KONINGIN BEZOEKT THUISFRONTDAG

Nummer 21 | 12 juni 2008 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 3 Fort Rucker: baarmoeder van de helikoptervliegers

Pagina 4 Uruzgan Betuwe van Afghanistan

Pagina 5 Bommenruimers op herhaling

Pagina 6 Genezen in een Ferrari

KONINGIN BEZOEKT THUISFRONTDAG HAVELTE - Koningin Beatrix heeft vorige week in Havelte de midtermdag van 43 Gemechaniseerde Brigade bezocht. Tijdens deze gelegenheid worden de relaties van uitgezonden militairen die halverwege hun uitzending zijn, geïnformeerd over de voortgang van de missie. De Koningin sprak uitgebreid met ouders en andere achterblijvers. Ze was ook aanwezig tijdens de live straalverbinding met Uruzgan. De commandant van de battle group, luitenant-kolonel Kees de Rijke, gaf een korte toelichting op de huidige situatie in het zuiden van Afghanistan. Hij vertelde dat het goed gaat met hem en zijn personeel. De klap van twee gesneuvelden en een aantal gewonden in april kwam hard aan. Maar langzaamaan hervindt iedereen zijn ritme. “We gaan door waarmee we begonnen zijn.” Volgens De Rijke is er door de incidenten een sfeer ontstaan van ‘het mag niet voor niets zijn geweest’. De overste meent dat de algemene veilig-

heidssituatie verbetert. “We zien gevechtspatrouilles overgaan in sociale patrouilles. Maken dan ook een slag die we eigenlijk niet hadden verwacht. Inmiddels heeft ook in Uruzgan de ‘EK-koorts’ toegeslagen en is alles Oranje boven.” Overste De Rijke bereidde zijn gehoor gekscherend voor op de terugkeer van de militairen. “Ze zijn nu wel gewend iedere dag croissants en aardbeien bij het ontbijt te krijgen”, grapte hij. “En zand in de slaapkamer.” Foto: Kpl Albert Gjaltema

Lees verder op pagina 2

Strijdkrachten luitenant-generaal Freek Meulman verzorgde daar een rondleiding. In een directe straalverbinding met commandant TFU kolonel Richard van Harskamp van Kamp Holland zei Karzai enthousiast: “Ik hoop snel Uruzgan te bezoeken.”

KARZAI IN NEDERLAND DEN HAAG - President Hamid Karzai van Afghanistan heeft begin deze week een tweedaags bezoek gebracht aan ons land. Hij arriveerde maandag 9 juni op Rotterdam Airport, waar leden van de Koninklijke Marechaussee een erehaag vormde langs de rode loper. Nog die zelfde middag maakte Karzai zijn opwachting bij minister Eimert van Middelkoop met

wie hij een kijkje nam in het Defensie Operatiecentrum. Plaatsvervangend Commandant der

De Afghaanse president begon ooit in Uruzgan de strijd tegen de Taliban. Hij kent de provincie dus goed, maar komt er nooit meer. In het gesprek met Van Harskamp betuigde hij zijn dankbaarheid voor wat de militairen daar doen, vele duizenden kilometers van huis. Volgens hem zijn er niet zoveel mensen die zoveel moed hebben dat ze hun leven zouden geven voor een groter doel. Aan de nabestaanden van de zestien Nederlanders die in Afghanistan omkwamen, bood hij zijn condoleances aan. Karzai voerde vervolgens op het Catshuis overleg met premier Jan-Peter Balkenende, minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen en van Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders, alsmede Van Middelkoop. Op dinsdag bezocht hij de Eerste en Tweede Kamer en werd hij door koningin Beatrix op Paleis Huis ten Bosch ontvangen voor de lunch. Foto: Peter Wiezoreck●

MEDEZEGGENSCHAPSSYMPOSIUM: SAMEN AAN DE SLAG! OIRSCHOT - “Daadkracht door draagvlak!” Staatssecretaris Jack de Vries windt er geen doekjes om. Hij wil zich bovenmatig inspannen om de medezeggenschap binnen Defensie goed op de rails te krijgen. Want het is zijn vaste overtuiging dat die weg op allerlei fronten voor meer draagvlak zorgt. Dat heeft

Deze NTMI, waaraan zeven Nederlandse militairen meedoen, blijft doorlopen tot augustus 2009. Nederland levert militairen sinds februari 2005. Zij houden

zich bezig met de opleiding en training van leden van de Iraakse veiligheidsorganisaties. De NAVO richt zich op de opbouw van de hele veiligheidssector in Irak. Dat begint zijn

oproep aan commandanten en medezeggenschapscommissies om deze middag in gezamenlijkheid bij te wonen, werd zichtbaar invulling gegeven. De belangstelling was enorm: ongeveer 500 commandanten en MCleden waren van de partij. Lees verder op pagina 2

Internet basisvoorwaarde om te blijven GARDEREN - Staatssecretaris Jack de Vries heeft vorige week donderdag op de generaal-majoor Kootkazerne in Garderen de eerste internetaansluiting op de legeringkamers bij de Koninklijke Landmacht officieel in gebruik gesteld. Door symbolisch een draad door te knippen, konden korporaal-1 Ilonka Zoutewelle en haar kamergenote soldaat-1 Angela Takes met hun laptop als eerste het Internet op. Deze service vloeit voort uit het rapport dat is uitgebracht door de commissie Staal. Hierin werd onder meer gepleit voor het creëren

NEDERLANDSE TRAININGSMISSIE IN IRAK VERLENGD DEN HAAG - Het kabinet heeft vorige week vrijdag besloten dat de bijdrage van ons land aan de NAVO-trainingsmissie in Irak met een jaar wordt verlengd.

niet alleen een goede uitstraling naar de eigen organisatie, maar ook naar de samenleving. De ambtelijke en militaire top, inclusief de Commandant der Strijdkrachten (CDS) Generaal Peter van Uhm, was woensdag 4 juni aanwezig op de legerplaats Oirschot om die boodschap voor het voetlicht te brengen. Aan de

vruchten af te werpen; de Iraakse autoriteiten nemen steeds meer de verantwoordelijkheid voor de opleidingsinstituten van de eigen veiligheidsmensen.●

Met een symbolische knip opende staatssecretaris De Vries het ‘internet op de legeringkamer’ bij de KL.

van een prettige leefomgeving op de kazerne na diensttijd. Bij de Koninklijke Marine zijn overigens bijna alle legeringkamers al aangesloten. “Internet”, sprak De Vries, “vormt voor de jongeren die bij ons komen werken een basisvoorwaarde om te blijven. Staal had dan een vervelende aanleiding, er komen veel positieve maatregelen als deze uit voort.”

De generaal die de maatregelen rond de commissie Staal inzette, de huidige Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee, en de plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten, luitenant-generaal Freek Meulman (nu de verantwoordelijke voor ‘Staal’), waren bij de opening aanwezig. Lees verder op pagina 7

12 juni | Pagina 2

Medezeggenschapsymposium Vervolg van pagina 1

OIRSCHOT - De opzet van deze speciale bijeenkomst was overzichtelijk. De sprekers, onder wie alle commandanten van de zeven defensieonderdelen, zetten de toon tijdens korte inleidingen waarin vertrouwen, luisteren, respect, kansen, transparantie en draagvlak de sleutelwoorden vormden. Na afloop van elke voordracht kreeg het forum - de CDS de Hoofddirecteur Personeel (HDP) luitenant-generaal Hans Leijh én diverse ervaren (G)MC’ers - op het podium gelegenheid de spreker verder aan de tand te voelen. Ook de zaal participeerde actief in de discussies. Opmerkingen als ”Hoe zit het met je carrièrekansen als je lid van een MC wordt” en ”Het werk in de MC groeit je boven het hoofd” vlogen door de zaal. Tijdens de stevige discussies greep Leijh af en

toe in om iedereen ervan te overtuigen dat dit geen vrijblijvende bijeenkomst was, maar een statement: de harde belofte van de top om de medezeggenschap van de juiste middelen te voorzien en door alle lagen van de krijgsmacht om te toveren tot

Lezing Counter IED BREDA - De Koninklijke Vereniging voor de Beoefening van de Krijgswetenschap houdt samen met de Cadetten Vereniging ter Beoefening van de Krijgswetenschap op 23 juni een lezing op de KMA door Commandant Joint Task Force Counter IED, kolonel Joland Dubbeldam. Hij zal vertellen over de dreiging die uitgaat van het IED specifiek in Uruzgan (foto), om vervolgens over te stappen op de C-IED doctrine en de maatregelen die Nederland heeft genomen en gaat nemen. Dubbeldam was vanaf maart 2003 commandant van 101 Geniebataljon. Als Commandant van 101 (NLD) Engr BN DTF en tevens Deputy Commander DTF was hij verantwoordelijk voor het opbouwen van de bases Tarin Kowt en Deh Rawod in de provincie Uruzgan. Inschrijven voor deze lezing via kvbk.nl of telefonisch aanmelden bij Majoor E. Kok 030 214 61 17.●

een volwassen instrument. “De commandanten steken daarvoor vandaag hun nek uit en u mag ons daarop afrekenen.” Iedereen was het erover eens dat het Besluit Medezeggenschap Defensie als een verzekeringspolis moet worden gezien, die houvast biedt aan de medezeggenschap wanneer het overleg over de bedrijfsvoering minder soepel verloopt. Ook het maken van procesafspraken tussen Medezeggenschapscommissie (MC) en commandant kwam geregeld ter sprake. Daarbij staat vroegtijdige betrokkenheid van de MC in de bedrijfsvoeringcyclus centraal. Maar eerst het proces helder, heb het daarna over de inhoud, zo luidde ook het motto van het Commando DienstenCentra. Overigens zat het venijn van de dag in de staart. Een MC-lid gooide behoorlijk wat olie op het

vuur door te stellen dat het vele werk van zijn commissie absoluut niet werd gewaardeerd; door de achterban, zijn meerderen en zelfs zijn vrouw. Die laatste ontboezeming zorgde voor de nodige hilariteit, maar Van Uhm ging er eens goed voor zitten. “U durft wel. Daarom moet u dit meteen aan de orde stellen binnen uw eigen MC. Ga dus snel aan de bak. Verder ben ik het met u eens dat we uw investeringen in tijd en energie beter moeten belonen.’” Tijdens zijn afsluitende woorden stipte de CDS een ander be-

lang van de dag aan. Medezeggenschap gedijt het beste in een sfeer van onderling vertrouwen. “Dat bouw je samen op. Met respect voor elkaars rol. Als dat in onze dagelijkse bedrijfsvoering lukt, kunnen we daarvan ook de vruchten plukken tijdens crisissituaties.” Aan het slot van de bijeenkomst overheerste een gemeenschappelijke conclusie; dit was niet het einde, maar het begin van een proces. Deze dag krijgt een vervolg in regionale themadagen per defensieonderdeel, waar verwachtingen kunnen

VOETBALSTERS PAKKEN BRONS OP WK APELDOORN - Het militair vrouwenvoetbalelftal heeft op het wereldkampioenschap in eigen land beslag op de bronzen medaille gelegd. In de strijd om de derde en vierde plaats in Apeldoorn zegevierde Oranje met 2-1 over Zuid-Korea. Duitsland won het toernooi door in de finale Frankrijk met 3-0 te kloppen. Nederland bereikte de strijd

om het brons, na nipt verlies in de halve finale tegen de Bondsrepubliek (2-1 na verlenging). Volgens chef d’equipe majoor Stef van de Wiel zat er voor het Nederlands elftal niet meer in dan de derde plek. “Doordat de Duitsers halverwege het toernooi internationals lieten invliegen, beschikten ze in de halve finale tegen ons over meer kwaliteit. Bovendien kreeg één van

OPEN DAGEN VAN DE KONINKLIJKE LUCHTMACHT LEEWARDEN - De Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht vinden plaats op 20 & 21 juni op de Vliegbasis Leeuwarden. Hoogtepunt is de show van de Frecce Tricolori. De focus ligt echter dit jaar op meer dan het vliegprogramma. Gekozen is

voor het thema ‘Innovatie in mens en materieel’. Het vliegschema houdt rekening met de dorpsfeesten in Cornjum en Jelsum aan het einde van de startbaan. In de ochtend komen voornamelijk historische vliegtuigen en an-

dere propeller aangedreven kistjes in actie. Na de lunch barst het geweld los met onder meer de Air power demonstratie, de show van een Franse Mirage en het eigen F-16 demoteam. Ook op het tentoonstellingterrein wordt groots uitgepakt.

JOINT FIRES SEMINAR DEN HELDER - De samenwerking tussen land, lucht en zee gericht op de coördinatie van vuursteun (van artillerie tot close air support), de-conflictie van vuursteun en vliegbewegingen en de inzet van scheepsgeschut heet met een deftig Engels woord Joint Fires. In een amfibische omgeving is de toepassing daarvan complex door de vele troepenbewegingen op zee, op land en door de lucht. Vandaar dat eind mei aan dit thema een seminar werd gewijd, georganiseerd door de Netherlands Maritime Force (NLMARFOR), de gecombineerde operationele staf van vloot en mariniers. De eerste twee dagen waren gereserveerd voor de verbetering van de operationele gereedheid van de NLMARFOR-staf. Onderdeel daarvan is het Supporting Arms Coordination Centre (SACC) waar alle elementen van vuursteun samenkomen. Onder

leiding van instructeurs van de Britse Royal School of Artillery en personeel van de Commander UK Amphibious Force werd het SACC in de Joint Operations Room van het amfibisch transport- en stafschip Hr. Ms. Johan de Witt onderworpen aan een oefening waarin alle aspecten van Joint Fires de revue passeerden (zie foto). De week eindigde met een tweedaagse bijeenkomst op het KIM. Daaraan nam een groot aantal vertegenwoordigers van alle defensieonderdelen en de Bestuursstaf deel. Diverse sprekers benadrukten het belang van Joint Fires aan de hand van recente ervaringen in Afghanistan. Daarna volgde een uitgebreide discussie met de schrijvers van de beleidsstudie Joint Fires, waarbij de zaal een bijdrage leverde aan de vorming van een toekomstige Nederlandse doctrine.●

Zo zijn de topsporters hier aanwezig voor clinics, kunnen aankomend vliegers zich alvast laten testen op lengte en ogen om te weten of het de keuring waard is en draait Lindo Duval van Radio 538 de gehele dag gezellige muziek.●

onze speelster een rode kaart. Toch hebben de dames het uitstekend gedaan.” Eindstand: 1. Duitsland 2. Frankrijk 3. Nederland 4. Korea 5. Amerika 6. Canada 7. Bulgarije. Volgend jaar vindt het toernooi in de Verenigde Staten plaats.●

worden uitgesproken en afspraken geconcretiseerd. Zo wordt de aandacht voor medezeggenschap vastgehouden. Meer info: startpagina Personeel.●

Koninklijk bezoek Vervolg van pagina 1 HAVELTE - Tijdens haar bezoek sprak koningin Beatrix onder andere met korporaal Tom. Hij raakte op 30 maart jl. in Uruzgan gewond door een bermbom. “Ik was er net drie weken en ging voor de derde keer de poort uit. Ik heb daar en hier nog een week in het ziekenhuis gelegen. Het ergste was om de collega’s achter te laten, maar ik moest naar huis wegens infectiegevaar en om te revalideren.” Eenmaal ontslagen uit het ziekenhuis hoorde hij dat Mark Schouwink en Dennis van Uhm waren omgekomen, mannen uit zijn eenheid. “Dan denk je: dat had ik ook kunnen zijn. Ik heb het er nog goed van afgebracht”, zei hij. Niettemin kan de landmacht op Tom rekenen, want hij wil best weer op missie. Na het onderhoud met de korporaal had de vorstin nog een gesprek met leden van het thuisfrontcomité, geestelijk verzorgers en bedrijfsmaatschappelijk werkers.●

12 juni | Pagina 3

Links: Of iemand nou Apache, Chinook, Cougar of Lynx gaat vliegen, elke leerling begint in deze kleine Bell TH-67 Creek.

‘WE KRIJGEN HIER FANTASTISCHE MENSEN BINNEN EN HET NIVEAU IS HOOG’

TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: PETER BIJPOST AVDD

Fort Rucker: baarmoeder van de helikoptervliegers FORT RUCKER (ALABAMA) - Aan de horizon verschijnen Apaches, dichterbij hangen Chinooks, Black Hawks en de kleine TH-67 Creek helikopters. Daarin zitten niet alleen voor de luchtmacht bestemde officieren aan de knuppel. Ook landmachtmilitairen, al zijn het dan geen Nederlanders, en voor het eerst zelfs drie marinemannen, die straks eveneens worden ondergebracht bij het Defensie Helikopter Commando. Fort Rucker, de baarmoeder van de helikoptervliegers produceert de mensen waar de Nederlandse krijgsmacht om zit te springen: voor de Apache gevechtshelikopter, de Chinook en Cougar transporthelikopter én de Lynx, totdat dit toestel wordt vervangen door de NH-90. Elke leerling begint na de Elementaire Militaire Vliegeropleiding (EMVO) op de vliegbasis Woensdrecht bij de Initial Entry Rotary Wing (IERW) voor de eerste kennismaking met helikopterland. Tweede luitenant Dirk Lange en vaandrig Ben Muscus hebben dat deel van de Flight School Twenty-one (FSXXI) inmiddels achter de rug. Van de kleine Bell TH-67 Creek stapte het duo eind maart over naar zijn toekomstige werkkamer: de CH-47 Chinook. “Dan kom je ineens in de echte mannenwereld”, zegt Muscus. Hij en Lange hadden deze transporthelikopter niet bovenaan hun verlanglijstje gezet. Dat was de Apache. Maar nu zou geen van beiden meer willen ruilen. “Ik ben al blij dat ik voor de luchtmacht ga vliegen én de taakstelling van de Chinook spreekt meer aan”, merkt Lange op. “Je doet er goed werk mee”, vult Muscus aan, die zegt dat de Chi-

nooktaken hem vooral voldoening geven vanwege de afwisseling. “Ja”, beaamt Lange, “zó ben je met grondtroepen bezig, zo verplaats je materieel of blust een brand.” Muscus: “Dit is een grote, machtige machine, een geweldig apparaat met veel power. We zouden allebei niets anders meer willen.” Hard werken is het wel, de mannen maken lange dagen maar hebben het er graag voor over. “Door onze gedegen opleiding behoren we ook nog eens tot de besten”, zegt Lange die, naast drie Nederlanders, vooral Amerikanen in zijn klas heeft. De scores, meestal boven de negentig procent, schenken de Chinookmannen veel voldoening. Op

2 juli krijgen ze hun wings; sergeant-majoor Rolf Brouwer, administrateur in Fort Rucker, heeft ze al klaar liggen, voorzien van datum en peoplesoftnummer. Dan mag het kwartet zich gebrevetteerd Chinookvlieger noemen. Na vaandrig Robert Rozing zijn het overigens de eerste ‘Chinookers’ die daarmee de FSXXI hebben doorlopen, een nieuwe efficiëntere opleidingsmethode die meer vlieg- en simulatoruren bevat. NIET CADEAU

Hoewel de vliegers dankzij meer ervaren zijn dan hun voorgangers wanneer ze hun wings ontvangen, valt er niettemin nog een lange weg af te leggen. Niet alleen voor de mannen van de Chinook. De voor de Cougar bestemde tweede luitenant Rick Neevel en vaandrig Tom Masseling krijgen hun plekje in de cockpit evenmin cadeau, net als de vaandrigs Nard Backx, Bob Oostrom en Boudewijn Stevens die een carrière in de Apache wacht. Hoewel zij al in februari aan hun FSXXI voor de AH-64 D begonnen, rondt het trio deze opleiding ongeveer gelijktijdig met de Cougar-collega’s af, die met FSXXI

Boven: Luitenant-kolonel Willem van der Borg: “Ik heb diep respect voor wat de mannen en vrouwen hier en in Nederland allemaal in een relatief korte tijd moeten leren.”

veertien weken het snelst door hun FSXXI zijn. Die laatste twee trainen hun vaardigheden op de UH-60 Black Hawk. De Amerikanen vliegen nu eenmaal niet met de Cougar. “We hebben standaard FSXXI opleidingsplaatsen ingekocht bij het United States Army Aviation Warfighting Center“, legt de commandant van het Nederlands Opleidingsdetachement, luitenant-kolonel Willem van der Borg, uit. “Voor 2008 zijn dat er 25. Van de 55 nationaliteiten die hier komen, zijn Nederlanders tot nu toe de enige buitenlanders die

ook het FSXXI-traject volgen.” Neevel en Masseling zien het als een voordeel dat ze niet meteen in een Cougar stappen. “Zo hebben we ook de kans nog wat uren mee te pikken op de Black Hawk”, zegt Masseling. “Toch een leuke ervaring.” Voor hem en Neevel vormde de Cougar geen eerste keus. Neevel had hem zelfs op de laatste plek gezet, maar teleurgesteld is hij zeker niet. “Ik vind het geweldig. De taken spreken me aan, evenals de afwisseling. Bovenal wilde ik vlieger worden. En dat gebeurt.” Dat de Cougar niet bovenaan stond, komt volgens Masseling vooral door de onbekendheid van het toestel, want wat de aanstormende talenten betreft is er helemaal niets mis mee. Na de brevettering op 28 augustus wacht beide mannen, net als alle andere vliegers die de FSXXI afronden, een tripje naar Eagle in Colorado voor een introductiecursus bergvliegen, bij de High Altitude Army Aviation Training Site. Aansluitend komen de Cougarvliegers, na een opleiding op de simulator in Marseille, onder de vleugels van Bureau Opleiding en Training (BOT). Ze maken dan voor het eerst kennis met hun nieuwe eenheid: 300 Squadron; voor de Chinookvliegers wordt dat 298. Nadat ze in Fort Rucker leerden vliegen en het toestel beheersen, doen ze via een Initial Mission Qualification Training ervaring op om uiteindelijk op squadronniveau het vak uit te oefenen. LEVEN GERED

De Apachemannen moeten op hun plekje bij het 301 Squadron op vliegbasis Gilze-Rijen nog net even wat langer wachten. Die volgen na hun bijna één jaar durende FSXXI, met meer dan 95 vlieguren, eerst nog een negen weken lange Initial Mission Qualification Training in het Texaanse Fort Hood. Daarna staat voor dit trio eveneens, via BOT, ervaring opdoen in Nederland op het programma. Oostrom ziet er erg naar uit. “Ik wilde altijd al vlieger worden, maar de burgerluchtvaart leek me niks. Althans voorlopig, want misschien denk ik er Vliegers leren ook de pre-flight uit te voeren om te zien of alles met het toestel in orde is voor vertrek. Masseling (li) en Neevel doen dit hier bij de Black Hawk waar zij hun Flight School XXI op volgen voor zij op de Cougar overstappen.

Boven: Toekomstige Apachevliegers. V.l.n.r: de vaandrigs Nard Backx, Bob Oostrom, Boudewijn Stevens en Nederlandse instructeur, kapitein Richard van de Perre.

over vijftien jaar anders over.” Een F-16 trok hem ook minder. “Hard, hoog en rondjes vliegen. Niks voor mij. Ik wilde liever dichter bij de grond. Apache dus, want dat is een wapensysteem en spreekt me daarom het meest aan. Ik hoorde al dat de grondtroepen eigenlijk niks beginnen zonder Apaches. Dat mannen naar die vliegers komen om ze te bedanken dat ze hun leven hebben gered. Mooi hoor. Dan doe je dus iets zinnigs.” Zijn collega Backx opteerde in eerste instantie voor de F-16, maar kreeg de Apache toegewezen. Achteraf gezien had hij niet anders gewild. Niet alleen omdat dit materieel van zeer recente datum is. “Ook omdat je er interessante missies mee doet”, verklaart hij. “De opleiding gaat ons makkelijk af”, vervolgt Backx. Nederland investeert dan ook duidelijk in het voorafgaande opleidingstraject voordat de cursisten op Fort Rucker beginnen. Oostrom: “Je ziet tegenwoordig zoveel mensen die Apache willen vliegen. Dat is leuk hoor. Het is ook een prachtige machine.” “We krijgen hier fantastische mensen binnen en het niveau is hoog”, zegt van der Borg. “Mijn complimenten voor de EMVO. Ik heb diep respect voor wat de mannen en vrouwen hier en in Nederland allemaal in een relatief korte tijd moeten leren. Dat is echt héél erg veel. Petje af! Die mensen moet je koesteren, dat verdienen ze. De afgelopen zeventien maanden zijn er elf ervaren Chinook- en negen Apachevliegers bij de luchtmacht vertrokken. Het duurt zo’n jaar of zeven voor deze jonge goden op datzelfde niveau zitten. Dat lijkt niet iedereen zich te realiseren.” Voor luitenant-ter-zee 2OC Roger Sherriff, tweede luitenant der mariniers Gerwin Krijgsman en luitenant-ter zee Christian Cocheret duurt het ook nog even voor ze zich ervaren vlieger mogen noemen. Zij zitten pas in de IERW. Daarna stappen ze de Black Hawk in en krijgen waarschijnlijk nog een conversie naar de Lynx, gevolgd door hun uiteindelijke bestemming: de NH-90. Maar wat dan nog? Ook hun droom om helikoptervlieger te worden, gaat in vervulling.●

12 juni | Pagina 4

Links: Honderduizend kersenamandel- en abrikozenboompjes warden in januari van Kabul naar Uruzgan vervoerd.

Rechts: Bij verschillende lokale boeren werden in januari tientallen fruitbomen aangeplant.

TARIN KOWT - Uruzgan is van oudsher de fruitmand van Afghanistan. Veel boomgaarden zijn echter als gevolg van het jarenlange geweld in deze streek vernield of verwaarloosd. En daarmee is ook een hoop kennis verloren gegaan. In januari heeft het Nederlandse bedrijf Growing Sales Exchanges ruim honderdduizend fruitboompjes geplant in Uruzgan. Inmiddels zijn ook de eerste lokale fruittelers klaar met hun opleiding. TEKST EN FOTO’S: TLNT MARTIJN BRONKHORST

Het is lente in de verschillende green zones van Uruzgan, die als dichte diepgroene stroken tussen de kale bergen liggen. Een vernuftig stelsel aan irrigatiekanaaltjes kronkelt tussen de verschillende boomgaarden en papavervelden. De takken van de fruitbomen zijn zwaar van de bloesem. Over enkele maanden zullen zij hun vruchten afwerpen. Van oudsher is Uruzgan een goed gebied voor het kweken van fruit. Op de kleiachtige rivierbeddingen gedijt het goed. De provincie moet op den duur weer op de kaart worden gezet als de ‘Afghaanse Betuwe’. In januari zijn er in Uruzgan ruim honderdduizend kersen-, amandel- en abrikozenbomen, afkomstig uit de regio Kabul, aangeplant. Verantwoordelijk daarvoor is het Nederlandse bedrijf Growing Sales Exchanges (GSE), dat in opdracht van de Nederlandse overheid de agrarische sector in Uruzgan moet stimuleren. Lou Cuypers, een van de eigenaars, bevindt zich inmiddels op bekend terrein. GSE is al een aantal jaren actief in Afghanistan. Minimaal dertig weken per jaar is Cuypers van huis. “Een uitdagende baan, hoor”, zegt hij. “Maar het moet wel meer je hobby zijn dan je werk. Op die manier hou je het vol.” Vorig jaar introduceerde GSE succesvol de saffraanteelt in Uruzgan. Met het op poten zetten van

URUZGAN MOET WEER BETUWE VAN AFGHANISTAN WORDEN de fruitteelt hoopt Cuypers een verbreding van de agrarische sector in Uruzgan te bewerkstelligen. “Van oudsher is deze provincie sterk gericht op de landbouw”, legt hij uit. “Maar door het jarenlange geweld zijn veel fruitboomgaarden vernield of verwaarloosd.” KENNIS

Om het fruittelen weer te stimuleren, haalde Cuypers twaalf lokale boeren die vorig jaar een cursus saffraanteelt afrondden, terug naar de schoolbanken. Dit keer om ze in zes maanden ook de kunst van het succesvol telen van fruit bij te brengen. Met die kennis trekken ze vervolgens het gebied in om de lokale fruitboeren te ondersteunen. “Ze hebben onder meer les gehad in grondbewerking, irrigeren, gewasverzorging en verschillende technieken om te oogsten”, legt Cuypers uit. “Daarnaast geven we een vervolgcursus hoe om te gaan met kunstmest. We blijven de instructeurs voorlopig volgen en van advies voorzien.” Cuypers neemt geregeld met een compagnon zelfstandig een kijkje in de green om te zien hoe de verschillende gewassen ervoor staan. Hier constateerde hij dat veel oude boomgaarden er zeer slecht aan toe zijn. “Er worden verkeerde snoeitechnieken gebruikt en er is een gebrek aan goede meststoffen. Doordat men de grond zeer intensief gebruikt, raakt deze ook snel uitgeput. Met als gevolg dat de bomen sneller vatbaar zijn voor ziekten.” Volgens Cuypers kunnen de boeren rond hun boomgaarden beter gras planten, waarop hun vee kan grazen en zo voor natuurlijke bemesting zorgen. Een ander gevaar voor de fruitbomen vormt de schild- en dopluis, een venijnig beestje dat grote schade kan toebrengen. De fruittelers moeten dus om kunnen gaan met pesticiden, om deze luis uit te schakelen. “Ook daar zullen we aandacht aan besteden”, heeft Cuypers al besloten. “De lessen zijn vooral gericht op de praktijk. Als het even kan, gaan we met de cursisten naar buiten om ze proef-

ondervindelijk het vak te leren.” Het fruit is bedoeld voor de lokale afzetmarkt, want grootschalig vervoer loont vanwege het gewicht en de lange reistijden niet. Het project met de fruitbomen duurt twee jaar, waarna er weer een cyclus van twee jaar begint. Cuypers tekent er wel bij aan dat het bij de fruitteelt, net als bij de saffraan, om een lange termijnproduct gaat. Het duurt enkele jaren voordat je van een goede oogst kunt spreken. Voor de korte termijn heeft het bedrijf ingezet op de groenteteelt. “Hiermee kun je na de zaaiperiode al na negentig dagen profiteren van de opbrengst”, legt Cuypers uit. Een fokproject met kippen moet de allerarmsten uit het slop helpen. Vaak weduwen die door het verlies van hun man geen bron van inkomsten meer hebben. Met de verkoop van eieren kan ook deze groep een beetje geld verdienen. De verschillende groene zones in Uruzgan zijn echter ook berucht vanwege de grootschalige verbouw van papaver, de grondstof voor heroïne. Hoewel strijdig met hun geloof kiezen veel lokale boeren toch nog altijd voor de papaverteelt, omdat dit het meeste geld in het laatje brengt. Ze willen pas van gewas ruilen als ze er een product voor terugkrijgen dat hetzelfde, of liever meer oplevert. Saffraan voldoet aan die eis. Deze specerij, die zowel voor kleur- als smaakstof in gerechten kan dienen, en bovendien een geneeskrachtige werking heeft, gedijt uitstekend in de Afghaanse bodem. Een kilo van ‘het rode goud’ levert tussen de duizend en twaalfhonderd euro op. GSE heeft ook de verbouw van dit product in Afghanistan op de kaart gezet. Nadat een eerste project bij de stad Herat in het westen van Afghanistan goed verliep, kreeg GSE het verzoek van de Nederlandse overheid om te kijken of de teelt in Uruzgan net zo succesvol kon zijn. “Saffraan is een krokusgewas”, zegt Cuypers uit. “Een bol dus. En van bollen hebben we bij GSE veel verstand.” Saffraan ontwikkelt zich vooral goed in gebieden met milde winters. “Het bloeit in oktober en november. In de wintermaanden

Links: Acht lokale boeren hebben inmiddels een cursus fruitboomtelen gehad in het PRT Huis op Kamp Holland. Met deze kennis kunnen zij andere boeren helpen. Onder: De fruitboompjes gedijen goed in de kleiachtige Afghaanse bodem.

groeit de bol ondergronds. De bodem in Uruzgan is daar in die maanden vochtig genoeg voor. Pas in maart en april moet er een enkele keer geïrrigeerd worden.” PAPAVER

In augustus en september van 2006 werd in Uruzgan 26 hectare grond geschikt gemaakt voor de verbouw van saffraan. Om de kwaliteit ervan te waarborgen verscheepte men ook zes droogmachines naar de provincie. “De saf-

fraan werd in de buitenlucht gedroogd, maar door de hoeveelheid stof in de lucht nam de kwaliteit af”, zegt Cuypers. Nog een manier om die hoog te houden, was, net als bij de fruitteelt, het opleiden van lokale boeren in het telen van saffraan. Ook weer volgens het principe train de trainer. Inmiddels houden 128 boeren zich bezig met de productie. “GSE koopt momenteel de hele oogst op. Ze hoeven zich dus niet druk te maken over de afzet.”

Saffraan vormt daarmee een belangrijke stimulans voor de boeren in Afghanistan om de papaver links te laten liggen. “Er valt twee keer zoveel mee te verdienen als met de verbouw van papaver”, beweert Cuypers. “Maar de bevolking moet eerst overtuigd raken. Je moet ervoor waken dat je het niet in de markt zet als alternatief. Dat wekt namelijk argwaan. Ze moeten het zelf gaan ondervinden.”●

12 juni | Pagina 5

Links: Na 36 uur was het niet gevaarlijk in de buurt van de 500 ponder te komen. Kapitein Rolf Haan is afgedaald, boven kijken werknemers van KWS Infra toe. Rechts: Marechaussee Jim Verharen wijst aan waar hij de IJweg heeft afgesloten.

TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: PETER WIEZORECK

BOMMENRUIMERS OP HERHALING

Binnen een paar uur na de vondst was een compleet draaiboek in elkaar gezet en een commandopost gevestigd op het terrein van Sophia’s-Hoeve aan de IJweg, inclusief brandweer en ambulance. In geen tijd stonden er drie ploegen van de EOC-KL en sergeant (KM) Willem Kuijt als belangstellende van de Duik- en Demonteergroep. Zo moeilijk was dat ook weer niet om goed van start te gaan, want de meeste hoofdrolspelers kenden elkaar al

Civiel-militaire samenwerking in beeld.

van een zelfde soort operatie in 2005. “Ik dacht toen: dit maak ik nooit meer mee. Nu staan we er toch weer”, zegt Haan na een paar korte nachten en onrustige dagen. De vondst van dit soort bommen is niet bijzonder, de ontsteking wel. “Staartpistool 17, inwendig”, lepelt de ervaren EOD’er

op. “Een heel link ding. Als je ‘m probeert te demonteren, gaat het gegarandeerd mis. Bij activering ontploft de bom niet meteen, er zit een vertraging op. Vandaar dat we een veilige marge van 36 uur in acht hebben moeten nemen.” Dat was niet zonder gevolgen. De zogenoemde Polderbaan van Schiphol moest worden gesloten en vliegverkeer binnen twee nautische mijlen en 3000 voet was taboe. Een deel van de omwonenden diende tevens de woensdag

Boven: De watersnijder wordt gereed gemaakt. Dat gebeurt eerste met het uitrollen van een ‘tuinslang’ van dik 200 meter.

binnenshuis doorbrengen. “Even spitten in de tuin is er niet bij”, zegt Haan. Extra triest was het voor de jaarlijkse kermis in de kleine deelgemeente, want na de vondst van het explosief stonden alle attracties meteen stil. “De exploitanten hebben heel veel begrip getoond”, complimenteert politieman Van der Linde. En er speelden meer economische belangen. Zo lag de bom, op vier meter diepte, precies waar de laag klei overgaat in geestgrond (zand). “Als er op dit punt een explosie plaatsheeft, spuit het grondwater eruit en loopt een heel gebied onder”, weet Haan. “Vandaar dat er een kiepauto met zand gereed staat om het gat eventueel te dichten.” Daarbij komt nog eens dat er een hoogspanningskabel over het terrein loopt en er twee belangrijke (glasvezel)kabels in de grond zitten. PRECISIEWERK

Niet alleen Van der Linde en Haan raakten dik twee jaar geleden bij een dergelijk incident betrokken. Ook Willem van der Geest van het gelijknamige aannemingsbedrijf uit Hillegom. Dit is ‘m dan. De bom die vliegverkeer en kermis plat legde.

“Destijds hebben we eerst nog een uur naar dat ding staan kijken. We wisten toen niet hoe gevaarlijk dat was”, vertelt hij. Nu kreeg Van der Geest dus voor de tweede maal zo’n vijfhonderdponder in zijn grijper. “Ik voelde meteen dat ik wat had en daarna is het allemaal gaan lopen.” Hadden kapitein Haan en inspecteur Van der Linde een deja vu-gevoel, voor burgemeester Theo Weterings van Haarlemmermeer was het de eerste keer dat hij zo-iets meemaakte. “Hij toonde enorm veel belangstelling en nam zonder voorbehoud onze adviezen over. Gaf geen moment de indruk dat hij zich zorgen maakte over de duur van de operatie. Dat biedt ons ook rust.” Veiligheid vormde dus de belangrijkste voorwaarde voor de ruiming. “In Afghanistan ligt dat wat anders. Als je daar lang bezig bent, word je een steeds groter doelwit”, legt Haan uit. Nu rukten allerhande bedrijven aan met rijplaten, aggregaten, verstevigde containers voor de commandopost en videoteam van de EOD (Gerard de Graaf en Twan Custers), chemische toiletten en eten. En - lest best - de firma ANT uit Duitsland met zijn wasserstrahlschneider. “We snijden de ontsteking er met dat apparaat uit. Vandaar dat er 10.000 liter schoon drinkwater is aangevoerd. Dat wordt uiteindelijk gemengd met zeer speciaal zand uit een grot in Australië. Onder druk van 600 bar kun je dan snijden.”

VIJFHUIZEN - Kolonel John ‘Hannibal’ Smith van The A-team had er onder zijn bekende kreet ‘I love it when a plan comes together’ een sigaartje bij opgestoken. Kapitein Rolf Haan (EOC-KL) en inspecteur van politie Ronald van der Linde hielden het bij een filtersigaretje, maar waren minstens zo tevreden. Een dikke vijftig uur nadat een Britse 500-ponder was aangetroffen nabij Vijfhuizen (gemeente Haarlemmermeer) kon vorige week woensdag het sein ‘terrein veilig’ worden gegeven. “Een sterk staaltje civielmilitaire samenwerking”, roemt de kapitein.

Boven: Inspecteur Van der Linde laat aan kapitein Haan een ooggetuigenverslag lezen van een omwonende, opgetekend vlak na het bombardement van Schiphol in de Tweede Wereldoorlog.

Adjudant Erik Kielman, dit keer geassisteerd door eerste luitenant Erwin Monsees, was daarvoor de aangewezen man; hij klaarde ook in 2005 de klus met succes. “Een enorm precisiewerk”, weet Haan. “Eerst stabiliseren we de bom met een plateau, waarop de snijinstallatie wordt aangebracht. De mannen kunnen dan op een afstand van 170 meter in een beveiligde container werken met behulp van een beeldscherm. Ondertussen kijk ik mee vanuit de CP.” Een kapotte kraanwagen, die de rijplaten moest neerleggen, zorgde nog voor wat vertraging, maar verder liep de operatie op rolletjes, mede door de puike samenwerking tussen militairen, politie, aannemers, gemeente en provincie. Zoals ook korporaal-1 Priscilla Duijnstede-De Vries en sergeant-1 Tim Vriends ervoeren. “Iedereen helpt elkaar hier. Hebben we eten of drinken nodig, dan komt het er”, meldt Vriends. “Een soepel verlopen operatie”, vindt ook burgemeester Weterings. “Heel prettig”, betoogt kapitein Haan, “want het zou me nu niet verbazen als hier in de toekomst nog meer wordt gevonden.”●

12 juni | Pagina 6

DOORN - Militairen en burgers die door een sportblessure of een verwonding uit een vredesoperatie moeten revalideren, zijn in de toekomst sneller op de been. Daar zorgt CAREN voor, een computergestuurd systeem van het Militair Revalidatiecentrum Aardenburg in Doorn (MRC) en een primeur in Europa. De therapie speelt zich af in een virtuele wereld en bespoedigt niet alleen de genezing, maar helpt ook bij het overwinnen van angsten en het verleggen van fysieke grenzen. Kolonel Wim Wertheim, arts bij het MRC: “Met CAREN kunnen we revaliderende burgers en militairen absolute topzorg bieden.”

Onder het oog van een operator, ondergaat een ‘revalidant’ een training in de virtuele wereld van de ‘Computer Assisted Rehabilitation Environment’.

NIEUW CAREN-SYSTEEM VERSNELT REVALIDATIE VAN GEWONDEN

GENEZEN IN EEN FERRARI

De geschiedenis van de revalidatie van gewonde militairen gaat terug naar de periode waarin deze tak van geneeskunde zijn intrede deed. Dat was vlak na de Eerste Wereldoorlog. In de jaren ’44-’46 werd in Oisterwijk - in twee gevorderde hotels het eerste Nederlandse revalidatiecentrum geopend. Uiteindelijk zwaaide in september 1946 in Doorn de deur open van wat nu het Militair Revalidatiecentrum Aardenburg is, destijds ‘Militair Herstellings- en Trainingsoord’ geheten, voor de behandeling van oorlogsgewonden. Na het opdrogen van de stroom veteranen uit het voormalig Nederlands-Indië en Korea, werden vanaf 1954 steeds vaker burgers behandeld. Begin jaren negentig, na het uitkomen van de Defensienota, kreeg Aardenburg met sluitingsdreiging te maken. Door het nieuwe beleid van uitzendingen, onder meer naar Bosnië-Herzegovina, verdween dat plan echter snel van tafel, al werd er wel gereorganiseerd. Gebouwen ondergingen een facelift, nieuwe onderkomens en faciliteiten verrezen. Organisatorisch kwam het MRC onder het Commando DienstenCentra (CDC) te vallen. Tegenwoordig beschikt het centrum over 35 bedden in de kliniek, en 45 in de afzonderlijke paviljoens. In 2007 meldden zich in Doorn ruim 1.200 ‘revalidanten’, de meesten met sportblessures.●

Links: Kolonel Wim Wertheim, revalidatiearts van het MRC Aardenburg.

TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: FRANK VAN BIEMEN CAREN betekent Computer Assisted Rehabilitation Environment. Het hart van de apparatuur wordt gevormd door een plateau waarop de ‘revalidant’ staat. Daaronder bevindt zich een soort lopende band en een motion base die de plaat laat bewegen. Het ‘bioscoopscherm’ van CAREN toont de virtuele wereld voor de behandeling van de klant. Die kan uit van alles bestaan, variërend van een hobbelig bospad tot een trap in huis. Wertheim: “Veel mensen kampen door een rug-, knie- of enkelblessure met balansproblemen en zijn daardoor bang te vallen. Door de compensatiemogelijkheden is dit in CAREN onmogelijk. Verder neemt de schijnwereld waarin je je bevindt je volledig in beslag waardoor je geen aandacht meer aan je balans schenkt. Dit bevordert de genezing, die van gemiddeld drie tot vier maanden naar twee wordt bekort.” Oud-korporaal Roy Schoenmaker demonstreert de werking van CAREN, ontwikkeld door de Amsterdamse firma in medische systemen Motek. Hij verloor in Afghanistan een been bij een raketaanval op een pantservoertuig. Staande op de brug van een in dit geval virtueel schip, slalomt hij langs een boeienparcours in een namaakzee. Op zijn lichaam markers die alle bewegingen driedimensionaal weergeven in een camera. Op zijn beurt projecteert die de informatie op het scherm. Onderweg naar de ‘finish’ omzeilt Schoenmaker hindernissen als eilandjes en zeilboten. Een aanvaring daarmee komt hem op een strafpunt te staan. En dreigt hij onderuit te gaan, dan corrigeert het plateau waarop hij staat automatisch. “Het systeem realiseert een geweldige balans”, weet Wertheim. De intussen bij het MRC uitbehandelde Schoenmaker neemt

Rechts: Luitenant-kolonel Jos van ’t Root, directeur van het MRC Aardenburg, tegen de achtergrond van een fantasiewereld.

de piste feilloos. Volgens Wertheim is zijn motoriek prima in orde. TOPSPORT

Dat blijkt opnieuw bij Schoenmakers uitstapje door een virtueel doolhof. Als een slalomskiër zoeft hij ogenschijnlijk moeiteloos van links naar rechts, om zo botsingen met de muren te vermijden. Uiteindelijk loopt de korporaal, tegenwoordig als burger bij 43 Gemechaniseerde Brigade in Havelte werkzaam, acht penalty’s op. Toch heeft Schoenmaker veel vooruitgang geboekt, constateert Wertheim. Volgens de landmachtkolonel geldt dat trouwens voor alle CAREN-gangers, een gevolg van hun uitstekende geestelijke conditie. “Bovendien beschikken ze allemaal over een flinke dosis doorzettingsvermogen. Maar revalideren staat dan ook gelijk aan topsport. Kan iemand zonder been weer lopen, dan is dat meer waard dan een gouden medaille op de Olympische Spelen. Er bestaat intussen een soort competitie over wie wel en niet op CAREN mag.” De commandant van het MRC Aardenburg, luitenant-kolonel Jos van ’t Root, omschrijft het zevenhonderd duizend euro kostende systeem als de Ferrari onder soortgelijke apparatuur. “Je geneest sneller en beter. Werkelijk baanbrekend.”●

SPANJAARDEN IN MARNEHUIZEN MARENHUIZEN - “De oefening bevalt me heel goed, maar regent het hier nou echt altijd?” Sergeant Antonio Morales Rosas blikt mismoedig naar de grijze lucht tijdens een van de ‘gevechtspauzes’. Hij is één van de 149 Spaanse militairen die onlangs hun vaardigheden konden aanscherpen in oefendorp Marnehuizen. “Kwestie van elkaar helpen, wisselgeld eigenlijk”, zegt majoor Henk Bos, hoofd van de Instructiegroep Optreden Verstedelijkt Gebied Marnehuizen die valt onder het Opleidings en Trainingscentrum Manoeuvre. 11 Luchtmobiele Brigade en de luchtmacht mogen oefenen in Zaragosa. In ruil daarvoor kunnen de Spanjaarden twee keer per jaar naar Marnehuizen komen. Sergeantmajoor Geert Baar, één van de zes instructeurs van de instructiegroep, is redelijk tevreden over zijn peloton. “Maar er zijn een aantal zaken waarop het mank gaat”, vertelt hij. “Je kunt niet met acht man door een raam en als je buiten staat, ben je kwetsbaar. We leren de mensen om twee aan twee een object te naderen wanneer het om een hoger geweldsspectrum gaat, maar dit landt nog niet.”

Bij de volgende rookgranaat stormt er inderdaad een grote groep Spanjaarden tegelijkertijd naar het huis. Baar: “De aanval op zich is goed opgezet. Er zit een plan achter. Maar ze moeten nog beter op de details letten. Nog een voorbeeld: voor het openbreken van gesloten deuren hebben ze een breekijzer nodig. Dat moet dus altijd voor in de groep zitten. Het gebeurt nog te vaak dat het ergens achterblijft.” De Spanjaarden zijn uiterst leergierig, maar tactieken op pelotonsniveau kennen ze nog niet. “We merken dat onze training op dit moment nog te hoog gegrepen is”, vertelt Bos. “Deze oefening is nieuw voor ons”, bevestigt sergeant Jorge Gomez Martinez. “Best wel moeilijk.” Aan energie schort het de Spanjaarden niet, ze geven zich helemaal. Niet alleen zijn ze zo straks beter voorbereid op het optreden in verstedelijkt gebied, ze hebben ook eigen instructeurs op groepsniveau beschikbaar. Die kwamen voor de hoofdmacht en zijn drie dagen lang opgeleid op groepsniveau. Vervolgens hielpen ze mee hun eigen mensen op dit niveau te trainen, terwijl ze zelf ook nog bijleerden. Dat is nog eens een win-winsituatie.●

12 juni | Pagina 7

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

De Vries maakt veel nieuwe vrienden Vervolg van pagina 1

GARDEREN - Een kleurentelevisie zonder afstandbediening, waar vind je die tegenwoordig nog. “We hadden eerst een kleintje staan, maar ik ben te lui om mijn bril op te zetten. Deze had een wat groter beeldscherm, vandaar”, excuseert korporaal-1 Ilonka Zoutewelle zich. Naast het toestel staat echter een prima laptop, waarmee zij officieel als eerste bij het Commando Landstrijdkrachten het Internet op denderde. Omdat haar Avast! virusscanner eerst even wilde checken of www.mindef.nl wel legitiem is, miste ze net de boot om zich als eerste nieuwe Hyvesvriend bij De Vries aan te melden. Die primeur was voor soldaat-1 Mandy Dortants, eveneens van 120 Transportcompagnie. Als Scania-chauffeur net terug uit Afghanistan weet ze als geen ander hoe belangrijk contact met het thuisfront is. Ook al zit ze nu weer in Nederland. “Echt een geweldige verbetering”, vindt ze. “Er waren bij de bar wel vier computers beschikbaar, maar de wachttijden ontnamen je de lust daar te gaan internetten.” En aangezien het ook niet altijd veilig is om op een openbare computer in te loggen op je webmail of bank, biedt deze dienst van Defensie behoorlijk soelaas. “Internet is in de maatschappij een ontwikkeling die niet meer valt weg te denken. Dat geldt dus ook voor ons personeel dat ‘s

avonds niet naar huis gaat”, sprak staatssecretaris De Vries. “Dan moet je niet alleen denken aan gemeenschappen als Hyves en MSN, maar ook mailen, muziek luisteren, gamen, internet bankieren en online studeren.” Voor dat laatste is korporaal Zoutewelle, bezig met een opleiding tot makelaar, wel in de markt. “Als ik nu wat wil opzoeken, kan ik meteen aan de slag op mijn kamer.” Dat de verbinding trager verloopt doordat kamergenote soldaat-1 Angela Takes ook zit te internetten, is vrijwel uitgesloten. “Ik heb er helemaal niets mee”, bekent ze. “Ik ben er veel te ongeduldig voor en kap al meteen als het me niet snel genoeg gaat.” Wat dat betreft werkt het systeem dat voor de binnenslapers is ontworpen goed. “Sneller dan internet op de werkplek, heb ik de indruk”, zei de staatssecretaris met een knipoog.

GEDRAGSCODE

Er zijn overigens wel regels waaraan de gebruikers zich moeten houden. “De mensen in onze organisatie kunnen verantwoord omgaan met de middelen. Dat geldt in operationele omstandigheden en dus zeker ook in vredessituaties, op hun legeringkamers achter de pc. Toch hebben we een gedragscode aan het gebruik verbonden”, aldus de bewindsman. Zo mag Defensie niet in diskrediet worden gebracht en dient de gebruiker zelf voor de beveiliging als een virusscanner te zorgen. Het weerhield de dames er geenszins van meteen fiks aan de slag te gaan met de respectieve computers. Bang dat er niet meer ‘gewoon’ wordt gesproken, zijn de militairen van 120 Tcie allerminst. “We koken hier vaak met z’n allen”, laat soldaat-1 José de Vreede weten. “Dan zitten we meestal meteen al lekker te kletsen tot de avond voorbij is. Dat gaat gewoon door, hoor.”●

IN HET KORT MEDAILLES VOOR INZET IN BOSNIË ARNHEM - In het auditorium van Burgers Zoo in Arnhem hebben vrijdag 6 juni 56 militairen van alle krijgsmachtdelen de Herinneringsmedaille Vredesoperaties uitgereikt gekregen. Zij ontvingen deze onderscheiding als blijk van waardering voor hun inzet in voormalig Joegoslavië eind vorig jaar en begin dit jaar. De militairen maakten in de periode juli 2007 tot mei 2008 deel uit van de EUFOR-missie op de Balkan in verschillende functies. Zij waren actief op het EUFOR hoofdkwartier, bij het National Support Element in Sarajevo, in Banja Luka bij het Regional Coordination Centre en in de Liaison Observer Teamhuizen in Travnik, Dvar, Mrkonjic Grad en Livno.●

NAVO-MEDAILLES IN AFGHANISTAN KANDAHAR - In Afghanistan zijn onlangs NAVO herinneringsmedailles uitgereikt aan Nederlandse ISAF-militai-

ren. Op Kandahar Air Field (KAF) kreeg personeel van Air Task Force 7 (ATF) zijn medaille opgespeld door de Director Coördinaton Element van het ISAF hoofdkwartier, generaal-majoor Jouke Eikelboom. De dag daarop was het op Kamp Holland de beurt aan de leden van battle group 6, de Koninklijke Marechaussee en het basiscommando. Zij ontvingen de onderscheiding uit handen van de commandant TFU, kolonel Richard van Harskamp.●

LUSTRUM RIJKSTRAINEEPROGRAMMA DEN HAAG - Het Rijkstraineeprogramma bestaat 10 jaar. Op 19 juni zal op feestelijke wijze worden stilgestaan bij dit tweede lustrum. Alle trainees van de afgelopen tien jaar zijn hiervoor van harte uitgenodigd. Het programma start om 14.30 uur en speelt zich af in de zalen van Stadspaleis Het Spaansche Hof (Westeinde 12, Den Haag). Om 15.00 uur begint een debat over Europa, vanaf 16.30 uur gevolgd door een borrel. Om 21.00 uur maakt het borrelen plaats voor drinken en dansen in Club OneFour (Prinsengracht 14, Den Haag). Kaarten kosten N 7 aan de deur en N 5 in de voorverkoop. Bestellen via Marinke van der Kroon: [email protected] / 070 -351 13 79.●

SCHAKEN TEGEN BINNENHOF DEN HAAG - Het uit burgers en militairen samengestelde schaakteam van Defensie speelt op maandag 8 september tegen een ploeg van (ex)leden van de Eerste en Tweede Kamer en andere ‘bewoners’ van het Binnenhof. Dat gebeurt op de Prinses Julianakazerne in Den Haag. Begin 19.30 uur, einde circa 22.30 uur. De tweekamp vindt voor de vierde keer plaats. Defensie won de laatste twee edities. Meedoen? Bel organisator Ard Dek-

ker, tel. 070 -339 64 45 (email [email protected]). Zie www.natochess.org/nlchess●

EERSTE PAAL VOOR DUIKSCHOOL DEN HELDER - Op het terrein van de voormalige Mijnendienst in de marinehaven van Den Helder is vorige week op feestelijke wijze de eerste paal voor de nieuwe duikschool van Defensie (DDS) geslagen. Het complex komt zowel op het land als in het water te liggen en bestaat onder meer uit pontons en drijvende steigers. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat de school duikers van álle onderdelen van de krijgsmacht opleiden. De DDS wordt waarschijnlijk eind februari 2009 opgeleverd.●

WONINGEN Te koop: Roosendaal, Meeuwberg 11, moderne vrijstaand geschakelde woning met garage, bwj 2000, in gewilde wijk Weihoek. Ind: hal, woonkmr, open keuken in Black&White met app, 2x toilet, 3 slpkmrs, badk/douche, dakterras. Voortuin met oprit/all. carport, achtertuin, tuinhuis, zuiden. Vr.pr: N 375.000,- k.k. Zie: www. remax.nl, tel: 0165 - 52 02 95. Te koop: Breda, Boeimeerhof 88, royaal, 190m2, luxe uitgevoerd 4-kmrappartement met 3 slpkmrs en privé-parkeerpl. Bjr 2003. Loopafstand centrum, nabij uitvalswegen. Vr.pr. N 448.000,- k.k. Zie www. zuyderleven.nl Te koop: Den Helder, centrum, Koningdwarsstraat 94. Goed verzorgd appartement, ca 80 m2, met luxe open keuken en inb.app. Ruime woonkmr, 2 ruime slpkmrs, badkmr, balkon op ZW. Vol. v.v. van isolatieglas, CV-ketel (2005). Vr.pr. N 129.500,-k.k. Info www. warnarsmakelaardij.nl Te koop: Noordwijkerhout, Pioen 8, geschakelde, 2/1 kapwoning, 1993. Ind: hal, toilet, woonkmr, aan water gelegen terras, bijkeuken. 1e verd: 3 slpkmrs, toilet, badkmr met bad en douche. 2e verd.: slpkmr, balkon. Vr.pr.: N 489.000,- k.k. Oplev. juni 2009. Info 0252 37 47 37. Te koop: Stiens, Felixwei 65, 2/1 kapwoning met oprit en garage. Voor- en achtertuin incl. terras. Ind.: entree, toilet, U-woonkmr, open keuken, bijkeuken met combi-cv en wateraansl. 1e verd.: 3 slpkmrs, overloopkast, badkmr douche, wasmeubel. Vr.pr. N 172.500,k.k. www.funda.nl Te koop: Tilburg NB, de Reeshof, Galderstraat 15, goed onderh. eengezinshoekwoning. Bjr 1989, 10 min. van vlb GilzeRijen, rustige, kindvr. locatie. Ind.: L-vorm woonkmr, open keuken, badkmr, 3 slpkmrs (4e mog. op zolder), zolder. Vooren achtertuin met berging, oprit en achterom. Vr.pr. N 217.500,- k.k. Inl. www.makelaarsland.nl of www.funda. nl Te koop: Uden, Rentmeestershoef 628, ruime tussenwoning met vrijst. garage en fraai aangel. tuin. Rustige woonwijk met veel groen. Nabij winkelcentrum ‘Drossaard’ en div. voorz. Vr. pr. N 237.000,- k.k. Info: 0413 - 25 02 58 of 06 - 408 858 47. Zie www.funda.nl Te koop: Zwijndrecht, Lauwers 9. Keurig onderhouden ruime hoekwoning, zicht op rivier en oude stadskern Dordrecht. Gunstige ligging tussen Den Haag en Breda, 1500 meter van station. Bwj. 1978, 520 m2, 5 kmrs. Vr.pr.: N 369.500,- k.k. Zie www.funda.nl Tel.: 078 -

619 36 14, e-mail: [email protected] of 078 620 57 77 of zwijndrecht@ waltmann.com Te koop/te huur: Ypenburg, Den Haag, schitterende eengezinswoning, bjr 2002 in kindvr. wijk. Opp ca 140 m2, 4 slpkmrs, woonkmr met moderne open keuken, eigen garage. Perfecte locatie nabij defensieonderdelen. Beschikbaar vanaf 01 aug. Koop- c.q. huurprijs i.o. Info: famstreefland@ gmail.com of tel: +32 - 499 350 060. Te koop/te huur gevraagd: Mijn dochter en schoonzoon zoeken in Driebergen of ZeistZuid een woning/appartement met minstens 3 kmrs. Huurprijs N 750,- tot N 900,- p.m. Minimaal voor 1 jaar. Koop tot N 160.000,-. Tel 06 - 383 088 15. E-mail e.boerwinkel@ hccnet.nl Te huur: Voorburg, jaren 30 benedenwoning met zonnige voor- en achtertuin, 2 slpkmrs, badkmr met bad, aparte keuken, woon/eetkamer ensuite. Nabij centrum Den Haag, OV en A4/A12 en A44. Rustige buurt met parkeerplaats voor de deur. Per 01-08-’08: N 1.250,- gestoffeerd (gemeub. i.o.) Inf.: 06 - 223 796 40.

DIVERSEN Gezocht: Bretels uit PGU (groene rekbare) die niet meer door uzelf gebruikt worden. Inf. [email protected] of 06 512 815 35. Te koop: Prachtige Noorse Boskat-kittens. Diverse unieke kleurzettingen. Zie: www. Pantafilia.nl

RECREATIE Te huur: Gezellige 2-6 pers. vakantiewoning in het zuiden van Hongarije nabij zeer groot natuurgebied met diverse wandel-, fiets- en vismogelijkheden. Ca 1.450 km vanaf Utrecht. Prijzen v.a. N 299,p.w. Nog enkele weken vrij in aug. en sept. www.kakashaz. come2me.nl of ic.haan.leget@ mindef.nl Te huur: Winterswijk, vrijstaand vakantiehuisje in fraaie rustige omgeving met 1500 m2 grond. V.v. alle comfort. Veel privacy. Ideaal fiets-/wandelgebied. Tel: 026 - 443 04 14. Info: www. vakantiehuisjemiste.nl

REÜNIE Valkenburgreünie voor al het voormalig personeel van MVKV. Datum 30 augustus. Locatie: Militaire Luchtvaartmuseum te Soesterberg. De bijeenkomst loopt van 10.00 tot 16.00 uur. Afhankelijk van het aantal deelnemers kan een eigen bijdrage worden gevraagd. Aanmelden via valkenburgreunie2008@ veteranen.nl●

Uruzgan: een dag op scherp

12 juni | Pagina 8

VIJF VRAGEN AAN...

Colofon

Marcel Tierie, voorzitter Thuisfrontcomité 43 Gemechaniseerde Brigade Hoe vaak vindt een thuisfrontdag plaats? “Onze thuisfrontafdeling is geformeerd voor de duur van een missie, in ons geval vier tot zes maanden. In die periode zijn er een thuisfront informatiedag, vier maandelijkse contactdagen en een mid-term dag.” Is daar veel animo voor? “Als ik een ruwe schatting mag maken, komen er relaties van circa negentig procent van de uitgezonden militairen naar de info- en de midterm dag. Dat percentage zal bij de contactdagen dalen tot ongeveer 25 procent per dag. Men spreekt dan toch al gauw over 400 tot 450 mensen.” Wat voor effect heeft het? “Het doel van al die dagen is elkaar te ontmoeten, tot steun te zijn en informatie te delen. De gedachte weg te nemen dat de achterblijvers er alleen voor zouden staan. Het is niet goed met je zorgen en een mogelijk gevoel van eenzaamheid alleen achter te blijven. De missies worden steeds zwaarder en meer risicovol. Het thuisfront wil die groep samenbrengen. Ik denk dat de effecten groot zijn. Er komen grote groepen mensen bij elkaar en vrijwel iedereen reageert enthousiast. Overal zie je mensen met elkaar praten over hun relatie en hoe zij een dergelijke missie ervaren.” Kent zo’n dag een vaste formule? Hoe voorkom je dat die sleets begint te raken? “De info- en de midtermdag wijken sterk af van de contactdagen. Die worden voor een groot deel door Defensie georganiseerd en het thuisfront levert daarin een bijdrage. Bij de contactdagen is het precies andersom. Er zijn daarbij wel vaste onderwerpen, zoals de muurkrant die door de relaties wordt gemaakt en daarna opgestuurd naar Afghanistan, een kinderhoek waar kinderen werkstukjes kunnen maken voor vader of moeder, en er is een stuk informatie ook van de zijde van Defensie over de gebeurtenissen in de achterliggende periode. De mensen worden gegroepeerd rond een bepaald kamp. De relaties van de militairen uit Kamp Holland bijvoorbeeld zitten dus zoveel mogelijk bij elkaar. De formule is elke keer weer anders en eindigt na vijf maanden. Dat gaat in die korte tijd echt niet vervelen.” Wat betekende het bezoek van de Koningin vorige week woensdag? “Het is zorgvuldig geheim gehou-

den en heeft diepe indruk gemaakt. Ik heb mensen zien huilen. Men moet niet onderschatten wat de achterblijvers allemaal voor hun kiezen krijgen in deze vier maanden van uitzending. Wat voor emoties er loskomen als er gewonden vallen of doden. Maar al die achterblijvers zijn ook onderdeel van de samenleving – een samenleving die veelal maar weinig waardering kan tonen voor het werk dat die mannen en die vrouwen daar in Afghanistan doen. Het bezoek van de Koningin vormde een enorm stuk erkenning en dan begrijp ik dat velen tot tranen toe geroerd waren.”●

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink (070 - 318 83 35) Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)

DELFT - In het Legermuseum is vanaf 27 juni tot en met 4 januari 2009 de foto-expositie ‘Een dag op scherp’ te zien. Het betreft een verslag van het leven van de Nederlandse militair op missie in Uruzgan. Fotografen van de Audiovisuele Dienst Defensie (AVDD) legden het leven en werk van de militair binnen én buiten het kamp vast. Met de foto-expositie ‘Uruzgan: Een dag op scherp’ brengen een fotograaf en regisseur van de AVDD een bataljon in zijn werkomgeving in beeld,

voorafgaand, tijdens en na een patrouille. Hoe bereiden de militairen zich voor? Wat gebeurt er tijdens een verkenning? Wat zijn de gevaren? En wat is de invloed van een gevechtshandeling? Een selectie van zestig foto’s geeft een realistisch beeld van de missie in Uruzgan. Ze toont het leven in het kamp, maar legt de nadruk op de werkomstandigheden buiten het leefgebied. Naast de serie foto’s is er een film te zien met beelden van een patrouille. Meer informatie op www.legermuseum.nl●

LEZEN & GAMEN

Contraterreur in Israël DEN HAAG - In de middag van 4 maart 1996, terwijl Israël zich voorbereidde op de Poerimvakantie, blies een zelfmoordenaar zich op in de chique Dizengoff straat te Tel Aviv. Met als resultaat dertien doden en 75 gewonden. Deze terreurdaad vormde de vierde in een hele reeks aanslagen, waarbij vooral Lijn 18 in Jeruzalem het moest ontgelden. Een van de eersten op de plek des onheils was Aaron Cohen, een joodse Amerikaan die net zijn training voor een undercover elite-eenheid van Israël had volbracht. En die, zo blijkt uit het boek Brotherhood of Warriors dat hij samen met Douglas Century schreef, er alles voor over had om bij de Israëlische Special Forces te dienen. Als zoon van gescheiden ouders beleefde Cohen een turbulente jeugd, waardoor hij zijn leven zodanig dreigde te vergooien dat zijn moeder en stiefvader besloten hem van het hedonistische Los Angeles naar een Spartaanse militaire school in Canada weg te sluizen. Daar kreeg hij de discipline waarnaar hij snakte en veranderde deze losgeslagen jongen in een man met een missie. Lid worden van een van de Israëlische commando-eenheden die hij zo zeer was gaan bewonderen. Mede dankzij de directeur van de school, een kolonel die zelf als uitwisselingsofficier de Israëlische strijdkrachten van nabij had leren kennen en respecteren. Amper 18 jaar oud, de High School nog maar net voltooid, gaf hij uitvoering aan zijn droom door een enkele reis Tel Aviv te boeken. Na een leerzame periode in een kibboets, kwam eindelijk de lang verwachte oproep voor het leger. Iemand van buiten maakt weinig kans op plaatsing in een elite-eenheid, maar Cohen liet zich niet uit het veld slaan en overwon menige horde, inclusief het onder de knie krijgen van het Hebreeuws. Na de loodzware selectie volgde een gruwelijke opleiding van vijftien maan-

den, die het aller-uiterste vergde van lichaam en geest. Ten slotte werd hij toegelaten tot Sayeret Duvdevan, een ultra geheime contraterreureenheid die op de bezette Westoever opereert en waarvan de leden na een intensieve training met succes voor Palestijnen kunnen doorgaan. De missies bestonden hoofdzakelijk uit het ontvoeren of uitschakelen van prominente terroristen. Eén jaar geldt als maximum voor degenen die deze gevaarlijke operaties uitvoeren. Langer wordt psychologisch niet verantwoord geacht, vanwege het risico dat de commando’s op enig moment doordraaien. Cohen nam aan vele acties deel, waarover hij niet uitvoerig uit de school kan klappen, maar de kidnapping van Hamas kopstuk Abu Jihad op een drukbezochte bruiloft in Nablus springt er wel uit. Je zou denken dat Cohen er gelet op zijn motivatie geen genoeg van kon krijgen, maar dat is beslist niet waar. Hij besefte allengs wat dit bestaan deed met zijn persoonlijkheid en telde de dagen tot het einde van zijn driejarig dienstverband. Eenmaal terug in Los Angeles kwam de klap en raakte hij totaal van de kaart. Maar uiteindelijk zou hij zich hervinden om een gerespecteerd veiligheidsbedrijf op te richten, met Israëlische ex-commando’s als werknemers. Tot slot van zijn boek wijdt hij nog een kritische noot aan het Amerikaanse veiligheidsbeleid dat, stelt hij vast, wel indrukwekkend oogt, maar acht jaar na 9/11 nog steeds bitter weinig op terreur is voorbereid. Er valt op dit punt van Israël nog veel te leren. Brotherhood of Warriors telt 273 pagina’s, wordt als paperback uitgegeven door HarperCollins en in Nederland geïmporteerd door Nilsson & Lamm. De adviesprijs is N 24,75. ISBN 978-0-06-123615-0. Tekst: Wiebren Tabak●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

14 juni: ‘Plazatour 2008’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Dekemastate 15 juni: ‘Maurits en het oranje geheim’ in het Legermuseum, Delft 18 juni: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’, Haaren 20 en 21 juni: Open Dagen Luchtmacht, Leeuwarden 20 juni: Concert Fanfarekorps Koninklijke Land-

macht ‘Bereden Wapens’, Westkapelle 20 juni: ‘Plazatour 2008 door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Genemuiden 22 juni: ‘Maurits en het oranje geheim’ in het Legermuseum, Delft 25 juni: Bronbeek, Het Landgoed (Rondwandeling en Diapresentatie), Arnhem 27 juni: Marsoptreden Drumfanfare Koninklijke Luchtmacht, Groningen 27 juni: ‘Plazatour 2008’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Elst

28 juni: Nederlandse Veteranendag, Den Haag 28 juni: Marsoptreden Drumfanfare Koninklijke Luchtmacht, Den Haag 28 juni: Veteranendagconcert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’, Den Haag 29 juni: ‘Maurits en het oranje geheim’ in het Legermuseum, Delft Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www.aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808