AntiPestprotocol
St. Jozefbasisschool April 2015
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 1
Inhoudsopgave Inhoudsopgave
2
Inleiding
3
Plagen of pesten?
4
Signalen van pesten
5
Pesten via internet (cyberpesten)
7
Wat doen wij als school?
9
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 2
Inleiding Het team van de St. Jozef basisschool vindt het van belang dat ieder kind zich gelukkig en sociaal geaccepteerd voelt. In de klas en buiten op de speelplaats moeten de kinderen in een veilige sfeer kunnen leren en spelen met elkaar en zich op een positieve manier kunnen ontwikkelen. Om dit te kunnen realiseren, hebben we een aantal afspraken gemaakt, op schoolniveau, op het gebied van plagen en pesten. Dit om zowel op school als op internet respectvol om te gaan met elkaar. De afspraken die hiervoor gemaakt zijn, zijn hier beschreven en zullen regelmatig aan de orde komen. Als school hebben wij drie basiswaarden van gewenst gedrag die wij nastreven, namelijk: • Respect: het accepteren van elkaar, beleefd zijn en openstaan voor anderen. • Veiligheid: het rekening houden met anderen, geen geweld, op welke manier dan ook. • Verantwoordelijkheid: het verantwoordelijk zijn voor je eigen gedrag en het netjes omgaan met de materialen.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 3
Plagen of pesten? Plagen Het belangrijkste kenmerk van plagen is dat kinderen aan elkaar gewaagd zijn. De ene keer doet het ene kind iets en de andere keer de andere, niet altijd leuk, maar zeker niet bedreigend. Op deze manieren leren kinderen omgaan met conflicten en uitdagen. Bij plagen is er sprake van gelijkwaardigheid. Er is geen duidelijke rolverdeling wie de plager is en wie de geplaagde. Plagen heeft niet de intentie om een persoon te kwetsen.
Pesten Het belangrijkste kenmerk van pesten is dat dit bedreigend is. Daarnaast gebeurt pesten niet eens een keertje, maar herhaaldelijk, meestal elke dag. Er is bij pesten sprake van een machtsspel. De pester speelt de baas over de gepeste. De pester pest om de persoon te kwetsen en te vernederen. De gepeste is in de klas meestal niet sociaal geaccepteerd. Er zijn twee soorten pesten: • Actief pesten: de pester verricht actief provocerend en agressief gedrag en vernedert het gepeste kind openlijk. • Passief pesten: de pester sluit het gepeste kind buiten en negeert deze. Dit is pesten op een meer mentaal vlak. Dit kan net zoveel pijn doen als fysiek pesten.
Rollen bij pestgedrag De pester (de dader) Deze kinderen worden vaak gezien als sterkeren van een groep. Ze reageren eerder op agressief gedrag en hebben grotere drang om zich te bewijzen. Dit doen ze door populariteit af te dwingen en te provoceren. Er is in het geval van pesten meestal geen schuldgevoel aanwezig. De pester kan minder vaardig zijn op sociaal gebied en vindt het lastig vriendschappen te onderhouden. Daarnaast kan er ook sprake zijn van een negatief zelfbeeld bij de pester. De gepeste (het slachtoffer) Het gepeste kind wordt vaak gezien als zwakkere van de groep, is vaak wat stiller en beschikt over minder zelfvertrouwen en vooral weerbaarheid. Ook kan een persoon gepest worden omdat hij/zij er net wat anders uitziet of andere hobby’s heeft dan de kinderen in zijn/haar klas of leefomgeving. De meelopers en omstanders Deze groep speelt een cruciale rol bij het pesten. Zij kunnen het pestgedrag in stand houden door aandacht te geven, ook al doen zij niet actief mee aan het pesten. De aandacht die de pester krijgt, spoort aan om door te gaan met pesten. Er zijn veel soorten omstanders: helpers helpen de gepeste, de meeloper pest mee, omdat ze zelf bang zijn gepest te worden. De stille kinderen keuren het pestgedrag niet goed, maar doen hier niks aan. De stiekeme kinderen keuren het pestgedrag ook niet goed maar moedigen stiekem aan door anderen erbij te halen. De buitenstaander bemoeit zich nergens mee.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 4
Signalen van pesten Pesten kan duidelijke vormen aannemen en kan een onveilig klimaat in de klas creëren. Meestal wordt de schuld van het pesten op het slachtoffer zelf afgeschoven, het kind zou bijvoorbeeld anders zijn of niet weerbaar. Het is dus een kindprobleem in plaats van een groepsprobleem. Dit is niet de goede aanpak. Het erkennen van het groepsprobleem vormt juist de basis om het pesten aan te pakken. Er zijn van alle partijen duidelijke signalen die in de klas op te merken zijn: De gepeste (zondebok) • Claimgedrag: de gepeste leerling claimt het kind dat aardig voor hem is, omdat hij/zij zo blij is dat hij/zij aardig is. Dit kan voor het behulpzame kind zo verstikkend werken dat hij/zij het gepeste kind links laat liggen en de gepeste leerling zich gaat afvragen of er echt wat met hem/haar aan de hand is. • Klikken: het gepeste kind helpt de leerkracht ongewild in de hoop dat hij/zij hem of haar gaat helpen als tegenprestatie. • Omkoopgedrag: de gepeste leerling probeert andere kinderen voor zich te winnen door diensten of producten te geven, zoals geld of snoep of door dingen voor kinderen te doen, in het ergste geval kan dit zelfs stelen zijn. • Agressief gedrag: door agressief te zijn probeert het gepeste kind de aandacht af te leiden. Dit doen zij vooral tegen leerlingen die in lagere klassen zitten of tegen leerlingen in hun eigen klas die net iets boven hen staan in de rangorde. Dit komt voort uit pure wanhoop en op dat moment valt er zelfs te zeggen dat het kind het pestgedrag op zichzelf afroept. Dit is echter geen bewijs van schuld maar van machteloosheid. De pester • Alle kinderen uit de klas weten wie de pestkoppen zijn, al voordat de leerkracht dit weet. • Bij bijna alle pestkoppen is er sprake van bepaalde frustratie. Dit kan in de thuissituatie liggen, maar ook in de schoolsituatie. Het is een probleem dat niet geuit kan worden naar de veroorzakers van deze frustratie, simpelweg omdat deze te onbereikbaar is of te sterk. De agressie wordt verplaatst naar iemand die wel aan te pakken is. Het kan zijn dat de ouders van het kind constant ruzie hebben, dit is frustrerend voor het kind, maar kan dit niet geuit naar ouders en er wordt een uitweg gezocht om dit wel te kunnen uiten. • Als je de pester vraagt waarom hij pest, worden er altijd lichamelijke of sociale dingen benoemd, zoals: hij/zij is dom of heeft een bril, etc. Dit wordt benoemd door de pester om het pestgedrag te rechtvaardigen en het lijkt het de schuld van de gepeste leerling zelf. Zoals hierboven als benoemd wordt, het lijkt een kindprobleem.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 5
De middengroep • Deze groep is dubbelhartig, de ene keer pesten ze mee, de andere keer helpen ze de gepeste leerling, maar het kan ook zo zijn dat de middengroep zich er niet mee bemoeit. • Het gepeste kind ziet deze groep eerder als onbetrouwbaar, omdat deze geen hulp biedt. Deze groep is te bang om zelf gepest te worden. • Leerlingen praten met bijvoorbeeld hun ouders over de leerling die gepest wordt. Ze zien de situatie als bedreigend, bang om zelf gepest te worden, maar doen hier niks aan. De leerkracht • Het is belangrijk,als leerkracht de signalen goed op te merken. • Het kan voor de leerkracht moeilijk te zien zijn of er gepest wordt en door wie. • Als het probleem wel gezien wordt, voelt de leerkracht zich vaak machteloos en leeft mee met de gepeste leerling. De ouders • Voor de ouders is het een onaangename ervaring als ze erachter komen dat hun kind gepest wordt. Dit roept onmacht en frustratie op. • Enkele reacties kunnen bijvoorbeeld zijn: - Naar school gaan ( dit is overigens de beste optie, veel ouders durven dit niet, omdat ze bang zijn de situatie te verergeren.). - Het vertonen van claim-omkoopgedrag ( omdat de gepeste leerling zelf geen vrienden kan maken, zorgen de ouders hier maar voor). - Het beschermen van hun kind (het ophalen en wegbrengen van het kind en zoveel mogelijk controleren). - De ouders gaan naar de pestkop ( deze actie wordt het sterkste afgeraden, omdat dit de situatie kan verergeren. - Het heft in eigen hand nemen, dus zelf de situatie oplossen.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 6
pesten via internet (cyberpesten) Cyberpesten is een veel besproken probleem dat steeds meer opkomt door het toenemende gebruik van internet en sociale media. Er zijn veel vragen over vanuit ouders, maar ook vanuit leerkrachten. Dit komt ook omdat de jeugd van nu opgroeit met de computer en de oudere generatie alles nog moet ‘omarmen’. Dit kan zorgen voor een machteloos gevoel. Het kind kan bijvoorbeeld communiceren via sociale netwerken als Facebook, zonder dat de ouders dit weten. De beste tip die gegeven kan worden is: laat een jong kind nooit alleen met een computer. Zorg ervoor dat je het kind kunt zien. Dit wordt door verschillende onderzoekers op het gebied van ICT en de jeugd beaamd. Vraag het kind wat er online allemaal gebeurt, met wie ze gepraat hebben etc. Toon interesse in de online wereld van je kind. Ook is het belangrijk dat er duidelijke afspraken gemaakt worden op het gebied van het doorgeven van persoonlijke gegevens via internet. Ga er nooit vanuit dat het kind het allemaal wel weet. Foto’s die op internet gezet worden, kunnen er immers nooit meer af. Internet heeft vele gezichten. Het kan erg leuk zijn, maar brengt ook risico's met zich mee . Een voorbeeld kan zijn, dat anderen achter het wachtwoord van bijvoorbeeld het account van MSN, Facebook, Runescape etc.van het kind komen. De gevolgen hiervan zijn dat het kind niet meer op zijn/haar account kan of erger dat de online identiteit van het kind (tijdelijk) wordt overgenomen. Een ander kind kan namens het kind bijvoorbeeld berichten en foto's plaatsen. In de "echte "wereld kan het kind vervolgens daarop aangesproken worden of gepest. Een ander risico is online pesten. Dit kan in de vorm zijn van: het sturen van mailtjes en bedreigingen, bedreigingen van sociale media, filmpjes van de gepeste op Youtube zetten, persoonlijke gegevens van het gepeste kin online zetten of de online identiteit van iemand gebruiken. Online pesten is dan ook zeker iets om bij stil te staan, aangezien de aantallen groter worden. Cyberpesten gebeurt meestal thuis en is dus buiten bereik van de school. Toch ervaart de school ook belemmeringen hiervan, doordat er een onveilige sfeer in de klas ontstaat. Wij maken binnen de school afspraken over het gebruik van internet in de klas, door middel van het computerprotocol voor de bovenbouw. Hierin staan afspraken waaraan de leerlingen zich moeten houden op het gebied van internet en sociale media. Daarnaast is het niet toegestaan om videobeelden en/of foto’s zonder toestemming te maken van medeleerlingen en leerkrachten. Dit ter beveiliging van de privacy van zowel de kinderen als de leerkrachten. Daarnaast is het erg belangrijk dat de school, de ouders en de betrokken leerling dit probleem samen aanpakken. Het belangrijkste is om te luisteren naar het kind. Wat is er gaande? Op welke manier wordt het kind gepest en via welke media? Daarnaast is het belangrijk om ‘bewijsmateriaal’ te verzamelen. Sla berichten op of maak een screenshot van een gesprek. Hier kan namelijk veel mee gedaan worden. Cyberpesten is mogelijk strafbaar, dus is het altijd juist om berichten te bewaren. Verder is er een mogelijkheid om de dader op te sporen, als deze niet bekend is. Dit kan bijvoorbeeld via de server of een IP-adres. Mocht de dader op onze school zitten dan wordt deze bestraft met een gele kaart als eerste stap.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 7
Voor de ouders van een gepest kind is het in alle gevallen zeer belangrijk om dit op school te bespreken, zodat er wat aan gedaan kan worden. Er is ook de mogelijkheid om naar de school of leerkracht te informeren van pestgedrag. Ook wordt er in de klas gesproken over digitaal pesten en is er veel informatie beschikbaar op het gebied van kinderen en sociale media. Er is een informatieboekje voor ouders over sociale media (bijlage 1). En er is een protocol voor leerkrachten over het gebruik van social media (bijlage 2). Hieronder staat een stappenplan voor de leerkracht uit de brochure ‘digitaal pesten’ van mijnkindonline.nl
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 8
Wat doen wij als school? Alle betrokkenen in pestsituaties hebben recht op hulp. Dit betekent dat wij hulp geven aan de gepeste leerling, de ouders, maar ook de pester en de ouders van de pester, de meelopers, de zwijgende middengroep en de ouders hiervan. Hulp aan de gepeste leerling De leerkracht biedt de gepeste leerling hulp door bijvoorbeeld extra toezicht te houden in de kleedkamer of op het speelplein. De begeleiding van het kind is van groot belang. Het gaat hier om het verwerken van eerdere onaangename ervaringen en het voorkomen van nieuwe. De gesprekken met de leerling worden gevoerd met de groepsleerkracht of vertrouwenspersoon. Wanneer het kind het niet aan de groepsleerkracht durft te vertellen, mag hij/zij ook naar een andere leerkracht gaan. Dit wordt dan teruggekoppeld aan de groepsleerkracht en het team, zodat wij er alles aan kunnen doen om te helpen. Ook kan de leerling zijn/haar ervaringen van zich af tekenen of schrijven. Eventueel is er ook hulp van buitenaf beschikbaar, zoals schoolmaatschappelijk werk of een psycholoog. Met de ouders wordt steeds overlegd wat de volgende stap is die gemaakt kan worden. Hulp aan de pester De pester is niet goed in staat om op respectvolle wijze met anderen om te gaan en heeft hier hulp bij nodig. Deze hulp kan uit een verschillend aantal activiteiten bestaan: • Slecht-nieuws gesprek: duidelijk aangeven dat dit gedrag niet geaccepteerd wordt. Hier wordt een verslag van gemaakt in het leerlingvolgdossier. • Een afspraak maken voor een vervolggesprek, met daarbij eventuele sancties. • Het pestgedrag wordt binnen het team gemeld, zodat iedereen alert kan reageren • De betrokken ouders worden geïnformeerd en er wordt een verslag gemaakt in het leerlingdossier. • Als het gedrag voortduurt, wordt er een probleemoplossend gesprek gevoerd en wordt er geprobeerd te achterhalen wat de oorzaak is van het pestgedrag. Ook worden er diverse maatregelen genomen die op de volgende pagina benoemd worden. • Als het gedrag blijft aanhouden wordt er deskundige hulp van buitenaf ingeroepen. Dit kan bijvoorbeeld schoolmaatschappelijk werk zijn • Zonodig wordt het kind verwezen naar een andere vorm van onderwijs. Hulp aan de meelopers en de zwijgende middengroep Deze groep is van cruciaal belang in het pestproces. Zij kunnen het pesten aanwakkeren door geen actie te ondernemen of zelf mee te doen, maar zij kunnen er ook voor zorgen dat het pesten stopt door het op te nemen voor de gepeste leerling. Wij spelen in op de groep door te praten over hoe er gehandeld moet worden in deze situatie. Hulp aan ouders • Met de ouders van het gepeste kind wordt er overleg gepleegd over de aanpak van de huidige situatie. Wat zijn de stappen die er genomen moeten worden etc. • Met de ouders van de pester wordt gesproken over het gedrag van hun kind, dat dit verbetering behoeft en het kind op sociaal gebied zorgwekkend gedrag vertoont. • De ouders van de zwijgende middengroep en meelopers moeten weten dat zij ook bij de leerkracht terecht kunnen met dit probleem. Ook krijgen ouders advies om stelling in te nemen als ze hun kind over het pestgedrag horen.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 9
Als school doen wij er alles aan om het pesten zowel online als offline zoveel mogelijk te voorkomen en aan te pakken. Dit doen we door preventieve maatregelen te nemen. • Er wordt regelmatig in de klas gepraat over pesten, hierbij komt nu ook het pesten op internet. • Er is een computerprotocol opgesteld voor de leerlingen van de bovenbouw met daarin afspraken over het gebruik van de computer en internet op school (bijlage 3). • Er wordt aan het begin van het jaar in elke klas een groepscontract ondertekend. Met daarin de regels waaraan elk kind zich moet houden. • Ook werken wij als school met de methode ‘Kinderen en hun sociale talenten’. Dit is een methode die de sociale competentie en emotionele ontwikkeling van het kind en de groep stimuleert. • Tijdens het schooljaar worden er verschillende regels/afspraken vier weken centraal gesteld en ook zichtbaar opgehangen in de school. • Wij stimuleren positief gedrag, duidelijke structuur, aandacht voor omgaan met elkaar, het aanvaarden van verschillen en uitspreken van conflicten. Ook worden de nodige repressieve maatregelen genomen: • Als er sprake is van incidenten betreffende pestgedrag wordt dit met de betrokken leerlingen en de leerkracht besproken. Dit wordt regelmatig herhaald en er worden aantekeningen gemaakt voor in het dossier van de leerlingen. • Indien er sprake is van herhaaldelijk pestgedrag worden de ouders van de pester op de hoogte gesteld. De afspraken worden met de pester doorgesproken en vastgelegd. Ook de directeur, de adjunct en de intern begeleider worden op de hoogte gesteld van de gesprekken met het kind en de ouders. Tevens worden de ouders van de gepeste leerling op de hoogte gesteld.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 10
Sancties: Corrigerend(e) gesprek(ken) tussen leerkracht en leerling met/zonder notitie in het leerlingvolgsysteem. Dit kan gepaard gaan met/zonder lichte strafsanctie. • Gesprek tussen leerkracht en leerling met notitie in het leerlingvolgsysteem (ouders worden geïnformeerd door de groepsleerkracht) • Na een 3e notitie volgt een gesprek tussen de groepsleerkracht en ouders, waarbij afspraken worden gemaakt om te komen tot het gewenste gedrag. Tevens wordt de eerste gele kaart genoteerd in het leerlingvolgsysteem. Bij een duobaan worden de oudergesprekken op de 2 jaarlijkse avonden met beide leerkrachten gevoerd. Tussentijdse gesprekken worden gevoerd met de leerkracht die op die dag werkt, tenzij de IB-er of directie het noodzakelijk vindt dat beide leerkrachten aanwezig zijn. De intern begeleider en/of de directeur ondersteunt de leerkracht en kan aanwezig zijn bij dit gesprek. • Bij herhaling van ongewenst gedrag volgt een time-out. De leerling wordt dan tijdelijk buiten de groep geplaatst, zodat hij/zij rustig kan worden en de rust in de groep terug kan keren. De groepsleerkracht maakt een notitie in het leerlingvolgsysteem en informeert de ouders. • Na een 3e time-out volgt een officiële waarschuwing en een gesprek met ouders, leerling, leerkracht en directie. In het leerlingvolgsysteem wordt de tweede gele kaart genoteerd. Tevens wordt dan afgesproken dat bij volgend ongewenst gedrag (de derde gele kaart) tot schorsing wordt overgegaan. Dit wil zeggen dat de leerling tijdens de schorsing niet op school aanwezig is en valt onder de verantwoordelijkheid van de ouders. Indien kinderen onder schooltijd opgehaald dienen te worden vanwege hun gedrag, noemen wij dit ook een schorsing. Dit alles wordt vastgelegd in het leerlingvolgsysteem en de directie meldt de schorsing bij het bestuur. De schorsing wordt ook, middels een brief aan de ouders, schriftelijk bevestigd. • Na de 2e schorsing kan het bestuur, op voordracht van de directie, het besluit nemen tot verwijdering. Op de website van onze school vindt u onder het kopje Protocollen meer
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 11
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 12
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 13
Bijlage 1
Informatieboekje sociale media
Sint-Jozefbasisschool Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
28-1-2014
Pagina 14
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ............................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.5 Inleiding ................................................................................................................................16 Welke sociale media zijn er zoal? .........................................................................................17 Mijn kind en sociale media ...................................................................................................19 Cyberpesten via sociale media .............................................................................................21
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 15
Inleiding We kennen het allemaal, we zijn net gewend aan het ene en dan komt de nieuwere versie alweer op de markt. We houden vast aan het oude, maar zijn toch erg benieuwd naar het nieuwe. De jonge generatie omarmt het nieuwe totaal en gaat moeiteloos over, terwijl de iets oudere generatie nog wat angstvalling toekijkt, want wanneer moet je dan ook een Facebook account aanmaken? Of een smartphone kopen? Dit zijn allemaal vragen die wellicht wel eens opkomen bij het denken aan alle moderne media.
Sociale media, het nieuwste communicatiemiddel dat vooral gebruikt wordt door de jonge generatie. Het is niet meer weg te denken en neemt een belangrijke plaats in, in het leven van steeds meer jongeren. Bijna alle tieners hebben een smartphone en/of tablet, waarmee ze voortdurend in contact staan met leeftijdsgenoten. Ze delen graag dingen met anderen en de behoefte aan communiceren onderling is groot. Er wordt nu ook wel gesproken van een digitale revolutie waarin de jongeren koploper zijn. Maar ook steeds meer mensen van de oudere generaties beginnen te werken met sociale media zoals Facebook. Iets waar de jongere generatie mee is opgegroeid en de oudere generatie nog moet omarmen. Dit kan zorgen voor een machteloos gevoel, want wat doet mijn kind op sociale media en met wie praat hij/zij? Maakt mijn kind wel veilig gebruik van het internet en zien ze er ook de gevaren van in. Iets waar ouders net een stapje verder in zijn dan kinderen, die de keerzijde soms niet zien. In dit boekje wordt speciaal aandacht besteed aan verschillende sociale media, welke er allemaal zijn en wat er mee gedaan kan worden. Maar ook hoe je als ouders toezicht hebt op de sociale mediawereld van je kind en hoe je hierover kan praten.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 16
Welke sociale media zijn er zoal? Er zijn heel veel verschillende sociale media’s op dit moment en er komen er steeds meer bij. Van profielensites tot media waar je plaatjes kan posten tot een spel in een virtuele wereld. Om te weten waar jongeren nu zoal gebruik van maken zijn hier de belangrijkste sociale media op een rijtje gezet. Facebook is een profielensite waar je vrienden kunt toevoegen en berichten kunt sturen die anderen kunnen ‘liken’ en delen. Je kunt informatie over jezelf zetten op je eigen Facebook pagina. Facebook heeft ook een chatfunctie Op Twitter kun je kleine berichtjes sturen van maximaal 140 tekens. Je kunt berichtjes van anderen ‘retweeten’ , dat betekend dat je berichtjes van anderen deelt en kunt beantwoorden. Ook kun je vrienden toevoegen en hier mee chatten Met Instagram stuur je foto’s en plaatjes met eventueel een klein onderschrift in plaats van een tekst. Het is mogelijk vrienden te zoeken en foto’s van anderen leuk te vinden en te reageren. Ook heeft Instagram een klein foto bewerkingsprogramaatje. Op Instagram is geen chatfunctie aanwezig. Youtube is een van de bekendste sociale media. De mogelijkheden worden steeds groter. Het is onder andere mogelijk om filmpjes te kijken, te posten, zelf te maken, een eigen pagina te maken met daarop jouw filmpjes. Je kunt je ook abonneren op pagina’s van anderen. Reacties onder filmpjes van anderen zetten is mogelijk, ook kun je een duimpje geven, dit is hetzelfde als ‘liken’ met Facebook. Op Youtube is geen chatfunctie aanwezig. Een van de nieuwste netwerken is Tumblr. Het is een mix van Instagram en Twitter. Je kunt plaatjes uploaden of die van anderen delen. Ook kun je kleine tekstjes sturen en anderen volgen. Op jouw eigen site komen plaatjes of tekstjes die jij zelf geupload hebt of van een ander hebt gedeeld. Communiceren kan door op iemand anders zijn ‘blog/pagina’ te schrijven. Ook een vrij nieuw netwerk is Google plus. Iedereen die een Google account heeft, door bijvoorbeeld Gmail, heeft een Google plus account, of je hier iets mee doet is het tweede. Google plus lijkt het meeste op Facebook. Het is
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 17
een profielenpagina waarbij je teksten en foto’s kunt uploaden om die te delen met je kringen. Dit zijn vrienden die je hebt toegevoegd. Alle personen worden dan ingedeeld in kringen. Je kunt een vriendenkring, een kennissenkring maar ook een werkkring hebben. hierin staan de personen die jij hebt toegevoegd. Je kunt foto’s en teksten van anderen een +1 geven, dit is hetzelfde als ‘liken’ en je kunt ook een reactie plaatsen. Google plus heeft een chatfunctie via het programma Google hangouts, het is mogelijk met elkaar te chatten maar ook een videogesprek te starten. Pinterest is een nog vrij onbekende media, maar zeker snelgroeiend. Het is een prikbord waarop je dingen die jij leuk vindt kan ‘vastpinnen’. Het is een soort online knipselmapje, waarbij anderen kunnen kijken waar jouw interesses liggen dit kunnen delen en leuk vinden. Op Pinterest is geen chatfunctie beschikbaar De meest gebruikte sociale media is Whatsapp. Het is de vervanger van SMS en lijkt erg op MSN. Je kunt over en weer praten met elkaar zonder alles in een SMS te hoeven stoppen. Je kunt met alle mensen appen die in jouw contactenlijst staan die ook whatsapp hebben. ook kun je een groepsgesprek openen en met meerdere mensen tegelijk praten in een groep. Het is mogelijk om foto’s, filmpjes, geluidsopnames, contacten en locaties met Googlemaps te delen. Een van de oudste sociale media’s. Het is een virtuele wereld waarin je een poppetje bent en naar verschillende ruimtes kan gaan om met mensen te praten. Je kunt ook meubies (meubeltjes) kopen (!) om jouw eigen kamer in te richten. Op Habbo is chatten onderling mogelijk. De gemiddelde leeftijd van een Habbogebruiker is 10. Deze sociale media lijkt op Habbo, je speelt als personage in een virtuele wereld. Er is een bepaalde en onbetaalde versie. Spelers kunnen met elkaar communiceren door te ruilen, chatten, tegen elkaar te vechten of mini-games te spelen.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 18
Mijn kind en sociale media Jongeren hebben talloze mogelijkheden als het gaat om communiceren via sociale media. De behoefte om ervaringen, hobby’s, levensgebeurtenissen en uitstapjes te delen is groot. Jongeren vertellen graag over zichzelf en delen dit met anderen. Omdat de jeugd van nu opgroeit met de computer en sociale media en de oudere generatie alles nog moet, omarmen, kan dit zorgen voor een machteloos gevoel. Het kind kan bijvoorbeeld communiceren via sociale netwerken als Facebook, zonder dat de ouders dit weten. Dit roept vraagtekens op, want wat doet mijn kind op Facebook? Praat hij/zij met anderen mensen die geen vrienden zijn? Wanneer ben je nou vrienden? Wat doet het kind met ongewenste reacties of benaderingen? Het allerbelangrijkste is communiceren met je kind over zijn/haar internetervaringen. Laat je kind zoveel mogelijk zelfstandig op de computer, maar laat ze zo min mogelijk alleen. De makkelijkste manier om dit te doen is een computer in een openbare ruimte in het huis te zetten waar je als ouder ook bent, bijvoorbeeld de woonkamer. Zo kun je makkelijk vragen antwoorden of helpen bij het oplossen van mogelijk problemen. Zo ben je betrokken bij het internet- en surfproces van je kind. Het is altijd leuk om interesse te tonen in de online wereld van je kind. door gewoon simpel de vraag te stellen: hoe wat het op Facebook/Twitter/Instagram etc.? Wat hebben ze gedaan of hebben ze nog leuke dingen gelezen. Zo stel je je open op voor de online wereld van je kind en zullen ze sneller naar jou toekomen met vragen of problemen. Sta er voor open om zelf iets nieuws te leren op het gebied van internet en sociale media. Om te begrijpen wat je kind nou precies achter de computer doet en hoe al die sites nou werken is het altijd handig om zelfs eens een kijkje te nemen. Ga zelf eens naar de sites van sociale media’s en probeer het eens uit. Zo kun je ervaringen delen met je kind en weet jij ook waarover ze het hebben als ze ervaringen willen delen. Het mooiste zou zijn dat je op hetzelfde niveau zou zitten als je kind, maar in praktijk is dit toch moeilijker dan gedacht, omdat jongeren snel overstappen op nieuwe netwerken. Als je vragen hebt over het gebruik van bepaalde sites is het leuk en handig om dit aan het kind te vragen. Jij bent geholpen, weet nu hoe het zit en het kind vindt het meestal nog leuk ook! Neem de tijd om eens samen met uw kind op internet te surfen en laat hem/haar vertellen over de bezigheden in de online wereld. Installeer een Firewall en virusscanner Tegenwoordig is het zeker een must om een Virusscanner en/of Firewall op de PC te zetten. Om ervoor te zorgen dat er geen virussen op de computer komen en er geen ongewenste informatie in of uit gaat. Daarnaast is een ‘kinderslot’ ook zeer effectief. Zo kunnen kinderen niet op sites die nog niet voor hun ogen bedoeld is. Puur uit bescherming van een onschuldig kind. We kennen natuurlijk allemaal het voorbeeld poesjes.nl, het lijkt totaal onschuldig en heeft totaal niet de intentie om naar sites te gaan die niet voor hun leeftijd is. Meestal is dit kinderslot in te stellen met behulp van de provider. Check zelf eens de history van uw browser in de computer Het is altijd goed om eens in de zoveel tijd even de history van uw browser te checken. Welke sites heeft het kind bezocht en is dat regelmatig? Mocht u iets vinden waar u vragen over hebt is dit altijd juist om dit subtiel en open aan uw kind te vragen. Het kan natuurlijk Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 19
altijd zo zijn dat dit expres gegaan is en er niks aan de hand is. Hier is het kinderslot natuurlijk ook weer bijzonder effectief. Zodat uw kind niet per ongeluk of expres op sites komt waarop hij/zij nog niet mag komen. Door open gesprekken te voeren met uw kind over het gebruik van internet en het gebruik hiervan wordt ook al een hoop voorkomen.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 20
Cyberpesten via sociale media Internet heeft vele gezichten. Het kan erg leuk zijn, maar het heeft ook een schaduwzijde. Het makkelijkste voorbeeld hiervan is hacken. Dit gebeurt bij veel kinderen. Anderen komen achter het wachtwoord van bijvoorbeeld het account van MSN, Facebook, Runescape etc. en veranderen deze, zodat het kind niet meer op zijn/haar account kan. Online pesten is een stapje erger. Dit kan in de vorm zijn van: het sturen van mailtjes met bedreigingen, bedreigingen via sociale media, filmpjes van de gepeste op bijvoorbeeld Youtube zetten, persoonlijke gegevens van het gepeste kind online zetten of de online identiteit van iemand gebruiken. Online pesten is nog niet zo groot als pesten in de realiteit, maar zeker iets om bij stil te staan, vooral omdat de aantallen groter worden. Het allerbelangrijkste is luisteren naar het kind in het geval van pestgedrag via internet (en natuurlijk ook buiten het internet). Vraag het kind in een veilige omgeving wat er gaande is. Zelfs al mocht u dit al weten door bijvoorbeeld het checken van uw geschiedenis in de browser of omdat u het gezien heeft toen uw kind achter de computer zat. Neem het kind serieus en leer het te relativeren, veel kinderen pesten namelijk ook uit verveling, gewoon voor de lol, zonder dat het persoonlijk bedoeld is. Een voorbeeld hiervan is een kettingbrief waarin bedreigingen staan, zeker even schrikken, maar dus niet persoonlijk bedoeld. •
Als het pesten een serieuze zaak wordt en het kind er last van heeft, is het zeker verstandig om actie te ondernemen. Het belangrijkste is het bewijsmateriaal, met screenshots van de gesprekken met de pester en van de beledigende berichtjes op sociale media. • Als het gaat om klasgenoten is het noodzaak om de school te lichten, zodat er samen een oplossing gevonden kan worden. Mocht er sprake zijn van bedreigingen, dan kan ook de politie ingelicht worden als dit nodig is. Bedreigen is namelijk strafbaar. • Het is, in welk geval dan ook verder belangrijk om te bespreken op welke manier we met anderen omgaan. Ook in de online wereld is het belangrijk dat we met respect met elkaar omgaan. De belangrijkste tip voor een gesprek die gegeven kan worden voor een goed gesprek is: “Stel de goede vragen. Bijvoorbeeld: Stel dat jij een kind zou hebben op internet. Welke digitale omgangsvormen zou je hem leren? Niet over seks praten, bijvoorbeeld, niet schelden, etcetera. Hier komt vaak heel veel uit.” (mijn kind online, 2013, p. 7) Daarnaast is er ook een website speciaal voor hulp bij problemen zoals pesten, seks, misbruik en lastigvallen via internet. (www.meldknop.nl) Hier staan nuttige tips op, je kunt praten met de kindertelefoon (bellen of chatten). Deze site is aangesloten bij de politie, het is dus ook mogelijk een melding te maken over een van deze bovenstaande onderwerpen. Nog een goede internetsite op het gebied van cyberpesten is pestweb.nl, op deze site kun je veel lezen over pesten en je eigen ervaringen delen door te bellen, mailen of te chatten. Ook zijn er diverse forums en artikelen waar je kunt lezen over pesten.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 21
Bijlage 2
Protocol voor leerkrachten over het gebruik van social media Onder social media verstaan wij Twitter, Instagram, Facebook, LinkedIn en Youtube en de wat minder bekende varianten daarop. 1. Wij delen kennis en andere waardevolle informatie m.b.t. social media. 2. Bij het publiceren van onderwijskundige onderwerpen maken wij duidelijk of wij op persoonlijke titel of namens de school publiceren. 3. Wij publiceren geen vertrouwelijke informatie op social media. 4. Wij gaan niet in discussie met een leerling of ouder op social media. 5. Wij zetten geen foto’s van leerlingen op social media. 6. Wij zijn persoonlijk verantwoordelijk voor wat wij publiceren. 7. Wij weten dat publicaties op social media altijd vindbaar zijn. 8. Wanneer wij twijfelen over de raakvlakken met de school zoeken wij contact met de directie 9. Wij zorgen ook digitaal voor een veilig klimaat en communiceren hierover met kinderen en hun ouders.
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Pagina 22
Bijlage 3
Wij maken op school een aantal afspraken waaraan je je moet houden als je de computer gebruikt. Lees deze goed door en zet je handtekening als je het gelezen hebt. 1. Op school gebruik ik de computer om te leren. Ik voer de opdrachten uit die ik van de juf of meester heb gekregen en geen dingen voor mezelf. 2. Ik gebruik de computer alleen onder mijn eigen naam en niet onder de naam van een ander. 3. Als de juf of meester ziet dat ik op sites kom waarop ik niet mag komen dan moet ik meteen van de computer af. 4. Ik kijk tijdens het werken niet naar filmpjes op Youtube en ga niet op Facebook, Twitter, Instagram, Google +, Skype, Runescape en dit soort sites. Anders moet ik van de computer af. 5. Als ik een opdracht doe waar geluid voor nodig is, doe ik mijn koptelefoon op. Ik kan koptelefoons halen bij het lokaal dat het dichtste in de buurt is. Ik breng de koptelefoon na het gebruiken weer terug. 6. Ik bemoei mij alleen met mijn eigen computer, tenzij ik mag samenwerken
Ik houd mij aan deze regels:
Naam: ……………………………….. Datum: ………………………………..
Anti-Pestprotocol St. Jozefbasisschool
Groep ……………………………….. Handtekening: ………………………………..
Pagina 23