Inhoudsopgave.
Leden van de kerngroep .............................................................. 2 Voorwoord .................................................................................... 3 Duizend redenen om te danken. ....................................................... 4 Pasen ............................................................................................. 5 Vieringen....................................................................................... 7 KerkenNacht 2013………………………………………………7 Naar het 20-jarig bestaan. ........................................................... 8 Metgezel ........................................................................................ 9 Financieel jaarverslag OIG 2012 .............................................. 10 De betrouwbare sleutel .............................................................. 12 Een Tweeling .............................................................................. 13 Verslag Kloosterweekend maart 2013 ..................................... 14 De mythe van Christus, een geschenk van de Nijl…….…….17
Leden van de kerngroep Klaas Will
Goudriaan Goudriaan
[email protected] [email protected]
0182 516583 0182 516583
Annemarie Wouter den Willeke Paul Magda van
Wolters Ouden Vos Prieckaerts Roon
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
0182 529034 0182 581847 0182 511655 0182 570971
2
Voorwoord Tekens van hoop
Het is een nare tijd waarin we leven. Bijna iedereen heeft te maken met de gevolgen van de crisis: mensen kunnen niet verhuizen, raken hun baan kwijt en hebben financiële zorgen. Het is voor velen moeilijk om de moed erin te houden. Het is dan ook van levensbelang, letterlijk, om de lichtpuntjes op te sporen die er gelukkig ook zijn. In de loop van de geschiedenis zijn er uiteraard vaker zware periodes geweest, die echter alle weer overgegaan zijn. Zo zal het, volgens deskundigen, ook nu weer gaan. En dan zijn we veel dingen kwijt die we kunnen missen als kiespijn: buitensporige beloningen, overbodige producten en bobo’s die niet doen waarvoor ze zijn ingehuurd. Maar het zal nog wel even duren voor dit alles gerealiseerd is. Voorlopig moeten we het doen met de positieve dingen die al zichtbaar zijn: een grotere solidariteit tussen mensen, een groeiend aantal vrijwilligers op elk gebied, de oproep tot meer respect voor elkaar, de inzet van velen om het pesten te stoppen, meer begrip voor elkaars opvattingen op religieus gebied. In Gouda vervult de Raad van Kerken bij het laatste een belangrijke rol. Zo wordt op 21 juni weer de Kerkennacht georganiseerd, een landelijk gebeuren waaraan ook Gouda enthousiast meedoet. Bijna alle kerken zetten deze avond hun deuren open. Een prachtig initiatief, waarbij het niet gaat om de onderlinge verschillen maar juist om datgene wat verbindt. En ook bij het OIG gebeuren mooie dingen: na jaren van een lichte terugloop in het aantal bezoekers van onze vieringen, mogen we nu elke keer nieuwe mensen begroeten. Ook u, ook jij, bent van harte welkom in De Berk, elke eerste zondag van de maand om half vijf (behalve in juli en augustus), of bij één van onze andere activiteiten.
Annemarie
3
Duizend redenen om te danken. In de winter ziet de natuur er doods uit. In de lente lijkt de wereld wel herschapen. Zon en regen verrichten echte wonderen. De weilanden zijn bezaaid met bloemen. We staan sprakeloos van verbazing over de bloesemweelde van de bomen. Overal ontmoeten wij het opnieuw ontwaakte leven. Een gevoel van dankbaarheid doorstroomt ons. Voor veel mensen is dankbaarheid vandaag een verdacht gevoel. Te vaak worden woorden van dank holle frasen, dienen dankbetuigingen het eigen voordeel. Heel wat mensen zeggen met bitterheid: ‘Danken – waarvoor? Ik kreeg niets cadeau’. Op een uitgedroogde, keiharde grond kan niets groeien; maar wordt deze grond rul en vochtig, dan ziet hij er heel anders uit. Zo is het ook bij een hart dat hard is geworden door een zwaar leven wanneer het liefde ervaart. Ware dankbaarheid is het antwoord van het hart op werkelijk ondervonden liefde. Dankbare mensen herinneren zich alles wat zij aan goeds hebben ervaren. ‘Mensen waren goed voor mij. Ze zorgden voor mij toen ik klein was. Ze begeleidden mij toen ik groter werd. Ze hielpen mij toen ik in nood was. Mijn hart denkt daaraan. Ik heb duizenden redenen om te danken’. Phil Bosmans
4
Pasen Een diep verdriet dat ons is aangedaan kan soms na bittere tranen, onverwacht gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan, op Paasmorgen, zéér vroeg nog op de dag. Waar onderdijks een stukje moestuin lag met boerse rijtjes primula verfraaid, zag ik, zondags getooid, een kindje staan. Het wees en wees en keek mij stralend aan. De maartse regen had het ’s nachts gedaan: Daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid.
Dit gedicht van Ida Gerhardt beschrijft een persoonlijke ervaring, invoelbaar voor velen van ons. Je voelt een groot verdriet, erger nog misschien omdat anderen het je hebben aangedaan. Door een ervaring in de natuur, door een stuk muziek, doordat iemand op een moeilijk moment de goede woorden tegen je zegt, kan dat verdriet ineens minder bitter worden, of zoals Ida Gerhardt het schrijft “gelenigd worden”. De troost, die uitgaat van dit stralende kleine jongetje, in zondagstooi, dat alleen maar kan wijzen, sprakeloos door het wonder dat zich ‘s nachts heeft voltrokken, verzacht haar pijn, de steen in haar hart is ‘gesmolten’. Ida Gerhardt beschrijft meer dan een persoonlijke emotie, ze geeft aan dat ze deze ervaring had op paasmorgen, zéér vroeg nog op de dag. Niet alleen met die tijdaanduiding verwijst ze naar de gebeurtenis zoals beschreven in het paasevangelie. Ze gebruikt een ongewone constructie om te vertellen dat ze een stuk ging lopen: “Ik kwam langs Zalk gegaan” je denkt dan aan de letterlijke vertaling van Pascha, voorbijgaan. Het is dus zéér vroeg nog op de eerste dag van de week, zoals ook toen Maria van Magdala, diep bedroefd, ontroostbaar door wat met Jezus gebeurd was, het niet meer uithield en naar buiten ging, naar het graf. Een totaal onverwachte, bevrijdende ervaring kan de steen in je hart laten smelten.
5
Het leven stroomt weer toe, door iets wat zich in de nacht, onverwacht, heeft voltrokken. De sterkers behoort tot de plantenfamilie van de cruciferae (de kruisdragers). Onlangs gezaaid toont de sterkers na een mild maarts buitje de doopnaam van een stralend jongetje, engelachtig, daar onder aan de dijk. Het wijst en wijst en wil zijn vreugde over dit wonder, dit nieuwe leven, delen met de wandelaarster. Paasfeest hebben we al gevierd, maar ik hoop zo dat wij allemaal, bij een groot verdriet, of een groot gemis, opgetild kunnen worden door de ervaring van onverwachte troost bij iets wat zwart lijkt, wat zelfs de achterkant van het zwart lijkt. Die verlichting kan uit heel veel verschillende ervaringen komen.
Magda van Roon.
6
Vieringen. Het seizoen loopt langzaam ten einde; nog twee vieringen te gaan. Op zondag 5 mei is het thema: Word wie je bent, waarin we ons bezinnen op vertrouwen op God en in mensen. Zoals de Joodse mystica Etty van Hillesum in de oorlog een zekerheid ervoer, die haar bijkans onkwetsbaar maakte. Ze herkende God in zichzelf en ontleende daar kracht aan. Wij zoeken die kracht in verbindingen met eigentijdse mystiek. Aan deze viering werkt Janny Derksen mee. Op zondag 2 juni hebben we onze laatste viering van dit seizoen met als thema: Grenzeloos geloven. In deze afsluitende viering kijken we naar nieuwe spiritualiteit en oude grenzen. Regels en dogma's kunnen de eigen ruimte voor het beleven van geloof beperken. Zoeken naar verbindingen tussen oude en nieuwe geloofstradities: naar nieuwe inspiratie. Voorganger in deze viering is Nel Verburg. We hopen dat we velen van u mogen begroeten bij deze resterende vieringen! Voor het geval u het nog niet weet: onze vieringen worden nu gehouden in “De Berk”, Krugerlaan 79 en we beginnen om 16.30 uur. Na afloop drinken we met elkaar een kop thee of koffie of een glas limonade. U bent allen van harte welkom! Voor het volgend seizoen zijn de voorbereidingen al weer gestart. Hierover hoort u te zijner tijd uiteraard meer. Annemarie Wolters
KerkenNacht 2013 Ruim 18 kerken en organisaties in Gouda doen dit jaar weer mee aan de Landelijke KerkenNacht op vrijdagavond 21 juni. Dan presenteren de deelnemers zich op 13 locaties in het centrum van de stad en organiseren ze verschillende activiteiten. Dit jaar doet ook het OIG voor het eerst mee. In het Remonstrantse Poortje, aan de Keizerstraat 2, bieden wij vanaf 19.00 uur gelegenheid om een moment letterlijk en figuurlijk stil te staan bij een icoon en eventueel een lichtje daarbij te ontsteken. Uiteraard bieden we ook informatie over het OIG en onze activiteiten. Paul Prieckaerts
7
Naar het 20-jarig bestaan.
Op 12 oktober 2013 precies, bestaat het OIG 20 jaar. Voor bijvoorbeeld een kerkgenootschap is dat niet bijzonder. De tijd loopt door, de dingen die gedaan moeten worden, worden gedaan. Er zijn ups en downs, mensen komen en mensen gaan. Je wordt vanzelf ouder. Dat is voor een geloofsgemeenschap als het OIG toch anders. Het OIG (begonnen als Oecumenisch Initiatief Goverwelle) is geen groep die vertrok vanuit de vertrouwde basis van een kerkelijke organisatie, met een welomschreven visie en missie. Er was ook geen professionele ondersteuning door een pastor of een anderszins in dit "vak" opgeleide deskundige. Maar wél door mensen met een ideaal: werken aan een samengaan, waarbij verschillende geloven op één kussen konden leiden tot een liefdevolle verbinding en tot het delen van geloofservaringen. Die manier van vieren en samen op reis zijn, die houdt het straks dus al 20 jaar. We willen dat herdenken en zullen daar in het komende seizoen 2013 – 2014 aandacht aan schenken. Om te beginnen in de viering van 6 oktober 2013. En afsluitend in een speciale bijeenkomst (met spreker), waarschijnlijk op 5 januari 2014. Wij nodigen u nu al uit om daar bij te zijn. En niet alleen daarvoor: elke 1e zondag van de maand (behalve juli en augustus) kunt u meedoen aan onze viering en u laten verrassen door de vaak heel bijzondere programma's die de voorbereiders hebben samengesteld. (Zie elders in dit blad) We zien u daar graag!
Klaas Goudriaan
8
Metgezel Het leven speelt ons soms andere troeven toe, het leven gaat snel en soms net de andere kant uit. Toch voel ik dat je naast me loopt en soms even naar me kijkt. Soms voel ik dat je hier bent en toch niet van mijn zijde wijkt... een vriendin, een partner of een metgezel. Ik zie je niet zo vaak, maar ik weet in mijn hart... je bent er wel.
9
Financieel jaarverslag OIG 2012 Hierbij het financieel verslag over het jaar 2012. In het onderstaande overzicht zijn de begroting en de daadwerkelijke uitgaven van 2012 weergegeven. Op 26 februari 2013 heeft de kascontrole plaatsgevonden en is de exploitatie van 2012 goedgekeurd.
Zoals te zien is 2012 afgesloten met een negatief saldo. Dit wordt veroorzaakt door een rekening van € 360,- voor de zaalhuur van de laatste maanden van 2011. Vanaf februari 2012 is de zaalhuur voor de vieringen beduidend lager doordat het OIG verhuisd is naar een zaaltje met een lagere huur aan de Krugerlaan. Voor 2013 is daarom de verwachting dat het saldo 0 of >0 zal zijn vanwege de lagere zaalhuur van de nieuwe ruimte, de Berk. De inkomsten in 2012 waren dus lager dan de uitgaven. Daarmee is het eigen vermogen op afgenomen naar € 2240.32 op 31-12-2012.
10
De inkomsten zijn in 2012 hoger dan begroot. Zowel de opbrengst van de collectes als de giften waren hoger dan begroot. De uitgaven van 2012 zijn ook iets hoger dan begroot. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de rekening van de zaalhuur in 2011 die in 2012 betaald is. Ook zijn de kosten voor de lezing werden niet geheel gedekt door de opbrengst van de collecte tijdens de lezing. De kosten van de overige vieringen zijn echter lager dan begroot. Omdat de collecteopbrengsten per viering nogal verschillen is de afspraak gemaakt om per viering tenminste €50,- aan een goed doel te schenken. Het doel heeft zo mogelijk een verwijzing naar het thema van de viering. De collecte tijdens de lezing in januari is bestemd voor de kosten van deze lezing, In 2012 is er € 50,- van de collecte naar de volgende doelen gegaan; Ellen’s children funds, Juuls eetcafé, Inloophuis Domino, Stichting Emmaus, Stichting KNGF, Stichting Metaheerhuis, Hospice Gouda (€ 75,-), gift gezin vluchteling, diaconie gereformeerde kerk. Financiële ondersteuning blijft welkom om de activiteiten van het OIG mogelijk te maken. Hoewel de verwachting is dat kosten in 2013 zullen afnemen, blijft het OIG afhankelijk van uw giften. We doen daarom een dringende oproep aan een ieder om in 2013 een gift aan het OIG te (blijven) schenken. Giften kunnen gestort worden op giro 3563453. Daarnaast kunnen giften in de vorm van bijdrage aan de collecte of een bijdrage aan de kosten van de viering gegeven worden. In het geval van een bijdrage van de kosten wel graag de bonnen van deze kosten inleveren zodat zowel de gift als de kosten geboekt kunnen worden. Belangstellenden kunnen een kopie van de jaarrekening 2012 en de begroting 2013 bij de penningmeester opvragen.
Ineke de Groot, penningmeester OIG
11
De betrouwbare sleutel Er wordt sinds jaar en dag nogal wat gezegd over God, over Jezus en over de mensen. Wie gelooft dat allemaal? Geen mens natuurlijk. Want er worden zulke tegenstrijdigheden verkondigd, dat niemand alles zal kunnen beamen. Ook eigentijdse visies lopen dermate uiteen dat die vaak niet te combineren zijn. Wat er in de Bijbel over God, Jezus en de mensen geschreven is dateert uit een grijs verleden en vond plaats in verschillende eeuwen. Kunnen we dáár dan wel overal ‘amen’ op zeggen? Ik denk dat het goed is op de accenten te letten en dit te doen onder de leiding van de Geest. Bepaalde Bijbelschrijvers beschouwen God als een verterend vuur en dichten Hem wraakgevoelens toe naar de mensen die Hij liefheeft. Je kunt dan veilig de conclusie trekken dat dit botst met Jezus visie op de Vader. Jezus verkondigde dat God enkel goed is. We mogen verwachten dat Hij het beter weet dan alle Bijbelschrijvers met elkaar. Daarom staat voort ons vast, dat wat Jezus verkondigde en voorleefde (in combinatie met wat de Geest ons laat zien) de betrouwbare sleutel is tot het herkennen van Gods gedachten.
Cees Maliepaard http://doornink.punt.nl/content/2007/08/de-betrouwbare-sleutel
12
Een Tweeling Een tweeling, nog vóór de geboorte in moeders schoot. Vraagt de eerste: "Geloof jij in het leven na de geboorte?" "Natuurlijk", zegt de tweede, "er moet iets zijn. Misschien is ons bestaan hier alleen een voorbereiding op het leven na de geboorte." "Flauwekul! Er is geen leven na de geboorte. Hoe moet dat er dan uitzien?" "Ik weet het niet precies, maar ik stel mij veel licht voor en wij zullen lopen met onze eigen voeten en eten met onze eigen mond." "Lariekoek: zelf lopen en zelf eten... Voor het lopen is hier geen plek en voor het eten hebben wij toch de navelstreng? Er is géén leven na de geboorte!" "De navelstreng is wel heel kort, dat kan toch niet alles zijn? Ik ben ervan overtuigd dat er na de geboorte iets heel nieuws begint, iets, wat wij gewoon nog niet kennen." "Maar, er is nog niemand teruggekeerd na de geboorte! Hier, in deze nauwe, donkere omgeving, eindigt het leven." "Nou, ik weet niet helemaal hoe het leven na de geboorte zal zijn, maar in elk geval zullen wij er onze moeder ontmoeten en die zal voor ons zorgen." "Moeder? Jij gelooft in een móeder? En waar is - volgens jou - deze moeder dan?" "Overal om ons heen natuurlijk. Zonder haar zouden wij er niet zijn." "Ik geloof er niets van. Ik heb nog nooit een moeder gezien, dus bestaat ze niet!" "Misschien is ze nu niet te zien, maar af en toe, als we heel stil zijn, kan ik haar horen zingen en voel ik haar hand over onze wereld strelen. Weet je, volgens mij begint het léven toch pas na de geboorte!" Uit een overweging van de Sloveense aartsbisschop Mgr. Alojz Uran (Ljubljana, augustus 2005)
13
Verslag Kloosterweekend maart 2013 Dit kloosterweekeinde van het OIG was van vrijdag 1 maart tot en met zondag 3 maart 2013 in de Sint-Andriesabdij te Zevenkerken, in de omgeving van Brugge (België). “Alle gasten bezoekers moeten ontvangen worden als Christus zelf …” (Regel van Benedictus) De onthaalmogelijkheden van de abdij staan open voor al wie op zoek is naar herbronning, verdieping, rust en stilte Aankomst Het was al weer het 9e kloosterweekeinde van het OIG. Deze keer waren we met 14 personen, voor het grootste deel uit het Goudse, maar er zijn ook altijd een paar ex-OIG-deelnemers bij, die niet meer in Gouda wonen. We waren te gast bij de communiteit van de Benedictijnen in de Sint-Andriesabdij in Zevenkerken, vlakbij Brugge. Tussen 16.00 en 18.00 uur op vrijdag werden we ontvangen en konden de kamers worden uitgezocht. Na uitleg van de huishoudelijke regels door de gastenbroeder konden we om 18.00 uur de eerste viering bijwonen. Korte historie van de orde en de abdij De orde is gesticht in de 13e eeuw vanuit de moederabdij in Afflichem en gegrond op 2 regels: de regel van Benedictus en de Dialogen van paus Gregorius de Grote. Door de Franse revolutie heeft het abdijleven een eeuw lang stilgestaan, tot in 1902 deze abdij en kerk werden gesticht door Mgr. Van Caloen, monnik van Maredsous. Hij liet een kerk bouwen naar model van de Sint-Stefaankerk in Bologna, omgeven door 6 andere kerken. Het geheel stelde de zeven grote basilieken van Rome voor, geïnspireerd op de 7 heuvelen in Rome. Dat is de oorsprong van de naam Zevenkerken.
14
De kerk heeft 7 kapellen en in de Mariakapel zijn 7 nissen. Paus Leo XIII heeft in die tijd ook de eerste monniken op missie gestuurd o.a. naar Brazilië en later naar Kongo, China, Polen en India. Elke Benedictijnse communiteit is zelfstandig en zoekt zijn eigen weg. De monniken doen bij intrede 3 geloften nl. van gehoorzaamheid (aan de abt), communiteit naar de groep (alles delen met elkaar) en stabiliteit (hechten aan 1 communiteit en geen verandering). De laatste professie vond 25 jaar geleden plaats. Leven en werken in het klooster “Ledigheid is de vijand van de ziel; en daarom moeten de broeders op bepaalde tijden bezig zijn met handenarbeid en ook op bepaalde tijden met geestelijke lezing.” (Regel van Benedictus) Bovenvermeld citaat wijst op de zorg van Sint-Benedictus voor een evenwichtig levensritme. Het bekende gezegde “Ora et labora” – “Bid en werk” - vat dit kort samen. Dit wordt ook verbeeld in een glas-in-loodraam in de kerk. En in de dagorde van Zevenkerken is deze dubbele golfslag herkenbaar. Een aantal uren wordt gewijd aan het gebed en de omgang met Gods Woord. Er zijn 4 gebedsdiensten per dag, de eerste om 7 uur en de laatste om 20.30 uur. Andere uren worden besteed aan allerlei werkzaamheden: huishoudelijke taken, onthaal, een middelbare school, kunstateliers, bibliotheek, publicaties, conferenties en bezinningsdagen, geestelijke begeleiding, administratie, de leiding van de abdij. In de bloeitijd van het klooster woonden er ruim 100 monniken, maar nu nog 22 met een gemiddelde hoge leeftijd. Daarom wordt er naar nieuwe wegen gezocht om de abdij in stand te houden. Het klooster en het OIG Mijn huis zal heten: een huis van gebed. Dit woord van God, op de grond te lezen bij binnenkomst van de kerk, bepaalt de sfeer van rust en ingetogenheid die er heerst. Dit is een ruimte waar God aanwezig is en waar Hij je oproept tot stilte. Dat is ook een van de doelen waarvoor we als groep naar het klooster gaan. Met elkaar en ieder afzonderlijk de stilte zoeken. De vieringen stonden centraal, maar er was tijd genoeg voor een mooie wandeling, een bezoek aan de abdijwinkel, een meditatie-uurtje en in de avond na de lezingendienst van 20.30 uur gezellig samenzijn.
15
Een bijzondere ervaring was het middag- en avondmaal in de refter, samen met de monniken. Vooraf verzamelden wij ons in de gang onder het toeziend oog van de gastenbroeder. Wij wachten in stilte op het eerste klokgeluid. Daarna liepen we naar de refter, waar wij na een gebed in stilte aten, terwijl één van de broeders voorlas uit de biografie over Bonhoeffer. Hier proefden wij iets van het leven in een regelmaat op het ritme van het luiden van de klok. Zondagmorgen heeft de abt ons een rondleiding gegeven in de abdijgangen en de kerk en ons over de geschiedenis van de orde en de abdijkerk verteld. Daarna volgde een gesprek over leven en werk van de monniken en konden we onze vragen stellen die openhartig werden beantwoord. Afscheid Na het middagmaal op zondag hebben we met elkaar eventuele plannen voor volgend jaar besproken, waarna het tijd was om afscheid te nemen. Ik denk dat ik namens allen spreek dat we kunnen terugkijken op een goed weekeinde met veel stiltemomenten, goede gesprekken en ook gezelligheid, kortom, veel bagage om weer ieder onze eigen weg in het leven te vervolgen. Boukje Flach
16
De mythe van Christus; een geschenk van de Nijl Onder deze titel hield Tjeu van den Berk op 6 januari 2013 een inleiding bij het OIG. Het is een traditie aan het worden om de eerste viering van een jaar met een lezing, een themaviering, te beginnen. Tjeu van den Berk presenteerde de inhoud van zijn boek Het Oude Egypte: bakermat van het jonge christendom (1) Eerst stond hij stil bij de omslag van het boek. Hierop staat een Egyptische obelisk afgebeeld met hiëroglyfen, die door de Romeinen naar Rome was gebracht, daar in verval was geraakt en in de Renaissance weer overeind was gezet. De paus liet er een kruis bovenop plaatsen: het Christendom heeft het heidendom overwonnen. Met een andere blik ernaar kijkend, kun je ook zeggen dat de Egyptische mythologie het fundament vormt van het Christelijke geloof. De oude Egyptenaren dachten na over de wonderen van de wereld. Zij gebruikten daarvoor alledaagse beelden. De mestkever (scarabee) legt eitjes in de mest, vormt er een bol omheen, die diep wegzakt in de mest en dan tegen de tijd dat de eieren uitkomen, rolt hij deze weer naar het oppervlak. Dit beeld laat de wordingsgeschiedenis van de mestkever zien. Op dezelfde manier kun je naar de zon kijken: een bol die aan het eind van de dag uitgaat, verdwijnt en de volgende dag weer terug komt om nieuw leven, nieuwe energie te brengen. De zon, de energie, de zin van het bestaan wordt beschreven met het beeld van de mestkever. De mestkever is daarmee beelddrager geworden voor de zin van het bestaan. Uiteraard wisten de Egyptenaren wel dat deze mestkever niet de zin van het bestaan was; maar het leven van de mestkever stond er voor model. Door westerse wetenschappers werden de teksten uitgelegd dat de mestkever een heilig dier was en vereerd werd. Het is eigenlijk net als de geboorte van een kind. Je weet hoe het biologisch in elkaar zit, maar je ervaart het nieuwe leven als een Godswonder. Aan de hand van voorbeelden liet hij zien, hoe in de Egyptische religieuze geschriften de geboorte van een Farao als een Godswonder werd omschreven: de bode van de goden vertelt aan de
17
moeder dat zij zwanger zal worden en een kind zal baren; een maagdelijke geboorte, een godswonder. De priesters leggen de boreling in een kribbe. Ook zijn er voorbeelden van de drieeenheid: de hemelse vader, de stoffelijke mens en de geest ertussenin. Zo bestaat er ook het jaarlijkse ritueel van de god Osiris die wordt gedood en na drie dagen weer opstaat om een nieuw leven te beginnen. Zijn aanhangers eten in die goede week de heilige maaltijd bestaande uit brood gekneed in de vorm van zijn lichaam. Deze voorbeelden laten zien hoe woorden worden gezocht en gevonden om uiting te geven aan spirituele vragen, vragen naar de zin van het bestaan. Iedere gelovige kon zijn eigen verhaal vertellen. De beelden zijn min of meer persoonlijk, met regionale overeenkomsten, maar landelijk en door de tijd heen grote verschillen. Deze verschillen werden door iedereen aanvaard. Het ging dus ook niet om een feitelijke beschrijving van de wereld, maar om het woorden geven aan spirituele ervaringen. Toen de evangelisten het levensverhaal van Jezus opschreven, zochten zij ook naar beelden om hun verhaal te verwoorden. Jezus had hen geïnspireerd en dat wilden ze aan anderen vertellen. Veel van de evangelieschrijvers waren liberale Joden met lijnen naar Alexandrië, een van de grootste bolwerken van kennis in die dagen. Voor hun verhaal over Jezus kozen ze de beelden die hun bekend waren uit de Egyptische literatuur. Voor het wonder van de geboorte kozen ze het beeld van de maagdelijke geboorte van een koningszoon. In het evangelie gaan Jozef, Maria en de kleine Jezus direct na de geboorte naar Egypte. Nu kon de tekst worden geschreven, dat Jezus geroepen was uit Egypte. In de oude Joodse geschriften komen alle belangrijke mensen namelijk uit Egypte: Abraham, Jozef, Mozes. Jezus past in dat rijtje: de stamvader van het volk, de redder van de hongersnood en de bevrijder uit de slavernij. Het maakt dan niet uit of hij daadwerkelijk in Egypte is geweest of niet. Door deze mythische elementen in het verhaal in te brengen, klinkt als het ware de hele geschiedenis mee. De viering werd geopend met een tekst van Aurelius Augustinus (ca 400 nC): want de zaak zelf, die nu “Christelijke religie” heet, bestond reeds bij de ouden en is er sinds het begin van het menselijke
18
geslacht altijd geweest. Totdat Christus zelf in het vlees kwam. Toen begon men de ware religie – die reeds bestond – “Christelijk” te noemen. Let wel: deze tekst werd geschreven toen men de hiëroglyfen niet meer / nog niet kon lezen. Vragen - Als we zien dat de drie-eenheid al een lang bestaand thema is, hoe kijkt u dan aan tegen het dogma van de Heilige Drieeenheid? Het beeld van de drie-eenheid is een verwoording van de ervaring, het mysterie. Het goddelijke laat zich van bovenaf aan je kennen. Je ervaart het goddelijke bij mensen en je ervaart de levenskracht. Het goddelijke is overal en in deze drie vormen te herkennen. Doordat het een dogma is geworden, gaat de mystieke waarde verloren. Er zijn namelijk ook andere drie-eenheden denkbaar: Vader, Maria en kind. Ook hierin kun je het goddelijke herkennen. Het zijn geen feiten maar geloofservaringen; een dogma reduceert het tot kenbare feiten. - Als we nu zien dat dit verhaal van de maagdelijke geboorte, drie-eenheid etc. al bij de oude Egyptenaren in zwang was, is dat dan niet het bewijs dat het verhaal van Jezus als Christus een verzinsel is? We weten weinig over de historische Jezus. De evangelieschrijvers schrijven niet wie Jezus was, zij gaven een beschrijving van de emoties die deze persoon bij hen opriep. Juist doordat er zo veel verhalen bestaan, is het veeleer het bewijs dat Jezus heeft geleefd en zeer veel mensen heeft geraakt. Desgevraagd werd ook nog meegedeeld dat een uitgave van het boek als e-book te verwachten is. De lezing werd omlijst door het Trio Esperanza bestaande uit Margriet Hatenboer, Ine Lindsen en Martin van der Puijl. Er waren ongeveer 85 bezoekers, waarvan de meesten nog lang bleven napraten bij de borrel. Wouter den Ouden (1) Uitgave: Meinema, 2011, ISBN 9789021142999
19
20
