Acta PS Friesland 2009
ACTA van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân
(Deze digitale versie wijkt in paginanummering af van de oorspronkelijke, gedrukte uitvoering)
gehouden op woensdag 10 juni 2009 in het kerkgebouw van de Gereformeerde kerk "De Morgenster" Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 2
Acta PS Friesland 2009
Inhoudsopgave Agenda 10 juni 2009 Acta 10 juni 2009 Kort verslag 10 juni 2009 Lijst afgevaardigden Bijlagen Brief deputaatschap studentenpredikant Groningen Brief GS Zwolle-Zuid: betreft deputaten GS 11 Rapport quaestor PS Fryslân Rapport deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Rapport Ureterp inzake art. 11 KO Rapport Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO inzake Kalimantan Barat Aanbieding financieel verslag 2008/begroting 2009 FZD Jaarrekening 2008 FZD Begroting 2009 FZD Meerjarenbegroting 2009 - 2015 Controle boeken FZD Jaarrapportage 2008/2009 van de deputaten ad art. 24 KO voor zending in Zuid-Afrika Financieel verslag Nederland 2008 Financieel verslag Zuid-Afrika 2008 Begroting Zuid-Afrika 2009 Accountantsverklaring Nederland Rapport deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) + bijlage Rapport van de commissie 'Frysk yn liturgy en gemeente' Rapport van de deputaat-curator van de TUK Acta PS Friesland 2009
3
Particuliere Synode Fryslân 2009 2009
Agenda 10 juni
Tweede voorlopige agenda van de vergadering van de PS Fryslân op woensdag 10 juni 2009 te Leeuwarden, aanvang 16.30 uur in het gebouw van de Gereformeerde Kerk `De Morgenster', Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden 1.
Opening door de samenroepende kerk Drachten-Zuid/West
2.
Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten
3.
Verkiezing van het moderamen op voordracht van de classes preses ds. A.J. Haak, classis Buitenpost scriba ds. J.J. Verwey, classis Leeuwarden assessor ds. A.A.J de Boer, classis Drachten
4.
Constituering van de vergadering
5.
Vaststelling agenda
6.
Vaststelling van de Acta van PS Fryslân 21 mei 2008
7.
Indeling commissies
8.
Ingekomen stukken 8.1 Acta van de PS Drenthe 2008 (10 januari en 5 juni 2009 en 12 maart 2009) 8.2 Acta van de PS Gelderland 2008 (ad hoc zitting, 1e en 2e zitting) 8.3 Acta van de PS Utrecht 2006 (1e, 2e, 3e en 4e zitting) 8.4 Acta van de PS Zeeland, Noord-Brabant en Limburg 2006 8.5 Acta van de PS Overijssel 2008 (9 januari en 21 mei) 8.6 KFS-Platfoarm foar Fryske Oekumene: breinstoarmdei 4 oktober 2008 8.7 Deputaatschap studentenpredikant: verzoek financiële bijdrage 8.8 Deputaatschap studentenpredikant: benoeming Ton Huttenga per 08-02-2009 als studentenpredikant 8.9 GS Zwolle-Zuid: betreft deputaten GS 11 8.10 Webredacteur gkv: betreft plaatsing verslagen PS op gkv.nl 8.11 DAO: aankondiging GS 29 januari 2011
4
Acta PS Friesland 2009
9.
Rapporten 9.1 Quaestor van de PS 9. 1a Financieel jaaroverzicht 2008 + voordracht quotum 2009 + controle boeken 9.2 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) 9.2a 1. Financieel overzicht 2008 2. Steunaanvragen 2009 3. Vaststellen quotum 2009 4. Rapport herziening steun hulpbehoevende kerken 5. Voorstellen en adviezen deputaten 9.2b Controle boeken 9.3 Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor Kalimantan Barat) 9.3a Rapport Friese Zendingsdeputaten + voordracht benoemingen 9.3b Aanbieding financieel verslag 2008/begroting 2009, meerjarenbegroting 2009 - 2015 + voorstellen ter goedkeuring + vaststellen quota 2009 9.3c Jaarrekening 2008 9.3d Begroting 2009 9.3e Meerjarenbegroting 2009 - 2015 9.3.f Controle boeken 9.4 Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) 9.4a Jaarrapportage 2008/2009 met voordracht benoemingen en voorstel quotum 9.4b Financieel verslag Nederland 2008 9.4c Financieel verslag Zuid-Afrika 2008 9.4d Begroting Zuid-Afrika 2009 9.4e Controle boeken 9.4f Rapport zendingsvisitatie 2008 9.5 Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) 9.5a Geen rapport niet vergaderd 9.6 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) 9.6a Rapport 9.6b Bijlage bij het rapport 9.7 Commissie "Frysk yn liturgy en gemeente" 9.7a Rapport
10. Rapportering commissies 11. Rapport van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit 12. Voorstellen en instructies Acta PS Friesland 2009
5
13.
Benoemingen
14.
Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân: Classis Leeuwarden, kerk Ferwerd-Hallum Vergadering PS op woensdag 2 juni 2010 om 16.30 uur Locatie: De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden
15.
Persoonlijke rondvraag
16.
Censuur naar art. 48 KO
17.
Vaststellen kort verslag
18.
Sluiting
6
Acta PS Friesland 2009
Acta van de vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 10 juni 2009 in De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden, aanvang 16.30 uur Artikel 1
Opening
Ds. P. Poortinga opent namens de samenroepende kerk Drachten-Zuid/ West de vergadering met het lezen van Jeremia 2:1-13. In de verzen 2 en 3 spreekt de HEER zijn liefde uit voor het volk. In de verzen 4 t/m 12 zegt de HEER wat er mis is met het volk en in vers 13 lezen we de desastreuze gevolgen. De waarschuwingen komen na zijn liefdesverklaring voor het volk. Laten wij ons ook richten op de liefde van God. Als gebed zingen we staande Gezang 131 m.u.v. vers 2. Ds. Poortinga heet ieder welkom. Behalve de afgevaardigden en de deputaat-secretaris zijn de volgende vertegenwoordigers van diverse deputaatschappen aanwezig: - deputaten ad art. 11 de brs. J. Cuperus en Tj. van der Vaart - deputaten ad art. 24 zending voor Kalimantan Barat br. H. de Jong (voorzitter), zr. A.E. de Jong-Gelderblom (secretaris) en br. J. Lawerman (penningmeester) - deputaten ad art. 24 zending voor Zuid-Afrika de brs. J. van der Vinne (secretaris) en D. de Jong (penningmeester) Artikel 2
Onderzoek geloofsbrieven en tekenen presentielijsten
De presentielijsten zijn getekend. Van de classis Buitenpost zijn alle primi aanwezig. Van de classis Drachten is primus br. A.H. Sander vervangen door secundus br. R. Douma. Van de classis Leeuwarden is br. W. Wattel vervangen door secundus br. H.T. Andringa. Classis Buitenpost Ds. A.J. Haak Ds. M.E. Buitenhuis Ds. M. de Meij Br. A. de Haan Br. IJ. Merkus Br. B.S. de Jager
Classis Drachten Ds. A.A.J. de Boer Ds. P. Poortinga Ds. R.A. Schipper Br. S. Boer Br. D.T. van der Mei Br. R. Douma
Classis Leeuwarden Ds. J. M. Burger Ds. P. Groen Ds. J.J. Verwey Br. A.A. Alkema Br. J. van der Meulen Br. H.T. Andringa
Artikel 3 Verkiezing van het moderamen De verkiezing vindt plaats op voordracht van de classes. Acta PS Friesland 2009
7
Preses: ds. A.J. Haak (classis Buitenpost) scriba: ds. J.J. Verwey, (classis Leeuwarden) assessor: ds. A.A.J. de Boer (classis Drachten) De vergadering gaat akkoord met deze voordrachten. Artikel 4 Constituering van de vergadering De vergadering wordt geconstitueerd en ds. Poortinga draagt de leiding over aan de preses, ds. A.J. Haak. Artikel 5 Vaststelling agenda Aan de agenda wordt nog 1 brief van de GS toegevoegd bij agendapunt 8.11. Artikel 6 Vaststelling van de Acta van PS Fryslân mei 2008 De Acta worden vastgesteld en door het moderamen ondertekend onder dank aan zr. Van der Wal. Artikel 7 Indeling commissies De vergadering wordt in vier groepen gesplitst om per groep een aantal agendapunten te bespreken in aanwezigheid van de deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) en art. 24 KO (zending). Bij de uitnodiging voor deze vergadering was een voorstel tot indeling gemaakt, zodat iedere groep zich goed kon voorbereiden op de te behandelen agendapunten. Na de bespreking in groepen wordt om 18.00 uur een broodmaaltijd geserveerd. Na de maaltijd wordt om 18.45 uur plenair vergaderd. Artikel 8 Ingekomen stukken Commissie 1 (gevormd door het moderamen) heeft de stukken doorgenomen (m.u.v. 8.9) en informeert de vergadering. 8.1-8.5 Zr. C.M. van der Wal vertelt kort iets over de inhoud van de Acta van andere Particuliere Synodes met nadruk op zaken die opgevallen zijn. Een opvallende zaak was dat de noodzakelijke rapportages aan de PS van Zeeland, NoordBrabant en Limburg te laat waren ingediend. 8.6 Wordt voor kennisgeving aangenomen 8.7-8.8 Ds. Verwey rapporteert. Het Groninger classicaal deputaatschap Studentenpredikant verzoekt om een jaarlijkse 8
Acta PS Friesland 2009
8.10
8.11
financiële bijdrage voor het werk van de Studentenpredikant in Groningen. Jaarlijks is voor dit werk ongeveer € 75.000,nodig. Gedacht wordt aan een bedrag van € 1,52 per belijdend lid. Commissie 1 staat positief tegenover een studentenpredikant in de stad Groningen. Goede pastorale zorg voor studenten is heel belangrijk. De eigen predikanten en ouderlingen kunnen naast hun wijk niet ook de zorg voor zoveel studenten op zich nemen. Het overgrote deel van de financiën wordt opgebracht door Groningen. Wij betalen naar verhouding een bescheiden deel. Van de € 75.000,zouden wij ongeveer € 19.000,- gaan betalen. We weten niet om hoeveel Friese studenten het gaat. En is geen nadere toelichting gevraagd. Ook uit andere regio's komen studenten naar Groningen. Het voorstel van de commissie is aan het verzoek te voldoen, maar dat heeft dus wel financiële consequenties. De preses geeft het onderwerp in bespreking. Ds. T. Huttenga is in februari 2009 benoemd zonder eindige datum. De classis heeft dit goedgekeurd waardoor de financiering voor een paar jaar is gewaarborgd. De benoeming is niet afhankelijk van Drenthe of Fryslân. Graag meer informatie over de besteding van het geld, het aantal Friese studenten en de consequenties, b.v. wat als ds. Huttenga zijn werk niet meer zou kunnen doen. Per gemeente is het nog een behoorlijk bedrag, terwijl er ook hulpbehoevende kerken in Fryslân zijn. De gemeenten zijn nu ook niet op de hoogte. Het is moeilijk om voor alle kerken te beslissen het quotum te verhogen. Alle aanwezigen zien het belang van de studentenpredikant in. Voorstel: aan het deputaatschap zal worden gevraagd om eerst zelf een brief met verzoek om steun naar de plaatselijke kerken in Fryslân te sturen. Op de volgende PS worden de contactpersoon br. S.J.van der Kooij en ds. Huttenga uitgenodigd om tot een definitief besluit te komen. Van te voren zal nadere informatie worden gevraagd, zodat de PS zich beter kan voorbereiden. C.M. van der Wal zal het verzoek overbrengen. De webredacteur gkv.nl Jenny Kloosterhuis verzoekt de PS de uitnodiging en het korte verslag van de vergadering ter plaatsing aan te bieden aan de website van de gkv. De vergadering heeft hiertegen geen bezwaar. Deputaten administratieve ondersteuning van de GS kondigen de eerstvolgende GS aan op zaterdag 29 januari 2011 in Harderwijk. De namen en adressen van de afgevaardigden van de PS moeten uiterlijk 15 oktober 2010 bekend zijn bij
Acta PS Friesland 2009
9
DAO. Met de planning van de vergadering van de PS moet hiermee rekening worden gehouden. Afspraak: op de PS in juni 2010 zullen de afgevaardigden naar de GS worden benoemd en de curator zal worden voorgedragen. De extra vergadering die anders in januari plaatsvindt, is dan niet meer nodig. Artikel 9 Rapporten 9.1 9.1.a
Quaestor van de PS Br. D.T. van der Mei meldt namens commissie 2 dat de quaestor voorstelt het quotum voor 2009 ad € 0,15 te verhogen tot € 0,20 per ziel. Als de PS besluit om aan de 'Wurkgroep Fryske Earetsjinsten' een bedrag van € 250,beschikbaar te stellen, dan wordt het quotum verhoogd tot € 0,25 per ziel. De PS gaat hiermee akkoord. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de quaestor wordt decharge verleend onder dankzegging voor het gedane werk.
9.2 Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Br. Van de Mei merkt op dat de deputaten niet als kille rekenmeesters worden gezien. Ze denken mee, zoals de rapportage over Wijnjewoude laat zien. Hij is hen daarvoor dankbaar. 9.2.a 1. Financieel overzicht 2008: akkoord. 2. Steunaanvragen 2009: akkoord. 3. Het quotum wordt vastgesteld en is nogmaals nihil, omdat er een ruime reserve aanwezig is. De PS gaat hier graag mee akkoord. 4. Rapport herziening steun hulpbehoevende kerken: akkoord In overeenstemming met de nieuwe richtlijnen zal een geleidelijke afbouw plaatsvinden naar een reservebedrag van ongeveer € 100.000,-. Het surplus zal worden terugbetaald aan de gemeenten. Hierbij komt brief 8.9 ter sprake. De GS Zwolle-Zuid 2008 heeft besloten over te gaan tot een landelijke regeling steun hulpbehoevende kerken. De classicale en regionale regelingen dienen daarop te worden aangepast. In afwachting van de ontwikkelingen op dit terrein is het niet nodig de richtlijnen voor Fryslân aan te passen. Vanaf 2010 dienen nieuwe richtlijnen te worden vastgesteld. De deputaten komen daar volgend jaar op terug. 5. Voorstellen en adviezen deputaten: akkoord In 2009 treedt br. Tj. van der Vaart af na zijn 2e termijn als penningmeester. Hij kan reglementair niet opnieuw worden benoemd. Hij is 12 10
Acta PS Friesland 2009
9.2.b
9.3 9.3.a
9.3.b
9.3.c 9.3.d 9.3.e
jaar quaestor van deputaten art. 11 geweest. Classis Drachten heeft een nieuwe quaestor gevonden: br. J. Spinder. Hij zal door de PS worden benoemd. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. Tj. van der Vaart wordt decharge verleend onder hartelijke dankzegging al die jaren voor het door hem gedane werk. De preses bedankt ook de overige deputaten voor hun werk en wenst hen Gods zegen. De brs. Cuperus en Van der Vaart verlaten hierna de vergadering. Friese Zendingsdeputaten ad art. 24 KO (zending voor Kalimantan Barat) Ds. J.M. Burger doet verslag namens commissie 4. Het werk op Kalimantan Barat wordt afgebouwd. Binnen afzienbare tijd zullen de kerken op KalBar geheel zelfstandig zijn. Financieel zullen we nog geruime tijd met de kerken daar verbonden blijven. De PS gaat akkoord met de voorstellen van de Friese Zendingsdeputaten: 1. het werk van de deputaten wordt goedgekeurd 2. volgens rooster is niemand van de deputaten dit jaar aan de beurt van aftreden. De PS gaat akkoord met de voostellen. 1. de jaarrekening 2008 wordt vastgesteld 2. het quotum 2009 wordt definitief vastgesteld op € 21,42 per ziel 3. de meerjarenbegroting van 2009-2015 wordt vastgesteld; dat betekent dat het bedrag naar KalBar afneemt en naar Zuid-Afrika toeneemt. 4. de stijging van het quotum voor 2010 gaat tenminste naar een bedrag van € 22,50 per ziel. De reden voor de verhoging is dat het aantal zielen in Fryslân afneemt. Het bedrag blijft aan de lage kant. Ds. Burger doet een beroep op de kerken om het quotum tijdig te betalen. Op de vorige PS is afgesproken dat de kerken hun bijdrage vooruit betalen per kwartaal. De aanwezigen zullen de penningmeesters hierop nogmaals attenderen. De reserves raken op als pas aan het eind van het jaar wordt betaald, zoals nu meestal wordt gedaan. Om aan de verplichtingen te kunnen voldoen, zou men genoodzaakt worden geld te lenen. Jaarrekening 2008: akkoord Begroting 2009: akkoord Meerjarenbegroting 2009-2015: akkoord
Acta PS Friesland 2009
11
9.3.f
De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester br. J. Lawerman wordt decharge verleend onder dankzegging voor het door hem gedane werk. Aan het eind van de bespreking bedankt de preses de deputaten voor hun aanwezigheid en voor het werk voor de zending gedaan. Hij wenst hen hierbij Gods zegen. De deputaten verlaten de vergadering nadat zij nog de bespreking over Zending ZuidAfrika hebben bijgewoond.
9.4
Deputaten ad art. 24 KO (zending voor Zuid-Afrika) Ds. M.E. Buitenhuis is de spreekbuis van commissie 3 die dit onderdeel heeft besproken. Met dankbaarheid wordt het jaarverslag gepresenteerd. Bijzonder is het feit dat de kerk van Belhar is geïnstitueerd in het bijzijn van de visitatoren. Het zendingswerk ontwikkelt zich naar zelfstandigheid. Een dieptepunt was de verdwijning van ds. Nicholson. Formeel wordt hij nog steeds vermist. Desgevraagd wordt meegedeeld dat met de familie een regeling is getroffen totdat de afloop vaststaat. De gemeente zal binnenkort proberen iemand te beroepen. Nu moet worden geïmproviseerd. De voorgestelde benoemingen zijn akkoord en worden bij agendapunt 13 behandeld. Br. A. Prins treedt af na 5 jaar als deputaat te hebben gewerkt. J. van der Vinne stelt voor om ds. M.E. Buitenhuis in zijn plaats te benoemen. De vergadering gaat hiermee akkoord. Ds. Buitenhuis geeft nog aan dat de koers van de Rand momenteel gunstig is. Koersen kunnen echter schommelen. Akkoord. Akkoord. Akkoord. De accountant heeft de boeken in orde bevonden. Aan de penningmeester br. D. de Jong wordt onder dankzegging decharge verleend. Rapport zendingsvisitatie 2008 In een mooi rapport beschrijft het visitatieteam zijn visitatiebezoek aan Zuid-Afrika. Vanuit Drachten namen ds. J.H. Tempelman en br. H. Jellema deel aan het bezoek. Tot slot spreekt de preses een dankwoord uit en wenst hen Gods zegen bij hun verdere werk. Na het dankwoord verlaten alle deputaten art. 24 de vergadering.
9.4.a
9.4.b 9.4.c 9.4d 9.4.e 9.4.f
9.5 9.5.a 12
Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) Er is geen rapport, want de deputaten hebben niet vergaderd. Acta PS Friesland 2009
9.6 9.6.a
9.6.b 9.7 9.7.a
Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) Van de schriftelijke rapportage wordt kennis genomen. De preses geeft aan dat het een positief rapport is. Deputaten ad art. 49 hebben in september 2008 dat deel van de vergadering van de classis Leeuwarden bijgewoond waar het verzoek besproken werd om tot nauwere samenwerking te komen tussen de Chr. Geref. Kerk te Leeuwarden de Geref. Kerk te Leeuwarden. Het verzoek werd gehonoreerd. De preses bedankt ds. J.J. Verwey voor zijn rapport. Bijlage bij het rapport waarin wordt gemeld dat de deputaten met vrijmoedigheid de gang van zaken kunnen onderschrijven. Commissie 'Frysk yn liturgy en gemeente' Rapport Namens commissie 1 voert ds. De Boer het woord. Op de vorige PS is bovengenoemde commissie, bestaande uit drs. J.J. Burger-Niemeijer, ds. P. Poortinga en ds. R. van Wijnen, gevraagd deze PS van advies te dienen inzake Fries in de liturgie. De opdracht was het onderzoeken van mogelijke facilitaire steun aan de `Werkgroep Fryske Earetsjinsten' voor wat betreft de eenheid in friestalige formulieren, het uitbrengen van een verantwoorde friestalige prekenbundel en het bevorderen van het contact met de TUK. Het rapport spreekt voor zich. De aanbevelingen worden overgenomen door de PS. Met waardering is kennis genomen van de inzet en het vertaalwerk van de 'Wurkgroep'. Het uitbrengen van een Friese prekenbundel wordt overgelaten aan particulier initiatief. Het is niet de taak van de PS om bij de TUK aan te dringen op meer aandacht voor de Friese taal m.h.o. op prediking, liturgie en pastoraat. Er wordt een budget van € 250,- beschikbaar gesteld aan de Wurkgroep om te komen tot een (deel)uitgave van een Fries kerkboek, bevattende belijdenisgeschriften en formulieren. De PS besluit daarom definitief dat het quotum voor de quaestor van de PS wordt verhoogd met € 0,05 tot een bedrag van € 0,25. Aan de Wurkgroep zal worden meegedeeld dat het budget beschikbaar wordt gesteld op declaratiebasis. De samenstellers van het rapport zullen van de besluitvorming op de hoogte worden gesteld en ook worden bedankt voor hun werkzaamheden.
Artikel 10 Rapportering commissies Deze werkwijze geeft een goede tijdsbesparing. Acta PS Friesland 2009
13
Artikel 11 Rapport van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit Helaas is de curator ds. R. van Wijnen verhinderd om zijn rappoort toe te lichten en vragen te beantwoorden. Hij heeft aangeboden schriftelijk nog op vragen in te willen gaan. De vraag: ‘Hoe ontwikkelt zich de strategie?’ zal aan hem worden voorgelegd. Het antwoord zal via het moderamen worden doorgegeven aan de afgevaardigden. Artikel 12 Voorstellen en instructies Er zijn geen voorstellen en instructies. Artikel 13
Benoemingen
Er vinden nog enkele verschuivingen plaats in de naamlijst voor drachten ter benoeming. Deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Primi: B br. J. Cuperus*, Tsjerkelân 3, 9286 GN Twijzel, 0511-543699 br. A. IJbema*, Molenstraat 20, 9285 PB Buitenpost, 0511-542468 D br. S. Jonker*, Zuiderdwarsvaart 79,9203 HX Drachten, 0512-515380 br. J. Spinder*, Weverswal 31, 9243 JM Bakkeveen, 0516-542456 L br. A.C. Hoksbergen, Bugel 14, 8465 RW Oudehaske, 0513-678089 br. K. Oosterheert*, Koartebaen 10, 8624 TD Uitwellingerga, 0515-559986 Secundi: B Geen D Geen L br. W. Broersma, Bruorren Halbertsmastrjitte 15, 8802 ZW Franeker, 0517-395132 Deputaten ad art. 22 (diaconale zaken) Leeg deputaatschap, blijft formeel bestaan, geen benoemingen Deputaten ad art. 24 KO (zending) Voor zending in Kalimantan-Barat zr. A.E. de Jong-Gelderblom (secretaris), Zuiderdwarsvaart 88, 9203 TB Drachten, 0512-531427 14
Acta PS Friesland 2009
br. H. de Jong (voorzitter), Kurt Schwittersstraat 45, 9204 KZ Drachten, 06-22499869 br. J. Lawerman (penningmeester), Bildtstraat 24, 8861 SN Harlingen, 0517-430922 ds. G. Roorda, De Buizerd 21, 9231 KV Surhuisterveen, 0512-363256 br. F.L.T. Rots, Ropta 19, 9202 KC Drachten 0512-518055 br. H.G. Ruiter (voorlichter/pr-man), Leppa 6, 9204 JE Drachten, 0512-537760 br. G.P. Wolting, Grasland 19, 9205 EA Drachten, 0512-517205 Voor zending in Zuid-Afrika br. D. de Jong (penningmeester), De Rival 52, 9207 CS Drachten, 0512-538842 br. H. Jellema (voorzitter), Grasland 3, 92Q5 EA Drachten, 0512-302440 ds. J.H. Tempelman, Reinder de Vriessingel 30, 9218 RP Opeinde, 0512-372402 ds. M.E. Buitenhuis*, Kolfbaan i5, 9251 AB Burgum, 0511-401888 Deputaten ad art. 31 KO (appèlzaken) Primi: B br. J. Debreczeny*, Doniaweg 35, 9104 GH Damwoude, 0511-423774 mr. E. van der Sluis*, Bernhardlaan 8, 9285 TT Buitenpost, 06-51324443 D ds. P. Poortinga* (samenroeper), Fluessen 12, 9204 HP Drachten, 0512-355801 mr. G. Mulder*, Kurt Schwittersstraat 19, 9204 KZ Drachten, 0512-350991 L mr. D. van Dijk*, Eendenkooi 36, 8446 RD Heerenveen, 0513-615236 dr. J.E. Greving*, Harlingerstraatweg 16, 8916 BC Leeuwarden, 058-2136547 br. A. Prins*, Fedde Schurerwei 23, 8915 DL Leeuwarden, 058-2135070 Secundus: B br. B. Dijkstra*, Doniaweg 85, 9104 GK Damwoude, 0511-421221 D br. P. Dijkstra, De Twee Gebroeders 15, 9207 CK Drachten, 0512-510565 Acta PS Friesland 2009
15
L ds. J.M. Burger, A. Voorthuysenweg 44, 8802 ZB Franeker, 0517-393202 Deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) Primi: B ds. R. Prins, De Achtkant 18, 9285 VG Buitenpost, 0511-542205 D ds. R.A. Schipper*, Amethist 50, 9207 GL Drachten, 0512-542312 L ds. J.J. Verwey, Jentsjemar 2, 8439 CL Leeuwarden, 058-2890356 Secundi: B ds. K.D. Smit, Bonifatiuspolder 80,9103 PR Dokkum, 0519-222145 D ds. T.P. Nap*, Martena 4, 9201 KB Drachten, 0512-518343 L ds. J.M. Burger*, A. Voorthuysenweg 44, 8802 ZB Franeker, 0517-393202 Tertii: B ds. A.J. Haak, Kerklaan 1, 9114 PJ Wouterswoude, 0511-424845 D ds. J.H. Tempelman*, Reinder de Vriessingel 30, 9218 RP Opeinde, 0512-372402 L ds. P. Groen*, Rotstergaastweg 32a, 8452 LA Nieuweschoot, 0513-844643 * Afgesproken wordt dat alleen deze broeders een benoemingsbrief krijgen (nieuw, herbenoeming of verandering van functie). De overige broeders/zusters zijn al eerder benoemd door de PS. Aan de aftredende broeders word een bedankbrief gestuurd. B = classis Buitenpost, D = classis Drachten, L = classis Leeuwarden Quaestor van de PS Primus: br. G. Huijser, De Zwarte Molen 3, 8862.RK Harlingen, 0517-412450 Secundus: br. R.G. Dijksterhuis, Ophuijstraweg 10, 9114 RD Driesum, 0511-425512 Deputaat-secretaris Primus: zr. C.M. van der Wal, Van Harinxmaplein 70, 8931 DM Leeuwarden, 058-2881683 Secundus: br. G. Hup, Groningerstraatweg 192, 8921 TX Leeuwarden, 058-2667069
16
Acta PS Friesland 2009
Archiefbewarende kerk Controle boeken ad art. 11 KO Controle boeken quaestor Controle archief Controle zendingsarchief
de kerk van Harlingen de kerk van Ureterp de kerk van Franeker-Sexbierum de kerk van Franeker-Sexbierum de kerk van SiegerswoudeFrieschepalen
Adres PS Fryslân
mw. C.M. van der Wal Van Harinxmaplein 70 8931 DM Leeuwarden tel. 058-2881683 e-mail:
[email protected]
E-mailadres PS Fryslân
psfryslân.gkv.nl
Artikel 14 Aanwijzing van de samenroepende kerk voor en de datum van de eerstvolgende PS Fryslân Classis Leeuwarden, kerk Ferwerd-Hallum op woensdag 2 juni 2010 om 16.30 uur. Locatie: De Morgenster, Vrijheidsplein 1 te Leeuwarden. Artikel 15
Persoonlijke rondvraag
Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. Artikel 16
Censuur naar art. 48 KO
Censuur hoeft niet te worden geoefend. Artikel 17
Vaststellen kort verslag
Het kort verslag wordt toevertrouwd aan zr. Van der Wal. Het moderamen stelt zich verantwoordelijk. Artikel 18
Sluiting
Ds. Haak rondt de vergadering af. Hij bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en neemt speciaal afscheid van ds. De Boer. Deze is voor de laatste maal aanwezig omdat hij naar Assen vertrekt. De preses bedankt hem voor zijn werkzaamheden voor het kerkverband en wenst hem Gods zegen. Op zijn beurt bedankt de assessor ds. De Boer zr. Van der Wal, die voor de tiende keer de PS organiseert. Voor beiden volgt Acta PS Friesland 2009
17
applaus. Ds. Verwey eindigt met dankgebed, waarna de preses de vergadering om 20.00 uur sluit en ieder wel thuis wenst. Aldus goedgekeurd door het moderamen van de PS op 10 juni 2009. Ds. A.J. Haak, preses Ds. J.J. Verwey, scriba Ds. A.A.J. de Boer, assessor Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris Aldus goedgekeurd en vastgesteld door de PS Fryslân in de vergadering van 2 juni 2010.
Preses
Scriba
Assessor
18
Acta PS Friesland 2009
Kort verslag van de vergadering van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân - bijeen op woensdag 10 juni 2009, aanvang 16.30 uur Opening Ds. P. Poortinga opent namens de samenroepende kerk Drachten-Zuid/ West de vergadering met het lezen van Jeremia 2:1-13. Als gebed zingen we staande Gezang 131 m.u.v. vers 2. Behalve de afgevaardigden en de deputaatsecretaris zijn een aantal vertegenwoordigers van deputaten ad artikel 11 (hulpbehoevende kerken) en 24 (zending) aanwezig. De geloofsbrieven zijn aanwezig en de presentielijsten getekend. De verkiezing van het moderamen heeft al in de classes plaatsgevonden. Preses is ds. A.J. Haak, scriba ds. J.J. Verwey en assessor ds. A.A.J. de Boer. De vergadering wordt geconstitueerd. Na dit formele begin draagt ds. Poortinga de leiding over aan de preses, ds. A.J. Haak. De agenda wordt vastgesteld. Er wordt nog een brief van de Generale Synode toegevoegd. De Acta van 21 mei 2009 wordt vastgesteld en ondertekend door het moderamen, onder dank aan de deputaat-secretaris zr. C.M. van der Wal. Bespreking in commissies De aanwezigen worden ingedeeld in vier van te voren vastgestelde groepen die een of meer onderwerpen in aanwezigheid van de deputaten bespreken. Na een broodmaaltijd wordt plenair verder vergaderd. Commissie 1 (gevormd door het moderamen) behandelt de ingekomen stukken (o.a. Acta van andere Particuliere Synodes en enkele brieven), art. 31 (appèlzaken), het rapport van art. 49 (kerkverband) en het rapport van de commissie 'Frysk yn liturgy en gemeente'. Zr. Van der Wal schetst in het kort de inhoud van de Acta van de andere PS-sen. Het Deputaatschap Studentenpredikant verzoekt om een jaarlijkse financiële bijdrage voor het werk van de studentenpredikant in Groningen. De PS stelt voor dat Groningen de kerken eerst afzonderlijk benadert. Op de volgende PS zullen contactpersonen worden uitgenodigd. In een brief van DAO (Dienst Administratieve Ondersteuning) van de Generale Synode (GS) wordt vermeld dat de organisatie rondom de GS is gewijzigd. De eerste vergadering is in januari 2011 te Harderwijk. Omdat de afgevaardigden in oktober 2010 al bekend moeten zijn, besluit de PS om op de volgende vergadering in juni 2010 de afgevaardigden te zullen benoemen. Hiermee vervalt de voorbereidende vergadering voor de GS die altijd in januari werd Acta PS Friesland 2009
19
gehouden. Er is geen rapport ad art. 31, want de deputaten hebben niet vergaderd. De deputaten ad art. 49 hebben dat deel van de classisvergadering Leeuwarden in september 2008 bijgewoond waar het verzoek besproken werd om tot een nauwere samenwerking te komen tussen de Chr. Geref. Kerk te Leeuwarden en de Geref. Kerk te Leeuwarden. Het verzoek wordt gehonoreerd. Het laatste onderdeel voor commissie 1 is de behandeling van een rapport van de vorig jaar ingestelde commissie 'Frysk yn liturgy en gemeente'. Er wordt een budget van € 250,- op declaratiebasis beschikbaar gesteld aan de 'Wurkgroep' om te komen tot een (deel)uitgave van een Fries kerkboek, bevattende belijdenisgeschriften en formulieren. De PS besluit daarom dat het quotum voor de quaestor van de PS verhoogd wordt met € 0,05 tot een bedrag van € 0,25 per ziel. Commissie 2 (classis Drachten en twee afgevaardigden ad art. 11) bespreekt vooral de financiële aangelegenheden. De quaestor van de PS stelt een quotum voor van € 0,20 per ziel, waarmee de PS akkoord gaat. De PS besluit echter hier nog € 0,05 bij de toen (zie boven). De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden, dus wordt onder dank decharge verleend aan de penningmeester. Als tweede onderwerp wordt het rapport van de deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) besproken. De PS gaat akkoord met het financieel overzicht 2008 en de steunaanvragen 2009. De woordvoerder van commissie 2 merkt op dat de deputaten ad art. 11 niet als kille rekenmeesters worden gezien. Het quotum 2009 is, evenals in 2008, nihil. In verband met de nieuwe landelijke regeling ad art. 11 van de GS Zwolle-Zuid zullen volgend jaar de richtlijnen van PS Fryslân worden aangepast. De boeken zijn gecontroleerd en in orde bevonden. Aan de penningmeester wordt decharge verleend. Dit jaar treedt hij reglementair af. De PS is br. Tj. van der Vaart dankbaar voor het verrichte werk. Hij is 12 jaar penningmeester geweest. Zijn opvolger is br. J. Spinder. Commissie 3 (classis Buitenpost en twee deputaten Zuid-Afrika) heeft als onderwerp van bespreking de zending voor Zuid-Afrika. Het deputaatschap kan terugkijken op een positief jaar. Bijzonder is het feit dat de kerk van Belhar is geïnstitueerd in het bijzijn van de visitatoren uit Drachten. Van het bezoek dat o.a. ds. J.H. Tempelman en br. H. Jellema als leden van het visitatieteam aan Zuid-Afrika brachten is een mooi rapport gemaakt. De PS gaat akkoord met alle financiële verslagen. De accountant heeft de boeken in orde bevonden en aan de penningmeester kan decharge worden verleend.
20
Acta PS Friesland 2009
Commissie 4 (classis Leeuwarden en drie deputaten KalBar) brengt verslag uit over Kalimantan Barat. Het werk op KalBar wordt afgebouwd. Binnen afzienbare tijd zullen de kerken op KalBar geheel zelfstandig zijn. Financieel zullen we nog geruime tijd met de kerken daar verbonden blijven. De PS gaat akkoord met alle voorstellen van de Friese Zendingsdeputaten. (FZD) Het quotum 2009 wordt vastgesteld op € 21,42 per ziel. Quotum en begroting zijn inclusief de zending voor ZuidAfrika. De penningmeester wordt gedechargeerd. Mededelingen van de deputaat-curator van de Theologische Universiteit (TUK) Helaas is de curator ds. R. van Wijnen verhinderd om zijn rapport toe te lichten en vragen te beantwoorden. Hij heeft aangeboden schriftelijk nog op vragen in te willen gaan. Een vraag over de ontwikkeling van de strategie zal aan hem worden voorgelegd. Sluiting Er zijn geen voorstellen en instructies vanuit de vergadering. Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt en censuur naar art. 48 hoeft niet te worden geoefend. De kerk van Ferwerd-Hallum (classis Leeuwarden) wordt aangewezen als samenroepende kerk voor de PS Fryslân op D.V. 2 juni 2010. De preses ds. Haak bedankt de aanwezigen voor hun inbreng. Hij richt speciaal een dankwoord aan ds. De Boer, die voor de laatste maal aanwezig is i.v.m. zijn vertrek naar Assen. Op zijn beurt bedankt ds. De Boer zr. C.M. van der Wal, die voor de tiende keer de PS organiseert. Voor beiden volgt applaus. De scriba ds. Verwey eindigt met dankgebed. De preses sluit de vergadering en wenst ieder wel thuis. Voor de PS Fryslân Zr. C.M. van der Wal, deputaat-secretaris
Acta PS Friesland 2009
21
PARTICULIERE SYNODE FRYSLAN 2009 Lijst afgevaardigden Classis Buitenpost P ds. A.J. Haak ds. M.E. Buitenhuis ds. M. de Meij br. A. de Haan br. Y Merkus br. B.S. de Jager S ds. K.D. Smit ds. R. Prins ds. G. Roorda br. N. Driebergen br. H. Westerik br. J. Rispens
Kerklaan 1 Kolfbaan 15 Tillewei 10 Poelruit 18 Dykswâl 5 Verkerckstraat 47 Bonifatiuspolder 80 De Achtkant 18 De Buizerd 21 Schoolstraat 30 Mounewei 28 De Boek 34
9114 PJ Wouterswoude 9521 AB Burgum 9289 HC Drogeham 9285 LH Buitenpost 9289 UW Drogeham 9231 GZ Surhuisterveen 9103 PR Dokkum 9285 VG Buitenpost 9231 KV Surhuisterveen 9285 NE Buitenpost 9286 EK Twijzel 9251 NK Burgum
Wine 27 Fluessen 12 Amethist 50 Lytse Leane 23 Graanland 23 De Leijen 13 Martena 4 R. de Vriessingel 30 De Feart 83 Bouriciuslaan 62 Seine 1 Skoalleane 2a
9247 BG Ureterp 9204 HP Drachten 9207 GL Drachten 9249 NL Frieschepalen 9205 EE Drachten 9202 VE Drachten 9201 KB Drachten 9218 RP Opeinde 9247 CL Ureterp 9203 PE Drachten 9247 BE Ureterp 9247 CS Ureterp
Classis Drachten P ds. A.A.J. de Boer ds. P. Poortinga ds. R.A. Schipper br. S. Boer br. D.T. van der Mei br. A.H. Sander S ds. T.P. Nap ds. J.H. Tempelman ds. R. van Wijnen br. R. Douma br. S. Marinus br. Tj. Van der Vaart Classis Leeuwarden P ds. J.J. Verwey Jentsjemar 2 8939 CL Leeuwarden ds. J.M. Burger A. Voorthuijsenweg 44 8802 ZB Franeker ds. P. Groen Rotstergaastweg 32a 8452 LA Nieuweschoot br. A.A. Alkema Oude Trekweg 76 8861 KT Harlingen br. J. van der Meulen Joh. Winklerwei 299 8915 ET Leeuwarden br. W. Wattel Jac. Hepkemastraat 14 8441 CC Heerenveen S br. H.T. Andringa Seefugel 1 9051 VC Stiens br. O. Jelsma A. Voorthuijsenweg 20 8802 ZA Franeker br. H. Douwstra Pelikaanstraat 12 8916 AE Leeuwarden 22
Acta PS Friesland 2009
Brief Deputaatschap Studentpredikant Groningen Deputaatschap studentenpredikant p/a mw. W.P. Spijker-Huisman, Hippocrateslaan 24, 9728 HH Groningen. Tel. 050 5269380 e-mail:
[email protected]
Aan: PS Fryslân p/a Van Harinxmaplein 70 8931 DM Leeuwarden Betreft: Verzoek om financiële bijdrage voor de Studentenpredikant Groningen
Groningen, 17 november 2008 Geachte broeders, Hierbij ontvangt u een brief van het Groninger classicaal deputaatschap Studentenpredikant. In deze brief willen wij u verzoeken om een jaarlijkse bijdrage voor het werk van de Studentenpredikant in Groningen. Verzoek: toezegging bijdrage Uit naam van de classis Groningen vragen wij u om een jaarlijkse bijdrage voor het werk van de Studentenpredikant in de stad Groningen. Wij denken hierbij voor 2010 aan een bedrag van 1,52 EURO per belijdend lid. Hieronder zullen wij ons verzoek verder toelichten. Aanleiding voor ons verzoek Sinds juli 2003 is er in de stad Groningen een studentenpredikant. Eind 2007 is het Groninger studentenpastoraat geëvalueerd. Het Evaluatierapport is in april 2008 aan de classis Groningen voorgelegd. De classis heeft op basis van dat rapport besloten om de functie van Studentenpredikant in stand te houden, omdat zij overtuigd is van de noodzaak van dit werk. De functie van studentenpredikant wordt al sinds Acta PS Friesland 2009
23
juli 2003 ingevuld door ds. T.S. Huttenga. Ook zijn benoeming is in april 2008 gecontinueerd. Hoewel de classis Groningen overtuigd is van de noodzaak van het studentenpastoraat, hebben de classiskerken wel duidelijk te kennen gegeven dat er gezocht moet worden naar alternatieve financieringsmogelijkheden. Gezien de herkomst van studenten acht zij het gerechtvaardigd om daarvoor ook buiten de provincie Groningen te kijken. Met name voor een aantal stadskerken wordt de financiële last te groot. Dit wordt mee veroorzaakt door de daling van het aantal leden. Het deputaatschap Studentenpredikant is vervolgens met deze opdracht aan het werk gegaan. In eerste instantie is PS Groningen benaderd. PS hebben hun bijdrage voor het komende jaar verhoogd, maar verlangen wel een breder financieel draagvlak voor de toekomst. Dit heeft geresulteerd in een voorstel tot herfinanciering waarbij ook de kerken in Drenthe en Fryslân om een bijdrage van 1,52 EURO per belijdend lid wordt gevraagd. De classis heeft ermee ingestemd dat wij u nu op basis van dit voorstel om een financiële bijdrage vragen. Motivering voor het voorstel Al jaren vormen studenten een aparte groep binnen de stadsgemeenten. Tijdens hun studietijd verhuizen ze, met name vanuit de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe, naar de stad. Een deel van hen wordt formeel lid in Groningen, een deel blijft lid van de thuiskerk en tenslotte is er nog een aanzienlijk aantal studenten dat tijdelijk ‘zweeft’. Wat hun kerkelijke status ook is, veel van deze jongeren maken gebruik van het aanbod van de Studentenpredikant. Zij volgen catechisaties, gaan naar gesprekskringen, ontvangen huisbezoek van de Studentenpredikant (op verzoek van de stadskerk) of krijgen individueel pastoraat (bezoek, mail, telefonisch). Zoals uit het Evaluatierapport ook blijkt, zijn de stadskerken onvoldoende in staat om al deze studenten voldoende aandacht te geven. De Studentenpredikant vervult hierin dan ook een belangrijke en onmisbare functie! Samenvatting Gelet op het feit dat de studentenpredikant in Groningen onmisbaar is voor een goede pastorale bearbeiding van de studenten, het feit dat veel studenten uit de omliggende provincies komen en het gegeven dat de financiële last voor in ieder geval een deel van de Groninger kerken te groot wordt, doen wij nu een beroep op de kerken in de provincies Drenthe en Fryslân om financieel bij te dragen aan het werk van de studentenpredikant. 24
Acta PS Friesland 2009
Vragen? Als u vragen hebt over ons voorstel, dan kunt u contact opnemen met de heer S.J. van der Kooij, tel. 06 22801607. Wij zouden ons verzoek graag mondeling komen toelichten op uw vergadering. In Christus verbonden, W.P. Spijker-Huisman secretaris classicaal Deputaatschap Studentenpredikant Bijlage Wijziging bijdragen in 2010 Als alle classes en/of PS en van Drenthe en Friesland akkoord gaan met de voorgestelde financiële ondersteuning van samen 25% van het begrote bedrag (= €1.52 per belijdend lid) dan maakt onderstaande tabel de lastenvermindering of vermeerdering zichtbaar voor de classiskerken in Groningen. Aan de PS Groningen kan dan worden gevraagd om de jaarlijkse ondersteuning voort te zetten met 25% van het begrote bedrag Uitgaande van het begrotingsbedrag 2009 = € 74800 Verdeling: 25% PS Groningen 18700 25% PS Friesland + Drenthe 18700 25% classis Groningen 18700 25% Stadskerken 18700 Belijd. leden Bijdr. 2010 Handboek 2008 Voorstel 2 Groningen-N Groningen-O Groningen-Z Groningen-W Helpman Hoogkerk Bedum Haren Onnen Wets.Sauwerd Zuidwolde
493x10.15 922x10.15 525x10.15 336x10.15 319x10.15 501x10.15 673x 4.11 457x 4.11 80x 4.11 141x 4.11 95x 4.11
Acta PS Friesland 2009
5004 9358 5329 3410 3238 5085 2766 1878 329 579 390
(7216 bel. leden (12255 (4542 (3096 Bijdr. 2009 6415 11997 6831 4372 4151 6519 3879 2634 461 813 548
x 2,59) x 1,52) x 4,11) x 6,04)
Bijdr. 2008 9601 15801 9619 5871 3133 4868 2586 1857 308 585 366 25
Brief GS Zwolle-Zuid: betreft deputaten GS 11 Generale Synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland Zwolle - Zuid 2008-2009 Postadres Postbus 770 3800 AT Amersfoort E-mail
[email protected] Internet wwwsynode.gkv.nl Aan de Particuliere Synode 2009 in het adres genoemd / per e-mail Amersfoort, 22 april 2009 Kenmerk: Svw166-220409 Betreft: deputaten GS11 Weleerwaarde en eerwaarde heren en broeders, De Generale Synode van Zwolle-Zuid 2008 heeft besloten tot instelling van een landelijk deputaatschap hulpbehoevende kerken (GS11). Daarmee is de mogelijkheid geschapen om door middel van een landelijke regeling ondersteuning te bieden aan de particuliere synoden die niet langer voldoende financiële draagkracht hebben om aan de toenemende steunaanvragen in haar ressort te voldoen. Daarnaast besloot de synode 'alle particuliere synoden van 2009 te verzoeken regelgeving en normering voor steun ad artikel 11 KO in te voeren dan wel de bestaande regelgeving aan te passen aan de door de synode genomen besluiten inzake aanvullende steun'. Namens de generale synode breng ik dit verzoek nu ter kennis van uw vergadering. Tevens breng ik onder uw aandacht het feit, dat de generale synode in hetzelfde besluit het nieuwe landelijke deputaatschap opdracht heeft gegeven 'de particuliere synoden en haar deputaatschappen daarbij te assisteren, wanneer daaraan behoeft bestaat'. Voor verdere informatie kunt u (of kunnen uw deputaten) zich dus wenden tot de secretaris van het deputaatschap GS11, adres Weidesteenlaan 27, 8042 NX te Zwolle, e-mail:
[email protected]. Namens het gewezen moderamen van de GS 2008-2009 wens ik u een gezegende vergadering. Met hartelijke broedergroet, P. Jonkman, scriba 1 e.t. 26
Acta PS Friesland 2009
Rapport quaestor PS Fryslân Quaestor Part. Synode Friesl. G. Huyser De Zwarte Molen 3 8882 RK Harlingen tel. 0517-412450 Financieel jaaroverzicht 2008 Inkomsten Uitgaven Saldo 1-1-2008 2.900,06 Bankkosten 4e kwartaal 2007 0,62 Quotum cl Leeuwarden 333,00 Reisk. PS G.O. Sander 20,30 Quotum cl Buitenpost 300,05 Reisk. PS J.G. v.d. Hoeven 18,24 Quotum cl Drachten 478,35 Reisk. PS M.R. Krol 9,28 Reisk. PS A. de Haan 14,50 Reisk. PS T.P. Nap 17,40 Bankkosten 1e kwartaal 2008 1,20 G. Huijser, handboekje 2008 11,95 G. Huijser, postzegels 10,56 Reisk. PS A. de Haan 14,50 Reisk. PS J. Kruidhof 58,00 Reisk. PS J.H. Tempelman 12,47 Reisk. PS S. Jonker 17,40 Reisk. PS Z.J.C. van Harten 12,76 Reisk. PS T.P. Nap 20,30 Reisk. PS H. de Jong 17,40 Reisk. PS J. van der Vinne 28,10 Reisk. PS L. Veenstra 17,40 Reisk. PS H. Tabak 13,34 Reisk. PS A.J. Haak 8,70 GK Lwd, zaalhuur+cons 9-1 en 21-5 715,50, Bankkosten 2e kwartaal 2008 3,06 Mw. C.M. vd Wal, decl. PS 399,77 Multicopy Drachten 747,70 Bankkosten 3e kwartaal 2008 2,18 Saldo 31-12-2008 1.822,84 4.011,47 4.011,47 Het jaar 2008 is afgesloten met een positief saldo van f 1.822,84. Acta PS Friesland 2009
27
Het saldo is dit jaar – onvoorzien - sterk afgenomen mede door stijgende kosten. M.i. ligt dit aan drie punten: 1) het ledental is met 105 gedaald t.o.v. 2007; 2) in 2008 zijn er twee vergaderingen geweest, dus hogere reiskosten en hogere huur en consumptiekosten; 3) kopieerkosten zijn met ca 15% gestegen. Met name de consumpties en zaalhuur zijn drastisch gestegen in de afgelopen paar jaar. Dit wil ik u in het bijzonder onder de aandacht brengen. Was dit in 2005 nog € 417, in 2008 is dit gestegen tot € 715,50! Het quotum van € 0,15 is in een dergelijke situatie niet meer voldoende om een minimale buffer te houden van ca € 2.500. Ik stel u voor om het quotum voor 2009 te verhogen tot € 0,20 per ziel en verzoek u daarbij vriendelijk om de onkosten, zoals specifiek benoemd, zoveel mogelijk te beperken. De quaestor, G. Huijser Gecontroleerd door dhr. B. Buisman, d.d. 26-2-2009, B. Buisman
28
Acta PS Friesland 2009
Rapport deputaten ad art. 11 KO (hulpbehoevende kerken) Deputaten art. 11 KO van de Particuliere Synode Fryslân Aan de Particuliere Synode van Fryslân van de Gereformeerde kerken in Fryslân bijeen te komen op DV 10 juni 2009 Ureterp, 30 maart 2009 Weleerwaarde en eerwaarde broeders, Hierbij treft U aan: 1. Financieel overzicht 2008 2. Steunaanvragen 2009 3. Quota 4. Rapport herziening steun hulpbehoevende kerken 5. Voorstellen deputaten 1. Financieel overzicht 2008 Saldo 01-01-2008 Ontvangsten: - Quota 2008 - Rente
227.543 0 5.987 5.987 233.530
Uitgaven: - Steunverlening (90%) - Kosten
9.235 70 9.305 224.225
Saldo 31-12-2008 Toelichting financieel overzicht Steunverlening € 9.235 Wijnjewoude Acta PS Friesland 2009
2008: ondersteuning € 10.260 * 90% € 9.235 29
2. Steunaanvragen 2009 Voor het jaar 2009 stellen wij U voor de volgende steunaanvraag goed te keuren. Ter vergelijking is tevens de steunverlening van de 3 voorgaande jaren opgenomen. Kerk
2009
Sneek-Koudum Ferwert-Hallum Wijnjewoude 13.150 Totaal 13.150
2008
10.260 10.260
2007
2006
1.760 -/11.100 10.260 19.600
1.952 8.280 10.232
Toelichting steunaanvraag Wijnjewoude Afrekening 2008 Op grond van de richtlijnen, zie bijlage I punt VI lid 7 in de Acta 2005, vindt er eerst een voorlopige uitbetaling plaats van 90% van het steunbedrag. Na indiening van de definitieve exploitatieberekening over het betreffende jaar volgt een afrekening. Uit de afrekening 2008 blijkt dat de exploitatie, onder aftrek van de ontvangen steun, een tekort laat zien van € 2.159. Het verschil tussen de toegezegde ondersteuning en het uitgekeerde voorschot, te weten € 1.025 dient nog te worden uitbetaald. Ondersteuning 2009 De begroting over het jaar 2009 geeft een tekort te zien van € 13.150. Volgens de richtlijnen heeft Wijnjewoude maximaal recht op (231 - 178) x € 180 = € 9.540. Deputaten stelten voor om, met een beroep op de hardheidsclausule, aan Wijnjewoude het begrotingstekort van € 13.150 volledig toe te kennen als ondersteuning. Dit gezien de financiële druk op de exploitatie en begroting. De hardheidsclausule wordt al voor een deel toegepast omdat er geen verdeling (toerekening op basis van ledental) tussen Oosterwolde en Wijnjewoude plaatsvindt. 3. Quota Door de PS van 2005 is vastgesteld dat de eerste jaren uitgegaan moet worden van een quotum van € 6,50 per ziel, maar dat gelet op de 30
Acta PS Friesland 2009
beschikbare reserve, er voor de komende vier jaren een korting zal worden toegepast van € 3,00. Gezien de financiële positie stellen deputaten voor om voor het jaar 2009 (éénmalig) nog een extra korting toe te passen van € 3,50 en het quotum vast te stellen op nihil. De financiële reserve per 31 december 2008 bedraagt € 224.225. 4 Rapport herziening steun hulpbehoevende kerken Dit rapport is door de PS goedgekeurd en vastgesteld in 2005. Onderdeel daarvan vormde onderstaand aangehaald hoofdstuk met betrekking tot nieuw beleid. In overeenstemming met de nieuwe richtlijnen zal een geleidelijke afbouw plaatsvinden naar een reserve nivo van ongeveer € 100.000. (Zie VI Nieuw Beleid). Deputaten stellen voor om, gezien de hoogte van de reserve, uitvoering te geven aan hetgeen is bepaald onder punt 3 van Nieuw beleid, nl. terugbetaling in jaar 5 van het reservebedrag boven de € 100.000. Het surplus bedraagt € 124.225. Terugbetaling aan de kerken zou kunnen plaatsvinden op basis van het zielental per 1-10-2008. VI
Nieuw beleid
Het nieuwe beleid van de PS-Fryslân met betrekking tot het toekennen van steun aan hulpbehoevende kerken in haar ressort is voor een looptijd van vijf jaar (2005 tot en met 2009) gebaseerd op de volgende kriteria: 1. Quota jaar 1,2,3, en 4 vast te stellen op € 3.50. Dit in verband met het afbouwen van het saldo per 31 december 2004 tot € 100.000 2. Tussentijdse aanpassing is mogelijk 3. In jaar 5 vindt er een verrekening plaats van het manco of surplus 4. Quotum jaar 5 aanpassen tot maximaal € 6,50 of minimaal nihil 5. Steunaanvragen gemeenten ontvangen maximaal aan steun: - tot 143 leden € 110;- per lid of - van 143 - 231 leden € 180,- per lid (231 - het aantal leden van een kerk x € 180) De Synode Zwolle-Zuid 2008 heeft besloten over te gaan tot een landelijke regeling steun hulpbehoevende kerken. De classicale en regionale regelingen dienen daarop te worden aangepast. In afwachting Acta PS Friesland 2009
31
van de ontwikkeling op dit terrein is het niet nodig de richtlijnen voor Fryslân aan te passen. Vanaf 2010 dienen nieuwe richtlijnen te worden vastgesteld. Wij hopen daarop volgend jaar terug te komen. 5.
Voorstellen en adviezen deputaten
Wij stellen u voor het volgende goed te keuren: 1. financieel overzicht 2008 2. steunaanvraag 2009 Verder stellen wij voor: 3. het quotum voor 2009 vast te stellen op € 6,50 met een korting van € 3,00 en een extra korting van € 3,50, dus netto op nihil, 4. over te gaan tot het terugbetalen van het surplus van € 124.225 in het jaar 2009 5. de broeders A. IJbema, J. Cuperus, S. Jonker en K. Oosterheert te herbenoemen voor een periode, van 3 jaar, 6. met het oog op het aftreden van br. Tj. van der Vaart zijn opvolging te regelen. Br. Tj. van der Vaart kan reglementair niet worden herbenoemd. Met broedergroeten, namens deputaten, Tj. van der Vaart, quaestor.
32
Acta PS Friesland 2009
Rapport Ureterp inzake art. 11 KO Gereformeerde Kerk Ureterp Postbus 37 9247 ZN Ureterp (logo) Aan: Particuliere Synode Fryslân Weleerwaarde en eerwaarde broeders, Daartoe aangewezen door de PS deel ik u, namens de kerkenraad van Ureterp mee, dat de boeken ad. Artikel 11 KO bij de quaestor zijn gecontroleerd door twee leden van de kerkelijke gemeente van Ureterp n.l. br. S. Peereboom en br. S.de Wit. Genoemde broeders hebben op de kerkenraadsvergadering van 6 april j.I. meegedeeld dat de boeken in goede orde zijn bevonden. Namens de kerkenraad van Ureterp mag ik u dan ook verzoeken aan de quaestor decharge te verlenen over het afgelopen jaar (2008) onder dankzegging voor het door hem gedane werk. Met broeder groet, Namens de Raad van de Gereformeerde Kerk te Ureterp, S. de Wit (administrateur)
Acta PS Friesland 2009
33
Rapport Friese Zendingsdeputaten inzake Kalimantan Barat Aan de PS Fryslân 2009 Geachte Broeders en Zuster, Hierbij ontvangt u van de Friese Zendingsdeputaten de rapportage over de werkzaamheden in de periode mei 2008 tot en met april 2009. Samenstelling van het deputaatschap De PS Fryslân 2008 heeft de volgende deputaten benoemd: Broeders H.de Jong (voorzitter), J. Lawerman (penningmeester), Ds. G. Roorda, H.G. Ruiter, F.L.T. Rots, G.P. Wolting en zuster A.E. de JongGelderblom (secretaris). Periode mei 2008 t/m april 2009 Het afgelopen jaar hebben de Friese Zendingsdeputaten 9x vergaderd. Het volgende is daar behandeld: • Ds. Jonkman is in mei en juni 2008 op werkbezoek geweest op Kalimantan Barat. Aandachtspunten tijdens zijn werkbezoek waren onder andere: - Begeleiden plaatselijke kerkenraden. - Lesgeven STM - Samenwerken met Ds. H. Venema (Litindo) - Contact evangelisatiecommissie - Financieel beleid (overleggen jaarrekening en begroting) - Nagaan wat er gedaan is met de afspraken die gemaakt werden tijdens het werkbezoek van de afgevaardigden van de FZD in december 2007. Helaas is er niet veel terechtgekomen van het uitvoeren van deze instructie omdat ds. Jonkman weinig medewerking kreeg van de broeders op KalBar. Naar aanleiding hiervan hebben we ons bezonnen hoe de verdere begeleiding invulling zal moeten krijgen. De FZD hebben besloten dat ds. Jonkman niet weer naar KalBar zal gaan of er moet een schriftelijk verzoek met een deugdelijke taakomschrijving komen. Met het oog op de afbouw van de hulp zou ds. Jonkman in 2008 nog 2x en in 2009 en 2010 nog 1x naar KalBar afreizen.
34
Acta PS Friesland 2009
•
•
•
•
In verband met deze situatie is ds. Jonkman in 2008 maar 1x op KalBar geweest. De broeders hebben ds. Jonkman inmiddels uitgenodigd. We constateren dat er op KalBar een grotere mate van zelfstandigheid aan het ontstaan is. In augustus is de 9e conferentie van de GGRI gehouden. Deze conferentie gehouden te Bengkayang is goed verlopen. Bij de openingsceremonie waren 170 aanwezigen, afgevaardigden van de GGRI-Papua, GGRI-NTT, GGRI-KalBar, BBK/Litindo, Free Reformed Churches of Australia, GKSI Ngabang, GKSI Puaje en genodigden van regeringsinstanties, van godsdienstige instellingen en van autoriteiten uit de samenleving, het voorbereidingscomité met alle gemeentepredikanten en toehoorders uit de classes Bengkayang, Seluas en Ngabang. Aan de conferentie zelf werd door ongeveer 25 personen deelgenomen. Één van de besluiten van de conferentie is dat de broederschap van de GGRI (het samenwerkingsverband van de GGRI KalBar, de GGRI-Papua en de GGRI-NTT) in Waingapu op Sumba een Theologische Hogeschool wil oprichten voor de Gereformeerde Kerken in Indonesië. We hebben hierover overleg gehad met afgevaardigden van DVN, zr. Janneke de Vries, ds. J.A. Boersema en de OZD. De Nederlandse instanties zijn gezamenlijk van mening dat het geen haalbare zaak is omdat de plaatselijke theologische scholen met moeite draaiende kunnen worden gehouden. Dit zal aan deze school niet anders zijn. Ook ontbreken de financiële middelen en gekwalificeerd kader. We hebben de broeders op KalBar laten weten dat we er daarom geen heil in zien. Op 21 oktober mocht ds. Jonkman 25 jaar in dienst zijn van de zending. We zijn de Here dankbaar dat Hij hem de kracht en gezondheid gaf om dit mooie werk te mogen doen. Soli Deo Gloria! Dit heuglijke feit is binnen de kring van deputaten gevierd. Tot ons grote verdriet werd in november br. Melki Sabuna, de verbindingsman van de GGRI en de FZD, ernstig ziek. Hij leed aan levercirrose en op ons verzoek is hij voor een second opinion naar een ziekenhuis in Singapore gegaan. Daar werd gezegd dat hij menselijkerwijs gesproken nog 3-5 jaar had te leven. Echter op 16 januari nam God broeder Melki van ons weg en mocht hij bij Hem ‘thuiskomen’. Het is zoals zijn vrouw ons schreef in een brief "Wonderbaarlijk groot is de Heer, Die zeker zoveel van hem hield, dat niemand bij machte was Hem ervan te weerhouden Zijn wil uit te voeren". Daarop kunnen we alleen maar ‘amen’ zeggen.
Acta PS Friesland 2009
35
• •
•
•
Br. Gatot Fransiskus zal de contacten met Nederland onderhouden. Een drietal broeders heeft ons verzocht om een financiële bijdrage ter bekostiging van hun studie. Het is een vervolg op hun theologiestudie en omdat dat ten nutte zal kunnen zijn voor het onderwijs aan de scholen op KalBar, hebben we toegezegd er een sponsor voor te zoeken. De SMP Rehoboth heeft ook dit jaar een verzoek gedaan om financiële bijdrage voor aanschaf van computers . We hebben toegezegd ook hier een sponsor voor te zoeken. De Evangelisatiecommissie bezocht de evangelisatiepost te Magmagan op 22 februari 2009 om het plan tot gemeenteinstituering op deze post te bespreken. Er werden enkele criteria vastgesteld, waaraan deze gemeente moet voldoen om zelfstandig te worden, zoals: is er voldoende kerkenraadskader aanwezig, kan er een gemeente gevormd worden, die uit doopleden en belijdende leden bestaat, kan het Avondmaal bediend worden? Het doel van het bezoek werd goed door de gemeente begrepen en ze kwamen tot de slotsom dat de evangelist (br. Eduard Sabuna) een gemeentevergadering zou gaan beleggen, waarop de stappen naar instituering nader bepaald worden. Vervolgens werd het verzoek tot instituering voorgelegd aan de classis Bengkayang-Ledo, bijeen gekomen in Dungkan op 27 februari 2009. De EC heeft een trainingsbijeenkomst belegd voor alle evangelisten op 9 en 10 maart j.l.
Met afgevaardigden van de kerkenraad van Hardenberg-C hebben we overleg gevoerd over de positie van ds. Jonkman. In goed overleg is besloten dat hij voor 50% in dienst blijft van de gemeente te HardenbergCentrum en voor 50% van de FZD. Dit tot en met 2010. Op verzoek van de FZD heeft ds. Jonkman positief ingestemd met het voorstel dat hij D.V. op 60-jarige leeftijd voor 80% gaat werken, en dan dus nog voor 30% in dienst blijft van de Friese kerken. Dit tot zijn emeritering. Ook het afgelopen seizoen zijn er weer afgevaardigden van de FZD naar de verschillende landelijke vergaderingen geweest. Het betrof o.a. overleg met DVN, vergaderingen van Zendende instanties met ZHT en redactievergaderingen van Naast/. Evenals voorgaande jaren hebben we ook dit jaar weer contact gezocht met de deputaten Zuid-Afrika. Dit jaar bleek er wel behoefte aan een overleg en daarom zijn afgevaardigden van de FZD bij hen op bezoek geweest. 36
Acta PS Friesland 2009
In overleg met hen is besloten om de bestaande afspraak over de quotum verdeling niet te veranderen. De FZD zal jaarlijks bekijken of het nodig is - en voor zover van toepassing - het verschil in inkomen door daling van quotumbijdragen als gevolg van terugloop zielenaantal, te delen met de deputaten ZZA. We mogen in dankbaarheid ons vertrouwen stellen op onze God en Vader. Hij is het die ons leven en dat van de broederschap op KalBar bestuurt. Ons rooster van aftreden ziet er als volgt uit: H. de Jong - 2010, A.E. de Jong-Gelderblom - 2011, F.L.T. Rots - 2011, H.G. Ruiter - 2013, G.P. Wolting - 2011, J. Lawerman - 2012, ds. G. Roorda - 2012 Voorstel aan de PS Fryslân 2009: 1. 2.
Het werk van de zendingsdeputaten goed te keuren. De deputaten opnieuw te benoemen voor de hen resterende zittingsperiode zoals in de regeling vermeld.
Toekomst verwachting. De FZD zijn van mening dat binnen afzienbare tijd de kerken op KalBar geheel zelfstandig zullen zijn. Dit met uitzondering van de financiën, financieel zullen we nog geruime tijd met de kerken daar verbonden blijven. Zie hiervoor de meerjarenbegroting. Er ontstaat dan een situatie van hulpbehoevende kerken. Dat betekent dat binnen afzienbare tijd het werk van de zending op KalBar voltooid is. Onze voorlopige gedachten zijn om dan de werkzaamheden die er nog overblijven (de zilveren koorde) over te dragen aan het deputaatschap ZHT. Het benodigde geld zal dan nog steeds uit Fryslân moeten komen. Eveneens binnen enkele jaren zullen er gelden vrij komen die anders besteed kunnen worden. Na overleg met deputaten Zuid Afrika willen wij u voorstellen dat op het moment dat er gelden vrij komen deze ingezet zullen worden voor het werk in Zuid Afrika. Dit te meer omdat de hoeveelheid werk en de mogelijkheden die er in Zuid Afrika zijn de middelen ver overtreffen. Namens de Friese Zendingsdeputaten, H. de Jong, voorzitter A.E. de Jong-Gelderblom, secretaris Acta PS Friesland 2009
37
Bijlage: Lijst van gebruikte afkortingen EC
Evangelisatiecommissie
FZD
Friese Zendingsdeputaten
GGRI
Gereja Gereja Reformasi di Indonesia (Gereformeerde Kerken in Indonesië)
GGRI-NTT
Nusa Tenggara Timur = de kerken op Sumba, Savoe en West-Timor
GPKB
Gereja Protestan di Kalimantan Barat
KB / KalBar
Kalimantan Barat (kortweg: KalBar)
Litindo
Literatur Theologia dalam Bahasa Indonesia = Theologische literatuur in het Indonesisch
SMP
Middelbare opleiding voor voortgezet onderwijs (MAVO)
STM
Theologische opleiding
ZHT
Zending, Hulpverlening en Training
ZZA
Zending Zuid-Afrika
38
Acta PS Friesland 2009
Financieel verslag 2008/begroting 2009 FZD Penningmeester: J. Lawerman Bildtstraat 24 8861 SN Harlingen Tel.: 0517-430922 Bank: ABN -AMRO Drachten Rek.nr. 47.08.25.286 Aan de P.S. Fryslân Harlingen, 23 april 2009-10-08 Onderwerp:
Financieel verslag 2008 Begroting 2009 Meerjarenbegroting 2009 - 2015
Geachte broeders en zuster, De Friese Zendingsdeputaten hebben het genoegen u hierbij het financieel verslag van de arbeid van de zending over het jaar 2008, de begroting voor 2009 en de meerjarenbegroting 2009 - 2015 aan te bieden. De stukken zijn daar waar nodig van toelichtingen voorzien, om u een zo helder mogelijk inzicht te verschaffen over de gang van zaken op financieel gebied. Mocht u nog vragen hebben of suggesties willen doen dan vernemen we dit graag van u. Ten aanzien van de stukken nog het volgende ter toelichting: Jaarrekening 2008 De jaarrekening sluit met een positief exploitatiesaldo van € 10.765. De algemene kosten en de kosten Kalimantan Barat (in verband met koersverschillen) zijn lager uitgevallen dan begroot. Onder de Overige schulden (de post "door te betalen posten") is, naar naderhand is gebleken, een te groot bedrag gereserveerd voor de door Acta PS Friesland 2009
39
ons toegezegde bijdrage aan de Groninger Zendingsdeputaten voor het werk aan de theologische opleiding Setia (€ 15.000). Dit bedrag zou in principe kunnen vrijvallen. Wij hebben ten aanzien van dit bedrag de volgende afweging gemaakt: in 2008 en begin 2009 hebben wij een fors bedrag aan kosten betaald in verband met de ziekte en het overlijden van onze broeder Melki, ca. € 17.000. Wij hebben hiervoor van de Utrechtse Zendingsdeputaten (UZD) een financiële bijdrage gevraagd, op aangeven van één van hun deputaten. Mochten wij van de UZD geen bijdrage ontvangen, dan zal de genoemde reservering van € 15.000 hiervoor aangewend worden. Mochten wij een bijdrage van de UZD ontvangen, dan zal het bedrag wat overblijft van de genoemde € 15.000 alsnog worden overgemaakt ten behoeve van Setia. Begroting 2009 / quotum 2009 en verder In de begroting voor 2009 is uitgegaan van € 21,42 per ziel. Dit conform de in 2008 door de PS verleende goedkeuring om het quotum voor 2009 ten opzichte van dat van 2008 (€ 21,10) met tenminste 1,5% te laten stijgen ten behoeve van de verhoging van de bijdrage voor het zendingswerk in Zuid-Afrika. De totale bijdrage van de samenwerkende kerken is achteruitgegaan in verband met het dalen van het zielenaantal van de Gereformeerde Kerken in Fryslân: in twee jaar tijd moeten we een daling constateren van 237 zielen. In geld uitgedrukt: een daling in inkomsten van ca. € 5.076! Binnen de huidige afspraken komt de achteruitgang in inkomsten volledig ten laste van het zendingswerk op Kalimantan Barat. Met de Deputaten Zuid-Afrika hebben wij hierover overlegd. Geconstateerd kan worden dat de prijsstijging (en inflatie) in Zuid-Afrika sterk toenemen. Het zendingswerk breidt steeds meer uit. Voor de komende jaren vertoont de begroting voor het zendingswerk in ZuidAfrika een sterke kostenstijging. Voor toelichting hierop verwijzen wij naar de rapportage van de Deputaten Zuid-Afrika. In het overleg zijn we gezamenlijk tot de conclusie gekomen dat het niet gewenst is om de bestaande afspraak over de verdeling van het quotum en de quotumverhoging aan te passen. Echter, vanwege de genoemde factoren die bij het werk in Zuid-Afrika een rol spelen, is het gewenst dat het quotum voor 2010 iets meer dan trendmatig zal stijgen. Voorgesteld wordt om alvast goed te keuren dat het quotum voor 2010 tenminste wordt vastgesteld op € 22,50. In de jaren daarna wordt weer uitgegaan van een trendmatige stijging van 1,5%.
40
Acta PS Friesland 2009
Aanpassing meerjarenbegroting 2009-2015 De meerjarenbegroting is enigszins aangepast ten opzichte van de meerjarenbegroting 2008-2015. Dit betreft met name het effect van het gedaalde zielenaantal en de voorgestelde verhoging van het quotum 2010. Daarnaast zijn enige kleinere wijzigingen doorgevoerd als gevolg van voortschrijdend inzicht. Samenvattend bevelen wij u aan om het volgende te besluiten: 1. 2. 3. 4.
De jaarrekening 2008 vast te stellen (op basis van het verslag van de kascontrolecommissie) en decharge te verlenen voor het gevoerde beleid. Het quotum 2009 definitief vast te stellen op een bedrag van € 21,42 per ziel. De meerjarenbegroting van 2009-2015 vast te stellen. Alvast goed te keuren dat het quotum voor 2010 met tenminste mag stijgen naar een bedrag van € 22,50 per ziel.
Wij bidden u de zegen van de Here toe bij al uw arbeid en bevelen het werk van de zending in het bijzonder bij u aan. Met hartelijke groet, Namens de Friese Zendingsdeputaten, H. de Jong, voorzitter
J. Lawerman, penningmeester
Jaarrekening 2008 ZFD Inhoud Bespreking van het exploitatieresultaat Jaarrekening Balans per 31 december 2009 Exploitatierekening over 2008 Grondslagen van de jaarrekening Toelichting op de balans Toelichting op de exploitatierekening Overige gegevens
Acta PS Friesland 2009
41
Bespreking van het exploitatieresultaat Samenvatting van de exploitatieresultaten De exploitatierekeningen over 2008 en 2007 kunnen als volgt worden samengevat: Werkelijk ‘08 Begroot ’08 Werkelijk ‘07 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 Som van de baten
157
157
156
13 36 31 86
17 36 40 86
11 34 39 84
166
179
168
-9
-22
-12
3
2
2
-6
-20
-10
-11
-10
-36
Resultaat incl uitgaven conform beleid -17
-30
-46
Lasten Algemene kosten Kosten tractement Nederland Kosten Kalimantan Barat Kosten Zuid-Afrika Som van de lasten Baten minus lasten Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone exploitatie Uitgaven conform beleid
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve
29
29
62
Exploitatieresultaat
12
-1
16
42
Acta PS Friesland 2009
Balans per 31 december 2008 ACTIVA
31-dec-08
31-dec-07
Vaste activa Financiële vaste activa
€
29.454
39.454
Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa
13.131
22.575
Liquide middelen
80.667
130.960
Totaal activazijde
123.252
192.989
ACTIVA
3l-dec-08
Vlottende activa
31-dec-07
Eigen vermogen Reserves Kalimantan Barat
62.490
80.449
Nog te besteden middelen Nog te besteden middelen
37.463
41.123
Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva
Totaal passivazijde
Acta PS Friesland 2009
23.299
71.417 23.299
71.417
123.252
192.989
43
Exploitatierekening over 2008 Werkelijk 2008
Begroot 2008
Werkelijk 2007
156.414 86
156.374 48
Baten Bijdragen samenw. kerken 156.414 Bijdragen/giften 215 Som van de baten
156.629
156.500
156.422
Lasten Alg. kosten 13.427 Kosten tractement Nederland 36.125 Kosten KalBar 31.180 Kosten ZA 85.974 Som van de lasten Baten minus lasten
166.706
16.550
11.193
35.600 39.600 85.974
34.265 38.997 83.750 177.724
168.205
10.077-
21.224-
11.783-
Financiële baten en lasten
3.431
2.500
2.802
Resultaat uit gewone exploitatie
6.646-
18.724-
8.981-
Uitgaven conform beleid 11.313-
10.000-
36.003-
Resultaat inclusief uitgaven conf. beleid 17.959-
28.724-
44.984-
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve 28.724
28.724
61.550
-
16.566
Exploitatieresultaat
44
10.765
Acta PS Friesland 2009
Grondslagen van de jaarrekening Algemeen Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Financiële vaste activa De onder de financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve wordt gevormd voorzover gelden zijn ontvangen buiten de normale inning van quota om. Deze gelden worden aangewend voor specifieke doeleinden.
Acta PS Friesland 2009
45
Toelichting op de balans Vaste activa Financiële vaste activa Lening Geref. Kerk Drachten-Oost
31-dec-08 €
31-dec-07
29.454
39.454
29.454
39.454
Betreft een lening tegen een rentepercentage van 4.5%. De leningen zijn op elk moment aflosbaar, en opeisbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Er zijn geen zekerheden verstrekt Vlottende activa Vorderingen Overige vorderingen en overlopende activa 31-dec-08 Bijdragen samenwerkende kerken Overige vorderingen
31-dec-07
13.131 -
22.575 -
13.131
22.575
Liquide middelen
31-dec-08
ABN-AMRO-Bank, rekening-courant ABN-AMRO-Bank, spaarrekeningen ABN-AMRO-Bank, obligaties Postbank Geldmiddelen Kalimantan Barat Gelden onderweg
33.856 27 42.772 14.013 -
51.536 14.783 56.158 6.337 2.146 -
80.667
130.460
46
31-dec-07
Acta PS Friesland 2009
Eigen vermogen Reserves Kalimantan Barat Stand per 1 januari 80.449 Af: onttrekking rechtstreeks uit de reserve 28.724
125.433 61.550-
51.725 10.765
63.883 16.566
62.490
80.449
Exploitatieresultaat
Nog te besteden middelen
31-dec-08
3I-dec-07
Fries Studiefonds Opbrengst actie jeugd Hardenberg Legaten
6.325 3.918 27.220
6.618 5.993 28.512
37.463
41.123
Fries Studiefonds Betreft een bedrag wat rechtstreeks bij de zending is gestort. In het verleden werden studiekosten gedeclareerd bij het Fries Studiefonds. De studiekosten worden in mindering gebracht op de nog te besteden middelen, voor zover daar nog middelen voor beschikbaar zijn. Opbrengst actie jeugd Hardenberg Betreft de opbrengst van een actie van de jeugd van de kerk te Hardenberg. De opbrengst is specifiek bedoeld voor jeugdwerk. Legaten Betreft een in 2002 ontvangen legaat (€ 1.579) en een in 2004 ontvangen legaat (€ 27.809) In 2007 worden onder andere gelden besteed waardoor kansarme kinderen de gelegenheid krijgen tot het volgen van opleidingen, overeenkomstig de wil van de erflaatster.
Acta PS Friesland 2009
47
Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva 31-dec-08 Reservering multifunctioneel gebouw Bijdrage GZD (opleiding 2 studenten in Kampen) Bijdrage zending Zuid-Afrika Door te betalen posten Overige schulden
48
31-dec-07
-
-
23.049 250
20.938 48.609 1.870
23.299
71.417
Acta PS Friesland 2009
Toelichting op de exploitatierekening Baten Bijdragen samenw. kerken Bijdragen en giften
Algemene kosten
Werkelijk 2008 Begroot 2008 Werkelijk 2007 156.414 215
156.414 86
156.374 48
156.629
156.500
156.422
Werkelijk 2008 Begroot 2008 Werkelijk 2007
Porti en telefoon 151 150 Reis- en vergaderkosten 810 1.000 Diverse onkosten 823 900 DVN-dag 1.926 2.000 PR 1.000 Zendingsblad 9.717 11.500 Bijdrage GZD (opleiding 2 studenten in Kampen) 13.427
16.550
120 351 708 556 9.458 11.193
Kosten tractement Nederland Werkelijk 2008 Begroot 2008 Werkelijk 2007 Bijdrage tractement Hardenberg-Centrum Emeritaatsregeling
Acta PS Friesland 2009
32.575 3.550
32.000 3.600
30.852 3.413
36.125
35.600
34.265
49
Kosten Kalimantan-Barat Werkelijk 2008 Begroot 2008 Werkelijk 2007 Kosten werkbezoek 2.652 Tractementen 9.461 Overige kosten medewerkers Evangelisatie 7.439 ATR (Theologische opleiding) 10.729 SMTK 180 Vervoerniddelen 299 Huisvestingskosten 529 Activiteiten en diverse onkosten 6.156 Reis- en verblijfskosten 507 Medische zorg 1.521 HUPEM/HUGGRI/Verbindingsman 2.400 Uitgaven in Nederland Diverse uitgaven / onvoorzien 285 Koersverschillen 10.978-
2.500 12.000 700 6.000 7.000 1.500 1.500 500 500 1.000 4.400 500 1.500 -
8.881 11.143 6.103 8.000 2.135 2.450 1.436 1.018 248 2.668 848 2.074 8.007-
31.180
39.600
38.997
85.974 -
83.750 2.224
83.750 -
85.974
85.974
83.750
Kosten Zuid-Afrika Aandeel kosten zendingswerk Zuid-Afrika Verhoging bijdrage
In 2006 heeft nader overleg plaatsgevonden over de verhoging van de bijdrage uit de verhoging van het quotum. De verhoging van het quotum zal in zijn geheel ten goede komen aan het zendingswerk in Zuid-Afrika Financiële baten en lasten Rentebaten Ontvangen rente Koersresultaat obligaties
50
3.431
2.500 -
3.996 1.194-
3.431
2.500
2.802
Acta PS Friesland 2009
Uitgaven conform beleid Werkelijk 2008 Begroot 2008 Werkelijk 2007 Pensioenvoorzieningen Kalimantan Barat Bijdragen pastorie/ kerkbouw / ATR
-
-
1.503
11.313
10.000
34.500
11.313
10.000
36.003
28.724
61.550
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve Onttrekking rechtstreeks aan de reserve KalBar
28.724
De rechtstreekse mutatie in de reserve Kalimantan Barat is in beginsel gelijk aan de uitgaven conform beleid. Overige gegevens Voorstel bestemming exploitatieresultaat Voorgesteld wordt, het exploitatieresultaat ten laste van de reserves te brengen. Dit voorstel is reeds in de balans verwerkt.
Acta PS Friesland 2009
51
Begroting 2009 Begroot 2009 Begroot 2008 Werkelijk 2008 Baten Bijdragen samenw. kerken Bijdragen en giften
155.894 -
156.414 -
156.414 215
Som van de baten
155.894
156.414
156.629
13.800 34.650 36.900 88.303
16.550 35.600 39.600 85.974
13.427 36.125 31.180 85.974
173.653
177.724
166.706
Lasten Algemene kosten Kosten tractement Nederland Kosten Kalimantan Barat Kosten Zuid-Afrika Som van de lasten Baten minus lasten
17.759-
21.310-
14.077-
2.000
2.500
3.431
Resultaat uit gewone exploitatie 15.759-
18.810-
G,646-
Uitgaven conform beleid
7.500-
10.000-
11.313-
Resultaat inclusief uitgaven conform beleid
23.259-
28.810-
17.959-
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve KalBar
23.259
28.810
28.724
-
-
10.765
Financiële baten en lasten
Exploitatieresultaat
52
Acta PS Friesland 2009
Toelichting op de begroting Algemeen De begroting is opgezet op basis van de zo reëel mogelijk ingeschatte kosten voor 2009. In de begroting is uitgegaan van een koers van de Rupiah van afgerond € 0,0001. De koers is in de afgelopen jaren aan een forse daling onderhevig geweest, wat uiteraard een gunstig effect op de werkelijke exploitatieuitkomsten heeft gehad. Wel dient men zich te realiseren dat een stijging van de koers tot een negatief effect op de exploitatie-uitkomsten kan leiden. Ontwikkeling van het quotum Er is uitgegaan van een quotum van € 21,42 per ziel (2008: € 21,10). Gestreefd wordt naar een gelijkblijvend dan wel licht stijgend quotum, gerelateerd aan de stijging van de inkomens in Nederland. Om de bestaande werkzaamheden aldaar te kunnen voortzetten op de huidige wijze is toenemend werkkapitaal nodig. Om die reden heeft de PS Fryslân enkele jaren geleden de jaarlijkse verhoging van het quotum voor de zending vastgesteld op 1,5%. De totale "bijdrage samenwerkende kerken" is achteruitgegaan in verband met het dalen van het zielenaantal van de Gereformeerde Kerken in Fryslân: volgens het "Handboek 2007" 7515 zielen, volgens het "Handboek 2008" 7413 zielen, en volgens het "Handboek 2009" 7278 zielen. Een daling in twee jaar tijd van 237 zielen. Bijdrage Zuid-Afrika In het voorjaar 2006 heeft opnieuw overleg plaatsgevonden met de deputaten Zuid-Afrika over de bijdrage voor de komende jaren. Afgesproken is dat de verhoging van het quotum in zijn totaliteit ten goede komt aan het werk in Zuid-Afrika.
Acta PS Friesland 2009
53
Specificatie van de posten Baten Begroot 2009 Begroot 2008 Werkelijk 2008 Bijdragen samenw. kerken Bijdragen en giften
155.894 -
156.414 -
156.414 215
155.894
156.414
156.629
Voor de raming van de bijdrage samenwerkende kerken is uitgegaan van een zielenaantal van 7.278 en een quotum van € 21,42 per ziel. Algemene kosten Porti en telefoon Reis- en vergaderkosten Diverse onkosten DVN-dag PR Zendingsblad
150 750 900 500 11.500
150 1.000 900 2.000 1.000 11300
l51 810 823 1.926 9.717
13.800
16.550
13.427
Bijdrage tractement Hardenberg-C 31.000 Emeritaatsregeling 3.650 Overige kosten tractement -
32.000 3.600 -
32.575 3.550 -
34.650
35.600
36.125
Kosten tractement Nederland
Ds. Jonkman ontvangt zijn tractement van de kerk van HardenbergCentrum. Het aandeel van de zending daarin wordt naar die kerk overgemaakt.
54
Acta PS Friesland 2009
Kosten Kalimantan Barat Begroot 2009 Begroot 2008 Werkelijk 2008 Kosten werkbezoek 4.500 Tractementen 12.000 Overige kosten medewerkers Evangelisatie 3.000 ATR (Theologische opleiding) 7.000 SMTK Vervoermiddelen 1.500 Huisvestingskosten 1.500 Activiteiten en diverse onkosten 500 Reis- en verblijfskosten 500 Medische zorg 2.000 HUPEM/HUGGRI/Verbindingsman 3.000 Uitgaven in Nederland Diverse uitgaven / onvoorzien 1.400 Koersverschillen -
2.500 12.000 700 6.000 7.000 1.500 1.500 500 500 1.000 4.400 500 1.500 -
2.652 9.461 7.439 10.729 180 299 529 6.156 507 1.521 2.400 285 10.978-
36.900
39.600
31.180
Bij de raming van de tractementen is rekening gebonden met het besluit om overeenkomstig het voorstel in het rapport over het werkbezoek 1999 de bijdrage van de zending te verhogen tot maximaal 60 %. Dit is een garantie voor 10 jaar. Kosten Zuid-Afrika Aandeel kosten zendingswerk Zuid-Afrika Verhoging bijdrage uit quotum
85.974 2.329
83.750 2.224
85.974 -
88.303
85.974
85.974
De verhoging van het quotum voor 200 is als volgt berekend: 7278 zielen maal € 0,32.
Acta PS Friesland 2009
55
Financiële baten en lasten Rentebaten Begroot 2009 Begroot 2008 Werkelijk 2008 Ontvangen rente
2.000
2.500
3.431
2.000
2.500
3.431
Pensioenvoorzieningen KalBar Bijdragen pastoriebouw/ kerkbouw 7.500 (inclusief asrama in Pontianak) 7.500
10.000
11.313
10.000
11.313
Uitgaven conform beleid
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve Kalimantan Barat Onttrekking rechtstreeks aan de reserve KalBar
23.259
28.724
28.724
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve KalBar
23.259
28.724
28.724
56
Acta PS Friesland 2009
Meerjarenbegroting 2009-2015 begr ‘09 begr ‘10 begr ‘11 begr ‘12 begr ‘13 begr ‘14 begr ‘15 Baten Bijdragen samenw. kerken 155.894 163.755 166.211 168.704 171.235 173.804 176.411 Bijdragen/giften Som van de baten 155.894 163.755 166.211 168.704 171.235 173.804 176.411 Lasten Alg. kosten 13.800 Kosten tract. NL 34.650 Kosten KalBar 36.900 Kosten Z-Afrika 88.303
15.800 35.343 28.700 96.164
13.800 15.550 13.550 36.050 21.466 21.895 24.890 22.150 22.200 98.620 101.113 103.644
15.550 13.550 22.333 22.779 19.300 19.800 106113 108.820
Som van de lasten 173.653 176.007 173.320 160.279 161.289 163.595 164.949 Baten minus lasten 17.759-
12.252-
7.109-
8425
9.946
10.208
11.462
Financiële baten en lasten 2.000 1.300
1.000
500
-
-
-
Resultaat uit gewone exploitatie 15.759- 10.752-
6.109-
8.925
9.946
10.208
11.462
Uitgaven conform beleid 7.500-
5.000-
5.000-
5.000-
5.000-
5.000-
4.946
5.208
6.462
4.946-
5.208-
6.462-
3.000-
Resultaat inclusief uitgaven conform beleid 23.259- 15.752- 11.1093.925 Onttrekking rechtstreeks aan de reserve KalBar 23.259 15.752 11.109 3.925Exploitatieresultaat
-
-
-
-
-
-
-
Toelichting op de begroting Algemeen In de meerjarenbegroting zijn de Friese Zendingsdeputaten er nu van uitgegaan dat de financiële ondersteuning na 2010 geleidelijk zat afnemen in plaats van abrupt. Tijdens het werkbezoek 2007 is gebleken dat de kerkelijke gemeenten op KalBar nog niet klaar zijn om na 2009 zoveel mogelijk financieel zelfstandig (mede gelet op de drastische afname van financiële mogelijkheden voor de kerken in de
Acta PS Friesland 2009
57
meerjarenbegroting) te gaan draaien. Globaal weten de FZD wat op dit moment de financiële knelpunten zijn en waar mogelijkheden liggen. De verplichting voor de broeders op KalBar om zelf eerst één en ander in kaart te brengen en met een deugdelijk financieel plan (wat is wel of niet haalbaar binnen de mogelijkheden van de gemeenten daar) te komen, is voor de Friese Zendingsdeputaten een eerste vereiste om het beleid vertaald in de meerjarenbegroting om te buigen naar het beleid wat zij voorstaan in de meerjarenbegroting 2009-2015. Ontwikkeling van het quotum Uitgangspunt in deze meerjarenbegroting is dat het quotum jaarlijks wordt verhoogd met 1,5%. De verhoging zal in beginsel worden aangewend voor verhoging van de bijdrage Zuid-Afrika. Voor het jaar 2010 is rekening gehouden met een éénmalige extra verhoging ten gunste van het werk in Zuid-Afrika. Reserves Het verloop van de reserves wordt weergegeven op de laatste pagina. Specificatie van de posten begr ‘09 begr ‘10 begr ‘11 begr ‘12 begr ‘13 begr ‘14 begr ‘15 Baten Bijdragen samenw. kerken 155.894 163.755 166.211 168.704 171.235 173.804 176.411 Bijdragen/giften 155.894 163.755 166.211 168.704 171.235 173.804 176.411 Quotum (stijging per jaar 1.5%, extra stijging in 2010) 21.42 22.50 22.84 23.18
23.53
23.88
24.24
Algemene kosten Porti en telefoon 150 Reis- en vergaderkosten 750 Diverse onkosten 900 DVN-dag PR 500 Zendingsblad 11.500 13.800
58
150
150
150
150
150
150
750 900 2.000 500 11.500
750 900 500 11.500
500 900 2.000 300 11.500
500 900 500 11.500
500 900 2.000 500 11.500
500 900 500 11.500
15.800
13.800
15.550
13.550
15.550
13.550
Acta PS Friesland 2009
begr ‘09 begr ‘10 begr ‘11 begr ‘12 begr ‘13 begr ‘14 begr ‘15 Kosten tractement Nederland Bijdrage tractement Hardenberg-Centrum 31.000 31.620 32.252 Emeritaatsreg. 3.650 3.723 3.797
17.592 3.873
17.944 3.951
18.303 4.030
18.669 4.110
34.630 35.343 36.050 21.466 21.895 22.333 22.779 Ds. Jonkman ontvangt zijn tractement van de kerk van Hardenberg - Centrum. Het aandeel van de zending daarin wordt naar die gereformeerde kerk overgemaakt. In de meerjarenbegroting is nu uitgegaan van een jaarlijkse stijging van 2%. Kosten Kalimantan Barat Kosten werkbezoek 4.500 1.500 Tractementen etc. 12.000 10.800 Overige kosten medewerkers Evangelisatie 3.000 ATR (Theologische opleiding) 7.000 7.000 Vervoermiddelen 1.500 1.500 Huisv. kosten 1.500 1.500 Activiteiten en diverse onkosten 500 500 Reis- en verblijf 500 500 Medische zorg 2.000 1.000 HUPEM/HUGGR/Verbindingsman 3.000 3.000 Uitgaven in NL Diverse uitgaven / onvoorzien 1.400 1.400 Koersverschillen 36.900
28.700
3.000
1.500
3.000
1.500
3.000
9.600 -
8.400 -
7.200 -
6.000 -
4.800 -
7.000 750 500
7.000 730 500
7.000 500 500
7.000 $00 500
7.000 500 S00
500 500 -
500 500 -
500 500 -
500 500 -
500 500 -
3.000 -
3.000 -
3.000 -
3.000 -
3.000 -
-
22.150
-
-
-
22.200
19.500
19.800
24.850
Bij de raming van de tractementen is rekening gehouden met het besluit om overeenkomstig het voorstel in het rapport over het werkbezoek 1999 de bijdrage van de zending te verhogen tot maximaal 60%. Dit is een garantie voor 10 jaar. Ingaande 2010 is voorzien in een geleidelijke afbouw van de bijdrage van de FZD van de traktementen en wel tot 2015.
Acta PS Friesland 2009
59
begr ‘09 begr ‘10 begr ‘11 begr ‘12 begr ‘13 begr ‘14 begr ‘15 Kosten Zuid-Afrika Aandeel kosten zendingswerk Zuid-Afrika 85.974 88.303 96.164 Verhoging bijdrage uit reserves Verhoging bijdrage uit quotum 2.329 7.861 2.456 88.303
96.164
98.620 101.113 103.644 106.213 2.493
2.531
2.569
2.607
98.620 101.113 103.644 106.213 108.820
Er wordt van uitgegaan dat de volledige stijging van het quotum ten gunste komt van Zuid-Afrika. Financiële baten en lasten Rentebaten Ontvangen rente 2.000
1.500
1.000
500
-
-
-
2.000
1.500
1.000
500
-
-
-
Bijdragen pastoriebouw en kerkbouw 7.500 5.000 5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
5.000
-5.208
-6.462
Uitgaven conform beleid
7.500
5.000
5.000
Onttrekking rechtstreeks aan de reserve Kalimantan Barat Onttrekking rechtstreeks aan de reserve 23.259 15.752 11.109 Onttrekking rechtstreeks aan de reserve 23.259 15.752 11.109
-3.925
-4.946
3.925-
4.946-
5.208-
6.462-
Ontwikkeling van de reserves Kalimantan Barat 2009 Stand per 1-1 62.490 Mutatie reserve 23.259-
2010 39.231 15.752-
2011 23.479 11.109-
2012 12.370 3.925
2013 16.296 4.946
2014 21.242 5.208
2015 26.450 6.462
Stand per 31-12 39.231
23.479
12.370
16.296
21.242
26.450
32.911
60
Acta PS Friesland 2009
Controle boeken FZD Aan: de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Fryslân Onderwerp: Verslag beoordeling van de jaarrekening 2008 van de Friese Zendingsdeputaten Wij hebben op 13 mei 2009 de jaarrekening van de Friese Zendingsdeputaten aan een beoordeling onderworpen. De beoordeling heeft plaatsgevonden aan de hand van een door de deputaten opgesteld werkprogramma. In de aan ons ter beschikking gestelde gegevens en de uiteenzetting zijn geen onregelmatigheden aangetroffen. Op basis van de verrichte werkzaamheden stellen wij voor om aan de penningmeester decharge te verlenen. Oudehaske, 13 mei 2009-10-12 P.W. Boonstra A.C. Hoksbergen
Acta PS Friesland 2009
61
Jaarrapportage 2008/2009 van Deputaten voor zending in ZuidAfrika (logo) Deputaatschap voor Zending in Zuid-Afrika Secr.: Hoofdstraat 39 9801 BV Zuidhorn E-mail:
[email protected] Aan de Particuliere Synode Fryslân, de classis Appingedam, de classis Grootegast en de classis Warffum Inleiding: In het verslagjaar 2008/2009 viel de driejaarlijkse visitatie en met de voorbereiding daarvan, de uitvoering en het nawerk was veel tijd gemoeid. Een groot deel van de jaarrapportage wordt deze keer weergegeven in het als bijlage bijgevoegde visitatierapport. Dat neemt niet weg dat het "normale"werk ook door moest gaan en gelukkig is dat allemaal weer gelukt. In Nederland mochten de deputaten hun werk doen, in Zuid Afrika kregen alle betrokkenen bij het zendingswerk in de omgeving Pretoria en Kaapstad kracht en wijsheid van God om daadwerkelijk bij te dragen aan de verspreiding van de blijde boodschap. En God gaf zegen op het werk dat gedaan mocht worden. Samenstelling van het college van zendingsdeputaten Het college bestaat volgens het samenwerkingsakkoord uit 12 leden. Uit de PS Fryslân de brs. H. Jellema, voorzitter, D. de Jong, penningmeester, A.Prins en ds. J.H.Tempelman. Br. A. Prins is aftredend en stelt zich niet weer beschikbaar. Uit de classis Appingedam: br. H. Kruizenga en br. O.D. van Yren Uit de classis Grootegast: de brs. J. van der Vinne, secretaris, ds. R. Sietsma, algemeen adjunct en br. A.A. van den Bos Uit de classis Warffum: de zrs. K. Mulder en C.M. Rietema-de Jager en br. K.R. Doornbos, voorlichter. Zr. Mulder is aftredend en stelt zich niet weer beschikbaar. Vergaderingen In de verslagperiode mei 2008 - mei 2009 hebben de deputaten vijf keer vergaderd en wel op 5 juni, 2 oktober en 4 december in 2008 en op 5 februari en 2 april in 2009. Er is op 28 januari 2009 een extra vergadering geweest met ds. en mevr. Boon. 62
Acta PS Friesland 2009
Contacten in Nederland van de zendingsdeputaten Friese zendingsdeputaten Op 24 februari 2009 is er overleg geweest tussen de FZD en de ZDZA over de financiën. Door terugloop van het zielenaantal in de provincie Friesland daalt de totale bijdrage. De daling van inkomsten wordt door de Friese Zendingsdeputaten (FZD), het meest ‘gevoeld' omdat er een afspraak ligt dat de jaarlijkse trendmatige stijging van het quotum in z'n geheel ten goede komt aan de Zending voor Zuid-Afrika. Hierdoor ontstaat er mogelijk een tekort voor de Friese Zendingsdeputaten. Vanuit beide delegaties hebben we de (financiële) situatie kort toegelicht en besproken. We hebben afgesproken de bestaande afspraak over de quotumverhoging niet te veranderen. Er is ook nog veel begeleiding vanuit de zendende kerken nodig. Dit werkt momenteel kostenverhogend voor de zending. Voor de komende jaren vertoont de begroting voor het zendingswerk in Zuid-Afrika een sterke kostenstijging. De leden van de Vrije Gereformeerde Kerken dragen naar vermogen bij en men zoekt steun vanuit de Gereformeerde Kerken in Canada en Australië. Maar de Kerken binnen het samenwerkingsverband van ZZA dragen nog steeds 95% van de kosten. Om o.a. deze reden is het nodig jaarlijks een groter bedrag te ontvangen. Een bijkomend probleem is dat de zendingsgemeenten die zelfstandig worden praktisch direct hulpbehoevende kerken zijn. Er is een speciale commissie Art 11 KO benoemd om te onderzoeken hoe de kerken van de VGKSA elkaar financieel kunnen (blijven) steunen. Maar met name de blanke kerken groeien niet in aantal zielen en de lasten zijn al hoog. Voorstellen 1. De zendingsdeputaten stellen voor - aan de PS Fryslân de brs. Jellema, Tempelman en de Jong opnieuw te benoemen. - Aan de classis Appingedam de brs Kruizenga en van Yren opnieuw te benoemen. - Aan de classis Grootegast de brs. Van der Vinne, Sietsma en van den Bos opnieuw te benoemen. - Aan de classis Warffum zr. Rietema-de Jager en br. Doornbos opnieuw te benoemen. 2. De zendingsdeputaten stellen voor - Aan de PS Fryslân het voorstel van de FZD over te nemen. - Aan de classes Appingedam, Grootegast en Warffum het quotum voor 2010 vast te stellen op 24,15 euro Acta PS Friesland 2009
63
Voorlichting De voorlichtingscommissie De voorlichtingscommissie bestaat uit de volgende personen: Jannet Oosterveld: secretariaat, programmering visitaties uit Zuid-Afrika, beheer materiaal Margreet Kremer: voorlichting aan de scholen, beheer van de projecten(rekening) Gert Drewes: techniek, beheer audiovisuele middelen, beheer website Renger Doornbos: zendingsdeputaat (portefeuille voorlichting), algehele coördinatie, externe contacten. Jaap Rietema voorlichting in het blad Naast. Vergaderingen In 2008 is er 15 keer vergaderd. Op de agenda stonden iedere keer de volgende vaste agendapunten: beheer materiaal, regeling bezoeken vanuit Zuid-Afrika, contact met DVN, voorlichting aan scholen en kerken, kopij kerkbladen, stand van zaken projecten, stand van zaken website en ontwikkelingen op het zendingsveld. Beheer materialen De materialen zijn verdeeld in audiovisuele en overige materialen. Er zijn dvd's van de diverse zendingsgebieden in Soshanguve en bij Kaapstad. Daarnaast is er voorlichtingsmateriaal over de christelijk basisschool "Lesedi la Dithaba" en zijn er regelmatig nieuwe, actuele powerpoint-presentaties samengesteld over het totale zendingsgebeuren in Zuid-Afrika. Tevens zijn voorbereidingen getroffen om een nieuwe fotocollage te maken van de verschillende zendingsgebieden. We hopen deze in 2009 te kunnen verstrekken aan alle kerken. Bezoeken vanuit Zuid-Afrika Van 9 tot 30 januari 2008 waren ds. en mw. Breytenbach uit Kaapstad in ons land voor voorlichting. De zondagen waren gevuld met het bijwonen van kerkdiensten te Buitenpost en Franeker, Enumatil en Drachten-Nijega. Na afloop volgde steeds een voorlichting. De laatste zondag is ds. Breytenbach zelf voorgegaan in diensten in Grijpskerk en Uithuizen. We kunnen dankbaar terugzien op een goede voorlichtingstijd, waarin door de week voorlichting is gegeven op diverse scholen en aan catechisatiegroepen.
64
Acta PS Friesland 2009
Van 24 september tot 15 oktober was ds. Jerry Mhlanga samen met vrouw en 2 zoontjes op bezoek om voorlichting te geven. Ds. Mhlanga is tijdens zijn bezoek op de zondagen voorgegaan in kerkdiensten in Leek, Driesum, Oldehove, Zuidhorn, Twijzel en Schildwolde; in de tussenliggende weken werden diverse scholen bezocht en werden catechisatielessen gegeven. Deze catechisatielessen (al dan niet in aanwezigheid van ouders en andere belangstellende gemeenteleden) blijken een goed alternatief te zijn voor de vroegere doordeweekse zendingsavonden. Contact met DVN Op 2e Pinksterdag was er de tweejaarlijkse DVN-dag, die deze keer werd gehouden in Hazerswoude. Hoewel de publieke belangstelling tegenviel mogen we terugzien op een mooie dag. In ons paviljoen hebben we een indruk gegeven van het werk van Joop en Joke Parre. Zo was er een instructievideo te zien over het aanleggen van zgn. ecocirkels en waren er foto's en een DVD te zien over de aidshulp in Zuid-Afrika. Daarnaast waren er weer de panelen vol met fotomateriaal over de zendingsgebieden. Op 4 april was er een overleg in Zwolle tussen DVN en alle zendende instanties. De bijeenkomst ging m.n. over de relatie met de plaatselijke Z&Hcommissies. Het lijkt ons zinvol hier in ons eigen gebied in de toekomst samen met DVN een vervolg aan te geven. Voorlichtingsprogramma’s In 2008 zijn alle in de afgelopen jaren bezochte kerken en scholen in overzicht gezet. Vanaf het bezoek van de fam. Mhlanga zijn we begonnen met een nieuw schema van bezoeken van de kerken. Het is de bedoeling dat op deze manier in alle kerken eens in de vier jaar een zendeling voorgaat in een eredienst. Voorlichting aan scholen en kerken Tijdens de bezoeken van de beide zendelingen zijn opnieuw veel scholen bezocht. De kinderen reageerden enthousiast en hebben d.m.v. foto en film, aangevuld met de verhalen van de zendelingen een goede indruk gekregen van het zendingswerk in Zuid-Afrika. Naast de kerken die tijdens de voorlichtingsweken door de zendelingen zijn bezocht, zijn we als voorlichtingscommissie met een stand aanwezig geweest bij de feestelijke heringebruikname van de kerk in Leek. Acta PS Friesland 2009
65
Kopij kerkbladen Ook in 2008 is er maandelijks een stukje geschreven voor de plaatselijke kerkbladen. Stand van zaken projecten Er is opnieuw ruimhartig gegeven voor diverse projecten. In de loop van het jaar is in totaal € 20.645,-- aan projectgelden overgemaakt naar Zuid-Afrika: naar Kaapstad is € 3355,-- overgemaakt, voor diverse projecten in Soshanguve € 7250,--, naar Mamelodi en Nellmapius in totaal € 1265,-- de zelfstandige kerk van Soshanguve-Noord ontving € 750, de school "Lesedi la Dithaba" € 2275,-- en de crèche "Tsepong" € 5000,--. Tenslotte is er t.b.v. de mobiliteit van alle zendelingen een bedrag van € 750,-overgemaakt. Terugblik We mogen dankbaar terugkijken op een jaar voorlichting over het zendingswerk in Zuid-Afrika. Samen met de zendelingen die dit jaar voorlichting kwamen geven, hebben we de kerkleden in Nederland een beeld kunnen geven van het zendings- en hulpverleningswerk in Zuid-Afrika. Werk wat gedaan mocht worden onder Gods zegen. Aan Hem dan ook alle eer! Financiën De verhouding Euro en Rand is voor ons gunstig. We krijgen de laatste jaren steeds meer Zuid-Afrikaanse Randen per Euro. Maar de prijsstijging (en inflatie) in Zuid-Afrika nemen ook sterk toe. Het zendingswerk breidt nog steeds uit. Intussen komen er meer opgeleide ‘eigen’ predikanten in dienst van de zendingsgemeenten. Er zijn momenteel drie broeders beroepbaar. In de loop van dit jaar hoopt nog een broeder voor de classisexamens te slagen. Maar de kleine zendingsgemeenten tellen met name te weinig `Vaders' om een kerkenraad te vormen en zo de ambten in te stellen en tot institutie over te gaan. De Friese Zendingsdeputaten zullen jaarlijks bekijken of het nodig is - en voor zover van toepassing - het verschil in inkomen door de daling van quotumbijdragen te delen met de Deputaten voor Zending Zuid-Afrika. In april is de jaarvergadering van de deputaten ZHT met de zendende instanties bijgewoond door br. Kruizenga. De jaarvergadering van "NAAST" is bijgewoond door br. en zr. Rietema. DVN heeft in het verslagjaar geen vergadering van de deputaten bijgewoond. Wel is er contact over de geldelijke ondersteuning van de studenten van Mukhanyo. Er is regelmatig overleg over zaken die zowel DVN als het zendingswerk raken. In het voorjaar 2008 is de jaarlijkse DVN-dag gehouden en onze PR-commissie heeft zich daar met grote inzet gemanifesteerd. 66
Acta PS Friesland 2009
Onze oud-voorzitter van de PR-commissie en mededeputaat Fokko Koning mocht samen met zijn vrouw Hannie een koninklijke onderscheiding ontvangen o.a. voor hun beider grote inzet voor het zendingswerk in Zuid Afrika. Contacten met Zuid Afrika De contacten met Zuid Afrika waren veelvuldig. Gelukkig is de email elk moment beschikbaar zodat het contact heel gemakkelijk verloopt. Er moest dit jaar veel overleg worden gepleegd in verband met de visitatie die in oktober 2008 heeft plaats gevonden. Er hebben het afgelopen verslagjaar twee voorlichtingsbezoeken plaats gevonden vanuit Zuid Afrika. Van 24 september tot 15 oktober 2008 brachten de familie ds. en mevr. Mhlanga en kinderen een voorlichtingsbezoek aan Nederland. In januari 2009 brachten ds. en mevr. Boon een voorlichtingsbezoek aan Nederland. De organisatie van de beide bezoeken in Nederland werd, zoals gebruikelijk, verzorgd door de PR-commissie. Ontwikkelingen De zendingsdeputaten denken dat de ontwikkelingen het beste weergegeven kunnen worden door het visitatierapport als onderdeel van deze jaarrapportage mee te sturen. Naast het visitatierapport dat later op de site wordt geplaatst, is er meer nieuws over de zending in Zuid-Afrika te vinden op de website van de zending, www.zending-za.nl Naast de visitatie moeten de volgende zaken genoemd worden: Een heel verdrietige zaak is de verdwijning van ds. Nicholson afgelopen zomer. De zendingsdeputaten hebben op afstand zo goed mogelijk meegeleefd met de fam. Nicholson. In juli '08 hebben br en zr Rietema haar namens de deputaten bezocht. Tijdens de visitatie is door enkele leden eveneens een bezoek aan zr. Nicholson gebracht. Ze gaf aan dankbaar te zijn voor het meeleven en de ondersteuning vanuit de kerk in Bellville. Intussen is ds. Nicholson nog steeds officieel vermist. Tijdens het verblijf van de visitatoren is de kerk van Belhar geïnstitueerd. Ds. J.H.Tempelman heeft namens ons allen de felicitaties over gebracht. In februari/maart 2009 werd ds. P.Magagula beroepen voor het zendingswerk in Soshanguve-F4; hij aanvaardde het beroep.
Acta PS Friesland 2009
67
Deputaatschap voor zending in Zuid-Afrika FINANCIEEL VERSLAG NEDERLAND 2008 Datum: 20 januari 2009-10-12
Inhoud Algemene toelichting Balans per 31 december 2008 en per 31 december 2007 Overzicht diverse baten en lasten Toelichting op de balans per 31 december 2008 Toelichting diverse baten en lasten
ALGEMENE TOELICHTING Algemene uitgangspunten Tenzij anders vermeld zijn de activa en passiva in dit financieel verslag opgenomen tegen de nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Lasten worden genomen wanneer zij bij het opmaken van dit verslag bekend zijn en baten worden genomen als zij gerealiseerd zijn. Vaste activa Computer- en voorlichtingsapparatuur worden gewaardeerd tegen de kostprijs na aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de verwachte gebruiksduur. Er wordt geen rekening gehouden met een restwaarde. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van voorzieningen voor oninbaarheid, indien noodzakelijk geacht.
68
Acta PS Friesland 2009
1. BALANS PER 31 DECEMBER 2008 EN PER 31 DECEMBER 2007 ACTIVA
31-dec-08
Vaste activa: Computer en voorl. apparatuur
-
-
Vorderingen: Bijdragen samenwerkende kerken : Classis Grootegast 2.117 Classis Appingedam 23.426 Classis Warffum 24.726 PS Friesland -
-
5.598 994 5.423 1-
Totaal activa
-
2.171 9.009 14.255 20.938 50.289 3.669 40.052
Rente Zending Zuid- Afrika Liquide middelen: Rabobank -betaalrekening Rabobank -projectenrekening Rabobank -telespaarrekening Postbank- betaalrekening
31-dec-07
46.373 6.507
31.502 14.559 159.916 21 12.014
206.998
106.024
257.878
105.030
116.030
PASSIVA Nog te besteden middelen Projectgelden bijz. bestemmingen Kortlopende schulden: Zending Zuid- Afrika Projectgelden (PR Commissie) Overige schulden
Totaal passiva Acta PS Friesland 2009
994 -
127.126 14.559 163 994
141.848
106.024
267.878 69
OVERZICHT DIVERSE BATEN EN LASTEN 2008
2007
BATEN Bijdrage Classis Grootegast Bijdrage Classis Appingedam Bijdrage Classis Warffum Bijdrage PS Friesland Rente Giften Totaal baten
121.213 122.060 67.419 66.921 84.467 84.038 85.974 83.750 3.689 5.507 550 40 363.312 362.316
LASTEN Kosten zendelingen (zie toelichting) Kosten secretariaat / financiën Kosten voorlichting (zie toelichting) Deputaatkosten Deputaatkosten (visitatie) Bankkosten Afschrijving Totaal lasten Toevoeging (zending Zuid-Afrika)
61.237 706 18.206 1.318 3.797 226 0
25.795 273 17.159 953 0 239 524
85.490
44.943
277.822 317.373 363.312 362.316
70
Acta PS Friesland 2009
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER Vorderingen: Zending Zuid-Afrika € 40.052
31-dec-08 31-dec-07
Stand per 1 januari van het boekjaar Toevoegingen: Toevoegingen: gerealiseerd in het boekjaar DVN: ondersteuning studenten VGKSA
127.126 219.753
subtotaal Betalingen: Betaalde voorschotten zending ZA DVN: ondersteuning studenten VGKSA
432.456 568.616
Stand per 31 december van het boekjaar
277.822 317.373 27.508 31.490
-445.000 -410.000 -27.508 -31.490 -40.052 127.126
Nog te besteden middelen € 105.030 Projectgelden voor bijzondere bestemmingen : Stand per 1 januari Betalingen: af- Mukhanyo Suppport Fund af-Soshanguve WW {South ) af-Soshanguve Central Stand per 31 december van het boekjaar
116.030 123.030 7.000 2.000 2.000
7.000 0 0
105.030 116.030
Kortlopende schulden Overige schulden: € 0.00 Soc. Verz. Bank Voorlichtingskosten
0 0
0 163
Stand per 31 december van het boekjaar
0
163
Acta PS Friesland 2009
71
TOELICHTING DIVERSE BATEN EN LASTEN Kosten zendelingen Pretoria/Maranata: Emiteringsbijdragen AOW /AnW bijdragen 2006 AOW /AnW bijdragen 2007 AOW /AnW bijdragen 2008 Verlofkosten (David en mavi) Pretoria/Maranata: (Ds T de Boer) Pretoria/Maranata: (Ds D M Boersma ) Verlofkosten Ds. J Mhlanga
Kaapstad/Belville Verlofkosten Ds.Breytenbach Onkosten Ds. Van ‘t Foort
2008
2007
22.468 1.282 348 4.708 0 14.469 12.967 1.869
13.650 0 1252 0 1.205 1.062 6.626 0
58.111
25.795
2.202 924
0
3.126
0
61.237
25.795
15.689 1.290 1.227 0
15.377 1.782 0 0
18.206
17.159
Totale kosten zendelingen Kosten voorlichting Abonnementen Tot Aan De Einden Der Aarde Kosten voorlichting DVN dag Voorlichting ZA (reiskosten Zuid-Afrika)
72
Acta PS Friesland 2009
Deputaatschap voor zending in Zuid-Afrika FINANCIEEL VERSLAG ZUID-AFRIKA 2008 Datum: 24 april 2009-10-13 SUID AFRIKA SENDING DEPUTATE FINANSIëLE STATE VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 DESEMBER 2008 INHOUD Verslag van die boekhouer Balansstaat Inkomstestaat Aantekeninge tot die finansiële state VERSLAG VAN DIE BOEKHOUER VAN DIE SA SENDINGDEPUTATE VIR DIE JAAR GEëINDIG 31 DESEMBER 2008 Die Here was weer goed vir die sendingwerk in Suid Afrika vanuit 'n materiële oogpunt sowel as geestelik. Ons het die jaar weer afgesluit met 'n oorskot. Die wisselkoers het ook hierdie jaar weer ons verras. Na verwagting sal die wisselkoers vir die komende jaar redelik stabiel wees en in lyn met ons begroting. Die sending sit tans met baie gesonde reserwes. Hierdie reserwes sal aangewend word om die groei in die sendingwerk te befonds. Ons is dankbaar dat die Here hierdie middele aan ons gee, sodat die werk onbelemmerd kan voortgaan. SDSA is voortdurend bewus van die groot verantwoordelikheid wat op sy skouers rus om die fondse op 'n verantwoordelike wyse aan te wend. Ons maak daarom ook elke jaar seker dat die begrotings en die planne van die verskillende sendingkommissies wel haalbaar en realisties is. Hierdie is nie altyd 'n maklike taak nie. Acta PS Friesland 2009
73
1. Wisselkoersoorskot Ons het hierdie jaar weer 'n groot wisselkoers verskil gehad. Die totale positiewe verskil was amper R525 000. Dit was weereens een van die groot redes vir ons oorskot vir die jaar. Die wisselkoers is en bly maar die jaarlikse verrassing in die sendingsbegrotings. Ons begroot, maar allerlei ekonomiese magte bepaal uiteindelik hoe die wisselkoers gaan ontwikkel. 2. Rente inkomste Die rente inkomste was hierdie jaar ook weer baie hoog, weens die feit dat ons heelwat reserwes in ons geldmarkrekening gehou het. Toe die wisselkoers gunstig was, is baie fondse vanuit Nederland oorgeplaas na Suid Afrika, en belê teen 'n rentekoers van ongeveer 12% Die rente op hierdie geldmarkrekening het ongeveer R210 000 beloop. 3. Onderspandering Dit blyk dat akkurate begrotings nie altyd so maklik is nie. Hierdie jaar is die begrotings egter baie meer akkuraat gewees, en die afwykings minder. As die wisselkoersverskil uitgehaal word is die afwyking in totaal slegs R178 242. Dit beloop minder as 3.3% van die totale begroting. 6. Addisionele befondsing Daar was in 2008 'n tweetal inisiatiewe wat plaas gevind het om die druk op die sendingbegroting te verlig naamlik wat die volgende tot gevolg gehad het: 6.1 Steun van DVN Die DVN ondersteuning het tot dusver 'n addisionele reserwe van R238 000 tot gevolg gehad. Die oorskot is te wyte aan 2 faktore, nl. die gunstige wisselkoers sowel as die minder as verwagte uitgawes. DVN het intussen ingestem dat ons hierdie oorskot kan aanwend om ons jaarfikse MTC ondersteuning te befonds, om sodoende addisionele befondsing vir ander doele te kreëer. 6.2 Kollektes Kanada Die aksie in veral Kanada het addisionele skenkings veroorsaak ten bedrae van R36 215. Hierdie inkomste gaan aangewend word om die Deputate Art 11 (hulpbehoewende kerke) se fondse aan te vul. Ons vertrou die sendingwerk toe aan die hande van die groot Sender wat al ons werk bly seën. Ons vra u voorbidding vir die werk wat in Suid Afrika gedoen word. Namens Sending Deputate Harm Snijder Pretoria 24 April 2009 74
Acta PS Friesland 2009
BALANSSTAAT OP 31 DESEMBER 2008 2008
2007
R
R
3
3.538
Bedryfsbates
7.987.663
6.126.057
Bank en kontant Allan Gray belegging Investec geldmarkrekening Fondsbeheer Nederland Kontant vanaf Nederland in transito Kontrolerekening Belville Kontrolerekening Maranata Kontrolerekening Nellmapius Debiteure
40.949 3.314.442 2.547.898 1.670.092 307.639 20.186 86.457
97.360 2.159.490 1.198.185 1.346.089 1.279.645 33.746 142 11.400
Totale bates
7.981.665
6.129.595
Reserwes
7.269.782
6.035.624
Algemene reserve Gebeurlikheidsreserwe Fondse met spesiale doel
2.775.161 3.579.596 915.025
1.895.954 3.589.670 550.000
Bedryfslaste
717.884
93.971
Fondsbeheer Nederland Kontrolerekening Bellville Krediteure
525.883 47.098 144.903
17.757 76.214
Totale reserves en laste
7.987.665
6.129.595
BATES Rekenaartoerusting
RESERWES EN LASTE
LASTE
Acta PS Friesland 2009
75
INKOMSTESTAAT VIR DIE JAAR GEëINDIG OP 31 DESEMBER 2008 Nota
Werklik 2008
Begroot 2008
INKOMSTE
4.573.451
4.602.631
Grootegast Friesland Appingedam Warffum Suid Afrika DVN ondersteuning: MTC studente
1.393.950 988.701 775319 971.371 127.800 316.342
1.424.963 989.000 781.248 981.078 110.000 316342
304.677 252137 52.540
50.000 50.000 -
528.758
-
Totale inkomste
5.406.916
4.652.631
Uitgawes
4.527.709
4.480.424
Toekennings aan Maranata 1.952.089 Toekennings aan Bellville 1.369.967 Toekennings aan Mamelodi 8.201 Toekenning aan Mokhanyo Theological College 143.000 Kapitaaltoekenning: Maranata 225.000 MTC studente koste: DVN ondersteuning 9 211.556 Toekenning Deputate Art 11 122.400 Algemene koste Nederland 232.645 Bankkoste 4.004 Afbouplan: Mamelodi en Soshangwe Noord 9.000 Diverse onvoorsien Ouditeursfooie 3.800 Sendingberaad Skryfbehoeftes en drukwerk Telefoon, posgeld 2.837 Vergader en reiskoste 19.000 Visitasikoste 110.093
2.074.432 1.426.500 102.888 143.000 220.025 256.450 1100 51.609 1.500 3.000 42.000 600 1.200 3.000 67.100
9
Ander inkomste Rente ontvang Skenkings Wisselkoersverskille
76
1,2
Acta PS Friesland 2009
INKOMSTESTAAT… Verskil 2008
Werklik 2007
Begroot 2007
Verskil 2007
-29.350 3.576.503 3.512.437
64.066
-31.014 1.074.128 1.072.302 -299 737.000 737.000 -5.930 588.905 592.155 -9.708 739.534 729.369 17.800 23.324 104.500 313.612 277.112
1.826 -3.250 10.166 19.824 36.500
254.677 202.137 52.540
262.324 198.855 63.469
50.000 50.000 -
212.324 148.855 63.469
528.758
458.702
-
458.702
754.285 4.297.528 3.562.437
735.091
47.285 3.742.260 3.553.550
188.710
-122.343 866.360 1.476.266 -56.533 1.138.539 1.379.800 -94.687 52 114.092 130.000 200.000 225.000 1170.176 -8.469 208.353 122.400 -23.805 168.502 201.520 2.804 1.185 1.200 -42.609 -1.500 1.500 800 3.500 2.500 -42.000 32.000 -600 600 1.637 2.152 600 16.000 5.645 3.000 42.993 53.600
-609.906 -241.261 -114.040 -70.000 1.170.176 208.353
Acta PS Friesland 2009
-33.018 -15 -1.500 1.000 -32.000 -600 1.552 2.645 -53.600
77
INKOMSTESTAAT… Voorligtingkoste: SA Voorligtingkoste : Ned Waardevermindering
110.583 3.535
8.000 76.920 1.000
879.207
172.207
Afskrywing kontrole rekening Bellville Netto-tekort / surplus vir die jaar na oordragte Opgehoopte surplus begin van die jaar
879.207 1.895.954
-
Opgehoopte surplus eind van die jaar
2.775.161
10
Surplus vir die jaar voor oordragte
78
Acta PS Friesland 2009
INKOMSTESTAAT… -8.000 33.663 2.535
44.259 3.538
8.000 77.872 1.000
-8.000 -33.613 2.538
707.000 -
555.268 555.268 1.340.686 1.895.954
8.887 -
546.381 -
Acta PS Friesland 2009
79
AANTEKENINGE TOT DIE FINANSIëLE STATE VIR DIE JAAR 31 DESEMBER 2008 1. Rekeningkundige beleid Die finansiële state word op die historiese koste grondslag opgestel, en inkorporeer die volgende rekeningkundige beleid: 1.1 Vaste bates Vaste bates word afgeskryf op die reguitlyn metode oor die verwagte levensduur van die bate. Die volgende koerse is van toepassing: - Rekenaartoerusting 3 jaar - Projektor en skerm 5 jaar 1.2 Buitelandse valuta transaksies Alle buitelandse valuta transaksies word teen die begrotingskoers geboekstaaf. Die jaareindsaldos van buitelandse valuta word teen jaareindkoerse getoon, en die verskil word in die inkomstestaat getoon as'n valutawins of verlies. 1.3 Gebeurlikheidsfonds ‘n Gebeurlikheidsfonds is geskep uit die reserves wat vanaf Friesland oorgedra is na Suid Afrika, sowel as die steun wat Assen uit hulle reserves toegesê het. Opgehoopte reserves wat in Suid Afrika ontstaan het die afgelope aantal jare is ook aangewend om die gebeurlikheidsfonds te skep. Hierdie fonds word aangewend vir die befondsing van addisionele mannekrag, eenmalige gebeurtenisse, uitbreiding van die sendingwerk of repatrieering van 'n sendeling na Nederland 2. Vaste bates Kosprys Rekenaartoerusting Projektor en skerm
80
Opgehoopte Boekwaarde waarvermindering
4.369 10.408
4.368 10.406
1 2
14.777
14.774
3
Acta PS Friesland 2009
3 Allan Gray Belegging Aftreefonds voorsiening Ander beleggings
915.025 2.399.417
3.314.442 Die beleggings se kosprys het R2 950 000 beloop, en word nou getoon teen markwaarde soos op 31 Desember 2008. 4 Investec geldmarkrekening Die belegging dra rente teen ongeveer 9-11% per jaar, en word maandeliks teen die belegging gekapitaliseer. 5 Fondsbeheer Nederland Saldo aan die begin van die jaar Bydraes ontvang Kostes aangegaan: Nederland Oordragte na Suid Afrika Betalings namens Suid Afrika Rente ontvang Skenkings Voorligtingsverkope Wisselkoersverskille Saldo aan einde van die jaar
1.275.837 4.129.340 -278.910 -5.567.919 -704.225 42.424 6.325 571.246 -525.882
6 Debiteure Hierdie bedrag verteenwoordig 'n oorplasing vanuit Nederland wat in Desember 2007 gedoen is maar eers in Januarie 2008 in die Suid Afrika se bankrekening reflekteer. 7 Gebeurlikheidsrsserwe Saldo begin van die jaar Belegging markwaarde aanpassing
3.589.670 -10.074
Saldo aan einde van die jaar
3.579.596
Acta PS Friesland 2009
81
8 Fondse met spesiale doel Saldo begin van die jaar Belegging markwaarde aanpassing
550.000 365.025
Saldo aan einde van die jaar
915.025
Hierdie fonds is in ‘n Allan Gray Belegging belê ter voorsiening vir ds HJ Breytenbach se aftrede. Verwys na nota 3. 9 DVN ondersteuning: MTC studente De Verre Naasten (DVN) het gedurende 2006 ondersteuning verleen vir die studentekoste by Mukhanyo Theological College (MTC). Hierdie ondersteuning gaan vir die komende 5 jaar nog voortgesit word op grond van die begrotings wat aan hulle voorgelê is. Totale steun ontvang in 2008 het € 27 508 beloop, wat, omgereken teen die werklike wisselkoers ZAR 344 106 beloop het. Opsomming: Saldo 1 Januarie 2008 Steun ontvang Studente koste: Maranata Studente koste: Mamelodi Oorskot in algemene reserwe
105.259 344.106 -143.801 -67.755 237.809
Die ondersteuning het die begrotings vir Mamelodi en Maranata help verlig, daarom ook dat die toekenning aan Mamelodi en Maranata verminder is met bostaande koste. Bostaande oorskot sal in die komende jare aangewend word vir die ondersteuning van MTC. 10 Voorligtingskoste SDSA het begroot vir voorligtingskoste, maar 'n groot gedeelte is feitelik deur die sendingkommissies self betaal.
82
Acta PS Friesland 2009
Deputaatschap voor zending in Zuid-Afrika BEGROTING ZUID-AFRIKA 2009 Datum 31 desember 2008 INHOUD Totale begroting vir die sending in Suid-Afrika 2009 Lopende begroting Maranata 2009 Lopende begroting Bellville 2009 Lopende begroting Mamelodi 2009 Lopende begroting Belhar 2009 Deelbegroting van die deputate in Suid-Afrika en NEDERLAND 2009 SASD kostes berekeninge 2009 Kapitaal begroting 2009
Acta PS Friesland 2009
83
TOTALE BEGROTING VIR DIE SENDING IN SUID-AFRIKA - 2009 2009 2009 2008 2008 (Koers 11,50) ZAR € ZAR € Inkomste 5.071.345 Bydrae VGKSA 121.000 Bydrae VGK Maranata 4de Sendeling 165.000 Bydrae P.S. Friesland struktureel 1.015.680 Bydrae cl. Grootegast 1.414.755 Bydrae Appingedam 786.888 Bydrae Warffum 985.867 DVN studente bydrae 332.155 Skenkings 50.000 Rente verdien 200.000
440.986 10.522
4.802.620 110.000
417.619 9.565
14.348
150.000
13.043
88.320 123.022 68.425 85.728 28.883 4.348 17.391
989.000 1.424.963 781.248 981.078 316.331 50.000
86.000 123.910 67.935 85.311 27.507 4.348
Uitgawes 5.163.913 Deelbegr. Maranata 2.753.580 Deelbegr. Bellville 1.322.500 Deelbegr. Mamelodi 324.742 Deelbegr. Belhar 100.000 Deelbegroting SD-SA 408.940 Deelbegroting AK-NL 254.150
449.036 239.442 115.000 28.238 8.696 35.560 22.100
4.630.424 2.373.542 1.426.500 173.803
402.646 206.395 124.043 15.113
400.129 256.450
34.794 22.300
-8.049
172.196
14.974
Tekort/Oorskot vir die jaar-92.568 KAPITAALBEGROTINGS Kapitaal begrotings Maranata Bellville Belhar Nellmapius
3.107.500 1.877.500 200.000 260.000 770.000
270.217 163.261 17.391 22.609 66.957
Die kapitaalbegrotings word gefinansier uit: Finansier uit: 3.107.500 Verwagte oorskot 800.000 J Bosman versekering 735.460 Algemene reserwe 1.572.040 Netto 84
3.107.500 Acta PS Friesland 2009
LOPENDE BEGROTING MARANATA Begroot 2009 RAND
Begroot 2008 RAND
1.915.214 1.817.572 974.213 7.666 584.833 250.860
1.590.122 1.441.012 839.947 7.844 394.561 196.660
Studente Boekegeld Klasgeld MTC finansiële bystand Lewenskoste Vervoer
97.642 79.519 18.123
149.110 6.000 40.000 91.530 11.580
Ander koste Motorkoste Brandstof en onderhoud Versekering Sekuriteit Waardevermindering
838.367 311.088 158.500 57.515 5.545 89.498
783.420 232.283 115.500 52.129 64.654
Huisvesting Munisipale kostes Onderhoud pastorie Huur en verblyf Inrigtingskoste Huisvesting sekuriteit
248.008 94.298 30.000 72.000 45.000 6.708
173.552 68.295 20.000 72.000 13.357
Voorligting Oorsese voorligting Plaaslike voorligting
7.000 7.000
10.000 10.000
Kommunikasi Telefoon en selfone
66.789 66.789
47.600 47.600
Ander Permanente verblyfspermit Rekenaarkoste
10.000 10.000
19.000 15.000 4.000
Direkte personeelkoste Sendelinge Traktemente Maatskappybijdraes Emeritaatsvoorsiening en lewensversekering Mediese koste
Acta PS Friesland 2009
85
Administratiewe koste Bankkoste Diverse onvoorsien Administratiewe beampte vergoeding Huur en kostes fotostaatmasjien Huur van perseel vir sendingswerk Oordragskoste 2 sendelinge Ouditfooie Skryfbehoeftes en drukwerk Versekering: Ander Visitasikoste Waardevermindering: Ander Bekendstelling Werksmateriaal
153.614 1.500 10.000 18.000 4.000 48.000 4.400 10.000 12.463 24.151 5.000 16.000
264.885 3.000 15.000 4.000 200.000 4.000 10.000 12.128 6.756 10.000
Studie/kongres en verwante koste Evangelisasi Kongresse en konferensies Sending span uitgawes Studiekoste voorsiening Vergader en reiskoste
42.000 2.000 15.000 6.000 15.000 5.000
36.000 5.000 10.000 15.000 6.000
2.753.510
2.573.541
229.465
197.795
Totale uitgawes Benodig per maand
86
Acta PS Friesland 2009
LOPENDE BEGROTING BELLVILLE Begroot 2009 RAND
Begroot 2008 RAND
880.000 880.000 550.000 180.000 150.000
1.071.000 735.000 370.000 230.000 135.000
-
336.000 250.000 48.000 38.000
20.000 20.000 120.000 15.000 -175.000
-
442.500 215.000 100.000 35.000 80.000
355.500 166.000 69.000 28.000 69.000
Huisvesting Munisipale kostes Onderhoud geboue Sekuriteit
86.009 43.000 35.000 8.000
60.500 33.000 20.000 7.500
Voorligting Oorsese voorligting Plaaslike voorligting
17.000
15.000
17.000
15.000
Kommunikasie Telefoon en selfone
24.000 24.000
34.000 34.000
Direkte personeelkoste Sendelinge Traktemente Pensioenvoorsiening Mediese koste Sending-medewerkers Vergoeding Pensioenvoorsiening Mediese koste Studente Boekegeld Klasgeld Beurstoelaag Vervoer Art 19 Hulpbehoewende studente Ander kostes Motorkoste Brandstof en onderhoud Versekering Waardevermindering
Acta PS Friesland 2009
87
Ander Rekenaarkoste
6.000 6.000
4.500 4.500
Administratiewe koste Bankkoste Diverse onvoorsien Huur en kostes fotostaatmasjien Ouditfooie Skryfbehoeftes en drukwerk Versekering: Ander Waardevermindering: Toerusting
52.500 2.000 10.000 5.000 6.000 7.500 12.000 10.000
51.500 2.000 9.000 4.000 4.000 14.000 8.500 10.000
Studie/kongres en verwante koste Kongresse en konferensies Studiekoste voorsiening Vergader en reiskoste
42.000 13.000 22.000 7.000
24.000 12.000 6.000 6.000
1.322.500
1.426.500
Totale uitgawes sendelinge: HB 2/3 Nicholson gesin nuwe sendeling vanaf 2010 nog ’n sendeling student C W
88
Acta PS Friesland 2009
MISSION FREE REFORMED CHURCH MAMELODI OPERATIONAL BUDGET Budget 2009 RAND
Budget 2008 RAND
208.657 163.761 97.785 91 35.470 30.415
112.185 41.270 25.854 500 6.366 8.550
44.896 2.400 10.000 25.388 7.108
70.915 4.000 15.000 42.960 8.955
116.085 35.605 13.500 8.216 13.889
61.618 13.058 5.750 3.141 4.167
38.867 38.867 5.000 20.000 -
5.280 5.280 3.000
Public relations International Local
3.000 3.000
3.000 3.000
Communication Telephone
10.948 10.948
3.780 3.780
Other Computer costs
3.000 3.000
3.000 3.000
Direct employee cost Missionaries Stipend Company contributions Retirement provision Medical cost Students Book fees Class fees General allowance Travel allowance Other Costs Vehicle costs Fuel and maintenance Insurance Security Depreciation Housing Municipal charges Maintenance manse Settling in allowance Security
Acta PS Friesland 2009
-
89
Administration costs Bank charges Sundry unforeseen Rental and related copier machine costs Audit fees Printing and stationery Rental church building Depreciatian - other Working material
14.165 480 2.500 5.000 1.296 2.389 2.500
22.000 1.000 5.000 5.000 6.000 5.000
Study/congress and related costs Evangelism Congress and conferences Study cost provision Meeting and other travel cost
10.500 2.500 3.000 2.500 2.500
11.500 5.000 3.000 2.500 1.000
324.742
173.803
27.062
14.484
Total expense Required per month
90
Acta PS Friesland 2009
LOPENDE BEGROTING BELHAR Begroot 2009 RAND
Begroot 2008 RAND
Predikant Traktemente Lewens/ongeskiktheidsdekking Pensioenvoorsiening Mediese koste
195.000 115.000 8.500 36.000 36.000
216.000 127.000 9.400 40.000 40.000
Ander kostes Motorkoste Brandstof en onderhoud Versekering Waardevermindering
101.400 50.000 18.000 12.000 20.000
108.000 53.500 20.000 13.500 20.000
Huisvesting Munisipale kostes Onderhoud geboue Sekuriteit
25.500 15.000 4.500 6.000
28.100 16.500 5.000 6.600
Kommunikasie Telefoon en selfone
8.500 8.500
9.000 9.000
Ander Rekenaarkoste
1.500 1.500
1.500 1.500
11.900 1.500 1.000 1.200 1.200 7.000
11.900 1.500 1.000 1.200 1.200 7.000
4.000
4.000
4.000
4.000
Administratiewe koste Bankkoste Diverse onvoorsien Huur en kostes fotostaatmasjien Skryfbehoeftes en drukwerk Versekering: Ander Waardevermindering: Toerusting Studie/kongres en verwante koste Kongresse en konferensies Vergader en reiskoste Nie toegelaat Totale uitgawes Acta PS Friesland 2009
- 196.900 100.000
324.400 91
DEELBEGROTING VAN DIE DEPUTATE IN SUID-AFRIKA en NEDERLAND - 2009 2009 2009 2008 (Koers 11,50) ZAR € ZAR Algemene koste – Suid-Afrika Bankkoste 1.200 Diverse onvoorsien 1.500 Ouditfooie 3.000 Rekenaarkoste/afskrywing 1.000 Skryfbehoeftes/drukwerk 600 Telefoon en posgeld 1.200 Vergader- en reiskoste 3.000 Visitasie uit Nederland 0 Koste vir sendingberade 7.000 Voorligtingkoste: plaaslik 8.000 Voorligtingskoste: buitelands 82.440 Ondersteuning Mamelodi en Soshanguve Noord 150.000 Ondersteuning MTC 150.000 Totale uitgawes SA
2008 €
104 130 261 87 52 104 261 609 696
1.200 1.500 3.000 1.000 600 1.200 3.000 67.100 42.000 8.000
104 130 261 87 52 104 261 5.835 3.652 696
7.169
76.920
6.689
13.043 13.043
51.609 143.000
4.488 12.435
408.940
35.560
400.129
34.794
Algemene koste - Nederland Diverse algemene koste 5.750 Inskrywing Sendingsblad 194.350 Sekretariaat/finansies 10.350 Deputaatskapkoste 23.000 Voorligtingskosten 20.700
500 16.900 900 2.000 1.800
5.750 197.800 12.650 23.000 17.250
500 17.200 1.100 2.000 1.500
Totale uitgawes NL
22.100
256.450
22.300
92
254.150
Acta PS Friesland 2009
SASD KOSTES BEREKENINGE Begroting vir 2009
Koers 11,5
Reiskoste: Visitasie 3 Nederlandse deputate: Retour Nederland/SA Retour JHB KPST Diverse koste
€
R
-
-
Totale koste
-
-
Reiskoste vir vergaderings 2 Deputate 1 keer @ 1000 per keer Kaap toe Diverse vergaderkoste
2.000 1.000 3.000
Inkomste Suid Afrika: 1100 siele @ R110 Nederland Friesland Grootegast Appingedam Warffum
121.000 88.320 23,80 123.022 23,80 68.425 23,80 85.728 365.495
5.163 2.875 3.602 11.646
Voorligting Reiskoste Gauteng na Kpst 4 persone Diverse
6.000 2.000 8.000
Reiskoste: beraad 3 KPST/JHB beraad 10 JHB/KSTD beraad Koste oorsese spreker Diverse koste
Voorligting na Nederland Kaapstad Maranata
Acta PS Friesland 2009
1.015.680 1.414.755 786.888 985.867 3.187.510
6.000 1.000 7.000 Aantal
Reiskoste
Koste NL
Totaal
2 2
15.000 15.000
26.220 26.220
41.220 41.220 82.440 93
KAPITAAL BEGROTING MARANATA Huisvesting Addisionele sendeling 1 Huisvesting Addisionele sendeling 2 Motors Kerkgeboue/persele Rekenaars en drukkers Nuwe sendelinge en student Ander Totale kapitaalbegroting Nota 1 Nuwe motor addisionele sendeling 1 Nuwe motor addisionele sendeling 2 Nota 2 Kerkgebou WW Akasia/Orchards Erf Prokureursfooie Tydelike kerkgebou en dienste Soshanguve Extensions (Aanname dat vergaderruimte nie gehuur kan word niet Erf Prokureursfooie Tydelike kerkgebou en dienste Nota 3 (word ook aangevra uit projekte) Meubels en toerusting: F4 Meubels en toerusting: Extensions Meubels en toerusting: Akasia Meubels en toerusting: Soshanguve Central Meubels en toerusting: Soshanguve VV/XX Fotostaatmesjien
450.000 450.000 200.000 740.000 15.000 22.500 1.877.500 100.000 100.000 200.000 450.000 50.000 5.000 90.000 50.000 5.000 90.000 740.000 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 10.000 22.500
BELLVILLE Motors Kerkgeboue/persele Totale kapitaalbegroting 94
200.000 200.000 Acta PS Friesland 2009
NELLMAPIUS Housing Motor vehicle Church building/land Computers and printers Other (furniture and equipment) Total capital budget Note 1 Land Temporary structure for church building Temporary structure for care taker house (Cost R100 000, R60.000 allready received from Holland)
500.000 100.000 160.000 5.000 5.000 770.000 120.000 40.000 160.000
BELHAR Huisvesting Motors Totale kapitaalbegroting
200.000 60.000 260.000
Acta PS Friesland 2009
95
Accountantsverklaring Nederland
Het Moderamen van Het deputaatschap voor Zending in Zuid-Afrika p/a De Rival 52 9207 CS brachten
Administratiekantoor Schipper Boslaan 46 9801 HH Zuidhorn telefoon 06-515 60 292 fax 0594-248678 email:
[email protected]
Zuidhorn, 28 mei 2009 Betreft: Financieel verslag 2008 Geachte heer De Jong, Ingevolge uw opdracht hebben wij het Financieel verslag 2008 van het Deputaatschap voor Zending in Zuid-Afrika gecontroleerd. De verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van die gegevens en het hierop gebaseerde Financieel verslag berust bij het Deputaatschap. Uit onze controle is gebleken dat de boekhouding correct en adequaat wordt verzorgd. De volledigheid van de bijdragen is gecontroleerd aan de hand van de vastgestelde quota en de ledentallen volgens Handboek 2008 van de Gereformeerde Kerken in Nederland De afdrachten aan de kerken in Zuid-Afrika, totaal €. 445.000, zijn gecontroleerd middels een saldobevestiging. De controle van de overige uitgaven heeft plaatsgevonden middels facturen, declaraties en overige externe bescheiden. Daarbij is tevens vastgesteld dat deze onderliggende stukken door de juiste functionarissen zijn geaccordeerd. Het boekjaar 2008 is afgesloten met een voordelig saldo van €. 277.822. Dit bedrag is ten gunste gebracht aan het fonds " Zending Zuid-Afrika ". Per 31 december 2008 bedraagt dit fonds volgens de jaarrekening €. 40.052 (vordering) Lagere toevoeging door lager resultaat ad €. 40.000 en hogere afdrachten naar Zuid-Afrika ad €. 35.000, hebben ertoe geleid dat in het verslagjaar de rekening-courantverhouding van Nederland ten 96
Acta PS Friesland 2009
opzichte van Zuid-Afrika is omgeslagen van een schuld (€. 127.126) naar een vordering (€. 40.052). Dit financieel verslag 2008 met deze brief is bedoeld ter décharge van het moderamen van het Deputaatschap enerzijds en anderzijds ten behoeve van de informatievoorziening aan het Deputaatschap in ZuidAfrika. Wij hopen u hiermee van dienst te zijn geweest. Hoogachtend, H. Schipper
Acta PS Friesland 2009
97
Rapport deputaten ad art. 49 KO (kerkverband) + bijlage Aan de Particuliere Synode ‘Fryslân’ van de Gereformeerde Kerken d.d. 10 juni 2009 te Leeuwarden p/a mevr. C.M. van der Wal Van Harinxmaplein 70 8931 DM Leeuwarden Betreft: Rapport deputaten ad art. 49 K.O. Leeuwarden, 9 mei 2009 Geachte broeders, Namens deputaten ad art. 49 K.O. kan ik u rapporteren, dat sinds de vorige rapportage op de Particuliere Synode 2008 deputaten de volgende werkzaamheden hebben verricht ten bate van het provinciaal kerkverband. Ds. A.A.J. de Boer en ds. K.D. Smit zijn aanwezig geweest op de vergadering van de classis Leeuwarden op 17 september 2008. Op deze vergadering is het verzoek van de kerk te Leeuwarden behandeld om nauwer samen te mogen gaan werken met de Christelijke Gereformeerde Kerk te Leeuwarden. Beide deputaten hebben hierover een rapport geschreven, dat als bijlage bij dit rapport is gevoegd. In de hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en u Gods zegen toewensend bij uw arbeid, teken ik, namens deputaten, met broedergroet, J.J. Verwey (samenroeper) Jentsjemar 2 8939 CL Leeuwarden Bijlage bij het rapport deputaten ad art. 49 KO d.d. 9 mei 2009 aan de Particuliere Synode Fryslân d.d. 10 juni 2009 De classis Leeuwarden van de Geref. kerken in Nederland nodigen deputaten ad. Art. 49 van de PS Fryslân uit om op de vergadering van de classis op 17 september 2008 aanwezig te zijn inzake de samenwerking van de kerk te Leeuwarden met de plaatselijke Chr. Geref. kerk. 98
Acta PS Friesland 2009
Omdat ds. G.O. Sander en ds. R. Prins als primi en ds. R.A. Schipper als secundus verhinderd zijn om als deputaat ad art. 49 aanwezig te zijn, treden in hun plaats ds. K.D. Smit als secundus en ds. A.A.J. de Boer als tertius. Ds. A.A.J. de Boer en ds. K.D. Smit bezoeken als deputaat de classisvergadering van de classis Leeuwarden waar het verzoek van de kerk te Leeuwarden ligt om nauwer samen te mogen gaan werken met de Chr. Geref. kerk in Leeuwarden. Deputaten kregen van de classis een overzicht toegestuurd waarin de ontwikkelingen beschreven worden die de afgelopen 17 jaar in de samensprekingen hebben plaatsgevonden. Het stuk ademt een hele positieve geest. Over de belangrijke onderwerpen is veel gesproken. Te denken valt dan aan de onderwerpen als schriftgezag, toe-eigening van het heil, visie op de gemeente en ook praktisch, de cultuurverschillen. Voor de vakantie, 9 juni, is er een gemeentevergadering van de kerk te Leeuwarden geweest waarin alle aanwezigen unaniem hun steun gaven aan de plannen van de kerkenraad om met de Chr. Geref. kerk nauwer te gaan samenwerken. In de stukken wordt niet precies omschreven waarin die samenwerking bestaat, maar tijdens de classisvergadering wordt herhaald wat ook al in het verslag van de gemeentevergadering te lezen was. Het gaat dan om kanselruil, om het aanvaarden van elkaars attestaties met de eventueel daarbij horende tucht, en elkaars leden ontvangen aan de avondmaalstafels. Tijdens de classisvergadering proeven deputaten een sfeer van blijdschap dat deze stap als voorstel op tafel ligt. In een toelichting legt ds. Verwey uit dat er in het verleden vanuit beide kerken reserves bestonden tegen de samensprekingen en tegen samenwerken. Maar dat na zeventien jaar, bijna een generatie, die geluiden bijna niet meer te horen zijn. Het voorstel ligt er dan ook niet zomaar. Er is veel werk verzet in de contacten en er is de sterke wil aan beide kanten om verder te komen. Op de vraag van de voorzitter of iemand tegen is klinkt er luid en duidelijk: "integendeel, we zijn van harte voor!". Deputaten wordt gevraagd hun oordeel te geven en met vrijmoedigheid kunnen zij de gang van zaken van harte onderschrijven. Deputaten wensen de kerk te Leeuwarden Gods zegen toe bij voortgaande contacten. Ds. K.D. Smit Ds. A.A.J. de Boer Acta PS Friesland 2009
99
Rapport van de commissie "Frysk yn liturgy en gemeente" (benoemd door de P.S. Fryslân 2008) De cie heeft gekeken naar de beraadslagingen van de P.S. 2008 en de opdracht die de P.S. aan de cie heeft gegeven. De P.S. sprak duidelijk uit dat zij op P.S. niveau een bijdrage wil leveren aan de verkondiging van het evangelie in het Fries. De opdracht aan de cie bevat drie onderdelen: 1. onderzoeken van mogelijke facilitaire steun aan de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten v.w.b. de eenheid in friestalige formulieren 2. ook onderzoeken van steun terzake van het uitbrengen van een verantwoorde friestalige prekenbundel 3. het bevorderen van contact met de TUK (aandacht voor Fries in de opleiding). De cie heeft zich op deze opdracht bezonnen en ook een aantal keren contact gehad met de Wurkgroep. Op 26 maart bezochten twee leden van de cie een vergadering van de Wurkgroep De cie stelt vast dat t.a.v. de aan haar verleende opdracht een gezonde dosis nuchterheid op zijn plaats is. Het Fries wordt in de gemeenten binnen de P.S. Fryslân zeer verschillend gewaardeerd. In een aantal gemeenten wordt één keer of een paar keer per jaar een Friese dienst gehouden. In sommige gemeenten verstaat bijna iedereen de Friese taal, in andere gemeenten ligt dat anders. Met het lezen van het Fries is men in het algemeen nog minder vertrouwd. Voor veel Friestalige gemeenteleden is het gebruik van het Fries een mooi middel om het evangelie dichter bij het hart te brengen. Maar er zijn ook Friessprekenden die niet gewend zijn het evangelie in het Fries te horen; zij ervaren soms een Friese dienst of bijbellezing in het Fries als ongepast of minder geslaagd. Daarbij komt dat juist binnen de Gereformeerde kerken Vrijgemaakt in Fryslân veel gemeenteleden zijn die afkomstig zijn van buiten Friesland. Sommigen van hen passen zich snel en enthousiast aan aan de Friese taal, anderen hebben daar meer moeite mee. De cie wil op deze plaats haar waardering uitspreken voor de inspanningen van de Wurkgroep om het "wurd fan Heit yn de taal fan mem" dichtbij de gemeenten te brengen waarvan veel leden van jongs af aan in hun eigen (Friese) taal de HERE hebben leren kennen (denk aan Bijbellezen, gebeden, gesprekken, pastorale zorg). Met respect is de inzet opgemerkt om preken, formulieren en belijdenisgeschriften (kortgeleden nog de N.G.B.) in het Fries te vertalen. Moge het tot zegen zijn voor degenen die het lezen en horen. 100
Acta PS Friesland 2009
De cie verwacht dat in de nabije of verdere toekomst het aantal Friese erediensten in de gemeenten ongeveer gelijk zal blijven aan de huidige situatie. Het gebruik van Friese formulieren, preken en belijdenisgeschriften zal daarom waarschijnlijk beperkt blijven. Alles samennemend stelt de cie de P.S. Fryslân 2009 het volgende voor: 1. met waardering kennis te nemen van de inzet en het vertaalwerk van de Wurkgroep Fryske Earetsjinsten 2. een budget van 250 Euro beschikbaar te stellen aan de Wurkgroep om te komen tot een (deel)uitgave van een Fries kerkboek, bevattende: belijdenisgeschriften en formulieren. Overwegingen: vanwege beperkt gebruik van Friese preken, formulieren en belijdenisgeschriften ligt het voor de hand om e.e.a. centraal digitaal op te slaan en bij gebruik te downloaden wat psalmen en andere liederen betreft: deze kunnen nu al worden gebruikt uit het "Lieteboek foar de Tsjerken" en uit "Tuskentiden" het verdient aanbeveling om in boek- of brochurevorm een aantal exemplaren van een (beperkt) Fries kerkboek beschikbaar te hebben, voor kerkenraden, voor de P.S. Fryslân, voor belangstellenden enz.; een dergelijk kerkboekje kan tegen een lage prijs bij een kopieerinrichting worden gemaakt en na verloop van tijd zonodig in gewijzigde/aangevulde vorm worden uitgegeven. De cie stelt voor dat de Wurkgroep de samenstelling en uitgave van deze bundel op zich neemt. 3.
-
4.
t.a.v. het uitbrengen van een Friese prekenbundel het initiatief bij particulieren, kerkenraden en/of de Wurkgroep te laten, zoals dat in het algemeen met prekenbundels gebruikelijk is. Overwegingen: landelijk gezien is de trend dat preken binnen de GKv op internet worden gezet en dat preeklezers via internet preken uitkiezen het is de taak van de kerkenraden om ervoor te zorgen dat in de eredienst gereformeerde (bijbeIsverantwoorde) preken worden gelezen. het niet tot de taak van de P.S. Fryslân te rekenen bij de TUK aan te dringen op meer aandacht voor de Friese taal m.h.o. op prediking, liturgie en pastoraat.
Overwegingen: Acta PS Friesland 2009
101
-
5.
naar verhouding zullen zeer weinig theologische studenten kennis van de Friese taal later nodig hebben. aan hen die een beroep naar een Friese gemeente hebben aangenomen, zou een cursus Fries kunnen worden aangeboden door de kerkenraad, als die dat nodig acht. het bovenstaande aan de Wurkgroep mee te delen en haar te verzoeken de P.S. Fryslân 2010 te informeren over de vorderingen t.a.v. een (beperkt) Fries kerkboek.
De cie hoopt de P.S. met deze voorstellen te dienen en ziet uit naar de gedachtewisseling op D.V.10 juni a. s. drs.J.J.Burger-Niemeijer ds.P.Poortinga ds.R. van Wijnen
102
Acta PS Friesland 2009
Rapport van de deputaat-curator van TUK Rapport over de Theologische Universiteit in Kampen aan de Particuliere Synode Fryslân die samenkomt op 18 juni 2009 te Leeuwarden. Inleiding Omdat in 2008 de synode vergaderde, verwijs ik om te beginnen naar het rapport van deputaten curatoren Theologische Universiteit aan de Generale Synode (GS) van Zwolle Zuid 2008 (via www.gkv.nl). Daarin wordt uitgebreider verslag gedaan en is ook meer informatie te vinden, met name over de bestuurlijke aangelegenheden. Ook biedt de vernieuwde website van de TU veel informatie (www.tukampen.nl). Dit verslag beperkt zich tot een selectie uit een veelheid van zaken die in het afgelopen jaar rond de TU aan de orde zijn geweest. Taken en taakverdeling binnen de (vernieuwde) bestuursstructuur In de bestuurstructuur van de Theologische Universiteit is de nodige verandering aangebracht door de G.S. van Zwolle-Zuid. Het bevoegd gezag ligt vanaf 1 januari 2009 bij het College van Bestuur (CvB). Tot deze datum fungeerde de Dagelijke Leiding (rector en directeur) als leidinggevend in het gewone reilen en zeilen en was zij besluitvoorbereidend bezig. De beslissingen werden genomen door een 5 koppige College van Bestuur. Dat College is nu een Raad van Toezicht (RvT) geworden. Daarmee is die taak wat ‘afstandelijker’ en ook meer raadgevend geworden. Men houdt daar de besluiten en de hoofdlijn van de gang van zaken toetsend tegen het licht. De RvT behoudt overigens de bevoegdheid tot het doen van benoemingen. Voor het CvB betekent dat nogal een verandering. Gekozen is voor de volgende taakverdeling: prof. C.J. de Ruijter (CJdR) als rector is voorzitter van het CvB en blijft de rectorale taken waarnemen, de aansturing van de primaire processen. N. Versteeg blijft de directeurstaken doen, wat vooral neer komt op de personeelszaken, de financiële en de facilitaire kant van het bestuur. Prof.dr.M. te Velde (MtV) krijgt als taak de portefeuille ontwikkeling en innovatie, dit in lijn met de rol die hij tot nu toe vervulde in het strategisch proces (zie onder). De verdeling is nog behoorlijk globaal en dat gebeurt met opzet om wat ruimte te houden voor het uittesten van de mogelijkheden. De RvT heeft nl als opdracht meegegeven dat het CvB op termijn zich van een driemanschap naar een tweemanschap moeten ontwikkelen. Dat past ook meer bij de schaal van een instelling als de TUK. Om toch de Acta PS Friesland 2009
103
rectoraatstaak draaglijk te houden (en te maken) is er in ieder geval voor een jaar gekozen voor een driemanschap. De naam van het College van Toezicht (CvT) is per 1 januari 2009 weer veranderd in de vertrouwde naam curatorium. Het takenpakket is door de GS Zwolle-Zuid niet veranderd. Strategie Het afgelopen jaar is aan de TU vaak gedacht, gesproken en geschreven over strategie. Waar willen we naar toe met de Universiteit als centrum voor Theologie, hoe kunnen we blijven voldoen aan de eisen die de overheid stelt, waar zal de toekomstige plek van de universiteit zijn, blijft dat Kampen of wordt het Zwolle? Dat proces gaat onverminderd door, alleen gebeurt dat met een wat andere aansturing. Er was een strategiecommissie waarin prof. dr. P.G. Bakker (Bhoogleraar Delft en curator TU) en J. de Jong (onderzoeker en consultant in dienst van Ordina) zitting hadden naast CJdR en MtV. Door het CvB is begin 2009 besloten die stuurgroep op te heffen en het proces rechtstreeks vanuit het. CvB aan te sturen. Daarmee is geen afscheid van Bakker en De Jong genomen, omdat hun expertise en inbreng op diverse punten nog nodig zal zijn. Schooldag, Studenten en Voorlichting De jaarlijkse Schooldag werd op woensdag 24 september 2008 gehouden. Onder het thema De gulle Gever werd hier in allerlei vormen en door verschillende leeftijden nagedacht over het werk van de Heilige Geest. Op deze dag mocht bekend gemaakt worden, dat zich voor de gezamenlijke vooropleiding 15 nieuwe voltijds studenten hebben ingeschreven, waarvan 7 vanuit de TU Kampen en 8 vanuit de TU van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn. Voor de bachelor-opleiding zijn er 8 studenten doorgestroomd vanuit vooropleiding. Vanaf de gereformeerde scholengemeenschappen was er ditmaal geen directe instroom in de bachelor-fase. Wel is er een 3-tal studenten, die een "ar-t.8-traject" volgen. Op de open TUK-dag in december 2008 werden 15 potentiële studenten voor Kampen geteld (één van 14 jaar oud, die moet nog even wachten). De open dag van 4 maart 2009 werd door 9 geïnteresseerden bezocht. Op dit moment is nog niet te zeggen wat de resultaten zijn van de 'meeloopdag' van 7 mei jl. Op 9 en 13 maart hebben studenten uit Kampen voorlichting gegeven op de Gereformeerde scholengemeenschappen in Amersfoort en Zwolle.
104
Acta PS Friesland 2009
Promoties, inauguratie, congres en nascholing voor predikanten In het rapportagejaar 2008-2009 zijn er een 2-tal promoties geweest, beide met prof. dr. B. Kamphuis als promotor: op 19 maart 2008 promoveerde J.Y. Kim op het proefschrift Relational God and Salvatíon en op 15 december 2008 J.M. Burger op het proefschrift Being in Christ. Op 6 februari 2009 heeft prof. dr.A.LTh.de Bruijne, door de GS van Zwolle-Zuid benoemd als hoogleraar Ethiek en Spiritualiteit, zijn inaugurele rede gehouden onder de titel Affect en effect. De betekenis van een bijbelse spiritualiteit voor de christelijke ethiek in een (post-) seculiere context. Op 4 april 2008 is er aan de TU een goed bezocht congres gehouden over Bevrijdingspastoraat. De bundel met gehouden referaten en een nabeschouwing van dr.P.W.van de Kamp is inmiddels verschenen. Voor predikanten is vanuit het PEP-kader (Permanente Educatie Predikanten) in samenwerking met de TU uit Apeldoorn opnieuw een aantal cursussen aangeboden. Overige personalia Dr. W.H. Rose is door de GS van Zwolle-Zuid bevorderd tot universitair hoofddocent, terwijl dr. E.A.de Boer benoemd is tot universitair docent in de klassieke talen als opvolger van mw. drs. J.J. Oosterhuis-Den Otter. Per 1 januari 2009 is dr. S.Paas in tijdelijke dienst getreden van de TU als universitair docent in de Evangelistiek. Speerpunt van zijn werk, dat hij 2 dagen per week doet, is het opzetten van een nieuwe variant van de eenjarige master gericht op de Missionaire Gemeente. Voor een deel worden de kosten van deze tijdelijke uitbreiding gedragen door DTEG, terwijl voor een ander deel een aantal sponsors zich bereid heeft verklaard in de kosten bij te dragen. Onrust rond benoeming dr. Paas Rond het besluit om dr. Paas te benoemen tot universitair docent is onrust ontstaan, doordat een bezwaarschrift van 7 predikanten uit de GKv hiertegen door hen in de publiciteit werd gebracht. Daarbij wordt o.m. verwezen naar de dissertatie van dr. Paas en zijn visie op de historiciteit van het scheppingsverhaal en delen van het Oude Testament. De Raad van Toezicht heeft het stuk teruggewezen: de schrijvers hebben formeel gezien geen rechtsingang. Bovendien hadden ze noch dr. Paas noch de RvT vooraf om informatie of toelichting gevraagd en hem onverhoord met zware woorden in diskrediet gebracht. Op uitnodiging van dr. Paas heeft er intussen een gesprek met een delegatie van de predikanten plaats gehad. Het is van groot belang dat Acta PS Friesland 2009
105
deze zaak voorzichtig en zorgvuldig wordt behandeld, omdat in elk geval de vraag gesteld wordt naar de gereformeerde integriteit van een docent en in het verlengde daarvan de Universiteit. Daarom heeft het Curatorium richting Raad van Toezicht aangegeven graag bij het gesprek over en de beoordeling van deze zaak betrokken te willen worden. In een paar publicaties is de Universiteit naar buiten toe op de geuite zorgen ingegaan en heeft het vertrouwen in dr.Paas (die immers zijn handtekening heeft gezet onder het ondertekeningsformulier voor docenten) herbevestigd. Vergaderingen Curatorium Het College van Toezicht vergaderde zes keer zelfstandig (5 X in 2008, 1 X tot nu toe in 2009) en drie keer (in 2008) samen met het College van Bestuur. Verder vond er op 2 april 2008 een ontmoeting plaats tussen CvT, CvB en de meeste docenten, om samen constructief na te denken over de in- en uitstroom van studenten, over de redenen, waarom studenten al dan niet voor Kampen kiezen en over de redenen, waarom studenten al dan niet predikant worden. De uitkomst van deze ontmoeting zijn gebruikt in de voortgaande bezinning op de strategische positie van de TU. Toezicht op het onderzoek, onderwijs en dïenstverlening aan de TU Naar de opdracht van de GS Amersfoort 2005 en de GS Zwolle-Zuid 2008 spraken de leden van het CvT (in koppels van twee) met alle docenten en een aantal assistenten in opleiding (AIO’s) over hun onderwijs, onderzoek en (voor zover van toepassing) kerkelijke dienstverlening. Bij de meeste docenten werd ook een meer informeel bezoek aan huis gebracht om ook mee te leven met de huiselijke omstandigheden van ieder van hen. Omdat bij een aantal docenten een (te) hoge onderwijslast werd geconstateerd, is bij de DL aangedrongen op goede aandacht voor een evenwichtiger verdeling van de beschikbare tijd tussen onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Met de betrokken docenten is hierover door de DL gesproken en ze hebben inmiddels de beschikking gekregen over een student-assistent. Bij elk van de docenten werd ook een aantal colleges bezocht. De verslagen van deze bezoeken en colleges werden uitgebracht en, zo nodig, besproken in de vergaderingen van het CvT. Daarbij mocht dankbaar vastgesteld worden, dat het onderwijs en het onderzoek aan de TU Schriftgetrouw en van goed niveau is.
106
Acta PS Friesland 2009
Uitoefening van het toezicht op de docenten en contact met de studenten In het afgelopen jaar is een aantal malen gesproken over de vraag, of het CvT wel over voldoende informatie beschikt om werkelijk toezicht te kunnen houden. De conclusie van deze bespreking was, dat het CvT niet om te klachten te beoordelen, maar i.v.m. ons eigen rechtstreeks contact met de docenten - graag tijdig door de DL en/ of het CvB geïnformeerd wil worden, als er directe klachten van studenten zijn over de docenten of over de TU als geheel. Ook vond het CvT het wenselijk, om wat directer contact met de studenten te hebben. Het eerste concrete resultaat hiervan was, dat er op 23 december 2008 een oriënterend gesprek is geweest tussen het moderamen van het CvT en een afvaardiging van de studentenraad. Daarin is doorgesproken over de sfeer en het werkklimaat op de TU, de uitstraling en de PR van de TU, de strategische bezinning op de toekomst van de TU en de contact-mogelijkheden en -behoeften vanuit de studentengemeenschap met het CvT. Over en weer werd deze ontmoeting als nuttig ervaren en zal waarschijnlijk een vervolg krijgen. Behandeling bezwaarschrift en adviezen aan de GS Zwolle-Zuid ‘08 In het afgelopen jaar is door het CvT een bezwaarschrift behandeld, gericht tegen een aantal opvattingen van prof. dr. J. Douma. Deze bezwaren zijn na bespreking door het CvT afgewezen. Op verzoek van de deputaten voorbereiding GS Zwolle-Zuid 2008 is door het CvT een advies uitgebracht aan de GS over de brief van wijlen ds. M. Nap, die aan de GS gevraagd had om de TU te vragen "nader licht over actuele hermeneutische kwesties te laten schijnen". Gewezen is daarbij op wat er op dit terrein al gebeurt aan de TU door de publicaties en het werk van dr. A.L.Th. de Bruijne en de PEP-cursus over dit onderwerp in het voorjaar van 2008. De G.S. van Zwolle-Zuid heeft er bij de TU op aangedrongen toch wel goede nota te nemen van de zorgen die er in de kerken en onder kerkleden liggen op het gebied van de hermeneutiek. Het is goed om open te staan voor nieuwe theologische inzichten, maar laten moderne hermeneutische Inzichten niet gaan heersen over de Schrift. Via het CvB zijn ook andere knelpunten, die in de afgelopen jaren gesignaleerd zijn door het CvT, onder de aandacht van de GS ZwolleZuid gebracht. Met name vallen daarbij te noemen: de te zware belasting, die het rectoraat geeft aan degene, die het bekleedt, de aanpassing van de procedure, die sinds de GS van Zuidhorn 2002 gold Acta PS Friesland 2009
107
voor hen, die langs de weg van art. 8 KO predikant willen worden en de rol van de TU daarin. Emeriti docenten Het CvT heeft in 2008 en begin 2009 een jaarlijks bezoek gebracht aan de meeste emeritus-docenten. Bij een paar emeriti was dit niet mogelijk vanwege hun gezondheidssituatie of i.v.m. afvaardiging van CvT-leden of de betrokken emeritus-docent zelf naar de GS Zwolle-Zuid 2008. Tussentijds is er, als de situatie van emeritus-docenten daartoe aanleiding gaf, op verschillende manieren meegeleefd en betrokkenheid getoond. Conclusie De kerken hebben in de TUK een groot en kostbaar geschenk gekregen. Daar moeten we samen zuinig op zijn. Voorbede in de eredienst en hartelijk meeleven met de TUK zijn van grote betekenis. Ook blijft het van belang plaatselijk bedacht te zijn op jongeren of ouderen die geschikt zouden kunnen zijn voor de dienst van het Woord. Soms kan een duwtje in de goede richting veel doen. Discussies rond de TUK zijn niet alleen een teken van zorg maar geven ook aan dat de TU midden in de actualiteit staat. Moge de school van de kerken zich steeds weer vernieuwen naar Gods Woord en de eisen van de tijd. Ureterp, 13 mei 2009 R. van Wijnen (curator namens de P.S. Fryslân)
108
Acta PS Friesland 2009