energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Mark Dens Dirk Van Peer Bert Van Winkel Louis Van Dessel Luk Pelgrims
2
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Voorwoord
pag.4
Energie – afval
pag.6
Algemene gegevens PZ Duffel
pag.7
Gebouw 01
pag.22
Gebouw 02
pag.29
Gebouw 03
pag.35
Gebouw 04
pag.39
Gebouw 05
pag.43
Gebouw 07
pag.49
Gebouw 13
pag.55
Gebouw 14
pag.61
Gebouw 15
pag.67
Gebouw 16
pag.73
Gebouw 17
pag.80
Gebouw 18
pag.87
Gebouwen/ (ver)bouwen en milieu & maatschappij
pag.93
Van een ad‐hoc systeem naar een integraal milieuzorgsysteem
pag.96
3
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
In 2009 ondertekende het directiecomité van het Psychiatrisch Centrum het milieucharter. Met de ondertekening van dit charter wil de directie de milieuvriendelijkheid van onze organisatie onderstrepen en het pro‐actief optreden op het vlak van milieu promoten. De directie wil de medewerkers/ patiënten en bewoners aanzetten tot een ‘actief milieubewustzijn’ dat uiteindelijk moet resulteren in een verbetering van het leefmilieu. Een van de beleidsprincipes van dit milieucharter was de opmaak van een jaarrapport milieu en energie. Wij willen van dit jaarrapport een begrijpelijk en toegankelijk verslag maken. Het is bedoeld om belanghebbenden op een toegankelijke manier te informeren over de milieubelasting van ons centrum en over de inspanningen die we doen om de milieubelasting te verminderen. Belanghebbenden zijn in de eerste plaats onze medewerkers maar ook patiënten en de andere partners op de campus (AZ, schoolgemeenschap en klooster).
4
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009 Het milieucharter omvat volgende aandachtsgebieden: 1. energie, 2. afval, 3. gebouwen/(ver)bouwen en 4. milieu en maatschappij. In dit eerste milieujaarverslag willen we ons vooral richten op de eerste twee thema’s namelijk energie en afval. De twee andere thema’s zullen (voorlopig) eerder beperkt besproken worden. Over de thema’s energie en afval werden vroeger ook jaarrapporten gemaakt. Deze rapporten waren evenwel bestemd voor intern gebruik (voor de technische dienst) of voor de overheid (statistisch cijfermateriaal). Het huidige rapport poogt deze aspecten (energie en afval) te integreren en beoogt de informatie toegankelijk te maken voor een breder publiek. De jaarcijfers worden weergegeven van volgende items: gas , elektriciteit, water, regenwater en afval. Het betreft de gegevens van 2009. Deze worden in een historisch kader geplaatst ( 2007‐2008). In een eerste luik geven we de algemene jaarcijfers van het psychiatrisch ziekenhuis. Daarna volgen de jaarcijfers per gebouw. Van ieder gebouw geven we ook een aantal algemene gegevens zoals informatie over de gebouwenschil, een overzicht van de technische installaties (verwarmingsinstallatie, verlichting enz…) en het EnergiePrestatieCertificaat. In het PZ. gebeuren reeds tal van initiatieven in het kader van de milieuzorg. Ik denk bv. aan de doorgedreven afvalscheiding, opmaak van energiejaarrapporten, registratie van afvalwaters, acties van Norbert, integratie van duurzame technieken enz… Toch moeten we evolueren van de huidige ad‐hoc aanpak naar het eerder opzetten van een integraal milieuzorgsysteem. Dit rapport wil hiertoe een eerste aanzet geven. Luk Pelgrims Technisch directeur PC.
5
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Verklarende woordenlijst EPC Het energieprestatiecertificaat (EPC) is het resultaat van een technische studie van een gebouw. Dit certificaat is een evaluatie van de energetische kwaliteit van een gebouw en wordt voorgesteld door een kengetal met eenheid kWh/m². Dit certificaat wordt afgeleverd door een energiedeskundige.
Graaddagen Als je wijzigingen aan een gebouw uitvoert of je gedrag aanpast is het interessant om te bepalen wat het effect daarvan is op het energieverbruik. Alleen kijken naar het gasverbruik is onvoldoende omdat je zo geen rekening houd met de buitentemperatuur. Door gebruik te maken van graaddagen kan de buitentemperatuur wel worden meegerekend en krijg je een goed beeld van het effect van je maatregelen. Het aantal graaddagen per dag is het verschil tussen de temperatuur in een gebouw en de gemiddelde buitentemperatuur op die dag. Er wordt uitgegaan van een gemiddelde temperatuur van 16,5°C in een gebouw. Is een gemiddelde buitentemperatuur op een dag 10°C dan zijn er die dag (16,5 – 10)= 6.5 graaddagen. Als de gemiddelde buitentemperatuur hoger is dan 16,5°C dan zijn er die dag 0 graaddagen. Hoe groter het getal hoe kouder de dag. Om de graaddagen over een bepaalde periode te kennen tellen we eenvoudig de graaddagen van de afzonderlijke dagen bij elkaar op. 6
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Algemene gegevens PZ Duffel Graaddagen
7
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
8
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
9
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas. Het totale gasverbruik van het PZ. is in 2009 met ongeveer 3 % gedaald ten opzichte van 2008. Het totale gasverbruik lag wel hoger dan in 2007. 2008 en 2009 waren ongeveer even warm (gelijk aantal graaddagen). 2007 was een warmer jaar (minder aantal graaddagen) Dit resultaat is zeer gunstig omdat in 2008 de nieuwbouw (gebouw 16 en 17) in gebruik werd genomen. Ondanks de uitbreiding van het patrimonium is het totale gasverbruik gedaald. Wanneer we het gasverbruik delen door het aantal graaddagen zien we een dalende trend het geen positief is. De totale kostprijs is evenwel gevoelig gestegen in 2009. De eenheidsprijs is in 2009 met ongeveer 35 % gestegen. Ondanks het minderverbruik is de totale kostprijs in 2009 sterk gestegen.
10
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
11
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
12
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
13
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit. Het totale elektriciteitsverbruik is in 2009 met 3 % gedaald. Dit resultaat is opmerkelijk omdat in 2008 de nieuwbouw (gebouw 16 en 17) in gebruik werd genomen. Het elektriciteitsverbruik van de nieuwbouw zit in 2009 voor het eerst volledig in de jaarcijfers. Het maximale kwartuur piek vermogen is in 2009 vrij constant en dalend ten opzichte van de vorige jaren. Dit is een gunstige evolutie omdat we (extra) betalen voor de uitzonderlijke maximum kwartuur pieken. De eenheidsprijs van elektriciteit is in 2009 ongeveer op hetzelfde niveau gebleven van 2008. Aangezien we een minder verbruik kenden in 2009 is de totale kostprijs in 2009 ook gedaald. (‐ 6 %)
14
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
WATER
De verbruiksgegevens van de jaren 2007 en 2008 worden weergegeven op basis van de factuurgegevens waarvan de periode niet overeenstemd met een kalenderjaar. De gegevens van het jaar 2007 geven het verbruik weer over een periode van 378 dagen. De gegevens van het jaar 2008 geven het verbruik weer over een periode van 359 dagen. 15
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
REGENWATER
16
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water. Het verbruik van stadswater is in 2009 ongeveer op hetzelfde niveau gebleven als in 2008. Ook dit is opmerkelijk omdat het waterverbruik van de nieuwbouw in 2009 volledig in de jaarcijfers zit. In de nieuwbouw beschikt iedere kamer immers over een individuele douche. Alle toiletten zijn dan weer uitgerust met een spaarknop. In de cijfers is ook het verbruik van het regenwater opgenomen. (het regenwater wordt gerecupereerd voor toiletspoeling) Hieruit blijkt dat we 1517 m³ water recupereren per jaar.
17
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
18
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
19
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water Het gewicht van de afvalstromen is in 2009 verder gedaald. Zowel de hoeveelheid niet recycleerbaar afval als de hoeveelheid recycleerbaar afval is gedaald. De kostprijs van deze afvalstromen is in de totaliteit gedaald ondanks het feit dat de gemiddelde kostprijs van de afvalstromen is gestegen. Ook de gemeten vuilvracht in het afvalwater is in 2009 gevoelig gedaald. Het heffingsbedrag op de waterverontreiniging ligt in 2009 hoger dan in 2008 omdat het heffingstarief gevoelig gestegen is.
20
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
21
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 01 Algemene gegevens Beschermd volume:
bruto oppervlakte: 2790.40 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet‐geïsoleerde draagvloer Gevel: metselwerk, niet‐geïsoleerde luchtspouw, gevelmetselwerk of prefabpanelen, koudebruggen ter hoogte van lateien en dorpels. Buitenschrijnwerk nieuw: hoogrendement aluminium ramen, goed luchtdicht. Uitvoering midden 2009. Buitenschrijnwerk oud: niet‐geïsoleerde aluminium ramen, slecht luchtdicht Dak: geïsoleerd met 12 cm rotswol. Uitvoering voorjaar 2008. Luchtdichtheid: momenteel matig, na vervangen van alle ramen (gepland 2010): goed
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels Viessmann Vitrocrossal
285 KW
2 stuks
De centrale stookinstallatie is volledig geïsoleerd, kranen, pompen en leidingen. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Geen centrale installatie voor sanitair warm water. Sturing van ketels en radiatorkringen gebeurt door het centraal gebouwenbeheersysteem.
Verlichting: Gemengde verlichting; 40% conventioneel 60% energiezuinig ( electronisch ) Zeer beperkt gebruik van bewegingsdetectoren voor het aansturen van de verlichting.
22
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 157.95kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
▲ vergelijkbaar gebouw 281.0 kWh/m²
600 700 niet energiezuinig
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
23
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
24
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
25
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water Er zijn geen gegevens beschikbaar van het waterverbruik van dit gebouw. In de loop van 2010 zal een watermeter geïnstalleerd worden.
Afval Het papier en karton van gebouw 1 en 2 wordt vanaf 2008 niet meer ingezameld in de ondergrondse containers maar opgehaald via gesloten karren en in balen geperst door de stewards. De inzameling en afhaling van confidentieel papier bleef ongewijzigd Dit leverde een besparing op van 2.829 € ten opzichte van 2007.
26
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
27
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009 PAPIER EN KARTON Door de gewijzigde inzameling van papier & karton daalde de afvalkost per ton van 281 € (2007) naar 0 € (2008) ondanks de lage papierprijzen wegens de beurscrisis. Voor confidentieel papier daalde de afvalkost per ton van 161 € (2007) naar ‐42,6 € (2008). PMD Momenteel vormt deze afvalstroom een probleem omdat de kunststofflessen, brikverpakkingen en de blikjes NIET worden samengedrukt! Hierdoor stijgt de kostprijs (630 €) tot ver boven de referentiekostprijs van restafval (349 €). Wanneer we met zijn allen deze PMD verpakkingen samendrukken en dan in de PMD zak dumpen dan kan het volume met 60% dalen. Hierdoor creëren we meer plaats in de ondergrondse PMD containers wat een aanzienlijke besparing kan opleveren voor wat betreft de transportkosten, hierdoor zal de kostprijs per ton voor PMD dalen onder de referentiekostprijs.
28
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 02 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 6197.70 m²
Gebouwenschil
Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel:dragend metselwerk, met rotswol geïsoleerde, volledig gevulde spouw, gevelmetselwerk. Buitenschrijnwerk:
houten ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas
Dak:matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Atmosferische gasketels Buderus 404/270‐B
314kW
Atmosferische gasketel Buderus 504/390‐B
454kW 1 stuk
2 stuks
Sturing van de ketels via analoge regeling. De centrale stookinstallatie is geïsoleerd, kranen en pompen niet Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 279.24kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig •
200
graaddagen 2007: 1963
300
400
500
2008: 2213
600 700 niet energiezuinig
2009: 2212 29
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
30
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
31
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
32
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval Het papier en karton van gebouw 1 en 2 wordt vanaf 2008 niet meer ingezameld in de ondergrondse containers maar opgehaald via gesloten karren en in balen geperst door de stewards. De inzameling en afhaling van confidentieel papier bleef ongewijzigd Dit leverde een besparing op van op van 2.829 € ten opzichte van 2007.
33
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
34
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 03 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 1418.72 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: deels dragend metselwerk, niet geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk; deels metselwerk afgewerkt met geïsoleerde bardageplaten. Buitenschrijnwerk: alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Atmosferische gasketels Buderus 404/195‐14 277kW 2 stuks Rinai doorstromer 48kw
2 stuks
Sturing van de ketels gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem Sporthal en kleedkamers zijn voorzien van een ventilatiesysteem. De centrale stookinstallatie, kranen en pompen zijn geïsoleerd. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 241,79 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig •
200
graaddagen 2007: 1963
300
400
500
2008: 2213
600 700 niet energiezuinig
2009: 2212 35
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
36
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
37
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water Er zijn geen gegevens beschikbaar van het waterverbruik van dit gebouw. In de loop van 2010 zal een watermeter geïnstalleerd worden.
Afval Het afval (PMD en restafval) van gebouw 3 wordt ingezameld in de ondergrondse containers van gebouw 5.
38
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 04 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 1520.60 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: deels metselwerk, niet geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk; deels metselwerk afgewerkt met geïsoleerde bardageplaten. Buitenschrijnwerk: alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Atmosferische gasketels Buderus 404/195‐14 277kW 2 stuks Rinai doorstromer 48kw
2 stuks
Sturing van de ketels gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie, kranen en pompen zijn geïsoleerd. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 241,79 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212 39
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
40
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
41
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water Er zijn geen gegevens beschikbaar van het waterverbruik van dit gebouw. In de loop van 2010 zal een watermeter geïnstalleerd worden.
Afval Het afval (PMD en restafval) van gebouw 4 wordt ingezameld in de ondergrondse containers van gebouw 5
42
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 05 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 1948.23 m²
Gebouwenschil
Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk in poroton, niet geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk. Buitenschrijnwerk: alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Atmosferische gasketels Buderus 514 175Kw
2 stuks
Sturing van de ketels gebeurt via een analoge regeling. De centrale stookinstallatie is geïsoleerd. Pompen en kranen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 249,88 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
43
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
44
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
45
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
46
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval Het afval (PMD en restafval) van gebouw 3 en 4 wordt ingezameld in de ondergrondse containers van gebouw 5
47
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Het papier en karton van gebouw 4 wordt vanaf 2009 rechtstreeks naar de afzetcontainer op het containerpark gebracht, dit levert een besparing op van 445 € ten opzichte van 2007.
48
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 07 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 4514.24 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend massief metselwerk. Buitenschrijnwerk: stalen ramen, slecht luchtdicht, enkel glas Dak: geen isolatie.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels
Viessmann vertoplex 282kW 1 stuk
Viessmann triplex
285kW
1 stuk
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie, kranen, leidingen en pompen zijn geïsoleerd. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 176,52 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
49
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
50
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
51
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
52
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
53
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
54
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 13 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 1395.94 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk, niet geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk Buitenschrijnwerk: deels stalen ramen, slecht luchtdicht, enkel glas, deels alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: gedeeltelijk geen isolatie, deels matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Atmosferische gasketels Buderus G30 E 04.31/330
128kW
3 stuks
Sturing van de ketels gebeurt via analoge regeling. De centrale stookinstallatie is geïsoleerd. Kranen en pompen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 217,16 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
55
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
56
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
57
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water Er zijn geen gegevens beschikbaar van het waterverbruik van dit gebouw. In de loop van 2010 zal een watermeter geïnstalleerd worden.
58
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
59
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
60
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 14 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 5377.34 m²
Gebouwenschil
Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend massief metselwerk. Buitenschrijnwerk: deels stalen ramen, deels houten ramen , slecht luchtdicht, enkel glas Dak: geen isolatie.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels Buderus G424L2H331‐20
331kW
3 stuks
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie is volledig geïsoleerd. Kranen en pompen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 390,00 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
61
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
62
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
63
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
64
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
65
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
66
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 15 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 7623.30 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: matig geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk, matig geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk Buitenschrijnwerk: alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Hoogrendement gasketels Viessman triplex
625kW 2 stuks
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie is geïsoleerd. Kranen en pompen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Het gebouw is voorzien van een ventilatiesysteem met centrale koeling. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 375,97 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
67
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
68
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
De gegevens van het jaar 2007 bevatten enkel de verbruiken van de maanden augustus tot en met december. 69
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
70
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
71
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
72
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 16 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 5151 m²
Gebouwenschil
Vloerplaat: matig geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk, matig geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk Buitenschrijnwerk: alu ramen, goed luchtdicht, hoog rendementsglas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels Remeha Gas 310eco6
327kW
2 stuks
Sanitair water: Condenserende gasketel Remeha DC150
150kW
1stuk
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie is volledig geïsoleerd. Kranen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Het gebouw is voorzien van een ventilatiesysteem. Verlichting: Hoogrendement verlichtingstoestellen met elektronische aansturing.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 193,21 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
73
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
74
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
75
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
Regenwater
76
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Regenwater
77
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
78
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
79
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 17 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 5482 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: matig geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk, matig geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk Buitenschrijnwerk: alu ramen, goed luchtdicht, hoog rendementsglas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels Remeha Gas 310eco6
327kW
2 stuks
Sanitair water: Condenserende gasketel Remeha DC150
150kW
1stuk
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie is volledig geïsoleerd. Kranen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Het gebouw is voorzien van een ventilatiesysteem. Verlichting: Hoogrendement verlichtingstoestellen met elektronische aansturing.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 226,61 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
•
80
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
600 700 niet energiezuinig
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
81
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
82
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
Regenwater
83
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Regenwater
84
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
85
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
86
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gebouw 18 Algemene gegevens Beschermd volume:
oppervlakte 6239.27 m²
Gebouwenschil Vloerplaat: niet geïsoleerde draagvloer. Gevel: dragend metselwerk, niet geïsoleerde spouw, gevelmetselwerk Buitenschrijnwerk: alu ramen, matig luchtdicht, gewoon dubbel glas Dak: matig geïsoleerd.
Technische installaties Verwarmingsinstallatie: Condenserende gasketels Remeha Gas 310eco6
327kW
2 stuks
Sanitair water: Condenserende gasketel Remeha Dgas310eco
272kW
1stuk
Sturing van de ketels en radiatorkringen gebeurt via het centraal gebouwenbeheersysteem De centrale stookinstallatie is volledig geïsoleerd. Kranen niet. Radiatoren zijn voorzien van thermostaatkranen. Centrale installatie voor sanitair warm water met circulatie doorheen het gebouw. Het gebouw is voorzien van een ventilatiesysteem. Verlichting: Conventionele verlichting.
Energieprestatiecertificaat EPC 2009 509,63 kWh/m² ▼ 0 100 energiezuinig
200
300
400
500
600 700 niet energiezuinig
•
graaddagen 2007: 1963
2008: 2213
2009: 2212
87
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Gas
88
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Elektriciteit
89
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Water
90
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Afval
91
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
92
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Rond de aandachtsgebieden gebouwen/ (ver)bouwen en milieu & maatschappij (punt 3 en 4 van het milieucharter) wordt er op dit ogenblik geen duidelijk geëxpliciteerd beleid gevoerd. Toch worden er vandaag reeds een aantal ad hoc ‘duurzame’ keuzes gemaakt zoals: -
Maximaal gebruik van watergedragen verven in plaats van solventgedragen verven. De technische dienst is reeds enkele jaren volledig overgestapt naar watergedragen verven.
-
Keuze voor linoleum in plaats van PVC. Linoleum wordt gemaakt met natuurlijke, hernieuwbare bronnen: lijnzaadolie, harsen, houtmeel, kalksteen, jute en ecologisch verantwoorde pigmenten.
-
Duidelijke keuze voor gas als brandstof. In vergelijking met andere fossiele brandstoffen komt bij de verbranding van aardgasongeveer 25 % minder CO² vrij. Aardgas wordt bovendien via een ondergronds netwerk verspreid. Transport over de weg is hierdoor overbodig.
-
Plaatsing van hoog‐rendementsketels. De meetste stookplaatsen zijn ondertussen uitgerust met gasgestookte hoogrendementketels. Het rendement van deze installaties ligt gevoelig hoger ten opzichte van een klassieke cv.‐installatie.
93
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009 -
Recuperatie van regenwater voor de spoeling van de toiletten. In gebouw 16 en 17 wordt het regenwater gerecupereerd voor de toiletspoeling.
-
Plaatsing van photovoltaïsche cellen. Het administratief gebouw werd uitgerust met photovoltaïsche cellen. Hierbij zullen we ongeveer 40000 kWh/jaar besparen. Hierdoor worden we producent van groene elektriciteit. De geproduceerde groene elektriciteit wordt geregistreerd via een aparte groenstroommeter zodat we perfect kunnen meten op hoeveel groene stroom certificaten we recht hebben.
-
Plaatsing hoogrendementsglas. In het administratief gebouw werden de ramen vervangen. Het glas heeft een K‐waarde van 1,1.
-
In het ontwerp van de nieuwbouw 150 A/T kiezen we resoluut voor de laag‐energie standaard. Dit impliceert aandacht voor de isolatie van de gebouwenschil, plaatsing van een BEO‐ veld (Bodem Energie Opslag)
Gekoppeld aan een warmtepomp, betonkernactivering,en plaatsing van zonneboilers. -
Participatie aan de dikke truien‐dag en de organisatie van een fietsdag. Specifieke campagnes werden opgezet om het energieverbruik en de CO² ‐ uitstoot te verminderen.
-
Oprichting van de werkgroepen Verstandig Energie Gebruik. Gebruikers van een aantal gebouwen komen op regelmatige basis samen om na te denken hoe er energie kan bespaard worden op hun specifieke werkplek.
-
Plaatsing van spaarlampen, lichtsensoren en plaatsing van armaturen met TL‐ buislampen met elektronische HF voorschakelapparatuur.
‐
Uitbreiding van de fietsinfrastructuur. Douchefaciliteiten voor fietsers.
-
Binnen het ruimtelijk masterplan van het psychiatrisch ziekenhuis is er ruim aandacht voor het maximaal behoud van de groene ruimtes op de campus. De slogan park geen parking houdt nog steeds goed stand.
94
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009 -
Informeren van de nieuwe medewerkers over de bereikbaarheid van het centrum via openbaar vervoer.
‐
Aankoop van groene stroom (Alp – energie)
‐
Plaatsing van brandveilige kasten voor opslag van gevaarlijke producten binnen technische dienst.
‐ enz. Uit bovenstaande opsomming blijkt dat er reeds tal van ad‐hoc initiatieven genomen zijn in het kader van de milieuzorg. Toch is er een behoefte om een meer coherent beleid te voeren. In dit eerste milieu‐ energiejaarrapport willen we een aanzet geven tot een meer geëxpliciteerd integraal beleid of het opzetten van een milieuzorgsysteem.
95
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
Een milieuzorgsysteem is een instrument om milieuzorg op een structurele manier in te passen in de organisatie. Milieuzorg omvat alle activiteiten die nodig zijn om de belasting van het milieu te beperken. Een integraal milieuzorgsysteem zorgt er dus voor dat dit op een systematische en controleerbare manier gebeurt. De thema’s die in zulk integraal milieuzorgsysteem aan bod kunnen komen zijn de volgende: 1. Afval. Afvalpreventie ‐ het voeren van een beleid gericht op minder afval. ‐ minder verbruiken. Hergebruik. ‐ intern hergebruik ‐ afvalscheiding Duurzaam inkopen. ‐ Alle aankopen en investeringen zouden moeten voldoen aan de duurzaamheidskriteria.
96
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009 2.
Bodem. ‐ geen gebruik maken van chemische bestrijdingsmiddelen ‐ afval veilig opslaan.
3. Energie. ‐ energiebesparing ‐ gebruik van duurzame energie Kan het PZ evolueren naar een CO² ‐ neutrale organisatie. CO² komt niet alleen vrij bij energieverbruik, maar ook vervoer (woon‐ werk) speelt hierin een belangrijke rol. Aankoop van groene stroom (ALP – energie) is zeker een aanzet maar hierdoor wordt nog geen energie bespaard. 4. Vervoer. ‐ woon‐werkverkeer ‐ werkverkeer ‐ verkeer door patiënten en bezoekers ‐ transport van materialen, voeding enz. 5. Water. ‐ verbruik van drinkwater en grondwater ‐ productie van afvalwater (hoeveelheid en vervuilingsgraad) ‐ vervuiling van bodem of oppervlaktewater Een milieuzorgsysteem opzetten vergt veel energie. Het kan alleen maar slagen als het een voldoende hoge prioriteit krijgt en de nodige personele ondersteuning geniet. Een integraal milieubeleid vergt ook een continue inspanning….het is wel de enige manier om milieuzorg op een structurele manier in te passen in de organisatie.
97
energie – milieu jaarrapport 2007‐2009
98