Uitdager van de maand
Iglo’s bouwen Natuur & Techniek, Groep 6
Algemeen Titel
Bouw je eigen iglo
Cognitieve doelen en
•
vaardigheden voor excellente leerlingen
Inzicht in de stevige constructie van een ronde vorm en in de isolerende werking van een iglo.
•
Opstellen van lijst ontwerpeisen (creëren).
•
Bedenken van een ontwerp en verbeteringen (creëren).
•
Op zorgvuldige manier een constructie met suikerklontjes maken.
•
Evalueren van het product a.d.h.v. ontwerpeisen (evalueren).
•
Uitleg voor de rest van de klas verzorgen (evalueren).
•
Evt. Toepassen rekenen op schaal (toepassen).
•
Metacognitief doel doorzetten, andere leerlingen helpen.
Cognitieve doelen en
•
Inzicht in de stevige constructie van een ronde vorm.
vaardigheden voor alle
•
Bedenken van een ontwerp (creëren).
leerlingen
•
Op zorgvuldige manier een constructie met suikerklontjes maken.
•
Evalueren van het product a.d.h.v. ontwerpeisen (evalueren).
Benodigd materiaal
•
Zinder 9+ Machtige prachtige aarde werkboekje.
•
Voorbeelden van iglo’s van suikerklontjes (bijlage 1).
•
Werkblad ontwerpcyclus (2 versies, bijlage 2 en 3).
•
Suikerklontjes, grondplaat, poedersuiker (met een klein beetje water), bakje en lepeltje, papier.
Beschrijving activiteit Deze uitdager is gebaseerd op ‘Zinder 9+ Machtige prachtige aarde werkboekje p. 11 Bouw je eigen iglo’. De leerlingen gaan in groepjes van twee of drie leerlingen iglo’s van suikerklontjes bouwen.
1
Activiteiten excellente leerlingen De excellente leerlingen bouwen een iglo. Zij werken volgens de stappen van de ontwerpcyclus (zie bijlage 2 en 3). De leerlingen die geen ervaring hebben met de ontwerpcyclus gebruiken bijlage 2. De leerlingen die wel ervaring hebben met de ontwerpcyclus gaan zelfstandig aan de slag met bijlage 3. De leerlingen maken een ontwerp van hun iglo en bespreken het ontwerp met de leraar. De leerlingen proberen te onderzoeken of het mogelijk is om de iglo op schaal te maken, dit doen zij door te onderzoeken of er een playmobilpoppetje in zou passen. Aan de hand daarvan onderzoeken de leerlingen wat de schaal is wanneer zij dit vergelijken met een echte iglo en de lengte van een mens. De leerlingen bouwen de iglo, zij proberen en onderzoeken al doende hoe zij de iglo stevig kunnen maken. Zij testen de iglo. Zij beoordelen of de iglo voldoet aan de ontwerpeisen. De excellente leerlingen geven na de klassikale les (waarbij alle leerlingen een iglo hebben gebouwd) een PowerPoint presentatie aan de groep met extra informatie over iglo’s en het bouwen met ronde vormen. Activiteiten van de leraar De leraar introduceert de uitdager van de maand bij de hele groep en bespreekt de doelen. Vervolgens laat hij de excellente leerlingen de materialen verkennen en bespreekt hij met hen wat zij denken dat nodig is om de iglo te kunnen bouwen. Hij bespreekt wat belangrijk is bij een goede iglo (zie vragen op bijlage 2, vakje 1 en 2) (dit zijn de ontwerpeisen). Aan de instructietafel (1 à 2 x per week gedurende 10 minuten) begeleidt hij de excellente leerlingen bij: • Toepassen/ zelfstandig doorlopen van de ontwerpcyclus - Leerkracht geeft de leerlingen bijlage 2 of 3 mee (hangt af van niveau van de
leerlingen)
- Hoe ga je beginnen? - Wat moet je eerst doen? - Hoe weet je dat je het goed aanpakt? • Opstellen van lijst ontwerpeisen en bedenken van een ontwerp - Aan welke eisen moet de iglo voldoen? - Hoe groot moet de iglo zijn? - Waar komt de opening? • Toepassen rekenen op schaal - Hoe maak je de iglo op schaal als je weet dat er een playmobilpoppetje in moet
passen?
- Hoe groot zou een echte iglo zijn wanneer er een mens in moet passen? • Bouwen van de iglo (doen de leerlingen zelfstandig) - De leerkracht observeert hoe de leerlingen bouwen.
2
• Evalueren van het product a.d.h.v. ontwerpeisen - Voldoet de iglo aan de ontwerpeisen? - Waardoor komt dat wel/niet? - Waardoor is de iglo stevig? - Hoe heb je de ronde vorm bereikt? - Hoe heb je de opening stevig kunnen maken? - Welke verbeteringen zijn mogelijk? • De leerlingen maken nu hun PowerPoint presentatie voor de hele groep waarin extra informatie over het maken van iglo’s en het bouwen met ronde vormen staat beschreven. Zie Begeleidingsvragen voor de leerkracht bij een PowerPoint presentatie. • Begeleidingsvragen voor de leerkracht bij een PowerPoint presentatie - Hebben jullie duidelijk voor ogen welke informatie in de PowerPoint presentatie
moet?
- Hoe gaan jullie de PowerPoint presentatie laten zien (digibord, computerscherm)? - Hoe gaan jullie de taken verdelen? - Hoe kunnen jullie er voor zorgen dat jullie het publiek actief bij de presentatie
betrekken?
- Gaan jullie ook vragen stellen aan het publiek? Zo ja, welke? - Hoe beginnen jullie de presentatie? Vervolgens geeft de leraar een les aan de hele klas. De les is opgezet volgens de stappen van de ontwerpcyclus en bevat de volgende lesfasen: introductie (verkenning probleem en bespreken ontwerpeisen) (klassikaal), uitvoeringsfase (verkenning materiaal, een ontwerp maken, de iglo maken en testen) (in groepjes) en nabespreking (enkele iglo’s klassikaal bespreken, conclusie trekken, extra kennis). Ook besteedt hij/zij aandacht aan de ontwerpcyclus (welke stappen zijn doorlopen). Tijdens de nabespreking zorgt de leerkracht ervoor dat de leerlingen samen conclusies trekken over het stevig bouwen van een ronde vorm. De excellente leerlingen presenteren in de laatste lesfase nog wat kennis over iglo’s en isolatie, of over het bouwen van ronde vormen. Activiteiten alle leerlingen Alle leerlingen bouwen in groepjes van twee of drie een stevige iglo van suikerklontjes, die voldoet aan de ontwerpeisen. Interactie tussen plusleerlingen en alle leerlingen Tijdens de klassikale les helpen de pluskinderen de andere kinderen bij het bouwen van de iglo’s.
3
Organisatie over de maand Week 1 Hele groep: Krijgt korte introductie van de leerkracht over de uitdager van de maand en de doelen worden besproken. Excellente leerlingen: Startgesprek iglo’s bouwen, het doel van de opdracht, de ontwerpeisen en het introduceren van het werkblad de ontwerpcyclus. De leerlingen bedenken het ontwerp (evt. op schaal met playmobilpoppetje). (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Eventueel lezen de leerlingen het boekje Zinder 9+ Machtige prachtige aarde werkboekje. De doelen voor de excellente leerlingen (zowel persoonlijke doelen als de inhoudelijke doelen van de uitdager, kunnen eventueel al worden ingevuld op het evaluatieformulier (zie handleiding hoofdstuk 2). Week 2 (kan ook samen met week 1) Excellente leerlingen: Bouwen van de iglo, testen en verbeteren. Evalueren van het product a.d.h.v. de ontwerpeisen. PowerPoint presentatie in elkaar zetten. (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Week 3 Hele groep: De hele groep volgt de les van de leerkracht en gaat in groepjes van 2 of 3 leerlingen iglo’s bouwen (les 45 minuten). Aan het einde laten de excellente leerlingen aan de hele klas een korte PowerPoint presentatie zien over iglo’s en het bouwen met ronde vormen (15 minuten). Excellente leerlingen: begeleiden de groep met het bouwen en verbeteren van de iglo’s. Ze begeleiden de groepjes en aan het einde wordt het bouwen geëvalueerd. Aan het eind van de les geven zij een informatieve powerpoint. Achtergrond Een iglo van ijsblokken/ suikerklontjes is stevig doordat de blokken naar binnen toe worden opgestapeld. Van groot belang is het schuin naar binnen laten hellen van de sneeuwblokken, iedere nieuwe ring iets meer. Om te voorkomen dat de blokken naar beneden storten, is er de wet van de iglobouw: zorg altijd voor drie steunpunten per sneeuwblok: één aan de onderzijde, waar het moet grijpen op het blok uit de onderliggende rij, en twee aan de zijkant, waar het blok steunt tegen het vorige blok van dezelfde rij. Een iglo is warm door de isolerende eigenschappen van sneeuw en ijs. In de iglo wordt warmte geproduceerd door lichaamswarmte en bv het branden van een kaars, olielampje of brander. Het temperatuurverschil tussen buiten en binnen is 40 graden. Het is meestal ongeveer 0 graden in een iglo. De diameter van een iglo is 2 m.
4
Websites die gehanteerd kunnen worden: http://bit.ly/1qiZffp http://bit.ly/1AqRPhA Ontwerpeisen iglo: stevig, van boven dicht, met opening zo groot dat er een poppetje door heen kan. De ontwerpcyclus (zie figuur 1) bestaat uit: een probleem verkennen, materiaal verkennen; een oplossing bedenken en eventueel ontwerpeisen opstellen, een ontwerp tekenen, het product maken, het product testen en verbeteren. Bedenk
Verken
Het doel
Ontwerp
Los een probleem op door een technologie te ontwikkelen of te verbeteren
Verbeter
Maak
Figuur 1: de ontwerpcyclus (museum of Science, Boston)
5
Bijlage 1 Voorbeelden
6
7
Bijlage 2
Bijlage 2: Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus)
Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus)
* Verkennen* Bijlage 2: Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus)
Bijlage
Schrijf op wat je ontdekt * Verkennen* 2: Werkblad bouw een iglo (volgens
de ontwerpcyclus)
Schrijf op wat je ontdekt
Verkennen * Verkennen*
Schrijf watiglo je ontdekt Hoe zietopeen eruit? En hoe kun je bouwen met suikerklontjes? Schrijf opeen watmuurtje je ontdekt Probeer eens hoe je kunt bouwen dat overhelt. Je kunt lijm maken van poedersuiker met water. Probeer eens hoeveel water Hoe ziet een hoe kun je bouwen metmet suikerklontjes? Probeer Hoe ziettoevoegen. eeniglo igloeruit? eruit?EnEn hoe kun je bouwen suikerklontjes? je moet Probeer eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt lijm maken van lijm maken van poedersuiker met water. Probeer eens hoeveel water poedersuiker met water. Probeer eens hoeveel water je moet toevoegen. je moet *Wat gatoevoegen. je Hoe ziet eenmaken?* iglo eruit? En hoe kun je bouwen met suikerklontjes? Probeer eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt ontwerpeisen lijm maken van de poedersuiker metop water. Probeer eens hoeveel water Wat ga jeSchrijf maken? *Wat ga je maken?* je moet toevoegen. Schrijf de ontwerpeisen op
Schrijf de ontwerpeisen op *Wat ga je maken?*
Aan welke eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo maken die
Aan welke eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo van boven is.de Deontwerpeisen iglo heeft eeniglo opening een poppetje Schrijf op heeftwaar maken die dicht van boven dicht is. De een opening waardoor eenheen kan poppetje door heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). (dit zijn de ontwerpeisen). Aan welke eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo makenga die dicht is. De iglo heeft een opening waar een *Hoe jevan hetboven maken?* poppetje heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). Hoe ga jedoor het maken? Tekening op schaal Aan welke eisen de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo Tekening op schaalmoet *Hoe jevan hetboven maken?* makenga die dicht is. De iglo heeft een opening waar een poppetje door heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). Tekening op schaal *Hoe ga je het maken?* Tekening op schaal
Bedenk hoe je die iglo precies maakt. Hoe leg je de klontjes neer? Hoe maak je de opening? Hoe groot wordt de iglo? Maak een tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Voor de plusleerlingen: kunnen
Bedenk iglomaken? preciesHoe maakt. leg je de klontjes neer? jullie dehoe iglo je opdie schaal moet Hoe je dat aanpakken? Hoe maak je de opening? Hoe groot wordt de iglo? Maak een tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Bedenk hoe je die iglo precies de klontjes Voor de plusleerlingen: kunnenmaakt. jullie deHoe iglo leg op je schaal maken?neer? Hoe Hoe maak de opening? Hoe groot wordt de iglo? Maak een tekening moet je datjeaanpakken? van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Voor de plusleerlingen: kunnenmaakt. jullie deHoe iglo leg op je schaal maken?neer? Hoe Bedenk hoe je die iglo precies de klontjes 8 © Hogeschool iPabo- moet Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014 je dat aanpakken? Hoe maak je de opening? Hoe groot wordt de iglo? Maak een tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Voor de plusleerlingen: kunnen jullie de iglo op schaal maken? Hoe
*Maak het* Schrijf op hoe het bouwen gaat Schrijf op hoe het bouwen gaat *Maak het* *Test je iglo/is het gelukt?* *Maak het* Maak het Schrijf op het bouwen gaat *Test je iglo/is hethoe gelukt?* Schrijf op hoe het bouwen gaat Schrijf op hoe of de iglo voldoetgaat aan de ontwerpeisen Schrijf op het bouwen Schrijf op of de iglo voldoet aan de ontwerpeisen *Test je iglo/is het gelukt?* Test je iglo/is het gelukt?
*Test het gelukt?* Schrijf je op iglo/is of de igloop voldoet ontwerpeisen Schrijf of de aan iglo de voldoet aan de ontwerpeisen Schrijf op of de iglo voldoet aan de ontwerpeisen
Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door de
Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door opening? Is iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door dede opening? de opening?te verklaren waardoor de iglo wel/niet is gelukt; *Probeer conclusies/ verbeteringen* *Probeer verklaren waardoor de wel/niet iglo wel/niet is gelukt; Probeer tete verklaren waardoor de iglo is gelukt; conclusies/ conclusies/ verbeteringen* verbeteringen
Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. de opening? Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door *Probeer te verklaren waardoor de iglo wel/niet is gelukt; de opening? verbeteringen* conclusies/ Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. *Probeer te verklaren waardoor de iglo wel/niet is gelukt; Bedenk hoeje jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat wil nog meer weten?* Wat wil je nog meer weten? conclusies/ verbeteringen* * Wat wil je nog meer weten?* Schrijf je vragen ga jeop. ze beantwoorden? Schrijfop. jeHoe vragen Hoe ga je ze beantwoorden? Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat wil je nog meer weten?* Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat wil je nog meer weten?* Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden?
© Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014 © Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014
© Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014 9 © Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014
Bijlage 2: Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus) * Verkennen* Schrijf op wat je ontdekt
Bijlage 3
Bijlage 2: Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus)
Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus) * Verkennen*
Bijlage
Hoe ziet een iglo eruit? En hoe kun je bouwen met suikerklontjes? Schrijf op wat je ontdekt Probeer eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt 2: Werkblad bouw een iglo (volgens de ontwerpcyclus) lijm maken van poedersuiker met water. Probeer eens hoeveel water je moet toevoegen. Verkennen
* Verkennen*
Schrijf op wat je ontdekt
Hoe ziet iglo eruit? En hoe kun je bouwen met suikerklontjes? *Wat ga een je maken?* Schrijf op wat je ontdekt Probeer eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt lijm maken van poedersuiker metop water. Probeer eens hoeveel water Schrijf de ontwerpeisen je moet toevoegen. Wat ga je maken?
*Wat ga een je maken?* Hoe ziet iglo eruit? En hoe kun je bouwen met suikerklontjes? Schrijf de ontwerpeisen op Probeer eens hoe je een muurtje kunt bouwen dat overhelt. Je kunt Aan welke eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo Schrijf de ontwerpeisen lijm maken van poedersuiker met op water. Probeer eens hoeveel water maken die van boven dicht is. De iglo heeft een opening waar een je moet toevoegen. poppetje door heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). *Hoe ga je het maken?* *Wat Hoe gaga je je hetmaken?* maken? Aan welkeop eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo Tekening op schaal Tekening schaal Schrijf de ontwerpeisen op maken die van boven dicht is. De iglo heeft een opening waar een poppetje door heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). *Hoe ga je het maken?* op schaal Aan welkeTekening eisen moet de iglo voldoen? Jullie gaan een stevige iglo maken die van boven dicht is. De iglo heeft een opening waar een poppetje door heen kan (dit zijn de ontwerpeisen). *Hoe ga je het maken?* Tekening op schaal
Bedenk hoe je die iglo precies maakt. Hoe leg je de klontjes neer? Hoe maak je de opening? Hoe groot wordt de iglo? Maak een tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Voor de plusleerlingen: kunnen jullie de iglo op schaal maken? Hoe moet je dat aanpakken? Bedenk hoe je die iglo precies maakt. Hoe leg je de klontjes neer? wordt de iglo? Maak een tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken? Voor de plusleerlingen: kunnen jullie de iglo op schaal maken? Hoe moet je dat aanpakken?
© Hogeschool iPabo- Hoe Ontwikkelteam 2014groot maak jeSKO de West-Friesland opening? Hoe
Bedenk hoe je die iglo precies 10 maakt. Hoe leg je de klontjes © Hogeschool iPabo-Hoe Ontwikkelteam 2014groot wordt de iglo? Maak een maak jeSKO de West-Friesland opening? Hoe
neer? tekening van de iglo waarin je precies tekent hoe jullie de iglo gaan maken?
Schrijf op hoe het bouwen gaat Schrijf op hoe het bouwen gaat
*Maak het* *Test je iglo/is het gelukt?* *Test je iglo/is het gelukt?* *Maak het* Maak het Schrijf het bouwen Schrijf op op hoe of de iglo voldoetgaat aan de ontwerpeisen Schrijf op hoe het bouwen Schrijf op of degaat iglo voldoet aan de ontwerpeisen Schrijf op hoe het bouwen gaat
*Test iglo/is gelukt?* Test jeje iglo/is hethet gelukt? *Test het gelukt?* Schrijf je op iglo/is of de igloop voldoet ontwerpeisen Schrijf of de aan iglo de voldoet aan de ontwerpeisen Schrijf op of de iglo voldoet aan de ontwerpeisen Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door dede opening? Is iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door de opening? *Probeer te verklaren waardoor de iglo wel/niet is gelukt; Probeer tete verklaren waardoor de iglo is gelukt; conclusies/ conclusies/ verbeteringen* *Probeer verklaren waardoor de wel/niet iglo wel/niet is gelukt; conclusies/ verbeteringen* verbeteringen Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit.
Is de iglo stevig? Is de iglo van boven dicht? Kan het poppetje door de opening? Is de iglohoe stevig? Is iglo van boven dicht? Kan het poppetje door Bedenk dede iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. *Probeer tejullie verklaren waardoor de iglo wel/niet is gelukt; de opening? Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat je nog meer weten?* conclusies/ verbeteringen* Wat wilwil je nog meer weten? *Probeer * Wat wil te je verklaren nog meer waardoor weten?* de iglo wel/niet is gelukt; Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? conclusies/ verbeteringen* Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat wil je nog meer weten?* Bedenk hoe jullie de iglo kunnen verbeteren? En probeer dat uit. * Wat wil je nog meer weten?* Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden? Schrijf je vragen op. Hoe ga je ze beantwoorden?
© Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014 © Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014
© Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014 11 © Hogeschool iPabo- Ontwikkelteam SKO West-Friesland 2014
