Centraal Examen Nederlands 2F – 2014 - Onderdeel Lezen Samen de problemen aanpakken 1 Uw veiligheid staat bij ons voorop. Daarom werken wij zo dicht mogelijk bij u in de buurt. Samen met bewoners maken wij afspraken over de aanpak van problemen. We overleggen wat de politie doet, wat andere instanties doen en wat u zelf kunt doen. De wijkagent speelt bij dit alles een cruciale rol. Uw wijkagent is voor u als bewoner hét aanspreekpunt voor veiligheid en leefbaarheid in uw wijk. Hij of zij kent de gevoelens, problemen en wensen van de bewoners van de wijk en gaat hiermee aan de slag. 2 Gezamenlijk De wijkagent is verantwoordelijk voor de totale politiezorg. Binnen zijn wijk richt hij zich op de aanpak van sociale problemen, maar ook op zaken als overlast, kleine criminaliteit, milieu, jeugdbaldadigheid en verkeer. Wanneer dat nodig is, krijgt de wijkagent ondersteuning van andere politiediensten. In samenwerking met de collega’s van de surveillancedienst, recherche, milieu en jeugd werkt de wijkagent voortdurend aan het verbeteren en vergroten van de leefbaarheid en veiligheid in uw wijk of buurt. De wijkagent heeft ook contact met externe netwerkpartners, zoals de gemeente en maatschappelijke organisaties. Hij zit regelmatig met deze organisaties om de tafel om problemen te bespreken en te overleggen hoe deze adequaat aangepakt kunnen worden, en door wie. Belangrijk is dat de wijkagent als aanspreekpunt dient. Informatie is voor een wijkagent immers van essentieel belang. Heeft u vragen of opmerkingen over veiligheid en leefbaarheid in uw buurt of wijk, klop dan gerust bij hem aan. Afspraak maken met uw wijkagent? Wilt u uw wijkagent spreken? Maak dan even een afspraak via telefoonnummer 0900-8844.
1. Hieronder staan drie titels. Welke titel past het best boven deze tekst? A - De wijkagent is uw eerste aanspreekpunt in de wijk B - De wijkagent krijgt ondersteuning van andere diensten C - De wijkagent moet meer samenwerken met de gemeente 2. In alinea 1 staat: “De wijkagent speelt bij dit alles een cruciale rol.” In welk van onderstaande zinnen is het woord "cruciale" goed vervangen? A - De wijkagent speelt bij dit alles een belangrijke rol. B - De wijkagent speelt bij dit alles een sociale rol. C - De wijkagent speelt bij dit alles een veilige rol. D - De wijkagent speelt bij dit alles een zelfstandige rol. 3. In alinea 2 staat: “De wijkagent heeft ook contact met externe netwerkpartners, ….” Wie horen tot die “externe netwerkpartners”? A - ambtenaren en vrijwilligersorganisaties B - collega’s van de surveillancedienst en andere politiediensten C - wijkbewoners en mensen uit de regio 4. Rijan woont al jaren in een gezellige wijk in een grote stad. Hij vermoedt dat er in de straat drugs geteeld en verhandeld worden. Hij wil dit tegen de wijkagent zeggen. Is dat, volgens deze tekst, een goede manier om er iets tegen te doen? A - Ja, de wijkagent geeft deze informatie door aan andere politiediensten. B - Ja, de wijkagent kan de drugshandelaren opsporen en arresteren. C - Nee, dit is een te groot probleem, daarvoor moet Rijan naar het politiebureau. D - Nee, want de wijkagent lost alleen veiligheidsproblemen op.
Vrijwilligerswerk Inleiding ‘Ontmoet Afrika’ is een organisatie voor vrijwilligerswerk en stage in Ghana, Kameroen en Malawi. 1 Via ‘Ontmoet Afrika’ kun je als vrijwilliger meewerken bij een Ghanese, Kameroense of Malawiaanse organisatie of instelling. Wij vinden het belangrijk initiatieven van de bewoners en van de overheid te ondersteunen. Op die manier kunnen zij hun land ontwikkelen zoals zij zelf denken dat het goed is. Hierdoor behouden zij hun identiteit en kunnen zij ook meer onafhankelijk zijn. 2 Het past binnen onze doelstelling dat je mee gaat draaien binnen het Afrikaanse systeem met Afrikaanse collega's. Zo leer je van binnenuit de Afrikaanse manier van werken, denken en handelen kennen en sta je ook echt midden in de Afrikaanse samenleving. Voor veel vrijwilligersprojecten geldt een minimale periode van twee of drie maanden zodat je de tijd hebt de werkwijze en collega's goed te leren kennen. Bij een aantal andere projecten is het ook mogelijk voor een kortere periode mee te draaien (2-8 weken). Je werkt in de meeste gevallen 's ochtends (van ca 8 tot ca 13 uur) en van maandag t/m vrijdag. 3 Waarom Ghana, Kameroen of Malawi? Van Ghana zegt men dat het het vriendelijkste en veiligste land in Afrika is. Je kunt je vrij bewegen; lopend, op de fiets of met openbaar vervoer en ook als jonge vrouw alleen. Bovendien spreken alle geschoolde mensen Engels. In de dorpen, zeker in Noord-Ghana, is de traditionele cultuur, waaronder de typische architectuur van lemen hutten die met elkaar verbonden zijn rondom een binnenplaats, nog springlevend. De traditionele geneeskunde en godsdienst worden nog volop beoefend en feesten en rituelen worden begeleid door de 'talking drum'. Ook Kameroen is een vriendelijk, veilig en stabiel Afrikaans land. De geschoolde mensen spreken Frans of Engels, afhankelijk van de regio. De natuur in Kameroen is zeer gevarieerd; men noemt het land daarom ook wel 'Klein Afrika'. De mensen in West- en Centraal-Kameroen zijn wat minder arm dan in Noord-Ghana en de levensomstandigheden zijn daardoor minder primitief. Kameroen heeft als voordeel dat het nog relatief onbekend is. Er komen veel minder vrijwilligers, en ook weinig toeristen, waardoor je komst vaak als heel bijzonder wordt ervaren. Malawi is een klein tropisch land aan het schitterende Lake Malawi, waar je door de geringe afstanden nooit ver vandaan bent. Ook Malawi is een veilig land waar de mensen je zeer gastvrij ontvangen. Geschoolde mensen spreken Engels, maar zeker in het noorden heerst er veel armoede in de dorpen.
5. Wat is de bedoeling van de schrijver? A - de lezer informeren over het doel van vrijwilligerswerk B - de lezer informeren over het doen van vrijwilligerswerk C - de lezer informeren over het nut van vrijwilligerswerk 6. Wat is de doelstelling van ‘Ontmoet Afrika’? A - dat de Afrikaanse collega’s samenwerken met de vrijwilligers B - dat de ideeën vanuit het land zelf gewaardeerd en gesteund worden C - dat de vrijwilligers hun persoonlijkheid en zelfstandigheid behouden 7. Waarom is het belangrijk dat de vrijwilligers gaan samenwerken met Afrikaanse collega’s? A - De vrijwilligers kunnen de Afrikaanse collega’s dan veel leren. B - De vrijwilligers leren dan beter samen te werken. C - De vrijwilligers leren dan de Afrikaanse maatschappij beter kennen. 8. In de tekst vergelijkt de schrijver de landen Ghana, Kameroen en Malawi met elkaar. Aan welk land geeft de schrijver de voorkeur? A - De schrijver geeft de voorkeur aan Ghana. B - De schrijver geeft de voorkeur aan Kameroen. C - De schrijver geeft de voorkeur aan Malawi. D - De schrijver heeft geen voorkeur voor een land.
Kan ik stemmen bij verkiezingen als ik in het buitenland verblijf? U kunt altijd stemmen als u de Nederlandse nationaliteit en kiesrecht heeft. Ook als u tijdens de verkiezingen in het buitenland bent. Bijvoorbeeld wegens vakantie. In dat geval moet u een volmacht geven. Woont u in het buitenland en staat u niet meer ingeschreven bij een Nederlandse gemeente, dan heeft u alleen stemrecht voor de Tweede Kamer (TK) en de Nederlandse leden van het Europees Parlement (EP). Bent u tijdens de verkiezingen tijdelijk in het buitenland wegens vakantie of studie? Dan kan iemand anders uw stem uitbrengen. U kunt dit schriftelijk aanvragen bij uw gemeente. Het formulier hiervoor is bij de meeste gemeenten op de gemeentelijke website te vinden. U kunt zo’n formulier tot twee weken voor de verkiezingen indienen bij uw gemeente. Bent u wegens uw werk (of dat van uw partner of ouder) in het buitenland, dan kunt u bij de Tweede Kamerverkiezing en de verkiezing van de Nederlandse leden van het Europees Parlement ook per brief stemmen. Ook hiervoor is een formulier beschikbaar. Het formulier hiervoor is bij de meeste gemeenten op de gemeentelijke website te vinden of kunt u downloaden op de website van gemeente Den Haag. Wanneer u in het buitenland woont en niet meer staat ingeschreven bij een Nederlandse gemeente, kunt u toch stemmen voor de TK en het EP. U moet zich dan voorafgaand aan de verkiezing registreren als kiezer in het buitenland. Dit doet u via een registratieformulier. Dit formulier kunt u krijgen bij de ambassade of het consulaat in het land waar u woont of bij de gemeente Den Haag. U kunt zich vanaf zes weken voor de verkiezing registreren. Met het registratieformulier moet u een kopie van uw Nederlands paspoort of identiteitsbewijs meesturen. Nederlanders op Bonaire, Sint Eustatius en Saba krijgen automatisch een stempas toegestuurd. Nederlanders die op Aruba, Curaçao of Sint Maarten wonen zijn alleen kiesgerechtigd voor de verkiezing van de Tweede Kamer als zij ten minste tien jaar in Nederland hebben gewoond of als ze in Nederlandse openbare dienst werken. Van deze laatste groep zijn ook de (inwonende) partner en kinderen kiesgerechtigd. Op het registratieformulier kunt u aangeven op welke manier u wilt stemmen: • Per brief: u ontvangt een stembewijs waarmee u per brief kunt stemmen. • Bij volmacht: u kunt een kiesgerechtigde inwoner van Nederland machtigen. De gemachtigde moet het verzoek ook ondertekenen. • Persoonlijk: als u persoonlijk in Nederland wilt stemmen, ontvangt u een kiezerspas waarmee u op de dag van de verkiezing in Nederland kunt stemmen.
Stemmen met verlopen identiteitsbewijs In Nederland is het mogelijk om te stemmen met een identiteitsbewijs dat maximaal vijf jaar verlopen is. Deze regeling geldt alleen bij stemmen in het stembureau en is niet van toepassing als u zich als kiezer buiten Nederland registreert. U moet als kiezer in het buitenland uw Nederlanderschap aantonen. Hiervoor moet u een kopie van uw identiteitsdocument meesturen dat geldig is op de dag dat wordt vastgesteld of u kiesgerechtigd bent (dat gebeurt zes weken voor de dag van de stemming). 9. Wat betekent “bij volmacht” stemmen? A - dat je de juiste nationaliteit hebt om te mogen stemmen B - dat je iemand het recht geeft om voor jou te stemmen C - dat je vanuit het buitenland mag stemmen 10. Carlijn is 20 jaar en heeft de Nederlandse nationaliteit. Ze woont samen met haar ouders in Frankrijk. In Nederland hebben zij zich uitgeschreven bij de gemeente waar zij woonden. Mag Carlijn stemmen voor de landelijke verkiezingen in Nederland? A - Ja, ze kan dat aanvragen. B - Ja, ze kan een brief sturen. C - Ja, ze moet dat van tevoren laten vastleggen. 11. Maria is op vakantie in het buitenland als er in Nederland landelijke verkiezingen zijn. Op welke wijze kan zij stemmen? A - Zij kan iemand in Nederland machtigen. B - Zij kan per brief stemmen. C - Zij kan stemmen op de Nederlandse ambassade in het buitenland.
12. Van welke inwoners van Aruba mogen de partners en kinderen ook stemmen? A - van Nederlanders die in Nederlandse openbare dienst werken B - van Nederlanders die mogen stemmen voor de Tweede Kamer C - van Nederlanders die tien jaar in Nederland hebben gewoond 13. Lucas woont op Sint Maarten. Zijn ouders wonen ook op Sint Maarten maar op een ander adres. Zijn ouders komen oorspronkelijk uit Nederland. Mag Lucas stemmen voor het Europees Parlement? A - Ja, als zijn vader of moeder in Nederlandse openbare dienst werkt. B - Ja, als zijn vader of moeder tien jaar in Nederland heeft gewoond. C - Nee, daarvoor moet hij inwonend zijn. D - Nee, dat mag nooit als je op Sint Maarten woont. 14. Mario heeft een Nederlands paspoort en studeert in Marokko. Over drie weken zijn er landelijke verkiezingen in Nederland. Kan hij meedoen aan de verkiezingen? A - Ja, hij moet dan een formulier invullen en opsturen naar de gemeente. B - Ja, hij moet dit dan wel laten vastleggen bij de ambassade. C - Nee, want de termijn is al verstreken. D - Nee, want Marokko ligt niet in Europa.
De zin en onzin van vitaminepillen 1 Moet je nu wel vitaminen slikken of toch maar beter niet? Aangezien de kwaliteit van ons voedsel door massaproductie minder is geworden, wordt er aangeraden aanvullende vitaminen te slikken om zo toch aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te komen. Aan de andere kant hoor je dat je lichaam deze vitaminepillen helemaal niet opneemt. Wat is wijsheid? Ik ben op onderzoek uitgegaan en na vele interneturen is dit het resultaat. 2 - Eet gezond! In eerste instantie moet je gezond eten, dat is toch wel de conclusie! Op eigenlijk alle sites die ik heb bezocht, wordt genoemd dat als je geen risicogeval (oud, zwanger, ziek) bent en als je gezond eet, je geen extra vitaminen hoeft te slikken. Toch slikken veel mensen vitaminepillen. Waarom? Vitaminepillen zijn verkrijgbaar in vele soorten en maten en worden gezien als een onderdeel van de dagelijkse voeding. Wie is er niet opgegroeid met de dagelijkse dosis vitamine C, knoflookpillen, biergistpillen of zelfs levertraan? 3 - Compensatie voor ongezond eten? Ook worden vitaminepillen gezien als een gemakkelijke aanvulling; mocht je een dagje minder gezond eten, is er niks aan de hand, je hebt tenslotte je vitamine geslikt. In de media wordt veel gesproken en geschreven over onderzoeken naar de werking van vitaminen. Het lastige met het noemen van resultaten uit onderzoeken is echter dat je niet altijd alle (juiste) informatie krijgt. Onderzoeksresultaten bij dieren zijn bijvoorbeeld niet altijd geldig voor mensen; laboratoriumratten zijn bijvoorbeeld heel gevoelig voor bepaalde stoffen en ontwikkelen al snel kanker. Ook kunnen mensen die betrokken zijn bij een onderzoek anders op vitaminen reageren dan jij. Neem dus niet alles klakkeloos over, denk eerst even logisch na en verdiep je eventueel in een onderzoek als je het fijne ervan wilt weten. Zo is er bijvoorbeeld uit een onderzoek gebleken dat een hoge inname van anti-oxidanten juist een eerdere sterfte veroorzaakte, maar dit onderzoek was wel gedaan bij mensen die roken! Dit zijn al mensen met een kans op eerder sterven. 4 - Krijg je wel voldoende vitaminen binnen? Als je gezond eet, heb je dus eigenlijk geen pillen nodig. Het innemen van extra vitaminen wordt alleen aangeraden als je een tekort hebt aan een bepaalde vitamine en dit tekort niet (eenvoudig) kunt aanvullen door het eten van gezonde voeding. Maar dan is er nog wel de vraag: wat is gezond eten? Ik dacht namelijk dat ik altijd gezond at, tot ik op de site van het Voedingscentrum ‘De Eetmeter’ invulde. Er kwam uit dat ik van veel vitaminen niet voldoende binnenkreeg! En dan te bedenken dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) net voldoende is om niet ziek te worden. Dus als je
dan tekortkomt… 5 - Tips Rauwe en onbewerkte voedingsmiddelen hebben een veel hogere voedingswaarde dan de doorsnee voedingssupplementen. Wil je zeker zijn van voldoende inname van vitaminen, eet dan regelmatig walnoten, pinda’s, hazelnoten, pijnboompitten, pompoenpitten en pistachenoten (veel vitamine B), de meeste pillen en ‘omegaproducten’ kunnen dan in de winkel blijven staan. Zeker als je bovenstaande producten combineert met zongedroogde zuidvruchten zoals dadels, vijgen, rozijnen en abrikozen. 6 - Mijn conclusie Het antwoord op de vraag of vitaminepillen gezond of slecht zijn, ligt ergens in het midden en is mede afhankelijk van jouw specifieke gezondheidssituatie. De voorkeur gaat uit naar goede voeding, aangevuld met noten, zaden en zongedroogde zuidvruchten. Dan weet je zeker dat je goed bezig bent! Ik heb in ieder geval besloten mijn pillen op te maken die ik toch al heb staan, maar daarna mijn geld te gebruiken voor lekkere nootjes en gedroogde abrikozen! Vind ik toch een aantrekkelijker idee dan een pilletje en het is waarschijnlijk ook beter voor mijn portemonnee. 15. Wat is de bedoeling van de schrijfster? A - Ze wil de lezer adviseren over het aanschaffen van vitaminepillen. B - Ze wil de lezer informeren over de onderzoeksresultaten naar de werking van vitaminepillen. C - Ze wil de lezer overtuigen dat bij een gezonde leefwijze geen extra vitaminen nodig zijn. D - Ze wil de lezer voorlichten over producten die veel vitaminen bevatten. 16. Waarom slikken veel mensen vitaminepillen volgens de schrijfster? A - omdat vitaminepillen een goede aanvulling zijn op gezonde voeding B - omdat vitaminepillen gezien worden als een makkelijke aanvulling C - omdat vitaminepillen verkrijgbaar zijn in vele soorten en maten
17. In alinea 3 staat: “…mocht je een dagje minder gezond eten, is er niks aan de hand, je hebt tenslotte je vitamine geslikt.” Wat bedoelt de schrijfster met deze uitspraak? A - Een dagje ongezond eten moet worden aangevuld met vitaminepillen. B - Mensen denken gezond te eten als ze maar vitaminepillen slikken. C - Ongezond eten is niet zo erg als je maar vitaminepillen slikt. 18. Wat zegt de schrijfster over de onderzoeksresultaten? A - Deze geven niet weer hoe mensen reageren op vitaminen, alleen hoe dieren erop reageren. B - Deze geven soms een vertekend beeld zodat je niet weet of die informatie bruikbaar is. C - Deze geven veel te veel informatie zodat je niet weet welke informatie de juiste is. 19. Wat zegt de schrijfster over haar eigen gezondheid? A - Ze dacht, ten onrechte, dat zij door haar voedingswijze voldoende vitaminen binnenkreeg. B - Ze ging ervan uit dat ze geen risicogeval was en dus geen extra vitaminen nodig had. C - Ze vond dat ze extra vitaminen moest slikken om gezond te blijven. 20. In de tekst wordt een aantal redenen genoemd om vitaminen te slikken. Klik aan welke reden ‘wel’ genoemd wordt en welke ‘niet’. wel niet Voedsel is minder gezond geworden. Het lichaam neemt onvoldoende vitaminen op uit het voedsel. Het is onduidelijk wat gezonde voeding is. Mensen krijgen te weinig vitaminen binnen.
21. Welke bewering is juist volgens de tekst? A - Als je zwanger bent, is het onverstandig vitaminen te slikken. B - Gekookte groenten hebben een hogere voedingswaarde dan rauwe groenten. C - Noten, zaden en pitten bevatten veel vitaminen. 22. Voor wie is deze tekst geschreven? A - alleen voor jongeren die vitaminen slikken B - alleen voor mensen die ongezond leven C - alleen voor mensen die vallen onder risicogroepen D - voor iedereen
