WORDEN WIE JE BENT TRAINING PERSOONLIJK LEIDERSCHAP www.wordenwiejebent.nl
Auteursrecht © 2004 Bureau Angenent Dit trainingsmateriaal is onderdeel van een Vrije Organisatiemethode. U kunt het verspreiden en/of wijzigen onder de bepalingen van de Publieke Algemene Licentie voor Vrije Organisatiemethoden, zoals uitgegeven door Bureau Angenent, versie 1.0 van de Licentie, of (naar vrije keuze) een latere versie, met de volgende invariante secties: alle secties gemarkeerd "Voorbeeld". Voor de licentie, zie www.angenent.biz/palvo. Colofon Auteurs: Ir R.W. Angenent en Drs. J.L. van Veen Met medewerking van: Drs. J.A. de Kruijf Met dank aan: Cursisten van de pilottraining Uitgever: Bureau Angenent, Onderwijs Media Partner, Zeist Downloadadres: www.wordenwiejebent.nl Informatie over actuele trainingen: www.wordenwiejebent.nl Beeldmateriaal: Corel 1.000.000 Geschiedenis Worden wie je bent, training persoonlijk leiderschap versie 1.0 (pilotversie) sessie 2 en 3, mei 2004
www.wordenwiejebent.nl
1
2 Je biografie 2.1
Uitleg
Over de biografie Je biografie is je individuele levensgeschiedenis. Voordat we, in latere oefeningen, gaan kijken naar de nabije toekomst, richten we ons op het verleden, omdat uit dat verleden veel te leren is. Is er een rode draad te ontdekken? Waar kijk je met veel plezier op terug? Wat zijn dieptepunten? Wanneer barstte je van de energie? Deze oefening is zo opgezet dat je je gaat beperken tot de belangrijkste zaken. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om tot in detail te spitten en te analyseren. Inzicht krijgen is het doel van deze oefening. We gaan het verleden niet diepgaand analyseren, maar maken als het ware een foto van je levensloop tot nu toe. Als je eerlijk naar die foto kijkt (met behulp van een medecursist als objectieve buitenstaander), dan zie je wanneer je wel en niet energie had, en wanneer je al dan niet het gevoel had leiding te geven aan je eigen leven. Die informatie kun je gaan gebruiken bij het maken van keuzes.
gevoelens wellicht af, of je bent je bewust van de impact van bepaalde termen. Beelden daarentegen komen intuïtiever bovendrijven. Vaak kun je een hele periode met een of twee beelden weergeven. Door met beelden te werken dwing je jezelf om vooral vanuit je gevoel te werken, en minder met je verstand. Juist je gevoelens ten opzichte van gebeurtenissen uit je verleden vertellen je iets. Je gevoelens liegen nooit. Uiteindelijk blijft, aan het einde van de oefening, een beeld over op een groot vel. Dat beeld blijft over het algemeen veel langer hangen dan woorden. Dat is ook precies de bedoeling van deze oefening. De beelden die je hebt geschetst kunnen je leiden bij het maken van de keuzes in het vervolg van deze cursus.
Het principe van de oefening Bij deze oefening maken we bewust gebruik van beelden in plaats van teksten. Je verleden beslaat zoveel jaren, waarin zoveel gebeurd is, dat verbale of tekstuele beschrijvingen heel erg lang zouden duren. Als je je talig uit over je verleden, dan neem je – vaak onbewust de tijd om na te denken over je formuleringen. Je zwakt je www.wordenwiejebent.nl
2
Hoe gaat deze oefening?
2.2
Oefening biografie
Op het grote vel dat je uitgereikt krijgt, teken je in het midden, horizontaal over het papier, een rechte lijn, van het ene uiteinde van het vel naar het andere. Deze lijn stelt je leven voor van je geboorte tot nu. Langs die lijn ga je het landschap van je leven tekenen. Dat gaat als volgt:
1 Tekenen Teken op, boven, of onder de lijn de belangrijkste gebeurtenissen in je leven Gebruik hierbij geen woorden, maar alleen tekeningen! Geef op de lijn aan over welk jaartal het gaat. Let op dat je de jaartallen zo verdeelt dat je helemaal rechts op het papier bij het heden uitkomt. Het is aan jou hoe je de jaartallen verdeelt. Misschien maak je exact gelijke vakken, wellicht gebruik je maar een klein gedeelte voor de eerste twintig jaar en een groter gedeelte voor de periode daarna. Het is ook aan jou om te bepalen hoe je boven en onder gebruikt. Nadat je de belangrijkste gebeurtenissen hebt getekend, teken je door middel van twee soorten symbolen hoe je je voelde in die tijd. Die symbolen zet je bij je eerdere tekening. Gebruik daarvoor symbolen uit twee categorieën: Het weer: hoe voelde het toen aan? Was het een zonnige tijd, pakten zich donkere wolken samen, voelde het als een mooie voorjaarsdag, etc. Het vervoersmiddel: hoe zou je het vervoersmiddel omschrijven waarin je je in die tijd door het leven begaf: hing je er als een helikopter boven, zat je in een racewagen, voelde het www.wordenwiejebent.nl
wellicht aan als lopen, waardoor je je weliswaar langzaam voortbewoog, maar waardoor je ook al je zintuigen bewust kon gebruiken? Gebruik je fantasie! Probeer de tekening in maximaal een half uur af te maken. Door het snel te doen, dwing je jezelf om boven te laten komen wat echt belangrijk is. Volledigheid is niet belangrijk. Het is juist voor jou en voor je medecursisten belangrijk om te zien welke selecties je maakt onder tijdsdruk.
2 Bespreken in tweetallen Vorm tweetallen. Iedereen licht kort zijn of haar eigen tekening toe. Beschrijf je tekeningen en je indeling op de tijdslijn. Waarom kies je voor deze weer- en vervoerssymbolen? De toehoorder mag vragen ter verduidelijking stellen. Vervolgens beschrijf je, in woorden, samen de belangrijkste conclusies. Welke inzichten over je biografie heeft de oefening je gegeven? Deze beschrijving bevat maximaal 5 geschreven regels. Deze conclusie plak je onder aan de tekening.
3 Plenaire terugkoppeling We hangen alle tekeningen, met daaronder de conclusies, op in de zaal, waarna we de tijd kunnen nemen om ze te bekijken. Uiteraard kunnen we de tijd nemen om aan elkaar vragen te stellen. Je neemt vervolgens je eigen tekening mee naar huis, en de volgende keer weer mee naar de cursusruimte, zodat hij nog als inspiratie kan dienen voor vervolgoefeningen.
3
2.3
Voorbeeld biografie
Roland's biografie in beeld.
www.wordenwiejebent.nl
4
2.4
Materialen biografie
Tijdlijn biografie
www.wordenwiejebent.nl
5
Aantekeningen ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________
www.wordenwiejebent.nl
6
3 De besluitvormingsbiografie 3.1 Uitleg
Jouw leven Je leven is in feite het verhaal van alle beslissingen die jij en anderen tot nu toe genomen hebben, de praktische uitvoering daarvan en de ervaring die je daarmee hebt opgedaan.
Besluitvormingsbiografie Omdat het gaat over de beslissingen die je leven hebben vormgegeven, noem ik dit een besluitvormingsbiografie. Deze oefening is voornamelijk bedoeld om je inzicht te geven in je leven en niet zozeer om iets te veranderen. Je besluitvormingsbiografie kun je opstellen als een verhaal over jouw belangrijke beslissingen in dit leven. Hierbij helpt het om eerst in kaart te brengen wat er allemaal gebeurt is in je leven. Daarbij is het handig een schema te gebruiken zoals hieronder is gegeven. Jaar
Leeftijd
Gebeurtenis besluit
1. 2. 3. 4. 5. 6.
relaties familie wonen werken leren studie lichaam
Je kunt alles wel door elkaar zetten, maar het is overzichtelijker om aparte schema's te maken van de thema's die in je leven spelen. Wanneer je een schema ingevuld hebt kun je de conclusies kort als een verhaal weergeven.
Hulpmiddelen In paragraaf 3.3. vind je een formulier dat je kunt gebruiken voor deze oefening.
Besluit door
Waarom zo besloten
0 1 2 3 etc.
Het schema invullen In de kolom gebeurtenis/ besluit geef je de wendingen in je leven aan op een bepaald gebied. Hieronder is een aantal mogelijke gebieden of thema's.
www.wordenwiejebent.nl
7
3.2 Voorbeeld
Roland's Besluitvormingsbiografie Ik heb mijn eigen Besluitvormingsbiografie opgesteld voor vier thema's: 1. 2. 3. 4.
relaties studie en werk wonen en rijden coaching en therapie
Hierbij de uitwerking van het thema studie en werk.
jaar
leeftijd
Studie en werk
Besluit door
Redenen
Ik ga naar de gereformeerde kleuterschool
vader
Mijn vader is gereformeerd en wil dat ik ook naar een gereformeerde school ga.
Ik ga naar de gereformeerde lagere school
vader
idem
Ik ga naar het gereformeerde atheneum
vader
Mijn vader vindt het belangrijk dat ik een goede opleiding krijg.
1955 1956 0
Ik word geboren
1957 1 1958 2 1959 3 1960 4 1961 5 1962 6 1963 7 1964 8 1965 9 1966 10 1967 11 1968 12 1969 13 1970 14
www.wordenwiejebent.nl
8
jaar
leeftijd
Studie en werk
Besluit door
Redenen
1973 17
Met Wim en Harm richt ik de uitvinderclub Wonder op en we maken technische apparaten
Roland
Ik voel me dan al een uitvinder.
1974 18
Ik ga scheikunde studeren aan VU Amsterdam
Roland & vader
Mijn vader vindt het belangrijk dat ik een goede opleiding krijg. Eigenlijk wil ik werktuigbouw studeren, maar deze studie is niet beschikbaar in Amsterdam, daarvoor moet ik naar Eindhoven of Twente. Ik durf dan nog niet zo goed het huis uit te gaan en ergens zonder vrienden terecht te komen.
1976 20
Ik ga chemische technologie studeren aan TH Twente
Roland
Ik verhuis vanwege een toenmalige vriendin in Twente.
1977 21
Lid van werkgroep ontwikkelingstechnieken WOT
Roland
Voel me aantrokken tot alternatieve techniek.
1978 22
Ik ga werktuigbouwkunde erbij studeren (1 jaar)
Roland
Had altijd al werktuigbouw willen studeren, en doe het nu eindelijk erbij.
1979 23
Roland Harm, Wim en ik richten Mubaan Electronics op en maken plotters en computergeheugens. Ik word lid van werkgroep energiebesparing en alternatieve techniek TWEB.
Mubaan: Uitvinden en verkopen van producten vind ik leuk. TWEB: Wil iets goeds doen op energiegebied in Nederland.
1980 24
Richt twee kringloopwinkels op.
Roland
Onder de vlag van de Twentse Werkgroep Energie Besparing TWEB, wil weer iets zinvols bijdragen.
1981 25
Ik studeer af als Ir Chemische Technologie, ik richt een eigen bedrijf op voor mens- en milieuvriendelijke technologie: IMT.
Roland
Geen zin om bij Shell te werken, wil iets zinvols doen voor de wereld.
1983 27
Ik ga samen werken met ir Grift in vennootschap IMT.
Roland
Kende Grift al van de TWEB en kunnen goed met elkaar opschieten.
1984 28
Neem deel aan project Zelfvoorzienend wonen. Eerste kennismaking sociocratie.
Roland
Voel me aangetrokken tot alternatief wonen project en sociocratie.
1988 32
Ik ga naar Amerika om twee maanden bij een architect te werken, ik start een studie architectuur in Arnhem.
Roland
Veel gelezen van deze man en enthousiast geworden, wil daarom architect worden.
1989 33
Ik stop met de studie architectuur.
Roland
Studie: Ik vind er niet wat ik zoek, geen relatie met essenties van architectuur zoals ik die ervaar.
1971 15 1972 16
1975 19
1982 26
1985 29 1986 30 1987 31
www.wordenwiejebent.nl
9
jaar
leeftijd
Studie en werk
Besluit door
Redenen
Ik stop met eigen bedrijf en verkoop aandeel aan vennoot Grift, ik ga werken bij ingenieursbureau AKOS als procestechnoloog en kwaliteitsfunctionaris in Apeldoorn.
Roland
IMT: Ik vind er niet wat ik zoek, te veel routine, niets nieuws meer. AKOS: Rol er in via ingenieurs uitzendcombinatie.
1992 36
Ik neem ontslag bij AKOS Engineering.
Roland
Vind werk bij AKOS niet inspirerend. Had eigenlijk al eerder weg willen gaan, maar wou kwaliteitsproject afmaken.
1993 37
Ik neem een sabattical year en ga op wereldreis langs woonprojecten. Start promotietraject sociocratie en wonen
Roland
Na 3 jaar AKOS ben ik toe aan vakantie. Wil Dr worden. Wil inspiratie opdoen voor promotie sociocratie en wonen..
1994 38
Vraag certificatie als uitvinder aan, en wordt erkend uitvinder.
Roland
Voel me een uitvinder.
1995 39
Beëindig promotietraject.
Roland
Onvoldoende inspiratie in onderwerp en gevoel het niet te kunnen.
1996 40
Ik aanvaard een parttime baan bij Sociocratisch Centrum
Roland
Wil bezig zijn met sociocratie en daarvan leven.
1998 42
Neem ontslag bij Sociocratisch Centrum. Neem parttime baan bij ingenieursbureau M+I.
Roland & vriendin
Bij SCN vind ik niet wat ik zoek, te weinig waardering voor mijn bijdrage, te laag inkomen. M+I: Voormalig vennoot Grift werkt daar ook, bang niet voldoende inkomen te hebben uit alleen het eigen bedrijf.
1999 43
Neem ontslag bij M+I.
Roland & vriendin
M+I: Ik vind er niet wat ik zoek, soort werk interesseert me niet, kan niet tegen baas boven me.
2000 44
Ik school mezelf om tot internet deskundige, doe studie MCSE. Besluit nu volledig zelfstandig te zijn, geen baan meer ernaast.
Roland
Geen bazen meer voor mij, internet inspireert mij, zie daar markt in.
Ga boek schrijven over sociocratie, eigen verhaal over sociocratie in de wereld zetten.
Roland
Gevoel dat dit een soort roeping is.
1990 34
1991 35
1997 41
2001 45 2002 46 2003 47
www.wordenwiejebent.nl
10
Mijn besluitvormingsbiografie studie en werken Uit dit overzicht zie ik dat tot mijn 18-de mijn vader voornamelijk de beslissingen nam in op het gebied van mijn opleiding. Mijn eerste belangrijke beslissing was om te gaan studeren in Amsterdam. De studiekeuze was eigenlijk niet wat ik echt wilde, ik liet met leiden door angst om alleen te komen te staan. Alle volgende beslissingen heb ik zelf genomen of waren meestal met mijn instemming. Ik ben vaak bang geweest om stappen te zetten. Wanneer ik wat besloten had, dan heb ik het meestal ook daadwerkelijk uitgevoerd, of ben ik er tenminste mee begonnen.
Ik ben regelmatig van studie en baan veranderd, omdat ik dacht dat iets leuk of goed was om te doen, wat vaak tegenviel als ik het echt deed. Soms heb ik ongewenste situaties (te) lang laten voortduren, ook weer uit angst iets kwijt te raken of wat mensen ervan zouden vinden als ik er mee zou stoppen. In de tijd dat ik samen woonde (1998, 1999) nam ik de beslissingen met mijn vriendin, met beider instemming. De laatste jaren laat ik mij bij mijn carrière beslissingen veel meer leiden door mijn gevoel. Functioneren als zelfstandige en zinvol creatief werk doen bevalt mij nog het beste. Ik heb wel het gevoel dat ik nu de verantwoordelijkheid neem voor mijn carrière.
Mijn carrièrebeslissingen zijn voornamelijk bepaald door mijn interesses, waarbij techniek, idealisme en inventiviteit een belangrijke rol speelden.
www.wordenwiejebent.nl
11
3.3 Materialen Schema besluitvormingsbiografie Naam:
Jaar
___________________________________ Thema: ______________________________________
Leef- Gebeurtenis/besluit tijd
Besluit door
www.wordenwiejebent.nl
Waarom zo besloten
Beeld of gevoel
12
Schema Besluitvormingsbiografie
Jaar
Leef- Gebeurtenis/besluit tijd
Besluit door
www.wordenwiejebent.nl
Waarom zo besloten
Beeld of gevoel
13
Schema Besluitvormingsbiografie
Jaar
Leef- Gebeurtenis/besluit tijd
Besluit door
www.wordenwiejebent.nl
Waarom zo besloten
Beeld of gevoel
14
Samenvatting Besluitvormingsbiografie Naam:
___________________________________ Thema: ______________________________________
______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________
www.wordenwiejebent.nl
15
Aantekeningen ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ www.wordenwiejebent.nl
16