Drinken op Koninginnedag 2012

Drinken op Koninginnedag 2012

Projectnummer 12144 In opdracht van Bestuursdienst Amsterdam

Lieselotte Bicknese Esther Jakobs

Oudezijds Voorburgwal 300

Postbus 658

1012 GL Amsterdam

1000 AR Amsterdam

Telefoon 020 251 0424

Fax 020 251 0444

[email protected]

www.os.amsterdam.nl

Amsterdam, augustus 2012

Gemeente Amsterdam Bureau Onderzoek en Statistiek Drinken op Koninginnedag 2012

2


Inhoud Inleiding Onderzoeksvraag Werkwijze Leeswijzer

5 5 5 6

1 Bezoekers Koninginnedag 2012 1.1 Naar verhouding meer Amsterdammers 1.2 Jongeren in kleinere groepen naar de stad

7 7 8

2 Drankgebruik tijdens Koninginnedag 2.1 Minder veeldrinkers in de openbare ruimte 2.2 Kwart van bezoekers loopt met een biertje

11 11 12

3 Zelf drank meenemen 3.1 Een derde van de bezoekers neemt zelf drinken mee 3.2 Meegenomen drank meestal voor 30 april gekocht

13 13 14

4 Drank kopen tijdens Koninginnedag 4.1 Zes van de tien drankjes gekocht bij horeca 4.2 Eén op de tien verwacht naar supermarkt te gaan

15 15 16

5 Bekendheid spelregels 5.1 Bekendheid met spelregels niet toegenomen

18 18

6 Detailhandel over Koninginnedag

19

3


4


Inleiding

Onderzoeksvraag Koninginnedag in Amsterdam wordt ieder jaar druk bezocht door mensen van binnen en buiten de stad. Door de grote drukte is de handhaving van de openbare orde en veiligheid steeds meer een onderwerp van discussie geweest. Het alcoholgebruik van bezoekers is hierbij een van de aandachtspunten. Tot 2011 was onduidelijk waar bezoekers van Koninginnedag hun (alcoholische) dranken kochten, bijvoorbeeld in de horeca of de supermarkt in Amsterdam. Ook was niet bekend hoeveel bezoekers van buiten Amsterdam drank meenemen vanuit hun woonplaats. In 2011 heeft O+S, Dienst Onderzoek en Statistiek, dit op verzoek van de Bestuursdienst van de gemeente onderzocht door middel van enquêtes tijdens Koninginnedag. Daarnaast werden interviews gehouden met vertegenwoordigers van Horeca Nederland, Albert Heijn, Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de Bestuursdienst van de gemeente Amsterdam, over de gang van zaken rond de verkoop van alcohol op en rond Koninginnedag. Omdat Koninginnedag in 2012 iets anders is georganiseerd dan in eerdere jaren heeft de Bestuursdienst opnieuw door O+S in kaart laten brengen hoe het met het alcoholgebruik is gesteld van bezoekers van Koninginnedag. Daarnaast worden vertegenwoordigers van de Horeca en Supermarktbranche gevraagd naar hun ervaringen met de spelregels van Koninginnedag 2012.

Werkwijze Het onderzoek bestaat uit twee delen: een enquête onder bezoekers van Koninginnedag en interviews met vertegenwoordigers van alcoholverkopende partijen. Enquête onder bezoekers Voor het onderzoek is een korte vragenlijst opgesteld die ingaat op de hoeveelheid alcohol die men verwacht te drinken tijdens Koninginnedag en de locaties waar men alcohol heeft gekocht of verwacht te kopen. Tijdens Koninginnedag 2012 zijn tussen 11.00 en 19.00 uur in totaal 1.025 bezoekers geïnterviewd op de volgende locaties:  Muntplein  Rozengracht  Jordaan  Prinsengracht  Leidseplein / Leidsestraat  Marie Heinekenplein  Museumplein  Rembrandtplein / Utrechtsestraat  Kop van het Java-eiland  NDSM-terrein

5


Op de Kop Van het Java-eiland en het NDSM-terrein hebben in 2011 geen interviews plaatsgevonden. Wanneer respondenten met meerdere mensen Koninginnedag vieren is er per groep maximaal 1 persoon geïnterviewd. Er zijn geen mensen aangesproken in de buurt van supermarkten of in horecagelegenheden. De resultaten van het onderzoek hebben alleen betrekking op alcoholgebruik in de openbare ruimte. Evaluatiegesprekken met alcohol verkopende partijen In de tweede fase van het onderzoek volgen evaluatiegesprekken over Koninginnedag 2012 met Horeca Nederland, Ahold, Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de Bestuursdienst Amsterdam. De nadruk ligt bij deze gesprekken op de ervaringen met de inspanningen om de verkoop van alcohol in goede banen te leiden. Als deze gesprekken hebben plaatsgevonden wordt het verslag aan deze rapportage toegevoegd.

Leeswijzer Deze rapportage beschrijft de eerste fase van het onderzoek naar het gebruik van Alcohol in de openbare ruimte tijdens Koninginnedag 2012. Alle gegevens zijn gebaseerd op een enquête onder 1.025 bezoekers. Na de beschrijving van de groep wordt ingegaan op de hoeveelheid drank die men van plan is te drinken, de drank die men bij zich heeft, de plaatsen waar men alcohol denkt te kopen op Koninginnedag en de bekendheid met de spelregels. In het onderzoek is steeds gekeken naar verschillen op basis van leeftijd, de grootte van de groep, de plaats waar men woont en de hoeveelheid die men denkt te gaan drinken. Wanneer er verschillen zijn aangetroffen staan deze genoemd in de tekst.

6


1 Bezoekers Koninginnedag 2012

Dit hoofdstuk beschrijft de deelnemers aan het onderzoek.

1.1 Naar verhouding meer Amsterdammers Tijdens Koninginnedag zijn 1.025 personen geïnterviewd op verschillende locaties in de openbare ruimte. In 2012 kwamen bijna zes van de tien respondenten (58%) uit Amsterdam. Dit is meer dan in 2011 (44%). Het aandeel Koninginnedagvierders uit andere plaatsen in Noord-Holland bleef ongeveer gelijk (22%). Het aandeel bezoekers van verder weg nam af van 34% tot 18%. Waar woont u? (procenten) 2011

2012

(n=814)

(n=1.025)

Amsterdam

44

58

elders in Noord-Holland

21

22

Utrecht

6

7

10

4

buiten Nederland

7

2

Flevoland

3

1

Gelderland

3

1

Zuid-Holland

Noord-Brabant

3

1

elders

2

2

geen antwoord

1

1

100

100

totaal

Het aandeel bezoekers dat met de trein is gekomen daalde van 60% naar 54%. Uit cijfers van de NS blijkt dat in 2012 236.000 mensen met de trein naar Amsterdam kwamen om Koninginnedag te vieren. Dit is een kleine 10% minder dan in 2010 en 2011. Een kwart van de bezoekers van buiten Amsterdam kwam in 2012 met de auto tegenover 20% in 2011. Ook zijn er minder toeristen met het vliegtuig naar de stad gekomen. Hoe bent u naar Amsterdam gekomen? (procenten) 2011

2012

(n=459)

(n=426)

trein

60

54

auto

20

25

bus

7

8

vliegtuig

6

3

anders

5

6

geen antwoord

2

4

100

100

totaal

7


1.2 Jongeren in kleinere groepen naar de stad De gemiddelde leeftijd van de respondenten tijdens Koninginnedag 2012 is met 29,2 jaar ongeveer hetzelfde als in 2011. Wanneer gekeken wordt naar de woonplaats van de respondenten is er wel een verschil. Bezoekers uit de rest van het land zijn met gemiddeld 27 jaar jonger dan de Koninginnedagvierders uit Amsterdam (31 jaar). Dit verschil is in 2012 wel kleiner dan in 2011 toen de Amsterdammers gemiddeld 32 jaar waren en de overige bezoekers gemiddeld 25 jaar. In 2012 bevinden zich onder de respondenten minder 19 tot en met 23-jarigen dan in 2011 (28% tegenover 33%) en meer 24 tot en met 39-jarigen. Het aandeel bezoekers onder de 18 jaar en boven de 40 jaar bleef ongeveer gelijk. Wat is uw leeftijd? (procenten)

tot en met 15 jaar

2011

2012

(n=814)

(n=1025)

2

1

16-18

14

13

19-23

33

28

24-39

34

41

40+

16

17

1

-

100

100

geen antwoord totaal

Plaatsen met veel kinderactiviteiten zoals het Vondelpark of Amsterdam Oost zijn in het onderzoek buiten beschouwing gelaten. Ook bij besloten feesten waarvoor een kaartje gekocht moest worden is niet geënquêteerd. Op de plaatsen waar is geënquêteerd waren, net als in 2011, vooral (jong)volwassenen zonder kinderen aanwezig (80%). Daarnaast was ruim één op de tien respondenten in het gezelschap van kinderen (13%) en liep 6% in zijn eentje over straat. Met wie bent u Koninginnedag aan het vieren? (procenten) 2011

2012

(n=814)

(n=1025)

vrienden / familie / collega’s (alleen volwassenen)

79

80

vrienden / familie / collega’s (met kinderen)

11

13

8

6

alleen geen antwoord totaal

2

2

100

100

De gemiddelde respondent vierde Koninginnedag 2012 met 5,1 personen. De groepen zijn hiermee kleiner dan in 2011 toen het nog om gemiddeld 6,2 personen ging. Ruim de helft van de bezoekers (54%) kwam in een kleine groep van 2 tot en met 4 personen. Bijna drie op de tien hoorden bij een wat grotere groep van 5 tot en met 9 personen en ruim één op de tien respondenten (11%) vierde Koninginnedag met een grote groep van

8


minimaal 10 personen. Het aandeel grote groepen is hiermee kleiner dan in 2011 toen 17% van de respondenten deel uitmaakte van een grote groep Koninginnedagvierders. In 2012 waren er naar verhouding meer mensen met z’n tweeën naar Koninginnedag gekomen dan het jaar hiervoor (25% tegenover 20%). Met hoeveel personen bent u in totaal? (procenten) 2011

2012

(n=814)

(n=1025)

1

8

6

2

20

25

3-4

28

29

5-9

27

29

10-19

12

8

5

3

100

100

20+ totaal

In 2012 komen bezoekers van buiten Amsterdam gemiddeld met kleinere groepen dan in 2011 (van gemiddeld 6,6 naar 5,0 personen). Hiermee is in 2012 geen verschil in de grootte van de groep waarmee Koninginnedag wordt gevierd tussen Amsterdammers en bezoekers uit andere gemeenten. De afname van de omvang van de groepen was zichtbaar bij alle leeftijden, maar verreweg het sterkst onder jongeren. Gemiddelde omvang van de groep naar leeftijdscategorie 2011

2012

(n=814)

(n=1025)

verschil

16-18

6,1

4,6

-1,5

19-23

7,8

5,7

-2,1 -0,8

24-39

5,9

5,1

40+

3,7

4,2

-0,5

totaal

6,2

5,1

-1,1

9


10


2 Drankgebruik tijdens Koninginnedag

Dit hoofdstuk beschrijft hoeveel alcohol bezoekers van Koninginnedag 2012 van plan waren te gaan drinken en wat zij dronken op het moment van het interview.

2.1 Minder veeldrinkers in de openbare ruimte Net als in 2011 drinkt ruim een kwart van de bezoekers van Koninginnedag die dag geen alcohol. Het aandeel gematigde drinkers ligt in 2012 hoger dan verleden jaar (36% tegenover 26% denkt niet meer dan 6 glazen alcohol te drinken). Een derde zegt zeven of meer glazen alcohol te gaan drinken. In 2011 ging het om 42% van de respondenten. Het zijn met name de jongeren tot en met 23 jaar die dit jaar minder vaak veel alcohol drinken. Terwijl in 2011 ongeveer de helft van deze leeftijdsgroep van plan was veel te drinken, ging het in 2012 bij jongeren onder de 18 jaar om 28% en bij de groep tussen 19 en 23 jaar om 39%. Het is mogelijk dat jongeren die veel drinken niet op de locaties waren war dit onderzoek is uitgevoerd, omdat zij zich elders in de stad bevonden, bijvoorbeeld bij de besloten dansfeesten waarvoor een kaartje gekocht moest worden. Het is niet bekend hoeveel jongeren op deze feesten hebben gedronken. Hoe veel glazen alcohol men denkt te drinken naar leeftijdscategorie, 2011 en 2012 (procenten, n=814 en 1025) 16- 18

19-23

24-39

40-plus

totaal

2011

2012

2011

2012

2011

2012

2011

2012

2011

2012

geen

19

26

19

22

31

23

42

35

27

26

gematigd (1 tot en met 6)

29

39

20

33

22

34

34

40

26

36

veel (7 glazen of meer)

49

28

53

39

44

38

19

21

42

33


3

7

8

6

3

5

5

5

5

5

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

Wanneer gekeken wordt naar verschillen tussen groepen bezoekers vallen de volgende zaken op:  Amsterdammers en bezoekers van buiten de stad drinken evenveel.  Onder bezoekers tussen de 19 en 39 jaar is het alcoholgebruik het hoogst: ongeveer vier op de tien van zijn van plan veel te drinken. Dit is twee keer zo vaak als onder 40plussers (21%).  In groepen van 5 of meer personen wordt vaker veel gedronken dan in kleinere gezelschappen. Bijna de helft (46%) van leden van groepen van 5 tot en met 9 personen denkt zeven of meer glazen te drinken. Bij groepen van 10 of meer personen gaat het om 61%.  Mensen die alleen zijn of in het gezelschap van kinderen drinken vaker geen alcohol dan de overige bezoekers (bijna 40% tegenover 25%).  Mannen drinken vaker veel dan vrouwen (46% tegenover 24%).

11


2.2 Kwart van bezoekers loopt met een biertje Van de respondenten heeft 35% een alcoholisch drankje in zijn of haar hand op het moment van de enquête. Dit is minder dan in 2011 toen het om 41% ging. De afname komt geheel voor rekening van mensen die wijn of sterke drank drinken. Net als in 2012 had een kwart van alle respondenten een biertje in zijn handen tijdens het interview. Bier blijft hiermee de meest gedronken drank tijdens Koninginnedag. Ruim één op de vijf respondenten dronk een niet-alcoholisch drankje tijdens het interview. Het is niet bekend hoe hoog dit aandeel was in 2011. Wat drinkt u nu? 2011

2012

(n=814)

(n=1.025)

bier

23

25

wijn

10

6

sterke drank

8

4

41

35

sap / frisdrank / water / koffie / thee

-

22

niets

-

43

subtotaal alcoholische dranken

niet bekend / geen antwoord totaal

59

-

100

100

Wanneer gekeken wordt naar verschillen tussen groepen bezoekers vallen de volgende punten op:  Personen tussen de 24 en 39 jaar die alcohol drinken hebben vaker een drankje in hun handen dan de andere leeftijdscategorieën.  Respondenten die in gezelschap van kinderen Koninginnedag vieren, drinken vaker niets tijdens het interview (50%). Als ze wel een drankje hebben, gaat het vaker dan gemiddeld om fris (26%) of wijn (9%).  Personen in een groep van 5 personen of meer drinken vaker dan gemiddeld bier. In kleinere groepen wordt vaker wijn en fris gedronken dan in de grotere groepen.  Mannen lopen vaker dan vrouwen met een biertje op straat (32% tegenover 18%). Vrouwen vaker met wijn of fris (10% en 24% tegenover 4% en 18% bij mannen).  Van de veeldrinkers drinkt bijna de helft een biertje tijdens het interview (48%). Daarnaast drinkt 9% wijn en 8% sterke drank. Bij de gematigde drinkers gaat het om respectievelijk 21%, 10% en 3%.

12


3 Zelf drank meenemen

Dit hoofdstuk beschrijft hoeveel en welke dranken bezoekers bij zich hebben tijdens Koninginnedag.

3.1 Een derde van de bezoekers neemt zelf drinken mee Net als in 2011 had ongeveer een derde van de (groepen) bezoekers zelf drinken meegenomen naar Koninginnedag (35% van alle bezoekers in 2012 tegenover 32% in 2011). Het ging iets minder vaak om sterke drank (9% tegenover 14%). Net als verleden jaar nam men gemiddeld 1,4 verschillende soorten alcohol mee: 24% van alle bezoekers heeft bier meegenomen, 19% sterke drank en 9% wijn. Aandeel bezoekers dat van tevoren drank heeft gekocht en meegenomen naar Koninginnedag 2011*

2012

(n=814)

(n= 1.025)

n.b.

11

bier

22

24

sterke drank

14

9

wijn

10

9

totaal

32

35

sap/fris/water

*In 2011 is aangenomen dat alleen personen die zelf van plan zijn alcohol te drinken alcoholische dranken mee hebben genomen.

Groepen die vaker zelf drinken meenemen dan de overige bezoekers zijn:  mensen die veel alcohol willen drinken (51% tegenover 28% van gematigde drinkers)  jongeren (45% van de personen tussen 19 en 23 jaar tegenover 18% van de 40plussers)  gezelschappen zonder kinderen (40% tegenover 16%)  grote groepen (56% van groepen van 10 of meer vs. 26% van groepen van 1 of 2)  mannen (38% tegenover 32% van de vrouwen) In tegenstelling tot in 2011 is er geen verschil aangetroffen tussen Amsterdammers en mensen van buiten de stad.

13


Hoewel in 2012 evenveel mensen zelf alcoholische dranken hebben meegenomen als het jaar daarvoor, lijkt men per persoon wel minder te hebben meegenomen. In 2012 werd gemiddeld 1 liter bier per persoon meegenomen tegenover 1,3 liter in 2011. Van wijn, sap en sterke drank werd met 0,4 liter per persoon ongeveer evenveel meegenomen als in 2011. Hoeveelheid meegenomen drank door respondenten die alcohol willen drinken (gemiddeld aantal liters per persoon in groep die de drank bij zich heeft) 2011

2012

bier

1,3

1,0

wijn

0,5

0,4

sterke drank

0,4

0,4

fris

0,4

0,4

3.2 Meegenomen drank meestal voor 30 april gekocht Zes van de tien mensen die drinken meenemen naar Koninginnedag hebben dit al op een eerdere datum in huis gehaald. In 2011 kocht ruim een kwart onderweg naar Koninginnedag nog drinken. In 2012 is dit aandeel, mogelijk doordat veel supermarkten tijdens Koninginnedag gesloten waren, gedaald naar 13%. Men nam dit jaar vaker drinken mee van huis dat niet speciaal voor Koninginnedag in huis was gehaald. Wanneer zijn de drankjes van tevoren gekocht?

eerder (speciaal voor Koninginnedag gekocht) de drankjes waren al in huis (niet speciaal voor Koninginnedag gekocht) vandaag, onderweg naar Koninginnedag geen antwoord totaal

14

2011

2012

(n=297)

(n=362)

63

60

8

25

27

13

2

2

100

100


4 Drank kopen tijdens Koninginnedag

Dit hoofdstuk beschrijft waar men tijdens Koninginnedag alcoholische drankjes koopt.

4.1 Zes van de tien drankjes gekocht bij horeca Zoals beschreven staat in paragraaf 2.2 drinkt ruim de helft van de respondenten een drankje tijdens het interview. Bij 35% gaat het om een alcoholisch drankje (2011: 41%). Ruim de helft van alle drankjes die de respondenten in hun handen hebben (51%) is tijdens Koninginnedag gekocht. Wanneer is het drankje dat u nu drinkt gekocht? 2012 (n=587) vandaag, tijdens het vieren van Koninginnedag

51

eerder (speciaal voor Koninginnedag gekocht)

18

vandaag, onderweg naar Koninginnedag

15

de drankjes waren al in huis (niet speciaal gekocht voor Koninginnedag)

11


6 100

Zes van de tien alcoholische drankjes die de respondenten op het moment van het interview in hun handen hebben, zijn gekocht bij een horecagelegenheid. Dit is meer dan in 2011 (39%). Met name het aandeel drankjes dat bij een kraam of buitentap van een professional is gekocht, lag in 2012 hoger (van 21% naar 41%). Bijna drie op de tien alcoholische drankjes (28%) zijn via de detailhandel aangeschaft. Dit is minder dan in 2011 toen het om 32% ging. De afname komt geheel voor rekening van de slijters. Het aandeel dat bij een supermarkt is gekocht bleef hetzelfde (23%). Het gaat hierbij vaak om drankjes die van tevoren of onderweg zijn gekocht. Van de drankjes die tijdens Koninginnedag zijn gekocht, is 7% afkomstig van een supermarkt. Het is niet bekend hoe hoog dit aandeel in 2011 was. Het aandeel respondenten dat aangeeft dat ze een alcoholisch drankje in hun handen hebben dat buiten in Amsterdam is gekocht nam sterk af van 26% naar 6%. Onder respondenten van buiten de stad nam het aandeel af van 44% naar 13%.

15


Waar heeft u het alcoholische drankje dat u nu drinkt gekocht? totaal

totaal

voor of onderweg naar

tijdens

(n=333)

(n=360)

Koninginnedag

Koninginnedag

gekocht (n=148)

gekocht (n=177)

2011

2012

2012

2012

buiten Amsterdam

26

6

13

1

kraam of buitentap van een professional (in Amsterdam)

21

41

18

59

horecagelegenheid (terras of binnen) (in Amsterdam)

16

20

7

28

2

-

-

1

23

23

45

7

slijterij (in Amsterdam)

7

3

5

1

kleine buurtsuper (in Amsterdam)

2

2

4

-

particulier (in Amsterdam)

7

1

1

1

2

4

1

snackbar (in Amsterdam) supermarkt van landelijke keten (in Amsterdam)

anders / geen antwoord

4.2 Eén op de tien verwacht naar supermarkt te gaan Zeven van de tien respondenten van 16 jaar en ouder (69%) verwachten tijdens Koninginnedag alcohol te kopen (2011: 61%). Gemiddeld denkt men hiervoor naar 1,6 verschillende soorten verkooppunten te gaan. In 2012 geven meer respondenten aan te verwachten dat ze alcohol bij een professional of horecagelegenheid zullen kopen (van 33% en 29% naar respectievelijk 45% en 39%). Slechts een kleine minderheid verwacht alcohol van een particulier te kopen (van 14 naar 3%). Het aandeel bezoekers dat verwacht alcohol bij een supermarkt te kopen is ongeveer hetzelfde gebleven (11%) ondanks het feit dat veel supermarkten tijdens supermarkten tijdens Koninginnedag gesloten waren. Bij welke van de volgende gelegenheden verwacht u tijdens Koninginnedag alcoholische drankjes te kopen? (meerdere antwoorden mogelijk) drinken

geen drinken

meegenomen

meegenomen

totaal 2012

totaal 2011*

49

41

45

33

horecagelegenheid (terras of binnen) (in Amsterdam)

35

41

39

29

supermarkt van landelijke keten (in Amsterdam)

14

8

10

11

particulier (in Amsterdam)

3

3

3

14

slijterij (in Amsterdam)

2

4

3

6

snackbar (in Amsterdam)

3

3

3

4

kleine buurtsuper (in Amsterdam)

3

2

2

4

kraam of buitentap van een professional (in Amsterdam)

anders

2

2

2

6

nergens

29

33

31

39

2

1

1

3

geen antwoord

*in 2011 is de vraag alleen voorgelegd aan respondenten die hebben aangegeven zelf alcohol te willen drinken

16


Hieronder staan de groepen die andere keuzes maken dan gemiddeld:  Bezoekers die zelf drinken bij zich hebben zijn minder vaak van plan naar een horecagelegenheid te gaan en vaker naar een supermarkt of buitentap.  Veeldrinkers denken vaker van de verschillende verkooppunten gebruik te gaan maken dan de overige bezoekers  Jongeren en bezoekers van buiten Amsterdam verwachten vaker tijdens Koninginnedag naar een supermarkt of slijterij te gaan om alcohol te kopen  Mannen kopen vaker dan vrouwen alcohol bij een buitentap, slijterij of snackbar.

17


5 Bekendheid spelregels

5.1 Bekendheid met spelregels niet toegenomen Tijdens Koninginnedag gelden speciale regels. Eén van de regels is dat particulieren niet meer dan één stuk (zwak)alcohol bij zich mogen hebben. Een six pack of vaten voor een thuistap worden beschouwd als meer stuks alcohol. Bijna zes van de tien bezoekers (59%) is niet op de hoogte van het feit dat zij niet meer dan één stuk alcoholische drank bij zich mogen hebben (2011: 55%). Formeel mag iedereen op Koninginnedag niet meer dan 1 alcoholisch drankje per persoon bij zich hebben. Wist u dit? 2011

2012

(n=814)

(n=1025)

ja

44

40

nee

55

59


1

1

100

100

Bijna vier van de tien bezoekers (38%) merken dat in 2012 iets is veranderd aan de manier waarop in Amsterdam Koninginnedag wordt gevierd. Ruim vier van de tien hebben geen veranderingen gemerkt (44%) en 18% kan het niet beoordelen omdat ze in 2011 Koninginnedag niet in Amsterdam hebben gevierd. Gezelschappen met kinderen vinden minder vaak dat er iets is veranderd. De respondenten die een verandering hebben gemerkt, zijn verdeeld over de vraag of het om een positieve of negatieve verandering gaat. Ruim vier van de tien (44%) zijn negatief en bijna vier van de tien (37%) positief. Groepen die vaker negatief zijn, zijn koninginnedagvierders zonder kinderen, jongeren tot 24 jaar en veeldrinkers. Groepen die vaker positief zijn, zijn gezelschappen met kinderen en gematigde drinkers. De respondenten konden hun oordeel toelichten. In de tabel hieronder staan kort de meest genoemde redenen om de veranderingen positief of negatief te beoordelen. Toelichtingen op positief of negatief oordeel over de veranderingen in de wijze waarop Koninginnedag wordt gevierd

18

Negatief (44%)

Positief (37%)

Veel saaier

Betere sfeer

Alles wordt naar buiten geduwd

Feesten zijn verspreid

Geen feest op het Museumplein

Mooier weer

Minder muziek

Minder dronken mensen

Rustiger

Rustiger

Minder feesten

Drukker

Minder evenementen

Leuker geworden op NDSM en het Java-eiland


6 Detailhandel over Koninginnedag

In juli hebben evaluatiegesprekken plaatsgevonden over Koninginnedag 2012 met Henrieke Crielaard van Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en Joost Leijnse van Albert Heijn. De belangrijkste uitkomsten staan hieronder kort beschreven. Extra inspanningen supermarkten tijdens Koninginnedag Naast de gebruikelijke inspanningen van de detailhandel om de verkoop van alcohol verantwoord uit te voeren, treffen supermarkten op Koninginnedag extra maatregelen. Alle supermarktketens in de stad hebben meegewerkt aan de richtlijn die is opgesteld in samenwerking tussen Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), Detailhandel Nederland en de gemeente Amsterdam. Het gaat om de volgende maatregelen:  Klanten mogen maximaal 1 eenheid alcohol kopen. Voor bier geldt in het centrum dat 1 stuk een blikje is, daarbuiten gaat het om een six-pack;  Er worden geen gekoelde alcoholische dranken verkocht;  Alcohol wordt niet uitgestald voor de winkel of prominent bij binnenkomst in de winkel;  Extra aandacht voor legitimatieregels;  Er wordt geen alcohol verkocht aan klanten die al te veel hebben gedronken;  Richting medewerkers wordt extra aandacht gegeven aan de verantwoorde verkoop van alcohol;  Op stations wordt geen alcohol verkocht;  Supermarkten met een hoog risicogehalte worden op Koninginnedag gesloten of gaan eerder dicht. De politie en gemeente geven aan om welke filialen het gaat. Sommige ketens, waaronder Albert Heijn, nemen nog aanvullende acties:  Iedereen die alcohol koopt wordt om legitimatie gevraagd  Er is extra ondersteuning bij de kassa’s  Met de buurtregisseur wordt tijdig contact gezocht en er worden afspraken gemaakt over escalaties, winkeldiefstallen, calamiteiten en alcoholverkoop  In de periode voor Koninginnedag vinden interne audits plaats op correcte verkoop Het aantal supermarkten dat tijdens Koninginnedag was gesloten lag in 2012 hoger dan in 2011. Zo heeft Albert Heijn er om veiligheidsredenen voor gekozen onder andere alle winkels binnen de ring S100 te sluiten. Ook andere ketens sloten filialen op risicolocaties of hadden aangepaste openingstijden. Lidl koos er echter voor om de filialen in het centrum wel te openen, maar alle alcohol hier uit de schappen te halen. Terugblik op Koninginnedag 2012 Er is in 2012 meer tijd besteed aan de voorbereiding van Koninginnedag dan in voorgaande jaren. Dit heeft volgens CBL een goede samenwerking opgeleverd. Albert Heijn vult hierop aan dat de samenwerking soepel verliep, omdat iedereen al op elkaar ingespeeld was en duidelijk was hoe de verantwoordelijkheden lagen. Koninginnedag zelf verliep voor de detailhandel vrijwel zonder problemen. Albert Heijn vermoedt dat met

19


name het verplaatsen van de grote evenementen een bijdrage heeft geleverd aan het ordentelijke verloop van de dag. Suggesties voor Koninginnedag 2013 November 2011 vond het eerste overleg plaats over de spelregels van Koninginnedag 2012. De opzet was onder andere om gezamenlijk met de horeca en de gemeente een campagne op te zetten over de spelregels tijdens Koninginnedag. Half april was er overeenstemming over de richtlijn en is deze naar de leden van CBL gestuurd. Vervolgens heeft een week voor Koninginnedag nog een overleg met de burgemeester plaatsgevonden waarin de regels werden aangescherpt met een strenger regime in het gebied binnen de centrumring. Dit is te laat, aldus CBL. De gemeente moet meer aandacht hebben voor het feit dat het 1-stuksbeleid voor onbegrip zorgt bij klanten. Met name buurtbewoners willen gewoon boodschappen doen en bijvoorbeeld flessen wijn kopen. Juist deze mensen vormen de belangrijkste klantengroep voor wie de supermarkten open zijn op Koninginnedag. De regels moeten daarom helder en eenduidig worden gecommuniceerd. Er zijn met de burgemeester afspraken gemaakt om opnieuw te proberen gezamenlijk een campagne op te zetten voor Koninginnedag 2013. Iedereen heeft er baat bij als de bekendheid van de spelregels omhoog gaat. Albert Heijn stelt de volgende speerpunten voor bij het duidelijk communiceren van de spelregels:  De regels op Amsterdam CS. Op deze plaats of op de instapstations kunnen de regels met betrekking tot het zelf meenemen van alcohol ook worden gehandhaafd.  De spelregels op straat: hoeveel alcohol mag je bij je hebben?  De spelregels voor verkooppunten: wat kunnen klanten verwachten in winkels en horeca? Hiermee bereik je niet alleen de klanten, maar ook de niet-georganiseerde winkels. Wanneer de spelregels algemeen bekend zijn stelt dit de betrokken partijen ook in staat om hun successen te vieren. Zij kunnen bijvoorbeeld laten zien op welke wijze ze bijdragen aan een geslaagde Koninginnedag. De richtlijnen kunnen ingrijpend zijn voor supermarkten in het centrum van Amsterdam: de filialen gaan of dicht, of ze halen alle alcohol uit de winkel, of ze breken alle six-packs open tot losse blikjes. De ongecontroleerde verkoop van alcohol door particulieren of kleine winkeltjes levert daarom wel ergernis op bij supermarkthouders. Om dezelfde reden moet de verkoop van alcohol door supermarkten en andere winkels die niet bij een organisatie zijn aangesloten ook een speerpunt worden van de gemeente. De maatregelen voor Koninginnedag moeten ook in de toekomst geëvalueerd worden. Daarbij moet ook worden gekeken welke onderdelen van het pakket aan maatregelen het meest bijdragen aan de doelstellingen. Wat is het succes geweest van 2012? De bezoekerssamenstelling (minder jongeren en minder grote groepen) lijkt bijvoorbeeld een grote invloed te hebben op de afname van alcoholoverlast. Kijk daarom naar verschillen tussen groepen in hun aankoopgedrag en hun drinkgedrag. Uitbreiding van regels rond de verkoop van alcohol in supermarkten tijdens Koninginnedag is niet nodig, aldus CBL.

20

Drinken op Koninginnedag 2012

Recommend Documents