Bezuinigingsplan gemeente Laarbeek (periode 2012 t/m 2017)
23 maart 2011
1/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
1. Aanleiding Door de economische crisis is ook Nederland in financieel slecht weer terecht gekomen. Om niet de problemen van deze tijd door te schuiven naar volgende generaties heeft het Kabinet besloten tot bezuinigingen. In de aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen deden verschillende bedragen en termijnen de rondte. De rijkskortingen zouden direct gevolgen hebben voor de gemeentekas.
2. Inleiding In het afgelopen jaar is veelvuldig aandacht besteed aan de gevolgen van de aangekondigde Rijksbezuinigingen. Op basis van onze laatste informatie (decembercirculaire 2010 en overige ontwikkelingen) moeten we uitgaan van een bezuiniging van € 1,4 miljoen. Daarnaast is in het Regeerakkoord opgenomen dat een aantal taken gedecentraliseerd gaan worden: Jeugdzorg, Wajong, delen van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, maar ook Regionale Uitvoeringsdiensten. Met de decentralisatie van deze taken krijgt de gemeente extra werk, moet nieuwe expertise opbouwen, nieuwe werkrelaties aangaan (nieuwe partners in het veld) en deze taken integreren in haar organisatie. De middelen voor de uitvoering worden echter op voorhand al gekort, vanuit de gedachte dat de gemeente deze taken goedkoper kan uitvoeren! Gemeenten staan dus voor de uitdaging om met minder geld een goed voorzieningenniveau in stand te houden, nieuwe vormen van samenwerking te zoeken, een adequate dienstverlening passend bij deze tijd aan te bieden. Dit alles op een efficiënte wijze, zodat de kwaliteit gewaarborgd blijft tegen zo laag mogelijke kosten. In het nu voorliggende bezuinigingsplan wordt een totaal van bijna € 1,8 miljoen gepresenteerd aan mogelijke aanvaardbare bezuinigingen. Hieruit is een taakstelling opgenomen van € 1,6 miljoen. Hiermee creëren we enerzijds enige speelruimte: de effecten van de voorgestelde bezuinigingen en overige ontwikkelingen kunnen in de praktijk anders uitvallen. Anderzijds ontstaat mogelijk enige financiële ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Deze ruimte gaat pas ontstaan in 2015 en loopt in de volgende jaren verder op. Het voorliggend bezuinigingsplan is gebaseerd op de eerder in de raad (25 november 2011) besproken bezuinigingsmaatregelen. Omdat we uiteindelijk minder hoeven te bezuinigingen dan we aanvankelijk dachten zijn een aantal maatregelen, waarvan de uitvoerbaarheid of de wenselijkheid minder geacht worden, niet meer opgenomen. Bij de verschillende onderdelen komen we hier nog op terug.
3. Financiële positie gemeente Laarbeek Gemeenten zijn voor hun inkomsten in grote mate afhankelijk van de rijksoverheid. Hun grootste bronnen van inkomsten zijn de algemene uitkering uit het gemeentefonds, die zij grotendeels naar eigen inzicht mogen besteden, en specifieke uitkeringen van departementen, die geoormerkt zijn voor bepaalde beleidsterreinen. De overige eigen inkomsten van de gemeenten betreffen rente en dividenden, inkomsten uit toegangsprijzen, uit grondexploitatie, etc. Voor een goed beeld van waaruit we ‘vertrekken’ is ons huidig financieel meerjarenperspectief van de begroting 2011 geactualiseerd om zo een juist beeld te krijgen van de geraamde tekorten. Hierin zijn de decembercirculaire 2010 en overige ontwikkelingen verwerkt.
2/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
Tekorten meerjarenperspectief 2012-2017 2012
2013
€ 849.000,-
2014
€ 976.000,-
€ 998.000,-
2015
2016
€ 1.310.000,-
€ 1.310.000,-
2017 € 1.430.000,-
Op dit moment spreken we dus over een taakstelling van € 1,4 miljoen over de periode tot en met 2017. Zoals bij de inleiding reeds aangegeven, wordt in dit bezuinigingsplan uitgegaan van een te realiseren taakstellende bezuiniging van uiteindelijk € 1,6 miljoen. Taakstellende bezuiniging 2012 t/m 2017 2012
2013
€ 850.000,-
2014
€ 960.000,-
€ 1.000.000,-
2015
2016
€ 1.340.000,-
€ 1.400.000,-
2017 € 1.600.000,-
Deze te realiseren taakstellende bezuiniging (€ 850.000,- in 2012, oplopend naar € 1,6 miljoen in 2017) zal worden betrokken bij de samenstelling van de Kadernota 2011. Gemeentelijke inkomsten 2011 De gemeente Laarbeek behoort tot de groep gemeenten, die voor het grootste deel van hun inkomsten afhankelijk is van de rijksoverheid. De Algemene Uitkering 2011 bedraagt € 15.456.000,- (± 46% van de totale gemeentelijke inkomsten). Hiervan vormt € 1,6 miljoen de Integratie-uitkering Wmo. Voor de begroting 2011 laat dat het volgende beeld zien:
Verdeling inkomsten begroting 2011
Overige inkomsten
12%
Algemene Uitkering
Belastingen etc.
46%
21%
Overige Rijksinkomsten
21%
3/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
Gemeentelijke uitgaven 2011 De begroting 2011 van onze gemeente kent de volgende geraamde uitgaven: Personeel Kapitaallasten Inkoop en investeringen Gemeenschappelijke regelingen WMO Bijstand/uitkeringen Subsidie Toevoeging vermogen Nog in te delen uitgaven
€ € € € € € € € €
8 2 7,1 4,5 2,3 3,2 4 2,1 0,8
miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen
Totaal
€ 34 miljoen Uitgaven Begroting 2011
Nog in te delen uitgaven Toevoeging vermogen 2% 6% Subsidies 12%
Personeel 24%
Bijstand/uitkeringen 9%
Kapitaallasten 6%
WMO 7% Gemeensc happelijke regelingen 13%
Inkoop en investeringen 21%
4. Uitgangspunten Bij de start van het bezuinigingstraject (maart 2010) zijn ook uitgangspunten, randvoorwaarden en criteria vastgelegd. Deze vormen het vertrekpunt van het gehele traject. Onderstaand treft u deze nogmaals aan. Een aantal punten zijn inmiddels gedateerd of gewijzigd, maar ze staan er toch bij voor de volledigheid. De volgende uitgangspunten worden gehanteerd: 1.
2010 was een jaar met beperkte taakstelling Voor het jaar 2010 is al een taakstelling in de begroting opgenomen. Personeel: € 50.000,- o.a. door middel van een selectieve vacaturestop De overige taakstellingen lopen vanaf 2012 en lopen op tot € 1.430.000,- in 2017.
4/16
Gemeente Laarbeek
2.
Bezuinigingsplan 2012-2017
Aanpak in fasen
We willen deze operatie fasegewijs doorlopen.
De maanden januari en februari 2010 zijn gebruikt om ambtelijk voorwerk te doen.
Begin maart zullen de resultaten hiervan worden voorgelegd aan het zittend college.
Medio maart is de notitie gereed en kan worden aangeboden aan de fractievoorzitters.
Maatregelenplan aangeboden aan de raad om een eerste selectie te doen.
In werkgroepen bestaande uit leden van het college en coalitie met ambtelijke ondersteuning worden de bezuinigingsmaatregelen voorzien van hun maatschappelijke effecten.
Terugkoppeling en debat in de raad (25 november 2010). De (uiteindelijke) keuzes zullen gemaakt worden door de raad op voorstel van het college in het eerste kwartaal van 2011.
3.
Geen scenario’s
We gaan uit van de actuele en beschikbare informatie en gebruiken de op dit moment bekende gegevens. We kiezen niet voor een tijdrovende en arbeidsintensieve scenarioaanpak. We gaan uit van 1 scenario: het meest slechte! 4.
Taakstelling is € 1,6 miljoen
Uit het vorige uitgangspunt rolt vanzelf een minimale bezuiniging van € 1,4 miljoen. Hierbij is geen ruimte meer voor nieuw beleid, wat in de begroting 2010 en 2011 is ingeleverd. Om toch enige financiële speelruimte te krijgen, wordt nu een gefaseerd oplopende taakstellende bezuiniging opgenomen van € 1,6 miljoen. 5.
Eventuele teruggang in personeel is gekoppeld aan taakvermindering
Waar het gaat om het bezuinigen op de formatie hanteren we de lijn dat dit gepaard moet gaan met het verminderen van taken. Wijzigingen in de taken hebben een directe relatie met de benodigde capaciteit. De eerste maatregel in dit verband is reeds genomen door het afkondigen van een tijdelijke selectieve vacaturestop.
5. Randvoorwaarden De opdracht waar we (politiek, bestuurlijk en ambtelijk) voorstaan is geen eenvoudige. Om dit tot een succesvol einde te brengen moet aan de volgende randvoorwaarden worden voldaan: 1.
Daadkrachtige bestuurlijke en ambtelijk aanpak
Gelet op de problematiek en de korte termijn waarop duidelijkheid moet komen is het noodzakelijk dat bestuur en ambtelijke organisatie daadkracht laten zien. We zijn er ons van bewust dat alles ter discussie mag worden gesteld (geen heilige huisjes). We zien dit als een creatieve uitdaging en pakken dat als zodanig op. 2.
Keuzemogelijkheden
Het is de gemeenteraad die de keuzes maakt. De raad zal tussentijds geïnformeerd worden en op basis van de richting(en) die wordt(en) aangegeven zal verder gewerkt worden.
5/16
Gemeente Laarbeek
3.
Bezuinigingsplan 2012-2017
Communicatie
Gelet op de impact die deze taakstelling heeft (binnen en buiten) is een communicatieplan van groot belang. Een goede communicatie zal het begrip vergroten en draagvlak doen ontstaan voor gekozen maatregelen. 4.
Integrale afweging
Alles moet integraal worden afgewogen: nieuw beleid, zaken die ‘onuitstelbaar en onontkoombaar’ zijn en tussentijdse wensen en behoeften. Dit betekent dat in principe alles wordt aangehouden tot de begroting 2012.
6. Criteria De hieronder genoemde criteria vormen de ruggengraat van de taakstelling. Met andere woorden, hiermee wordt vastgelegd welke taken de gemeente ook in de toekomst tot haar verantwoordelijkheid wenst te rekenen. Deze criteria hebben dus tot gevolg dat de gemeente en de organisatie een verandering ondergaan. We kunnen niet op dezelfde wijze verder gaan als we een taakstelling van deze omvang moeten realiseren. Er moeten keuzes worden gemaakt, die zijn weerslag hebben op de eigen bedrijfsvoering, taken en projecten, subsidies en gemeentelijke belastingen.
Minder beleid, meer uitvoering.
Versterken regisserende rol door het uitbesteden van (beheers)taken.
Taken en projecten (ambitieniveau) heroverwegen.
Herformuleren niveau van dienstverlening (van termijnen van afhandeling tot facilitering).
Accepteren van meer risico’s (niet alles tot in de puntjes geregeld en ingedekt).
Groter beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers (geen handhaving om een burenruzie te beslechten).
Nieuwe balans tussen decentrale en centrale voorzieningen.
Verhoging en invoering van gemeentelijke belastingen.
7. Bezuinigingsplan 2012 t/m 2017 Deze criteria hebben geleid tot een pakket van maatregelen. Deze maatregelen zijn nu omgezet in dit voorliggende bezuinigingsplan. Net als bij de maatregelen maken we in het bezuinigingsplan onderscheid in 6 categorieën, te weten: 1. Personeel en organisatie 2. Werkprocessen 3. Dienstverlening en klantencontact 4. Onderhoud 5. Subsidies en voorzieningen 6. Belastingen en leges Bij de uitwerking van de maatregelen in de werkgroepen en daarna bij de terugkoppeling in de raad zijn deze 6 categorieën teruggebracht tot 3 onderdelen ( 1+2, 3+4, 5+6).
6/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
In het bezuinigingsplan kiezen we er voor om de 6 categorieën te hanteren. We hebben er nog een 7de aan toegevoegd namelijk intergemeentelijke samenwerking, dit met het oog op de meerwaarde die hier uit gehaald kan worden. 7.1
Personeel en organisatie
Er wordt ingezet op een forse bezuiniging op de eigen organisatie. Hierbij is vooral gekeken naar management, groep beleid, brandweerorganisatie en naar allerlei kleine werkzaamheden. Van dat laatste kan op voorhand al gezegd worden dat dit niet echt zoden aan de dijk zet, maar natuurlijk is het goed om overbodige werkzaamheden te stoppen. Door het anders inzetten van capaciteit (keuzes maken van wat wel en wat niet) kan de ambtelijke organisatie nog wat afslanken. Hierbij moeten we ons realiseren dat wij momenteel al een zeer slanke organisatie zijn en dat we hiermee de ambtelijke capaciteit tot een minimum terug brengen in relatie tot de uit te voeren taken. Bij de brandweerorganisatie moet een onderscheid gemaakt worden tussen de beroepsbrandweer en het vrijwilligerskorps. Bij de beroepsbrandweer wordt gekozen voor het niet verder uitbreiden van de formatie en door meer samen te gaan werken de bestaande formatie wat te beperken. Voor wat betreft het onderdeel vrijwilligers is gezocht naar een combinatie: minder vrijwilligers gekoppeld aan het sluiten van een brandweerkazerne. Ook bezuinigingen op andere onderdelen kunnen gevolgen hebben voor de ambtelijke capaciteit. Deze maatregelen vinden hun basis in de criteria: meer uitvoering, minder beleid, versterken regisserende rol door het uitbesteden van (beheers)taken, accepteren van meer risico’s en groter beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers. De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Management
€
115.000,-
Beleid
€
107.000,-
Opheffen functies
€
174.000,-
Brandweer *
€
125.000,-
Sluiting kazerne
€
92.000,-
Secundaire arbeidsvoorwaarden **
€
20.000,-
Regeling jubilea
€
3.000,-
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 636.000,-. *
Geen (verdere) uitbreiding van de beroepsbrandweer en door meer samen te werken met Gemert-Bakel kan in de top – net als bij de ambtelijke organisatie- bezuinigd worden. Sluiting van een brandweerpost houdt automatisch ook minder personeel in.
**
We moeten hier met de Ondernemingsraad en het Georganiseerd Overleg tot een onderhandelingsresultaat komen.
Afwegingen: Gelet op het feit dat wij als college groot belang hechten aan een goede relatie met het bedrijfsleven en de functie van medewerker Economische Zaken reeds van beperkte omvang is (0,5 fte.) zijn wij van mening dat het niet wenselijk is hier nog een aantal uren van af te knibbelen. Zeker in ogenschouw genomen de beperkte besparing van € 1.800,-. Onder deze vlag worden ook een aantal personeelsbijeenkomsten georganiseerd (kerstviering, nieuwjaarsontbijt, etc.). Wij vinden het geen goede ontwikkeling om de weinige momenten dat de medewerkers elkaar op informele wijze ontmoeten weg te bezuinigen. Juist in deze voor de
7/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
organisatie zware tijden zijn deze momenten erg waardevol. Daarom stellen wij voor om de taakstelling op de secundaire arbeidsvoorwaarden te halveren. Vooralsnog gaan we de wijze van werving niet aanpassen. Door de bezuinigingen is er alleen sprake van werving voor hele specifieke functies, welke moeilijk ingevuld kunnen worden. Beperkt aanbod op de arbeidsmarkt. Juist dan moeten we alle mogelijke wervingsinstrumenten inzetten. Management: Door het management met 2 fulltimer in te krimpen wordt de werkbelasting voor de overige MT-leden groter. Dit wordt enigszins gecompenseerd door de uren secretariële ondersteuning te vergroten. Ook zullen de taken voor de coördinatoren verzwaard worden. In zijn algemeenheid heeft dit gevolg dat de aandacht vanuit het management voor de medewerkers minder groot wordt en dat vraagt –nog meer dan nu het geval is- taakvolwassen medewerkers. Dit betekent voor sommige medewerkers wel een omschakeling. Beleid: Door de beleidscyclus op te trekken kan de formatie ingekrompen worden. Dit betekent dat beleidsnota’s voor een langere termijn gaan gelden: in principe voor 6 tot 8 jaar. Daar waar de wettelijk niet is toegestaan zal de wettelijke termijn gehanteerd worden. Ook zullen we minder beleidsnota’s gaan produceren, omdat het accent meer komt te liggen op het uitvoeren van reeds vastgesteld beleid. Opheffen functies: Het gaat hier om 4 functies, waarvan 2 in gemeentelijke dienst en 2 ingehuurd worden (ligt een contract onder). De taken liggen op het terrein van milieu en monumenten. Hetgeen wettelijk verplicht is zal door de organisatie opgevangen moeten worden. Dit kan ten koste gaan van andere niet-wettelijke taken binnen het Waboteam en de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Alle overige taken zullen niet meer worden uitgevoerd. De functie van subsidioloog is voor 3 jaar ingehuurd van de gemeente Helmond. Het gaat om een fulltime functionaris die voor 3 gemeenten werkt: Deurne, Someren en Laarbeek. Deze taak wordt niet overgenomen door de organisatie. Wij gaan er vanuit dat de kennis in voldoende mate is en/of wordt overgedragen. Tenslotte wordt de inhuur van Bizob (=inkoopbureau) verminderd. Ons inziens is de kennis in de organisatie op het gebied van inkopen en aanbesteden gegroeid. Daarnaast neemt het aantal complexe aanbestedingen af. Brandweer: personeel en kazerne: Een gedeelte van de bezuiniging is reeds gerealiseerd, omdat dit het niet invullen van uitbreiding van de formatie betrof. Door samen te gaan werken met de gemeente Gemert-Bakel op dit terrein kan efficiencyvoordeel worden behaald. Aan het sluiten van een kazerne zit ook een personele component. Als Laarbeek toe kan met 2 kazernes heeft zij ook minder vrijwilligers nodig. Dit betekent lagere vergoedingen en minder opleidingskosten. Het later in de tijd plaatsen van de kazerne heeft alles te maken met de landelijke discussie die wordt gevoerd over de brandweerzorg. 7.2
Werkprocessen
Bij bezuinigingen wordt natuurlijk ook gekeken naar de bestaande werkprocessen: hoe doen we het en kan het nog beter? Bij een aantal werkprocessen is nog winst te behalen, maar dan zal eveneens geaccepteerd moeten worden (door politiek en inwoners) dat de bestaande werkwijze wordt gewijzigd. Het gaat dan om een andere inrichting van de afwikkeling van bouwaanvragen, een aanpassing van de commissie bezwaarschriften en welstandscommissie, het verder doorvoeren van digitalisering bij vergaderingen en allerlei overlegvormen, zowel ambtelijk, bestuurlijk als politiek. Dit sluit aan bij de volgende criteria: herformuleren niveau van dienstverlening (van termijnen van afhandeling tot facilitering), accepteren van meer risico’s (niet alles tot in de puntjes gere-
8/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
geld en ingedekt) en groter beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers (geen handhaving om een burenruzie te beslechten). De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Projectleider/teamleider Wabo
€
30.000,-
Aanpassing commissie bezwaarschriften/Wabo
€
13.000,-
Welstand op afroep
€
13.000,-
Digitale informatievoorziening
€
10.000,-
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 66.000,-. Afwegingen: Sinds enkele maanden wordt er gewerkt met de omgevingsvergunning. Hiertoe worden allerlei werkprocessen in elkaar geschoven, zodat de aanvrager ongeacht het soort vergunning hij nodig heeft met een loket te maken krijgt. In de BackOffice wordt ervoor gezorgd dat alle benodigde aspecten van de omgevingsvergunning worden toegevoegd. Voor het in oktober gestarte Waboteam is dit een nieuwe werkwijze die nog de nodige energie vraagt. Projectleider/teamleider Wabo: Het betrof een nieuwe functie, die nog niet was ingevuld. Door een verschuiving binnen het team kon deze functie worden ingevuld door de senior beleidsmedewerker van het team Bouw en Woningtoezicht. De senior zal naast de operationele aansturing ook complexe aanvragen mee behandelen. Dit is mogelijk doordat dit in tegenstelling tot de functie van projectleider een fulltime functie is waarin aansturing (0,5 fte.) wordt gecombineerd met beleid (0,5 fte.). Het vrijvallende budget kan nu worden ingezet voor de bezuinigingen. Aanpassing commissie bezwaarschriften/Wabo: Deze maatregel hangt samen met de samenwerking binnen het Werkplein. Een separaat voorstel over het oprichten van een intergemeentelijke commissie bezwaar Wwb zal in mei in de raad worden behandeld. Verder is de uitvoering van de APV overgeheveld naar het Waboteam. Door een andere werkwijze kan volstaan worden met minder formatie. Wij vinden het niet verstandig om nu de afwikkeling van bouwaanvragen te wijzigen, vlak na de invoering van de omgevingsvergunning. Die maatregel laten we vallen. De aanpassing van briefpapier en enveloppen is reeds gerealiseerd en verwerkt. Wij achten de haalbaarheid van de besparing door het aanpassen van de overlegstructuren niet groot. De uren zijn verspreid door de gehele organisatie en daarmee moeilijk te gelden te maken. Daarnaast wordt van medewerkers juist gevraagd om integraal te werken, daar hoort overleg en afstemming juist bij. Het verlagen van de intensiteit van de training van chauffeurs bij de brandweer wordt door ons onwenselijk geacht. Voor de veiligheid van de brandweer, maar ook van andere weggebruikers is het belangrijk dat zij goed geoefend zijn. 7.3
Dienstverlening en klantcontact
Een goede dienstverlening aan de burgers en bedrijven van Laarbeek wordt belangrijk gevonden. Dit sluit ook aan bij het recent vastgestelde raadsprogramma. Bij mogelijke bezuinigingen is dan ook nadrukkelijk gekeken naar het maatschappelijk effect; het accent ligt dan ook op “anders” doen. De burger zal begrip hebben voor de gekozen maatregelen en daarnaast vervult de gemeente hierin een voorbeeldfunctie. De volgende criteria liggen hieraan ten grondslag: taken en projecten heroverwegen en groter beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers.
9/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Afschaffen burgerjaarverslag
€
13.000,-
Versobering gemeentepagina
€
25.000,-
Factureren loze meldingen brandmeldinstallaties
€
15.000,-
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 53.000,-. Afwegingen: In de lijn van de opvatting van de raad wordt niet gekozen voor sluiting van het gemeentehuis op de vrijdagen. Het gaat hier om een beperkte bezuiniging (€ 7.000,-), terwijl het maatschappelijk effect groot is: dienstverlening wordt minder. Versoberen gemeentepagina: De besparing zit niet alleen in vermindering in het aantal pagina’s van de Laarbeeker, maar ook in de ambtelijke capaciteit. Momenteel is de organisatie hier gemiddeld 12 uur per week mee kwijt. Door dubbelingen te voorkomen en meer in te zetten op de website kan het aantal uren worden teruggebracht. Openstelling gemeentehuis: De gemeente is op de vrijdagmiddagen reeds gesloten voor publiek. Een volledige sluiting op vrijdag levert een beperkte bezuiniging (€ 7.000,-) op. Dit bedrag staat in geen verhouding tot gevolgen die dit heeft op de dienstverlening aan de burgers. De gemeente Laarbeek is overigens al één avond in de week open. Sommige gemeenten kiezen er nu voor om de vrijdagmiddag te sluiten en daarvoor in de plaats een avond open te gaan. Voor Laarbeek is dat al de feitelijke situatie. 7.4
Onderhoud
Voor wat betreft het onderhoud is geredeneerd vanuit de gedachte: waar het wat minder kan zonder grote aantasting van het onderhoudsniveau een tandje minder. Oftewel “daar hebben we weinig last van” . Ook hier geldt dat we waar het kan het goede voorbeeld willen laten zien. Zo hebben we al een flinke besparing gerealiseerd op de energiekosten van het gemeentehuis, maar we doen er nu nog een schepje bovenop. Dit is gebaseerd op de criteria : taken en projecten (ambitieniveau) heroverwegen en het herformuleren niveau van dienstverlening (van termijnen van afhandeling tot facilitering). De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Energiebesparing gemeentehuis
€
3.000,-
Verlagen onderhoudniveau openbare ruimte
€
110.000,-
Terugdringen elektra Openbare Verlichting masten
€
10.000,-
Lagere frequentie schilderen lichtmasten
€
4.000,-
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 127.000,-. 7.5
Subsidies en voorzieningen
Het spreekt voor zich dat in tijden dat het financieel slechter gaat, dat de gemeente in haar rol van subsidiegever ook een stapje terugzet. De gemeente ontvangt van de Rijksoverheid minder geld en zal daardoor ook minder geld kunnen “doorgeven” aan het maatschappelijk middenveld. Uitgangspunt hierbij is dat we op eenzelfde wijze met alle professionele instellingen wensen om te gaan en dat we zoveel als mogelijk de zwakkeren en de vrijwilligersorganisaties proberen te ontzien. Er moeten voor de jaren 2012 en verder nieuwe subsidiecontracten worden afgesloten. De gewenste bezuinigingen kunnen hierin worden meegenomen. Indien nodig worden er overbruggingsmaatregelen getroffen, waar de raad apart over wordt geïnformeerd. De volgende criteria zijn leidend geweest: taken en projecten (ambitieniveau) heroverwegen, nieuwe balans
10/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
tussen decentrale en centrale voorzieningen en versterken regisserende rol door het uitbesteden van (beheers)taken. De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Besparing onderhoud sportveld
€
7.000,-
Grondslagen subsidies aanpassen
€
118.000,-
15% bezuinigen div. professionele welzijnsinstellingen *
€
251.000,-
Bezuiniging 10% Gemeenschappelijke regeling GGD
€
34.000,-
Bezuiniging 10% Gemeenschappelijke regeling SRE
€
33.000,-
Bezuiniging 10% Gemeenschappelijke regeling VR
€
15.000,-
Bezuiniging Gemeenschappelijke regeling Atlant-groep ** €
150.000,-
*
Hierbij is het vastgestelde welzijnsprogramma 2010 als basis gehanteerd.
**
Het bestuur van Atlant maakt afspraken over de wijze waarop deze bezuiniging gerealiseerd wordt (korting vooraf of teruggave via winstdeling achteraf).
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 608.000,-. Afwegingen: Er wordt voorgesteld om de ingerekende bezuiniging van € 42.000,- (later bijgesteld naar € 4.000,-) op het CVV te laten vervallen. Dit betekent dat het CVV zowel voor de minder draagkrachtige burger met indicatie als voor de 70-plusser zonder indicatie maar met een krappe beurs in stand wordt gehouden. Daarnaast wordt voorgesteld af te zien van het verder optrekken van de leeftijdsgrens bij leeftijdsafhankelijke subsidies. Dit vanwege de belangrijke bijdrage die door de vitale senioren wordt geleverd aan de informele zorgstructuur. Door het wegvallen van een aantal taken uit de Awbz en de demografische ontwikkeling (dubbele vergrijzing en ontgroening) zal er een steeds groter appèl gedaan moeten worden op dit informele zorgcircuit. Ook is de besparing op onderhoud sportvelden teruggebracht naar € 7.000,-. De reden hiervan is dat als vertrekpunt is genomen het toestaan van 1 boventallig veld per sportpark. Ter compensatie van bovengenoemde aanpassingen is de bezuinigingstaakstelling met betrekking tot de aanpassing grondslag subsidies bijgesteld naar een bedrag van € 118.000,-. De invulling hiervan wordt als volgt voorgesteld; Muziekopleiding: € 9.000,- / Kunstzinnige vorming: € 5.000,- / Maaltijdvoorziening: € 10.000,- / Educatieve activiteiten vormingswerk: € 6.600,- / Biskwie: € 4.600,- / Onderwijsbegeleiding: € 56.000,- / ORO en MEE: € 3.400,- / Subsidies 4 jaar indexering 0%: € 24.000,-. Voor wat betreft de subsidiëring van de VVV wordt de discussie rond de regionale agenda SRE afgewacht. Nadat de leden van het Dagelijks Bestuur met leden van de colleges hebben gesproken vindt er een regionale conferentie plaats. Vervolgens wordt een voorstel gedaan wat de normale procedure college-commissie-raad zal doorlopen. De maatregel ten aanzien van attenties oud-bestuurders komt te vervallen gelet op de zeer geringe bezuiniging. Ook de kerstkaartenactie oftewel de cheque voor een Laarbeekse organisatie, laten we vooralsnog ongemoeid.
11/16
Gemeente Laarbeek
7.6
Bezuinigingsplan 2012-2017
Belastingen en leges
Natuurlijk kan de gemeente ook de inkomsten vergroten door het aanpassen van bestaande belastingen en leges en daarnaast door het invoeren van nieuwe. Uitgangspunt daarbij is wel dat de lasten per huishouden zoveel als mogelijk gelijk blijven. Onderliggend criterium was verhoging en invoering van gemeentelijke belastingen. De volgende bezuinigingstaakstellingen worden voorgesteld:
Invoeren toeristenbelasting
€
10.000,-
Verhogen van de OZB *
€
280.000,-
Invoeren strafleges bij legalisatietrajecten
€
1.000,-
Het maximaal haalbare bedrag aan bezuinigingen op dit onderdeel bedraagt: € 291.000,-. *
de verhoging van de OZB is in het meerjarenperspectief tot 2014 reeds ingerekend (2011 t/m 2013 jaarlijks 3% / 2014: 2%). Om de lijn van 3% verhoging vast te houden, wordt voor 2014 een verhoging van 1% extra doorgevoerd en voor de jaren 2015 t/m 2017 jaarlijks 3%, zodat dit spoort met de maatregel. Totaal € 280.000,- in 2017.
7.7
Intergemeentelijke samenwerking
Naast het te lopen traject van bezuinigen zijn we sinds 2008 intensief bezig met het realiseren van intergemeentelijke samenwerking. Zo is de uitvoering van de Wwb overgedragen aan Het Werkplein in Helmond, wat op dat moment een flinke besparing heeft opgeleverd, te weten € 100.000,-. Met de gemeente Gemert-Bakel wordt samengewerkt op diverse aspecten van de bedrijfsvoering. Zo voert Laarbeek de belastingen uit voor beide gemeenten, is de salarisadministratie overgebracht naar Gemert-Bakel en is in december 2010 het intergemeentelijk team ICT van start gegaan. Met deze samenwerking staat behoud kwaliteit en vermindering van de kwetsbaarheid voorop. Echter daarnaast levert het op de langere termijn ook financieel voordeel op. Voor de compleetheid is het hier opgenomen, het maakt verder geen onderdeel uit van het bezuinigingsplan.
Belastingen
€
ICT
€
20.000,-
Wwb
€
100.000,-
7.8
21.000,-
Samenvattend bezuinigingen diverse onderdelen
De ambtelijke organisatie levert een fors aandeel van de bezuinigingen door het terugbrengen van het aantal formatieplaatsen bij het onderdeel Personeel en Organisatie. Dit vraagt een goede communicatie met medewerkers en Ondernemingsraad om begrip en draagvlak te creëren en te behouden. Daar waar mogelijk wordt aangesloten bij natuurlijk verloop binnen de ambtelijke organisatie. Al eerder heeft ons college besloten om tijdelijke functies vooralsnog niet om te zetten in vaste aanstellingen. Ook hiermee wordt enige flexibiliteit gecreëerd. De bezuinigingen op de werkprocessen raken eveneens de ambtelijke organisatie, enerzijds in de manier van werken, anderzijds in het terugbrengen van de formatie. Deze beide onderdelen leveren 40% van de totale bezuinigingsmaatregelen.
12/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
Zoals u in het voorgaande heeft kunnen zien worden niet alle onderdelen even zwaar getroffen door de bezuinigingen. Zo wordt een marginaal bedrag bezuinigd op het onderdeel dienstverlening en klantcontact. Dit past ook bij de gedachte dat de dienstverlening een kerntaak van de gemeente is. De daar genoemde bezuinigingen treffen de burgers/bedrijven indirect (gemeentepagina, burgerjaarverslag) of kan voorkomen worden (loze meldingen). In het verlengde daarvan is ook voorzichtig omgesprongen met het onderhoud. Door een aantal onderhoudswerkzaamheden qua frequentie aan te passen of het niveau aan te passen blijft het algemene onderhoud voldoende en kan toch een bijdrage geleverd worden aan de taakstelling. Deze beide onderdelen leveren 10% van de totale bezuinigingsmaatregelen. Er wordt een bezuiniging van 10 tot 15% doorgevoerd op de instellingen, die professionals in dienst hebben. Het gaat dan om lokale welzijnsinstellingen, regionale en/of bovenlokale instellingen als de bibliotheek en de Lev-groep. Ook de gemeenschappelijke regelingen, SRE, GGD en VR behoren hierbij. Bij deze laatste groep zijn daar binnen de besturen afspraken over gemaakt. Ook wordt een bezuiniging op de Atlantgroep ingerekend. Met de bezuinigingen op subsidies en voorzieningen wordt niet alleen het maatschappelijk middenveld geconfronteerd, maar ook de gebruikers van de diverse maatschappelijke organisaties. Wij zijn echter van mening dat dit gezien kan worden als een kans om tot een andere invulling van het welzijnswerk te komen en daarbij nadrukkelijk te kijken naar organisatievorm (brede en/of regionale welzijnsorganisatie) en management. Dit sluit naadloos aan op de wijze waarop in de ambtelijke organisatie bezuinigd wordt (accent van de bezuiniging ligt op management en beleid). Het geheel aan maatregelen levert op het onderdeel ‘subsidies en voorzieningen’ 34% op van de totale bezuinigingsmaatregelen. Tot slot is gekeken naar de inkomstenkant van de gemeente betreffende belastingen en leges. Door het invoeren van nieuwe leges/belastingen en een verhoging van de OZB wordt een bijdrage geleverd. Dit onderdeel levert 16% van de totale bezuinigingsmaatregelen. Dit brengt de maximaal haalbare besparing in 2017 op € 1.781.000,-. Dit kan gefaseerd worden bereikt door voor een bedrag van € 1.490.000,- te bezuinigen en voor een bedrag van € 291.000,- de inkomsten uit leges en belastingen te verhogen. In de bijlage is per jaarschijf opgenomen welke bezuinigingen gerealiseerd kunnen worden. In dit bezuinigingsplan wordt uitgegaan van een te realiseren oplopende taakstellende bezuiniging van € 1,6 miljoen in 2017.
13/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
Verdeling bezuinigingsplan 2012 t/m 2017
belastingen en leges 16%
subsidies en voorzieningen 34%
7.9
personeel en organisatie 36%
werkprocessen 4%
onderhoud 7%
dienstverlening en klantcontact 3%
Implementatie
Na besluitvorming in de gemeenteraad zal gestart worden met de implementatie van de bezuinigingen. Om het proces te bewaken, te monitoren en waar nodig bij te sturen is een ambtelijke werkgroep geformeerd, bestaande uit de financieel consulenten, de organisatieadviseur en de gemeentesecretaris. Het ter hand nemen van de bezuinigingen gaat gewoon via de lijn, oftewel elk afdelingshoofd is verantwoordelijk voor die bezuinigingen, die zijn/haar afdeling betreffen en waar hij/zij budgethouder van is. In overleg met de verantwoordelijk portefeuillehouder worden acties uitgezet, voorstellen gedaan en uiteindelijk door het college besluiten genomen. Via de rapportages in de bekende P&C cyclus wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de voortgang van het bezuinigingsplan. In het bezuinigingsplan is niet alles tot in detail beschreven. Dat kan ook nog niet. Pas als de gemeenteraad heeft besloten dat een bezuiniging doorgevoerd moet worden, kan bezien worden op welke wijze deze dit kan worden gerealiseerd. Er moet een boodschap zijn, die we kunnen communiceren. Soms is dat betrekkelijk eenvoudig, omdat de gemeente de enige betrokken partij is (bijvoorbeeld bij personeel en organisatie). In andere situaties moet met betrokken partners invulling worden gegeven aan een taakstelling (bijvoorbeeld 15% korting welzijnsorganisaties). De organisaties moeten dan de kans krijgen zelf met plannen/ideeën te komen; er vindt uitwisseling plaats. De uitkomsten zullen vervolgens voorgelegd worden aan college en raad. Al eerder bij de bespreking in de werkgroepen en de terugkoppeling in de raad is gesteld dat indien een bezuiniging niet wordt gerealiseerd binnen hetzelfde onderdeel een alternatief moet worden gezocht. Dit alternatief wordt dan ter besluitvorming voorgelegd aan het college en de gemeenteraad. We wijken dan immers af van de kaderstelling rond het bezuinigingsplan!
14/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
8. Communicatie Omdat bij de bezuinigingen ook veel externe partijen betrokken zijn, is goede communicatie rond dit onderwerp van groot belang. In overleg met het team communicatie wordt het volgende voorgesteld. Aandachtspunt bij het communiceren over bezuinigingen is om het duidelijk leesbaar en behapbaar aan te bieden. Het is belangrijk dat mensen snappen HOE de bezuinigingsvoorstellen en besluiten tot stand komen en WAT het vervolgens voor hen betekent. De teams financiën en communicatie hebben hier aandacht voor en zullen zich hier samen over buigen. Voorstel is om de volgende middelen in te zetten: Informatievoorziening algemeen Laarbeeker:
- Aankondiging raadsvergadering 7 april 2011
1
- Uitleg proces bezuinigingsvoorstellen (werkgroepen) en uitleg over vervolg na raadsbesluit
1
- Uitleg over raadsbesluit en hoe gaat het verder? - Indien aan de orde tussentijds informeren over proces/inhoud Website:
- Achtergrondinformatie bezuinigingen, zoals bijvoorbeeld raadsvoorstel en publicaties Laarbeeker
Radio Kontakt:
- Wethouder financiën geeft via radio toelichting op bezuinigingen algemeen (in regulier interview of eventueel tussentijds interview) - Wethouders die in hun portefeuille met bezuinigingen te maken hebben kunnen dit in regulier interview ook toelichten.
Persgesprek:
- In overleg met portefeuillehouder organiseren we een persmoment na besluit college over bezuinigingsvoorstel aan de raad.
Betrekken van partijen bij verdere uitwerking Bedoeling is dat na het raadsbesluit op 7 april, het HOE waarop er bezuinigd gaat worden veruitgewerkt wordt met belanghebbenden. Het is belangrijk dat dit goed wordt gecommuniceerd met de betrokken partijen. In sommige gevallen zal in overleg met betrokken partijen de aanpak van de bezuinigingen worden besproken (bijvoorbeeld met welzijnsorganisaties). Zij zullen worden uitgenodigd om in overleg tot bezuinigingsmaatregelen te komen. Afhankelijk van de impact van de bezuiniging wordt bekeken of ook bijvoorbeeld een Dorpsplatform hierbij betrokken gaat worden.
1
Afhankelijk van de hoeveelheid informatie kunnen we ervoor kiezen een speciale themapagina in te richten over
de bezuinigingen. Dit leggen we t.z.t. voor aan de portefeuillehouder financiën en desgewenst aan de overige betrokken portefeuillehouders.
15/16
Gemeente Laarbeek
Bezuinigingsplan 2012-2017
Interne communicatie Het is van belang dat ook intern de medewerkers geïnformeerd worden over (mogelijke) gevolgen van het raadsbesluit aangaande bezuinigingen. Enerzijds betekent dit formele berichtgeving vanuit college naar medewerkers over procedure e.d. Voor het persoonlijk informeren is er een rol weggelegd voor het MT / de afdelingshoofden. Ook in bijvoorbeeld de Laarbeek Inzicht (LIZ) kan, meer algemeen, duidelijkheid gegeven worden over consequenties van de bezuinigingen voor de organisatie.
9. Tot slot De afgelopen periode hebben we natuurlijk niet stil gezeten en hebben we al geanticipeerd op de komende bezuinigingen. Zo is een eerste slag gemaakt in het verminderen van het aantal MT–leden. Door het vertrek van het hoofd Concernstaf en het niet meer invullen van deze functie kan een bedrag van € 51.600,- worden bespaard vanaf 2012. Dat is 4 jaar eerder dan waarmee in de eerste opzet rekening was gehouden. Een andere maatregel wordt ook per 2012 effectief. Door de geplande uitbreiding van de beroepsbrandweer tot het hoogst nodige te beperken, wordt een besparing van € 30.000,- gerealiseerd. Tenslotte kan door het anders invullen van de functie van teamleider Wabo een structurele besparing van € 30.000,- worden gerealiseerd. Dit brengt de reeds behaalde bezuiniging voor 2012 op € 111.600,-.
16/16
53.000
53.000
Berekening minimale bezuiniging (obv oa decembercirculaire 2010)
849.000
976.000
-16.000 960.000
1.000 850.000
Buffer invulling taakstellende bezuinigingen / ruimte nieuwe ontwikkelingen TAAKSTELLENDE BEZUINIGINGEN 2012 t/m 2017
1.000
946.000
1.000
10.000
11.000
877.000
1.000
BELASTINGEN EN LEGES
7.000 75.000 34.000 125.000 33.000 15.000 150.000
439.000
414.000 7.000 50.000 34.000 125.000 33.000 15.000 150.000
3.000 110.000 10.000 4.000
127.000
127.000 3.000 110.000 10.000 4.000
13.000 25.000 15.000
13.000 25.000 15.000
13.000 2.000
30.000 11.000 13.000 5.000
59.000
60.000 20.000 3.000 30.000
48.000 44.000
52.000
257.000
planning 2013
30.000
45.000
50.000 10.000 3.000 30.000
48.000 44.000
52.000
237.000
planning 2012
Invoeren toeristenbelasting Verhogen OZB Strafleges bij legalisatietrajecten
Besparing onderhoud sportveld Grondslagen subsidies 10% bezuinigen op GGD 15% bezuinigen div.professionele welzijnsinstellingen 10% bezuinigen op bijdrage regiofonds SRE 10% bezuinigen op bijdrage Veiligheidsregio Bezuiniging Atlant-groep
SUBSIDIES EN VOORZIENINGEN
Energiebesparing gemeentehuis Verlagen onderhoudsniveau openbare ruimte Terugdringen elektra openbare verlichting masten Verlagen schilderfrequentie lichtmasten
ONDERHOUD
Afschaffen burgerjaarverslag Versoberen gemeentepagina Factureren loze meldingen brandmeldinstallaties (BMI)
DIENSTVERLENING EN KLANTCONTACT
Afwikkeling bouwaanvragenProjectleider/teamleider Wabo Aanpassing commissie bezwaarschriften/Wabo Welstand op afroep Digitale informatievoorziening
WERKPROCESSEN
Management Opheffen functie milieuwachter Opheffen functie subsidioloog Verminderen inzet BIZOB Opheffen functie monumentenbeleid Oprekken beleidscycli Secundaire personele zaken Aanpassing regeling jubilea verenigingen/stichtingen Inkrimpen personeel brandweer Sluiting kazerne
PERSONEEL EN ORGANISATIE
categorie
TOTAAL BEZUINIGINGSMAATREGELEN 2012 t/m 2017
F4
F3
F1
D17
D16
D15
D8
D7
D6
D3
E9
E3
E2
E1
B13
B5
B3
C10
C4
C3
C2
A26
A22-23-24-25-27 / C16
A12
A11-13-14-15-16-20-28
A10
A9
A8
A7
A4
A1
bezuinigingsnummer
998.000
2.000 1.000.000
1.158.000
10.000 28.000 1.000
39.000
7.000 118.000 34.000 251.000 33.000 15.000 150.000
608.000
3.000 110.000 10.000 4.000
127.000
13.000 25.000 15.000
53.000
30.000 13.000 13.000 8.000
64.000
70.000 20.000 3.000 30.000
48.000 44.000
52.000
267.000
planning 2014
1.310.000
30.000 1.340.000
1.335.000
10.000 112.000 1.000
123.000
7.000 118.000 34.000 251.000 33.000 15.000 150.000
608.000
3.000 110.000 10.000 4.000
127.000
13.000 25.000 15.000
53.000
30.000 13.000 13.000 10.000
66.000
52.000 28.000 48.000 44.000 33.000 80.000 20.000 3.000 50.000
358.000
planning 2015
1.310.000
90.000 1.400.000
1.665.000
10.000 196.000 1.000
207.000
7.000 118.000 34.000 251.000 33.000 15.000 150.000
608.000
3.000 110.000 10.000 4.000
127.000
13.000 25.000 15.000
53.000
30.000 13.000 13.000 10.000
66.000
100.000 49.000 48.000 44.000 33.000 90.000 20.000 3.000 125.000 92.000
604.000
planning 2016
1.430.000
170.000 1.600.000
1.781.000
10.000 280.000 1.000
291.000
7.000 118.000 34.000 251.000 33.000 15.000 150.000
608.000
3.000 110.000 10.000 4.000
127.000
13.000 25.000 15.000
53.000
30.000 13.000 13.000 10.000
66.000
115.000 49.000 48.000 44.000 33.000 107.000 20.000 3.000 125.000 92.000
636.000
planning 2017
Bezuinigingen per jaar (cumulatief) meerjarenperspectief 2012 t/m 2017
Versie: 23 maart 2011
