Mag die tomatensaus nou wel of niet?

donderdag 4 juni – nummer 12

Jaarrekening 2008 positief

Hulp bij aanvragen Europees geld

Ontwerp poli sneldiagnostiek klaar

Reumatische voet vraagt om aandacht

Professor van Geijn neemt afscheid

Voor het eerst is er een gesolideerde jaarrekening gemaakt met partner GGZ inGeest. Vumc behaalde vorig jaar een positief resultaat. ▶ pagina 2

aanvragen van Europese subsidies. Niet nodig, Het bureau subsidies biedt hulp.  ▶ pagina 3

Ongeveer tachtig mensen houden zich bezig met de ontwikkeling van deze poli. En dat levert resultaat op.  ▶ pagina 4

Voetproblemen kunnen grote gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren van reumapatienten.   ▶ pagina 8

Ruim dertig jaar werkte hij in VUmc. Van Geijn pleit voor meer aandacht voor foetale bewaking.  ▶ pagina 9

VUmc naar de beurs

Foto: paul le clerq

Workshop ‘niervriendelijk’ koken

‘Mag die tomatensaus nou wel of niet?’ Dennis laat het zich goed smaken. Voor de tweede keer komt hij met een afgeladen bord terug van het warme buffet. “Eet nou toch niet zoveel”, zegt zijn moeder. “Dat is ook belangrijk hoor, het gaat niet alleen om minder zout.” n Marianne Meijerink

Dennis en zijn moeder hebben meegedaan aan de kookworkshop voor dialysepatiënten. En nu doen ze zich, samen met de andere deelnemers, in een knus afgescheiden hoekje van Het Plein te goed aan al het heerlijks dat ze tijdens de workshop

hebben gemaakt: in witte wijn en tuinkruiden gestoofde kabeljauw, heerlijk gekruide Indiase kip korma, perfect al dente gekookte sperzieboontjes met citroenschil, tagliatelle met pittige tomatensaus….’ “Maar die saus mag je toch niet eten”, vraagt Boudewijn. “In tomaat zit kalium, heb ik altijd gehoord.” Diëtist Joke van der Hoeven, die naast hem aan tafel zit, legt uit dat het om de balans gaat. “Het kan best wel eens een keer, als je er iets bij eet waar juist nauwelijks kalium in zit, zoals de pasta in dit geval.” Samen met kwaliteitsfunctionaris dialyseafdeling Noortje Kraneveld heeft Van der Hoeven de

workshop georganiseerd. Het is de tweede keer dat hij wordt gehouden. Opnieuw zijn er zo’n 15 mensen op afgekomen. De dames zijn enthousiast over het experiment. “Veel mensen weten wel zo ongeveer wat ze beter wel en niet kunnen eten”, vertelt Joke, “vooral als ze al wat langer nierpatiënt zijn, maar toch blijft het een ingewikkeld verhaal. En niet iedereen wil zo maar aannemen dat je echt lekker kunt koken zonder zout. Nu ervaren ze hoe gemakkelijk én lekker het is.”

Tips uitwisselen De workshop begint met een voorlichtend praatje van Van der Hoeven

over wat eiwit, fosfaat en natrium voor je lichaam betekenen als je nieren niet meer goed functioneren. Daarna gaat het gezelschap aan de slag in de centrale keuken, om met hulp van kok Richard in groepjes aan gerechten te werken. “Het mooie is ook dat de deelnemers zo al kokende met elkaar aan de praat raken en hun eigen ervaringen en tips uitwisselen,” zegt Kraneveld. Na afloop krijgen de deelnemers een receptenboekje mee naar huis. Dennis kijkt inmiddels verlekkerd naar het toetje dat klaar staat. Een Oerhollandse vlaflip, door hem persoonlijk laag voor laag in glaasjes gegoten en van slagroom voorzien. Erg kleine glaasjes, dat wel.

Vanaf 1 juni registratie burgerservicenummer Na maanden van voorbereiding gaat per 1 juni de invoering van het burgerservicenummer (BSN) van start. Van elke patiënt die zich meldt voor een afspraak leggen de medewerkers medische administratie (MMA) de gegevens van het identiteitsbewijs vast in het patiëntregistratiesysteem (PATREG). Vervolgens wordt het BSN opgevraagd bij een centrale instantie. Het registreren van deze gegevens is eenmalig. n Marianne Meijerink

Het invoeren van het bsn heeft meer voeten in de aarde dan op het eerste gezicht misschien lijkt. Projectleider Albert Pater (biza) vertelt dat de eerste voorbereidingen in feite al in 2007 begonnen, toen het wetsontwerp er was. “Intern omvat het veel meer dan alleen die eenmalige registratie. Diverse ziekenhuisinformatiesystemen moesten worden aangepast en er was veel tijd gemoeid met de beveiliging omdat de uitwisseling van gegevens natuurlijk betrouwbaar en veilig moet gebeuren. Verder zijn de mma’s geïnstrueerd en hebben we de bevestigingsbrieven voor afspraken die naar patiënten gaan aangepast. Daarin wordt vermeld dat patiënten hun identiteitsbewijs

niet moeten vergeten en ook 10 minuten eerder moeten komen.”

Kans op persoonsvewisseling kleiner Alle zorginstellingen zijn verplicht het bsn te registreren. Het is een gevolg van een wettelijke regeling die in juni 2008 door de Tweede Kamer is aangenomen. Gebruik van het bsn in de zorg vermindert het aantal fouten bij het uitwisselen van (medische) gegevens tussen bijvoorbeeld zorginstellingen en zorgverleners. Daarnaast maakt het de kans op persoonsverwisseling kleiner en geeft het betere bescherming tegen identiteitsfraude. Ook maakt het gebruik van het bsn het declareren een-

voudiger. Het bsn is een voorwaarde voor het werken met het landelijk Elektronisch Patiënten Dossier (epd). Op termijn gaan alle zorgverleners en secretariaten binnen VUmc on line medische gegevens uitwisselen met andere zorgverleners en zorginstellingen met behulp van een uzi-pas (Unieke Zorgverlener Identificatie). Met de voorbereiding daarvan is inmiddels ook begonnen. Meer informatie over het bsn is te vinden op www.burgerservicenummer.nl De procedures kunnen worden geraadpleegd in Kwaliteitsnet.

Donderdag 28 mei was VU medisch centrum aanwezig op de vijfde editie van het BioCareer Event plaats in de Amsterdam rai. Deze beurs is met name bedoeld voor studenten of (young) professionals met BSc, MSc, PhD of post-doc niveau die zich oriënteren op de volgende stap in hun carrière. Meer dan 2.500 deelnemers kwamen naar de beurs op zoek naar een nieuwe baan, nieuwe collega of om te netwerken. In totaal presenteerden ruim 100 werkgevers die zich op deze beurs. Medewerkers van pathologie en klinische genetica informeerden de bezoekers over VUmc in het algemeen en hun afdeling in het bijzonder. VUmc-vacatures waren hier zeker in trek. Janneke van Denderen van pathologie: ”Belangrijkste vind ik dat we de bezoekers op een enthousiaste en inhoudelijk goede manier te woord staan. Dat levert een positief beeld op van VUmc. Als ze op zoek gaan naar vacatures zullen ze zeker ook aan VUmc denken. Er waren een aantal leuke gesprekken met mensen die zeker voor VUmc interessant zijn. Het zou me verbazen als er geen sollicitaties uitrollen. Ik vond het een succesvolle dag.” n JS

Filmpje pathologie in de prijzen De zilveren Walvis, dat is de prijs die voor het filmpje dat middelbare scholiere Vivian Rozemuller maakte over Saskia van der Vies, hoogleraar biochemie in VUmc. De prijsvraag werd uitgeschreven door o.a. nemo met als doel om meisjes te stimuleren om voor bètawetenschappen en technologie te kiezen. Vivian filmde niet zomaar bij de afdeling pathologie want haar moeder, Annemieke Rozemuller wordt daar ook hoogleraar en Saskia van der Vies werkt nu met haar samen aan dementie onderzoek. Van der Vies vertelt in het filmpje dat ze eerst binnenhuisarchitecte wilde worden, maar toch voor de exacte wetenschap heeft gekozen. En met succes want onlangs werd een artikel van haar in het gezaghebbende blad Nature gepubliceerd over haar onderzoek naar het Chaperone eiwit. Dit eiwit zorgt ervoor dat eiwitten niet verkeerd vouwen. Een belangrijk mechanisme bij het ontstaan van bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer en Parkinson. Van der Vies is blij dat het filmpje een prijs heeft gewonnen: “Het is toch leuk dat iemand van pathologie samen met scholieren een filmpje maakt wat dan ook nog in een landelijk competitie in de prijzen valt.” Het prijswinnende filmpje staat op You tube: www.youtube.com/ tubeyourfuture

Sterk in de markt

Wetenschappelijk onderzoek bestaat dankzij fondsen

n Ellen Kleverlaan Wetenschappelijk onderzoekers zijn eigenlijk ondernemers, daarover zijn de mensen die met hun poten in de fondsenklei staan het eens. Patholoog en hoofd afdeling pathologie Gerrit Meijer legt het vaak uit door de fondsenwerver te vergelijken met een aannemer in aanbestedingsprocedures. “Als een gemeente wat wil laten bouwen, kunnen aannemers daarop inschrijven. Het beste voorstel tegen de gunstigste voorwaarden wint. Dat geldt net zo voor oproepen van subsidiegevers waarop wetenschappers kunnen inschrijven met een projectvoorstel.” Naast de eerste geldstroom die via de raad van bestuur wordt verdeeld, is er een tweede geldstroom met fondsen van de overheid (nwo en ZonMw) en een derde geldstroom afkomstig van de

collectebusfondsen. En dan is er nog een vierde geldstroom: de industrie. Het is moeilijk om from scratch te beginnen en zo je plek te verwerven in fondsenland, benadrukt Meijer. Maar heb je eenmaal naam en faam opgebouwd door na het afronden van onderzoek publicaties te doen en patenten aan te vragen, dan onstaat als het ware een carrousel waarin het afronden van onderzoek en het verwerven van nieuwe fondsen in elkaar overlopen. Het opbouwen van een track record is hierbij cruciaal. “Als de koningin een paleis wil laten bouwen, dan is dat voor een beginnende aannemer niet weggelegd. Maar iemand met een goede reputatie kan naar zo’n project meedingen. Datzelfde geldt voor grote subsidies.” zegt Meijer.

Kritisch Omdat presenteren van onderzoeksresultaten vaak naadloos in een nieuwe subsidieaanvraag overgaat, is iedere wetenschapper eigenlijk fondsenwerver. De mate waarin onderzoekers met fondsenwerving bezig zijn, varieert echter nogal. Iemand als Meijer is er zeker de helft van zijn tijd mee kwijt. Dat geldt ook voor epidemioloog en sociaal-geneeskundige Willem van Mechelen, één van de directeuren van onderzoeksinstituut emgo+. Hij beaamt dat VU/ VUmc een goede reputatie heeft op

tweede geldstroom via nwo dus minder wordt terwijl die via de vierde geldstroom (industrie) belangrijker wordt, toch hoop is. “Obama heeft het onderzoeksbudget essentieel verhoogd. En wel zo dat onderzoekers zelf bepalen wat de meest kansrijke onderzoeksprojecten zijn, en dus niet ambtenaren of industrie. In een kenniseconomie is dat essentieel. Ik kan alleen maar hopen dat Nederland dit voorbeeld gaat volgen.”

I LLU S TRAT I E : LORE N Z O

Marktwerking, een term die inmiddels veelvuldig valt binnen VUmc. Waar hebben we het dan eigenlijk over? Hoe belangrijk is het en wat merken wij er op de werkvloer van? In Tracer een serie over marktwerking. Deze week: fondsenwerving om wetenschappelijk onderzoek te financieren; hoe gaat dat in zijn werk?

onderzoeksgebied. “We kennen bij VU/VUmc een strak georganiseerd kwaliteitssysteem. De wetenschapscomissie controleert streng op de kwaliteit van de onderzoeksvoorstellen. Het resultaat is een cultuur waarin we zonder aanziens des persoons kritisch zijn en uiteindelijk alleen goed onderzoek daadwerkelijk uitvoeren.” Veel onderzoeksvoorstellen van VU en VUmc worden dan ook gehonoreerd. Van Mechelen wijst ook op de relevantie van de onderwerpen. “We hebben de mazzel met onze onderzoeksthema’s maatschappelijk ‘aangehaakt’ te zijn.”

Kenniseconomie Meijer legt uit dat er een trend is om bij de overheid subsidie aan te vragen door met de industrie samen

te werken. “Dat is geld dat via het ministerie van Economische Zaken wordt verstrekt in plaats van via nwo. Ook de industrie profiteert er dus van.” Dat is een ontwikkeling die niet zonder meer zonder problemen is, maar Meijer is een pragmaticus. “Onderzoek begint met goede ideeën en vraagstellingen. Patiënten moeten er beter van worden. Het maakt mij niet zoveel uit wie het financiert.” Om wakker te blijven in deze samenwerking met de vierde geldstroom is er binnen VU/VUmc het Technology Transfer Office (tto), dat als makelaar optreedt tussen industrie en onderzoekers. Wat Meijer betreft is het tto het voorbeeld van de professionalisering van valorisatie van wetenschappelijk onderzoek. Van Mechelen meent dat er, hoewel de

Strategie en politiek En dan is er nog de eerste geldstroom, via de raad van bestuur (rvb). Hoewel de rvb benadrukt dat wetenschappelijk onderzoek meer dan ooit belangrijk is, komt er slechts mondjesmaat meer geld beschikbaar. Van Mechelen wil er graag over kwijt dat hoewel emgo+ bovengemiddeld presteert, het een enorme heisa is om het circus overeind te houden. “We moeten uitkijken dat te veel bekommernis om de details in de verantwoording ten koste gaat van het echte werk. Bovendien vereist wetenschappelijk ondernemen een structuur die dit ondernemen mogelijk maakt.” Meijer: “Onze infrastructuur moet op orde zijn. Geld uit de eerste geldstroom mag niet versnipperen. Strategie en politiek gaan hand in hand; de eerste geldstroom mag dan ook strategischer worden ingezet wat mij betreft.”

“We zijn tevreden”

Hoe doet VUmc het financieel? Deze vraag is weer actueel nu eind mei de jaarrekening 2008 is gepresenteerd. Kort gezegd luidt het antwoord: VUmc staat er financieel goed voor. Maar er dreigen bezuinigingen van het kabinet. n Marieke Sjerps

8e jaargang, nummer 12 4 juni 2009



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000.  Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Maybritt Stal en, Esther van ’t Riet Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 18 juni Deadline voor kopij is 10 juni om 12.00 uur.

2

Een mijlpaal voor VUmc is dat er voor het eerst een geconsolideerde jaarrekening is gemaakt samen met partner ggz inGeest. Om de resultaten van alleen VUmc te kunnen beoordelen is er ook een afzonderlijke jaarrekening. Directeur financiën Cees Buren licht toe: “VUmc — zonder partner ggz inGeest — behaalde vorig jaar een positief resultaat van 6,7 miljoen euro. Qua percentage is dat weliswaar bescheiden — van de omzet van 550 miljoen is dit iets meer dan 1 procent — maar de cijfers zijn positief. En dat is mede belangrijk omdat banken steeds meer eisen stellen aan het eigen vermogen van een ziekenhuis als voorwaarde om een lening te verstrekken.” Het eigen vermogen van VUmc ligt met 77 miljoen euro boven het gemiddelde van academische ziekenhuizen. Buren: “Daar zijn we erg tevreden over.” Een positief bericht is ook dat VUmc vorig jaar met zijn topklinische zorg

boven de productieafspraken uit kwam. Goed voor onze reputatie en des te meer jammer dat dit voor 2008 financieel niets extra’s opleverde, want wat er meer aan topklinische zorg is geleverd wordt niet vergoed. Buren: “Wel is dit resultaat een goede basis voor de onderhandelingen voor 2009. Komend jaar krijgen we die zorg wel betaald.” De afspraken voor de reguliere zorg, de basiszorg, heeft VUmc in 2008 echter niet gehaald. Dat kostte het ziekenhuis ongeveer twee miljoen euro. Een belangrijke oorzaak is volgens Buren personeelstekort: “Er zijn veel vacatures, vooral bij de operatiekamers en onder verpleegkundigen. Dat gaat ten koste van de basiszorg. Met onder andere een uitbreiding van de interne opleiding voor ok assistenten hopen we die onderbezetting weg te werken.” Ook dat er mensen als zzp’er (Zelfstandige Zonder Personeel) aan de slag gaan, kost het ziekenhuis meer dan gepland. Het

Foto: shutterstock

Jaarrekening 2008 positief

personeelsbeleid staat daarom hoog op de agenda van het management.

Lange termijn plannen Belangrijk voor het financieel beheer is dat er in 2008 lange termijn plannen zijn gemaakt voor huisvesting en onderhoud. Gereserveerde bedragen voor onderhoud komen nu standaard terug in de jaarrekening. De plannen moeten het ziekenhuis ondersteunen bij het positie kiezen in verband met de marktwerking. Buren: “We moeten

duidelijke keuzes maken: waar is VUmc goed in, hoe gaat het zich presenteren? De hele organisatie moet zich daarop richten en een goede infrastructuur is daarbij belangrijk.” Een bron van zorg is volgens Buren de aangekondigde bezuinigingen van het kabinet. “Voor VUmc kan dit de komende jaren 20 à 25 miljoen euro minder betekenen. Waar we dit bedrag weg moeten halen wordt een grote puzzel.”

Ingezonden Beste heer Mulder,   Hartelijk gefeliciteerd met uw jubileum. Met interesse las ik uw ‘tien belangrijke momenten’ in Tracer nummer 11. Een volgend belangrijk moment voor de komende tien jaren kan wellicht de aanschaf van bankjes in de tuin zijn? Ik vind het een groot gemis dat patiënten en personeel niet ergens buiten kunnen vertoeven. Op het bordes met uitlaatgassen, verkeer en hijskranen ga je niet voor je plezier zitten.   De Hortus is mooi, maar vaak nét even te ver lopen voor een pauze.

Op de mooie witte betonblokken in de tuin kunnen volgens mij best een aantal tuinbanken geplaatst worden. En naast de enorme bedragen die worden uitgegeven aan alle verbouwingen moet er toch nog wel een klein potje met wat geld over zijn?     Met vriendelijke groet,   Amanda Kroonenberg secretaresse nucleaire geneeskunde

Tracer 1 2 – 4 j u ni 2009 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Reactie Beste mevrouw Kroonenburg, Ik begrijp uw behoefte om van de tuin gebruik te maken. Door de snelle bouw van het ok complex is de tuin het spreekwoordelijke ‘kind van de rekening’ geworden. Na verwijdering van de huidige ok-units zal echter op dezelfde plek huisvesting voor de transferafdeling worden gerealiseerd. Banken plaatsen op de betonnen platen zoals u in uw brief voorstelt is voorlopig niet mogelijk. Het facilitair bedrijf zal de mogelijkheid onderzoeken om een tijdelijk terras achter de Amstelzaal

te maken. Want ik ben het met u eens, het is voor zowel patiënten als medewerkers belangrijk om te kunnen genieten in de tuin. Vriendelijke groet, Elmer Mulder

Inmiddels heeft het FB 2 picknicktafels van ieder 5 meter besteld!

Hulp bij aanvragen Europees geld

n Marieke Sjerps

Twaalf mensen meldden zich aan, van postdocs tot professoren. Anke Klerkx,medewerker van het bureau subsidies: “Tijdens de workshop gingen we in op hoe je aan de juiste informatie over eu-subsidies kunt komen en natuurlijk hoe je op een goede manier een aanvraag opstelt.” Een valkuil voor veel onderzoekers is volgens Klerkx dat ze uit gaan van zichzelf, terwijl ze moeten denken vanuit wat de subsidiegever wil: “Dat vergt een omslag in denken. De aanvragen worden beoordeeld volgens de criteria: wat is de economische waarde van het onderzoek voor Europa en wat levert het onderzoek de Europeanen op? Je moet de subsidieverstrekker dus enthousiast maken. Heel leerzaam tijdens de workshop was daarom de bijdrage van een onderzoeker die de aanvragen in Europa als evaluator heeft beoordeeld. Zij vertelde goed waar zoal op gelet wordt.” Marian van Bokhorst, sectiehoofd diëtetiek en voedingswetenschappen deed mee aan de workshop omdat het idee van haar en collega’s om een onderzoek Europees uit te voeren al eerder gestrand was. Van Bokhorst: “De berg informatie is zo

Drs. Yolande Schaeffer is per 1 juni be-

noemd tot directeur p&o. Schaeffer vulde deze functie a.i. al in.

Prof.dr. Gerda Croiset wordt per 1 september 2009 benoemd als het nieuwe hoofd opleidingen geneeskunde VUmc.

Nog een lintje

Foto: shutterstock

Wie aan Europese subsidies denkt, ziet al gauw een stapel paperassen voor zich en een doolhof van trajecten die gevolgd moeten worden. Geen wonder dat veel onderzoekers er snel de brui aan geven of er niet eens aan beginnen. Jammer, want Europa verdeelt veel onderzoeksgeld. Europese subsidies zijn niet alleen om financiële redenen welkom voor VUmc, ze zijn ook goed voor zijn reputatie, omdat ze de positie van VUmc in de medische wereld verstevigen. De kwestie is dus hoe vraag je zo’n subsidie aan? Om VUmc-onderzoekers een handje te helpen organiseerden het bureau subsidies en de commissie wetenschap van het EMGO+ instituut begin april de workshop ‘Europees geld aanvragen. Zo doe je dat’.

Benoemingen

hoog dat je er niet eens aan durft te beginnen. Ik heb in de workshop geleerd dat er verschillende soorten subsidies zijn en ik kan ze nu onderscheiden. Sommige kun je snel en makkelijk aanvragen, bijvoorbeeld voor een meerdaagse bijeenkomst met buitenlandse collega’s. Voor grote subsidies moet je veel werk verrichten. Daar kan het bureau subsidies ons verder mee helpen. En Anke Klerkx benadert me nu ook actief met de vraag of een call misschien nuttig voor ons is.”

In het najaar komt Europa met een belangrijke call op het gebied van gezondheid. Daarom is er in juli of augustus wederom een cursus over eu-subsidies. Klerkx: “Onderwijl blijf ik onderzoekers ondersteunen. Met een aantal deelnemers heb ik al vervolgafspraken staan.” Anke Klerkx is te bereiken via mailto: [email protected]

Fotografe legt eigen Hodgkin behandeling vast

F o t o : Emi l i e  H u d i g

In juli 2007 kreeg fotografe Emilie Hudig, na 13 jaar ‘schoon’ te zijn geweest, voor de tweede keer de ziekte van Hodgkin. Hudig was 34 jaar, getrouwd en moeder van een zoon van tien maanden. Tijdens haar behandeling op de zorgeenheid hematologie legde zij met foto’s haar leven in deze periode vast, waaronder haar verblijf in VUmc. Deze foto’s worden nu tentoongesteld in het fotomuseum Amsterdam foam en er verscheen een boek Controle. Daarin wordt naast de foto’s een impressie van de behandeling beschreven aan de hand van haar medische status en uit de mailwisseling met hematoloog Sonja Zweegman. Deze laatste nam op 28 mei dan ook het eerste exemplaar van het boek in ontvangst. In het dagelijks leven is Hudig documentair fotograaf en toen ze met de behandeling in VUmc – stamceltransplantatie - begon, kocht ze een simpele

analoge camera die ze overal mee naartoe nam. “Voor de tweede keer werd mijn leven als het ware op pauze gezet door mijn ziekte. Ik wilde niet alles inleveren, ik wilde blijven fotograferen. Het fotograferen gaf me het gevoel dat ik niet alles van mijn normale leven hoefde op te geven.” Hudig maakte zo’n 1100 foto’s van haar acht maanden durende behandeling. Aangemoedigd door anderen besloot ze er een boek van te maken. Zweegman hielp om de financiering rond te krijgen. En dat lukte o.a. de lymfklierkanker vereniging en het fonds voor de kunsten sponsoren het boek. Het boek is te koop in de boekhandel en gaat gebruikt worden bij de voorlichting aan jonge lymfklierkanker patiënten. n EK Meer informatie over de fototentoonstelling op www.foam.nl. De foto’s zijn te zien t/m 8 juli.

In Tracer 10 werden de VUmc’ers genoemd die ter ere van Koninginnedag een onderscheiding kregen. Daarbij is het lintje dat emeritus hoogleraar neurochirurgie Van Alphen kreeg over het hoofd gezien. n EK

Grote betrokkenheid bij multiculturele zorgpaden Donderdag 28 mei vond het symposium Kleurrijke zorgpaden plaats als onderdeel van het programma interculturalisatie. Ruim 150 aanwezigen bogen zich over de culturele en etnische uitdagingen in de zorg. Voorzitter en internist Prabath Nanayakkara beschreef de maatschappelijke noodzaak en context. Amsterdam kent sinds kort 50.1% niet-westers allochtone inwoners. Ook de patiëntenpopulatie van VUmc wordt steeds kleurrijker. Centraal stonden daarom twee films over culturele dilemma’s bij diabetes en dementie. Daaruit werd duidelijk dat op zorgverleners een extra appèl wordt gedaan om intensief te luisteren en hun creativiteit te benutten om iedere patiënt kwaliteit te leveren. De deelnemers reageerden tijdens de discussie betrokken op beide films. Zo stelde internist Karima Farhat dat bij ernstige aandoeningen multiculturele compromissen niet aan de orde zijn. Dan moet goed duidelijk worden gemaakt waarom dat medisch gezien nodig is. De culturele dilemma’s kwamen ook ter sprake tijdens de tien lunchtafels waar leidinggevenden met elkaar in gesprek gingen over deze onderwerpen. Het symposium werd afgesloten met de uitreiking van de Pieter van Foreest Wetenschapsprijs op het gebied van de Medische Humaniora door Elmer Mulder. De prijs ging dit jaar naar de medisch antropologe Judith van de Kamp. VUstudente Jenny Boumans kreeg de aanmoedigingsprijs op het gebied van de medische publiekscommunicatie.

Armand Girbes

Over informeren en verleiden van de homo zappiens Toen een paar jaar geleden de stroom in onze buurt uitviel, pakte ik rustig mijn laptop om op het internet te zoeken welk nummer ik moest bellen voor informatie en een reparatieverzoek. Dat internet werkte natuurlijk niet omdat er geen stroom was. Soepkip! Het maakte me weer eens duidelijk dat wij heel veel informatie via internet verkrijgen. Geweldig vind ik het, overigens. De jonge generatie, veelal behorende tot de species van homo zappiens, zoekt en vindt ook al hun informatie via het internet. Die informatie moet ook prettig verpakt zijn. Kijk bijvoorbeeld hoe je wordt uitgenodigd, nee, verleid, om een film te komen bekijken door een pakkende trailer. Veel goede filmpjes vind je weer terug op YouTube. De homo zappiens

scant heel snel de websites op informatie. Ouders van pubers, zoals ik, weten dat precies. Ook ziekenhuizen geven informatie via hun websites. Niet alleen om patiënten en professionals te informeren, maar ook om een wervende kracht uit te oefenen. Wervend voor patiënten en wervend voor personeel. Dat moet natuurlijk geen saaie website zijn met alleen maar veel tekst, maar er moeten ook leuke, informatieve en verleidende animaties en filmpjes op staan. De informatie moet zowel voor de oudere generatie als de jongere generatie aantrekkelijk worden weergegeven. Maar het is natuurlijk vooral onder de jongere generatie dat wij willen werven om bij

Tracer 1 2 – 4 juni 2 00 9 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

ons te komen werken. Kom toch kijken hoe leuk het bij ons is! Kennis maakt ons beter, we zijn en werken grensverleggend en we zijn met zo veel vanuit binnen gemotiveerde en geëngageerde mensen, om mensen te helpen. Dan moeten we willen begrijpen dat internet ook een marketingmiddel is. Dus ook aanpassen aan de verwachtingen van de jonge generatie op wie we ons willen richten. Die snel en makkelijk informatie willen. Met een leuke informatieve quiz met bewegende beelden, met leuke korte filmpjes. Veel ondernemers weten het al: bewegend beeld haalt klanten over. Die bewegende beelden moeten wel toegevoegde waarde hebben en dus iets vertellen over onze ‘producten’ en diensten. Dat hoeven natuurlijk geen dure filmpjes te zijn, gemaakt door fancy bedrijven. Ik weet zeker dat bijvoorbeeld veel

afdelingen zelf een leuk kort klein filmpje zouden kunnen aanleveren. Dat oogt veel persoonlijker dan een lap tekst, zo sprak een ondernemer in de krant. Ook kunnen filmpjes en quizzen gebruikt worden om nog meer mensen te bereiken, omdat mensen die filmpjes aan elkaar doorsturen. In de verte hoor ik al weer zuchten van mensen die denken dat dit allemaal weer heel duur is. Dus daarom geen fancy website, geen Flash filmpjes, geen HD filmpjes. Immers, we moeten straks waarschijnlijk weer meer bezuinigen van de koningin. Gelukkig gaf Petra van onze afdeling mij de gouden tip. Doe het via open source, Linux. Veel goedkoper dan via die stugge, trage mammoettanker met urendurende opstartproblemen, waarvan ik de naam niet mag noemen, naar begint met een “M”. 3

Nieuwe polikliniek sneldiagnostiek oncologie grijpt breed in Een groot project met een budget van 20 miljoen zelf runnen en uitvoeren; dat is nieuw voor velen in VUmc. Inmiddels zijn ongeveer tachtig mensen naast hun gewone werk bezig met de nieuwe poli sneldiagnostiek oncologie. En dat levert resultaat op. Het bouwkundig ontwerp van deze unieke polikliniek is nagenoeg definitief, de ontwikkeling van oncologische zorgpaden is in volle gang en zowel intern als extern

zijn er allerlei samenwerkingsvormen opgezet. Op deze twee pagina’s een overzicht. Het begon vorig jaar met de inrichting van een stuurgroep, een projectgroep, een kernteam en werkgroepen, en er werden planning en budgetten vastgesteld, vertelt projectcoördinator polikliniek sneldiagnostiek Frank Schuurmans. “Vervolgens merkten we dat die structuur niet helemaal toereikend

was en dat planningen nu al uitlopen. Maar naast projectbeheersing mag wel enige ruimte blijven voor anarchie, mits die ten goede komt aan de innovatie en creativiteit. Het gaat niet alleen maar om een nieuw gebouw en de verhuizing, we willen ook werkelijke vernieuwingen doorvoeren in de oncologische zorg.” In het kielzog van de bouw vinden ook allerlei andere innovaties plaats. Schuurmans: “Zo is de afdeling

strategie, bestuur en projecten een VUmc netwerk aan het opstarten waarin het instrumentarium, voor het doen van projecten, op elkaar afgestemd gaat worden en alle disciplines van elkaar kunnen leren over het uitvoeren van projecten.” Ook is inmiddels duidelijk dat voor de nieuwe poli een geïntegreerd patiënteninformatie systeem (GPIS) onontbeerlijk is, vervolgt Schuurmans. “Als de poli niet ICT-onder-

steund wordt, kun je bijvoorbeeld de vrije plekken bij de afdeling radiologie niet uitrekenen noch effectief communiceren met verwijzers. Deze voorbeelden laten zien dat dit project veel breder is dan de nieuwe poli alleen en ingrijpt op vele processen.” n LS

Zorgpaden voor 21 oncologische ziekten

Oncologie en interne geneeskunde samen in poli sneldiagnostiek

n Ursula Wopereis “Toen de plannen voor de poli sneldiagnostiek twee jaar geleden gestalte kregen hebben we overwogen of we bestaande gebouwen moesten herinrichten. Maar omdat er op het gebied van kankerzorg een intensieve interactie is tussen oncologie en interne geneeskunde, hebben we besloten tot een geheel nieuw project waarin beide specialismen samengaan,” vertelt Winald Gerritsen. “De nieuwe polikliniek betekent een forse investering voor VUmc. Niet alleen de nieuwbouw kost geld, ook de exploitatie moet voor jaren rond zijn. In de communicatie met sponsors en financiers hebben we de nadruk gelegd op kankerzorg. Het geld dat via deze kanalen is binnengekomen is dan ook expliciet bestemd voor oncologie. Het budget voor inwendige

geneeskunde, 25% van het totaal, wordt door VUmc zelf gefinancierd. We delen een centrale ontvangstruimte en een aantal faciliteiten, maar worden op verschillende etages gehuisvest. We werken overigens nog aan een nieuwe naam voor de poli sneldiagnostiek.”

Sparren en matchen Vooral patiënten die met een vermoeden van kanker of voor een second opnion naar de poli komen zullen de meerwaarde van de samenwerking ervaren. “Een oncologische diagnose is niet exclusief voorbehouden aan één arts of één specialisme, maar teamwork,” benadrukt Kramer. “Het is van essentieel belang dat je snel kunt sparren en matchen en dat gaat makkelijker als je dicht bij elkaar zit. Juist bij complexe patiënten is de coördinatie tussen de verschillende disciplines van cruciaal belang. We willen de tijd tussen het eerste bezoek en de diagnose verkorten en in het vervolgtraject onnodig bezoek aan het ziekenhuis voorkomen. Om de logistiek voor de patiënt te verbeteren worden momenteel voor 21 oncologische ziekten zorgpaden ontwikkeld. Daarnaast zullen we multidisciplinaire spreekuren invoeren, waarin verschillende expertises gezamenlijk naar de patiënt kijken.” De samenwerking strekt zich verder uit tot voorlichting over gezonde

F o t o ’ s M a r k v a n d e n B r ink

De nauwe samenwerking tussen internisten en oncologen wordt binnen de nieuwe poli sneldiagnostiek nog verder geïntensiveerd. De samenwerking biedt praktische voordelen, maar is vooral bijzonder stimulerend, vinden oncoloog en directeur CCA Winald Gerritsen en afdelingshoofd interne geneeskunde Mark Kramer.

Winald Gerritsen voeding en levensstijladviezen en het gericht doorverwijzen van patiënten naar de juiste aanvullende zorgverleners. Gerritsen en Kramer ervaren de samenwerking als bijzonder prettig. “Je stimuleert elkaar voortdurend

Mark Kramer

om vernieuwende ideeën te ontwikkelen. Een deel van de samenwerkingsverbanden is eind 2009 operationeel. De opening in 2011 is een mooi landmark om te kijken of alles wat we hebben uitgedacht ook

werkelijk functioneert. Integrale samenwerking zal uiteindelijk binnen VUmc de leidende manier van werken worden.”

Definitieve ontwerp nieuwe poli gepresenteerd Het ontwerp van de nieuwe poli sneldiagnostiek oncologie is nagenoeg definitief. Februari 2010 start de bouw en juli 2011 is de poli klaar. Het wordt echt heel anders dan een standaard polikliniek, belooft bouwprojectleider Douwe van Riet.

patiëntenorganisaties, re-integratie maar ook hulpmiddelen als haarwerken, huidverzorging en gezonde voeding. Patiënten hoeven niet de hele dag in bed te liggen. Zij en hun naasten kunnen ook plaatsnemen op de comfortabele stoelen in de ‘patiëntenlounge’, waar zij koffie, verse vruchtensap of een lekker broodje kunnen bestellen.”

Zodra het definitieve ontwerp van de nieuwe poli sneldiagnostiek oncologie is voltooid, volgt de Europese aanbesteding. Van Riet: “In juli dit jaar selecteren wij een groot aantal aannemers. Op basis van een goede prijs, kwaliteit en tijdsplanning kiezen wij dan in november de definitieve aannemers. Deze starten december 2009 met de voorbereidingen voor de bouw, zoals het dempen van de sloot rond de poli – zodat er hijskranen en vrachtwagens kunnen staan – en het ontruimen van constructies op het dak. Vervolgens verwachten wij februari 2010 te starten met de bouw. Eerst bouwen we de staalconstructies met de

Vergaderfaciliteiten Kenmerkend voor de inrichting is bovendien dat er geen aparte kamers komen voor artsen. “Alle faciliteiten worden rondom de patiënt georganiseerd. Er komen alleen aparte ruimten voor management, administratie en wetenschappelijk onderzoek. Voor de rest creëren we veel kleine vergaderfaciliteiten, zodat het gemakkelijk is even met een andere specialist te overleggen. Multidisciplinair overleg is immers belangrijk voor een kwalitatief goede zorg. Aan de inrichting zal het niet liggen.” n LK

4

betonvloeren, daarna gaan de gevels ertegenaan en beginnen we met de binnenafbouw. Juli 2011 wordt de nieuwbouw opgeleverd.”

Anders Maar eerst wordt de laatste hand gelegd aan het ontwerp van de inrichting. De nieuwe polikliniek zal bestaan uit vier etages, een oppervlakte van 4000 m2, veertig spreek/ onderzoekkamers en 44 dagbehandelingsbedden, waarvan de helft in

een eenpersoonskamer. “Het wordt echt anders dan een standaard polikliniek,” zegt Van Riet. “De poli heeft andere vormen, een andere indeling en veel meer daglicht dan een doorsnee polikliniek. Overeenkomstig het healing environment concept wordt ingespeeld op het welbevinden van de patiënt en zijn naasten. Dit zie je in de uitstraling door het gebruik van duurzame materialen en natuurlijke kleuren. De patiënt kan zich altijd goed oriënteren; er is veel uitzicht

Tracer 1 2 – 4 j u ni 2009 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

naar buiten en op elke etage worden elementen aangebracht zoals kunstvoorwerpen.” Onderscheidend is met name de aandacht voor het comfort voor de patiënt. Van Riet: “Op de dagbehandeling komen bedden waarbij patiënten zelf licht, geluid en de temperatuur kunnen instellen. Er is draadloos internet. In een groot voorlichtingscentrum kunnen zij terecht voor praktische informatie over begeleidingsmogelijkheden,

Vacatures VUmc De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O, direct naar ‘vacatures VUmc’, en af te halen bij het loopbaancentrum in de polikliniek.

Vacatures van 20 t/m 26 mei. Uiterlijke reactiedatum is 8 juni 2009. Kwaliteitscoördinator D5.2009.00042 afdeling/dienst apotheek, divisie V werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 9 inlichtingen Mw. N. Swart, hoofd apotheek of tst. 43524 Afdelingssecretaresse D4.2009.00042 afdeling/dienst intensive care volwassenen, divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen prof. dr. Girbes, afdelingshoofd, tst. 43924 Secretaresse sektie gender en sexualiteit D3.2009.00029 afdeling/dienst medische psychologie en medisch maatschappelijk werk, divisie III werktijd 18 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen dhr. L. Gijs, sectiehoofd sectie gender en sexualiteit (ma/di/ do), e-mail: [email protected], tst. 49258

Onderzoeker in opleiding D6.2009.00050 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen mw. prof. dr. H.C.W. de Vet, e-mail: [email protected], tst. 48176 Medisch administratief medewerker D2.2009.00028 afdeling/dienst polikliniek keel neus oorheelkunde, hoofd-hals chirurgie, divisie II werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen mw. P. Veenvliet, e-mail: ph.veenvliet@VUmc. nl, tst. 42110, tracer *986355 Verpleegkundige oncologisch spreekuur D1.2009.00025 afdeling/dienst poli zorgeenheid longziekten, divisie I werktijd 16 uur per week salarisschaal 8A inlichtingen dr. A. Boonstra, longarts, e-mail: tst. 44782, tracer *986063

HR controller D7.2009.09022 afdeling/dienst dienst personeel en organisaite (p&o), facilitair bedrijf/stafdiensten werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen mw. Y.A. Schaeffer, directeur P&O, tst.42717

Leerlingen sterilisatie medewerker D4.2009.00045 afdeling/dienst centrale sterilisatie afdeling, divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 4 inlichtingen mw. G. Ninteman, e-mail: [email protected], tst. 40100

Researchanalist leukemieonderzoek D5.2009.00055 afdeling/dienst hematologie, divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen mw. dr. J. Cloos, research coördinator kinderoncologie, e-mail: [email protected], tst. 47413

Vacatures van 26 mei t/m 1 juni. Uiterlijke reactiedatum 15 juni 2009

Functioneel applicatiebeheerder D3.2009.00030 afdeling/dienst klinische genetica, divisie III werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen dr. J.J.P. Gille, plaatsvervangend hoofd genoomdiagnostiek, e-mail: [email protected], tst. 48348

Analisten en kernanalisten D5.2009.00056 afdeling/dienst medische microbiologie en infectiepreventie (MMI), divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen dhr. W. Wijngaarden, labmanager MMI, e-mail: [email protected], tst. 40488

Anesthesiemedewerker met aandachtsgebied reanimatie en simulatieonderwijs D4.2009.00043 afdeling/dienst dienst operatiekamers, divisie IV werktijd 36 uur per week salarisschaal 9B inlichtingen dhr. H. Wessels, unitleider anesthesie, e-mail: [email protected] Sterilisatie medewerkers D4.2009.00044 afdeling/dienst centrale sterilisatie afdeling, divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen dhr. M. Sloove, e-mail: [email protected], tst. 40100

Oproepen & advertenties

Zeilen langs de prachtige kusten en eilanden van Kroatie Huur ons gloednieuwe 8 persoons Salona zeiljacht. Ga naar www.odysseysailing.nl voor meer informatie. Annelies Frankfoorder poli oogheelkunde, tst. 41084 Toren kraan hoofd ingang gedemonteerd Op 6 en 7 juni as word de toren kraan voor de hoofd ingang gedemonteerd.  De parkeer garage van de AVB zijn die dagen niet bereikbaar, het personeel kan parkeren in de poli garage, de SEH blijft bereikbaar. Nieuwe versie IMS-Webviewer! Op 29 juni zal er een nieuwe versie van de ImsWebviewer (3.0) in productie genomen worden. Naast een aantal functionele toevoegingen ligt het doel van deze upgrade vooral in het vergroten van de beschikbaarheid van de beelden door het verhogen van de efficiëntie van de applicatie en een grotere stabiliteit. Daarnaast zal het nieuwe systeem een grotere opslagcapaciteit hebben zodat de onderzoeken minimaal 4 weken beschikbaar zullen blijven. Vanaf 22 juni zal de nieuwe versie beschikbaar

OIO kinderleukemie D5.2009.00054 afdeling/dienst hematologie laboratoria, divisie V werktijd 38 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen mw. dr. J. Cloos, research coördinator kinderoncologie, e-mail: [email protected], tst. 47413

Junior functioneel beheerder harmony D7.2009.00025 afdeling/dienst dienst personeel & organisatie, Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 20 uur per week salarisschaal 8 inlichtingen mw. W.M.H. van den Hoven, hoofd procesondersteuning en sociale zekerheid, tst. 42724

zijn via http://vumc-wci02/ami/html. Vanaf 29 juni zal de oude versie worden verwijderd en zal de nieuwe versie bereikbaar zijn via: http:// Imswebviewer. Er zal een folder op de afdelingen worden verspreid met daarin de nieuwe functionaliteiten. Bij vragen kan uiteraard contact worden opgenomen met ondergetekende op toestel 46123 P. Kuyper, Projectmanager upgrade IMS-Webviewer.

Medewerkers en vrijwilligers van VU medisch kunnen een stuk plaatsen over geslaagden en afscheid van medewerkers. De tekst mag niet woorden bevatten. Advertenties bij voorkeur via e-mail: [email protected]

Afscheid Met pijn in het hart nemen wij afscheid van mw. Janneke Lantink, gastvrouw polikliniek medische oncologie. Zij heeft zich sedert februari 2002 ingezet voor de opvang van patiënten met kanker.

centrum of een meer dan 25 aanleveren

Met pijn in het hart nemen wij afscheid van mw. Annelize Bisterbosch, gastvrouw polikliniek medische oncologie. Zij heeft 5 jaar ingezet voor de opvang van patiënten met kanker.

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen M. van Nieuwenhoven  Bij- en nascholingen M. van Nieuwenhoven Verpleegkundige vervolgopleidingen  Paramedische opleidingen  www.VUmc.nl/amstelacademie

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

4229 4253 4253 2020 4569

Het aanbod bedrijfsopleidingen voorjaar 2009 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Ontwikkelingsgerichte trainingen

ren in intra- of extramurale zorginstellingen. - Kinderreanimatie op 18 juni (middag) - Toediening medicatie op 30 juni (middag)

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in!

Voorbehouden handelingen bij volwassenen. Voor verpleegkundigen, zieken­ verzorgenden, VIC’ers, doktersassistenten en welzijnswerkers - CAD, SPC, scannen en spoelen op 25 juni (middag)

Persoonlijke ontwikkeling De tijd de baas op 8 juni (hele dag) en 22 juni (ochtend) (1 ½ dag) Na afloop van de training beschikt u over (zelf)kennis, inzicht en vaardigheden om beter met uw tijd om te gaan. U neemt weer de regio over u eigen tijd.

Inhoudelijke informatie over deze workshop en trainingen kunt u vinden op www. AmstelAcademie.nl (en dan doorklikken naar ‘Ontwikkelingsgerichte trainingen’. Daar treft u ook het inschrijfformulier.

Bij de volgende bijscholingen zijn nog plaatsen beschikbaar. Voorbehouden handelingen bij kinderen. Voor (kinder)verpleegkundigen die betrokken zijn bij verpleegkundige zorg aan kinde-

Tracer 1 2 – 4 juni 2 00 9

Opleider D6.2009.00051 afdeling/dienst amstel academie, divisie VI werktijd 32 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen mw. H. Kersten, e-mail: [email protected], tst. 44239

Personalia

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Af te halen bij het CMA voor uw afdeling de volgende plastic hoezen: Status hoezen (om poliklinische dossiers in te doen) en 23 Rings hoezen. Ze zijn af te halen bij de balie van het centraal medisch archief in de polikliniek op PK -1 Z 055. J.Tamse, Seniormedewerker CMA tst. 41262 [email protected]

Research analist D5.2009.00053 afdeling/dienst moleculaire celbiologie en immunologie, divisie V werktijd 36 uur per week inlichtingen mw. dr. M. van Egmond, e-mail: [email protected], tst. 45975

Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Anita Mul, Marjolein van Nieuwenhoven of Editha Samsom. Zij staan u graag te woord! Tel. 44213, 44253 of 45084, e-mail [email protected], [email protected] of [email protected]

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 4 juni karbonade, omelet champignons, jus, snijbonen, aardappelpuree, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 5 juni gebakken vis, remouladesaus, gemengde salade, grove frites, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 6 juni warme kiprollade, gevulde Chinese kool, jus + vegetarische jus, Mexicaanse groenten, aardappel kroketjes, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 7 juni Provençaalse vis, gebonden boterjus, sperziebonen, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicelli, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicelli maandag 8 juni gebakken mosselen, kerrie mayonaise, frisse salade, frites, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 9 juni gewokt kipfiletblokjes “Goyagora”, zilvervliesrijst, gebonden tandoorisoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische tandoorisoep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 10 juni Hollandse hachee, vegetarische hachee, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden Zuid-Afrikaanse paprikasoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische Zuid-Afrikaanse paprikasoep, heldere vegetarische Chinese soep

Personeel en organisatie

In memoriam

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘personeel’

Meer flexibiliteit aannemen nieuwe medewerkers Met ingang van 1 juni 2009 hoeft de ingangsdatum van een arbeidsovereenkomst niet meer de eerste van de maand te zijn. Je kunt met de nieuwe medewerkers elke ingangsdatum in de arbeidsovereenkomst afspreken. Dit naar aanleiding van verzoeken om de wervingskracht van VUmc  te vergroten en gebruik te maken van de verruiming van de WALVIS wetgeving (wegvallen 1ste dagmelding). Enkele zaken blijven belangrijk: De nieuwe medewerker komt uiteraard in dienst met de volledige set noodzakelijke gegevens. De nodige mutaties worden door uw personeelsadministratie voor het bekende autorisatie moment in PeopleSoft verricht. Dit om handmatige kasbetalingen en boete veroorzakende terugwerkende kracht mutaties te voorkomen. U benadrukt binnen uw verantwoordelijkheidsgebied dat toegezien moet worden dat de nieuwe medewerker op de afgesproken datum ook met de werkzaamheden begint. Dit laatste om in die gevallen dat de nieuwe medewerker onverhoopt niet komt opdagen alsnog een salarisblokkade kan worden uitgevoerd. De nieuwe medewerker bezoekt alsnog de eerstvolgende  ‘introductie nieuwe medewerkers’. Voor overige mutaties wordt de eerste van de maand gehandhaafd (bijvoorbeeld voor wijzging van functie of kostenplaats). Dit omdat de management informatie

door wijzigingen van lopende overeenkomsten in de loop van de maand wordt vervuild. CAO UMC nu met inhoudsopgave De populaire versie van de CAO UMC 2008-2011 is nu voorzien van een inhoudsopgave. Daarom is de informatie sneller terug te vinden. De CAO UMC staat op KwaliteitsNet. De populaire versie van CAO UMC 20082011 staat nu met inhoudsopgave op KwaliteitsNet. Door bladwijzers te openen komt de inhoudsopgave te voorschijn. Op deze manier is de informatie in de CAO UMC beter toegankelijk. De populaire en de officiële versie van de CAO zijn te vinden op kwaliteitsnet onder trefwoord cao umc 2008-2011. De CAO UMC 2008-2011 staat ook op de website van NFU ( www. nfu.nl ). Collectieve verzekeringen: Meeus VUmc medewerkers kunnen gebruik maken van aantrekkelijke kortingen op verzekeringen, hypotheken en onroerend goed. Daarvoor kon men terecht bij verschillende aanbieders. Recent heeft VUmc echter besloten om dit aantal terug te brengen tot één aanbieder, namelijk de firma Meeus. Naast het complete aanbod van het Meeus Benefitsplan, heeft het aantrekkelijke aanbod op het gebied van de autoverzekering (10% korting op de huidige polis) en de service de doorslag gegeven om voor Meeus te kiezen. Voor meer informatie kunt u terecht bij de Tip van Boots.

Verbijsterd waren wij toen ons op 18 mei het droevige nieuws bereikte dat onze collega

Astrid Rigter totaal onverwacht was overleden. Vanaf 1992 was Astrid werkzaam op de Hematologie Laboratoria. Naast het geven van onderwijs aan studenten en de werkzaamheden op de routine hematologie richtte zij zich op de morfologie van beenmerg van patiënten met leukemie. Door haar kennis was zij een vraagbaak voor collega’s en artsen. Op de verpleegafdelingen vhem en voni en op de prikpoli P was zij een vertrouwd gezicht voor medewerkers en patiënten. De laatste jaren was zij ook regelmatig te vinden op het CCA waar zij materiaal verwerkte van leukemiepatiënten en patiënten van de kinderoncologie voor geavanceerde diagnostiek en onderzoek Zij was zeer betrokken bij onze afdeling. Astrid kon van het leven genieten door een lekker wijntje te drinken, gezellig op vakantie te gaan of gewoon lekker met een boek op de bank te zitten. Zij was sociaal ingesteld en heeft recent nog een zeer geslaagd labuitstapje medegeorganiseerd. Astrid kon het goed met collega’s vinden en er zijn echte vriendschappen ontstaan. Wij zijn heel verdrietig om haar te moeten missen. Ons medeleven gaat uit naar haar zoon Rick, verdere familie en vrienden. Wij willen alle VUmc medewerkers en ex-collega’s danken voor hun troostende woorden. De medewerkers van de afdeling hematologie

donderdag 11 juni gebakken zalm, ravigotesaus, frisse salade, grove frites, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 12 juni kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, vegetarische nasi, atjar + kroepoek, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vegetarische tomaatvermicellisoep zaterdag 13 juni gehaktbal, gevulde courgette, jus + vegetarische jus, bloemkool + bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep zondag 14 juni gebakken vis, remouladesaus, wortelen, frituur aardappel, gebonde tomaten, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 15 juni Döner kebab, knoflooken rode saus, rauwkost, pita broodje, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegetarische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep dinsdag 16 juni cordon bleu, Zweedse dalma, jus, doperwten, duchesse aardappel, gekookte aardappelen, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep woensdag 17 juni spare ribs, Amerikaansesaus, Amerikaanse salade, frites, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische mosterdsoep, vegetarische heldere aspergesoep

Ook VUmc is dank verschuldigd aan

Paul Nouwen Vanaf de start van de Stichting Gastenverblijf in 1995 tot zijn plotselinge overlijden op 18 mei 2009 was Paul Nouwen haar voorzitter, en hoe; we hadden ons geen betere kunnen wensen. Het doel van de stichting sprak hem zeer aan en het bestuur had een ijzersterke aan hem; vergaderingen wilde je niet missen; die waren een belevenis; altijd uitdagend, boeiend, doorspekt met sprankelende humor én effectief. Hij was een echte leider met courage en onvermoeid creatief; in grote lijnen (vooruit)denkend én met oog voor detail. Onder zijn bezielende leiding wist het bestuur in no time financiën te werven om de door de RvB beschikbare etages in de Hoogbouw te verbouwen tot een 15 kamers tellend Gastenverblijf met warme uitstraling; daar voelen gasten zich thuis. De 70 vrijwilligers liepen weg met deze zo sterk sociaal betrokken persoonlijkheid die vooral in mensen in nood daadwerkelijke interesse toonde. Zijn speeches bij het jaarlijkse uitje –laatstelijk nog op 7 mei- vormden het onbetwiste hoogtepunt. Ook de managers hadden gemakkelijk toegang tot hem en trokken van zijn kennis en kunde profijt. Zij konden altijd op hem terugvallen waar hij ook was. Hij gaf advies en wijze oordelen. Zo nodig maakte hij tijd om in Amsterdam te verschijnen. Een beroep op hem was werkelijk nooit tevergeefs. Met de plannen voor de nieuwbouw bemoeide hij zich het afgelopen jaar intensief. De medemens helpen; dat was ingebakken bij hem. Er moesten meer kamers komen opdat in de groeiende behoefte kon worden voorzien. Nee verkopen vanwege tekortschietende capaciteit accepteerde hij niet. Dat hij die uitbouw op papier nog heeft meegemaakt moet hem voldoening hebben gegeven. Paul Nouwen was, met zijn mededirecteur van de ANWB Jan Barkhof, ook van beslissende betekenis voor de komst van de Traumahelikopter bij VUmc. We zullen ons Paul Nouwen blijvend herinneren als een hooggeachte dierbare vriend en leermeester aan wie het VUmc bijzonder veel heeft te danken. Amsterdam, 29 mei 2009 fokko faber, adj.secretaris bestuur Gastenverblijf

Tracer 1 2 – 4 juni 2009

Zorgproces minutieus onder de loep

Innovaties vanuit ‘de bril van de patiënt’ Bij de voorbereidingen voor de nieuwe poli sneldiagnostiek oncologie staat patiëntoriëntatie centraal. Aan de hand van ‘patient journeys’ en spiegelgesprekken wordt het gehele zorgproces minutieus onder de loep genomen. “Wij kijken door de bril van de patiënt en passen daarop innovaties toe”, aldus oncoloog Henk Verheul.

denken we – met patiënten - bijvoorbeeld na over een patiëntvriendelijk wachtsysteem; gaan we werken met nummertjes of geven we patiënten een mobiele telefoon mee en bellen we hen vlak voor zij aan de beurt zijn?” Verheul denkt dat op grond van alle onderzoeksresultaten nog verbeteringen mogelijk zijn in de bejegening van patiënten. “Uit het Altuition-onderzoek blijkt dat wij op de bejegening heel goed scoren; patiënten voelen zich erg omarmd door de onze medewerkers. Maar op sommige punten kan het beter, zoals de informatievoorziening. Het onderzoek laat zien dat het voor patiënten heel belangrijk is te weten wat de volgende stap is en dat de patiënt niet alle informatie in een keer kan opnemen. Zeker bij ingewikkelde behandelingen, moet hij daarom informatie in hapklare brokken krijgen

Al eerder onderzocht onderzoeksbureau Altuïtion voor VUmc hoe de wensen van patiënten met kanker kunnen worden vertaald in de nieuwe polikliniek sneldiagnostiek oncologie, die vanaf begin volgend jaar verrijst op het dak van het polikliniekgebouw. De uitkomsten staan niet alleen aan de basis van twee speerpunten van de nieuwe poli: de 48-uurs diagnostiek en het ‘one stop shop’-principe. Ook vormden zij het uitgangspunt bij het ontwerp van de nieuwe poli, dat gebaseerd is op de principes van ‘healing environment’; een lichte omgeving met veel privacy en comfort, die rust uitstraalt.

Belevingswereld De werkgroep Inrichting zorgproces en de werkgroep Patiëntoriëntatie en service kwaliteit nemen met deze onderzoeksresultaten nu ook het gehele zorgproces minutieus onder de loep. Dit gebeurt samen met uitkomsten van ‘patient journeys’ (met de patiënt meelopen om te kijken wat hij precies ervaart) en spiegelgesprekken (diepte-interviews over de zorg en de bejegening met groepen patiënten). “Uit de spiegelgesprekken en patient journeys wordt duidelijk wat de patiënt precies ervaart en welke belevingsmomenten hij doormaakt. Samen met de eerdere onderzoeksresultaten krijgen wij zo een compleet beeld van de patiëntervaringen en welke specifieke

F o t o ’ s M a r k v a n d e n B r ink

n Liesbeth Kuipers

Wij moeten wij de draai maken naar de belevingswereld van de patiënt Gerda Berkhout: Wellicht geven we patiënten een mobiele telefoon mee en bellen we hen vlak voor zij aan de beurt zijn

zaken patiënten nog missen. Zo kunnen wij innovaties doorvoeren die naar verwachting een voorbeeld zijn voor andere zorginstellingen,” licht

In de poli willen we goede zorg koppelen aan een omgeving die bijdraagt aan vertrouwen en het verminderen van stress. hoogleraar geneeskundige oncologie Henk Verheul toe. Van een academisch ziekenhuis mag je verwachten dat je de beste

zorg krijgt en dat die zorg ook snel en efficiënt geboden wordt, vult zorgmanager Gerda Berkhout, lid van het kernteam, aan. “Maar het gaat om meer. In de nieuwe poli willen we goede zorg koppelen aan een omgeving die bijdraagt aan vertrouwen en het verminderen van stress. Om dat te realiseren, moeten wij de draai maken naar de belevingswereld van de patiënt. De patiënt journeys en spiegelgesprekken zorgen ervoor dat wij door de bril van de patiënt gaan kijken. Met welk beeld stapt een patiënt naar binnen, wat verwacht hij aan te treffen en sluit dat goed aan op de werkelijkheid? Zo kunnen wij de patiënt optimaal begeleiden.”

Pilot met diagnostische zorgpaden van start De nieuwe poli sneldiagnostiek oncologie biedt de patiënt binnen 48 uur een diagnose en waar mogelijk een behandelplan. De werkgroep Zorglogistiek ontwikkelt diagnostische zorgpaden waarmee dit doel kan worden bereikt. Na de zomer gaat een pilot van start met zes oncologische zorgpaden: dikke darm-, borst-, prostaat-, long-, hoofdhals- en hematologische tumoren (acute leukemie, (non)-Hodgkinlymfoom en multipel myeloom). Deze zorgpaden staan model voor de andere vijftien zorgpaden voor de nieuwe polikliniek sneldiagnostiek oncologie. “Wij willen een innovatieve zorglogistiek ontwerpen,” licht Sonja Zweegman, hematoloog en

voorzitter van de werkgroep Zorglogistiek, toe. “Enerzijds moet een zorgpad patiëntvriendelijk zijn en leiden tot minder contactmomenten en onzekerheid bij patiënten. Anderzijds dient het voor de specialisten, verpleegkundigen en administratief medewerkers gebruikersgemak op te leveren.”

Vervlechting De afgelopen maanden is onderzocht hoe het huidige diagnostisch proces verloopt en wat daarin de knelpunten zijn. Bij het onderzoek is ook geïnventariseerd wat de wensen zijn van de medewerkers en welke veranderingen in de diagnostische processen de komende vijf jaar te verwachten zijn. Hoogleraar wiskunde Ger Koole maakt

Henk Verheul

op grond hiervan een model, waarin bijvoorbeeld de afbeeldende onderzoeken binnen de zes zorgpaden in elkaar ‘vervlecht’ zijn, vertelt Zweegman. “De beschikbare capaciteit bij radiologie kun je efficiënt benutten door gebruik te maken van elkaars vrije plekken, de ‘slots’. Verder onderzoeken we of multidisciplinaire overleggen virtueel kunnen plaatsvinden en of de implementatie van andere apparatuur bij de pathologie tot snellere en meer gespreide verwerking van materiaal kan leiden.” Ger Koole presenteert eind mei zijn bevindingen. Daarna worden de reacties uit het veld geïnventariseerd en start de pilot.n LK

Tracer 1 2 – 4 juni 2 00 9 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Hobbels Bij het verbeteren van de organisatorische processen gaat het volgens Berkhout met name om het wegnemen van de vreemde hobbels die in de loop der tijd ongemerkt in zorgprocessen sluipen. “Vaak gaan we dan de hobbels omzeilen in plaats van die weg te nemen. Zo willen we onderzoeken of het mogelijk is om een patiënt na binnenkomst op de dagbehandelingsunit sneller te laten starten met de chemokuur door het verminderen van het aantal wachtmomenten. Met de betrokken medewerkers lopen we via het zogenoemde Lean Management Systeem het hele werkproces op dergelijke hobbels na. Daarnaast

zodat hij precies weet wat hem de komende tijd te wachten staat en waar hij aan toe is. Daar kunnen wij nog een stap in maken.”

Blijvend Het onderzoek naar de visie van patiënten zal niet voorbij zijn zodra de nieuwe poli is geopend, benadrukt Berkhout. “De nieuwe polikliniek is een mooie aanleiding om verbeteringen door te voeren. Maar de patiënt moet blijvend de mogelijkheid krijgen zich goed te voelen en goed bediend worden. Wij zullen daarom ook in de nieuwe poli continu onderzoeken hoe de zorg het beste bij de wensen van de patiënt kan blijven aansluiten.”

Onderzoek patiënt vlak voor multidisciplinair overleg De tijd die nodig is om de diagnose kanker te stellen duurt nu nog zes weken. Dat moet in de toekomst binnen 48 uur bekend zijn. Hoe pakt VUmc dat aan en wat betekent dit voor de organisatie? “Het belangrijkste bij de realisatie van de 48 uursdiagnose is de ontwikkeling van zorgpaden,” meent Bas Geerdes, directeur instituut ondersteuning patiëntenzorg. “Dat is een heel karwei, want allerhande zaken worden meegenomen, zowel de doelmatigheid als de patiëntveiligheid en patiëntoriëntatie. Tegelijkertijd heb je te maken met ‘shared services’, zoals de radiodiagnostiek, de operatiekamers en het lab. Het

is de kunst de logistiek zo te organiseren dat in korte tijd patiënten alle onderzoeken ondergaan en alle specialisten beschikken over de onderzoeksuitslagen en multidisciplinair een diagnose kunnen stellen.”

ict-systeem, waarin alle data van patiënten voor iedereen inzichtelijk zijn.”n LK

Ook het multidisciplinaire overleg is een belangrijke schakel, vervolgt Geerdes. “Het voordeel van de nieuwe situatie is dat artsen zich niet zoveel hoeven te verplaatsen. Wellicht zijn hierdoor meerdere multidisciplinaire overleggen mogelijk. Vind er een bepaald multidisciplinair overleg plaats, dan zorg je ervoor dat die betreffende patiënten vlak daarvoor de onderzoeksmolen ingaan. De 48 uurs-diagnose zal dan ook erg steunen op een geïntegreerd 7

donderdag 4 juni – aula – 13.45 uur, N. Hamdani, ‘Determinants of Progressive Myocardial Deterioration in Human Heart Failure’ promotoren: prof.dr. W.J. Paulus, prof.dr. G.J.M. Stienen; copromotor: dr. J. van der Velden vrijdag 5 juni – aula – 10.45 uur, D. Fontijn, ‘Melanoma, the role of basic Fibroblast Growth Factor in the aggressive behaviour and chemotherapy response’ promotor: prof.dr. E. Boven; copromotor: dr. M.C.A. Duyndam maandag 15 juni – aula – 13.45 uur, M.J. Mooij, ‘Mobile genetic elements of nosocomial pathogens’ promotor : prof.dr. P.H.M. Savel koul ; copromotoren : prof.dr. C.M.J.E. Vandenbroucke-Grauls dr. W. Bitter dinsdag 16 juni – aula – 13.45 uur, J. Wilschut, ‘Tussen psychiatrie en filosofie. De dynamische psychiatrie van Eugène A.D.E. Carp (1895-1983)’ promotoren : prof.dr. E.S. Houwaart, prof.dr. W. van Tilburg donderdag 18 juni – aula – 13.45 uur, R.M.A. van Nispen, ‘Longitudinal measurement of the older patient’s vision-related quality of life’ promotoren: prof.dr. G.H.M.B. van Rens, prof.dr. P.J. Ringens; copromotor: dr. D.L. Knol vrijdag 19 juni – aula – 13.45 uur, M.N.A. Bijman, ‘Docetaxel in ovarian cancer: a study on its role as inhibitor of cell motility and its use in combination with targeting agents’ promotor: prof.dr. E. Boven; copromotoren: dr. G.P. van Nieuw Amerongen, dr. M.L. Janmaat maandag 22 juni – aula – 15.45 uur, S.J. Smeets, ‘Genetic and functional analysis of head and neck carcinogenesis’ promotoren: prof.dr. R.H. Brakenhoff, prof.dr. C.R. Leemans; copromotoren: dr. B.J.M. Braakhuis, dr. B. IJlstra dinsdag 23 juni – aula – 13.45 uur, J. den Dunnen, ‘C-type Lectin Signaling in Response to Pathogens’ promotor: prof.dr. Y. van Kooyk; copromotoren: dr. T.B.H. Geijtenbeek, dr. S.I. Gringhuis maandag 29 juni – aula – 13.45 uur, Z.F. Lu, ‘Adipose stem cells for intervertebral disc regeneration: role of the microenvironment’(ONDER VOORBEHOUD) promotoren: prof.dr. R.A. Bank, prof.dr. P.I.J.M. Wuisman (†); copromotor: dr. M.N. Helder dinsdag 30 juni – aula – 10.45 uur, M. van der Leeden, ‘Foot impairments and related disability in patients with rheumatoid arthritis’ promotor: prof.dr. J. Dekker; copromotor: dr. M.P.M. Steultjens woensdag 1 juli – aula - 10.45 uur, J. Fachiroh, ‘New Approaches for Primary Diagnosis and Screening of Nasopharyngeal Carcinoma by Using Epstein-Barr virus Markers’ promotor: prof.dr. J.M. Middeldorp; copromotor: prof.dr. S.M. Haryana woensdag 1 juli – auditorium – 13.45 uur, M.N. Sitaresmi, ‘Non-Compliance with Childhood. Acute Lymphoblastic Leukemia Treatment in Indonesia’ promotoren: prof.dr. A.J.P. Veerman, prof.dr. D. Djauhar Ismail, prof.dr. A. Sutaryo woensdag 1 juli – auditorium – 15.45 uur, S. Mostert, ‘Compliance with childhood leukemia treatment in Indonesia. Influence of socio-economic status on treatment refusal or abandonment’ promotoren: prof.dr. A.J.P. Veerman, prof.dr. A. Sutaryo donderdag 2 juli – aula – 10.45 uur, A. Thijs, ‘Platelet activity and atherothrombosis’ promotoren: prof.dr. C.D.A. Stehouwer, prof.dr. P.C. Huijgens Bijeenkomst donderdag 18 juni, 19:00 uur tot 21:00 uur - fondsenwervende borrel Time Out Familiekamers op Landgoed Duin & Kruidberg, voor informatie kunt u contact opnemen met Rick van den Berge, (023) 512 1806 of per mail rick. [email protected]

8

Reumatische voet vraagt om aandacht De reumatische voet heeft tot nu toe weinig aandacht gekregen in wetenschappelijke literatuur. Dat is opmerkelijk omdat voetproblemen grote gevolgen kunnen hebben voor het dagelijks functioneren van reumapatiënten. Marike van der Leeden schreef een proefschrift met als doel meer inzicht te krijgen in voetafwijkingen bij reumatoïde artritis en de gevolgen daarvan. Zij promoveert op 30 juni aanstaande.

als de patiënt weinig tot geen last heeft van reuma, heeft een substantieel deel van de patiënten ontstekingsverschijnselen in de voorvoet.” Ook onderzocht Van der Leeden meetinstrumenten zoals het zogeheten drukplatform. Hiermee kan de functie van de voet tijdens het lopen betrouwbaar gemeten worden. Op het drukplatform is te zien op welke punten in de voet de meeste druk wordt uitgeoefend. Dat is meestal ook de plek waar de klachten zich voordoen.”Er zou nog nader onderzoek naar gedaan moeten worden, maar er bestaat een verband tussen de duur van de ziekte en de druk- en loopkenmerken die gemeten worden bij een patiënt. Dit wijst op veranderingen in de drukverdeling en het looppatroon tijdens de ziekte.” Hoewel promotieonderzoek altijd aanleiding geeft tot meer onderzoek is het belangrijkste advies van Van der Leeden: “Onderzoek bij patiënten met reumatoïde artritis altijd de voeten. Patiënten met een verhoogd risico op loopproblemen kunnen vroeg in de ziekte geïdentificeerd worden. En als je er vroeg bij bent kun je een hoop voor de patiënt betekenen.”

n Pauline Diemel

Sinds acht jaar werkt Van der Leeden als fysiotherapeut en bewegingswetenschapper bij het Jan van Breemen Instituut (jbi). Een instituut dat gespecialiseerd is in klachten en afwijkingen aan het houdings- en bewegingsapparaat bij reumapatiënten. “In het onderzoek naar reumatoïde artritis, een chronische ontstekingsziekte van de gewrichten, bleken de voeten onderbelicht. Met dit proefschrift wil ik afwijkingen in de voet, met name in de voorvoet, en de daaraan gekoppelde beperkingen in het dagelijks leven inzichtelijk maken.” Van der Leeden maakt voor haar onderzoek gebruik van een database waarin de gegevens van ruim achthonderd patiënten van het JBI zijn opgeslagen. Zij doorzocht deze gegevens op het voorkomen van stoornissen in de voorvoet en loopproblemen tijdens de eerste acht jaar van reumatoïde artritis. Uit het

F o t o M a r k v a n d e n B r ink

Agenda

onderzoek blijken voet- en loopproblemen veel voor te komen. Maar liefst zeventig procent van de patiënten met reumatoïde artritis heeft in

Robot loopt door bewegingslaboratorium

Meer zicht op behandeling kinderen met loopproblemen Half april verwelkomde het bewegingslaboratorium een ongebruikelijke gast: een lopende robot van de TU Delft. ewegingswetenschappers onderwierpen ‘Flame’ een dag lang aan een volledige loopanalyse. Het onderzoek kan bijdragen aan het opvullen van hiaten in de kennis over het menselijk lopen. n Jeroen Kleijne “Het bijzondere van deze robot is dat ze hebben geprobeerd het menselijk lopen zo veel mogelijk na te bootsen”, vertelt bewegingswetenschapper Marjolein van der Krogt. “Als je Flame vergelijkt met de geavanceerde Japanse robots voor huishoudelijke taken zie je dat ze daar hele grote motoren nodig hebben voor de aandrijving van de robots. Alle bewegingen van die Japanse robots worden precies aangestuurd. De robot van de tu maakt veel meer gebruik van de passieve eigenschappen van het systeem. Het been van de robot zwaait bijna helemaal passief naar voren en ook het standbeen is als het ware een soort slinger waar de robot overheen pendelt. Niet iedere gewrichtshoek ligt van te voren precies vast, waardoor de robot efficiënter loopt en minder energie verbruikt. Veel meer zoals het menselijk lopen.”

Bij de test in het bewegingslaboratorium hebben de onderzoekers Flame aan een standaard loopanalyse onderworpen. “De precieze bewegingen hebben we gemeten met lampjes op de robot die we met camera’s kunnen vastleggen. Ook hebben we met krachtplaten in de grond de kracht gemeten die de robot uitoefent op de grond. Met die gegevens gecombineerd kun je berekenen welke krachten op welk moment in de gewrichten geleverd worden. Omdat de robot ook interne metingen uitvoert en alle onderdelen vaste afmetingen hebben, is het een goede check voor onze meetmethodes.”

Lopen begrijpen Volgens Van der Krogt kunnen bewegingswetenschappers ook in andere opzichten iets opsteken van het lopen van een robot. Voor haar proefschrift over loopafwijkingen bij kinderen met cerebrale parese werkte ze al samen met de robotgroep uit Delft. “Het belangrijkste doel van de samenwerking is: het lopen zelf beter begrijpen. Bij het bouwen van een robot komen de ingenieurs vaak dezelfde problemen tegen als de bewegingswetenschappers bij de patiënten. Daardoor krijgen we meer duidelijkheid over de hiaten in de kennis en kun je gerichter onderzoek doen. Uiteindelijk kan deze kennis bijdragen aan een betere, oorzaakgerichte behandeling van kinderen met loopproblemen.”

Tracer 1 2 – 4 j u ni 2009 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

de eerste twee jaar voetproblemen. Twee jaar later is dat nog steeds veertig procent. Van der Leeden: ”Zelfs als de ziekte in remissie is, dus

Neef-nicht huwelijk minder riskant dan gedacht Met een oproep tot een verbod op neef-nichthuwelijken zette de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher het maatschappelijke debat over huwelijken tussen verwanten op scherp. De risico’s op erfelijke aandoeningen blijken echter minder groot dan veel mensen denken, zegt Anne Marie Plass, onderzoeker van het EMGO. In april riep de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher in een opiniestuk in De Volkskrant op tot een verbod op neef-nichthuwelijken. Volgens Asscher zouden allochtone ouders problemen rondom een zwakbegaafde zoon oplossen door een (verwante) importbruid als mantelzorger/ echtgenote naar Nederland te halen. Zo’n huwelijk vergroot de kans op zwakbegaafde kinderen en dat is onwenselijk, aldus de wethouder. Plass, senior onderzoeker van het emgo Instituut, vindt het huwelijksverbod ongenuanceerd. “Asscher trekt het neef-nichthuwelijk in het negatieve naar bepaalde bevolkingsgroepen en gaat daarbij voorbij aan de positieve ervaringen met huwelijken in de familiekring. In veel culturen zijn huwelijken tussen verwanten gebruikelijk. Ook in Nederland wordt in bepaalde besloten, religieuze gemeenschappen nog steeds binnen de familie getrouwd. Mijn belangrijkste bezwaar is echter dat dit verbod geen oplossing biedt voor het probleem dat Asscher aankaart. Het zou beter zijn om de ouders van zwakbe-

Joost Dekker, hoogleraar revalidatiegeneeskunde van VU medisch centrum, is de promotor van der Leeden. Dekker is aangetrokken om het wetenschappelijk onderzoek op te zetten op de paramedische afdeling van het Jan van Breemen Instituut.n JBI.

gaafde kinderen de weg te wijzen naar de reguliere zorg. Daarnaast moet de voorlichting aan verwante paren met een kinderwens worden verbeterd.” “Ouders die niet verwant zijn hebben een kans van 2% op een kind met een erfelijke aandoening,” legt Plass uit. “Bij verwante paren is die kans ongeveer 4%: dubbel zo groot, maar nog steeds gering. Dit verhoogde risico is vergelijkbaar met het risico dat ‘oudere moeders’ lopen op een kind met een aangeboren afwijking en ouders die gebruik maken van IVF, zoals onlangs is gebleken. Terwijl echter oudere aanstaande moeders uitgebreid worden geïnformeerd, screeningprogramma’s krijgen aangeboden en zelf mogen beslissen wat ze doen, dreigt voor neven en nichten een huwelijksverbod. Voor de ene groep zijn we heel zorgvuldig, voor de andere niet.” Binnen het emgo instituut loopt momenteel een onderzoek onder leiding van Martina Cornel en Leo ten Kate (beiden klinisch genetici) naar betere voorlichting aan verwante stellen over hun daadwerkelijke erfelijkheidsrisico. De onderzoekers proberen een methode te ontwikkelen waarmee onderscheid gemaakt kan worden tussen verwante ouders met een verhoogd risico en verwante paren met een risico dat gelijk is aan dat van niet-verwante ouders. “Met gerichte informatie en het aanbieden van de diverse mogelijkheden binnen de zorg, zoals bijvoorbeeld preimplantatie genetische diagnostiek (pgd) en prenatale diagnostiek kunnen ouders een bewuste keuze maken,” denkt Plass. “De mogelijkheden zijn er, dus waarom zou je die deze groep niet bieden?” n UW

Geliefde hoogleraar Herman van Geijn neemt afscheid Halverwege valt het interview even stil. De vraag waarom hij voor verloskunde koos, roert hem. Hij verontschuldigt zich voor de glimp van emotie. “Dit was niet de bedoeling.’’ De herinnering aan het waarom is nog niet vervaagd. Het tekent de mens prof. dr. Herman van Geijn (1945). Een man die nog zeer betrokken is bij zijn werk als verloskundige en gynaecoloog. Op 5 juni neemt de geboren Fries afscheid van VUmc.

Van Geijn verrichtte veel onderzoek naar het effect van medicatie, de invloed van stressfactoren en het nut van operatieve ingrepen. Centraal in zijn werk stond steeds de patiënt. “Ik vind dat alles wat je binnen een ziekenhuis doet om de patiënt heen moet bouwen. De patiënt mag nooit ontevreden van je spreekuur weggaan. En heb je op een bepaald moment te weinig tijd, dan moet je zorgen dat je opnieuw tijd maakt. De bejegening van de patiënt speelt daarin ook een grote rol. Niet alleen luisteren, maar ook inzicht geven in het proces. Waar liggen de mogelijkheden en hoe benutten we die?’’

“Foetale bewaking moet meer aandacht krijgen”

Op een jaar na is Van Geijn drie decennia verbonden aan VUmc. Hij kan terugzien op een afwisselende loopbaan, die hem van jongste staflid bij de afdeling verloskunde en gynaecologie tot zijn benoeming als hoogleraar bracht. Zijn rol als opleider en hoofd vervulde hij met verve, de patiënt stond centraal. De geboren Heerenvener zegt minder met gynaecologie te hebben dan met verloskunde. “Daar lag mijn primaire belangstelling, dat heeft te maken met een traumatische ervaring tijdens mijn co-assistentschap. Toen dacht ik: ik kan mogelijk iets betekenen in de verloskunde. “High-risk verloskunde, met name de preventie van vroeggeboorte, had zijn bijzondere interesse. “Vroeger stierf 85 procent van te vroeggeboren kinderen kort na de geboorte. Dat is typisch iets waarvan ik denk; dat moet je voorkomen. Of me dat ook gelukt is? Op individueel patiëntniveau wel, nationaal en internationaal gezien maar mondjesmaat.’’

Tegenvaller Foetale bewaking zal in zijn af-

F o t o M a r k v a n d e n B r ink

n Ruud Pattiapon

De patiënt mag nooit ontevreden van je spreekuur weggaan zijn, maar waar we heel belangrijke beslissingen op moeten nemen. West-Europa staat in vergelijking met Afrika, Azië en Latijns-Amerika verloskundig aan de top, maar Nederland niet. Dat valt tegen, maar waar het aan ligt, is niet duidelijk.’’

scheidsrede de hoofdmoot vormen. “Ik vind dat we in Nederland serieuzer met foetale bewaking moeten omgaan. Er gaat teveel mis. Een groot probleem hierbij is dat de middelen heel beperkt zijn. We gebruiken technieken die heel indirect

Zorgverzekeraars onder de indruk

Samenwerking GGZ inGeest - VUmc De geest uit de fles?

Symposium over psychiatrie en zingeving

Wat is de zin van het leven? Dergelijke zingevingsvragen horen onlosmakelijk bij de psychiatrie, zowel in religieuze als niet-religieuze zin. Zingeving kan op verschillende manieren bijdragen aan het herstel van een patiënt, bijvoorbeeld door aandachtig te luisteren naar het levensverhaal en het samen zoeken naar een nieuw perspectief en betekenisgeving. Ook binnen het medisch beroep zelf spelen zingevingsvragen een belangrijke rol. Het suïcide-percentage onder psychiaters, artsen in het algemeen en verpleegkundigen is hoger dan in iedere andere beroepsgroep. Een therapeut kan gemakkelijk het gevoel krijgen tekort te schieten en

Dat zorgverzekeraars een steeds belangrijkere stakeholder voor zorginstellingen worden is sinds de intrede van de marktwerking geen nieuws meer. Om zorgverzekeraars te laten zien waar VUmc goed in is, organiseerde de afdeling Verkoop & Marktonderzoek op 29 mei de dag voor de zorgverzekeraar. Philip Scheltens toonde de toekomst van het Alzheimercentrum in het VUmc, Danielle Timmermans gaf een presentatie over hoe zorgconsumenten omgaan met gezondheidszorg risico informatie. Wim Stalman en Bas

teleurgesteld raken in het vak. Hoe om te gaan met eigen gevoelens van beperktheid en machteloosheid? De relevantie en betekenis van zingevingsvragen van patiënten én van hulpverleners komen aan de orde tijdens vier lezingen in het ochtendprogramma op 22 september. Sprekers zijn emeritus hoogleraar klinische psychiatrie VUmc Willem van Tilburg, Herman van Praag (emeritus hoogleraar psychiatrie aan de universiteiten van Groningen, Utrecht, Maastricht en het Albert Einstein College of Medicine in New York, Wilma Boevink (Trimbos-medewerker) en Herman Kief (psychiater/mede-oprichter van Stichting Psychotherapie). Het middagprogramma biedt keuze uit vijftien praktische workshops. Een daarvan ‘Inspiratie voor managers’ wordt geleid door o.a. Emile Lohman, voorzitter raad van bestuur umc St Radboud. Voor meer informatie en reserveringen: www.vupodium.nl

F o t o M a r k v a n d e n B r ink

Dinsdag 22 september organiseren ggz inGeest en VU podium in Felix Meritis in Amsterdam een dagsymposium over zingeving in de psychiatrie. Het symposium is bedoeld voor psychiaters, psychotherapeuten, psychologen en verpleeg-kundigen die in contact staan met patiënten en andere geïnteresseerden.

Geliefd Respect voor anderen is voor Van Geijn een vanzelfsprekendheid. “Dat verdient iedereen, en krijg je dat niet, dan kan je het opeisen. Ik werk graag horizontaal.’’ Naar verluidt is Van Geijn geliefd bij zijn medewerkers. “Ik heb de indruk dat ze me wel mogen,’’ reageert hij bescheiden. Met voldoening kijkt Van Geijn op zijn werkzame leven terug. Promoties volgden elkaar op een haast ‘natuurlijke’ wijze op. “Ik heb een tijdje in de VS gewerkt en daar zei een collega tegen me: ‘you have a golden spoon in your mouth’. Ach, je bent toevallig net ergens op het juiste moment.’’ Na 5 juni zal hij samen met zijn vrouw in hun huis in het Franse Touraine de geneugten van het vrije leven opsnuiven. Zelfs een tijdelijk terugkeer naar zijn werk zit er niet in. “Dat is ook wat mij typeert. Ik vind het moeilijk om terug te komen in een setting waarin het niet meer zo is als het was. Ik heb heel lang gevoetbald, maar nu ga ik niet meer naar een wedstrijd van mijn team kijken. Nee, klaar ben ik niet, maar met dit werk ik ga wel stoppen. Ik wil aan mijzelf denken en aan mijn vrouw. Ze heeft me veel moeten missen.’’

Tracer 1 2 – 4 juni 2 00 9 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Geerdes brachten de recente prestaties van het VUmc op het gebied van onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg voor het voetlicht. In de middag konden de zorgverzekeraars een kijkje nemen in het ziekenhuis. Kinderstad werd daarbij natuurlijk niet overgeslagen. En dan wordt ook een zorgverzekeraar weer een beetje kind. In het najaar zal er opnieuw een dag voor de zorgverzekeraars worden georganiseerd die in het teken zal staan van het b segment. n EK

“De HSMR (hospital standardized mortality rate) geeft een heel globaal overzicht van de veiligheid en kwaliteit in een ziekenhuis. Op basis daarvan kun je als ziekenhuizen verbeteringen doorvoeren. Dat gaat niet van de ene op de andere dag, maar kost tijd. In het getal wordt de ziektelast van de mensen meegenomen.” Bas Geerdes, directeur instituut patiëntenzorg, over de oproep van minister Klink om in 2010 de sterftecijfers van ziekenhuizen openbaar te maken. Radio Noord-Holland, 19 mei “Alle vrouwen zijn bang voor borstkanker, maar de kans dat je aan een hartprobleem overlijdt, is negen keer zo groot.” Cardioloog Yolande Appelman over hartkwalen bij vrouwen, doodoorzaak nummer 1. nrc, 23 mei “Het laat zien dat we de mensen die er moeten verblijven de moeite waard vinden, dat we ze willen opvangen in een fatsoenlijke omgeving.” Verplegingswetenschapper Barbara Stringer (ggz inGeest) over het project ’De eerste vijf minuten; het halve werk’ om het aantal separaties in isoleercellen terug te dringen. Trouw, 23 mei “We controleren het bloed op cholesterol en suikerziekte, we meten de bloeddruk, de spierkracht, lengte en gewicht. Verder krijgen ze een paar testen die het geheugen en concentratievermogen meten.” Psychologe Hannie Comijs (VUmc/ggz inGeest) over een groot onderzoek naar depressie bij ouderen. Parool, 23 mei “Maar als je alles laat versloffen en ervan uit gaat dat het altijd goed zal blijven, dan zal het slechter worden.” Remy Hira Sing, hoogleraar jeugdgezondheidszorg, over ouders die nu massaal naar de consultatiebureaus komen, ook laagopgeleiden en allochtonen, terwijl minister Rouvoet hier overweegt te bezuinigen. Volkskrant, 25 mei “We gaan specialistische testjes doen om de verliefde of liefdesverdrietige gevoelens van deze mensen in kaart te brengen.” Arts-onderzoeker Carolien Bulte over de eenmalige poli Liefde en Liefdesverdriet in VUmc op 6 juni. Giel Beelen, 3FM, 25 mei. “Het gaat hem zeker niet helpen om blessures te voorkomen. Je verwijdert de kiezen alleen als er een chronische ontsteking is of sprake van een afwijking. Preventief verwijderen is echt gebaseerd op bakerpraatjes.” Kaakchirurg Jacques Baart over voetballer Van Persie die zijn verstandskiezen preventief laat verwijderen om zo blessures te voorkomen. Radio I, dinsdag 26 mei.   “Er zijn wel ideeën waar het vandaan komt. Dat gaat in de richting van een andere hersenontwikkeling of zelfs een andere genetische aanleg. Hoe het precies zit zal nog wel enige jaren duren voordat we dat weten.” Medisch psycholoog Peggy Cohen-Kettenis over Mick die als Sara werd geboren. In: Het zal je maar gebeuren, bnn, dinsdag 26 mei

9

Prikbord

Gevraagd: een simpel bootje

Niet geslaagd Het body board wat Daphne Bloemkolk in Tracer 11 te koop aanboodt ligt nog onder haar bureau. Er is tot nu toe geen belangstelling voor. En dat terwijl het om een complete bodyboarduitrusting gaat, inclusief draagtas en flippers maat 42-45. Wie biedt?

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

Astrid van der Veldt ‘Ik ben op zoek naar een simpel bootje, maximaal circa 2 meter, om te varen in slootjes, geen motorboot.’ Deze bescheiden advertentie zette Astrid van der Veldt, medewerker medische codering op het Prikbord. Waarom niet een lekkere grote boot met motor? “We wonen aan een

in een bootje stappen. We hebben al een aantal plastic bootjes gehad, maar die gaan steeds kapot, dus daarom zijn we nu op zoek naar een wat steviger soort. Roeispanen hebben we genoeg, want die blijven van al die plastic boten over.”

Via Via

ff lunchen

Soms komen nieuwe medewerkers ‘via via’ binnen. Ze worden getipt door een buurvrouw, vriend(in) of ontmoeten een VUmc-er in de kroeg die vertelt hoe leuk het werken hier is. Zo worden medewerkers ambassadeurs voor VUmc en halen mensen over de streep om hier te komen werken. Nieuwe medewerkers waarop met de huidige krapte op veel afdelingen vaak met smart wordt gewacht. Komende maanden in Tracer een serie met nieuwe medewerkers die ‘via via’ bij ons terecht kwamen.

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­borrel of een verjaardags­ feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

Petra Kunkeler opleider van de verpleegkundige vervolgopleiding tot O&G verpleegkundige Yvonne Groenevelt administratief medewerkster vervolgopleiding tot O&G verpleegkundige 

Wie Hoofden voeding van alle UMc’s Wanneer 28 mei Waar De Waver Waarom De hoofden voeding komen vier keer per jaar bijeen voor collegiaal overleg Opvallend Er werd een Marokkaans buffet geserveerd

“We praten over het vak, ontwikkelen gezamenlijk beleid en we wisselen kennis en ervaring uit zodat we van elkaar kunnen leren.” Aan het woord is Martin Roosemalen, hoofd voeding VUmc. Donderdag 28 mei was Roosemalen gastheer en hij trakteerde zijn collega’s op een Marokkaans buffet. Waarom Marokkaans? “Als VUmc doen we ook binnen voeding veel aan interculturalisatie. Ten opzichte van de andere UMC’s lopen we daarin voorop. De wereldkeu-

kleine sloot, die zich rondom een huizenblok slingert, dus een grote boot past hier simpelweg niet.” Astrid woont sinds een jaar in de wijk Nieuw Oosteinde in Aalsmeer op zo’n vijf kilometer van de Westeinderplassen. “De boot is vooral bedoeld als speelboot voor de kinderen. Ze kunnen via een vlondertje

ken zie je bij ons terug in de menucyclus voor patiënten, in het menu aanbod in het medewerkersrestaurant, maar ook in ons banqueting assortiment. Ik wilde mijn collega’s daar kennis mee laten maken. Er stond o.a harirasoep, gebakken sardines en een warm pasteitje op het menu.” Wat levert de samenwerking verder concreet op? “We hebben de intentie om grote projecten gezamenlijk aan te besteden. Dat kan een fors prijsvoordeel opleveren. Zo zijn we op zoek naar een

nieuw voedingsmanagementsysteem. We hebben gezamenlijk het programma van eisen opgesteld. In de toekomst zullen we dit ook doen voor bijvoorbeeld koffieautomaten. Of het een inspirerende bijeenkomst was? Jazeker. Op het gebied van e-learning over voedselveiligheid lopen we als VUmc niet voorop. Wat dat betreft hebben we een hoop bij de anderen te halen.”

Lorenzo

Hoe kennen jullie elkaar? Petra: “We zijn van 1984 tot 2003 buren geweest. Ik kende Yvonne als een lieve, betrouwbare en consentieuze vrouw.Volgens mij paste ze prima in ons team en bij de functie.” Wat heb je Yvonne over VUmc vertelt? Petra: “Yvonne had geen zin meer in een commerciële functie. VUmc leek me voor haar een goede werkplek, de sfeer hier is veel relaxter dan in het bedrijfsleven. In ons team is alles bespreekbaar en we zijn flexibel. En VUmc is een lerende organisatie.” Waarom wilde je bij VUmc werken? Yvonne: “Ik heb 26 jaar bij een bank gewerkt. Op het laatst in een commerciële functie, maar dat is niet mijn ding. Toen de bank ging reorganiseren verviel mijn functie. Ik ben eerst thuis gebleven, maar na een half jaar wilde ik weer aan de slag in een administratieve functie. En toen vroeg Petra of ik als uitzendkracht op haar afdeling een project wilde doen. Toen ik daar eenmaal werkte kwam er een functie vrij op het secretariaat en ook toen heeft Petra me gestimuleerd daar op te solliciteren.” Hoe bevalt het? “Het bevalt prima. Ik heb wel moeten wennen, aan het ander soort werk, maar ook aan de organisatie. De sfeer bevalt me goed en de inhoud van het werk is leuk. Daarnaast zien Petra en ik elkaar nu vaker dan toen we buren waren. We carpoolen zelfs twee a drie keer per week.”n EK

10

Tracer 1 2 – 4 j u ni 2009 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg