JAARVERSLAG 2014
Campagne: Studio Jona (fotografie: re:design studio)
INHOUDSOPGAVE ITs intro 5 ITs toont 6 25 jaar ITs 12 ITs internationaal 18 ITs verbind en verdiept 23 ITs awards 30 ITs stroomt door 35 ITs onderneemt 39 ITs communiceert 44 Terugblik 49 Colofon 50
4
ONTDEK
ITs INTRO In 2014 bestond ITs Festival Amsterdam 25 jaar. Het grootste belang voor ITs was de continuïteit van het festival en het streven diverse podiumkunstdisciplines te tonen. ITs wilde graag stilstaan bij het jubileum, maar gezien het huidige tijdsgewricht wel op een gepaste wijze. Binnen de beperkingen door bezuinigingen is er in 2014 een regulier podiumprogramma en een bescheiden randprogramma gepresenteerd, mét een theatrale strik in de vorm van een openingsprogramma in het Vondelpark Openluchttheater. Bovendien bood het 25-jarig jubileum het ITs Festival ook een uitgelezen kans om samen met het publiek en de belangrijkste partners kritisch terug te kijken op haar bestaan. Er werd een publieksonderzoek gehouden en 15 (oud-)studenten van de Nederlandse podiumkunstopleidingen bundelden zich in de Schaduwploeg. Deze ploeg keerde het festival binnenstebuiten om gezamenlijk tot aanbevelingen voor de toekomst te komen. Maar bovenal presenteerde het talent dat in 2014 afstudeerde aan de Nederlandse in internationale kunstvakopleidingen zich aan het publiek. 64 producties met meer dan 210 talenten waren gedurende 8 festivaldagen te zien in de vlakke vloertheaters in de binnenstad van Amsterdam. En na ITs gaan ze verder. Velen van hen met hulp van ITs, door middel van de awards en andere actieve koppelingen tussen starters en het werkveld, anderen op eigen krachten. ITs was zo voor de 25e keer het begin van een carrière.
‘Elk jong talent verdient publiek, zonder publiek geen toekomst voor de kunst.’ Maaike Staffhorst, de Telegraaf, 24 juni 2014
Theu Boermans Artistiek directeur
Tim Persent Artistiek leider dans
Jasminka Beganovic Zakelijk directeur
5
PROGRAMMA
ITs TOONT 6
Het programma van ITs Festival Amsterdam speelt zich zowel op het podium af als ernaast. Het Off Stage programma behelst het inhoudelijke en verdiepende randprogramma van het festival. Op het podium is jaarlijks het afstudeerwerk te zien van jonge acteurs, regisseurs, dansers, mimers, choreografen, scenografen, en schrijvers. Zij studeren af aan één van de Nederlandse HBO podiumkunstopleidingen. Het nationale programma wordt aangevuld met internationale voorstellingen. In 2014 werden inclusief de openingsavond in totaal 64 producties in 54 toonmomenten gepresenteerd. Het publiek koos uit toneel-, mime- of dansvoorstellingen, een tekstlezing, een tentoonstelling en de randprogramma-activiteiten. Voor het professionele publiek maakte ITs nog een onderscheid in afstudeervoorstellingen van de acteeropleidingen, regieopleidingen, dansopleidingen, choreografieopleiding, toneelschrijfopleiding, theatervormgevingsopleiding en het eigen werk – korte producties – van jonge makers van verschillende opleidingen.
ITs biedt pas afgestudeerden een podium. Ze mogen zich van hun docenten loswurmen en zichzelf voor de leeuwen werpen. Dat gebeurt met jeugdig enthousiasme en enorm veel energie. Heel aanstekelijk. Als ze eenmaal professioneel geharnast zijn, zie je dat niet vaak meer.’ Ben Hurkmans, het Parool, 19 juni 2014 ‘Na vier jaar op de academie is het niet klaar. Ze zijn belangrijk voor de toekomst van de danskunst. Dus laten we ze een kans geven, ook in deze tijd’. Tim Persent, het Parool, 19 juni 2014 Joyce Roodnat @JoyceRoodnat · 24 jun. Voorstelling #DiscoPigs hoogtepunt @ITsFestival. #JokeEmmers blies de zaal van de sokken als Zeug-rauw&innemend, model jonge hyena
TONEEL & MIME
DANS
Het Slot – ArtEZ Toneelschool Arnhem Karel ende Elegast – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Acteursopleiding Schuinsmarcheerders – De Theaterschool Amsterdam, Toneelschool&Kleinkunstacademie, Acteursopleiding De laatste doet het licht uit – De Theaterschool Amsterdam, Toneelschool&Kleinkunstacademie, Acteursopleiding De Meeuw – Toneelacademie Maastricht, Acteursopleiding To The End, Mime Graduation Project – De Theaterschool Amsterdam, Mime opleiding Cul de Sac – De Theaterschool Amsterdam, Regie opleiding De Anderen – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding De Meiden – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding Vijand van het Volk – De Theaterschool Amsterdam, Regie opleiding Disco Pigs – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding After the End – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding Kwartet – De Theaterschool Amsterdam, Regie opleiding Richard III – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding Euphoria – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding Eerst nog even een rondje draaien – De Theaterschool Amsterdam, Regie opleiding The Zoo Story – Toneelacademie Maastricht, Regie opleiding
Talent on the Move 2014 – CoDarts, Rotterdamse Dansacademie The Mass Electric ArtEZ Dance Final – ArtEZ Dansacademie Arnhem Tinofet & Three Solo’s – Fontys Dance Academy, Fontys Dansacademie, Theater Dans Uitvoerend, Tilburg Ginger – De Theaterschool Amsterdam, Opleiding Moderne Theaterdans
7
8
9
10
EIGEN WERK
PRESENTATIE NIEUWE TONEELTEKST
NXT LVL – Toneelacademie Maastricht, Opleiding tot Theatraal Performer A Possible Goodbye – Toneelacademie Maastricht, Opleiding tot Theatraal Performer A Some – Toneelacademie Maastricht, Opleiding tot Theatraal Performer #Floyds Be Like – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Acteursopleiding De Sterkste – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Acteursopleiding Biology of Love – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Acteursopleiding Taai Vlees – ArtEZ Toneelschool Arnhem, Acteursopleiding De Dienstlift – ArtEZ Toneelschool Arnhem, Acteursopleiding Lady White – De Theaterschool Amsterdam, Toneelschool&Kleinkunstacademie Als je stil zit komen ze vanzelf naar je toe – De Theaterschool Amsterdam, Toneelschool&Kleinkunstacademie Body On – De Theaterschool Amsterdam, Mimeopleiding Rhythm of the Night – De Theaterschool Amsterdam, Mimeopleiding Choreo{graphic} Selection, met: Take a Closer Look – ArtEZ Dansacademie Arnhem Ragmanrolls – Fontys Dansacademie Tilburg HIPHOP – De Theaterschool Amsterdam, School voor Nieuwe Dansontwikkeling Ha ha ha ha – ArtEZ Dansacademie Arnhem Kokito – De Theaterschool Amsterdam, School voor Nieuwe Dansontwikkeling Nothing New – Floortje Doeksen (Fontys Dansacademie Tilburg), winnaar ITs Krisztina de Châtel Award 2013
Pronkstukken – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Writing for Performance – 14 teksten in 4 avondprogramma’s gepresenteerd Coffee Reading / Tea Reading/ Cocktail Reading (3 x nominatie ITs Ro Theater Award) – Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Writing for Performance
SCENOGRAFIE Scenografie is het ontwerp van het theatrale beeld. In 2014 waren voor het eerst werken van meerdere opleidingen te zien in een driedaagse tentoonstelling in het Compagnietheater. Theatre Design – De Theaterschool Amsterdam, Scenografieopleiding / Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Scenografieopleiding / Toneelacademie Maastricht, Scenografieopleiding (tentoonstelling)
TYPE PRODUCTIE
AANTAL PRODUCTIES / AANTAL TOONMOMENTEN 2013 *
AANTAL PRODUCTIES / AANTAL VOORSTELLINGEN 2014
11 Theater nationaal Grote/avondvullende productie
15 producties / 21 toonmomenten
17 producties / 23 toonmomenten
Eigen werk/korte productie
11 producties / 5 toonmomenten
12 producties / 7 toonmomenten
Grote/avondvullende productie
4 producties / 4 toonmomenten
4 producties / 4 toonmomenten
Eigen werk/korte productie
10 producties / 4 toonmomenten
6 producties / 3 toonmomenten
Grote/avondvullende productie
1 productie / 1 toonmoment
1 productie / 2 toonmoment
Eigen werk/korte productie
10 producties / 6 toonmomenten
4 producties / 4 toonmomenten
Grote/avondvullende productie
3 producties / 3 toonmomenten
1 producties / 1 toonmomenten
Eigen werk/korte productie
5 producties / 2 toonmomenten
2 producties / 1 toonmomenten
Internationale coproductie Presentatie nieuwe toneeltekst Scenografietentoonstelling Openluchtprogramma
1 productie / 1 toonmoment
0
12 producties / 4 toonmomenten
14 producties / 7 toonmomenten
1
1
Dans nationaal
Theater internationaal
Dans internationaal
TOTAAL
2 producties / 1 toonmomenten 73 producties / 47 toonmomenten
64 producties / 54 toonmomenten
* Een aantal grote producties speelden tweemaal. Een aantal korte producties was in een clusterprogramma of toonmoment gebundeld te zien. Op deze wijze wordt onderscheid gemaakt tussen het aantal producties en programmaonderdelen. 3 van de 4 grote Nederlandse dansproducties werden gepresenteerd in een combinatieprogramma met een andere (internationale) dansproductie.
JUBILEUM
25 JAAR ITs 2014 stond in het teken van het 25 jarig jubileum van ITs Festival Amsterdam. De grootste belangen voor ITs zijn de continuïteit van het festival en het streven diverse podiumkunstdisciplines te tonen. In het kader van deze continuïteit en om het diverse aanbod voor een nieuw publiek toegankelijk te maken werd gekozen voor een openluchtprogramma en bijzondere lezingen van nieuw geschreven theaterteksten i.s.m. verschillende landelijke culturele instellingen, een publieksonderzoek en een ploeg jonge podiumtalenten die de 25e editie van ITs aangrepen om hun festival te herijken.
12
ITS OPEN Op vrijdag 20 juni stond het Vondelpark in het teken van de 25e editie van ITs. De dag begon regenachtig, maar dat mocht niet deren. Tarikh Janssen en Tine Cartuyvels speelden de hele middag scenes uit Staat van de Mens, hun afstudeervoorstelling aan de Toneelacademie Maastricht uit 2013, op verschillende locaties in het park. De meeste toeschouwers reageerden positief op deze ontmoeting met de twee jonge acteurs en worden geprikkeld om ’s avonds ook naar het Vondelpark Openluchttheater te komen, maar een aantal mensen waren er niet van gediend ineens publiek te zijn. In de
tussentijd warmden voor de ramen van Studio 1 van Vondel CS de dansers van de ArtEZ Dansacademie op voor het openingsprogramma ’s avonds. Vanaf 20.30 uur werd namelijk in het Vondelpark Openluchttheater in anderhalf uur het mooiste, leukste en het beste van een nieuwe generatie podiumtalenten getoond. Een aantrekkelijk programma – met voor ieder wat wils – op een toegankelijke plek in het bekendste park van Nederland boden een optimale setting voor een kennismaking met het festivalaanbod. Eberhard van der Laan, burgemeester van Amsterdam, opende de avond. Het programma werd gepresenteerd door Hadewych Minis, die zelf in 1990 met een voorstelling op ITs afstudeerde. Rita Zipora, in 2010 afgestudeerd
aan het Koninklijk Conservatorium, zong de eerste single van haar eerste CD die net uit is. De klas afstuderende acteurs aan de Amsterdamse Toneelschool&Kleinkunstacademie toonde een scène uit hun afstudeervoorstelling Schuinsmarcheerders (in regie van Paul Knieriem). Daarnaast kreeg het publiek nog L.O.V.E. en Boogie Nights te zien, twee bijzondere samenwerkingsprojecten met verschillende culturele instellingen in Amsterdam en daarbuiten. Hoewel de dag koud begon, en er daardoor
L.O.V.E. - SAMENWERKING MET DANSMAKERS AMSTERDAM EN DE LANDELIJKE DANSACADEMIES Cecilia Moisio heeft zich onder de vleugels van Krisztina de Châtel niet alleen ontwikkeld tot een indrukwekkende performer, ook heeft DGA haar kansen geboden als choreograaf. Inmiddels is zij een van de artists-in-residence bij Dansmakers Amsterdam (DMA). In 2014 werkte zij aan de ontwikkeling van het stuk L.O.V.E., waarvan in de zomer van 2014 eerst een Parade-versie van gemaakt werd. Deze voorstelling met dansstudenten van de verschillende Nederlandse HBO dansacademies ging in première op de openingsavond van de jubileumeditie van ITs. Binnen het gevarieerde programma van deze avond zullen de jonge dansers voor een breed publiek te zien zijn, een belangrijke stap naar buiten vanuit de bescherming van de academies. Het publiek maakt kennis met een up and coming choreografe en nieuwe dansers. Doordat de voorstelling na ITs nog op de Parade te zien, doen de jonge dansers relevante werkervaring op.
minder mensen in het park aanwezig waren dan bij mooi weer, klaarde het weer ’s avonds nog wel op en werd er een twee keer zo groot publiek bereikt dan bij openingsavonden voorgaande jaren, met aanloop van regulier publiek en bezoekers van het Vondelpark. Dat maakte de opening van de jubileumeditie van ITs een geslaagde avond.
BOOGIE NIGHTS SAMENWERKING MET ARTEZ DANSACADEMIE ARNHEM EN ORKEST DE EREPRIJS
Als initiator van onderwijs en praktijk projecten heeft de Ereprijs vanaf 2009 een structurele relatie gelegd met ArtEZ Dansacademie. Doel van deze samenwerking is het onderwijs dicht op de praktijk zetten, discipline overstijgend werken en in samenwerking met het productiehuis Generale Oost een leeromgeving creëren waarin studenten zich kunnen verhouden tot de realiteit en eisen van de beroepspraktijk. Voor de jubileumviering hebben beide partners een korte dansvoorstelling gerealiseerd, waar ook een Amsterdams draaiorgel onderdeel van uitmaakte. De muziek van het orkest en het draaiorgel lokte bezoekers uit het park naar het Openluchttheater.
13
14
15
16
JUBILEUMLEZINGEN
JUBILEUM ALS IJKPUNT
De presentatie van nieuw geschreven toneelteksten van beginnende toneelschrijvers van de HKU trok tijdens voorgaande festivaledities, in tegenstelling tot de andere presentaties op ITs, een publiek dat (bijna) volledig uit theaterprofessionals bestond. De jubileumeditie van 2014 is aangegrepen om samen met de Tekstsmederij te zien of er een formule gevonden kon worden die een breder publiek aanspreekt. Verschillende BIS-gezelschappen (Ro Theater, Toneelgroep Oostpool en het Nationale Toneel) bleken bereid om mee te werken. Het resultaat hiervan was dat de drie teksten die genomineerd waren voor de ITs Playwriting Award gepresenteerd zijn als geregisseerde lezing. De regisseurs die met de teksten aan de slag gingen, waren Marcus Azzini, Casper Vandeputte en Eric de Vroedt. De acteurs die het lazen waren Kees Hulst, Gijs Naber, Mariana Aparicio Torrres, Sylvia Poorta, Marie Louise Stheins, Romana Vrede en Naomi Velissariou. Voorafgaand aan de lezing was er een kort gesprek met de schrijver en regisseur, waarmee het nieuwe werk werd ingeleid. Deze presentaties vormden een bijzondere inhoudelijke aanvulling op het bestaande festivalaanbod. Bovendien zorgden de bekende namen voor aanloop van nieuw publiek. Zowel publiek als alle betrokken partijen waren enthousiast over deze formule en een eventueel vervolg.
De jubileumeditie van ITs in 2014 is aangegrepen om het festival door te lichten. Enerzijds is er een publieksonderzoek uitgevoerd, anderzijds is de dialoog met jonge makers en het professionele veld verder aangescherpt om te zien hoe het festival te toekomst in kan. De Schaduwploeg, een groep van 15 kunstvakstudenten en jonge alumni, hebben een week lang het festival bezocht en onderzocht, zijn in gesprek gegaan met verschillende internationale professionals, elkaar en de festivalorganisatie. Hieruit zijn een aantal wensen geformuleerd voor toekomstige festivaledities, die nu op hun uitvoerbaarheid onderzocht worden. De belangrijkste uitkomst is dat de jonge makers zelf een sterke verantwoordelijkheid en motivatie voelen om met het festival aan de slag te gaan en zich direct na de vakantie ook hebben gemeld om verder te werken. Het feit dat het om een bottom-up initiatief gaat, levert nieuwe energie om de komende twee jaar aan een nieuwe vorm voor het festival te werken.
17
‘ITs is een belangrijk presentatiemoment. Je bent een paar jaar navelstaarderig bezig geweest, en dan treed je naar buiten. Tijdens ITs kun je gerust een avondje doorzakken met een casting director. Je ontmoet veel andere makers en leeftijdsgenoten, ook uit het buitenland. Nu klinkt het als een insiderfestival, maar het is juist ook heel leuk voor een breder publiek’. Waldemar Torenstra, het Parool, 19 juni 2014
Hadewych Minis @Hademini · 19 jun. Zin in de opening van het IT's-festival aanstaande vrijdag in het Vondeltheater! Gaan jullie ook? #vondelpark #IT's
amsterdamleeft @Amsterdam_leeft 20 jun. Vanavond opent de 25e editie van het geweldige @ITsFestival met #gratis dans en theater in het #Vondelpark! http://www.itsfestivalamsterdam.com/line-up
GRENZEN DOORBREKEN
ITs INTERNATIONAL 18
In 25 jaar tijd is het internationale profiel van ITs sterk uitgebouwd. Hiervoor kreeg ITs erkenning van buitenlandse opleidingen en kunstenaars. Bovendien maakte erkenning door het Fonds Podiumkunsten en de Europese commissie dit gestaag verder doorgroeien financieel mogelijk. ITs werd het grootste festival in zijn soort in Europa en coördinator van verschillende opeenvolgende Europese samenwerkingsprojecten, waarin uitwisseling van jong podiumtalent tussen verschillende festivals in internationale context centraal stond. Na drie jaar steun voor de internationale festivalprogrammering en vier jaar steun aan het samenwerkingsproject Internationale Young Makers in Transit, kwamen deze Europese financieringstrajecten ten einde. In de nieuwe subsidieperiode van de Europese Commissie, welke van 2014-2020 loopt, was het alleen mogelijk om een aanvraag voor een nieuw samenwerkingsproject in te dienen. Echter konden deze projecten pas vanaf oktober van start gaan, waardoor het budget voor het internationale programma in eerste instantie volledig wegviel. Met steun van de Vlaamse Vertegenwoordiging, de Ambassade van Oostenrijk in Den Haag en het Fonds Podiumkunsten was het uiteindelijk toch mogelijk een bescheiden internationaal programma te presenteren. Het publiek kreeg hiermee toegang tot een meer divers aanbod en de jonge kunstenaars een kans om zich te verhouden tot hun collega’s in het buitenland. ITs was verheugd in augustus het nieuws te ontvangen dat de aanvraag voor wederom een tweejarig samenwerkingsproject is gehonoreerd (zie IYMA, p. 20).
INTERNATIONAAL FESTIVALPROGRAMMA In aanloop naar het Nederland-Vlaanderen jaar in 2015, waarin 200 jaar culturele betrekkingen wordt gevierd tussen Nederland en Vlaanderen, zijn in 2014 de eerste stappen gezet naar een vaste samenwerking met Vlaamse opleidingen. Zo hebben het Koninklijk Conservatorium Antwerpen en de RITS Hogeschool Brussel een vast programmaonderdeel toegewezen gekregen, dat naar eigen inzicht is ingevuld. De scholen bieden de twee of drie beste, korte producties een speelplaats op het ITs. Op deze Vlaamse opleidingen nemen de opleidingen tot acteur en tot theatermaker een gelijkwaardige positie in, wat bijzonder is. Het Vlaamse programmaonderdeel is een interessante aanvulling voor het ITs. Enerzijds door de overeenkomstige (Nederlandse) voertaal, anderzijds juist de eigen wijze van het taalgebruik. Bovenal toont het Vlaamse aandeel de diversiteit in de theatertraditie van de lage landen. Ook dans uit Vlaanderen wordt vertegenwoordigd. P.A.R.T.S. uit Brussel, de dansopleiding van Anne Teresa de Keersmaeker, speelde twee afstudeervoorstellingen op het ITs Festival. Het Vlaamse programmaonderdeel wordt mede mogelijk gemaakt door de Vlaamse Vertegenwoordiging en de Brakke Grond. Tijdens het ITs 2014 is een moment ingepland om vooruit te kijken naar mogelijkheden voor 2015. Er is een gezamenlijk gesprek georganiseerd tussen Vlaamse en Nederlandse theaterstudenten en –professionals. Vertegenwoordigers van Toneelgroep Amsterdam, de Stadsschouwburg Amsterdam, de Toneelschuur, Dutch Culture en studenten en docenten van beide Vlaamse opleidingen en verschillende Nederlandse opleidingen discussieerden in de tuin van de Brakke Grond over de verschillen en overeenkomsten tussen beide landschappen,
om te onderzoeken op welke wijze er in 2015 samengewerkt zou kunnen worden. Riga, Letland The Latvian Academy of Drama uit Riga bracht klassiek Russisch toneelrepertoire naar Amsterdam. Tweemaal speelden de Letse studenten hun voorstelling Petersburg Tales in de Brakke Grond. ‘Prachtige voorstelling die niet alleen een interessant concept had, maar ook duidelijk inzicht gaf in de theatercultuur van OostEuropa: het magisch realisme, personages en vakmanschap.’ Theu Boermans, artistiek directeur ITs Festival Amsterdam Salzburg, Oostenrijk De studenten van SEAD uit Salzburg, Oostenrijk, brachten vernieuwende, hedendaagse dans, in choreografie van Anton Lachky. ‘De lichting dansers die afgelopen juni op ITs te zien was, kwam in de choreografie van deze relatief jonge choreograaf goed tot hun recht. Het was duidelijk te zien dat ze goed getraind zijn en op professioneel niveau dansen. Dit mede dankzij het feit dat SEAD ook een graduate company heeft, een nieuw begrip voor Nederlands publiek, gezien de eerste graduate company pas in 2013 werd opgericht (door het Nationale Ballet).’ Tim Persent, artistiek leider dans ITs Festival Amsterdam Sens Interdit van SEAD stond in double bill met Talent on the Move, het programma van de Codarts Dansacademie. Deze studenten brachten werk van o.a. Jiři Kylián en Club Guy & Roni, grote vernieuwers in het Nederlandse dansrepertoire. Deze combinatie leverde het publiek deze avond een gevarieerd dansprogramma van topniveau, zowel qua inhoud als qua uitvoering.
19
THEATER INTERNATIONAAL Metamorphosen – Erasmushogeschool Brussel, RITS School of Arts Brussel, België Confetti – Erasmushogeschool Brussel, RITS School of Arts Brussel, België Door – AP | Koninklijk Conservatorium Antwerpen, België, Kleinkunst Deinen onder hoge bomen - AP | Koninklijk Conservatorium Antwerpen, België, Kleinkunst Petersburg Tales – Latvian Academy of Culture, Riga, Letland
DANS INTERNATIONAAL
20
Chatter, Clatter and Other Arrangements, Graduation Tour – P.A.R.T.S. Performing Arts Research and Training Studio Brussel, België Multiverse, Graduation Tour – P.A.R.T.S. Performing Arts Research and Training Studio Brussel, België Sens Interdit – SEAD Salzburg Experimental Academy of Dance, Oostenrijk
INTERNATIONAL YOUNG MAKERS IN ACTION (IYMA) ITs Festival Amsterdam is tevens coördinator van het project International Young Makers in Action (IYMA), een samenwerking tussen 8 Europese festivals dat uitwisseling van jonge podiumkunstenaars op internationaal niveau tot doel heeft. Jonge podiumkunstenaars worden uitgenodigd workshops te geven bij de partners of worden gevraagd deel te nemen aan buitenlandse producties. Bovendien worden regelmatig afstudeervoorstellingen na ITs geprogrammeerd op partnerfestivals in het buitenland. In augustus 2014 is een tweejarige Europese subsidie toegekend voor de coördinatie van dit netwerk. Dit project loopt van oktober 2014 tot en met
september 2016. Naast de artistieke ontwikkeling van jonge makers door internationale uitwisseling, heeft het IYMA netwerk als doel om kennis uit te wisselen over verschillende aspecten van festivalorganisatie en het werven van publiek voor internationaal aanbod in het theater.
ITsINSTED ITsINSTED is een internationaal netwerk van theatermakers en regisseurs. Inmiddels is ITsINSTED een belangrijke partner én onderdeel van ITs en brengt het internationale gasten naar Nederland tijdens het festival. In 2014 zijn er vijftien deelnemers geweest uit Nederland, Israël en voor het eerst ook uit Iran. Tijdens het festival zag de groep 12 voorstellingen van afstuderende regisseurs, nam de groep deel aan een theaterwandeling, drie randprogramma’s en dagelijkse nagesprekken. De nagesprekken vonden iedere ochtend plaats in het Compagnietheater. Tijdens deze gesprekken werden de voorstellingen van de vorige dag besproken. Het randprogramma bestond uit ‘Meet Young Directors’, ‘Salon: Mime’, en ‘Work in Progress’. ‘Work in Progress’ gaf de deelnemers de gelegenheid recent werk te laten zien of te laten wat hij/zij aan het ontwikkelen was. Tijdens ‘Meet Young Directors’ kon de groep in gesprek gaan met regisseurs Joost van Hezik, Thomas Spijkerman en Marjen Bjørseth (winnaar ITs Ton Lutz Award 2012). Het derde programma, de ‘Salon:Mime’, bood de deelnemers een inhoudelijk programma over de mimetraditie in Nederland.
21
22
RANDPROGRAMMA
ITs VERBINDT EN VERDIEPT ITs is als festival een platform voor jonge podiumtalenten. In de festivalsetting hoort daar een uitgebreid randprogramma bij. Daarnaast werden er buiten het festival om nog een aantal activiteiten georganiseerd. Een deel van dit programma en overige activiteiten, met als thema cultureel ondernemerschap, richtte zich specifiek op de jonge podiumkunstenaars. Het publiek kon inhoudelijk met de podiumartiesten in gesprek gaan tijdens de nagesprekken. Tot slot was een deel van het randprogramma er specifiek op gericht om nieuw publiek uit te nodigen het ITs Festival en daar gepresenteerde talent te leren kennen.
CULTUREEL ONDERNEMERSCHAP Netwerken voor beginners Tijdens ITs in 2014 werd er voor het eerst een netwerkborrel georganiseerd. De opzet was hetzelfde: in een aantal rondes konden beginnende professionals in gesprek met verschillende partijen uit het werkveld. Op de woensdagnamiddag van 25 juni schoven Tentoo Payrolling, ACT Acteursbelangen, Kemna Casting, Features Creative Management en Stichting Norma aan tafel met studenten. Beide partijen gaven aan het een prettige en belangrijke ontmoeting te vinden.
Pitch Tijdens de Pitch kregen negentien jonge kunstenaars de kans hun werk in vijf minuten te pitchen aan drieëntwintig programmeurs uit binnen- en buitenland. Tijdens de lunch en na de pitches konden de programmeurs elkaar en de kunstenaars beter leren kennen en contacten leggen met betrekking tot eventuele boeking van de gepitchte projecten. Aangezien het ITs Festival geen internationale professionals kon uitnodigen, was het voor hen niet mogelijk om de pitch bij te wonen. De pitchers is wel gevraagd hun plan in het Engels te presenteren, waardoor het ITs de mogelijkheid zag een video op te sturen van de pitches naar de internationale contacten.
23
24
25
26
ITs a Fringe Day @ Compagnietheater Op 12 januari vond de ITs a Fringe day @ Compagnietheater plaats, een geslaagde bundeling van krachten om gezamenlijk startende regisseurs, toneelschrijvers, acteurs, dansers en andere jonge podiumtalenten van praktisch advies te voorzien in aanvulling op hun vakinhoudelijke kennis. Verschillende professionals hebben uitleg gegeven over hun eigen expertise, zoals communicatie, ondernemerschap, projectmatig werken, etc. De bijeenkomst was gericht op mensen die dit jaar afstudeerden of de zomer ervoor hun studie aan een podiumkunstopleiding hadden afgerond. Met het idee de talenten voorafgaand aan het nieuwe (festival)seizoen handvatten te bieden om zichzelf beter te profileren in het veld. De reacties van deelnemers waren zeer positief. Momenteel onderzoekt ITs met partners Compagnietheater en Fringe Festival Amsterdam hoe men elkaar kan versterken bij een vervolgbijeenkomst. ‘Het helpt wel enorm voor je netwerk. Alle scholen zijn aanwezig. Het krioelt van regisseurs, producenten, casting directors, theater- en festivaldirecteuren.’ Hans Kemna, het Parool, 19 juni 2014 ‘Hoe maak je de combinatie om publiek aan te trekken zonder de performances die gemaakt worden daardoor te laten beïnvloeden?’ Schaduwploeg, juni 2014 ‘Art is not about proving, it’s about trusting. Het ITs Festival is een mooi platform. Hier komt alles samen. Onderwijs, fris bloed, nieuwe vragen, de oude visies worden hier gedeconstrueerd, nieuwe visies worden in beelden gevangen. […] We trekken publiek door diversiteit en met uitgesproken kunstwerken. ’Uwe Gössel in gesprek met Schaduwploeg, juni 2014
NIEUW PUBLIEK EN NIEUWE ONTMOETING CJP In samenwerking met CJP bood het ITs Festival twee workshops: een workshop dans en een workshop acteren. De acteerworkshop werd dit jaar gegeven door Tibor Lukács, afgestudeerd aan de acteursopleiding in Maastricht. Samen met Tibor gingen de deelnemers op basis van teksten van Shakespeare’s Midzomernachtsdroom aan de slag. De deelnemers werd een combinatieticket aangeboden, waarmee ze Karel Ende Elegast van de HKU konden bezoeken. De ITs workshop dans werd gegeven door Jaakko Toivonen. Jaakko studeerde eerst aan de opleiding hedendaagse dans op de Theaterschool Amsterdam en is daarna bij Codarts afgestudeerd als hedendaagse danser en choreograaf. Jaakko verwierf bekendheid door So You Think You Can Dance en The Ultimate Dance Battle. Tijdens de workshop combineerde hij moderne dans met swingdans uit de jaren twintig. Hij leerde de groep een dans uit zijn laatste choreografie Rad van Avontuur. Ook gaf hij de deelnemers tips over hoe verschillende dansstijlen heel makkelijk met elkaar te combineren zijn. De deelnemers van deze workshop werd tevens de optie gegeven een combinatieticket te kopen en naast de workshop ook een voorstelling te bezoeken. Zij konden de Dance Double Date #2 bezoeken. Theaterwandeling Tijdens ITs in 2014 is er voor het eerst op ITs een stadswandeling georganiseerd voor het publiek. Hierbij vormden de theaters in de binnenstad het decor voor een uiteenzetting over de theatergeschiedenis van Amsterdam en de rest van Nederland. Het toeval wilde dat het festivalweekend samenviel met de Dag
van de Architectuur Amsterdam. Door elkaars communicatiekanalen te kunnen gebruiken, vond er kruisbestuiving onder het publiek plaats. ITs aan tafel Bij de verkoop van toegangskaarten voor de voorstellingen kon men tevens een plek aan de eettafel van de festivalcrew reserveren. De inzet hiervan was om via een gegarandeerd snelle maaltijd in het festivalhart de drempel voor festivalbezoek te verlagen, en om publiek te laten aanschuiven bij de afstudeerders van de dag en de mensen die achter de schermen aan het werk waren. Tevens was er aan het einde van elke festivaldag gelegenheid om in het festivalhart het Compagnietheater na te praten onder genot van een drankje samen met de organisatie en bespelers van het festival.
NAGESPREKKEN & TALKSHOWS Nagesprekken ITsINSTED organiseerde tijdens het festival dagelijks nagesprekken onder de noemer Daily Discussions. Elke ochtend – onder het genot van een goede kop koffie – werden de toneelstukken die de dag ervoor werden uitgevoerd besproken. Zo was ITs niet alleen de plek om samen theater te zien, maar ook om er samen over te praten en het in context te plaatsen. Tijdens deze gesprekken werd steeds één van de makers van de voorstellingen geïnterviewd door jonge dramaturgen van de opleiding theaterwetenschap aan de UvA. Daarnaast was er een levendig nagesprek aansluitend aan de voorstelling Petersburg Tales. Dit vond plaats in de foyer van de Brakke Grond – het theater waar de voorstelling speelde – met de Letse groep, het voltallige ITsINSTED team en bezoekers van de voorstelling. De voorstelling duurde lang, maar de makers hadden van alles uit de kast gehaald om deze verhalen van Gogol op een nieuwe
wijze te vertellen. Het publiek was enthousiast en liet blijken de vernieuwende aanpak van dit traditionele repertoire te waarderen. Bovendien was er een interessant gesprek over het proces van totstandkoming van de voorstelling, juist omdat men in Letland vanuit een hele andere benadering werkt. Talkshows Tijdens het festival organiseerde het ITs Festival een dagelijkse talkshow. De opzet was dat het publiek tijdens de talkshow een glimp kon opvangen van hoe het er achter de schermen bij theater aan toe gaat. Jonge en gevestigde makers en acteurs praten over hun fascinaties, werkwijzen en dromen. Elke avond komt er een ander theaterdiscipline aan bod, zoals acteren, productie, regie of toneelschrijven. Gevestigde namen als Maria Goos, Marc van Warmerdam en Aus Greidanus sr. en jr. hadden hun medewerking toegezegd, evenals ervaren moderators als Joyce Roodnat. Helaas bleek de programmering van deze talkshows direct aansluitend aan de laatste voorstelling ongelukkig uit te pakken, daar het publiek eerst wilde napraten. Na twee avonden is, juist omdat deze gevestigde namen hun belangeloze medewerking hadden toegezegd, besloten de talkshows af te lasten. Alle moderators en gasten gaven aan bij een toekomstige editie graag weer mee te doen. Voor 2015 wordt dan ook onderzocht of dit programmaonderdeel niet opnieuw georganiseerd kan worden en hoe dit het beste in het programma zou passen.
27
28
29
PRIJSUITREIKING
AWARDS Traditiegetrouw sloot het festival af met een feestelijke Award Show, dit jaar gepresenteerd door acteurs Joris Smit en Maartje van de Wetering. Tijdens deze show werden dit jaar 7 prijzen uitgereikt. De prijzen zetten de jonge talenten in de schijnwerpers en helpen de winnaars hun eerste stappen in het professionele veld te zetten.
30 ITs TON LUTZ AWARD
KEMN-A-WARD
Eva Line de Boer – Euphoria (Toneelacademie Maastricht)
Melody Klaver (Toneelacademie Maastricht)
“In deze voorstelling is een maker pur sang aan het werk. Een stilistisch sterke en gave voorstelling: in beeld dwarrelt er geen stofje per ongeluk neer, in spel is zelfs de pink geregisseerd”, aldus de jury. Eva Line de Boer, student aan de regie opleiding van Toneelacademie Maastricht, wint dankzij Imagine Nation €4.500,- aan prijzengeld, te besteden aan de verdere ontplooiing van haar talent én een begeleidingstraject op maat t.w.v. € 2.000,- aangeboden door Cultuur-Ondernemen. Bovendien wordt de voorstelling opnieuw geprogrammeerd in het Compagnietheater.
De jury schreef: “Melody zet haar rol in De Meeuw op een persoonlijke edoch zeer vakbekwame manier neer. Stevig en met een zeer expressief fysieke aanwezigheid. Ze ontroert en overtuigt over de hele linie. Ze transformeert daarbij van kwetsbaar tot arrogant. Vol spelplezier geeft ze je inzicht in de roerselen van haar personage. Een genot voor het oog en voor het oor!” Klaver ontvangt € 1.000,- te besteden aan vliegtickets naar een film- of theaterstad naar keuze, € 2.000,voor workshops en masterclasses in de gekozen stad en een masterclass naar keuze van Kemna Training.
ITs NORMA DANCE AWARD
ITs RO THEATER AWARD
Benjamin Muller (ArtEZ Dansacademie)
On All Fours – Eva Jansen Manenschijn (HKU, Writing for Performance)
Uit het juryrapport: “Benjamin Muller trok onze aandacht in bijna elke scene. Zijn charmante en intelligente theateraanwezigheid werd versterkt door een krachtige lichamelijkheid en groot bewustzijn van de ruimte om zich heen. Verrassende en eigenzinnige dans ontstonden op onverwachte momenten en de kwetsbaarheid die hij ons showde was opmerkelijk”. Muller gaat er vandoor met € 2.000,- aan prijzengeld, beschikbaar gesteld door het NORMA fonds, te besteden aan de eigen ontwikkeling als danser.
“Eva bezit het uitzonderlijke talent om in slechts enkele zinnen een geheel nieuwe wereld tevoorschijn te toveren. Een wereld die bijna tastbaar is en de lezer dan wel toeschouwer volledig in zich op weet te zuigen. Met haar mooie beeldende taal roept de schrijfster een inktzwarte wereld op die er behoorlijk inhakt, en je voorlopig niet loslaat” aldus de jury. Ze wint een residency ter waarde van €4.000 bij het Ro Theater, om zo een nieuwe toneeltekst te kunnen beginnen én de mogelijkheid om met acteurs van het Ro Theater die tekst te presenteren aan publiek.
ITs KRISZTINA DE CHÂTEL AWARD
HET DEBUUT
Louis Vanhaverbeke (SNDO Amsterdam)
NXT LVL – Firma Draak (Nick Bos, Mathieu Wijdeven en Jip van den Dool (Toneelacademie Maastricht, Performing)
De jury: “Louis heeft een duidelijke focus, spreekt het publiek direct aan en houdt je hierdoor meteen bij de les. Kokito heeft diepgang en tart de grenzen van wat dans is; het onderzoekt op een spannende en persoonlijke wijze de relatie tussen physical movement en taal. Deze zoektocht sprak bijzonder tot de verbeelding en de jury ziet graag uit naar de verdere ontwikkeling van deze maker.” Vanhaverbeke (student SNDO Amsterdam) ontvangt € 4.500,- aan prijzengeld, te gebruiken voor verdere persoonlijke en artistieke ontwikkeling. Daarnaast mag hij zijn nieuwe choreografie vertonen tijdens het ITs Festival in 2015.
“Een technisch hoogstandje, zorgvuldig gemonteerd, sterk gespeeld en inhoudelijk consequent. De inhoud is weliswaar wat eendimensionaal maar wordt toch in slim in een kader geplaatst.” Metamorphosen – Greet Jacobs, Linda Lugtenborg en Femke Stallaert (Rits School of Arts Brussel) “De taal is mooi en de dames zijn erin geslaagd klassiek wereldrepertoire op een sterke en fantasierijke wijze naar het nu te halen. De dramaturgie komt hier en daar nog wat onevenwichtig over. Toch is de voorstelling een theatraal feest, visueel overweldigend en met lef en plezier gespeeld.”
31
32
33
Rhythm of the Night – Marijn Brussaard (Theaterschool Amsterdam, Mime) “Een verstild juweeltje. Deze maker slaagt er in het particuliere te overstijgen door zich, na zich uit te leven in muzikaal en seksueel hedonisme, volledig over te geven aan zijn eigen angst en onzekerheid en het publiek hier op indrukwekkende wijze deelgenoot van te maken.” Deze drie voorstellingen werden door Via Rudolphi geselecteerd voor Het Debuut; een tournee van 17 speelbeurten in 14 theaters in Nederland in het najaar van 2014.
ITs PARADE PAREL Body On - Tamar Blom en Kajetan Uranitsch
34
“Wat op het eerste oog misschien slechts een grensverleggend spelersonderzoek lijkt, ontwikkelt zich snel tot een compromisloos en zorgzame verbeelding van het menselijk samenzijn. Voortdurend zijn de makers in controle. Ze zijn zich steeds bewust van hun relatie tot elkaar, de ruimte en het publiek,” aldus het juryrapport. De winnaars van de ITs Parade Parel mochten tijdens de Parade in Amsterdam nog zestien voorstellingen spelen.
JURYLEDEN 2014 ITs Ton Lutz Award Pieter Kramer, Pol Eggermont en Nasrdin Dchar
ITs Krisztina de Châtel Award Suzy Blok, Jasper Weck, Anne Affourtit en Roni Haver Kemn-A-ward Houdijn Beekhuis, Bobby Boermans en Renee Fokker
ITs Parade Parel Marcus Azzini, Christiaan Mooij, Marie-Anne Rudolphi, Viktorien van Hulst en Nicole van Vessum
Het Debuut Marie-Anne Rudolphi, Maarten van der Cammen, Elsie de Brauw en Peer van den Berg ITs NORMA Dance Award Marcelle Schots, Heather Ware en Ty Boomershine
ITs Ro Theater Award Arthur Schmidt, Timen Jan Veenstra en Liet Lenshoek
Melody Klaver@MelodyKlaver 28 jun. Ongelofelijk! IK HEB HEM! De KEMN-A-WARD! Bizar! Ben er zo intens blij mee! Wat een beloning na 4 jaar hard werken! #itsfestival #afstuderen Viktorien van Hulst @viktorienvh · 26 jun. De jury van de ITs Parade Parel is eruit. We hebben een winnaar! Morgen bekendmaking in de award show @ITsFestival
CARRIÈRE
ITs STROOMT DOOR ITs Festival Amsterdam markeert het einde van een opleiding en het begin van een carrière. Om de jonge talenten een duwtje in de rug te geven zet ITs in op de doorstroming van dit talent. Zowel voorstellingen die op ITs getoond werden als voorstellingen die gepitcht zijn tijdens de ITs Pitch zijn terug te zien op andere podia en festivals, in binnen- en buitenland. Voor 2014 staat de teller op 80 speelbeurten voor voorstellingen die op de festivaledities van 2013 en 2014 in première gingen. Gezamenlijk bereikten ze meer dan 7000 bezoekers, voor zover bekend ten tijde van het verschijnen van dit jaarverslag. Een groot deel informatie over de doorstroom van de editie in 2014 zal in 2015 bekend worden, ten tijde van het verschijnen van dit jaarverslag.
35
BERENICE
KILL YOUR CHARACTER
Olivier Diepenhorst (De Theaterschool Amsterdam, 2013)
Moeremans & Sons (ArtEZ Toneelacademie, 2013)
Compagnietheater Amsterdam, 14 & 15 januari 2014 Toneelschuur Haarlem, 17 & 18 januari 2014 Theater aan het Spui Den Haag, 22 & 23 januari 2014 Theater de Lieve Vrouw Amersfoort, 31 januari 2014 Theater Kikker Utrecht, 4 & 5 januari 2014
Corrosia stad Almere, 14 februari 2014 Theater Ins Blau Leiden, 7 april 2014 Toneelschuur Haarlem, 8 april 2014 Theater aan het Spui Den Haag, 19 april 2014
DE STAAT VAN DE MENS
Moeremans & Sons (ArtEZ Toneelschool, 2013)
Saman Amini, Evelien Bosmans, Steef de Bot, Tine Cartuyvels, Fenneke Dam, Kay Greidanus, Tarikh Janssen, Jordy Klijn, Majd Mardo, Barbara Sloesen. (Toneelacademie Maastricht, 2013)
36
Compagnietheater Amsterdam, 9 & 10 februari 2014 NTG Gent, België, 2 april 2014
MY OWN PRIVATE DISASTER Flare Weekender Festival Manchester, Groot-Brittanië, 13 & 14 juni 2014
LOGORROICO, LOGORRHEA Floortje Doeksen (Fontys Dans academie Tilburg, 2013)
DISCO PIGS
De NWE Vorst Tilburg, 18 januari 2014 De Gouvernestraat Rotterdam, 30 april 2014
Jan Jasper de Vries (Regie opleiding, Toneelacademie Maastricht, 2014)
NOTHING NEW
Theater Kikker Utrecht, 19 november 2014
HET SLOT De Stormvogels (ArtEZ Toneelacademie, 2014) Minnemeers Gent Gent, België, 1 oktober 2014 Compagnietheater Amsterdam, 7 t/m 10 oktober 2014
Floortje Doeksen (Fontys Dans academie Tilburg, 2013) United-C Eindhoven, 19 & 20 december 2014 (onderdeel van Seasoning 4, 2014)
DEINEN ONDER HOGE BOMEN Kyra Bououargane (AP Artesis Antwerpen, 2014) Amsterdam Fringe Festival 5 t/m 8 september 2014
LADY WHITE
RAGMANROLLS
Merel Baldé (De Toneelschool Amsterdam, 2014)
Kim Hoogterp (Fontys Dansacademie Tilburg, 2013)
Amsterdam Fringe Festival, Amsterdam 7/8/13/14 september 2014
Acker Stadt Palast Berlijn, Duitsland, 24 t/m 26 oktober 2014
MICK JAGGER IS MY NIGHTMARE
HIPHOP
Marius Mensink (Toneelacademie Maastricht, 2013)
Maria Peralta (SNDO Amsterdam, 2013)
Tweetakt-Kaap Festival Utrecht, 11 april 2014 Amsterdam Fringe Festival Amsterdam, 4/5/10/11 september 2014 Flare Weekender Festival Manchester, Verenigd Koninkrijk, 13 & 14 juni 2014
Uferstudios Berlijn, Duitsland, 12 juli 2014
RHYTHM OF THE NIGHT
Theater Oberhausen Oberhausen, Duitsland, 7/13/15 februari & 13 maart 2014
Marijn Brussaard (Toneelschool Amsterdam 2014) De Parade Amsterdam, augustus 2014
THE RAIN KEEPS FALLING Tamar Blom (Paradeparel) (Toneelschool Amsterdam 2014) De Parade Amsterdam, augustus 2014
A WHOLE LOT OF NOTHING Wies Fest (HKU 2013) Vers Geplukt Amsterdam, 22 maart 2014
A POSSIBLE GOODBYE Michiel Cox (Toneelacademie Maastricht, 2014) Antwerp Fringe Festival Antwerpen, België, 6 & 7 september 2014
ANATOL Bram Jansen (Toneelacademie Maastricht 2012)
JAPAN Simon Tanguy (SNDO Amsterdam, 2012) Festival Maisons Sens Dessus Dessous Lyon, Frankrijk, 25 & 26 maart 2014
JAPAN.FEVER.MORE Simon Tanguy (SNDO Amsterdam, 2012) Festival Dance Lille, Frankrijk, 5 april 2014
L.O.V.E. ZOMEREDITIE Coproductie Dansmakers Amsterdam, Dansgroep Amsterdam en ITs Festival Amsterdam De Parade Utrecht, juli 2014 De Parade Amsterdam, augustus 2014
37
HET DEBUUT Theaterzaken Via Rudolphi organiseert het Debuut (Voorheen ITs Hits on Tour, daarvoor Best of ITs on Tour). NXT LVL, Rhythm of the Night en Metamorphosen reisden in het najaar in een triple bill langs theaters door Nederland. Een geweldige kans voor de jonge makers om hun werk aan een groot en landelijk publiek te tonen. Gastheer Oscar Kocken rondde de avonden af met een nagesprek.
38
Toneelschuur Haarlem, 19 & 20 september 2014 Theater Kikker Utrecht, 22 & 23 september 2014 Theater Bouwkunde Deventer, 26 september 2014 Theater Bellevue Amsterdam, 4 & 5 oktober 2014 Schouwburg Arnhem Arnhem, 8 oktober 2014 Theater aan het Spui Den Haag, 9 oktober 2014 Stadsschouwburg Groningen Groningen, 10 oktober 2014 Theater Ins Blau Leiden, 11 oktober 2014 Theaters Tilburg Tilburg, 15 oktober 2014 Stichting LUX Nijmegen, 16 oktober 2014 Corrosia Stad Almere, 21 oktober 2014 Vrijhof Cultuurcentrum Enschede, 23 oktober 2014 Stadsschouwburg de Harmonie Leeuwarden, 25 oktober 2014 De Lieve Vrouw Amersfoort, 31 oktober 2014
VERS GEPLUKT In samenwerking met het Amsterdams Festival Overleg (AFO) en het Compagnietheater werd in 2014 voor het eerst Vers Geplukt georganiseerd, om het publiek nogmaals te tonen welk talent er voortkomt uit de Amsterdamse festivals. Met een bundeling van de crème de la crème van het Amsterdamse festivalaanbod bood ‘Vers Geplukt’ een bonte programmering met jonge makers van topklasse. Uiteenlopend van interactieve installaties voor kinderen tot opzwepende ritmes van een percussiegroep, was er de hele dag en avond van alles te zien, te doen, te horen en te beleven in het Compagnietheater. Op het programma stonden korte optredens met muziek, theater, kleinkunst, maar ook animaties, filmvertoningen en talkshows met jonge makers. De deelnemende festivals aan Vers Geplukt waren het ITs Festival, IDFA, Amsterdams Kleinkunst Festival, CineKid, Imagine Fim Festival, KLIK Animation Festival, Grachtenfestival, Over het IJ Festival en de Parade. De talkshows werden georganiseerd door INSTED. Wies Fest studeerde in 2013 af aan de HKU acteursopleiding en heeft met haar solo op verschillende festivals gespeeld. Het ITs Festival heeft haar voorstelling voorgedragen als hun bijdrage aan Vers Geplukt.
CULTUREEL ONDERNEMERSCHAP
ITs ONDERNEEMT Dankzij de structurele subsidie van de gemeente Amsterdam, had Stichting ITs Festival een financiële basis om op verder te bouwen. De opbouw van de overige middelen is in de afgelopen twee edities echter sterk gewijzigd. In 2013 moest ITs het door de bezuinigingen stellen zonder de structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten. In 2014 kwam daarbij dat ITs geen aanspraak kon maken op Europese subsidie, doordat twee subsidieperiodes niet op elkaar aansloten en het ITs zich precies in deze tussenperiode afspeelde. Hierdoor was er wederom een significant kleiner budget te besteden voor de 25e jubileumeditie van het festival, in vergelijking met de editie daarvoor. De structurele subsidie maakte 28% uit van het totaalbudget. De gemeente leverde nog een aanvullende subsidie voor het jubileum. In 2014 verkreeg ITs de overige 70% van de baten uit sponsorgelden, private fondsen, samenwerkingen en kaartverkoop. Om te kosten te drukken heeft ITs wederom kritisch gekeken naar de uitgaven en zijn personeels-, productie en publiciteitskosten beperkt waar mogelijk.
39
PUBLIEKE EN PRIVATE SUBSIDIES Naast de structurele subsidie van de gemeente Amsterdam werd ITs in 2014 ondersteund door het VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, NORMA Fonds, Stichting Zabawas, Dr. Hofstee Stichting, Gravin van Bylandt Stichting, De Oostenrijkse Ambassade in Den Haag en de Vlaamse Vertegenwoordiging. Het Amsterdamsche Fonds en het Evenementenfonds van de gemeente Amsterdam deden een bijdrage specifiek geoormerkt voor de jubileumprogrammering. Hun gezamenlijke bijdrage bedroeg €124.720,- ruim 30% van de begroting.
40
Een belangrijke vaste inkomstenbron is de verkoop van routekaarten , die verschillende opleidingen afnemen voor hun jongerejaars studenten. Aangezien deze kaarten ruim voor het festival verkocht worden, is ITs in een vroeg stadium verzekerd van deze inkomsten. Net voor en tijdens het festival schiet de kaartverkoop vervolgens omhoog door de reguliere verkoop. In totaal ontving ITs €37.459,- via de kaartverkoop voor voorstellingen, ruim 9% van het totale budget. Tenslotte verkreeg ITs €2000,- aan inkomsten met de kaartverkoop voor het eindfeest, inkomsten van de bar van het Compagnietheater, het organiseren van een bedrijfsuitje voor het personeel van het IBIS Stopera Hotel en andere kleinere activiteiten.
SPONSORS Al een paar jaar kan ITs rekenen op de steun van een aantal trouwe sponsors. IBIS hotel bood wederom een fikse korting, die het voor
ITs betaalbaar maakte om internationale spelers en gasten van overnachtingen te voorzien. Bovendien doneerde IBIS een extra bedrag t.b.v. het jubileumjaar. V&D en Food&Jazz DJ’s leverden lunch en diner met een korting, waardoor er naast accommodatie ook catering geboden kon worden. De huur van theaters is een grote kostenpost, maar Compagnietheater, Theater Frascati, de Brakke Grond en Doelenzaal gaven allemaal korting en dachten mee in het compacter programmeren van de zalen, waarmee de kosten draaglijker werden. Ook Heman, Aukes Theatertechniek, Beamsystems en MacBike boden een korting voor de door hen geleverde diensten, waarmee de productiekosten van het festival verlaagd werden. Kemna Casting, Stichting Imperium, het RO Theater, Imagine Nation, het NORMA Fonds en Cultuur-Ondernemen droegen bij aan de awards en CJP en Nice2Know sponsorden een deel van de marketingkosten. Payrollingbedrijf Tentoo en ACT acteursbelangenvereniging sponsorden de netwerkborrel voor studenten en professionals tijdens ITs. Veel publieke en commerciële instellingen hebben in 2014 een voorstelling geadopteerd voor €500 per stuk. Dit betrof Kemna Casting, Stadsschouwburg Amsterdam, Copper & Co, GCM Advocaten, Henneman Agency, Montecatini Talent Agency, AvroTros, WallisFinkers, The Publicity Company, MoverShaker, FrisMedia, New Productions, Groen Casting, Column Film, VBVB, HEMA, Stadsschouwburg Utrecht, Cultuur-Ondernemen, DommelGraaf en Cornelissen, Imagine Nation, Albert Verlinde Entertainment, Senf Theaterpartners, Gonsalves Jardin de Ponte Accountants, Stichting ASK en de Janivo Stichting.
In totaal heeft dit €17.500 opgeleverd. Daarnaast hebben deze partijen ook op andere wijzen geholpen. Zo is een vervoerskwestie binnen het festival van 2014 opgelost doordat de Soldaat van Oranje-castbus beschikbaar werd gesteld door New Productions/Brouwers Tours. In totaal kwam het sponsorbedrag voor 2014 neer op €76.525 wat neerkomt op ruim 18% van de begroting.
PARTNERS De Nederlandse dans- en theateropleidingen zijn de belangrijkste partners van ITs. Zij dragen zorg voor de productie van de voorstellingen en leveren daarnaast technici. Hun betrokkenheid is essentieel voor ITs om jong talent te presenteren. Naast afname van routekaarten leverden de deelnemende opleidingen in 2014 bij wijze van noodhulp in het jubileumjaar ook een bijdrage per programmaonderdeel in het festival en bekostigden ze zelf de catering voor hun spelers. In totaal kwam deze bijdrage neer op €13.600. Bovendien heeft de ArtEZ Dansacademie in Arnhem nog een extra bijdrage geleverd door een voorstelling te maken speciaal voor de openingsavond van de jubileumeditie. Dit gebeurde in samenwerking met orkest De Ereprijs. De buitenlandse opleidingen dragen naast de productiekosten van de voorstellingen over het algemeen ook zorg voor de eigen reiskosten.
Verschillende programmaonderdelen kwamen tot stand met behulp van verschillende samenwerkingspartners. Door samenwerking met Dansgroep Amsterdam en Dansmakers Amsterdam kon de voorstelling L.O.V.E. gerealiseerd worden en op de openingsavond van ITs in première gaan. Bovendien kwam er via Dansgroep Amsterdam nog een bijdrage vanuit het Ministerie van OCW beschikbaar. ITsINSTED droeg zorg voor een groot deel van het inhoudelijke programma. Zij organiseerden de ochtendgesprekken bij de regievoorstellingen en programmaonderdelen als Meet Young Directors, Salon: Mime, en Work in progress. CJP organiseerde met ITs de workshops acteren en dans voor jongeren. De Tekstsmederij was inhoudelijke en organisatorische partner voor de jubileumlezingen. Met de expertise en communicatiekanalen van de partners brengt ITs inhoud en verdieping naar het festival en heeft ze een groter bereik, wat in een sterker festivalprogramma resulteert.
41
42
43
STRATEGIE EN CAMPAGNE
COMMUNICATIE EN MARKETING 44
Iedereen is welkom op ITs Festival Amsterdam! Doordat ITs in de basis onbekend talent programmeert, bestaat een groot deel van het publiek uit professionals die komen scouten of aankomend professionals die komen leren. Het overige publiek bestaat uit cultureel geïnteresseerden en mensen uit de brede periferie van het werkveld. Met het wegvallen van de productiehuizen in 2013 is de noodzaak voor het bereiken van deze laatste – reguliere – publieksgroep via ITs gegroeid. Spelen voor publiek creëert immers draagvlak; ambassadeurs en fans zijn naast de erkenning door het werkveld essentieel in de ontwikkeling van de jonge makers. In deze 25e festivaleditie wordt dan ook ingezet om het festival meer te ontsluiten voor non-professionals. De slogan voor 2014 is het actieve “Ontdek”, in tegenstelling tot het passieve “Get Discovered” waarmee in 2013 de nadruk bij het gepresenteerde talent lag. In lijn met het toegankelijke willen maken van het festival, wordt naast Engels als voertaal ook Nederlands ingezet bij specifieke uitingen om het communiceren met bepaalde doelgroepen te vereenvoudigen. Met “Ontdek” wordt het publiek uitgenodigd om kennis te maken met het festivalaanbod. Buiten de kaders van het theater wordt het talent getoond, met pop-up theater in de openbare ruimte en tijdens de openingsavond van het festival in het Vondelpark Openluchttheater.
MIDDELEN Aangezien het totaalbudget gehalveerd was ten opzichte van het jaar ervoor, is ook het budget voor communicatie en marketing met de helft verminderd. Op basis van de beschikbare financiële middelen voor communicatie en marketing ITs 2014 werd gezocht naar een betere balans tussen de kosten van de uitingen en het effect hiervan. Er is een nieuwe mobiele website gebouwd om het volledige festivalprogramma van het festival te communiceren. Daarnaast werden A2 posters en festivalfolders op sleutellocaties verspreid, in plaats van A0 posters een uitgebreid magazine. Op beide zaken is vanuit het publiek en de partners positief gereageerd. De folder werd tevens bijgevoegd bij de Theatermaker van juni 2014. Via social media werden ontwikkelingen, nieuws, oproepen en korte berichten gedeeld. Het aantal mensen dat ITs via Facebook en Twitter volgt is gestegen van respectievelijk 1.362 en 784 in 2013 naar 1.660 en 1.153 in 2014. Tot slot werden uitnodigingen verstuurd en persberichten verspreid.
aandacht te bieden aan ITs. NRC Handelsblad presenteerde de dag van de opening een spread, het Parool schreef een uitgebreide aankondiging. De Telegraaf en Volkskrant recenseerden de openingsavond. Daarnaast plaatsen al deze dagbladen recensies gedurende de rest van het festival. Online was er aandacht via o.a. www.theaterkrant.nl, www.depit.nl en www.cultuurbewust.nl. De directie van het festival en een aantal van de talenten die zich dit jaar op ITs presenteerden, waren op de radio te horen bij RTV Noord-Holland en Amsterdam FM.
PUBLIEK
FREE PUBLICITY
Publieksaantallen Omdat er minder middelen beschikbaar waren, is het marketingbudget met de helft verminderd waardoor met name de outdoor zichtbaarheid (driehoeksborden, vlaggen) beperkt bleef. De planning van ITs liep dit jaar ook niet helemaal gelijk met die van de opleidingen, die binnen de professionele publieksgroep normaliter een belangrijk deel van de kaarten afnemen.
Beperking maakt creatief. Een kleiner budget voor communicatie en marketing noopte om nog sterker in te zetten op virality en andersoortige free publicity. In de keuze van de programmering van het festival met onder meer de opening in het Vondelpark Openluchttheater en pop-up theater in de stad werd hier rekening mee gehouden. Bovendien vormde het 25-jarig jubileum aanleiding voor veel dagbladen om redactioneel
Om budgettaire redenen zijn meerdere voorstellingen vrij laat in de planning op dezelfde dag in dezelfde zaal geprogrammeerd. Dit was alleen mogelijk in de grotere zalen (oftewel: Frascati 1 i.p.v. Frascati 2). Dit had effect op de zaalbezetting, welke in 2013 was gegroeid tot 79%, ten opzichte van 75% in 2012 en 70% in 2011. In 2014 liep de zaalbezetting terug tot 67%. Het aantal bezoekers was 5.149 ten opzichte van
45
46
47
5.273 in 2013. Door een toegenomen capaciteit is de zaalbezetting dus aanzienlijk gedaald, terwijl het absolute aantal bezoekers slechts in kleine mate is afgenomen, wat aantoont dat de noodgedwongen aanpassingen in de marketingaanpak (in een WK-jaar!) positief zijn uitgepakt. Een aantal onderdelen van het randprogramma zijn afgelast, enerzijds om budgettaire redenen (afterparties), anderzijds bij het uitblijven van voldoende publiek (talkshows). De bezoekcijfers voor het randprogramma liep daarmee terug van circa 3.200 naar circa 1.200.
48
Publieksonderzoek Het 25-jarig jubileum van ITs in 2014 is aangegrepen om het publiek in kaart te brengen en hen aan de tand te voelen over het festival. Wie zijn de ITs bezoekers en wat vinden zij van het festival? Hieruit blijkt dat ITs een relatief jong publiek heeft. 30% is tussen de 19 en 26, 29% is tussen de 27 en 35 jaar oud. Verder vormt de 56-plusser met 19% ook een belangrijke leeftijdscategorie. Het ITs publiek komt uit heel Nederland en daarbuiten, maar het zwaartepunt ligt met 60% in Amsterdam. De respondenten gaven aan regelmatige theaterbezoekers te zijn (4 keer per jaar of vaker buiten ITs om). Interesse naar de nieuwe generatie theatermakers is de belangrijkste reden om naar ITs te komen (30%). Voor 25% van de respondenten was het hun eerste ITs Festival-ervaring. Driekwart van alle respondenten die het ITs dit jaar bezochten en geeft aan volgend jaar zeker weer te komen. Gemiddeld genomen werd het ITs met een 7,5 beoordeeld.
We hebben onderzocht in welke mate publiek contextualisering nodig heeft om het werk van de afstudeerders optimaal te kunnen beleven. Conclusie is dat het gros van de respondenten een randprogrammering van toegevoegde waarde vindt. Er is wel discussie over hoe die programmering er uit moet zien. Niet alleen over de focus (verdieping, ontmoeting) maar ook de vorm (inleiding, nagesprek). Respondenten zijn afgelopen jaar met name door de eigen kanalen van het ITs Festival bereikt, te weten de website, nieuwsbrief, social media kanalen en programmaflyer. Maar zeker ook via het netwerk van de afstudeerders, via hun opleiding én via de deelnemende theaters. Informatiebronnen als andere websites, kranten, magazines, radio en tv scoren laag, maar bereiken wel de theaterliefhebbers en allround cultuurconsumenten. Uit het onderzoek blijkt dat 56-plussers hun informatie over ITs met name uit de festivalfolder halen, wat er op wijst dat we een goede weg ingeslagen zijn door toch een festivalflyer uit te brengen, in aanvulling op de nieuwe mobiele website.
Het publieksonderzoek heeft veel nuttige inzichten opgeleverd, met name ten opzichte van de mate waarin verschillende media welk publiek bereiken. Aan de hand van het onderzoek rezen echter ook een aantal nieuwe vragen. De inzichten die dit jaar zijn verkregen zullen gebruikt worden voor verder (jaarlijks) publiekonderzoek.
JUBILEUMEDITIE
TERUGBLIK De festivaleditie van 2014 voelde als een wervelwind met een turbulente aanloop. Uiteindelijk is er toch een compleet festival georganiseerd, met een aantal aanpassingen. In de voorbereiding heeft de festivalorganisatie de nodige hordes moeten nemen, waarin het openluchtprogramma een grotere uitdaging bleek dan verwacht. De stap naar buiten was echter niet alleen voor de festivalorganisatie een uitdaging. Ook voor de leveranciers van de ITs voorstellingen en andere beoogde partners bleek het een lastige vraag. In eerste instantie waren er meer pop-up voorstellingen gepland. Er zou een scene van Karel ende Elegast in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam uitgevoerd gaan worden, maar uiteindelijk durfde de schoolleiding het niet aan om dit optreden toe te zeggen, omdat lang onduidelijk bleef hoe de voorstelling er uiteindelijk uit zou komen te zien. Tevens zou er bij Vondel CS een balkonscene van Romeo en Julia opgevoerd worden, maar vrij laat bleken studenten te druk te zijn om dit daadwerkelijk uit te kunnen voeren. Verder had een acteur een korte voorstelling gemaakt over het schilderij Who’s afraid of red, yellow and blue. Dit was aanleiding om contact te zoeken met het Stedelijk Museum voor een pop-up. Zij reageerden enthousiast, maar om verschillende juridische redenen kon er uiteindelijk geen voorstelling bij het betreffende schilderij gerealiseerd worden. De studenten die uiteindelijk wel de pop-up hebben gedaan vonden het een goede ervaring. De organisatie van ITs is tot de conclusie gekomen dat pop-ups in essentie mooie ontmoetingen kunnen veroorzaken die ook festivalbezoek genereren. De jonge talenten die in hun afstudeerperiode zitten ervaren echter ook de druk vanuit de opleiding, waardoor ze “teruggefloten” kunnen worden. Kort op het
festival was het moeilijk om vervangende acts te vinden, met een locatie die daarbij aansloot. Eveneens door verplichtingen vanuit school was het realiseren van een toneelinvulling van het openingsprogramma erg ingewikkeld en konden er minder studenten aanwezig zijn bij de openingsavond van ITs dan normaal. Desondanks, en ondanks het koude weer, werd er toch een groter en breder publiek bereikt dan bij een reguliere opening. In dat opzicht was de opening van 2014 geslaagd. Gestuurd door de nieuw ontstane financiële situatie zijn er allerlei aanpassingen in het festival gemaakt, zoals bij de verschillende hoofdstukken van dit jaarverslag reeds beschreven. Het internationale aanbod was bescheiden. Door een aangepast en dus kleiner randprogramma, werd er significant minder publiek bereikt ten opzichte van 2013. Het voorstellingspubliek liep slechts in zeer beperkte mate terug, wat met een gehalveerd publiciteitsbudget niet anders dan positief geïnterpreteerd kan worden. Door een zaal op een dag voor twee verschillende voorstellingen te gebruiken, werd bespaard in de zaalhuur. Hierdoor kon het artistiek inhoudelijk programma volledig overeind blijven en kwam ook meer publiekscapaciteit vrij, wat weer mogelijkheden biedt voor de komende editie. De organisatie van ITs is tevreden met het resultaat dat uiteindelijk is bereikt. Samen met de resultaten van het publieksonderzoek – gelukkig is nagenoeg iedereen van plan het komende festival te bezoeken – en de bevindingen van de Schaduwploeg, bood de jubileumeditie een berg aan waardevolle inzichten, aan de hand waarvan weer besluiten kunnen genomen voor de nabije toekomst en de komende 25 jaar.
49
25 JAAR ITs FESTIVAL
COLOFON Zakelijk directeur Jasminka Beganovic Artistiek directeur Theu Boermans Artistiek leider dans Tim Persent Festivalcoördinator en hoofd productie Marije Evers
50
Hoofd marketing en publiciteit Tessa Harmsen Hospitality Nynke Joustra ITsINSTED Ben Visser Hoofd Techniek Marco Steenks Bestuur Robert Samkalden, voorzitter Jan Lau, penningmeester Mei Li Vos, Rien Sprenger Noraly Beyer, Liselore van der Heijden Jaarverslag Tekst en eindredactie Jasminka Beganovic, Tessa Harmsen, Nynke Joustra Ontwerp en opmaak Janneke Visser Fotocredits Jochem Jurgens Campagnebeeld 2014 Studio Jona
ITs FESTIVAL 2014 WERD MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR: SUBSIDIËNTEN
PARTNERS 51
MEDIAPARTNERS
ITS FESTIVAL AMSTERDAM Oudezijds Achterburgwal 188 1012 DX Amsterdam
[email protected] 020-5305560 www.itsfestivalamsterdam.com © ITs Festival Amsterdam, december 2014