Gratis saksen special
Saksen Het onbekende oosten van Duitsland
Deze uitgave is een co-productie van:
Saksen DE PAREL IN HET OOSTEN VAN DUITSLAND
4 Leipzig Hannover 264 km
Leipzig Amsterdam 631 km
A 14
D
Muldestausee
S a c h s e n A n h a l t
ü
Bad Dübe Mu
gbach
Lob
lde
er
Leipzig Keulen 492 km
Saale
DELITZSCH
HALLE
107
Hufeisensee
El
ste
Eilenburg
Schkeuditz
r fietsrout e
LEIPZIG
A 14
Bad Lauchstädt
MERSEBURG
S ä
Taucha
Luppe
6
Borsdorf
el
Brand
is Ge
MARKKLEEBERG
Markranstädt
Bad Dürrenberg
ge
Großpösna
A 38 2013
Zwenkau
ei
L
WEIßENFELS
A9
2011
Ple
iße
nd eenla eus
NAUMBURG
Frohburg
Elster
Eisenberg
Kohren Sahlis
ALTENBURG
ro tte
Dresden Weimar 205 km
GERA
Waldenburg 175
Meerane
T h ü r i n g e n
O
GLAUCHAU Hoh
CRIMMITSCHAU
Weida
173
eiß W lster eE
Weidatalsperre Talsperre Zeulenroda
Mülsen Lichtentanne
GREIZ
Reinsdorf
WilkauHaßlau
a id
Göltzsch
V
ie
Tr
l
eE
d
Kraslice
Dresden München 465 km
(Graslitz)
92
Markneukirchen Landwüst
Bad Brambach
Muzika nt
fi en
Asˇ
(Asch)
B a y e r n
Spitzberg 991 m
r o u te
Bad Elster
E
Auers 1018
Johan
Zwot
Klingenthal
r
A 93
Carlsfeld
Aschberg 935 m
lste
itz
E
r Mulde
Tannenbergsthal
Adorf
HOF Regn
ue ka ic
Eibenst
Schöneck
n
ale
Sa
eg a-W m
173
a
Oelsnitz
eiß
Vog Pirk tlan d-P an or a
b
Talsperre
Falkenstein
A 72
t
283
Talsperre Eibenstock
Schönheide MorgenrötheRautenkranz
W
14 ROTSklimmen
g
Stützengrün
Rodewisch
AUERBACH
Zw
o nta
Schneeberg
94
Talsperre Pöhl
PLAUEN Wise
Lengefeld
173
Syrau
Ba
Kirchberg
Netzschkau
Schleiz
A9
Wildenfels
REICHENBACH Elsterberg
12 Mountainbiken
Lichten
ZWICKAU
WERDAU
We
Dresden Venlo 655 km
Bad Laus
A 72 ra
er naud
Zeulenroda
8 Fietsen: ElbeRadweg
2 Saksen special
ute
yh
iße We
Sc h
d
Borna
W
ZEITZ
A9
6 Wandelen: Vogtland Panorama weg
15 Praktische informatie
t s ro
Sp
Dresden Brussel 780 km
fie
4 Wandelen: Malerweg
Bur
Göse l pz ige r See nla N n Groitzsch
Saale
Info
b
A9
Stren
Als Nederlander denk je altijd je oosterburen te kennen, maar daar moeten we geheel van terugkomen. Onze reis door de deelstaat Saksen was een openbaring. Zo veel moois in zo’n klein gebied. Onbegrijpelijk dat dit zolang voor ons onbekend is gebleven. Gelukkig is daar nu een einde aan gekomen. We hebben ons gelaafd aan de schoonheden van de renaissance-cultuur in de beeldschone stad Dresden, gelegen aan de rivier de Elbe. Langs diezelfde rivier ontdekten we al fietsend op de Elberadweg de geneugten van de Duitse wijnen. Een onverdeeld genoegen. Om de alcohol een beetje uit ons bloed te krijgen doken we de Saksische Schweiz in. Slechts twintig kilometer ten zuidoosten van Dresden vind je hier de meest uitdagende rotsformaties, waarmee elke klimmer dagen zoet kan zijn. En rond die formaties loopt de Malerweg, die natuurlijk meegenomen moest worden in onze ontdekkingstocht. Wellicht minder bekend is dat Saksen aan de grens met Tsjechië ligt. In dit grensgebied ligt het Ertsgebergte waar we stevig hebben gemountainbiket en heerlijk hebben gewandeld. Terug in Nederland kunnen we niets anders zeggen: Saksen, de buitensportparel in het oosten van Duitsland. Mag de schelp maar lang geopend blijven.
et s
T
6
8
14
12
Dresden Berlijn 192 km . ZARY
e n e r en Torgi
Drebkau
Ne u gr e ab
FINSTERWALDE
ke
fi
(WOJERECY)
Nünchritz
sch
Triebi
rie M
171
r
Cranzahl
Jöhstadt
tour
o KAM M t
M
t og e- V birg ge
u
´ Frydlant
Neugersdorf
(Warnsdorf)
Kikkerfietsroute
ZITTAU
Varnsdorf
KAMMtour Erzgebirge-Vogtland
(Friedland)
Oderwitz
Hinterhermsdorf
Schöna
Großschönau
Z i t t a u e r G e b Oybin irge
Muldedal fietsroute
Kurort Jonsdorf Lausche 793 m
Muzikantenfietsroute
ˇ ˇ´ DECIN
(Tetschen)
LIBEREC
E
Geising
Nationaal park fietsroute
(Reichenberg)
I
Neuseenland fietsroute
ˇ ´ LIPA´ CESKA
(Böhmisch-Leipa)
(Aussig)
Oder-Neisse fietsroute
TEPLICE
(Teplitz-Schönau)
Oostsaksische stedentoer
Kopenhagen
C
Spree fietsroute
Rostock
Hamburg
Amsterdam
London
Hannover Brussel
Torgische fietsroute
Warschau
Berlijn Potsdam
Keulen
Weimar
Breslau
Dresden
(Klösterle)
Klinovec 1244 m
Paris
Eger
Tot 100 m
Ostrov
(Schlackenwerth)
200 m 300 m 500 m
Chodov
700 m
(Chodau)
KARLOVY VARY (Karlsbad)
900 m
0
3
6
9
12
15 km
Boven 900 m
Dresden Praag 147 km
100 km
Frankfurt a.M. Nürnberg
Hoogte Dr. Harald Schubärth
[email protected] 090921
J
Eger
te
(Komotau)
´ˇ Klasterec
Schwarzwasser
S
e
Großer 556 m Winterberg
E CHOMUTOV
Fichtelberg 1214 m
Elster fietsroute
Ostritz
Seifhennersdorf
(Brüx)
Kurort Oberwiesenthal
ta
(Rumburg)
Großer 562 m Zschirnstein
MOST
u
z
g
e KA
Zschopa
sberg 8m
nngeorgenstadt
Breitenbrunn Rittersgrün
Steinbach
Rumburk
kf al par iets r ou Nationa
E 55
lan
Herrnhut
Stuttgart Bern
München
Praag
200 km 300 km 400 km
Dresden Budapest 666 km
101
tock
Erlabrunn
Pöhlberg 831 m
Markersbach
b
M
z nit eß
Schwarzenberg
3
h
A 17
H
d
Elbe fietsroute
z
d
Pr
ANNABERGBUCHHOLZ
Bielatal
an
Fietspaden
nit
eß
96
Sebnitz
Bad Schandau
Gohrisch
sts
Pli
Oberlausitz er Be rgw eg
´ ´ USTI
Kurort Seiffen
rE rz
Geyer
Aue
kau Poc
Zwönitz
E r z g e b i r g e- V o g t l and
Zwön
Lößnitz
g
Thermalbad Wiesenbad
r
Königstein
Berggiesshübel
Bad Gottleuba
Sohland
Löbau Oo
Beiersdorf
r Be rgl
r toe Berzdorfer den See e ste isch a ks
Ebersbach
Kurort Altenberg
Zinnwald-Georgenfeld
i
Olbernhau
Marienberg
Ehrenfriedersdorf Gr e i fen s t e i n e
ad Schlema
Warmbad
Drebach
itz
169
Hartenstein
wi
l u er Mu
u
e
Zschopa
uld
Sayda
Pockau
Königstein 359 m
Kipsdorf Bärenstein Lauenstein
g
Seb itz n
Sc hwe iz a
r ge er ib
Saidenbachtalsperre
172
Go t
Lilienstein 412 m
e
Bärenfels
e Fr
Gelenau
Stollberg
Oelsnitz
Dippoldiswalde
171
Frauenstein
Großwaltersdorf
Zschopau
itz hn
PIRNA
z
lit
üg
E
ub
eißeritz
a öh Fl
Würsc
Dohna Weesenstein
Glashütte Schmiedeberg
Talsperre Lichtenberg
Augustusburg
A 72
LB
tle
BrandErbisdorf
eW ild W
Oederan
CHEMNITZ
hensteinErnstthal
Heidenau
gis
Flöha A4
170
rw Hohnstein Lohmen eg Stadt Wehlen Kurort Rathen E
tz
M
Talsperre Malter
LIMBACHOBERFROHNA
nstein
te Ro ritz iße We
St
Frankenberg
Burgstädt
Lock
ch zs
Zw ic ka
rit
u
FREIBERG
Bannewitz
98
Neustadt in Sachsen
ale
b Bo
tz
Penig
Rabenau
Tharandter Wa l d
Cunewalde
M
Tharandt
Hainichen
Wilthen
587 m Valtenberg
Säch si sc
Wesenitz
ZGORZELEC
Czorneboh 556 m
O b e r l a u s i tKirschau ze
Pillnitz Liebethal
FREITAL
Zschopa
Mittweida
e m ni Ch
175
Neukirch
DRESDEN
Wilsdruff A4
GÖRLITZ
ˇ (BUDYSIN)
Stolpen
Talsperre Kriebstein
´ (Wospork)
BAUTZEN
Bischofswerda
Großröhrsdorf
Radeberg
6
Weißenberg
Rammenau
Roßwein
Kriebstein
de
COSWIG RADEBEUL
(Niska)
Dresden Wroclaw (Breslau) 265 km
Rochlitz
n-
Miltitz
Nossen
Waldheim
Pulsnitz
A4
Vogtland-Panorama-Weg
Niesky Quitzdorf
Talsperre Bautzen
e re
Geringswalde
OttendorfOkrilla
Medingen
Saksische Wijnwandelroute
te erfietsrou Kikk Stausee
A4
Sp
DÖBELN
107
Geithain
s
Weinböhla Moritzburg
Großdubrau
auer Löb se as r W
u
ld e
Radeburg
Neschwitz PanschwitzKuckau
ˇ Halstrow
M
Colditz
ny
Leisnig
ˇ or C
E l b l a n d MEIßEN
A 13
itz
Lommatzsch
A 14 rger
he
Pulsn
e ibe
der Rö
Fr
sc
W Sak ijn sisc he wa ndelr oute
lde
Großbothen
si
Diesbar-Seußlitz
ße
6
Mügeln
Mu
Gro
Oberlausitzer Bergweg
W ei
Sch öp s
O b e r l a u s i t z
(Kamjenc)
Königsbrück
Schwar zer
d
Rothenburg
Kamenz Großenhain
Malerweg
Ne
Muldedal wandelroute
ˇ Uhyst (Wujezd)
e Elster arz hw
Schönfeld
ch
n
er
e
s
te ou sr
J
a
sro ut
öp
ie t al f
a
n ah
l
et
POLEN
ch rS ße
M ulded
ute elro nd wa
Sä
Wermsdorf
Oschatz n- und Heidelan Grimma d
Sc
Zeithain
RIESA
Döllnitz
sick
(Kulow)
Bernsdorf
Strehla
6
n
Wittichenau
öder eR
ute
Dahlen
107
HOYERSWERDA
ß ro G
l
sro
e
er hwarzwass Sc
Gröditz et
e
e
Lau s
e
nitz
e
da ulde
Elb
ä c h s i s c h e s
S
(Luty)
Puls
ˇ ´ WODA) (BELA
re
Lauta
Schwarze Elster
Elsterwerda
Schildau M
WEIßWASSER Sp
r
er-Ne isse
iß
Senftenberger See
Od
route fiets ree Sp
Kle Rö ine de r
LAUCHHAMMER
KAMMtour Erzgebirge-Vogtland
Bad Muskau
fi
E
Bad Liebenwerda
(GRODK)
2011
L a u s i t z e
itz
EL B
Belgern
Wurzen
SENFTENBERG
Kle
B r a n d e n b u r g
Großer Teich
Dresden Warszawa (Warschau) 610 km
e i d e
e
ine
Torgau
H
SPREMBERG
r
te Els
re
s
ins
Sp
We
Wandelpaden
A 13
n
c he fietsroute
dis
(Sorau)
Talsperre Spremberg
Wenen Budapest
www.saksen.info
500 km
Dresden Wenen 430 km
Saksen special 3
Malerweg Wandeling door het verleden
Het landschap van Saksen wordt gevormd door kenmerkende rotspilaren.
In het begin van de 19e eeuw, ten tijde van de romantiek, was de Malerweg al een bekende wandelroute. Schilders uit alle hoeken van Europa trokken naar het Duitse Saksen om dit bijzondere landschap toe te vertrouwen aan hun schilderslinnen. Hoewel de schilders er nog steeds zijn, is het landschap nu vooral voer voor enthousiaste fotografen en natuurlijk mensen die van een pittige wandeling houden. Want wie de Malerweg wil bedwingen, moet niet bang zijn voor een paar mooie beklimmingen en schitterende vergezichten. Dit is het landschap voor liefhebbers van natuurschoon gevuld met een vleugje romantiek. Wanneer we de 112 kilometer lange Malerweg benaderen, wijst niets erop dat er achter de glooiende koren- en maïsvelden een landschap van adembenemende schoonheid schuilgaat. Niet dat de glooiende velden niet mooi zijn, verre van dat, maar het beeld dat wij voor ogen hebben van kale rotswanden en diepe afgronden komt niet overeen met
4 Saksen special
dit lieflijke landschap. Maar voordat we denken dat we zijn verdwaald, breekt het landschap op een bijna onnatuurlijke wijze open. Vlak voor onze voeten lijkt de grond onder onze voeten te zijn weggeslagen. Wat zo-even nog een zacht glooiend landschap was, is nu verdwenen. Steile rotspartijen, diepe wouden en in de verte klaterende bergbeekjes. En dat binnen een minuut lopen! We kijken elkaar verbaasd aan. ‘Wat is hier gebeurd?’, vraagt Lisette vertwijfeld. ‘Het kan toch niet zo zijn dat een landschap zo snel kan veranderen?’ Het lijkt alsof we aan de rand van een eeuwenoude oceaan staan. Een waterpartij die om wat voor reden dan ook lijkt te zijn verdwenen. “Ja, das hier war einmal ein Meer”, vertelt een oude man die samen met zijn vrouw en een paar wandelstokken uit het bos komt gelopen. Duits, hoekig voorkomen. Zo een met wie je graag de Bierstube in duikt voor een goed glas bier. “Das war natürlich eine lange Zeit zurück aber dieses Land war vor Millionen Jahren nur Wasser. Und das kann man gut sehen. Jetzt ist nur die Elbe noch da.” “En verrek dat klopt”, wijst
Info Bastei
Deutschland
De Bastei is al bijna 200 jaar een toeristische attractie en een inspiratiebron voor schilders en fotografen.
Lisette in de diepte. Honderden meters diep in het dal zien we de rivier de Elbe stromen. Als laatste bewijs dat duizenden jaren geleden hier het water oppermachtig was.
Vroeger tijd In 1800 trokken de edelen vanuit de stad Dresden, die hier enkele tientallen kilometers verderop ligt, al naar dit gebied. Om te jagen, paard te rijden maar vooral om te genieten van de natuur. Ook in die tijd bestond toerisme al. Langzaam maar zeker ontstond de Malerweg. Eerst als wandelpad van een uur, maar later werd het een wandelpad van het plaatsje Pirna tot aan de oever van de Elbe. Een stoomboot bracht de wandelaars weer stroomopwaarts. Sinds 2006 is de route uitgebreid met een pad langs de zuidoever. Daarmee komt het totaal aantal wandeldagen van de Malerweg op acht. En dat is zeker geen straf. Al is het maar om in Lohmen de beroemde Bastei te bewonderen. ’s Ochtends om vijf uur staan we op. De lucht is fris, een beetje ijl. Met elke voetstap die we zetten lijkt de wereld om ons heen een beetje meer te ontwaken. Over bospaadjes lopen we langs een ravijn gevuld met ochtendnevel. Ergens in de diepte horen we de eerste trein vanuit Dresden vertrekken. Het klinkt alsof een stoomlocomotief uit vroeger tijd voorbij trekt. Rotspartijen steken als grote balustrades uit naar voren. Op één daarvan strijken we neer. Als op een ereplaats bij een voetbalwedstrijd. Of misschien beter gezegd: als een ereplaats voor een opera, een mooi oud toneelstuk. Terwijl de wereld om ons heen ontwaakt, kijken we uit over het dal van de Elbe. Het is hetzelfde beeld als de eerste toeristen hier ook zagen en dat al rond 1800 aan het schilderslinnen werd toevertrouwd. De eerste zonnestralen op de Bastei. Een stenen brug
Waar nu de Elbe stroomt, lag miljoenen jaren geleden de zee.
De Malerweg is 112 kilometer lang en is in acht etappes te bewandelen. Elke etappe is uitgeschreven op de Nederlandstalige website www.malerweg.de. Op deze site vind je ook meer informatie over de route en wat je op elke etappe te wachten staat. Hoewel de Malerweg een toeristische wandelroute is, moet je rekening houden met het feit dat je in de bergen loopt. Goede stevige schoenen en een rugzak met warme en droge kleding zijn aan te bevelen. De paden zijn goed onderhouden. Af en toe moet je klauteren met behulp van ladders en trappen. De gehele route is bewegwijzerd. In de dorpen onderweg is over het algemeen voldoende eten te vinden, alsook een slaapplaats. Indien je de route niet in zijn geheel wilt lopen, kun je gebruik maken van trein-, busen bootverbindingen. Wij maakten gebruik van de topografische kaart van het Landesvermessungsamt Sachsen. Een mooie kaart met een schaal van 1:25.000 met alle wandel- en fietsroutes. De kaart is te verkrijgen via de site van de Saksische Schweiz, www.saechsische-schweiz.de
gebouwd tussen de zandstenen pilaren. En op zo’n moment word je heel even stil. Ben je je weer even bewust van alles om je heen.
Schilderen In het bergdorpje Hohnstein drinken we een goed glas bier. Het tikken van aluminium nordic walking stokken verraadt de komst van onze Duitse vrienden. Matthias en Elke hebben net als wij hun dagetappe erop zitten. Rood aangelopen zet Matthias een groot glas bier aan zijn lippen en voordat we er erg in hebben is een halve liter bier verdwenen. “Heerlijk, dat wandelen”, zucht Matthias, “aber ein Mensch muss auch leben”, lacht hij bulderend. We raken aan de praat en Matthias vertelt dat zijn overgrootouders hier al hebben rondgelopen. “Niet als sport”, zegt Elke, “maar om te schilderen.” Uit haar rugzak haalt ze een map met prachtige oude platen van de Saksische Schweiz. Bladerend door de platen herkennen we één voor één de gebieden waar we doorheen gelopen zijn. Het uitzicht op de Elbe rivier, de Bastei en de Amsefall. “Er is niet zo veel veranderd”, fluistert Elke. Terwijl ik opkijk, kijk ik voor een seconde heel even in de ogen van haar overgrootoma, die in 1850 op een paard naar de Amsefall reed en daar hetzelfde zocht als haar
Saksen special 5
Vogtland Panorama Weg Grenswandelroute tussen Duitsland en Tsjechië
De Vogtland Panorama Weg loopt afwisselend door donkergroene bossen en frisgroene landbouwvelden.
6 Saksen special
Ongeveer tweehonderd kilometer ten zuiden van Leipzig ligt aan de grens met Tsjechië het Vogtland gebergte. Op de toppen van dat gebergte loopt de Vogtland Panorama Weg. En het woord zegt het al, dit is een wandelroute waarbij het draait om mooie uitzichten op zowel Duitsland als Tsjechië. Na het omvallen van de muur die Oost- en West-Duitsland van elkaar scheidde, kwam de behoefte aan een goede wandelroute in Vogtland meer en meer aan de oppervlakte. Want er was één ding wat zowel de Ossies als de Wessies met elkaar verbond: de liefde voor de natuur en de liefde voor wandelen. In beide delen van Duitsland waren er wandelverenigingen en uit die wandelbehoefte is in 2005 de Vogtland Panorama Weg ontstaan. Vogtland is een gebied in het Ertsgebergte en kent zowel invloeden die voortkomen uit Duitsland als uit Tsjechië. “Eigenlijk zijn we geen twee landen”, vertelt een man op straat. “Dit gebied is toevallig gescheiden door een grens. Gelukkig is die grens nu makkelijk te overbruggen, waardoor families elkaar weer kunnen bezoeken.” We beginnen onze wandeling in Klingenthal. De stad is bekend om de enorme productie van fanfare-instrumenten die door de Oost-Duitse handelsorganisatie Demusa naar het westen werden verscheept. Veel van de muziekinstrumenten die bij ons op Koninginnedag het Wilhelmus spelen, zijn afkomstig uit Klingenthal. Natuurlijk is ook deze wandelroute weer uitstekend bewegwijzerd met bordjes en routekaarten. Verdwalen is hier een hele kunst. De Vogtland Panorama Weg is 228 kilometer lang, verdeeld over twaalf etappes. Tussen de verschillende etappes zijn goede busverbindingen, zodat je de route niet helemaal hoeft te lopen. Wie dat juist wel wil kan overnachten in de verschillende plaatsen die onderweg worden aangedaan. Het wandelpad voert afwisselend door donkere bossen en frisgroene
De 228 kilometer lange wandelroute is uitstekend bewegwijzerd.
De Göltzschtalbrücke is de grootste brug ter wereld die geheel is opgebouwd uit bakstenen (26 miljoen stuks).
landbouwvelden. “Dit is echt een route als je een paar dagen lekker wilt doorstappen”, zegt Lisette wanneer we richting het zuiden lopen. “Klopt helemaal”, antwoord ik. Het is heerlijk uitwaaien in de bossen. De heuveltjes zorgen voor een prettige inspanning zonder dat de ontspanning verdwijnt. De juiste mix dus. In de verte horen we een trein aankomen en tot onze verbazing lijkt de trein hoog boven het dal te lopen. Voordat we er erg in hebben breekt het bladerdek open en staan we oog in oog met de Göltzschtalbrücke. Een adembenemende brug. Vooral ook als we zien dat de gehele brug is opgebouwd uit bakstenen. 574 meter lang en bijna tachtig meter hoog. Het is een indrukwekkende verschijning. Later lezen we dat de brug al in de vorige eeuw is gebouwd en nog steeds dienst doet. Wij lopen verder. Onze gedachten achterna. Een beetje wegdromend, terwijl we stap voor stap verder wegduiken in de bossen van Vogtland.
220 kilometer rondom Vogtland Saksen special 7
Vanwege de vele barok- en rococo architectuur kreeg Dresden de bijnaam ‘Florence aan de Elbe’.
8 Saksen special
Elberradweg op twee wielen de rivier afzakken Duitslands meest populaire fietsroute is de Elberadweg. 860 heerlijke kilometers die je van het vlakke open landschap langs de Noordzee naar de verschillende Hanze- en renaissance steden voeren, om uiteindelijk te eindigen in de bergen van de Saksische Schweiz aan de grens met Tsjechië. De Elberadweg vormt de perfecte mix tussen cultuur, natuur, ontspanning en inspanning. Hoewel het aanlokkelijk lijkt om van de bergen naar de kust te fietsen (grofweg van zuid naar noord), kiezen wij ervoor dit andersom te doen. Naast allerlei pragmatische redenen als aanrijdroutes, andere afspraken en omdat we gewoon niet beter weten blijkt de keuze na een paar dagen fietsen helemaal geen verkeerde te zijn. Langs de Elberadweg staat in de zomermaanden een overwegende noordwestenwind en dat is voor een fietsroute die naar het zuidoosten gaat geen verkeerde windrichting. We vliegen dan ook over het spiegelgladde asfalt van de fietspaden. Dat is wat het eerste opvalt: de Elberadweg is in prima staat. Meer dan tachtig procent is vrijliggend fietspad. De rest van de wegen bestaat uit kleine landbouwwegen waar het goed fietsen is. En natuurlijk is de Elberadweg goed bewegwijzerd. Dat is en blijft iets wat onze Duitse buren prima onder controle hebben. Voor de zekerheid hebben we nog het officiële Elberadweg Handbuch gekocht, maar dat gebruiken we vooral om na een dag fietsen even te kijken waar we kunnen overnachten. Vanaf de renaissance-stad Dresden fietsen we langs de oevers naar het zuiden. Voordat we er erg in hebben, hebben we de stad achter ons gelaten. Langs de oever van de Elbe staan enorme kastelen en landhuizen met vlak daarboven golvende wijnvelden. Op elk terrasje kan je, naast het bekende Duitse bier, ook een goed glas wijn drinken. Hoewel dit niet bevorderlijk is voor het afleggen van het geplande aantal kilometers, kunnen we het toch niet laten om een aantal glazen te proeven. Met het terugbrengen van de dagafstand wordt de stemming flink verhoogd. Herman en Wilma komen uit Assen en in plat Drents geeft Herman ons het beste advies van onze tocht langs de Elbe. “Stukkie terug fietsen’, vertelt Herman. “Vanaf Dresden vijftien kilometer naar het oosten totdat je een grote blauwe stalen brug ziet. De Duitsers noemen hem het Blaues Wunder. Aan beide zijden van de oever heb je heerlijke Biergartens, waar je ook goed wijn kunt drinken. Je hebt gegarandeerd een mooie middag!”
“Op elk terrasje kan je, naast het bekende Duitse bier, ook een goed glas wijn drinken.” Saksen special 9
“We laten ons tempo afzakken en genieten van de vele bochten die de Elbe maakt.“
MOOIE VERGEZICHTEN Een iets gezondere vrucht vinden we even later tussen Dresden en Meissen. Hier groeien appelbessen of de Aroniabeere, zoals de Duitsers zeggen. Vol vitamine C en K en een hoog gehalte aan flavonoïden. Met name de eigenschap van die laatste stof wordt gebuikt in het op kleur brengen van voedsel en wijn. Een beetje misselijk van de hoeveelheid bessen en met rode vingers van het plukken zetten we nu echt de vaart erin. Mooie vergezichten op de rivier schieten voorbij. Het landschap is heerlijk fris en groen. Af en toe even flink in de remmen om de bordjes te lezen en dan weer verder. We haken aan bij twee lichtbepakte vakantiefietsers. Strak in het lycra, stoere vooruitstekende blik en een hoge trapfrequentie. Voordat we er erg in hebben ontstaat er een treintje. Ik neem over, ga op kop rijden waarna de jongen van het stel het even later overneemt. Stampen op de pedalen, zuchten en zweten en vooral niet laten merken dat het verdomd snel gaat. Dit is bijna wielrennen. Heerlijk. Het gevoel is goed en eigenlijk zouden we zo in een ruk naar de kust willen fietsen. Even later vertelt Helmut dat ze daar net vandaan komen. Vijf dagen geleden zijn ze vertrokken uit Cuxhaven. “Gisteren hebben we de Tsjechische grens even aangetikt”, vertelt Helmut. “Nu gaan we weer terug. We hebben maar tien dagen vakantie en onze auto staat bij de Noordzee, dus we moeten voortmaken.” Hoewel de Elberadweg niet veel gebruikt wordt als ‘racebaan’, is de route daarvoor uitstekend geschikt. We kunnen zonder problemen lekker doorstampen en dat is heel bevrijdend. “Kom op Lotte, we gaan hier rechts.” “Gutentag”, klinkt het en weg zijn Helmut en Lotte.
De Frauenkirche werd tijdens het bombardement op Dresden verwoest. Na een wederopbouw van elf jaar werd de kerk in 2005 heropend.
10 Saksen special
Vanuit Dresden zijn er richting het oosten prachtige dagtochten te maken langs de Elbe. Langs de rivier liggen talloze landhuizen van lokale wijnboeren.
Info
Hoewel we op de website www.elberadweg.de enorm veel informatie konden vinden over de route, hebben we daarnaast ook gebruik gemaakt van kaarten van de Allgemeinen Deutschen Fahrrad Club. Zij geven kaarten uit met een schaal van 1:150.000, waarmee prima te fietsen is. Fietsen langs de Elberadweg is een veilige aangelegenheid. De route bestaat voor het grootste gedeelte uit een vrijliggend fietspad. Onderweg zijn de eet- en slaapmogelijkheden legio. De trein langs de route neemt zonder problemen fietsen mee. De meeste treinstellen hebben speciale plaatsen voor fietsen.
HET WITTE GOUD We laten ons tempo afzakken en genieten van de vele bochten die de Elbe maakt. Op het water zien we kanoërs die, aan de bepakking te zien, een meerdaagse tocht over de Elbe maken. “Dat lijkt me ook wel wat”, roept Lisette. “De volgende keer”, roep ik terug. En eigenlijk heeft ze wel gelijk. Het landschap vanaf de Tsjechische grens door de Saksische Schweiz naar het noorden kent veel verschillen. Wandelen, klimmen, fietsen, kanoën, het kan er allemaal. Als je genoeg hebt van het fietsen kan je je tijd goed besteden in één van de vele kastelen, musea en leuke kleine dorpjes. Meissen is zo’n plaats. Het is de oude hoofdstad van Saksen en beroemd om het witte goud. Johann Friedrich Böttger werd door August de Sterke gedwongen om in een laboratorium goud te ontwikkelen. Dat is nooit gelukt, maar het resultaat van het experimenteren van Johann was de ontwikkeling van het Europese porselein. Nu is de stad Meissen beroemd om zijn kleurrijke porselein, wat door menig toerist wordt meegenomen waarna het jarenlang op schoorsteenmantels of in porseleinkasten pronkt. Bij aankomst in Meissen valt direct de enorme rots op waarboven de Albrechtsburg is gebouwd. Aan de oevers van de Elbe kijken we uit op deze stad om even later een Biergarten in te duiken. Een mens moet na een dag fietsen nou eenmaal goed drinken.
Saksen special 11
Mountainbiken in Oberwiesenthal de gps wijst de weg
In het zuiden van de Duitse deelstaat Saksen aan de grens met Tsjechië ligt het Ertsgebergte. Bekend om de winning van ertsen, vooral zilver. Wij trokken naar Oberwiesenthal. Niet om gebruik te maken van de bekende skipistes, maar om dit gebied per mountainbike te ontdekken. Hoewel de infrastructuur voor mountainbiken nog in volle ontwikkeling is, blijkt dit een verrassend veelzijdig fietsgebied te zijn. Van Duitsland naar Tsjechië en terug. Biken in Oberwiesenthal blijkt letterlijk grensoverschrijdend te zijn. Even boven Oberwiesenthal overnachten we in de kleine Gaststätte Waldeck. Geen luxe kamers met bubbelbad, maar een rustieke blokhut met aan de wanden foto’s en medailles van winnaars van de verschillende Olympische Spelen. Alles ademt hier outdoor. Philipp Heinrich schuift bij ons aan tafel aan. Op ons bord ligt een heerlijke vette worst, gebakken aardappels en zuurkool. “Goed eten”, zegt Philipp, “morgen hebben we alle energie nodig.” Skiën, langlaufen, mountainbiken, wielrennen, trektochten door de bossen, zolang het maar buiten is en gepaard gaat met grote inspanning, is het Philipp om het even. In het schijnsel van het kaarslicht en onder het genot van een flinke pot bier vullen stoere verhalen van onmogelijke beklimmingen, snoeiharde afdalingen en uitputtende doorsteken de
12 Saksen special
ruimte. Het is gezellig en de stemming zit er goed in. Morgen gaan we knallen.
PASPOORT Rond Oberwiesenthal kun je prachtig mountainbiken. Er zijn talloze bosbaden, mooie beklimmingen en pittige hoogteverschillen. Toch zijn er nog geen gepijlde mountainbikeroutes. “Ik weet ook niet of die er gaan komen”, zegt Philipp. “Fietsen door de natuur is wat mij betreft veel mooier zonder allerlei verschillende wegwijzers. Daar komt bij dat routes heel lastig snel te veranderen zijn als er onderhoud aan het bos gepleegd moet worden. Wij kiezen dan ook voor het maken van gps-routes. Die zijn van onze website gewoon gratis te downloaden. En mocht dat te avontuurlijk voor je zijn, of wil je een gids mee om alle mooie plekjes van dit gebied te ontdekken, kan je me natuurlijk altijd inhuren.” Helmen op, voeten in de pedalen klikken en we zijn op weg. Het eerste stuk in volle vaart naar beneden naar Oberwiesenthal. Heel even de vrijheid van snel langs stromende rijwind voelen. Dan naar rechts afbuigen en voordat we het weten zijn we de grens over. Tsjechië in. “Heb jij je paspoort bij je?”, vraag ik Lisette. Maar voordat ze kan antwoorden moeten we vol op de pedalen stampen om de eerste beklimming te lijf te gaan. Hoewel je natuurlijk officieel je paspoort bij je moet hebben bij het oversteken van de grens, hebben we geen
Cyprus special Info
Hoewel je niet per se met een gps de bossen in hoeft te trekken - een goede kaart kan natuurlijk ook - zijn de gpsroutes van Absolut GPS (www.absolut-gps.com) zeker aan te raden. De routes zijn verdeeld in zwaarte en daarnaast krijg je ook informatie over de ondergrond die je op de route tegenkomt. Belangrijk voor de juiste bandkeuze. Mocht je onverhoopt geen fietsuitrusting bij je hebben dan is in Oberwiesenthal alles te huur.
zwetend lichaam. Met een bandbreedte achterstand verlies ik. De top niet als eerste gehaald. Een waardige strijd die alleen maar met gelach en veel plezier wordt geëvalueerd. Nadat ik snel een mueslireep achter de kiezen heb gepropt, dalen we loeihard af.
ADEMBENEMEND
Kronkelende bospaden, snelle grindpaden en pittige beklimmingen maken het Oberwiesenthal tot een veelzijdige mountainbikebestemming.
grenswacht gezien. De grens lijkt hier net zo open te zijn als tussen Nederland en Duitsland. Alleen het aanmoedigen van voorbijgangers in het Tsjechisch verraadt dat we in een ander land zijn.
LOEIHARD De beklimmingen in dit gebied hebben een maximaal hoogteverschil van ongeveer driehonderd meter. Doe dat een paar keer in een uur en je bent flink kapot. Gelukkig kun je ook routes uitkiezen waarbij er maar weinig hoogteverschil is. Wat ik zelf altijd prettig vind is een grote verscheidenheid aan ondergrond. Soms een lekker grindpad om snel te knallen, dan weer een kronkelend bospad met wortels voor de techniek en af en toe wat zompige grasweides. Dat is hier prima verzorgd. Na een paar kilometer hebben we al veel verschillende ondergronden en de daarbij behorende landschappen gezien. Voor ons ligt de Fichtelberg en we kunnen het natuurlijk niet laten om daar eens vol tegenop te gaan. De zus van Philipp fietst mee en blijkt een waardig tegenstander te zijn. Voor heel even wordt er niets gezegd, alleen maar gestreden. Het gaat om niets. Maar toch lijkt het alsof de wereldcup mountainbiken op het spel staat. Aanzetten, op tijd even rust nemen om daarna weer aan te vallen. Hijgende geluiden, een schakeling van een versnelling die net mis gaat, even gevloek en knarsende tandwielen en daarna weer vlak achter me de aanwezigheid van een
De uitzichten op Oberwiesenthal zijn adembenemend. We fietsen onder een skilift door. “Wanneer het te zwaar voor je is, kan je ook je fiets aan de stoeltjeslift haken”, vertelt Philipp. Even denk ik nog dat hij me treitert, maar het klopt inderdaad. Aan sommige stoeltjes bungelen mountainbikes en even later zien we jongeren met downhill bikes naar beneden suizen. Toch is dit gebied niet alleen geschikt voor de echte die hards. Ik merk na een paar dagen fietsen dat hele etappes ook met kinderen gedaan kunnen worden. Langzaam maar zeker kom ik erachter dat dit gebied een enorme verscheidenheid heeft waar je als moutainbiker zonder problemen twee weken zoet kunt zijn. Ideaal voor een sportieve familie of voor een paar dagen met vrienden. “Nu is het tijd voor het echte werk”, roept Philipp naar me. Voordat ik het weet rijden we een wedstrijdparcours op met schansen, boardings en snelle heuveltjes. Philipp is met zijn fully duidelijk in het voordeel. Hard aanrijden, de laatste aanzet om dan af te zetten en na een flinke sprong weer elegant neer te komen. Springen, strak door de bocht, remmen, glijden. Op een parcours van anderhalve kilometer zijn we uren zoet. Terug in de Waldeck toasten we op een zeer geslaagde dag. De spieren staan strak en af en toe schiet één van ons in de kramp. Maar een ding weten we nu wel: moutainbiken in het Ertsgebergte rond Oberwiesenthal is een geweldige ervaring.
Proost! Op een geslaagde mountainbikedag in Oberwiesenthal,
Saksen special 13
Rotsklimmen IN het ELBSANDSTEIN GEBERGTE
Info
Het Elbsandstein gebergte ligt, zoals de naam al zegt, rond de rivier de Elbe. Het klimmen vindt plaats op zandsteenformaties die door de wet zijn beschermd. Dat houdt in dat je de rotsen niet mag beschadigen en alleen met touwknopen mag zekeren. Om dezelfde reden mag er ook niet geklommen worden als de rotsen nat zijn. Het plaatsje Hohnstein is een goede uitvalsbasis. Hier vind je ook de klimschool van Bernd Arnold (www.bergsport-arnold. de). De meeste klimmers reizen af naar Dresden om daarna met de bus of eigen vervoer twintig kilometer verderop naar het oosten te rijden.
In het nationaal park de Saksische Schweiz is door eeuwenlange erosie van de zandsteenrotsen een mekka voor sportklimmers ontstaan. In het gebied van het Elbsandstein gebergte oefenen ’s werelds bekendste klimmers hun techniek, maar ook de beginnende klimmer kan zich hier dagenlang vermaken. Twee blote, met aderen doortrokken voeten klemmen zich om de kalkstenen rotsen. Tenen op zoek naar die ene kleine opening in de wand. Kuitspieren die zich spannen. Een diepe zucht, uitstoot van de benen en weer een meter gewonnen. Aan de rotswand van de Schrammsteine hangt de 62-jarige Bernd Arnold. Beroep: bergbeklimmer. Of beter gezegd: avonturier. In de tijd dat Saksen nog onderdeel was van het communistische Oost-Duitsland kroop hij door de mazen van de wet om de bergketens in Pakistan, Tsjechië, Noord-Korea, vele delen van de Sovjet-Unie en Afrika te bedwingen. Hoe meer hij werd vastgehouden, hoe meer hij de vrijheid opzocht. Bernd is één van die mensen die je niet kunt opsluiten. Dat zie je aan zijn manier van soepel bewegen en de open blik die hij op de wereld heeft. Bernd houdt niet van schoenen en klimt dus het liefst met blote voeten. “Dan voel ik de rotsen beter”, vertelt Bernd.
14 Saksen special
Vastberaden, maar wel iets langzamer én met klimschoenen aan, treed ik in de voetsporen van Bernd. Kijken, rusten, vastgrijpen, voeten goed neerzetten en uitstoten. Hier in de Saksische Schweiz is hij opgegroeid. Hij kent elke wand, elke steen, elke groef. Maar toch is ook voor hem het klimmen in Saksen geen peulenschil. “Hier in Saksen vind je de meest spectaculaire rotspartijen”, vertelt Bernd als we even op een richel uitrusten. “Pilaren die honderden meters omhoog rijzen met loodrechte wanden opgebouwd uit glad kalksteen. Natuurlijk zit je niet op een grote hoogte van vierduizend meter zoals in de Himalaya of in het Karakoram gebergte, maar de techniek van het klimmen is er niet minder moeilijk om. De elementen hebben van deze rotswanden en pilaren ideale klimwanden gemaakt. Populair zijn de Domwächter, de grote Schrammsteine wand, de Nonnengärtner en natuurlijk de Friensteinkegel, één van de meest zware beklimmingen in de Saksische Schweiz. Bijzonder van het klimgebied is dat je loodrecht omhoog kunt klimmen langs een pilaar van slechts enkele meters doorsnede. We klimmen rustig door. Dit is een sport waarbij je vooral jezelf goed moet kennen. Waarbij je de randen van je mogelijkheden opzoekt, ze af en toe oprekt, maar er nooit overheen gaat. Klimmen is een risicovolle sport, maar omdat iedereen zich bewust is van het gevaar gebeuren er betrekkelijk weinig ongelukken. “Ik wed dat jij met mountainbiken meer ongelukken hebt gehad dan ik met klimmen”, roept Bernd. Een snelle opsomming leert inderdaad al snel dat ik de binnenkant van een ziekenhuis vaker heb gezien dan de 23 jaar oudere Bernd. De kalkstenen rotswanden in de Saksische Schweiz behoren tot een nationaal park. Met tekens op de rotswanden is aangegeven waar je wel en niet kunt - en mag - klimmen. Om de rotsen te sparen zijn er maar weinig routes behaakt en ook het gebruik van nuts en friends is verboden. Zekeren doe je alleen met knopen en touw, en dat is in het begin even wennen. Op iedere top is een Gipfelbüch aanwezig waarin je je succesvolle beklimming kunt noteren. Zittend op de top, genietend van het uitzicht en bladerend door het logboek geeft dit altijd een heel mooi gevoel. Het gevoel dat maar een select groepje mensen dit stukje van de aarde heeft bedwongen.
Info Algemeen Startpunt voor de voorbereiding van een reis door Saksen is de Nederlandstalige site van het Saksisch verkeersbureau: www.saksen.info. Ook is het mogelijk hier een documentatiepakket aan te vragen met brochures over vakantie, verblijf en activiteiten. Saksen Toerisme, Postbus 276, 1740 AG Schagen. ERNAARTOE De meeste Nederlanders komen in Saksen met de eigen auto. Het is ongeveer 650 kilometer rijden en dat is in één dag over de goede Duitse autowegen goed te doen. Tussen Amsterdam CS en Dresden HBF rijdt een directe nachtslaaptrein (reistijd 12 uur). De ICE die overdag rijdt, doet er 8 uur over. Ook de stad Leipzig is per trein goed te bereiken. VERVOER TER PLEKKE Hoewel Saksen niet een hele grote deelstaat is kunnen de reistijden toch aanzienlijk zijn. De kronkelende wegen zorgen voor een langzame (bus) verbinding tussen de verschillende dorpen en steden. Tussen de grote steden loopt er ook een trein. Op de rivier de Elbe bestaat een toeristische bootverbinding (de fiets mag mee). ACCOMMODATIE Elk dorp heeft wel een klein hotel of pension. Voor meer luxe moet je in de grote steden zijn. De kleine
Gaststätten zijn verrassend goedkoop. Voor veertig euro heb je al een kamer met een stevig Duits ontbijt. BESTE REISTIJD Het klimaat in Saksen lijkt op dat van Nederland, maar de winters zijn kouder en de zomers warmer. HUREN VAN BUITENSPORTMATERIAAL In Hohnstein kun je je klimuitrusting huren voor het klimmen in het Ertsgebergte. In Oberwiesenthal is het geen probleem om een complete mountainbikeuitrusting te huren. Zorg wel voor een geldig legitimatiebewijs. Een creditcard kan handig zijn om geen cash borg te hoeven af te geven. WEBSITES www.saechsische-schweiz.de Portal op internet voor de Saksische Schweiz. Goede plek om kaartmateriaal te bemachtigen. www.nationalpark-saechsische-schweiz.de Site over het nationaal park de Saksische Schweiz. www.erzgebirge.de Het Ertsgebergte in het zuiden van Saksen heeft veel mogelijkheden om te fietsen, te wandelen en te mountainbiken. www.malerweg.de Zeer informatieve website over de Malerweg met etappe informatie, OV en tips & tricks. www.bergsport-arnold.de Website van de wereldberoemde klimmer Bernd
Arnold. Bernd heeft een eigen klimschool voor serieuze klimmers. www.elberadweg.de Op deze site staat elke etappe van de Elberadweg tot in detail beschreven. Van kaartjes tot bezienswaardigheden. Van overnachtingplaatsen tot fietsenmakers. www.absolut-gps.com Portal tot tal van gps-fietsroutes in het Ertsgebergte. www.vogtlandpanoramaweg.com Website boordevol informatie over de Vogtland Panorama Weg. Met behulp van deze site kan je je looptocht volledig voorbereiden. REALISATIE Maruba B.V. Sports & Travel Publisher Winthontlaan 200 | 3526 KV Utrecht +31 (0)30-2891073 www.outdoormagazine.nl www.bikeandtrekking.nl Tekst & fotografie: MarcoMeijerink | www.marcomeijerink.nl Vormgeving:Studio Rabarber Met dank aan: Saksisch Verkeersbureau en Witsen Communicatie
Neem nu een abonnement op Outdoor Magazine of BIKE & trekking
❍ Ja, ik neem een abonnement op BIKE & trekking. Ik betaal € 19.95 en ontvang 4 x BIKE & trekking én een Crank Brothers Multi-17 Tool*. Hierbij machtig ik Abonnementenland om het verschuldigde abonnementsgeld tot wederopzegging van mijn rekening af te schrijven. Naam:
M/V
F
I
E
S
T
-
E
R
N
#3 2009 €3.95
❍ Ja, ik neem een abonnement op Outdoor Magazine en betaal € 29.-. Ik ontvang 8 nummers en gratis het Techtrail VIAWrist horloge*.
TEST
E
I
REISFIETSEN
S
M
G
A
A
Z
I
N
E
Crankbros Multi-17 Tool Levenslange garantie! Winkelwaarde
FF-NAAF
MET ROHLO
TIE MTB-VAKAN ünden, Graubünd • Nationalpark Zwitserland , Tirol • Zillertal Arena NEDERLAND FIETSEN IN ken in het • Mountainbi se Wold Drents-Frie langs • Toerfietsen de Waterlinie FIETSVAKANTIEistrok en is Over de kasse deren d van Oost-Vlaan TEST MTB lly’s uit • Marathon-fu n de Lage Lande pennen zadel • Verstelbare
UITGEPROBEERD onderdelen, Accessoires, kleding schoenen en
WERKPLAATS afstellen Derailleurs
VORKENTEST één in Twee bikes k are voorvor met verstelb 05-05-2009
18:25:01
TREKKING XX BIKE &
cover kleurvariant
maas-bt3
Uitgeprobee
rd Kleding, schoenen
1
Adres: Postcode en plaats: Land:
“dit is Kinders pe
Brazilia an rijdt op een skel door Afri ter ka
Horloge met stappenteller Telt je stappen en meet de gelopen afstand
# 5 2009
landen
verzamelen Het record staat op 180
l.”
Klimaatv erande eist eer ring ste dod e op moUnt everest
• € 3.95
Trekto
09.indd
(Belgische abonnees ontvangen een acceptgiro)
WandelroUt
Landscheidi e KUdelstaart ngspad
Zomers e wandel bestemmin gen in Europa
cover-OM5-
Bank- of gironummer:
en access oires
18
Leeftijd:
1
cht do de blaU We Wilde or van sardrnis inië 15-06-2009
Winkelwaarde
16:42:27
E-mail: Telefoonnummer: Datum: Handtekening: *Zolang de voorraad strekt. Het cadeau wordt binnen 4 weken na betaling van het abonnementsgeld verzonden.
Stuur de bon of een kopie naar: Maruba Sports Publishers Antwoordnummer 9215, 3500 ZB Utrecht Een postzegel is niet nodig. Of mail naar
[email protected].
Broncode: 321-0809 / 333-0409
Saksen special 15
www.saksen.info
