MOTÝLI VŠECH BAREV
M Ji^
Purchased for the
LIBRARY of the
UNIVERSITY OF TORONTO from the
KATHLEEN MADILL BEQUEST
MOTÝLI VŠECH BAREV.
BÁSN
Jaroslava Vrchlického.
(1883-1887)
(DRUHÉ VYDÁNÍ.)
V PRAZE. TISKEM
A
NÁKLADEM
J.
OTTY,
VEŠKERA PRAVÁ VYHRAZENA.
FG ó
03Í
11
jí%r dít
%
SEP 2
2 1966
1126f»':7 -lI
Prologem.
dyž v mládí ^ jsem štstím z
mé
duše
se nesli
dob
opilý
byl a illusemi,
zlatí
motýli
svta ruejemi.
Smích mládí mli na kídlech a pláli jako slunce v máji, pili lásky ve zídlech
vždy
a noili se
A
v
moe
bájí.
pešla, mlhaví se snuli podjesen dnové, tu z veera u hlavy si hráli erní motýlové. léta
mn
Na kídlech mli beznadj jak perly
—
slzí
stopy kalné
a jejich zádumivý rej se tratil v hvzdné íši dálné.
;
A
léta
pešla
— pouze
as
pes
ten úhor mojí duše a šerem bleskl náhle jas a zachvla se v blaha tuše šel
A
usmála se po chvíli, jak zem usmívá se v máji, a pouze modí motýli
te
z
mojí duše odlétají.
motSli všech barev.
Struna lásky.
n f sám Amor
dlouhých dívích vlas strunu sple, bych zpíval s láskou krásu, jež v klínu drží svt. z
A struna ta se kmitá jak slunce záení, když kvtin duše skrytá se dere z lupení.
A struna ta se vlní jak ruej pod strání, jak zpv, jímž azur plní na jae skivani. A
struna tato výská, že ztrnulý je les, a Pan, jenž v syrinx píská, že zamyslí se kdes.
!
Bloudící nymfa v lese,
—
pod kei Však jestli petrhne mne v srdce udeí
ta zná
ji
se,
Dv
sestry.
jež se valíš jako orkán divý, vysouší a hubí nivy, co jež duníš hromem a máš kídla orlí
"M^^y,
moe
a v oku plamen proroka, jenž horlí, jež vítzná vždy v nach a zlato tajíš své nesmrtelné vdky, která bájíš,
jak pohneš rtoma, prostory a svty, bez konce, hudbo velká, záné vznty jež budíš, ds a úžas v posluchai: Jak asto v nocích dlouhých, v hokém plái
jsem tebe vzýval, velká matko Boh! Ty rovna mystickému ptáku nohu unášíš duši v plamen vlastní touhy fantom pouhý, ji vrhajíc, že cítí,
,
jak celý život je a vetchá ttina!
rzná je tvá sestra a jak jiná! Ta hrdliin písni naslouchajíc neb sama s echem na schovanou hrajíc Jak
jen bosou nožkou rosnou trávu eí, o pestrá vajíka se stará v kei, u krbu sedá, kolébavku zpívá
buclatým se do sn dívá, a jako Psyche cloníc lampu rukou zí kolébána cvrk jednozvukou
a
dtem
Motýli všech barev
2
:
10
a tichou písní, myšlénka jak zvolna ve adru dýše veselá i bolná, jež básníkovi, z úst
O Ty
hází písni
znáš,
když noc
poup rže vdku,
ticha,
ím dmou
se
již
kouzla,
dívích
pod živtkem, jenž sotva
Tak rzné,
jste
se sklání,
v chvíli ranní
nhy
zadrží je
pec jedna
!
ader snhy !
poesie!
:
11
Snítka hlohu.
Ojvit slunce
plným proudem v
dílnu padal,
po skizzách, jež na zdech rozvšeny, úlisn se skrádal a v pruhy nachu koupal tmavé stny.
hrál
po
ezb rám
V tvá
chumá
Pierrota hodil
smíchu,
pak stlumen temným tónem gobelínu jak zlatá, dlouhá a jako motýl na
nit
se mihnul v stínu
kvt
sedal v tichu,
Se ztajil v sfingovité tvoje tahy, ó Jocondo, ty velký dive šttce !
Pak zbožn
hladil
bacchantky bok nahý
a ironicky zhublé tlo
svtec
Až na žlutavém tónu starých rytin, jež byly nade dvemi, vystízlivl a zhas', kde velký marabout sám civl na jedné noze v šeru vlhkých
V
smsi nábytku
sítin.
starých zbraní ped podstavcem antická vása stála, rej Maenad s Priapem byl vyryt na ní, v ní hlohu zkvetlá vtvika se smála. té
a
u
A
v
umní,
jež dýchalo tu všady,
vpa
ten pírody tón jak jásot plesný, jak nevinný a prostý pozdrav Vesny, jímž v adrech vesmíru ve život mladý.
V
té
práci
duch, v
rej
sn
triumfalný,
ve dumy ticho a v myšlénky tíse ten kvítek hlohu, jejž lom zrodil skalný,
nad nímž se chvla skivánkova píse.
vn
hlásal usmívavý, Pln rosy, jak díví pvab, hovor dtský, svží:
Na adrech pírody ta
umní
že zdroj a
že cíl
všecko
leží,
je pravý.
:
:
n
Jarní.
Tile,
zem
a strání,
kolem dolem, polem jásá
smje kvt strom, modrem tíhne dav a tajnou nhou jihne se
i
i
áp
skalný, tvrdý lom.
Kam
bledneš
— kvt
dešt
Ne, v takém lesku ješt
jsem jaro nevidl
Co
pták, to v
hnízd
zvoní,
a staré na jabloni to
jeden nach a bl.
Dech vonný, teplý jara ve adrech zem hárá a parou stoupá z ek, na vlny jiskry hází a
do
samé
zlato sází
oí pomnnek.
A slunce volá k zemi zkvctlými haluzemi »Jsem starý Dionys, já lesk jsem, zá a a šeré vodní mnou vzplanou nad tyrkys!«
tn
vn,
I
14
A z
zem, hvozd zní to temn,
odpovídá
niv,
z
lká sterým ohlasem: »Poj na prsy mé, bože,
na ržích naše lože, já stará Mája jsem !«
To v
stín
básník
slyší,
který
lesa zbloudil šerý,
pohnut spíná dla, kdes kukaka co steskne a v zlatém prachu leskne a
se
nekonená plá
.
.
.
:
15
Ballada.
a zem pod polibky
Í5)Iunce
se milovaly, jich
zkvetl sad
a hvozdy, skály v lesku plály, jenž zlatem proudil odevšad.
Zem do
objetí slunce
a v
ržích
mu
roztoužená v
svoji
pi cukrování
klesla
duši vstíc
ob
nesla
holubic.
Stín závistivý ve skal chladu
však ekal skrytý ve
sluji,
pemítal dlouho, zlo a zradu když vidl, jak se milují.
Pak náhle vzpjal se a když zemi naposled slunce líbalo a nad ní svtla ruejemi se v celé sláv shýbalo
Tu
skoil, jako dravec laný když ze zálohy vyskoí, a mrak závoj neprzraný stah'
milákovi pes oi
l(i
A
zardousil jej, v nic jej stopil nocí na trn v mraku se, íš krve jeho v dla svou chopil, ervánkem zrosil celý svt. a
s
A zem a s
jako vdova sirá
opuštná tajíc dech výitkou k nebi žaln
zírá
ve rosných tonouc briliantech.
!
17
Symfonie luny. r
O
Cynthie, své ílko nevsty pozvedáš z mrak stíbro házejíc na stechy, stromy, strán, na cesty, na námstí a pustých do uHc Rci, komu jas tvj kouzelný se lije r
díme noci na klín, struna poesie, šttec, spí dláto,
Svt
celý
cudná bohyn ? Spí všecko, dít matky u prsu,
rci,
komu
svítíš,
spí leknín v tni,
rže
na trsu,
myšlénka ve hlav tvrí tajn a jenom tvj svit kouzeln a bájné se rozlívá v tom prázdnu bez hrází, nad kterým srp tvj sniv vychází. spí
Tvj
smavý
svit jak
arovn
nm
i,
luno, ty
jsi
tmavé noci
klade
se
na dímající dívky adro mladé, tuší zda život lásky puící v
?
duší,
sn
a svtla, tak smavou, snivou, plnou jež, svt kdy díme, noci z klínu slétla a hledá sob sourodé kol družky ?
Tu stíbrným se prstem dotýká el dítek a tam skrán básníka, a nemohouc jí najít, na podušky své slzy klade, perlí záné stružky:
!
!
18
Ó
Na Na Na Svt
knžno, povz, komu svítíš, komu stíbrem obléváš štít erných dom ?
vže
do
ztratil
svt dlouhé jdi,
okýnka
se vkrádáš
na poupata duši
?
?
ukáš zlehýnka?
— pelud
víc není,
a mrtvé, pusté snní,
je
zavi rychle stíbrný svj zrak bu, když zhltí tebe mrak!
a ráda
a
Však silnjším jen vzplála svtlem luna její paprsk chvl se jako struna,
a jeho cudný, etherický
jak tichá
hudba
toto ke
»0 nech mne, mám
bl
mn
též
dl
:
upomínky
svoje,
pro chceš mi bránit, by v nich svit mj žil? Nech prázdný svt a hluchý bez úkoje, byl krásný jednou,
dokud
znal
svj
cíl
Já honila svou záí Najád sbory, jich zrazovala úkryty, a naslouchala, jak zlekané hory
Faunm
pod kentaur se tásly kopyty Já Elfm hedvábné jsem sít pedla a
Pukm
houpaky jsem
strojila,
do hradu branky bludné pvce vedla, vždy zhasla v as, a záí hojila všech milujících srdce ranná, jich
vzdech stíbrná
jsouc ozvna.
O
sladké asy, ješt v rokoko kdy lidé byli vážní na oko, však potají ku lásky sladkým hrám tím astj šeil stíbrný plam,
mj
«
19
pi maškarádách k bujarému ranci, pi serenadách svdné ke romanci.
Te svt
je
žalá
—
lidé v
nm jsou psanci.
v prázdno svítí Jen mj istý kvt, pouze kocour ježe erný hbet se plazí jako híšné svdomí a s okap se houpne na stromy; neb stráže kroky temné zvuící, neb lami)á chvátající ulicí, a ticho, ticho — jako hbitov svt.
A
a
svdkem byla arovnjších dn, proto zá má plná je tak sn, Já
a
nech mne pláti, vždy tvá píse kouzelný mj svit, jenž láme se tak tiše o štít Svt kolem tebe dál svou honí tíse, chce každý pouze užívat a žít, a víš sám, v posled komu zpíváš, komu > Jak luna z noci, z duše píse skane a neptá se, kdo v srdce zave ji, zda andl míru nad hroby s ní stane, a proto
je zcela jak ten
dom
i
u života hluných veejí. Je luna jako píse v lidské ta
musí
plát a
píse musí
žití,
zníti.
.
.
.
!
ÍO
Doma!
Isem opt doma, písni, družko milá dech otiny se dotknul mého ela, má duše z tsných pout se uvolnila a plným kvtem pes noc vypuela. Co zbude tob, než bys oblétala jak zlatý motýl vonný kalich její, vzala, na hebká kídla bysi jež netušeny posud v ní se chvjí.
vn
mnou v hvozdu šeré hloubi, kde ticho vládlo s trnu písných skalin, kde s pírodou se vnosti dech snoubí Ty's byla se
v kolébce z hlohu a divokých malin; ve chmurné trosky vedle mne jsi sedla jak vrný pítel v tichém zamyšlení, ve smutek hlas labutí jsi zvedla k žehnání asto vždycky k odpuštní.
mj
—
Ty víš, kterak jsme tulili se k sob v tom velkém v malé jizb chladné, tu bylo mi, když v zrak jsem pohle tob, jak leknínu, v njž luny paprsk padne, jak skivanu nad probuzeným luhem, když na vlnách své písn kolébá se, jak zemi v tmách, když ervánkovým pruhem vychází slunce — a já vil zase
mst
21
Tam to okno tmavým vncem bctan obepíná,
Hie, jež
te jsme
doma'
v sady,
--
kde sedncm všickni dohromady jak v dobách dtství kol matina kh'na zas úsmv její požehnání phiý mi v duši teplým slunka svitem sahá; pod ním se tesou cit mojich vlny, rci, není tady pramen všeho blaha ?
tam
krb,
:
krajinou se mžeš rozlétnouti, jest sice chudá, vzácné krásy prosta, le každý kvt i sosna na tvé pouti jak dvrného pivítá té hosta, pramen, který zvoní pes oblázky, I
i
vstíc zavolá ti Jak jest blaze doma a každý úsmv, každé slovo lásky, jak v modlitb by andl pohnul rtoma. :
!
Te
dvakrát cítím, že se jaro vrací, jak v svatveeru lásky v duši je mi. Ó písni má, jsme oba tažní ptáci, mi tím, ím skivánek jest zemi! ó
bu
sny a tužby každou nadj ])lanou, stežíš svojím kídlem bilým, již rozepni na duhu zlatotkanou, když v objetí svých milák se chýlím.
Mé
vrn
te
;
22
Vodní kvty.
sou kvty zvykle na vlhké jen na stálou svžest kišálových
stíny,
tok
plá slují rosí koen kapradiny, a blatucha má slzu v zlatem oku. Niv slzami jen asfodel se živí balšám s mrtvou vní, a
pomnnka
i
i
rákos, jenž se stále
tese
snivý,
bez vláhy rychle svadnou na výsluní.
Když utržené do
kytice
dom
je neseš v ruce žárem dlouhých polí. jim stýská se po tmavých stínech strom je to slunce bolí. po rose
vné;
Tak ondy spje travou nesšlapanou ve zmti ke, rákosu a sítí, kde z vousu mechu vné slzy kanou, krok
pdu
stále
povolovat
cítí:
srdce vzpomínal jsem, v trud jež prahnou po rose jen život celý,
Na
vodní kvty jsou, jež ze vsi dti na mezi v slunce žáru zapomnly.
to
zmti
23
Pod hvzdami. Iioc padá na hory, jak íš se chýlí k retu. Spí msto. Bezetná v nem svtla zahoela, jak temna po vlnách by nádherná lo jela za duch pokynem ku jiných svt! Však nebe navzájem hvzd miliony zkvtlo, zrak, co obloha se stmla, že nepozná
behm
mj
kde hvzda
A eka
je,
kde svtlo
I
pode mnou své temné vlny
valí,
tam svtla s hvzdami spí svorn v jedné Tak moje myšlénky bájemi nebes vroubí
mé
hloubi.
poesie proud na obraz aruplný. Když svtlo ku hvzd, myšlénka v píse pluje, zím v duše hlubinách, jak svtu se snoubí
Bh
a
tvá svou
odhaluje.
;
2t
Zimní.
\ol
kristalný se blá kvt a jehly jinovatky Bože, jak by celý svt
mj
byl zaklet
j\Iech
svží,
pkn
zelený
mezi okna stelou,
si
snad spí v i
do pohádky.
s
nm
lesa
ozvny
jara bájí celou.
tichá. asem zlchýnka pták erný po ní lítne, tak smrti trachiá vzpomínka se hlavou starce kmitne.
Plá
Zem. jí
a
spí.
Slyš, z dálky
vtru
staré báje zpívá,
píse má jak lehký sen ve mlze nad
ní
splývá.
sten
25
Píse.
[en jeden pohled vlídný a hluboký a lásky pln,
tak jak
oddan, tak roztoužen, msíc, když se dotkne vln
a
—
zmn
jsem
A
denn
a v každé pevný zas a síly pln.
ruky
budu
stisk'
jen ob
as
k tomu,
míti v srdci mír,
jak z dlouhé cesty šel bych dom, vše spadne s duše, kvtný pýr, jak šerem strom vlá tiše noci dech a mír. pidáš-li v sled políbení, by dané v letu jen a v spch,
A
zá padne
zlatá v
moje snní,
a v denní vedro les dech, a hudby znní mi bude všední shon a spch.
Motýli všech barev.
26
Penserosa.
U
okna jsem tebe vidl, stála's tichá, zamyšlená, bez hnutí, jak mistra dlátem
v bílý mramor spjatá žena, jehož asu víným kídlem nedotkla se ani zmna.
A
Co
mohlo vrhnout v pemýšlení tni já
ptal
se
.
as
nmž
srdce tvé, v tklivá nha, duši tvou, v níž láska trní, a já dýchal v podveeru samoty tvé tichou vni.
A
chléb klidu a chléb míru
jsem z nehnuté tvé ruky; cos jak tichá, cizí hudba kleslo v nitra nesouzvuky. Svtlo bu! tak tvrce volal ve atom první shluky. bral
To
tvé tiché zamyšlení
dojalo mne písní jemnou, duch, jenž stále badá, hledá, pedtuch stásl tíži temnou a klid dcka a klid noci a klid hrobu byly se mnou.
27
jsem, že duší svta války vava, nýbrž mír a pokoj, ticho, Cítil
není z
vná
tch
že pravý život vstává,
závratnou až hloubkou klesá, jako v moe kámen, hlava.
Ovál mne klid velkolepý prales a spících moí, svátých list v podjeseni severních bájných zoí, i
klid,
v
njž — sotva
lovk zmizí —
velká píroda se vnoí;
rukou gigantickou ruch matný smete,
Klid, jenž
lovka
síingám v poušti závoj z písku kolem bujných prs plete, klid, jímž smutný kalich blínu v zíceninách šerých zkvete.
Pele úsmv
po tvé tvái,
socha v bytost promnna! Krátký pechod, sn mých íši
rmutná potísnila pna. Neprchej Vždy tak jsi krásná, !
tichá,
snivá zamyšlená!
!
!
—
!
2S
Víš!
J
neeknu Nech ruku na mé skráni, útcha je, to je požehnání! tím vzkypí teprv štstí mého íš — á
:
to
to
dávno
víš
Já neeknu Nech oí safír šedý v mém oku stíhat vidin zlaté sledy, jím kídla dostanou a vzletí výš :
—
to
Já ty jíž
dávno
víš
I
neeknu Dej z úst mi píti blaho, moje sladká dumo, ty má vláho, vzkypen duch necítí hmoty tíž to dávno víš :
Nic neeknu, neb vše by málo bylo jezerem, dál v nmž by zrcadlilo se žití moje skrz hvzd zlatou míž, jak dávno víš
Bu
;
29
Krajina.
ji
ad do
mrak ernou
zdí
ervánk záe
stála,
eky
hodila sloup jisker plamenný, jak zotvíral by kdos vše svtla prameny, zem v jasu tonula a ve svtle se smála. A vítr veselý z tmy housti a z tmy slují vstal náhle vyplašen, vjel v strom koruny a lyrou byla
zem
a vše, co roste,
kvete, vlní se,
plá,
zmnno
bují,
na struny.
A
svtla prameny do dlouhých padly stín a hudby akkordy do tísn vodních as, .strom každý požár ml v svém tmavoerném klínu a ton lijavec do vzduchu kolem tas', a louže na cestách jak zrcadla se leskly a plály purpurem jak íše zvrácené, a ttiny sklánly své klasy zlacené a
deštné
A a
krpje
kol
drahokamy
bleskly.
suk kle chromá v moi zvuk
bízy, javory a duby plny
modín chvly
ztepilý,
jásotem, a byl to jek a hvizd a divé praskání a smích a ples a svist v té ton orgii, jež rovnala se boui, v tom kiku po svtle znl triumf vítzný, že cítil jsem, jak zem v zlatého prachu koui za sluncem letla ve prostor bezmezný! se
s
30
Lacrimac rerum.
Zlem rovna
rakvi pluje v
mraen
strži,
tam hvzda jak heb zlatý drží tmy píkrov nad ní. V srdci plno tísn, vzduch vlhký, jakby plný dusné plísn. Ser. Ticho. List v svém pádu nezašumí. V té chvíli srdce vzpomínat si umí a hokost všecka, jež ho otrávila, pekypí a starých boli síla, v
tu a
nm
klam, ústrk, zhrdání a záští zloba, škleb závisti, dne vedro, noci mdloba jako krupobití, vše padá na až hvzd mdlý lesk se v jeho slzách tpytí.
—
n
31
Spánek.
Aem
opustili
bozi.
Pouze jeden
v té chvíli, kdy Pan velký umíral,
na víkách lovka Ten zstal a s ním
dobrý Spánek.
dlel,
boh
celý eden,
ten stail, aby z noci po ervánek lovk nasbíral. v pou strastnou
kvt
Je krásný, dojemný, je sladký, svatý,
na kmeta tvái konec písn jest, na dívky líku satek lásky, blaha; jím dcku otvírá se palác zlatý, pravda mysliteli kyne nahá, v má v ruce mák a v oích plno hvzd.
nm
Je
lokou Charonovou
v klidu kraje, k svtlu výš
svtla paprsk, po nmž tlum andl si duše vytahuje, na struny stkané z dívích vlas hraje po vlnách zapomnní tiše pluje a v ruce drží chladnou, zlatou íš.
je
Je
;
oknem, jímž v svt nestvoený dívá
se duch, jejž znavil událostí vír,
zkad se zjevy budoucnosti noí, je mystická klec, v níž sen, ptáe, zpívá, je tmavá noc, v níž zárodek je k zoi, pýr. jíž v klín leží píštích a
kvt
Je kraj pln hlubokých a svžích stín, zlato ilimník a myrt sníh
kde
jen prší v hustou trávu nesšlapanou,
doušek podobá se vínu, kapky medu s jeho prst kanou, a v stromu šum a hrdliek zní smích. a jeho
nm
Je nejvtší to dobrodinec svta,
zvláš zatemní-li okna zjev tak, že duši kolem pohltí tma hustá, kdy v jeho stínu andl smrti slétá, a jakby dívka líbala ti ústa, ven duši láká jak volavý pták.
33
Píse. len milovat, jen milovat je první pikázání,
a nelehne
ti
nech teba
v duši chlad, lehne k skráni.
Jen milovat, jen milovat, tím svt jest a se toí, zem byla by jen pustý sad bez krásných dívích oí.
Jen milovat, jen milovat, dnes, vera, v noci,
z jitra,
jest láska opál, který plát ti
a
bude pro vždy
nitra.
z
Jen milovat, jen milovat být vždy sami
pi tom
a láska stopí, vodopád,
t
svými kaskádami
I
!
!
34
Sloky.
jJro v
tvoje sladké sny vždy stín se vkrádá,
mrakem Zrak tkavý pro
bílou tvoji
jenž halí
skrá?
v modré dálce bádá ? snad ptá se, kídla štstí pták kam skládá Však darmo prázdnou k nebi vzpínáš dla
Jen pokej tiše! Snad ten andl bílý, jenž v dtských duších štstí nosí v svt, se obmkí tvou krásou pec a schýlí se nad podušku tvou a život k cíli tvj pivede a poup touhy v kvt
Ó
v
a doufej
on dotkne se a zašeptá
ti
t
ráje
Ty šastná ženo a chudší o kvt
snad už
krátkou,
chvíli
koncem kídel svých hudbou sladkou šastnou matkou, zmizí v erváncích :
bu
i
!
.
.
.
r
!
35
Sloky pro hudbu.
V kvt otevený
tiše
padá
rosa,
na nebi tmavém hvzda jediná! vyšla duše jako dívka bosá
V svt
a za ní
O
spla štstí
vidina.
dít snivé holubinných zrak,
chceš
píti
Ó pospš
rosu, která blaží
kvt
?
než zhasne hvzda v mraku rychle vra se zpé a nebo lépe, si,
Trn cesty pozná tvoje nožka bosá ti bude tmavá hlubina, ne v srdce, v kvt jen padá tiše rosa
a
svt
tob hvzda
ncvzplá jediná O pospš si, než hvzda zhasne v mraku a nebo lépe, rychle vra se zpt,
a
v sled pouze slza zbude tvému zraku, ty sama budeš zvadlý, mrtvý kvt.
86
Básník.
I
y uchvacuješ pocit okamžiku a dojem každý v rhythmu lehkou sí, jak úsmv by to spanilých byl rtík, jenž praví hochu: » Veer jist pij !<
Kol tebe zástupové stejn
cítí,
radost zamlí chladné podobno jich žití, jež zlato lan zamyká v svj sted.
však bol
jich ret,
i
je skále
t
a nutí mluvit v básni ? Zda lehí tím je srdce tvého tíž? snad jsou více šastní, Ti mlenliví
Co
láká
—
však pouze
ty,
co
vné,
vyslovíš!
37
Veer í^raj v
na Vltav.
mlhu stopen,
stíny rostou dále
vnec z rží, v kterých slunce zhaslo, svou rukou saly Vyšehradské skále, a co se jisker nad vodami táslo, jak lesklých slz, v nichž den se louil s zemí, i
vše pod
nmými
skryly perutmi.
a na stžn lodí, na strom a ke svj temný závoj hodí, a tam, kde celý oljzor nezahalí, taní aspo vlnu tmavší barvou zkalí.
Na vže msta
•
Ille, jejich
nuž
tlum se k lodi naší žene, blíž, vy sestry tmy a snní,
blíž jen,
mých vzpomínek íš
mé
již
se
valem pní.
srdce pro vás vždycky otevené
A již
nad námi jak v jeden mrak se od behu jsme s lodí odrazili.
A vlnou temnou jak jsme zvolna protjší behy víc a víc se tmly, tu obrys msta v plné šero ztracen tu svtlejší, tu
sporým svtlem
!
slily,
jeli,
zlacen.
»8
V
ze
z
níž
A
husté mlhy zvolna
taje,
splývá,
erná vž neb strom beziistý mlha, tma a v ece pny,
kývá.
stíny,
oblouky mostu v dálku napažený, vesla tiché, jednotvárné rány, vln šplíchnutí a zaskípání voru, hrad s dómem v modré dálce na obzoru, jenž zdá se chvt jak z mlhy obraz tkaný, i
svtla, která vzplála osamlá rudým tpytem na vodách se chvla, s druhého behu rysy dálných vží, jichž velké stíny na hladin leží, na nebi hvzda, jež se z mlhy zvedá a hravý obraz svj na vln hledá, i
a
a z lodí smích a zvuky
známých hlas
mkkých stín plna, beh vlna
a vlastní duše
vše nyní zvoní jako o v
mou píse Na
kraji
as.
báje dávno zašlých
lodi stál
jsem v zamyšlení
ztemnlý proud pní, ruky plavce náhlým vzmachem veslo
a zíral, jak se
jak
z
tmou zablesklo
do hlubiny kleslo, a již se za ním stmlo a
tu dlouhý svit Jak myšlénky a tužby v srdci sirém kol nho vlny zakroužily vírem. O což to veslo vlnám vyprávlo
.
.
!
A vlny zas, a adro mu povdly vše, co
jejich zrylo,
v nich se krylo
a chvíli spolu šly jak staí známí.
V
tom z objetí jim veslo lítlo spchem, tmou blesklo jako pramen nad skalami a vlny za ním zachvly se vzdechem.
.
39
A
veslo
vod
na
opt širé
ty rostly dál
n
v se ponoilo, kruhy utvoilo, a v ztrácení se
chvly
a vlny veslu znova vyprávly, a veslo šplíchlo, proud a jejich
Ba veslo
ei zpv mj
mu
v souhlas
šuml
porozuml.
vlnou staí byli známí. se veslo nad skalami stn Šumavských jak hrdá sosna pnulo, co vln tu hnáno v spchu nedokavém od zídla svého v stínu jeho tmavém si unavených rádo spoinulo! Tam stala sosna eky nad kolébkou, zdroj Vltavy svou stehla chvojí hebkou, s
Ped nedávném
s
koenem
a v
jejím vlna mladá hrála
korun
jí
boue
Tu
nocovala.
pišla eka, sosn vyprávla, kde cestou jaká skalina se tmla, o zdroji svém, o vlnek ilém spchu, aruplném dechu, 'o bájných o hvzdném kmitu, vtví rozloženou, jenž hrával její krystalovou pnou, o blescích zoe, o ržích ervánk, jež lehnou skalám do svraštlých sjKir.k, o zlatých kapkách rosy na pažitu, o leknínu, jenž vzdychá v luny svitu A sosna opt vlnám za výmnu, když pnou svou jí stíkly do koen, by zchladily ji v slunce palném žehu, zas vypravuje o skalnatém behu, kde vyrostla a na nmž lpí svým žitím, a povídá, jak motýl spje kvítím, jak bží brouk a vyhívá se v písku, jak ptáe s písní letí ku kovisku,
kvt
41)
jak se
vtry pijdou a pátelským slovem uhostí pod šamným jejím krovem,
jak na ní hrají, dlí se a pojí se houpajíce na zelené chvoji; jak letí kolem stíny, mlhy, páry pestrých mrak polétavé tvary, tažného ptactva tichošumné tlumy, i
dech jesen
letní
i
boue dumy;
a na vršku, kde tmí se chumá sntí, kam ani paprsk slunce nedoletí,
jak s
orlí
nímž vtry
mláata
svá tají, jen a blesky pohrávají;
hnízdo
A veslo šplíchlo a vlny se chvly, když o mladosti svojí vyprávly, o Šumav, o hvozdech ernotmavých, o luinách smavých. o hbetech hor tmou se blesklo, div. veslo když Ó jaký že též mé srdce po Šumav stesklo? Po mechu hebkém nad skaliska srázy, zkad v rokli ruej pny svoje hází, po dráze ptáka, jenž se v mraku tratí, po sosn skal, po šípku na souvrati, po studánkách, jež pes oblázky zvoní, po spoustách mlhy, jež se nebem honí, po vzkeku orl, po skiváním plesu, po skal chudém vesu, po jahod, i
i
yio
písni
pralesa, jež
huí
v
kraji,
když vtry kídla sporná rozpoutají, jenž v skalách a v
pone
zvuku svém
báj
hímá
a v idolí
všehomíra jímá,
bol pírody, bol lidstva, boj i spása v níž zápasí, ve, burácí a jásá !
!
:
!
:
41
Kéž vrátil bych se opt do Šumavy, kde mladosti sen hrál mi kolem hlavy, kde nadšem'm má mysl byla jata a písni mojí rostla kídla zlatá, kde myšlénky mé nad oblohu sply,
mn
orli závidli! že povzlet jich všecko všecko, Jak rád bych nyní
ztratil,
co štstím zove srdce nedokavé, a v luk zeleni smavé jak v boru bych rád k pramenu mladosti se vrátil Jak objal bych a prosil každou sosnu Šum, zkolíbej mne dtství mého do sn! Jak rád bych kleknul ke každému zdroji Ó schla mé rty a vra mi mladost moji
tm
Jak zlíbal kvt bych v jara luzné kráse: jsem šastným zase! Jen dechni na mne, mezi skály Jak orlu ek' bych, jenž žaly, moje vezmi kídla Le, na svá záí vzplanou v jé dones k slunci, skanou! moje srdce v tonech zlatých a v Jak v lesu tm, kam slunce nedonikne,
a
pa
:
nm
a
kde táhlým zvukem sotva tetev vzlykne, kde zaduní kmen zícen vlastní tíží a trosky svoje v erných vlnách zhlíží, kde pes vody se plaše stíny loudí,
v jichž chlad
ni
zpvné ptáe
nezabloudí,
kde temné vzdechy ze skal znjí echem, jak vnosti by dotýkány dechem, kde píroda spí v nedotknuté kráse, jak rád k modlitb spjal bych ruce zase!
mé
—
na behu jsme skíplo veslo rozplývaly tmu se v sny a tužby
V tom
Motýli všech barev.
.
.
.
stáli,
4
42
jak
obláky na západ
veslující,
když hasnou v nebes hlubin se
tmící.
O plaché sny Když blaha íš se pní, tak skane do ní slza utrpení, tak píse svou má každé srdce hnutí, svj odlesk hvzda, sen své procitnutí !
.
!
43
Em. Liškovi pi
jeho odchodu do Kíma.
spješ letem ptáka, kde v listí oranž láká, na smavý jih, co u nás kvaíc z dáli bou v mlhu chlumy halí iž
a
])ole
v sníh,
Co v dlouhý veer v kruhu íš k íši, druha k druhu, kde hárá krb, nás druží vzpomínání.
O
jak tam s nebe sklání se luny srp
O plá
ve
paprsk
reji
mnohem kouzelnji
na Kapitol, na zahrady, kde tichnou serenady, na
villy,
pl
ples,
pl
bol.
Na Colossea rumy!
O
sny, ó tužby,
ó procházky
dumy,
!;
!
!
u do noci pi hvzd svitu, kdy podá se duch citu rád, bez masky
Ó
šastný! Krása celá
ve šttci Rafaela ti kyne vstíc Tvá každá smlá tucha, kvt každý tvého ducha má rosy víc I
V
svt spješ záný, jiný, nám zanecháš tu stíny a všední shon jdeš v ráj, kde na umní a v píse vše se mní, v zá, lesk a tón
Co
spalo v duše hloubi,
se v barev
souzvuk snoubí
a snivý lesk,
vnoen v staré mistry te krásu tvj duch bystrý
a
jak z
vných
desk.
Sny postavy se množí, legenda k tvému loži již kráí blíž, klín plný
kvt
drží,
v jichž záné, vonné
má
zlatou íš.
strži
!
!
45
V a
ní
myšlenka
se
hvzdným okem ó
Co
pij
z
ní,
bu
skrývá kývá,
pij
ti modlou, však na prostednost podlou vznes hromný kyj
velké,
;
!
46
Tom. Cannizzarovi, když mi poslal
Ud
fotografii
paty hory, v které
výbuchu Aetny.
opt
budí
Enceladus z tžkých dum a jejíž povrch obí zvedá hrudí a horký dech svj chrh' k nebesm
se starý
oddychuje hmním a své vysýlá v lávy žhavé ruejích,
A
že ztichlo cikad i
zvuné
láni
cvrlikání
Theokrita hrdliek zmlk' smích
Tvj
pozdrav, slavíku
mj,
letí
:
ke
Drah vyvolencm, svtu v myrtách
svt necháš vzruch
síly
bláznit,
piješ z
ader
mn
zem
nové, nadšení a klid
Jak druhdy caesar v stedu svojich
sad
sob zá
jen a umní, a pírody jen vnadu veršem stíháš v stálém rozchvní.
ty žiješ
jen krásy
svým
Jak alkyon na hbetu moské vlny láv hnízdo svojich písní máš, žár pije tam z ní zpv tvj kouzlapiný
ty v
jsa
i
skryt,
ideál lidských bdlá
stráž.
;
!!
47
A
Evropy tam na pobeží, kde Scylly s Charybdou zní vný svár, tvj maják pou myslících duch steží, jak Aetna šije tmavým nebem žár staré
Žár myšlenky, žár dobra a žár krásy, již nechce znáti svt, vzruch každý, jenž se ku výšinám hlásí, to víno starc, milujících med. žár svobody,
A v
tvj le dálnosáhlý plamen, divoká hmí síla sopená,
vlídný
nmž
má rovnž
Encelada ramen, že pod ním pda chví se netená.
A hoí
sílu
požárem
!
O plá
tak stále
v své psti nesa krásy pochode vlna skále vichr majáku, pijde naše že vytrvej, však Jen
ím
Kdy pochode,
ím
dd
?
podává vnuku, jak slunce bude nad vesmírem plát, snad poslední ty podáváš jí ruku, ó blaho, as ten v písni pedzvídat! již
:
;
!
48
Zapadajícímu slunci.
opt f ak skrá
klesáš po své denní pouti,
svoji noíš v azur, nach a rubin, bys mohl zítra se zas pozvednouti ve nové kráse, svží, z bezdna hlubin ohnm plaš, mlhy tebe halí, v svém vzchodu, pádu, velký jsi, ó králi
a
a
Já k
tob
vztahoval své ruce z rána, když narcism jsi zlaté srdce líbal, když v tráv, která rosou obetkána, jsi zlatým šípem tžké klasy shýbal
hor lehkou nohou tknuv se spchal k a vesmír v hudbu zladil arupln.
Kam
šel
jsi,
byl
vždy tekla hojnost
vln
dobrodiním všady, tvojí zlaté dlan,
jsi
z
tvým žehem vtší dýchly hvozdem chlady a ku obzoru lnoucí dlouhé plán se smály, jak jsi pes táh' své vlasy, neb cítily, jak pod nimi vrou klasy.
n
Ty's šttcem namaloval peumlým motýla kídlo, v nmž duhová oka se splítají, by pozadím víc ztmlým pradávných hvozdia kmitlo ze hluboká, jak tíse pestrých okídlena,
kvt
jak
píse v bytost živou promnna.
40
Zamykars v hrozn jantar žár svj blahý, na sh'vu dýchas, by skrz mlhy nádech ret lákala a kokosu mok vlahý
ohn
byl tebou slazen v
vodopádech;
ty jabka malovars, svou sypal krásu
na hlavy
meloun
i
ananas.
Na pták kídlech
zkusils barvy svoje, purpuru až v zele hvozd, od a sladký žár svj stavis v perlí roje, jež tekou z hrdla slavík a drozd; ty's zážeh' vlídnou, lidskou zítelnici,
moe
by k tob zela
tichá, žehnající.
Až ke dnu moe zapouštl a barvil skály, korálové tesy
jsi
šípy
a škeble rýhovafs, jež nachem kypí procházeTs sítin a as lesy jak a dýchas blaho, tak že pochováni i v písku moe cítili tvé plání.
;
Bh
Te
tygr v krvi divý žár tvj cítí i ještr, jenž své mladé tebou líhne pel žlutý pro velu ty sypas v kvítí ;
a sídlo, jež se nad bystinou mihne, na krunýi svém nese v arném kmitu jas tvojich safíru a chrysolit.
Ty
nejvýš spravedlivý Dobrodiním budiž žehnán všemi, kéž tob roven jak ty v žití iním, kéž s otevenou dlaní k záští !
ty svrchovaný,
nmý
!
50
vždy
jasným okem projdu
s
jak ty
jsi
k
mranm
život snivý,
k lidem trplivý
Ku tvému svtlu
v plesu nozdry zvedá divý na stepi, jež ku obzoru
o jak
moe
rozvlnná konce hledá,
áp
v hluném sboru tlum volavek a vítá na své pouti k pyramidám. s jich plesem tichý zpv svj stídám! Pej,
t
a
Vím, nejsem syn vteiny!
lepší,
nejsem o vlas
—
Ty budeš dál, svtu zítelnice,
více,
ó králi,
své otvírati lovk na velký nebo malý, zmizí jak sme, zrnko písku, a když ty jak dnes v stejném plát vždy budeš trysku.
nm
a
i
budeš na hrob zem, jež nám hrobem, budeš v trosky, z nichž svt vstane nový, kde všickni bratry a kde nikdo robem, plát budeš jak štít velký, démantový, Plát
plát
svt v
té lásky obraz, jež
v nás
žije,
tryská
z
klínu chová, nás vždy svží, nová.
51
Cestou.
|I y,
kteí bojujeme v
noci, ve
dne,
tm
v neprhledné ve slunce žáru za myšlenku, za svtlo, dobro, lásku, již dáváme svj klid štstí v sázku, sosák tupý, zvyklý prachu, civí v žár pochodn, již krev, náš mozek živí, my neustáném Legie nás velká jest jako v poušti písek. Uitelka jest krása nám, jdem k pedu, k pedu, k pedu! Co na tom, že v nás pere slunce, v stedu že much a stek, sov a netopýr si stezku klestíme, že nikdy k míru a nikdy nedospjem ku oddechu, že v stálém boji, shonu, vav, spchu vždy jinou zbra ve unavené dlani, ekáme, zoe, tvoje na svítání?! Kdy spoinem ? Kdy potkáme se s cílem ? Tak chodci ve silnice prachu bílém se asto ukáže park velký, starý, kde šedé buky tlumí slunce žáry, i
i
a
!
kde za vysokou zdí a obemšenou se vloky svtla stín zmtí ženou, kde zele, vn, chlad a rosy tíse, kde díví zvoní smích a ptaí píse, vše láká v sen a v
—
mechu spoinouti.
Ne, poutník dále musí prašnou poutí.
(intermezzo.)
PÍSN o MÉ DCEI. (1883-1886.)
j
Ve volné
chvíli.
jsem jako zlatou rybku "^a jako lesklé, tpytné její šupiny tak ítám prchavé a hravé vteiny
^u
chvíli
chy co
a lehké
kvt ržového
šípku.
—
Kde jsou.- A pec, verše psát co velo v hrudi jich po týden celý! kam se dly, Je darmo hledám, nevím,
Mám
mj
bože,
tam cigareta kyne, íš a lože. Snad sníti jen a zavít oi zvolna vzpomínku, a£ plesná, bolná, hraje na mé duše slunném povrchu,
a nechat si
svj blouznivý a plachý odívat v básn drahokam a nachy, i výsmchu jej dáti pod sprchu dýmu, a pouštt klidn modré vloky se vysmát verši, obrazu a rýmy?
i
lépe
Tam
Mám mám
cit
fotografie a rytiny.
sáhnout k nim
.-
— Tam dopisy mé
ženy,
osvžený
istou ryzostí jich se vrhnout v lásky bezdné hlubiny, Nevím. — Aj, tam kniha, snít o mladosti .=
—
jenž se v slunci míhá, láká. ísti verše, jaké štstí!
svým zdobným hbetem,
mne
!
!
!
56
to
Le má
plný pohár jeho ke rtam nésti. který z pvc, jenž mi krášh' žití, údlem té krásné cnvíle býti ?
—
léta minulá Zrak tká po knihovn se svazky knih se za mnou zvolna šinula, ta
mnou
knihovna, ta se
mj
hovoí cizí svty
život
Dál v
z
Tam Pry! jejž
— Nechci
rostla
asem,
družným hlasem.
ní
stoh
asopis.
potopit se v kalném hnisu,
lidstva rány rozjizvené
denn
pn
na povrch tlaí, v chmurné této ovšem pravdy moc, však více špíny, a já jsem dnes tak božsky, božsky líný.
je
Vím,
tam
pjdu
nalézt
hrát
ml
si s
dckem svým
a vstanu,
jsem rosu, nektar, manu pokud as.
té volné chvíle, rychle
V
tom
bijí
hodiny,
—
slyš,
ráz a ráz,
Snní, verše, vše je dým po všem. Kéž podruhé v as budu chytejším
je
Tu
chvíli
chy
a jako lesklé,
mi vyklouzly tak lehké co
jsem jako zlatou rybku tpytné její šupiny
ty krátké, hravé vteiny,
kvt ržového
šípku.
57
Písn
o
mé
dcei.
^budeme
budeš vtší, po hrázi choditi k vod, dívat se na nebe bez hrází, na skály, stromy a lod ž
;
Na bílých svlac veliký kvt, jenž v hustém zachy se sítí, na rzného hmyzu drobný svt, jenž v
Na
tni
bhá
a svítí;
velké, zlaté oblaky,
tiše blankytem táhnou, a veliké, bílé na ptáky,
jak
když kídly k vodám se nahnou.
Na dvorce v dáli u lesa, na zelené, kvetoucí nivy, na všecko, ím srdce zaplesá a emu duše se diví! Motýli všech barev
58
Jak teprv, dít, po boku tvém to vše budu chápat a cítit, bude dvakrát vonti zem dvakrát slunce mi svítit! a
mn
Až pjdem domíi k veeru tvou malou jak stisknu ruku, v své písni celou tu nádheru jak srovnám do souzvuku !
A poznám, že zde žehnáním ret a blahem též tásti se mže, co zatím v ece budou
ervánk
ohnivé
rže
.
se .
chvt
.
II.
Kol jesení
ji/
zvlhla pole,
je pustá, šerá zahrada, pod okny trí vtve holé
;
opadá, to zlatým tónem, jak se snáší, jen radost dýchá v jizbu naši a zvoní: Milada!
však
listí
nežli
Kde jsou nyní Jen mlhy táhnou pes lada, zas knihu drahých verš stíní dla v snní — stín vše ovládá. I
ptáci ztichli.
?
59
Všech pták
ale ševel sladký
zní ze srdce
i
a zpívá
ret matky Milada
:
I
e
pišla jako ptáe malá, když zmírá vše a uvádá, by všecky nás tak oklamala, že zima svt v šer zapádá, a zdaila se ta lest její, ve závji má píse jen dýchá Milada!
K nám
kvt
:
III.
Den trochu šerý, Však máme píšalu
ten trnáctý duben. a
máme buben
a balon ervený, jenž k stropu lítá a na zdi pestrý Indián nás vítá, jenž, šrkou trhneš-li, hned údy klátí. mraí se to! My jsme pebohatí, a uhodí-li ješt v kvtnu zima,
A
nám a
u
jestli
mámy
se dál to sladce
pi všem dlouhou
chvíli
dímá,
máme,
za vousy tátu hodn zataháme a s bábou tveraíme do ú:)avy. A roštem pi tom. Vše nás poutá, baví,
však nejvíc vlastní nohy, jsou nám známy od víra teprv, našli jsme je sami a
te Tak
nás baví
denn
nedivil se
víc a více.
Kolumb Americe.
!
60
IV.
Vlekou se chvíle jak zrnka šedá ve pesýpacích hodinách dceruška moje hlavinku zvedá,
—
i
vzplanou v
zlato,
perle, nach.
Vlekou se chvíle jak mry šedé po vrb kotlavých pahýl —
má
dceruška a
sí
ze sna svou vede,
i
je plná
motýl.
Vlekou se chvíle, do snhu kvílí
má
dceruška spí v
okn
oblak se leje, jek se zbouzí a smje, z
vtr
—
zlatý paprslek.
Ve všem
tak je nám zázrakem ona a ve všem štstí je a ples, celý svt plá jak ržová clona, jíž díváme se do nebes.
V.
— —
Pod okny vlaštovek veselý ples. Co chtjí, kam spjí, ó táto.^ Zima již bude, hle, ídne les,
ty letí na
jih,
mé
zlato
!
!
61
— A pro tam
letí,
vždy my pec
zstanem pes zimu tady — My vyhejem si kamna
r
nezemem
—A
—
zimou
ni
i
hlady.
mají hnízda na jihu
U
nás jim do nich napadá a léta babího sít.
Ale tam slunce letí
již
te?
mé dít
Ba, že je mají,
a proto
pec,
sme
jim zas
svítí
za ním
pes moe, hory, v slunení paprskm ranním.
jas,
v ústrety
v zim co jíst a skehly by do rána mrazem, a spadly brzy jak uvadlý list
U
s
nás by
okama
kalnýma
—A ta,
na zem.
kdo je posýlá v jih, vodí je nebe } To láska, dít, víidcem jest jich, která dala nám tebe
kdo
—
nemly
v
táto,
cizí
VI. (Vánoní píse mému
»Bu
dltéti.)
lidem pokoj na zemi a Bohu v nebesích chvála !« Svt jásá ty to nechápeš, ty's ješt tak malá, tak malá!
—
(i2
Ty nechápeš ten
tají
ten shon a chvat,
cos, ten šuká,
—
tváí v a pak tu radost když ruku tiskne ruka.
Dnes oech
zlatý,
s
tvá
cukrovím
jenž v svtla zái kývá, a
úsmv
a
náš ti v jeden sen vyzlacený splývá.
A
duch mj, svt jejž nezkojil, u tebe žákem je hbit a nyní chápe po letech, dít jak mohlo svt spasit
—
!
VIL (K obrazu
Em.
Lišky.)
Co V kamnech praská to za okny mech se leskne, jak v lesní hlubin setmlé
vesele,
ticho je dsivé, teskné!
Co stromek
plápolá v svtnici,.
kol nhož dti se sbhly, v snhu tam veverky, zajíci
v brlohy
tulí
se skehlí.
G3
Jak
dobe
tady
nám u kamen,
vichr v nichž divoce zpívá,
stl plný, se stromku pozlacen pamlsek mnohý co kývá.
Však tu již, dít mé, v oích tvých, jak se as zajíkm dje ? Na tráv, na stromech sníh jen a sníh kdo asi chudinky heje ?
Jsou sami v té lesní samot tam ? Mají svj stromeek taky ? dít, jim dobe tak jako nám,
V,
k obrázku upi sem zraky.
Jak
andl
plnoní
ve vísce odzvoní, oblohy slétá,
tu s
kam
perutí svou
všecko tam voní
Klín plný
útlou
si
dar
vyhlídne
se nakloní, a zkvétá.
má, svíiek, jedli,
navsí na konce vtviek vše,
by to
zajíci
shlédli.
Ne ovšem hraky a panny kuchyské nádobí k tomu,
snad,
však dobe ví, co má zajíek rád, veverka pro bží k stromu.
!
6-1
Tam oíšky
dá a sem bukvice, šišek sem smrkových stapce, a brzy tu zvíat je smsice, každiké v snhové apce.
Tu
chroustání je a mlaskání
a šukání,
Na
nebi
skok a bhu hvzd plá míhání,
jiné zas tancují v
snhu.
Tak
v lese veverky, zajíci veselý veer též mají a jako dtiky v svtnici skotaí, taní a hrají.
A
ve vsi v chvíH té plnoní lidé jsou v kostele práv,
písniku
zpívají
k Ježíška
Tak
poct
vidíš na
vánoní a sláv.
svt
celikém,
vše musí být šastno v té
kdy
Bh
sám v
dítti
k lidem se v soucitu
A
chvíli,
malikém chýlí.
nikdo nemá trpti když vánoní stromek plá v žehu, ni ptáek skehlý na snti, ba ni ten zajíek v snhu!
ž
vin. (Legenda tíkrálová.
Ser V jizb. Ticho, nedle, v kamnech to praská vesele, od lesa snhu závjí se bílé
A
mlhy
vznášejí.
mlhavý
roste jich rej
a brzy houstnou v postavy, a v zái krbu nachové: Ti v okn stojí králové.
Tam svit
a
bílé
tichou
s
stojí
velebou,
hvzdy nad sebou
mnohý nesa vzácný
se hrbí v
okn
dar
dromedár.
Od
krbu, kde snil mnohý sen, se zvedl básník udiven,
vstíc jim, na však co má íci, šel
n
zlekán zel,
nevdl.
Dva k druhu druh cos pak tetího se zeptali, a jako velký,
erný
se v jizbu natáh'
šeptali,
stín
mouenín.
!
ú
A
kolébku když v stínu
zhled',
kueravou hlavu zpt k nim vtáhnul a se usmál, kýv', v ráz
že tady je ten boží div.
A
n
básník stále na zel, cosi íci však se chvl a dojat blaha záchvatem
—
chtl
utíral
kabátem.
židli
A
co skládali dary své, je kynem ruky zve a cosi mluví nadšen, však nesouvisle, zmaten,
on dál
Tak jako
:
—
»Páni, velká est,
však bojím
se, to
sem
pišli
že
má
jste
omyl s
jest,
poklonou,
žena není Madonnou.«
Le
nežli k rýmu dopad' rým, vše mizelo mu v šer a dým, ti králové dál jeli zas
a jednoho
znl mlhou
Ó bda,
ml
hlas:
bratí rozmilí,
—
my se zmýlili, ó velká chyba, velký klam, to není božské dít tam pravdu
,
67
Však mouenínský onen král, jenž básníkm, jak vidt, pál a naschvál jim to všecko splet dal za
odpov
jemu hned
»Co na tom —již
se
chybilo,
a královské by nebylo, brát nazpt, co jsme dali
pospšme radj
dom
:
již:
spíš.
Ta chyba není veliká, vždy je to dít básníka, a na tom svt dalekém vždy omyl vládne lovkem.
A
v posled božský spasitel když vyrostl, rád dti ml, ba v nich se rodí svtu zas .
Dál mlha stlumila
A
mu
.
hlas.
na východ a znikli jako zlatý bod, jak mlhy když se vznášejí od lesa snhu závjí.
A
dále
jeli
síti nových dum svého dcka k rtm, a to se smálo pesladce jak ve andlské pohádce.
tisk'
básník v
ruku
:
!
;
:
!
63
IX.
Vid]a's ptáka na strom, jak sedl na kraji hnízda v dešt a vtru pohrom tak vždycky v suchu si hvízdá
Jak ty se díváš z okýnka, hustý s nebe když splývá, on lupen si zdvihne zlehýnka a do kraje, v dál se dívá.
déš
A
prší-li,
ekne mládatm
»Dnes dost již s hraním je, dti« a já t, andílku, pitisknu k rtm a ukážu ti k snti
;
Bu
hodná jako ta ptáata, dnes hezky zstanem v suchu, až slunce zaskví se do zlata a motýl ve vonném vzduchu ;
Pak vyjdeme první rychle ven i
ptáky pedhoníme déš co bubnuje do oken, se v postýlce díme.
Te
pkn
69
X. (V májovém
dešti.)
Naslouchám v noc, je hluboká a vonná a teplá a snivá, sám sob zdám se peludem být, v druž stín jenž splývá.
Dívám
se
v dálku,
kvt strom
tmou kmitá
se
jen, cestu jenž vroubí,
nad nimi matné obrysy hor
veerním nebem
s
A
se snoubí.
pomalu, je to jak sen, rozeznávám jen s tží déš kapek a déš kvtu, jenž tmou prší
a
se v
tráv
navlhlé snží.
A
celou duší piju ten mír, jenž rozlit je strání a polem, ó ticho, jen ticho, štstí je tu a hodn blízko jde kolem.
Já
pokám
si
tam za stromy
te
stojí u okna jist ržový kvt a sype samý v sny žen a dcerušce mojí
I
70
XI.
Ty ani nevíš, jak tvá malá ruka nás vede žitím stále k dobru jen, jak nhy poup tebou v rži puká, jak láskou zaíná a hasne den !
Ty
ani nevíš, jak tvé
oko vlídné
chlad stinný hází v úpal našich cest, jak smavá jitra, veery jak klidné, jak dlouhé noci máme plny hvzd !
XII.
Hle,
Milo, jaro vrátilo se,
všady hovor, smích a ples, své drobné nožky koupá v rose a ustrojit se chvátá v les. zní
Jen pokej chvilku, vyjde záhy a bude samý šperk a kvt, svfij fialkový pohled vlahý si
skryje zlatých do
A
jehnd.
brzy na tebe též kývne, v cest stín nahází jas a tpyt, že kdo tím teplem neoživne, kus ledu musí v adrech mít.
!!!
71
A pjdem
v luh les šero, tam snad je v píse zachytím, a ve úsmvu tvojím, dcero, že zde je, teprv ucítím. i
Xlíl.
Sám s tebou v tiši má dcero, s plachou Spíš, tichou
lesní a
sám na
mkkém
mechu,
bázní naslouchám tvému dechu. hudbou snivou tvj spánek splývá istý
a zlaté svity hrají v tvých vláskách mezi listy. Jak rdí se líko tvoje a tvá jak ústa planou jahoda že sotva svlaží stejnou rnanou ret unavený vedrem., jak jeden pohled na t. a tiše zde v travé, v slunce zlat Jak s
V,
dvrou
duše mojí luzný a sladký, vonný kvte Jak motýlm a ptákm jen íci Odlétnte ? Jak stlumit vlny zdroje a šumní jak sosen Jak, dít, pipravit t tvj nejkrásnjší o sen a sebe rovnž? Spi jen, ty moje zlatovlásko, spíš,
:
mj
úsmve, mé
štstí,
mé
dít, moje lásko!
XIV. Milada taní. Ze sítí tak potápka se vyítí, tak hvzdy trysknou v nebes luh a keem tanec zlatých much. Ví,
kdy má skriti
koika, když
se
níž,
chytá myš, a kdy se vztyit v nový skok, kdy uvolnit, kdy zrychlit krok.
jak
!
72
Kol vážné stromy hlavy uklánjí a pampelišky ve tráv se smjí.
Dál taní šotek maliký, te vyhoupne se na špiky, ted víí jak elf z pohádky, až zvoní jeho podpatky ve kiku, smíchu, tlesku ruk jak ve pavuin pízi Puk, a perly zoubk cení v smích, jak vtík by se kvítím zdvih'.
Kol vážné stromy hlavy uklánjí a pampelišky ve tráv se smjí.
O
tanec, to je
Na jeho kyn
arodj
vše jeden rej,
po kameni taní zdroj, po suchém listí vrabc roj i
a motýl s
se honí
a
velou
kolem
vesele
jetele,
zem a v prostor mlhavý hvzdné taní soustavy!
dál
Kol vážné stromy hlavy uklánjí a pampelišky ve tráv se smjí.
A vru nemá
umdlení
ten let a skok a víení, tak myšlénky též víí v skrá.
;
Ó
dít, tanit neustán, pýr, spj svtem jako nikdy neznav jeho vír,
kvt
t
a v jeho shon tvíij dtský hlas zní: Stále v kolo, znova zas!
Kol vážné stromy hlavy uklánjí a pampelišky ve tráv se smjí.
XV. Schopenhauer na
leží
v
mém
modru
oknem
s
Hartmannem
stole
zlatem protkaném
svítí
pole.
Tlum vel spje skivan k modrým
k jeteli, výším,
2e zahrady veselý
pokik dtí
V
slyším.
nich též dcery mojí hlas
jako stíbro zvoní, zamyslím se a skrá zas nad knihy se kloní.
tak vidl samý lež a bídu všecku, ten se nikdy nedíval
Kdo
v
oi svému dcku!
Motýli všech barev.
žal,
!
74
XVI.
Nová píse v hrudi mojí z fialkových
eká
na
Mkká
ni
oí
rozvlnit se
chvátá,
tvojich kmitá celá zlatá,
moje duše blahem vrchovatá!
je ta
píse, hebká, dít, jak tvé vlásky,
bude v život švitoit nám jako ptaí hlásky, neb v ní bude každá nota velkou písaí lásky.
O ty písni pro mé dít, kéž tak mžeš kvésti, abych tebou v zlaté vlasy dcery své moh' vplésti nkdy myrtou štstí ržemi te samou radost
—
Ped liž
veer
nocí.
tlumí všecky barvy dne,
v klín zvolna klesá ruka unavená,
duch po neznámém do dálky se pne a ptá se, jaká je ta
cena;
žití
andl, který jist v davu a v ruchu msta mih' se v denní vavu, a štstí
zda
aspo
Já nechci, aby
m
spatil
mne
?
kídlem svým
se tknul
skrán, myšlénka v níž zvolna vzrstá, jen v kolébku by dcka nahlédnul, jen mojí ženy aby zlíbal ústa! Já blaho budu píti z plných zídel, by mdlý jen odlesk zlatých jeho kídel se v oknech zamihnul.
A
má-li spíše ticho noci rád, já zhasnu lampu, veršvi svojich družku, a stlumím ohe, kterým chtl jsem vzplát, mým drahým jen by hodil na podušku kvt bílých rviží, radost s láskou zticha, až pijde
chci
po tm, jako máj když dýchá,
zbožn
stranou stát!
MOTS
LI
VŠECH BAREV. 11.
:
!
Romance.
Š3er
na zemi.
ležel
Jitra
hoch polem kráel s houslemi a lesem pak a kolem skal a hrál
si,
hrál;
vánek, který echral snt:
dl
Ó
hraj
Le
od
hrál
sob
mi, hochu, hraj
jen
arovná mu
byl
Šel dlouhým, jenž smál se a
skrá nepozve, a celý svt
houslí
drahokam hoch
báj.
svžím
pažitem,
rosným prokmitem
— —
tísní plál
hrál
si,
hrál
a vlna dla jako v let Ó hraj mi, hochu, hraj!
Le
od houslí skrá nepozve,
hrál
sob
byl
A
jen a celý
arovná mu
tmavá
svt
báj.
olše u jezu
a bílý kvítek na bezu se schýlily, co kol se bral a hrál si, hrál, a dýchly spolu list a
kvt:
!
!
80
Ú
hraj
nám, hochu,
Le
od housh'
hrál
sob
byl
I i
jen
hraj
I
skrá nepozve, a celý svt
arovná mu
báj.
vzdychla skála, vzdychnul jedlí še, kapradí
ke
i
dub
starý kývnul,
jak hrál
drozd
Ó
z
si,
hvozdu
král,
hrál,
tmavé houšt vstíc
hraj
mu
mi, hochu, hraj
Le
od houslí skrá nepozve,
hrál
sob
byl
vzle:
jen a celý
arovná mu
svt
báj.
A
trním jdeš i ržemi, jsi víc než hoch ten s houslemi, ó pvce, vržen v svta žal,
ím
bys hrál a hrál r v píse tvou je lidský
jenž volá ná/// jen hraj
Za ideálem duše vznt jen obracej a celý svt luzná báj ti bude
}
ret,
SI
Pohádka.
Uohádko,
ty vílo lesní,
jež za nocí dlouhých, zimních
u vesnických bloudíš chatek
kvty v klín, slzou v oku, která v okénka se díváš s
obložená a
mechem svžím
svým dechem, jak
se díváš,
hvzdy na sklo, která v šumot kolovrátk
stíbrné tkáš
svj
mísíš vzdech
a své smíchy,
pohádko, ty vílo lesní, prosím t, u mne hostem, zima jest a veer dlouhý.
bu
Pohádko: V tvj rudý pod popelem doutnající
ohe
na chudiny krbu sporém,
ozáeném svtlem dovol, bych
sml
"loue,
'
zadívat se,
zadívat se dlouho, dlouho, až by leskem
pešel zrak mj,
až by srdce povychladlé
ohálo
se
na tvém žáru,
až by jiskry obraznosti
trysknuly tmou žití zase, jak lítají jiskry tvoje.
82
když lká venku Meluzina a bludika taní temnem nad snhem jak vlí oi.
Jako dti, v strachu plachém tulící se ve klín báby, naslouchat chci tvojim zvstem, naslouchat chci tvojim divm. S tvými reky chci jít v zápas, vzdychat s tvými princeznami, podnikati dobrodružství, bít se s draky, se sanmi, ba jsem hotov dát se zaklít
kouzlem
tvojí poesie,
nkam za hor sedm v zámek, který bran má devt, jen bych unik' této prázdné, této pusté skutenosti, tebe, sladké dít, jež vyplašila v pusté lesy, odkud v dlouhých nocích zimních kradeš se jak na výzvdy teba
i
kolem dvorc, kolem chatek, po soucitných badáš srdcích, po vících badáš duších.
Pohádko, s
ty vílo lesní,
hndým, dobrým okem lan, bu u mne doma,
prosím t,
sko
již
z
klínu noci zimní,
ovin svoje bílé rám ko! mé šíje a v mé oko
83
svým v
se
nmž
pono okem se kmitá
tichým,
hvzdná záe
oka tvojí staré matky, dobré matky poesie. Zima jest a veer dlouhý, prosím té, u mne hostem, pohádko, ty vílo lesní z
bu
I
!
84
Chios.
moe
y zkyplo
v ráz,
každý proud sloup,
beh
stržen je
hráz,
i
a ostrov celý jak v jícen ztmlý tratí se v hloub
—
Dokola vody jen sem a tam vrch
v hukot a jek a sten
skaliskem kývá, plá jednu splývá:
v
rybá
již
prch'.
Chios tu druhdy stál, zele, tpyt, nach, zpíval pták, hrozen plál, svítily
skály,
dívky se smály ve lásky hrách. Pustina
—
vln tu ryk
v bezhvzdný vzduch v noci tu kmitne v mžik nad tní bezdnou, perutí
hvzdnou
Hellady duch
!
»
!!
85
Píse y
še
darmo
mne
dcery Jeftovy.
!
Zítra zabije
vlastní otec sám,
šer noci zrak mi fjokryje, propadnu smrti tmám.
Noc prchá
— Slunce
zvolna.
zím nad horami
jas
plát,
ó družky moje, dokud as, jen hlete milovat Já dít, plna pokory a plna radosti, jež jdete se mnou na hory, truchlíce v žalosti, žel, ó vizte, pouze to bez že muže jdu spát Než skloní se k vám Asrael, ó hlete milovat!
mj
O
dívky, jedno na
—
pamt
si vštipte v noc i den, jen jednou mládí záí kvt a život jako sen. Dnes, zítra, vždycky v den noc, i
a
a
vedro nebo chlad, Jahve v tom i Bála moc,
jen hlete milovat
:
;
80
Legenda.
V
domácí
kde
kapli,
z
noí hlavy svtc,
se
tmavého
zlata
Iseult chvátá
dnes veer poslední ped její satkem. Již mládí ekne »s bohem* v stonu krátkém. Šer vládne v kapli Nad klekátkem, jež
— stny v stínech stojí
ped
tonou.
Madonnou,
vné
lampy hoí v úblu a dlouhý pruh co kídla andl se nese po zemi, kde v mosaice svit
kvty heraldické tone hlavní oltá.
se snoubí s
V tm
lvice.
Iseult
a spíná ruce. Slova v divé se dobývají z bledých
kleí
kei
poupat úst. má vzrst
Jak spanilá jest! Lilie a blost kamelie, v slzách oi »0 svatá, zítra v komnatu mou vkroí muž, barbar, zdeptá v prach, co zash'bcno jen tob posud! Pohle na své vno! Ú nedej, abych ztratila svou víru mé srdce k míru v tvou moc a lásku radj nebije než v jeho náruí. Ty mžeš vše Na kyn tvj poruí živlm syn tvj, by mne zachránily i !
A
— Ve
!
!
I
87
Ó
pomoz, Matko, pomoz, nemám
a jako
dcko
O
mne, prosím,
ztaj
v lese já se bojím
síly, .
.
.
hvzdným pláštm
máš luny srp; ekneš Dcero, vsta a vlí tvou se rovnž upokojím, která pod nohou
ty,
Však já
jestli
:
však smrt by lepší byla
V dla
—
—
svojím
trp,
já se bojím,
bojím
.
.
skryla hlavu. Z lampy šlehlo svtki,
jak tancující kvtina níž létlo a rostlo v bílý plamen znenáhla, že zdálo se, pláš Marje roztáhla, by v jeho asy skryla svoji dceru. A vinula ji v pláš ten plamenný
vždy tsnej k
sob
—
»Díky, díky rty
šeptly rtové ozvny kaple plála ve stíbrném šeru
a »díky« a
I
matko
I«
díví vzdechly v šastném usmívání
A ped
—
mrtvou
Iseult našli v chvíli ranní shasluu lampou. Spala sladko, sladko
.
.
.
.<
!
!
88
Canzona Sordellova.
Wch, k
emu oi
když nezí
Te jaro le
mám, ach k emu,
po které
tu.
kvt
královna, v níž každý
kraje,
pvab pro
zapomnl,
chce, abych pl,
Nuž budu pt.
toužím?
stále
zde, jsou plny
a
rcete
kvete, se soužím.
láskou umíraje,
ty lásky její ráje,
jak miluju, jak
a tu,
oddan
a rád,
zídka uhlídám kterou stále musím milovat
Ach
A
rcete, k
emu,
láska vraždí
já v bolesti své
emu
k
mne
pec
a
—
oi mám? muí,
stále
nehlesnu
ani,
pro nejkrásnjší z paní vždy já hynu, z každého zla pro ni dobro puí, jen kdyby na to shlédla v usmívání
mn
vdnost vzdala za to ve oka vlídném kynu Nech sebe vtší rozdírá nech hynu v bolu sám, a
mému inu mne
žal,
—
pec
ona neuslyší, že bych lkal Ach rcete, k emu, k emu oí
mám:
Já umru, jestli ona nenakloní se ke svojí láskou plnou
mn
Kam Když
jíti
vdk.
mám, kde mohu pebývati?
nedovolí, abych dýchal pro
ni.
89
když octnout mám se pro ni na útku; kraj, kde bych bez ní mohl zstávati, zda
lze
jen vyhledati?
zapomenout, vru, marný sen, lásky sladký klam mou lásku víc rozžíhá ve plamen Ach rcete, k emu, k emu oi Ji
vždy
pro
— mám
?
mnou
nakládá jen písn, její chválu bych zvstovat m,oh', ples a radost cítím; jen k vli ní že skládám svoje písn a ím víc láskou že muk snáším v žalu, tím ohnivji v lásky boj se ítím.
Ach,
vždy dobe
O
paní nad
a nad
mou
tak se ví, že
mým smrtí!
jenom
žitím
Nikdy neuzíš,
že lásky tvé se vzdám,
—
smrt uvrhneš spíš Ach rcete, k emu, k emu oi
ty žijícího v
mám?
pje, sladkou družku svoji, by neráila smrt mou vyhledávat, bez píiny by smrt mou nežádala. Až budu mrtev, ach, tu v slzí zdroji svou chybu pozná, zane oplakávat. Ó radj umít duše má by zdála, 1
i)rosím,
než bez
tchy by
stála!
Ó
radj vru volím mrtvým v, tomu pednost dám, než
Ach
být,
pro kterou planu, neuzít oi rcete, k emu, k
tu,
Motýli všech barev.
emu
— mám
?
!
90
Romance
o siru Tyruelovi a
donn Gineve.
Tyruel šel v noci po ulici, v tom na hlavu mu rže spadla, pohle výš, zel krasavici, jak do okna se kladla. Tak hezká a mladá,
í)ir
i
jí
zub ada
jak perly hrála ó jak se smála
Sir
Tyruel byl
z
—
Provence,
kde hodn miluje se, hned srdce v tle do tance se ubožáku tese. Za roh se toí, do domu vkroí a vejde v šei do prvních dveí.
zí dámu na loži, neptá se v své sladké muce,
Sir Tyruel i
hned tžký kruný klekne a
dám
líbá
odloží,
ruce.
;
:
91
By pohodlí
ml
vtší,
hned sahá po svém mei, jej do kouta skládá. — Byla tak mladá!
Sir Tyruel jest jako v
ráji,
andílk mu v srdci zpívá, a jiní na cymbály hrají, otec k tomu hlavou kývá. V tom škrábe cosi, sta
Bh
jak o vstup prosí,
mouká šustí a
a
kuí,
bruí.
Tyruel hned sebou škub', stáhla však Ginevra jej k »To erný mj kocour Belzebub, vždy pichází tak znáhla!* Sir
adrm
Rytí
se
líbá a
shýbá,
líbá,
neklid však v duši
rozkoš
mu
Sir Tyruel rty
ruší.
líbá svojí
dám
v tom cosi venku chroustá, mlaská, kol šíje Ginevra mu vine rám a v ucho šeptá, jemu, co je láska ;
»To Roxana
byla,
má veverka bílá, nech se tam rousá, šustí a
kousá!«
!
:
92
Tyruel bez vlády v snní leží, v tom dupy, cupy chodbou zvoní, vzmuží se, jenom stží, však Ginevra se k nmu kloní »Ni man, ni lord, Sir
a
i
jen Mydliford, chrt
mj
marn
to štká,
vás leká!«
Sir Tyruel,
a
jatý
nedvrou,
zas lehá, ale sotva usne, již
zbran chest zní chodbou šerou noní ticho dusné.
a ruší
Ginevra se zvedá
:-
»0 bda, ó bda, ten krok zní temn, král, cho jde ke mn!«
Sir Tyruel hned po však ona prostovlasá
»0
je-li,
pane,
svém
mei
na
se ítí:
vám est moje
sahá,
drahá,
vy musíte se skrýti, rychle skrýti V mé oratoi lampa tam hoí, je u zahrady hned vedle tady.«
Tyruel jak rytí poslech' pravý, a mlky jde a hledá ve zdi dvíka, cosi zapadlo, stín ped ním tmavý, cvak! tak zrovna prošla tla jeho šíka. Sir
—
;
93
chce jít a hmatá, ó Panno svatá I
Konec
zdi všady,
tamo
tady.
i
Tyruel tu cítí, že je v pasti, vzduch tsný tu a divný kolem, i zane vším, co v dla mu padá, tásti a hmatá horem, hmatá dolem Sir
a tíse hustá padla mu v ústa, zpit
vní
cizí.
Pamt mu
—
mizí.
Sir Tyruel tak leží v živém hrob, jdou léta, Ginevra je posud krásná, sta
milenc v
objímá veselá
Až
smrti
ranní i
i
noní dob
šastná
I
mraky
zastou
jí
ó jaké
žely,
truchlí
dvr
zraky celý.
Tyruel spí v šeru oratoe, Král sám dí: »Ku slavnosti dnešní bych uctil královnu, své ztišil hoe, jdu vybírati erná roucha mešní.* Sir
V orato
tichý
v spolku jde
s
mnichy,
oteve skíni, která vchod stíní.
94
Sir Tyruel tu
— ovšem
spousta kostí
mu
padne v klín, jej udeí svou lebí, mnich ihned kižuje se v horlivosti, král utíká a biskup, ten se šklebí: »
Komže
a
kutny
rytí ten smutný prokousal všady
nám
hlady.*
95
Pastel
IJoustevník starý, za ním hvozd starý, stopený v ranní, modravé páry. Poustevník stojí u klckátka, na právo jeho chaty vrátka jsou fizolemi zkvetlá celá. Na klekátku, hle, meloun leží, ve snopku mrkev dol sjela, k ní lesní králík chut bží, ušima stíhá a na habitu poustevníka se veliký stín jeho uší míhá. smýká. Ve prachu mravenec své
bím
Ve vzduchu i
klid a slavné, tiché
pod klekátkem
lebka, jež se plna svitu,
snní,
cení,
je plna rosy,
jenž hoí celém na pažitu ve kvítkách žlutých, modrých a bílých, tvarem roztomilých. barvou i
96
Rže
Saadiho.
IJo dobrých skutcích jsem jak po rose vždy práhnul, Kdys dcku sirotku jsem z nohy trn vytáhnul. Tu v noci ve spánku pede mnou prorok stanul, mne pojal za ruku, nad etherem, jenž planul, tisíce rží plály, ráj ukázal mi, v jak lesy tmly se a ve vni se smály, zašeptal: »0 viz tu, boží muži, a ke co z trnu jednoho plá tob vonných rží!«
nm
mn
97
Zlatá ruka
Zc
moravské
vrátil
se výpravy
Želislav Blina, šat jeho
a
celý byl krvavý
zbra tíš
jediná.
nechal tam pravici. Tu zvst jak slyšel král, v odmnu zlatem záící
Co
horší,
mu
A
ruku dlat
v tesku kotl,
dal.
vesku
trub
pivítal vítze,
ten pišel mraný jak plál celý v železe.
A
ruky pahýl
pyšn
z
lovu sup,
nes'
a hlavy nesklonil,
když davu jásot znl a ples když íší zazvonil.
:
!
98
A
když mu ruku podali na skvostném polštái, skrá nesklonil, le ku králi dl, úsmv na tvái
»Já vyhrál bitev tyicet, Psí pole o tom ví, jak ped bouí jde blesku
pede mnou
let,
vítzství
Dík za dar tvj oslavu, v tom vskutku králem jseš, což kdybych byl pišel o hlavu, i
dal bys mi zlatou též?«
99
Legenda o stídmosti. K
I^dyž po
obd
obrazu Ein. Lišky.
zdím'
si
bratr Zeno,
gnom 2 blízkých hor vnik' v jeho kam oknem hvozd se díval s písní kde vní všecko bylo prosyceno.
celu šerou, sterou,
A opatrn, by nevzbudil mnicha, jak stín od podlahy ke stolu tihnul a z korbílku si notným douškem pihnul, mlask' a se opt oknem vykra zticha.
A se i
dobrý Zeno probudiv se chopil džbánku však zel dno tam s podivením :
kroutil hlavou jako spilý
vždy vdl, ped usnutím
Tu
již
za
—
dopil.
chytrák dlal jednou jakby dímal,
a chrápal v znamení, že
gnom
snním kam až
pišel,
ucho
pil,
jej
s
dímá pevn
;
mnich vyskoil tu hnvn, hlasným smíchem tímal.
»Ty niemo,
ty frašný pekla zmetku!* Stj, muži boží, suchých list hlasem gnom zašeptal, sám nasycený kvasem
—
mi dopej blaha aspo malou špetku.
;
!
lUO
Však
úroky
s
já splatím
všecko
tob
!
—
»Jsem žádostiví* dl Zeno pustiv gnoma. A od té doby žíznivýma rtoma gnom z džbánku mnicha píval v téže dob.
A
roky
brati umírali,
šly a
jen Zeno jako jablo plnokvtá pod šedin stíbrem necítil svá léta, vždy spokojenost, žert a rozmar stálý.
Stý
slavil
svátek a
to dobrodiní, jímž
již
gnom
chápat zaal splácel
jemu
když opatem se stal, rád žíznivému z hor pítelíku nový soudek naal.
A
za bratry
plá oi když mu
zkalil,
By každý z vás ml gnoma, by za vás žíznivýma rtoma, tu jist ješt dnes by Pána chválil tu myslil vždy:
jenž
pil
Jsa
ped
jist a rheumatismy, v tváích samé rže, Víc stídmostí se zmíiže
mrtvicí
ve srdci svém pij,
gnome,
než
kropáem
dál
i
!
a všemi exorcismy
101
Ti
pvci.
pvci pišli ke T i pli tam a vzešlo
dvoru, mnoho sporu,
kalifa
i
kdo mistrem vtším, neb
umní
jejich
tak unášelo a tak jímalo, hned zvuk laškovalo na peejích, hned div jako boue hímalo a v rozkoš duši každou potáplo, že tžko vru bylo rozhodnouti,
kdo prvním
z
nich.
Sám
kalif sklání
elo
ve rozpacích, jej nejistota rmoutí, neb rád by nejlepšího pebohat zvláš odmnil na laurech, špercích, zlat.
Lid rovnž na tak, sotva že
a
pvci ped
Tu
dv mu
rozdlen
je
strany,
staí hradu brány,
kalifem
denn
hrají.
ve dalekém kraji velký mudec žije, na poušti že prý kdys pvcem též byl, jemuž poesie zdroj pníval se mocn vrchovatý. I zavolán byl rychle ten muž svatý. kalifa všech pochyb vyléí nejvtší, a rozsoudí, kdo z
A
slyšel
kalif,
pvc
-
:
102
I
pišel vskutku, jásající dav vedl v dešti do paláce,
kvt
jej
a kynul kalif zástupu sta hlav, by ztichnul, pak spor kmetu pednes' krátce a kynul pvcm, aby pli znova.
Vstal
Ty
mudrc: »Ticho.' Neteba mi slova
díš, tito pvci ti krásn pjí bez rozdílu Dle toho, jakou cenu svému dílu z nich každý pikládá, tvou eším
I
kalife,
že stejn
pii
Rci, kalife, co kdo chtl za odmnu a posoudím hned jejich písn cenu.!<
Dl
kalif:
První vyžádal
si
me,
je spolu rek a rád se pouští v
se,
chtl damascenku s drahokam svitem, by jako v písni vyhrál v boji lítém.
—
»Co druhý chtl
.?«
Ten
vyžádal si kon, na kterém s vichry v závod v divém hon by pouští lí a slunce do svých dlaní
moh'
chytit,
— »A
když se ku západu sklání
tetí pál
si.='«
mudec
ptal
!
se.
— Chleba,
jen chleba, chleba nejvíc prý mu teba, o sirotky se po svém bratru stará,
103
pak o dva druhy neschopné dtem oslazuje dny jich
tm tm
starým blahé, zašlé
asy
víc k
práci,
jara,
vrací.
»Dost!« zvolal mudrc, z kesla vstávaje, »zde nejvtším je ze všech pvec tetí, letí sláva jeho do kraje,
a bu On
živa
ješt
vnukm
jist srdce vložil v
našich dtí!
zpv svj
neb kdykoli pl, myslil po co jeho dti doma dlají,
vždycky,
taji,
—
co staí druzi jeho zpv byl lidský Ti dva snad rovnž velcí misti byli, však sob hráli jen a sebe ctili, dal ten tetí jiným srdce v a proto nejvtší je zpvu král.*
I
ob
Ztich' lid jásal
mudrc. Kalif v souhlas hlavou svdil, kol a
pvci blahoeil
!
;
104
Ziphv
duch
Donem Juanem.
nad mrtvým
TT7
'ry's tásl naposled
dsnou
tou
míží,
jež lidstvo
bys
tíží
vržen zpt.
Co pijdou po tob, budou,
to trpaslíci
chabý
lid
a ve
krví
s
Kdo tob 'SlVs švih
bys
láti
mž'
?
a vzruch a plamen,
cit
mee,
vtipu pramen,
celý muž.
Co na tom, a
chudou
mdlob.
že
tviaj
smlá pekypla?
váše
tvoje
divoce Ty's uml
žít
cit
105
Vstup V slávy svojí neb jist všecky ženy, jež tebou podvedeny, se smíí zas.
jas,
vk
A pozdní lepší rád uzná, ím's byl svtu, sup vášní, orel v
letu
a celý rek!
Nech
tupý vtip
se vzteká v
chabém
ty velikého vku jsi velký typ I
Motýli všech barev.
vzteku,
1()()
Pod kaštany.
Ud
brány mstské jejich alej tmavá se polokruhem táhne do polí, svit slunce zlatou tísní obetkává jich košaté a družné vrcholy.
le
kmeny staré jsou a rozbrázdné, míza živá proudí ve hrudi,
jak
vjíe
Jich
se
listí
jejich klene
do vzduchu, jaro když se probudí.
Na vtvích jich
kvt
bezlistých ve azur
silné,
brzy v bledých listech se to tu rudé a tam bílé plameny. a
Pod nimi
svítí
mastné pupeny
život bují
nití,
mnohotvárný,
vždy jiný veer, jiný za jitra, slunce sálá s oblohy v den parný, hvzdy snílkm hledí do nitra.
a a
;
107
Mlíkain vozík nejdív jimi jede, jak vyplazuje jazyk erný pes! kramái pozdj' v jitra páe šedé a hoky, prodavaek pestrá sms.
Ryk bubn
zazní pak a polnic
besky,
šik vojín se žene k cviení, na bodákách jim hrají slunce lesky, tlum vrabc smje se jim v lupení.
A školák mnohý, jenž uprchl a vedru tídy, vesel za nimi kmen stromu zatím slunce barví a hraje v sntích svity zlatými. Je deset hodin
jen
—
alej
prázdna
vrabc pokik vzduchem
na keích u zde svžest
Dva
silnice s
prach je
chladem
nud rud
chvíli,
proletí, bílý,
v ticha objetí.
tam zvolna šedovlasí
pensisté
denn
v stejné hodince, sednou, staré asy pak probírají v svojí vzpomínce. se blíží
na laviku
si
Knz vážn pejde, te v svém breviái, jak chodbou chrámu kráí v úpalu, kvt po kvtu do knihy
a stín se zlatou záí
padají
mu
pomalu.
;
lOH
Pak
ticho polední je. Vrabci pouze
na zlatém písku mají siestu, tu popelí se polem v suché strouze, tam pro drobty si skáí na cestu.
Po tvrté náhle ada ekypáží kol zahluí a jiný
zane
procháze do
dav
smích, hovor, vozkíi
ruch,
sebe
te
pokik
vráží,
plní vzduch.
Tu
žebrák nastavuje kloubouk starý, tam kolovrátek skípá zoufaie, nad mstem šedé vystupují páry a slunce spát jde v
V
té
chvíli
mlhy
šera pouze milující
se míhají tou stmlou ó co tu písah, septu
co polibk
a
úvale.
sn
a
alejí
pi msíci, nadjí!
Pak ješt pozdj chodec osamlý,
—
snad bludný snílek, básník, samotá klín jejich zeje stmlý, a prázdno již jen krovy hvzdná probleskuje zá.
—
Tak chodí
to,
a
jaro usmívá se,
a jese truchlí v mhách, mstského zde v každém ase, svou ozvnu má ve všech hodinách.
a
tep
léto žhne, žití
!
loy
Ó
stromy,
zpvní svdci
této
vavy,
kus žití s vámi jednou klesne v zmar, co peletí zim kolem vaší hlavy, co zulíbá vás usmívavých jar
To
všecko, všední hovor, shon a tíse, vzdech bídy, polibk zvuk, díví smích,
vám spje a
listím jako známá píse utkvlo vám pro vždy v haluzích!
!
110
Najáda.
tsn
k tlu šat, a luzném klín, jak eckou amforu na trambulin vidím, ruce k výši vzpjaté, stát. ji
ak
piléhá
na plných
jí
adrech
lpí
Jeden skok a pád, Již parník blízko jak zlatá rybka šplouchla ve hlubin, jak odlesk slunce tká ty vodní sín, vlny její plavby chvat. tak !
eí
Jen plná paž a bílé
zachvje
se jež
rám asem
a zahraje vln jasem,
toužebn
se tulí
k
ní a
chvjí.
námi co malý bod se míhá, le oko stále v mlze ješt stíhá Již
tu
za
bok
linii,
ty ruce její
!
lU
Román.
U\é. slovo padlo z té i oné strany a štstí ptáek prchl polekaný, jak stelnou náhle vyplašený ranou s
perutí
ulít'
Kam's
peste malovanou.
use na strom a tam
píse zpíval.—
nm
skrýval A každý z nich svou bolest a každý sám byl jako hruška v poli a
cítil
A
bolí.
každý spínal ruce k veernici:
Ó vra I
pouze, jak to srdce
ptáku
se,
hvzdy samy
zpívající!
strom
kmitly šerem
a paprsek jejich
Zda pták
dumn
i)rosil
se vrátí
.^
:
se
dom
tiše
ekat,
Vra
Teba
!
modlitbou a vzdechem nepolekat, dom, jít po špikách, jak mrtvý byl by v jak dryada by spala v starém strom.
jej
Snad vrátí se Snad te a snad již zítra smutné noci, beznadjná jitra! štstí, nech se šeí den, noc stmívá !
Ó Ó že
aspo
slyší ho,
jak ze sna
—
;
zpívá.
;
112
Starodávná romance.
I
en klášter znáš, kde sporá tráva dnem každým více z dlažby vstává
Kde kam
chodb hrobek ada,
v dluuhé
rosettami svit mdlý padá;
A
v pozadí kde Kristus bílý se nad hoící lampu chýlí.
Za okny smutn stromy šumí, zvuk varhan z kaple kroky tlumí;
A si
dvoe, jejž stín dlouhý skrývá, opuštný fontán zpívá. v
Tam
Jak
zbloudili
s
jsme spolu jednou.
mrtvoly když víko zvednou,
Tak upomínky a
v
kídly šerých
Poj, pjdem,
skrá
mr
se nesou
tam tesou.
dobe
známe, na klášter ten se podíváme.
A
šli
cestu
jsme dlouho lesem,
plání.
113
Kde
A
klášter byl
—
pár zdí se sklání.
dlažbu tráva zcela skryla chodby pouze strouha zbyla,
a z
kíže zmizel Kristus bílý, jen stepy z lampy bleskly v I
s
býlí.
Zvuk varhan utkvl kdesi vzduchem a splynul s žalným strom ruchem.
A
pouze fontán,
slyš,
ten zpívá
jak tenkrát a jak odjakživa.
Co jsme
?
Kam spjem
r
A
co víme
Poj, víkem rakev pikloiiíme.
?
!
114
Revise milostných psaníek. (K obrazu E. K. Lišky).
fO
sladká chvilka, v které srdcí vládce
se v koisti své pestrou dívá
co
dj
sms,
milostných on šibal sladce
tu zapletl a rozluštil zas hladce
v škádlení jiným,
sob
v ples!
ernovlasé a list zlatovlásky, tu svolení, tu dvorná výpov. Co tady sn v ržové spjato pásky On vždycky vítz vyšel z každé sázky, to dobe ví a usmívá se te. List
—
;
;
115
Zas nový klep.
^as nový
klep, a
vru
stojí
za to,
naslouchá mu jako hudb tón nad vjí ku starému seladonu se chýlí, v oích lesk a smíchu zlato i
A
adro chví leskne snhem
mladé
se
tsn
spjato
v luzném sklonu. a šíj se Co všecko dal by rád za chvíli onu, jež prchla jesen jak listí sváto,
Když milovával
!
— Te
miluje zase,
však tenkrát mlád byl, láskou hluch a slep, tak chvilka tato oné podobá se.
A
vzduch jako tam, po plesu zrovna pro ten hloupý klep když rozešli se. — Pro vždy zstal sám. totéž jitro, týž
!
!
116
eský
Ahasver.
krm
lAdykoli v dozpíváno a dohráno, až boží ráno se dívalo mhou do oken, tu Švanda vposled v divém skoku vzal
a
sob
dve
k boku
kázal zahrát jen
.
.
.
Podlaha tancem zadunla a smíchem kol se jizba chvla. — O takto chtl bych umít hned,
.
ba sázím, svaté na výsosti svou veselostí že okouzlím jak celý svt
Dotanil, dohrál, dopl taky, ho nesou nad oblaky, ped božím soudem chví se Na váhu andl dudy skládá a váha padá. Tvých vin je. Švando, velká a již
již.
tíž
Prokleté tyto tvoje dudy, jež sily ples a radost všudy, ti
nespomohou, vždy sám ert
kviká a se šklebí, v nebi všem dávno pešel smích a žert.
z
nich
piští,
a tady
!
;
117
mran
Švanda se
dívá v eden,
jen jediný tón, kdyby jeden chtl njak ven z dud vytrysknout, že zapomnl by svatý každý své žalmy navždy a v rej by musil zavýsknout.
Jest souzen
a a
dsné,
tiši
Švanda zdrcen k zemi klesne s váhy andl shodí mch —
bum
a
Zní to v
!
!
sotva dopad' na
zem
ráje
ó zázrak, hraje, to a krátký vzdech
jeden
Jen jeden, ale co v
hned nebe kol
nm
—
.
bylo,
se rozjasnilo,
dálky svtec kýv', kol andlík pestré tlumy smích sotva tlumí,
na svatou
sám
Bh
z
to
nezel jaktživ
I
—
Roztanil celý
ráj se v mžiku, jak na obrtlíku na jediný tón dal se v let, a proroci a vyznavai a v ady stáí se polka tu, tam menuett.
kde kdo
byl,
hmí to v hromu hlase, pošlete ho na zem zase, ráj celý v tance kotoui Ustate, i
.
!
!
118
A mch se
již
mrany
letí
k zemi
a žasem nmý Švanda za ním porouí.
A kletba hímá hvzdným šerem Bu, Švando, eským Ahasverem,
cho stále svtem na svt veselosti
:
zas a dál,
teba
je jako chleba,
kam
vejdeš, zmizí trud a žal
bu
Za viny tvé to A Švanda chodí
.
.
.
tvým trestem
vsí a
mstem
veerní, tu popvkem, tu dud svých stiskem tiskem a te (háv na sebe vzal moderní !) ve
chvíli
ranní,
i
Jest všady
vren svému
cíli
a sotva kdy se u nás zmýlí,
ó
nahrate mu tedy
a
krpj eské s
a
veselosti
ním šlehne v
usmje
se
ráj,
eský
kosti kraj
119
Faun
V aun
a básník.
starý nad jezerem
a v
sítí
vtví šerem
se smál a smál,
a básníku, jenž kolem šel
dumou svou
s
ten
Zím
v
vím, v
úsmv
hru píse
i
bolem,
pál:
tvou sntí clonou, rýmíi sponou
co bys rád spjal, vše, co tady kdysi se zbhlo, co te mísí
znám
v ten kraj
Vím, co
stín
svj
žal.
a šero sntí
mohou vyprávti, že ideál
své duše v svadlém ty
umíš co
najít,
as
listí
ísti,
tam
psal.
Že uhodneš, jak ona sem pišla, v pole vonná se
na
duben smál,
flétnu,
jež schází
mému
retu
te, kol v kvtu
já hrál a hrál.
121)
Zde
—
í
A
vinou? za houštinou stinnou ji na klín vzal,
a
adra,
našli
se.
ruce, ústa
še buk
skryla hustá,
já stráží stál.
Já
denn
je tu vítal,
jich polibky jich
jsem
híky
ítal,
znal
a zel, jak po souboji,
ve adrech ránu on umíral.
dvojí,
Vím, jak zdivoel celý ten smutný park a ztmlý, kde výr jen stkal, jak z jeho pán každý ho objel, jakby vraždy se tady bál.
Kde buku ady idnou, sám bdím tu s tváí klidnou, té poušt král, zím do pírody nitra, v noc hvzdnou, rosná jitra, v nichž obzor vzplál.
Zím
v
les,
jak
listí
padá.
Když pijde vesna mladá, jak hlavu vzpjal.
;
!
121
se vzrušil v
jak
smutném
tichu,
pece mému smíchu by naslouchal.
Zím
v život buku, bízy, tajné cesty mízy,
znám
kde život
spal,
zím
v hnízda vtví tísní, a nevím, co bys v písni víc povídal.
Tak
se vším, co se mní, vstíc jdu zapomnní, já však pro bych Ikal.byl však citi)n posud Já
—
svj
za tvé
písn osud
bych sotva
dal.
Ó ml,
než v dojm bys ve banální písni
tísni
se zpovídal,
bu hle
Motýli všech barev
k
vlastní duši cudný,
z mlení spj tiše
pít studny,
dál
122
Kytice.
li tvé kytice
mne
jaro pozdravilo.
Byl veer již a jizba moje tmavá a nevím, pro mi teskno v mysli bylo.
Jak nad kvty se sklonila já v minulost se díval .
.
má
hlava,
.
Do pístavu jsem chodil denn, unaven jsa prací, zde díval jsem se na západu slávu, jak v modrou dál se bílá plachta ztrácí, jak maják vztáhl k hvzdám zánou ruku, a ve vln vav, v lodi temném hluku rád zapomnl jsem, co mne v smutek láká;
pes
vlny spl rychlým kídlem ptáka do vlasti, já v boue zápas dsný jsem splítal hovor pátel svých a druh, já vmyslil se zas v zele niv a luh,
já
zas
v
šum borovic
a první
úsmv
Však jednou veer v tmu
vesny.
se
mlha
slila,
a na obzoru ani plachta bílá,
vše tichem velo jen a beznadjí. Co zbývalo mi } V sn tkavém reji sám nevím, kde a pro jsem koupil a podle zvyku zamyšlen a
nmý
kvítí,
:
123
jsem
s
kyticí
zabloudiv
z
svou bloudil ulicemi,
moe
v lidstva vlnobití.
ped mým
zrakem.
nevím sám, jak dlouho tak jsem vždy hloub v sí ulic zamiv svou a msíc již se po chodníku loudil
bloudil,
Vše
tratilo
se
do tmy
A
poutí,
a msto tichlo, kdesi ve zákoutí jen lam|)a kmitla jako hvzda mrakem.
Jak stále
šel
jsem
tu spatil jsem, že
ulic
sítí
klamnou,
dít kráí za mnou,
te
stanu a ono rovnž stane, zrychlím krok a ono rovnž bží a upírá své oi polekané na kytici jak líko její svží. Pak oi pozvedne, tak byly tmavý jak maliny, jež nádech jitra zrosil, i
i
jí splýval kolem hlavy, mlely, však úsmv její prosil a oi tkaly hned po kytici a rty se chvly, slza bleskla v líci
vlas bohatý
rty
a zas ty oi prosily tak jemn, že bez hovoru na kvty všecky v ráz vylákal ten smavý pohled dtský. Jak laka prchla, oko plné dík a plné štstí pozvednuvši ke mn. Já hledl za ní, jakby ani zem
mn
se netknula, tak ubíhala plaše,
jak luny hravý paprsk po chodníku, a
O
cizí
hlas v
mém
srdci ptal se
Bože, Bože, kde to štstí naše
temn .-
121
V tom
vn
kvtin tvých mne probudila jsem jak dívka ona, mou kytku zas mi láska navrátila. a náhle šastný
vím
v život, co mi jeho vlny, když pluje po nich lásky kytka vonná,
Zas jež
O
smíí všecko
v
souzvuk aruplný
?
trpícímu vše jest dobrodiní,
jablon, když horkou skrá mu tažné, když se jaro blíží, jež s písní slétne k jeho okna míži, kvtina, jež v taji vni dýchá,
kvt i
ptáe
i
i
i
upomínky hudba hvzda, z mraku
Ó
snivá, tichá,
jež se
dívá plaše.
Bože, Bože, kde to štstí naše
>
stíní,.
125
Dostaveníko v
I
am
pijela,
jeseni.
kde místo urené
na mýti v stedu habr, jilm a buk své vrné zvíe pivázala k suku a patila do dálky zamžené. Již listí strom siln proídlo, to žluté krylo zem, to rudé krví, pár bíz u cesty oko zahlídlo, jak vzdušné chvly se a lupínky zde jim prvý kol pažit pokrývaly Sladké vzpomínky as lásky vyznl.
:
—
;
I
Jak ticho tady skoro píšerné! Kde hovor, smích, kde ekypáží ada } v jeseni jen k stínu stín se skládá
Te
naslouchá ... v tom oe dvrné zní známé zaehtání z aleje. Ó kterak loví nedokavým uchem, co z dálky vtru van sem zavje! To jist jeho erný hebec jest I opíjí se v listí krok ruchem, a zdá se jí, že vše kol vidí kvést. I
!
Jí
Již
u
zlatem plane ní jest
seskoil
a
listí
biíkem
dým
zí, cigarety již
a
kolkolem. jí
kyne,
se listím vine,
sladkým hlaholem
;
126
vzduch, syt list svadlých lahodou,
zní
hovoí, on její zvíe asem na šíji poklepá, jak náhodou
I
o její ruku pi tom zavadí, tak útlou v tsné rukavici, žasem ta chví se jako vtrem kapradí.
Jak v hovoru svém celou duši má oe vedle sebe ve cval pustí
T
Te
bezlistou
ó jak to šustí, jak to srdce dojímá alejí,
divn Mha z dáli stoupá z vlhkých rosou niv,, v ní mstských vží již se chvjí rysy. Tak stejné vše a jiné pec než dív,
a
!
e
vázne jim aneb se mní v sept, jen praskot sntí v hovor jich se mísí dept. a listím utlumený
o
Te ei z
jejich
vylouen
jest smích,
em
dnes rozprávjí jak vážné vše. o ne o dostihách, malé nožce její, však o starostech, pracech domácích! Co bude a jak budou v zim žít, jak prchá s každým rokem žití celé, jak nenajdem, jejž hledali jsme, klid, le v srdci, které pro nás buší jen jak pkné jsou ty dlouhé chvíle stmlé pi zái krbu, když je krátký den. ;
Ve
vtví pouze jedenkrát jak bleskem stihly se dnes jejich rety a jedou dál — mdlé jejich silhouetty celý park jde spát. se tratí v mlze tísni
—
127
Jak potopa šer všecko halí kol, jak peludy jsou stromy obrovité,
kmen zadumán
a trávy chví se stvol
nmou
jen se snáší v a mnohé hnízdo v lupení a
listí
tiš
dív skryté
jak výitku nít prázdné uvidíš.
128
Uzdravená.
Uo
oken révy vodopád
se níží
a mezi hrozny, jež jak amethysty se z dálky lesknou v poprášené listy,
kam se
zachytil se
zjevil
náhle
pavouk lehkou míží, její
profil
Dnes poprv! Však
je
istý.
po nemoci bledá,
však duší záí víc ty drahé tahy; je hlubší, sladší její pohled vlahý,
Bh
ví sám co hledá jenž v dálku upen a bloudí pes pole a strání svahy.
Je
podzimek; vzduch nhy, kouzla plný
a plno aster svítí na zahrádce, ve tráv slívy modrají se sladce a lín proudí v ece kalné vlny a ptáci odletují v hluné hádce.
A již
A
vzduchem
brzy
kol se babí léto nese, »s Bohem «, venkove ty snivý!
zima tu a msto s všemi divy. Jak ticho v stráni a jak pusto v lese, kde druhdy smích náš zvonil dovádivý!
!
!
129
Je podzimek, kdy vše nám s Bohem dává, jak sladko znovu vzbouzeti se k žití,
vzduch svží opt plným douškem Jak milá bude zas ta msta vava a ona rybkou v její pestré síti.
píti
Jak oživí se opt líka vpadlá, jak úsmv se zas vrátí v dlek brady Jak tší se zas na pátelské vády, jak na koncerty a jak na divadla a na ty dlouhé, zimní promenády!
A nejvíc na veery sladké doma, na chvíle u krbu, kdy noc se sklání, na dcka svého dlouhé uspávání na >dobrou noc*, jak s chvjnýma ji rtoma vstíc choti ekne v lampy milém plání. A západ hoí kol v podzimním vzduchu, v tom rámci hrozn a své bledé krásy na všecko toto práv myslí asi. každý sen a tuchu, Jí štstí vyzla vlasy jak slunce zlatí její tvá i
!
130
Idylla ze svatební cesty.
IJrach nejmenší na soše je
skvrnou
již
z
úblu
kišálu dech
isté zrcadlo, láskou v srdci lovka.
již
zkalí jeho
lip
není
s
a na
—
Dnes konen vzplál vytoužený den, kdy mohli klesnouti si v náruí a zvát se svými. vír
bouné
On
mladosti
byl v
ml
kvtu
let,
za sebou,
však istou duši z nho zachoval a pímost, ona byla díttem,
dvrou se dívá do svta jak v svtlo kalich svlace rozvitý. A rádi mli se, že celý den byl krátký jim ku sladkým hovorm
jež s
noc zas krátká ku snní vzpomínkám a touhám, nadjím. Dnes byli svými. Jak sen vzdálený
a celá a
jim hlavou ješt všecko pelétlo, když poprv ruku v ruce o samot šli lesem mluvíce o štstí svém To jitro, vystrojení nevsty, :
plá rodi snídan,
a v
chrám obady
a
skoro v letu jen, tesk ty pípitky, íší, pátel smích a blahopání, ruky stisknutí, a
pak jízda na
nádraží.
«
:
131
Konen vydechnutí v svobod,
to první
ten první doušek vzduchu horského, to štstí býti sami s blahem svým! A zvolna do vrchu tak stoupali, pták jim zpíval v haluzích, jak do
sn
u nohou se
jejich
plála
jahoda
usmívajíc purpurovým rtem,
zdroj tanil
pes
vývraty, balvany
vzduch byl plný zlatých vos a much a vel.
a zpíval jakby
Však
ptáka ani zdroj byl velký obraz jim,
svt
dívali se
Tak »Pár »a
již
—
štstí okénkem.
došli vrcholu a stanuli.
krok svahem
níž,«
on hovoil,
najdem arokrásnou vyhlídku v hlubin. nežli mohla slova odvtit,
na jezero, jež
A
a
neslyšeli
a celý
kam
vítal je,
po svahu
leží
se spouštl,
krok pt
—
a v skutku v hloubce temné nesmírné jak safír bylo v les prstenu, slunce bylo v západ svit zlatý
—
—
jen lehce tmavých vln se dotýkal, jak v hloubce jich by samou touhou Šla za ním, rychle ruku podal jí a na výstupku skalním stanuli Hloub pod nimi a nebe nad hlavou.
V
tom bystré oko jeho nalezlo níže balvan, který kousek o
nl
mel
!
!
:
132
nad vodní plá
— snad
lepší k vyhlídce pouze zlý ten duch, jenž doprovází všady lovka, stín svtla jest a v íši na dn žlu, se ozval v a on jej poslechnul. A v skoku smlém chytnuv stromu sn, jež pod ním houpala se, vyšvihnul se na balvan. V tom ona vykikla
zdál
jemu
se,
i
nm
a
O
oi
zakryla.
Bože!
Já dívati
Ó
—
Poj,
Karle,
zpt!
Spadneš!— Pomni, se na to nemohu
naše štstí!
Bože!
Naež »Zde vyhlídka
zcela
pehlédne poj, Emo, sem jen malý skok!
klidn on
mnohem
je
krásnjší,
se celé jezero,
lip
též za
—
—
Za celý svt hle, balvan chví
mnou, dám
ti
ruku,
tu haluz chytni zde!«
ne, nikdy!
—
Ty poj zpt,
strom je zachycen jen v mlké prsti, povoluje již a propast pohbí tebe se,
íDtino, on praví na to trochu podráždn, však nenutím t sob na škodu
—
sem zdráháš
se.«
— Kdybys
mne
miloval,
zas ona, hned bys navrátil se sem, ba ani bysi v také nebezpeí
13!i
nepouštl a to v den svatební A slzy v tom jí tryskly do oí jak na macešky samet rosný svit. se
!
—
Vru, Emo, stejným právem
»Aj, slzy!
mohu íci, kdybys opravdu mne ráda mla, šla bys ke mn sem;
já
co lásce jeden nebezpený skok, co lásce propast a co lásce smrt.-*
—Ó
naopak, zas ona vzlykajíc, pravou lásku ml, ty, kdybys ke ty nedopustil bysi ani v snách, by tento den tvým zkažen rozmarem v mých slzách zhasnouti ml.
mn
*
on
hnvn
odpovídá, citlivost
a ženské nervy,
Emo,
že,
Dtinství,
jsi,
vru moudejší
já myslil;
ale
hle,
vné
vzpomínce, ty dovolíš, bych k kdož ví, zda ješt v žití pijdem sem, si tady cigaretu vykouil A v tom již k její hrze a v pohodlí!* na balvan a nohy spustil dol
—
se
do propasti, o strmek opel se a ruce skíživ
dýmu kotoue
v dál odfukoval ironickým rtem.
A
ona klesla v mech a plakala a slzy její tekly do trávy, a kolem bylo ticho hluboké, že mouchy let byl hlukem vzdáleným.
ÍU
ke
sntí nehnul, strom vrcholy ve zlat tonuly a zdola modrý kou jeho cigarety táhnul k ní jak výsmch, jak by pravil Štstí Tvé :
Jest
rovnž dým! A
se zdál
jí
celý život její
náhle touto propastí,
nad kterou on tam sedl bezcitný, a bolest cítila.
V
tom ruce
ovinuly jemn ze zadu On tu za a zvedla hlavu. a odhazuje cigaretu v mech
ji
—
dl
s
dv ní
úsmvem: »Nu vždy jsem
A
stál
celý
pec!«
odolati jemu nemohla: »Ty dít!« pravil on. »Ty muži zlý!« »Tak polekas mne !« — Dlouhým polibkem
jí
šli
—
ruku v ruce zas lesem. Slunce zhaslo. Byla noc.
zavel
rty a
OBSAH. Str.
Prologem
3
Motýli všech barev
I.
Struna lásky
Dvé
7
9
sestry
Snitka hloh.i Jarní Ballada Symfonie luny
11
Doma;
20 ^2 23
13 15 17
Vodní kvéty
Pod hvzdami Zimní
24 25
Píse
26
Penserosa Víš! Krajina
28 29 30
Lacrimae rerum Spánek
31
Píse
33 34 38 35 36
Sloky Sloky pro hudbu
Básník
Veer na Vltav Em. Liškovi pi Tom.
jeiio
odchodu do
íma
47
Cannizzarovi, když mi poslal fotografii výbuchu Aetny
Zapadajícímu slunci Cestou
43 46 51
Intermezzo
:
Písn
o
mé
dcei.
Ve volné chvíli Písn o mé dcei, I-XVl
Ped
.
55
57-74 75
nocí
Motýli všech barev
II.
Romance
79
Pohádka
81
Chios
84 85 86 SS
Píse
dcery Jeftovy
Legenda Canzóna Sordellova
Str.
Komance
o siru Tyruelovi
90
Pastel Rfiže Saadiho Zlatá ruka Legenda o stídmosti
Ti pvci Zpv duch
nad mrtvým
95
96 97
99
Donem Juanem
Pod kaštany Najáda
Román Starodávná romance Revise milostných psaniíek
Zas nový klep eský Ahasver
Faun
a
básnÍK
Kytice
Dostaveníko v Uzdravená
jeseni
Idylla ze svatební cesty
101 l04 106 110 111 112 114 115
116 11& 122 125 128
130
PG $038 F8A17 1895 díl 28
Frida, Emil Bohuslav Souborné vydání básnických
spis
DO NOT REMOVE CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET PLEASE
míVERSlJY OF TORONTO
LIB^A^y;
-
'.v
(
(
I
i
i
<
(
I
<
.:<
i
>'
I.
I
c
'.
i
<
'•
t
''.<''
<
r
!<
1
t
í
f
I
1