Leonardo College
havo 2014 informatie over het Centraal Examen
G O E D LEZEN !
Inhoudsopgave 1 SCHOOLEXAMEN en CENTRAAL EXAMEN ---------------------------------------------------4 2 UITSLAGREGELS ---------------------------------------------------------------------------------------5 3 UITSLAG -------------------------------------------------------------------------------------------------6 4 DIPLOMA-UITREIKING ------------------------------------------------------------------------------7 5 HERKANSING: HET TWEEDE TIJDVAK. --------------------------------------------------------8 6 INHALEN: HET TWEEDE (EN DERDE) TIJDVAK.---------------------------------------------8 7 ENKELE OPMERKINGEN, TIPS EN ADVIEZEN ------------------------------------------------9 8 NIET GESLAAGD? ----------------------------------------------------------------------------------- 11 9 KLACHTEN-------------------------------------------------------------------------------------------- 12 10 OVERZICHT BELANGRIJKE DATA ------------------------------------------------------------ 13 11 VOORSCHRIFTEN CENTRAAL EXAMEN ---------------------------------------------------- 15 12 TOEGESTANE HULPMIDDELEN HAVO ---------------------------------------------------- 18 13 ROOSTER EERSTE TIJDVAK CENTRAAL EXAMEN 2014 -------------------------------- 19 14 ROOSTER TWEEDE TIJDVAK CENTRAAL EXAMEN 2014 ------------------------------ 20
Hopelijk is de volgende mededeling niet van toepassing!
1.3.3 Calamiteitenplan centrale examens Voor eventualiteiten waarbij de geheimhouding van de examens geschonden is of afname niet mogelijk is*, hebben de examenorganisaties een calamiteitenplan opgesteld. In het meest ingrijpende noodscenario kunnen één of meer centrale examens worden uitgesteld en kan het eerste en tweede tijdvak zich uitstrekken tot het moment van de aanvang van de vroegste zomervakantie (aanvangsdatum 5 juli 2014, volgens de adviesdatum OCW).
*Dit is nog niet voorgekomen, maar het is denkbaar, bijvoorbeeld bij (de dreiging van) een grootschalige epidemie. In dit verband verdient het aanbeveling dat de rector de kandidaten er op attendeert dat het niet verstandig is om vóór 5 juli 2014 een vakantie te plannen.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 2
VOORAF april 2014 Beste eindexamenkandidaat, Dit boekje gaat over het centraal examen. Het schoolexamen is inmiddels afgerond. Voor alle vakken waarvoor ook een centraal examen wordt afgenomen is daarmee de helft van het examen achter de rug. Dat betekent dat je je nu moet voorbereiden op de andere helft: het centraal examen. Dit centraal examen (CE) kent allerlei eigen regels en voorschriften. Deze examenuitgave gaat daar verder op in. Dit tweede deel van het examen is niet eenvoudig. Integendeel: voor veel vakken moet je de totale stof van het schoolexamen opnieuw bestuderen, voor andere vakken worden op het centraal examen alleen speciale vaardigheden getoetst. In beide gevallen moet je je goed op dit examen voorbereiden. De beste manier om dit te doen is door te oefenen: train jezelf in het maken van (veel) examens, bijvoorbeeld uit de bekende examenbundels. Uiteraard hoef je dit niet alleen te doen: de leraren begeleiden je daarbij, bespreken uitwerkingen en geven je aanwijzingen en tips. Het is dan ook van groot belang tot het eind toe de lessen actief te volgen en het erbij behorende huiswerk te maken. Bij de moderne vreemde talen bestaat het examen uit een aantal teksten met open vragen en gesloten vragen (meerkeuzevragen). Ook hier is het uitgebreid oefenen van oude examens uitermate zinnig. Elk een-tiende puntje meer vergroot je slaagkans! Daarnaast ga je gebruik maken van de examentrainingen. In dit informatieboekje tref je een aantal belangrijke voorschriften over de gang van zaken bij het examen. Deze voorschriften vormen een onderdeel van het Examenreglement van onze school. Het is dan ook belangrijk er zorgvuldig kennis van te nemen; een vergissing jouwerzijds kan vérstrekkende gevolgen hebben. Ook in het uitgereikte Examenreglement/P.T.A. zijn hoofdstukken opgenomen waarin het centraal examen, de uitslagregeling en de herkansingsregeling worden besproken. Verder vind je in dit boekje het rooster voor het centraal examen. De beoordelingsvoorschriften van alle examens worden elke dag op het Examenblad op Internet gepubliceerd (www.eindexamen.nl). Voor elke ochtendzitting gebeurt dit dezelfde dag om 13.00 uur, voor elke middagzitting om 17.00 uur. Ook wordt op 12 juni vanaf 08.00 uur de mededelingen over de cijferbepaling gepubliceerd. Andere internetadressen waar veel informatie over examens te vinden is zijn: www.citogroep.nl www.toetswijzer.nl www.eindexamen.nu Namens alle medewerkers van het Leonardo College: heel veel succes toegewenst! J. Melchior, P-H Schröder
P.S. De aanduiding 'kandidaat' in dit boekje betreft zowel mannelijke als vrouwelijke examenleerlingen.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 3
1
SCHOOLEXAMEN en CENTRAAL EXAMEN
Voor een aantal vakken bestaat het examen alleen uit een Schoolexamen (SE) (bijvoorbeeld BSM, maatschappijleer, ckv), maar voor veel vakken bestaat het examen uit twee gedeeltes: het schoolexamen (SE) en het centraal examen (CE). In het Examenreglement/PTA dat aan het begin van het jaar is uitgereikt, staat bij elk vak vermeld of er alleen een SE is, of zowel een SE als een CE. a. Opgaven SE en CE Het schoolexamen wordt geheel georganiseerd door de school, en de leraren stellen, binnen de eisen per niveau en per vak, de schoolexamenopgaven zelf samen. Het centraal examen daarentegen wordt georganiseerd door de overheid, die er voor zorgt dat elke kandidaat in heel het land op hetzelfde tijdstip voor hetzelfde vak dezelfde opgaven maakt. De overheid stelt ook de beoordelingsvoorschriften en normen vast zodat het werk van elke kandidaat overal op dezelfde wijze wordt beoordeeld en bij elke kandidaat op dezelfde wijze het cijfer wordt berekend. De opgaven worden samengesteld in opdracht van het CEVO (Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven). Het CITO (Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling) speelt bij het opstellen van deze examens een belangrijke rol. De examenopgaven zijn geheim, en blijven dat tot het moment waarop het examen begint. b. Cijfergeving Voor vakken waarin een centraal examen wordt afgenomen geldt: De cijfers voor het schoolexamen en het centraal examen worden elk tot één cijfer achter de komma vastgesteld. Vervolgens wordt het gemiddelde bepaald van deze twee examenonderdelen. Hierna vindt een afronding plaats die het eindcijfer bepaalt. Het eindcijfer is een geheel getal. Het afronden gebeurt rekenkundig, dat wil zegggen 6,45 wordt 6 en 6,50 wordt 7! Twee voorbeelden: Vak 1:
SE 6,0
CE 5,0
gemiddeld 5,50
eindcijfer
6
Vak 2:
SE 5,9
CE 5,0
gemiddeld 5,45
eindcijfer
5
Voor vakken waarvoor géén centraal examen wordt afgenomen bestaat het examen dus alleen uit het schoolexamen. De wijze waarop het cijfer voor het schoolexamen wordt bepaald is per vak aangegeven in het P.T.A.. Hierbij moet het eindcijfer direct op een geheel getal worden afgerond (6,50 wordt 7; 6,49 wordt 6). Overigens zijn op het moment dat je dit leest de eindcijfers voor deze vakken al vastgesteld. Op het gemiddelde van de CE-cijfers en op de eindcijfers van alle vakken gezamenlijk wordt de uitslagregeling (zie hoofdstuk 2) toegepast die bepaalt of een leerling slaagt of niet. Het is duidelijk dat hierbij tienden van punten een zeer grote rol kunnen spelen. Uiteindelijk kan een verschil van 0,1 punt slagen of zakken betekenen!
Informatie examens havo 2014
bladzijde 4
2
UITSLAGREGELS
Je bent geslaagd als je aan drie voorwaarden voldoet: 1 het rekenkundig gemiddelde van de bij het centraal examen behaalde cijfers is 5,5 of hoger 2 al je eindcijfers zijn 6 of hoger OF je hebt maximaal één 5 en al je andere eindcijfers 6 of hoger OF je hebt één 4 of twee keer een 5 of één 4 en één 5 en voor de overige vakken een 6 of hoger, en het gemiddelde is minstens 6,0 3 voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde heb je hoogstens één 5 4 je hebt voor de deelvakken culturele en kunstzinnige vorming (ckv) en lichamelijke opvoeding (bo) van het gemeenschappelijk deel van het profiel 'voldoende' of 'goed' behaald. 5 Je hebt de rekentoets VO gedaan en een eindcijfer behaald Met een 3 of lager ben je gezakt. Dat je met een 3 of lager zakt, geldt ook voor de verschillende onderdelen die meetellen voor het combinatiecijfer. Dat combinatiecijfer is het gemiddelde van maatschappijleer en het profielwerkstuk. In alle andere gevallen ben je afgewezen. Samengevat Voorwaarde 1 Voorwaarde 2 Voorwaarde 3 Voorwaarde 4 Voorwaarde 5
Gemiddelde 5,5 of hoger op Centraal Examen Voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde maximaal één 5 Deelvakken ckv en bo minimaal ‘voldoende’ Eindcijfer voor rekentoets VO Voor je eindcijfers geldt: 1x 5 rest 6 of hoger 1x 4 2 punten compensatie bij andere cijfers 2x 5 2 punten compensatie bij andere cijfers 1x 5, 1x 4 3 punten compensatie bij andere cijfers
Een 4 moet dus gecompenseerd worden met een 8 of 2x 7. Voor 2x 5 geldt hetzelfde. Voor 1x 4 en 1x 5 moet bijvoorbeeld 1x 8 en 1x 7 gehaald worden bij andere vakken.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 5
3
UITSLAG
Op donderdag 12 juni worden de definitieve normen van alle examens HAVO bekend gemaakt; dat betekent dat de docenten de scores die de leerlingen voor de verschillende vakken hebben behaald in cijfers kunnen omzetten. Vervolgens bepalen we de uitslag van het examen.
Vóór deze datum weten dus ook wij niet wat de resultaten van het examen zijn. Bovendien hebben wij op school de afspraak gemaakt dat de examinatoren geen voortijdige mededelingen mogen doen over de scores die door de kandidaten zijn behaald. Wij verzoeken je daarom dringend de examinatoren of de school niet lastig te vallen met verzoeken om informatie! Op donderdag 12 juni zullen we je telefonisch van de uitslag op de hoogte stellen. We doen dat als volgt: vanaf ongeveer 15.00 uur worden alle leerlingen - geslaagd of niet geslaagd - telefonisch op de hoogte gesteld van de uitslag. Omdat het belangrijk is dat het ‘belteam’ je telefonisch kan bereiken, moeten we beschikken over het telefoonnummer waar je op dat tijdstip bereikbaar bent. Voor het begin van de examens zullen we alle kandidaten vragen op welk nummer (dat mag ook een mobiel nummer zijn) zij op genoemd tijdstip bereikbaar zijn. Niet geslaagde kandidaten De (nog) niet geslaagde kandidaten moeten zich zo snel mogelijk, doch uiterlijk op vrijdag 13 juni melden bij de teamleider. Zij ontvangen dan de behaalde resultaten en kunnen met hem overleggen over de kansen om in het 2e tijdvak door de herkansing van het CE in één vak alsnog te slagen, en over de keuze van dit vak. Overigens is het gebruikelijk dat alle leerlingen na het horen van de uitslag naar school komen om de voorlopige cijferlijst op te halen en om elkaar te feliciteren. Herkansing Elke kandidaat, geslaagd of niet geslaagd heeft het recht deel te nemen aan de herkansing voor het CE voor één vak. Deze herkansing wordt afgenomen in het tweede tijdvak dat op dinsdag 17 juni en op woensdag 18 juni wordt afgenomen. In het hoofdstuk 14 lees je hier meer over. Om deel te kunnen nemen aan het 2e tijdvak moet de kandidaat zich via een speciaal herkansingsformulier opgeven. Dat formulier wordt donderdag 12 juni of vrijdag 13 juni uitgereikt door je teamleider. Om deel te kunnen nemen aan de herkansing moet dit formulier beslist uiterlijk vrijdag 13 juni 12.00 bij hem worden ingeleverd. Als je gaat herkansen is het verstandig een afspraak te maken met de examinator van het betreffende vak. Je kunt met hem/haar bijvoorbeeld het examen uit het eerste tijdvak doornemen. Bedenk dat de voorbereidingstijd erg kort is! Als je het formulier niet of niet op tijd inlevert, wordt de uitslag van het eerste tijdvak definitief.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 6
4
DIPLOMA-UITREIKING
Alle geslaagde kandidaten voor de havo worden op donderdag 26 juni om 16.30 uur bij de diploma-uitreiking verwacht. Deze feestelijke bijeenkomst vindt plaats in de Rembrandtzaal (de aula). Natuurlijk zijn ook je ouders daarbij van harte welkom. Deze bijeenkomst duurt tot ca 18.30 uur. Na afloop is er de gelegenheid het glas te heffen om dit succes te vieren. Het is raadzaam tijdig aanwezig te zijn. Het aantal zitplaatsen is beperkt en met parkeerproblemen moet rekening gehouden worden.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 7
5
HERKANSING: HET TWEEDE TIJDVAK.
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, mag elke kandidaat, geslaagd of niet geslaagd, voor één van zijn vakken het centraal examen in het tweede tijdvak overdoen. Dit tweede tijdvak vindt plaats op dinsdag 17 juni of op woensdag 18 juni op school. Een aantal kandidaten zal ervoor kiezen om aan het tweede tijdvak deel te nemen. We noemen: een kandidaat die in het eerste tijdvak niet geslaagd is en door het overdoen van het CE in één vak alsnog kan slagen. een kandidaat die in het eerste tijdvak niet geslaagd is, door een herkansing van het CE ook niet meer kan slagen, maar door een beter resultaat in het tweede tijdvak nog een cijfer kan verbeteren (dit kan belangrijk zijn in verband met eventuele eisen van je vervolgopleiding; het halen van een voldoende eindcijfer kan dan belangrijk zijn.) een kandidaat die in het eerste tijdvak wel geslaagd is en voor één van zijn vakken het examen over wil doen om zijn cijfer voor dat vak te verbeteren. een kandidaat die in het eerste tijdvak wel geslaagd is en voor één van zijn vakken het examen over wil doen om zijn gemiddelde cijfer voor alle vakken te verbeteren (toelating vervolgonderwijs). Voor de herkansing van het centraal examen geldt: het hoogste cijfer geldt. De herkansingsmogelijkheid geldt ook voor kandidaten die het examen afleggen in meer dan het voorgeschreven aantal vakken. Met hen wordt in voorkomend geval apart overlegd.
6
INHALEN: HET TWEEDE (EN DERDE) TIJDVAK.
Voor een kandidaat die (met geldige reden) één of meer zittingen mist geldt de volgende regeling: Wanneer de kandidaat één zitting heeft gemist moet hij zijn examen voltooien in het tweede tijdvak. Na vaststelling van de uitslag heeft deze kandidaat nog recht op een herkansing; deze vindt dan plaats in het derde tijdvak. Zie hiervoor verder. Overigens mag deze kandidaat er ook voor kiezen zijn herkansingsrecht al in het tweede tijdvak te benutten. Uiteraard kan dit alleen als hij hiervoor een ander vak kiest dan hij moet inhalen, en mag hij na het vaststellen van de uitslag niet meer herkansen. Een kandidaat die twee zittingen heeft gemist moet deze beide inhalen in het tweede tijdvak. Daarna heeft deze kandidaat nog recht op een herkansing in het derde tijdvak. Een kandidaat die meer dan twee zittingen heeft gemist kan in het tweede tijdvak twee zittingen inhalen. De overige gemiste zittingen en een eventuele herkansing moeten dan in het derde tijdvak plaatsvinden. Het derde tijdvak wordt niet op school afgenomen. Het rooster wordt vastgesteld door de overheid. Het derde tijdvak begint op maandag 11 augustus. Datum en plaats van de zitting worden meegedeeld na aanmelding. Daarbij wordt er naar gestreefd het derde tijdvak zo veel mogelijk in de week van 11 augustus af te nemen. Met kandidaten waarop een van deze situaties van toepassing is zal afzonderlijk worden overlegd.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 8
7
ENKELE OPMERKINGEN, TIPS EN ADVIEZEN
1. De examenopgaven De examenopgaven zijn door de overheid met zorg samengesteld. Elke examen begint met een zgn. voorblad waarop in ieder geval staan: het vak, het schooltype, de datum, het tijdstip, het maximaal aantal te behalen scorepunten, het aantal vragen, voor welke vragen er eventueel bijlagen zijn toegevoegd, plus een aantal opmerkingen over hoe vragen moeten worden beantwoord. Lees dit voorblad voor je met de vragen begint! Let op het aantal vragen! Er zijn altijd kandidaten die na afloop - te laat dus - ontdekken dat zij een bladzijde of meer met vragen vergeten zijn! Ga door tot de aanduiding 'einde'! 2. Score en cijfers Bij elke vraag staat het aantal punten vermeld dat ermee kan worden gescoord. Let erop dat het totaal aantal te behalen punten per vak verschilt! Op het voorblad staat het maximaal aantal te behalen scorepunten vermeld, de zogenoemde schaallengte. Het CITO bepaalt na afloop van de examen hoe de behaalde scores moeten worden omgezet in een cijfer. De scholen krijgen daarover op de dag van de uitslag bericht. 3. Moderne vreemde talen Bij de examens in de moderne vreemde talen zijn vaak de regels en/of alinea's genummerd. Zo is het gemakkelijker om een regel of alinea terug te vinden als daar in de vraag naar verwezen wordt. Het examen Frans, Duits en Engels bestaat uit open en gesloten (meerkeuze) vragen. Je krijgt voor elk examen een apart bij het examen behorend antwoordblad. De antwoorden op open vragen moeten in het Nederlands worden gegeven, tenzij de vraag duidelijk maakt dat in het antwoord de vreemde taal moet worden gebruikt, bijvoorbeeld door middel van een citaat. Voor de meerkeuzevragen moet je het goede antwoord op het antwoordblad omcirkelen. Het gebruik van een woordenboek is bij de examens voor Frans, Duits en Engels toegestaan. Zie hiervoor verder bij de toegestane hulpmiddelen (hfd 12). 4. Nederlands Het centraal examen Nederlands (leesvaardigheid) bestaat tenminste uit één tekst met open en gesloten vragen en één tekst die moet worden samengevat. Let er bij de tekst met vragen én bij de samenvatting op dat je het aantal maximaal toegestane woorden niet overschrijdt.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 9
5. Beoordeling Bij de beoordeling van het gemaakte werk moeten de examinatoren werken volgens bepaalde richtlijnen. Het is van belang dat de kandidaten weten wanneer er wel en wanneer er geen scorepunten mogen worden toegekend! Indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt uiteraard het maximaal te behalen aantal scorepunten toegekend; Indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de scorepunten toegekend in overeenstemming me het beoordelingsmodel dat de examinatoren moeten gebruiken; Indien een antwoord op een open vraag niet in het beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel. Indien één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat, of een andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerst gegeven antwoord beoordeeld. Indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat, of een andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de eerst gegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal. Indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is aangegeven. Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel vermelde aantal punten toegekend. Voor elk ander antwoord worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan een antwoord gegeven is worden eveneens geen scorepunten toegekend. Let op deze punten bij het maken van het examen. Geef dus niet meer antwoorden dan wordt gevraagd. Geef altijd de gevraagde verklaring, uitleg, afleiding, eenheden of berekening. Geef bij meerkeuzevragen precies één antwoord, en schrijf dit duidelijk met een hoofdletter. Als je denkt een antwoord op een open vraag niet te weten, bedenk dan dat er ook punten te verdienen vallen met stappen of stapjes van de goede oplossing. 6. Gecommitteerde Ieder examen wordt behalve door de eigen leraar ook nog nagekeken door een leraar van een andere school (de gecommitteerde). Denk hieraan bij het maken van het examen: schrijf netjes en onthoud je van 'grappig' bedoelde opmerkingen of tekeningen. 7. Algemene adviezen Het heeft geen zin om de avond en/of nacht van tevoren nog "iets" door te nemen. Zorg dat je helder en fit aan het examen begint. Neem ook voldoende rust tussen de examendagen. Lees de examenopgaven goed. Het goed lezen van de vraag is vaak het halve werk. Gebruik je tijd goed en kijk, als je daar de tijd voor hebt, het werk goed na. Denk eraan dat een kandidaat die door ziekte een of meer zittingen moet missen behoorlijk gedupeerd is! Het is niet mogelijk - zoals bij het schoolexamen - een inhaalwerk aan te bieden! Deze kandidaten worden voor het inhalen verwezen naar het tweede en/of zelfs derde tijdvak verwezen om hun examen af te ronden. Zie hiervoor verder het hoofdstuk 6.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 10
8
NIET GESLAAGD?
Welke mogelijkheden zijn er? 1.
De examenklas overdoen. Als je niet slaagt en voor de tweede maal het onderwijs in 5 havo volgt, wordt in dat 2e jaar vrijgesteld van het volgen van onderwijs in elk vak waarvoor het examen alleen uit een schoolexamen bestaat en waarvoor het schoolexamen in dat leerjaar wordt afgesloten en waarvoor hij in het eerste jaar een eindcijfer 6 of hoger, dan wel de eindbeoordeling ‘voldoende ‘of ‘goed ‘heeft behaald, met uitzondering van lichamelijke opvoeding 1 (dit kan dus gaan om bijvoorbeeld BSM). Voor alle andere vakken vervallen alle resultaten uit het eerste examenjaar, en moet dus alles worden overgedaan. Zie ook het P.T.A. artikel 26 en artikel 43.1.
2.
Het dagonderwijs verlaten. Als je 18 jaar of ouder bent, of als je ontheffing hebt gekregen, kun je het dagonderwijs verlaten. Je krijgt een cijferlijst waarop voor al je vakken behalve de behaalde cijfers voor schoolexamen en centraal examen, ook de eindcijfers zijn vermeld. In dit geval kan je van deze lijst gebruik maken om in het volwassenenonderwijs of via het staatsexamen een volledig diploma te behalen. Je kunt voor één of meer vakken studeren en examen doen. De bedoeling is dat je een of meer onvoldoendes wegwerkt en een verbeterde cijferlijst opbouwt. Het diploma wordt je dan uitgereikt als je bij het examen die cijfers hebt behaald waarmee je op grond van de normale uitslagregeling zou slagen. Wanneer je dit niet in één jaar lukt krijg je aanvullende certificaten voor de vakken waar je een voldoende eindcijfer voor behaalt. Het op deze manier behalen van het diploma moet overigens wel binnen 10 jaar na afgifte van de cijferlijst gebeuren. Zie ook het P.T.A. artikel 43.2 en artikel 44.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 11
9
KLACHTEN
We willen je het centraal examen laten afleggen onder de meest gunstige omstandigheden. Het grote aantal kandidaten dwingt scholen het examen te laten afleggen in de gymzalen. Natuurlijk ben je niet gewend om in die ruimte toetsen te maken. We hebben gezorgd voor een zo goed mogelijke werkplek voor elke kandidaat. Koffie en thee worden tijdens de zittingen verstrekt. Elk jaar lees je in de krant dat er klachten zijn over de omstandigheden waaronder de kandidaten in Nederland examen moeten doen. Er is zelfs door het LAKS (Landelijk Actie Komité Scholieren) een klachtenlijn geopend. Klachten gaan vooral over geluidsoverlast, te weinig toegekende tijd, een leraar/toezichthouder die op een hinderlijke manier in gesprek is, etc. Zijn er naar jouw mening tijdens het examen hinderlijke activiteiten of andere onvolkomenheden neem dan onmiddellijk contact op met een van de toezichthouders in de zaal; vaak is een oplossing snel te vinden. Ligt de oorzaak van de overlast buiten het schoolgebouw, neem dan nadat je een toezichthouder op de hoogte hebt gesteld, na de zitting ook contact op met dhr Melchior.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 12
10
OVERZICHT BELANGRIJKE DATA
Week 15 Ma 7 april Di 8 april Wo 9 april Do 10 april Vr 11 april
Herkansing schoolexamen 3 Les Les Les Examentraining
Week 16 Ma 14 april Di 15 april Wo 16 april Do 17 april Vr 18 april
Examentraining Examentraining Examentraining Examentraining Examenkandidaten vrij, examenstunt?
Week 17 Week 18
MEIVAKANTIE MEIVAKANTIE
Week 19 Ma 5 mei Di 6 mei Wo 7 mei Do 8 mei Vr 9 mei
Examentraining Examentraining Proefexamens en nabespreking Proefexamens en nabespreking, gezamenlijke afsluiting met bubbels Facultatief
Week 20 Ma 12 mei Di 13 mei Wo 14 mei Do 15 mei Vr 16 mei
Centrale Examens Centrale Examens Centrale Examens Centrale Examens Centrale Examens
Week 21 Ma 19 mei Di 20 mei Wo 21 mei Do 22mei Vr 23 mei
Centrale Examens 09.00 geschiedenis Centrale Examens Centrale Examens 09.00 tekenen Centrale Examens Klaar en afwachten maar op de uitslag
Week 22 Ma 26 mei Di 27 mei Wo 28 mei Do 29 mei Vr 30 mei
klaar en wachten maar op de uitslag klaar en wachten maar op de uitslag klaar en wachten maar op de uitslag Hemelvaartsdag vrij
Week 23 Ma 2 juni – vr 6 juni
09.00 Duits 09.00 aardrijkskunde
13.30 M&O 13.30 Nederlands 13.30 wiskunde A, B 13.30 economie 13.30 Engels 13.30 Frans 13.30 scheikunde 13.30 biologie 13.30 natuurkunde
klaar en wachten maar op de uitslag
Informatie examens havo 2014
bladzijde 13
Week 24 Ma 9 juni Di 10 juni Wo 11 juni Do 12 juni Vr 13 juni
Week 25 Ma 16 juni Di 17 juni Wo 18 juni
Tweede pinksterdag Afwachten 08.00 uur plaatsing definitieve normen havo op internet vanaf ca 15.00 uur: telefonische bekendmaking van de uitslag aan de leerlingen havo. Niet zelf bellen! uiterlijk 12.00 uur; inleveren herkansingsformulier voorbereiden op eventuele herkansing
Voorbereiden op eventuele herkansing Voorbereiden op eventuele herkansing Voorbereiden op eventuele herkansing
13.30 CE 2e tijdvak voor havo op school 13.30 CE 2e tijdvak voor havo op school
Do 19 juni Vr 20 juni Week 26 Ma 23 juni Di 24 juni Wo 25 juni Do 26 juni Vr 27 juni
na 10.00 uur: uitslag bepaling en (telefonische) bekendmaking 2e tijdvak DIPLOMAUITREIKING HAVO: 16.30 – 18.30 uur in de Rembrandtzaal
Week 27 Week 28 Week 29 Vr 18 juli
Boeken inleveren
Informatie examens havo 2014
bladzijde 14
11
VOORSCHRIFTEN CENTRAAL EXAMEN
Deze voorschriften maken deel uit van het examenreglement. 1)
2)
3)
4) 5) 6) 7)
8)
9)
In het examenrooster (hfd 13) is aangegeven op welke tijd het centraal examen voor de verschillende vakken wordt afgenomen. Als een examenzitting over meerdere plaatsen is verdeeld kun je het roosterbord bij de ingang van de examenzalen zien waar je moet zijn. Bijna alle zittingen zullen plaatsvinden in de linkerzaal (lokaal 15). De examens beginnen 's morgens om 9.00 uur en 's middags om 13.30 uur. Zorg dat je steeds 15 minuten vóór deze tijdstippen in de zaal aanwezig bent. De tijdstippen van de zittingen van het centraal examen worden vastgesteld door de overheid. Kom vooral op tijd! Een kandidaat die te laat komt, mag tot uiterlijk 30 minuten na het begin van de zitting tot de examenruimte worden toegelaten. De gemiste tijd mag echter niet worden ingehaald. Een kandidaat die meer dan een half uur te laat komt, mag niet meer tot de zitting worden toegelaten en wordt in het gunstigste geval verwezen naar het tweede tijdvak om de betreffende toets in te halen. Tas, jas, mobiele telefoon, smartwatch e.d. mogen niet meegenomen worden naar de examenruimte. Een pet of andersoortig hoofddeksel is in de examenruimte niet toegestaan en moet dus buiten de examenzaal worden gelaten. Bij koud weer is het wel verstandig een trui of iets dergelijks mee te nemen. Spullen die niet mogen worden meegenomen in de examenruimte moeten in de kleedkamer of op de gang worden gelaten. Laat daar geen geld of waardevolle voorwerpen achter! Deze kunnen eventueel in bewaring worden gegeven bij de toezichthouders. Mobieltjes worden in de kluis op de administratie gelegd en kunnen na afloop weer opgehaald worden. Neem geen drinken mee, toiletbezoek is in principe alleen in noodgevallen. toegestaan. De school zal per zitting eenmaal langskomen met een drankje. Gedraag je in en om de examenruimte rustig, zowel voor, tijdens als na de examenzitting. Bedenk ook dat de zitting voor andere kandidaten langer kan duren. Elke kandidaat neemt plaats aan de tafel die hem wordt aangewezen. Tijdens het uitdelen van de opgaven heerst er volkomen rust in de examenruimte. Je mag pas aan het examenwerk beginnen als de toezichthouder daarvoor het sein geeft. Het werk voor de examens wordt gemaakt op papier, gewaarmerkt en verstrekt door de school. Ook indien speciaal uitwerkingenpapier vereist is, zorgt de school hiervoor. Ook kladpapier wordt verstrekt. Het meenemen van eigen kladpapier is niet toegestaan. Je moet op elk vel van je uitwerkingen je naam, je examennummer, de naam van de examinator (jouw vakdocent), alsmede het aantal vellen dat je inlevert vermelden. Je bent zelf verantwoordelijk voor het inleveren van al je werk, ook als dit aan het eind van de zitting door de toezichthouder wordt opgehaald. Een niet ingeleverd vel kan niet later alsnog worden ingeleverd. Kladpapier moet niet ingeleverd worden! Als je kladpapier wel inlevert, bijv. omdat je gebrek aan tijd had of als toevoeging aan je examenwerk, realiseer je dan goed, dat dit ingeleverde kladpapier als normaal examenpapier wordt behandeld; alles wat op dit kladpapier staat wordt dus beoordeeld als examen-
Informatie examens havo 2014
bladzijde 15
10)
11)
12)
13) 14) 15)
16)
17)
18) 19)
20)
21)
22)
werk. Schrijven met potlood is, behalve bij het tekenen van grafieken en dergelijke, niet toegestaan. Gebruik bij voorkeur een vulpen of een goede balpen (blauw of zwart). Corrigeren met correctievloeistoffen, correctietape en dergelijke is niet toegestaan. Je moet voor het examen het basispakket aan hulpmiddelen meenemen, zie hiervoor verder. Daar is ook aangegeven welke bijzondere hulpmiddelen je zelf mee moet nemen, en voor welke de school zorgt. Het is niet toegestaan tijdens het examen hulpmiddelen van elkaar te lenen. Je moet er beslist voor zorgen dat de toegestane hulpmiddelen geen bijgeschreven informatie of ingelegde papieren bevatten. Wanneer dit tijdens of na de zitting toch het geval blijkt te zijn maak je je schuldig een onregelmatigheid als genoemd het Examenreglement/P.T.A. (artikel 7). Voor de aanvang van het examen kunnen de toezichthouders controleren of de meegebrachte hulpmiddelen aan alle gestelde voorwaarden voldoen. Tijdens het examen kunnen steekproeven genomen worden. Het is een kandidaat niet toegestaan zelf examenpapier te halen. Vraag door middel van handopsteken een van de aanwezige toezichthouders. De toezichthouders mogen tijdens het examen geen enkele mededeling doen over de opgaven. Zonder toestemming van een toezichthouder mag een kandidaat de examenruimte niet verlaten. Alleen wanneer toiletbezoek dringend noodzakelijk is, meld je dat door handopsteken bij een van de toezichthouders. Deze zal je begeleiden om ervoor te zorgen dat je geen contact hebt met anderen of op een andere manier informatie raadpleegt. In principe kan je tijdens het examen geen gebruik maken van het toilet. Het is niet toegestaan het examenwerk in te leveren in het eerste uur van de examenzitting. Ben je na dit uur voor tijd klaar, dan mag je je werk inleveren en de examenruimte stil verlaten. Het laatste kwartier van de zitting mag echter niemand de examenruimte verlaten. De examenopgaven mogen aan het eind van de zitting door de kandidaten bij de administratie opgehaald worden. Een kandidaat die eerder vertrekt, moet zijn opgaven in de examenruimte achter laten. Hij kan van zijn naam voorzien en deze na afloop van de zitting ophalen bij de administratie. Het is een kandidaat die het examenwerk heeft ingeleverd en de examenruimte heeft verlaten, onder geen enkele voorwaarde toegestaan om terug te keren om een (vergeten) deel af te maken. Deelname aan een zitting betekent dat het eenmaal gemaakte werk zijn geldigheid behoudt. Je kan je achteraf dus niet beroepen op ziekte of op andere factoren in de persoonlijke sfeer, die een negatieve invloed op de uitslag van het examenonderdeel gehad kunnen hebben. Wanneer je om een geldige reden een zitting van het centraal examen moet verzuimen moet dit voor de aanvang van de zitting aan de schoolleiding worden gemeld. Of een reden als geldig kan worden aangemerkt beslist de directeur. Binnen vier dagen moet je bij de schoolleiding een schriftelijke verklaring van je ouders/verzorgers inleveren met de reden van het verzuim. Bij verzuim met geldige reden van een of meer examenzittingen wordt de kandidaat voor elke gemiste zitting verwezen naar het tweede tijdvak. Het tweede tijdvak bestaat uit één dag waarop maximaal 2 zittingen kunnen worden ingehaald, en eventueel een tweede dag voor een aantal door de overheid aangewezen speciale vakken. Wanneer de kandidaat het examen niet in het tweede tijdvak kan voltooien wordt hij voor de resterende vakken verwezen naar het derde tijdvak. Wanneer een kandidaat zonder geldige reden een toets van het centraal examen
Informatie examens havo 2014
bladzijde 16
23)
24)
verzuimt, wordt hij geacht zich daarmee daadwerkelijk van deelneming aan het examen te hebben teruggetrokken. Wanneer een kandidaat zich ten aanzien van enig deel van het eindexamen aan enige onregelmatigheid schuldig maakt of heeft gemaakt kan hem de deelname of verdere deelname aan de toetsen van het centraal examen worden ontzegd. Bedenk dat elke vorm van fraude, bedrog of onachtzaamheid verstrekkende gevolgen kan hebben! Zie hiertoe de betreffende artikelen het Examenreglement/P.T.A. (artikel 7). Op de volgende bladzijden zijn de toegestane hulpmiddelen voor het centraal examen vermeld. Toegestaan wil zeggen dat de examenmakers ervan uitgaan dat de kandidaat over deze hulpmiddelen beschikt. Het meenemen van andere dan de genoemde hulpmiddelen is niet toegestaan.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 17
12
TOEGESTANE HULPMIDDELEN HAVO
A. Basispakket wie zorgt ervoor? Basispakket, toegestaan bij alle vakken
Schrijfmaterialen Liniaal met millimeterverdeling Vlakgum Geodriehoek Passer Blauw en rood kleurpotlood Tekenpotlood Een gewoon elektronisch rekenapparaat(#)
leerling leerling leerling leerling leerling leerling leerling leerling
Het is NIET toegestaan is rekenapparaten te gebruiken die: a. op het lichtnet aangesloten moeten worden; b. tijdens het examen opgeladen moeten worden; c. geluidsoverlast bezorgen; d. zijn voorzien van schrijfrollen, alarminstallaties, dan wel zend- en/of ontvangstmogelijkheden; e. alfa-numeriek zijn (d.w.z. behalve met getallen ook tekst kunnen werken); f. grafieken kunnen weergeven in het afleesvenster. B. speciale hulpmiddelen vak
toegestaan bij het examen HAVO
wie zorgt ervoor?
Engels, Frans, Duits
Woordenboek **
leerling
Wiskunde A, Wiskunde B
Grafische rekenmachine *
leerling
Biologie
Binas 5e druk/Biodata 2e druk
leerling
Natuurkunde, Scheikunde Economie
Grafische rekenmachine * Binas 5e druk Alleen basispakket, GEEN grafische rekenmachine
leerling leerling
Management & Organisatie Grafische rekenmachine *
leerling
Aardrijkskunde
school
Bos Atlas, 54e druk (in boekvorm)
Leerlingen nemen dus altijd zelf de woordenboeken mee. Bij alle vakken mag een woordenboek Nederlands gebruikt worden. (**) * De grafische rekenmachine moet een door de CEVO goedgekeurd type zijn. Het apparaat mag niet op het lichtnet worden aangesloten of met andere apparatuur worden verbonden. Het is kandidaten niet toegestaan tijdens het examen gebruik te maken van een rekenmachine van een andere kandidaat. Goedgekeurd zijn o.a. : Texas Instruments 83 of 83+, 84 of 84+ Silver Edition (of de lagere typen van deze merken, maar de kans bestaat dat sommige examenopgaven daarmee niet of minder goed te maken zijn). Het is niet nodig dat het geheugen van een grafische rekenmachine wordt gewist voor aanvang van de zitting. ** Dyslectische leerlingen die een examen op de computer maken mogen geen gebruik maken van een digitaal woordenboek, de spellingcontrole hoeft niet te worden uitgeschakeld.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 18
13
ROOSTER EERSTE TIJDVAK CENTRAAL EXAMEN 2014
Datum
Tijd
Ma 12 mei 13.30 – 16.30 Di 13 mei
13.30 – 16.30
Vak
Hulpmiddelen
management & Organisatie
GR
Nederlands
Wo 14 mei 13.30 – 16.30
Wiskunde A, B
GR
Do 15 mei 09.00 – 11.30
Duits
woordenboek
Do 15 mei 13.30 – 16.30
economie
Vr 16 mei
09.00 – 12.00
aardrijkskunde
Bosatlas 54e druk
Vr 16 mei
13.30 – 16.00
Engels
woordenboek
Ma 19 mei 09.00 – 12.00
geschiedenis
Ma 19 mei 13.30 – 16.00
Frans
woordenboek
scheikunde
GR, binas
Di 20 mei
13.30 – 16.30
Wo 21 mei 09.00 – 11.30
Tekenen
Wo 21 mei 13.30 – 16.30
biologie
Binas of biodata
Do 22 mei 13.30 – 16.30
natuurkunde
GR, binas
Zorg ervoor dat je om 8.45 uur (ochtend) of 13.15 uur (middag) in de examenzaal aanwezig bent. Dit in verband met officiële aankondigingen, te geven instructies, uitdelen van de benodigde papieren e.d. De ochtendzittingen beginnen steeds om 9.00 uur, de middagzittingen om 13.30 uur. Aan een aantal kandidaten is formeel verlenging van examentijd toegekend. Deze verlenging bedraagt per zitting 30 minuten.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 19
14
ROOSTER TWEEDE TIJDVAK CENTRAAL EXAMEN 2014
havo
Rooster centrale examens 2e tijdvak 2014
vaknaam
afnamedag
afnamedatum
begintijd
eindtijd
Nederlands Engels
dinsdag dinsdag
17 juni 2014 17 juni 2014
13:30 13:30
16:30 16:00
tekenen
dinsdag
17 juni 2014
13:30
16:00
aardrijkskunde
dinsdag
17 juni 2014
13:30
16:30
Frans Duits
woensdag woensdag
18 juni 2014 18 juni 2014
13:30 13:30
16:00 16:00
geschiedenis
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
wiskunde A
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
wiskunde B
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
natuurkunde
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
scheikunde
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
biologie
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
economie
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
management & organisatie
woensdag
18 juni 2014
13:30
16:30
De tijdsduur en de hulpmiddelen voor de examens zijn gelijk aan die van het eerste tijdvak. De examens worden op school afgenomen. Deze examens vinden plaats in 166. Zorg dat je 15 minuten van te voren in het lokaal aanwezig bent.
Informatie examens havo 2014
bladzijde 20