DROP - adaptatie aan waterschaarste en droogte
Willem Defloor 26 september 2014, Waterforum Waterschaarste en droogte
Overzicht 1. Globaal kader
2. EU Drop project 3. Droogte-indicatoren / waterinfo.be 4. Droogtemodellen
5. Mogelijke toekomstige initiatieven
1. Globaal kader Europees beleidskader (2014-2020)
1. Kaderrichtlijn Water (KRW) 2. Resource (water) efficiency (EU2020 strategy) 3. Blueprint to Safeguard Europe’s Water Resources (2012) Mbt reductie drought risk: -European drought observatory (early-warning system) -Drought risk management -Green Infrastructures
1. Globaal kader Blueprint Review Strategie Waterschaarste en Droogte policy (WS&D) 7 policy options, o.a.: (3.) Improving drought risk management WS&D policy: -European Drought Observatory (EDO): early-warning system -Droogte-indicatoren (droogtevoorspellingen, risk analysis) -3 indicators gedefinieerd: SPI; fAPAR; WEI+ (7.) Improving knowledge and data collection -WS&D Information System
2a. EU Drop project DROP project DROP: Benefit of governance in DROught adaPtation
• Interreg IVB project • Partners Noordwest Europese landen • Januari 2013 – september 2015
2a. EU Drop project DROP project Doel
• Bestendigen stroomgebieden in NWE tegen periodes van droogte • Ontwikkelen governance -toolkit voor regionale waterbeheerders in NWE • Doorvoeren aantal pilotmaatregelen op het gebied van droogte • Impact landbouw, natuur, drinkwater • Uitvoeren concrete maatregelen en verbeteringen “in het veld”, gebaseerd op wetenschappelijke methodes
2b. VMM Drop project VMM DROP project Specifiek mbt droogte en waterschaarste en de impact ervan op landbouw VMM DROP pilots, o.a.: • Ontwikkeling en gebruik set indicatoren als tool ivm management van droogte • Ontwikkelen hydrologisch modelinstrumentarium: droogtemodellen • Evaluatie droogte maatregelen mbt landbouw • Uitbouw van een netwerk van actoren en belanghebbenden
3a. Droogte-indicatoren Laagwaterrapportering SGBP-indicatoren (03/2014) Beleidsindicatoren mbt trend extrema (hoog/laag): 6- jaarlijks • Monitoring en toestandsbeoordeling oppervlaktewaterkwantiteit -Laagwateranalyse adhv. referentiestations: totaal afgevoerde volume water per hydrologisch jaar -Algemene trend van vernatting of verdroging -Trend statistisch geanalyseerd - maat cumulatieve afwijking volumes t.o.v. het gemiddelde jaarlijks afgevoerde volume
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand Operationele indicatoren 3 niveaus: • Meteorologische droogte Neerslagtekort; Standardized Precipitation Index (SPI); .. • (Agrarische droogte)
• Hydrologische droogte Laagwaterdebieten; Standardized Streamflow Index (SSI)
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand • Meteorologische droogte: Neerslagtekort -Tussen 01/04 en 30/09 -Waargenomen neerslagtekort (neerslag - potentiële evapotranspiratie) -Puntmetingen (tijdsreeks) -Ruimtelijk verdeeld (kaart), dagelijkse update
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand • Meteorologische droogte: Standardized Precipitation Index (SPI) -SPI-1 en SPI-3 -Afwijking neerslag voorbije maand en voorbije 3 maanden t.o.v. neerslag in Ukkel (KMI) tijdens voorbije 30 jaar -Puntmetingen (tijdsreeks) -Ruimtelijk verdeeld: dagelijkse update
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand • Hydrologische droogte: Laagwaterdebieten -Voorspelde debieten (17 meetpunten) • Link e-flow
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand • Hydrologische droogte: Standardized streamflow index (SSI) -SSI-1 en SSI-3 -Afwijking voorbije maand en voorbije 3 maanden t.o.v. voorbije 30 jaar -Puntmetingen (tijdsreeks) -Ruimtelijk verdeeld: dagelijkse update
3b. Droogte-indicatoren Droogte: actuele toestand / voorspelde toestand • Agrarische droogte: nog te ontwikkelen -Bodemvocht -Gecombineerde droogte indicator (European Drought Observatory) -Gebaseerd op SPI-1, SPI-3, bodemvochtanomalie, anomalie geabsorbeerde fotosynthetisch actieve straling (fAPAR) -Bevat extra dimensies bodemvocht en impact op planten -Soil Water Index (SWI) / Plant water stress index
3c. Portaal waterinfo.be • December 2011: Europese publicatie bestek Realisatie van een webservices gebaseerd portaalsite en informatieplatform
• Samenwerking Vlaamse waterbeheerders
• THV Aquaportalis: 3 specialisaties – Content Management System (CMS) – Geografic Information System (GIS) – Time Series Management System (TSM)
• Lancering www.waterinfo.be in januari 2014
15
3c. Portaal waterinfo.be 4 thema’s - droogte thema - actuele toestand /voorspelde toestand
16
3c. Portaal waterinfo.be • Droogte thema - actuele toestand /voorspelde toestand: Standardized Precipitation Index (SPI) - Neerslagtekort Standardized Streamflow Index (SSI)
17
4a. Droogtemodellen VMM DROP project Droogte indicatoren – droogtemodellen VMM DROP project: impact op landbouw ontwikkelen droogtemodellen & Impact van droogte op gewasopbrengst
4a. Droogtemodellen Impact van droogte op gewasopbrengst (in opbouw) (SWAT-modellen + scenario’s) 1
SPI-1 SPI-3
2
3
Voedermaïs - Nat zandleem : 1996
-2
matig droog zeer droog
SPI
-1
0
normaal
5
10
15
1996 gemiddeld jaar
0
droge biomassa (t/ha)
-4
-3
extreem droog
Apr
May
Jun
Jul datum
Aug
Sep
Oct
• Gemodelleerde gebiedsgemiddelde jaarlijkse opbrengst (ton droge stof/ha) - stroomgebied Velpe voor akkerland (voedermaïs (CSIL), en tijdelijk grasland (PSTT) • Validatie SWAT model Velpe: voorspellingen van gewasopbrengst • Relatie indicatoren en droogte impact: potentiële opbrengstderving
4b. Droogtemodellen In-situ meetcampagne bodemvocht met koppeling aan satellietdata (lopende) Uitbouw bodemvochtmeetnet • Opmaken ontwerp /uitvoeren meetcampagne voor bodemvocht • Valideren van satellietbeelden aan de hand van de gemeten data • Analyse data dienstig ter verbetering van modellen in het bestaande hydrologisch instrumentarium VMM pilot areas Streams Subcatchments Provincial boundaries
Antwerpen Dommel
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant
Ieperlee-Kemmelbeek
Velpe
Limburg
5. Mogelijke toekomstige initiatieven mbt droogte 1) E-flows • Opstellen van een richtsnoer mbt invulling van e-flows 2) Droogtemodellen • Aan te passen modelinstrumentarium 3) Droogte-scenario’s (opbouw scenario's) • Klimaatscenario’s hoog/midden/laag: actualisatie scenario's; Beleidsscenario’s (effect van de maatregel simuleren) 4) Droogterisicobeheerplan • Kosten/baten (cf. ORBP traject) • Impact landbouwschade/ natuurschade / drinkwaterschade
