In deze nieuwsbrief voor Q1 2014 -
2013 saai jaar?, p.1. Scherp contrast ontwikkelde markten en opkomende markten in 2013, p.2. Visie 2014 – hoofdrol aandelen, p.2. Nieuwe naam en nieuw logo, p.3. Core-strategieën – weging aandelen bepaalt rendement – Offensief +11,2%, p.4 IN en UIT de portefeuille, p.5.
2013 saai jaar? Genoeg gebeurd in 2013
Gemeten naar het aantal gebeurtenissen viel er genoeg te beleven in 2013. Politieke onrust was (en is) er in Egypte en Syrië. Er dreigde zelfs een militaire ingreep door de VS in Syrië. De oorlogsschepen lagen al voor de kust. Ook binnen de eurozone was het prijs en moest Cyprus worden gered ten koste van onder andere grote spaarders, een ware noviteit. Wat te denken van de shutdown van de overheidsdiensten in Amerika of het faillissement dat dreigde omdat de grootste economie ter wereld haar rekeningen niet kon betalen? Daarbij valt de door Berlusconi gecreëerde politieke onrust in Italië en de afwaardering in kredietwaardigheid van de eurozone door Standard & Poors in het niet. Dat Nederland haar hoogste AAA-status verloor is niet meer dan een voetnoot. Natuurlijk was ook een hoofdrol weggelegd voor centrale bankiers die aan beide kanten van de oceaan een verschillend beleid voerden. Het woord 'tapering' is inmiddels ook in uw huiskamer bekend. Dat de invloedrijkste centrale bankier (Bernanke) het stokje overdraagt aan Yellen zorgde voor veel geschreeuw in de media maar weinig wol.
Maar toch saai
Al deze gebeurtenissen brachten beleggers niet van de kaart. In termen van beweeglijkheid was 2013 zelfs een saai jaar. Optiehandelaren hebben in de laatste 12 jaar slechts één keer eerder (2005) een lagere volatiliteit ingeprijsd. De dagelijkse koersschommelingen bleven ook zeer beperkt en alleen in 2005 was de gemiddelde dagelijkse uitslag van de AEX-index lager dan in 2013. In de bijgaande grafiek is dat goed te zien.
Beweeglijkheid AEX-index in 2013 was laag
Grafiek 1. Bron: vwd groep
Scherp contrast ontwikkelde markten en opkomende markten in 2013 Europa op de weg terug
Europa heeft zichzelf sterk verbeterd in 2013. Economisch gezien trok vooral de stijging van de industriële productie de aandacht, waarmee een einde is gemaakt aan de periode van krimp. Industriële productie eurozone groeit
Grafiek 2. Bron: www.economy.com
Tevens zijn de ontwikkelingen in Zuid-Europa bemoedigend. Maar ook een land als Ierland is uit het dal geklommen, zij kon mededelen niet langer gebruik te hoeven maken van het steunfonds van het IMF. Het herstel werd onderstreept door de sterke daling van rentetarieven voor landen als Italië, Spanje en Griekenland. Het laatste land wist iedereen te verbazen door het enorme tekort op de begroting om te draaien naar een overschot (exclusief de te betalen rente).
Verenigde Staten doet goede zaken
Ondanks de perikelen rondom de shutdown en het schuldenplafond heeft ook de Verenigde Staten een goed laatste kwartaal achter de rug. De arbeidsmarkt heeft zich
_________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 1/6 Eerste kwartaal 2014
goed ontwikkeld, wat blijkt uit een hogere banengroei en minder aanvragen voor een werkloosheidsuitkering. Medio december kwam het verlossende woord van de Federal Reserve dat in januari een begin wordt gemaakt met het afbouwen van het obligatie-opkoopprogramma. Economisch ging het voor de wind en de economische groei in het derde kwartaal kwam zelfs uit op 4,1% op jaarbasis.
Ook obligaties hebben een moeilijk jaar achter de rug. Per saldo is de rente in de wereld gestegen en dat heeft een drukkend effect op de koersen van obligaties. Opnieuw was de opkomende markten een negatieve uitzondering. Een combinatie van factoren was hier debet aan zoals zwakke lokale valuta’s in verschillende opkomende landen. Ook de angst voor een snelle afbouw van het Amerikaanse stimulerende beleid, de tapering, zetten obligaties uit opkomende markten onder druk.
Economische groei V.S. naar 4,1% in derde kwartaal
Visie 2014 – hoofdrol aandelen Aandelen rijkelijk maar niet overgewaardeerd
Grafiek 3. Bron: US bureau of economics
Europa en Amerika op een eiland – opkomende markten negatief
Toch was het niet overal feest in de wereld in 2013. Opkomende markten hadden het zwaar, vanwege een vertraging van de economische groei en tekorten op de lopende rekening. Zeker toen in de maand mei de Federal Reserve aangaf het stimulerende beleid in de toekomst af te bouwen zochten beleggers een nooduitgang. Met het einde van het ruime en stimulerende beleid in zicht trokken beleggers hun investeringen uit opkomende markten terug om dat dichter bij huis en met ‘minder risico’ te beleggen.
Aandelen staan er ook in 2014 goed voor. Wel moet worden opgemerkt dat door de recente koersstijgingen de waardering van vooral Amerikaanse aandelen flink is toegenomen. Een veelgebruikte maatstaf daarvoor is de koers-winstverhouding. Inmiddels is deze opgelopen tot ongeveer 20 en dat is ruim boven het gemiddelde. Daarmee zijn Amerikaanse aandelen rijkelijk gewaardeerd. Overgewaardeerd zijn ze met gebruikmaking van dezelfde maatstaf nog niet. Het onderste gedeelte van het bijgaande plaatje laat dat zien. Koers-winstverhouding Amerikaanse aandelen bovengemiddeld
Opkomende markten en obligaties in de min in 2013
Grafiek 5. Bron: Ned Davis Research
Uitgaande van een aantrekkende economie en hogere winsten voor het bedrijfsleven zal de koerswinstverhouding niet verder hoeven op te lopen en kan overwaardering worden voorkomen. Grafiek 4. Bron: iShares, vwd groep
Obligaties lager door stijging rente
Seculaire bull markt S&P500
Het jaar 2013 valt haast niet te overtreffen wat betreft de Europese en Amerikaanse aandelen. Vandaar dat wij voor 2014 uitgaan van positieve maar wel lagere
_________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 2/6 Eerste kwartaal 2014
aandelenrendementen. Naast de kansen zijn er ook bedreigingen. Een optelsom is snel gemaakt en bevat de hierboven genoemde rijkelijk gewaardeerde aandelenmarkt maar ook (onhoudbaar?) hoge winstmarges bij bedrijven. Tel daarbij de hoge verwachtingen van analisten en een hoog vertrouwen van consumenten dan is er ook ruimte voor tegenvallers. Het (nieuwe?) beleid onder de nieuwe Fed-voorzitter Yellen voegt ook onzekerheid toe.
niveaus. Voor de lange termijn is dat positief maar voorlopig heerst nog een negatief sentiment. Eerst zien dan geloven is het motto voor opkomende landen in 2014. Wij blijven ook voorzichtig gepositioneerd in de portefeuille met een onderweging van opkomende markten, althans wat betreft aandelen. Voor wat betreft obligaties opkomende markten zitten we in de Core Defensief en vooral de Core High Income overwogen (zie ook laatste deel van de kwartaalbrief).
Alles afwegende blijft het klimaat voor aandelen positief. Daarbij heeft de huidige bull markt ook nog eens de wind in de rug. Amerikaanse aandelenindices als de Dow Jones en de S&P500 handelen op recordniveaus. En dat is positief. Net als in de jaren zeventig is ook nu een langdurige periode van per saldo gelijkblijvende koersen afgesloten. Op de ultra-lange termijn van meerdere jaren is dat een ideale omgeving voor hogere aandelenkoersen in de Verenigde Staten.
Obligaties opnieuw uitdagend jaar tegemoet
Bull markt S&P 500
Obligaties krijgen het in 2014 niet makkelijk. De afbouw van het obligatie-opkoopprogramma in de Verenigde Staten en de aantrekkende economische groei kunnen een opwaarts effect hebben op de rente. Positief is dat voorlopig de inflatie nog laag blijft. Per saldo gaan wij voor 2014 uit van licht oplopende rentes zonder dat er sprake zal zijn van grote uitschieters naar boven. Voor obligaties is dat een uitdagende omgeving waarbij los van de renteuitkeringen niet gerekend hoeft te worden op een koersstijging.
Nieuwe naam en nieuw logo T&E inmaxxa is de nieuwe naam
Grafiek 6. Bron: vwd groep
Op verschillende momenten hebben wij u geïnformeerd over de krachtenbundeling tussen T&E Effecten en Inmaxxa vermogensbeheer die in oktober is geëvacueerd. Tegelijkertijd hebben wij gezamenlijk een nieuw pand betrokken in Utrecht. De krachtenbundeling voelt goed en op verschillende terreinen, waaronder het beleggingsbeleid, vindt volop kruisbestuiving plaats. Tevens hebben wij dit moment aangegrepen om een nieuw logo te voeren onder de nieuwe naam T&E inmaxxa vermogensbeheer. Binnenkort wordt ook de nieuwe website gelanceerd.
Opkomende markten voorzichtigheid troef
Core-strategieën – weging aandelen
Dat wat voor de Verenigde Staten geldt gaat ook bepaalt rendement – Offensief +11,2% grotendeels op voor Europa. Een aantrekkende economie, minder Europese probleemlanden en een Beleggingsjaar 2013 was divers en positief opwaarts momentum in de aandelenmarkt. Voor voor aandelen maar negatief voor obligaties. opkomende markten ligt dat in 2014 anders. Opkomende markten zitten in een negatieve spiraal. De vertraging van Strategieën die een grote weging hebben naar aandelen verschillende economieën en de tekorten op de lopende hebben in 2013 goed gepresteerd. Vanzelfsprekend zijn rekening zijn nog niet omgebogen naar een hogere groei dat de meer risicovollere portefeuilles. Core Offensief en de lagere tekorten. Wel zorgt de flinke daling van (+11,2%) deed het prima in het positieve aandelenklimaat lokale valuta’s ervoor dat opkomende landen weer van de ontwikkelde markten. Opkomende markten concurrerender worden. Ook is de waardering van daarentegen deden het uiterst slecht in 2013 (-9,1%). opkomende landen inmiddels afgezakt naar aantrekkelijke _________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 3/6 Eerste kwartaal 2014
Onze weging naar opkomende markten binnen de Core Offensief is door het jaar heen weliswaar lager geweest dan gebruikelijk maar heeft desondanks een drukkend effect gehad op het rendement. Core Defensief en Neutraal profiteerden van het goede aandelenklimaat maar werden geremd door de allocatie naar obligaties. Een dergelijke allocatie is noodzakelijk gelet op de lagere tolerantie voor risico binnen deze strategieën. Core High Income heeft na aftrek van alle kosten een marginaal positief rendement laten zien. Dat is in tegenstelling tot eerdere jaren waarin de Core High Income het vlaggenschip is geweest. Het magere jaar 2013 wordt veroorzaakt door de weging naar obligaties en dan met name naar die uit de opkomende landen. In het jaar 2012 pakte deze overweging juist goed uit en boekte de Core High Income een plus van 12,7%. Door het jaar 2013 heen hebben wij de positionering van de portefeuille geleidelijk aangepast door de weging naar aandelen te verhogen en de weging naar obligaties uit opkomende landen en veilige bedrijfsobligaties te verlagen. Voor 2014 en de jaren daarna is de Core High Income nog steeds een uitstekende strategie voor beleggers die een periodiek inkomen uit de portefeuille wensen te hebben. Premium Alternatives sloot het jaar af met een winst van 1,1%. 2013 was voor veel hedgefondsmanagers een moeilijk jaar en grote partijen als Transtrend en MAN AHL zagen hun verliezen oplopen. Gelukkig hield de Premium Alternatives de voeten droog, mede door goede spreiding. Zoals u weet houden wij een voorkeur voor een (beperkte) allocatie naar alternatieve beleggingen vanwege de bijzondere eigenschap dat deze beleggingen geen relatie hebben met de economische cyclus. Obligaties en aandelen hebben dat wel. Hierdoor wordt een lagere beweeglijkheid (volatiliteit) van de totale portefeuille gerealiseerd. Netto Resultaat Core strategieën in 20131 Core Vanaf 1/1/13 t/m 31/12/13 Strategieën Defensief* +2,2% Neutraal* +3,0% Offensief* +11,2%
De resultaten gebaseerd op een aantal cliëntportefeuilles (gemiddeld 2 tot 5). Individuele portefeuilles kunnen afwijken van het hier gepresenteerde resultaat.
1
High Income Premium Alternatives Indices AAA/AA obligaties wereldwijd MSCI World AC MSCI Emerging Markets AEX * met Paraplustrategie
+0,2% +1,1% -6,7% +15,1% -9,1% +17,2%
IN en UIT de portefeuille Eruit: Capital International Global High Income Erin: Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity Reden: afbouwen obligaties opkomende markten, opbouwen positie in frontier markets, met een hoogdividendstrategie. In de Core High Income is opnieuw een kleine herallocatie gedaan vanuit obligaties naar aandelen. Capital International Global High Income, een fonds dat voor 50% belegt in highyieldobligaties en voor 50% in obligaties uit de opkomende markten, is verkocht en de opbrengsten daarvan zijn belegd in het Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity. Deze wisseling is puur tactisch van aard. Capital International Global High Income voldoet nog altijd aan onze eisen en is nog steeds kernselectie in de Core Defensief en Core Neutraal. Maar we wilden de allocatie naar vooral obligaties uit de opkomende markten - die groot is binnen de Core High Income - iets afbouwen, omdat deze beleggingscategorie wat onder druk staat. Vóór het afbouwen van Capital International Global High Income was er naar obligaties uit de opkomende landen een allocatie ontstaan van 24,5%. Dat is een zware overweging. Tevens vinden we highyieldobligaties, vooral die uit de VS, overgewaardeerd. Met de keuze voor Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity hebben we nu ook in de Core High Income, net als in de Core Offensief, een allocatie naar frontier markets, dat zijn opkomende markten, maar niet de voor de hand liggende, zoals de Bric-landen (Brazilië, Rusland, India of China). Het betreft de landen die hier wat betreft inkomen en bpp per hoofd van de bevolking nog verder achterop liggen. In 1996 heeft het IFC 21 landen als frontier markets aangeduid. Volgens de definitie die IFC gebruikt was China nog een frontier market tot aan 1980 en Columbia tot aan 2011. Er zitten 11 Europese landen in de frontier market index, denk daarbij aan de Baltische staten, Bulgarije, Roemenië en de Oekraïne. Verder maken 10
_________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 4/6 Eerste kwartaal 2014
Afrikaanse landen onderdeel uit van het universum, denk daarbij aan landen als Ghana, Kenia en Egypte. Ook het Midden-Oosten is ruim vertegenwoordigd. Azië en LatijnsAmerika hebben ook enkele representanten. De spreiding is wereldwijd gezien groot. Wat betreft aantal inwoners zijn de 21 frontier markets al groter dan het aantal inwoners uit de ontwikkelde landen. Frontier markets vertegenwoordigen 17% van de wereldbevolking (ontwikkelde landen 16% en opkomende markten 67%). De verwachtingen voor economische groei voor de regio zijn goed. Het IMF verwachtte destijds in 2011 voor de periode 2011-2050 een gemiddelde groei van 5,7% per jaar, duidelijk hoger dan die van opkomende markten. Wat verder aantrekkelijk is aan de frontier markets is dat ze weinig schulden hebben, zowel kijkend naar overheden als consumenten (de frontier markets hebben niet meegedaan aan de kredietbubble) en ze fundamenteel, ondanks de koersstijgingen van de laatste jaar, nog steeds aantrekkelijk gewaardeerd zijn. We vinden frontier markets op dit moment aantrekkelijker dan opkomende markten. Figuur: Economische groei diverse frontier markets (versus opkomende markten en ontwikkelde wereld)
dividendstrategie nastreeft en daarom goed past in de Core High Income, dat een beleggingsstrategie is die voornamelijk bestaat uit fondsen die uitkeren en beleggen in instrumenten die in potentie een hoog uitkeringsrendement genereren. Verder kennen we het Nederlandse team dat het fonds beheert goed. Het team van Intereffect werkt met een aansprekende en gestructureerde kwantitatieve aanpak. Een van de filters in het selectiemodel is dat er alleen aandelen worden gekozen met een hoog dividendrendement (>4%). Bij de backtest van de kwantitatieve strategie achter dit fonds, over de periode 2007-2012, bleek het dividendrendement nooit onder de 6,7% te hebben gelegen. Intereffect hanteert een verwacht uitkeringspercentage voor dit fonds die ligt tussen de 6 en 7% per jaar. Er zijn nog niet zo veel aanbieders van beleggingsfondsen in frontier markets. Een reeds langer beheerd fonds van Franklin Templeton is ondertussen erg groot geworden en daarom hebben we dit fonds links laten liggen. De vergelijking van Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity met het fonds van Templeton staat afgebeeld in onderstaande grafiek. Tevens is een vergelijking gemaakt met de 11 opkomende markten die vlak na de vier Bric-landen komen (Next 11). Duidelijk is te zien dat frontier markets veel beter presteren dan deze 11 landen. Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity versus Next 11 en grootste concurrent
Bron: presentatie Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity (september 2013) Bron: presentatie Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity (september 2013) We hebben gekozen voor het Intereffekt Global Frontier High Dividend Equity-fonds omdat dit fonds een hoog-
_________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 5/6 Eerste kwartaal 2014
T&E inmaxxa is een handelsnaam van T&E effecten B.V. - Vergunninghouder DNB - Geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten - K.v.K. Utrecht 30222517. Deze publicatie is geen prospectus of informatiememorandum. De gegevens in de publicatie zijn ontleend aan openbare informatie. T&E effecten B.V. staat niet in voor de juistheid en volledigheid van de in de publicatie opgenomen gegevens. Deze publicatie dient uitsluitend ter informatie en mag niet worden opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van een aanbod. Uw beslissing om te beleggen in de in deze publicatie genoemde fondsen en overige financiële instrumenten dient u uitsluitend te baseren op het betreffende prospectus en de daarvan deeluitmakende beschrijving van risicofactoren en voorwaarden. Deze informatie wordt aangeboden via hyperlinks in deze nieuwsbrief.
_________________________________________________________________________________________________________ Kwartaalnieuwsbrief T&E inmaxxa p 6/6 Eerste kwartaal 2014