmaterialen
V
V
Snijmaterialen
V
V
Beitelgeometrie
V
V
Bewerkingsmethoden
V
V
Bepalen juiste werkvolgorde
V
V
Langsbewerken
V
V
Dwarsbewerken/ kops bewerken
V
Steekbewerken
V
Kartelen
V
V
Radius aanbrengen
V
V
Doorlopende gleuf bewerken
V
V
Begrensde gleuf bewerken
V
V
T-gleuf bewerken
V
V
Profiel bewerken
V
V
Verspaningstechnologie
Zwaluwstaart aanbrengen
V
Rechtgeleiding bewerken Schroefdraad snijden/frezen
©
V V
V
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
5
Onderwerp
Rond Basis
Rond Extra
Vlak Basis
Vlak Extra
Meten Kennis van meetinstrumenten
V
V
Kennis van meettechniek
V
V
V
V
Veiligheids-/arbo-voorschriften
V
V
Gebruik PBM
V
V
Lasten / goederen verplaatsen
V
V
Milieuvoorschriften
V
V
Organisatie
V
V
Calculatie
V
V
Bedrijfsprocedures
V
V
Planning
V
V
Logistiek
V
V
Werkvoorbereiding
V
V
Polytechniek Goniometrie Veiligheid/Milieu
Bedrijfsleer
Generieke Kennis / Vaardigheden Onderwerp
Rond Basis
Rond Extra
Vlak Basis
Vlak Extra
Rekenen Voldoet aan de landelijke norm 2F
V
V
V
V
Stuurt eigen loopbaan
V
V
Functioneert als werknemer/consument
V
V
Neemt deel aan sociale verbanden
V
V
Zorgt voor eigen gezondheid
V
V
Heeft globale kennis van staatsinrichting
V
V
Nederlands Voldoet aan de landelijke norm 2F Loopbaan en burgerschap
©
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
6
Beroepshouding/ Attitude In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom “Niet-technische
competenties”). Kortom wat de Allround Verspaner ni-
veau 3 moet laten zien als juiste “beroepshouding”, is uitgewerkt in de eerste kolom.
Beroepshouding
Niet-technische competenties
Kwaliteit Handelt kwaliteitsbewust
V
Veiligheid Maakt gebruik van beschermingsmiddelen
V
Houdt rekening met veiligheid voor derden
V
Signaleert en meldt onveilige situaties
V
Werkt veilig
V
Milieuvriendelijk werken Gaat bewust om met afval en milieubelastende producten
V
Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid Neemt verantwoordelijkheid voor eigen werkzaamheden
V
Werkt zelfstandig
V
Samenwerking Werkt samen met collega's en leidinggevende
V
Deelt opgedane kennis met collega's
V
Persoonlijke ontwikkeling Is leergierig, probeert de techniek te doorgronden
V
Staat open voor persoonlijke ontwikkeling d.m.v. zelfreflectie en evaluatie
V
Motivatie
©
Toont eigen initiatief
V
Stelt vragen
V
Toont inzet
V
Samenwerking Metaal Gelderland-Overijssel - 94351 Regioprofiel Allround Verspaner niveau 3 - 13-3-13
7