Aanbevelingen voor het duurzaam inkopen van desktop-pc’s Leidraad versie 1.1
Colofon Uitgever:
BITKOM Bundesverband Informationswirtschaft, Telekommunikation und neue Medien e. V. Albrechtstraße 10 A D-10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 (0)30 27576-0 Fax: +49 (0)30 27576-400
[email protected] www.bitkom.org Umweltbundesamt Wörlitzer Platz 1 D-06844 Dessau-Roßlau Tel.: +49 (0)340 2103-0 Fax: +49 (0)340 2103-2285
[email protected] www.umweltbundesamt.de Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern Sankt Augustiner Str. 86 D-53225 Bonn Tel.: +49 (0)228 99610-0 Fax: +49 (0)228 9910610-0
[email protected] www.beschaffungsamt.de
Contactpersonen:
Isabel Richter, tel.: +49 (0)30 27576-231,
[email protected] David Hartmann, tel.: +49 (0)340 2103-3573,
[email protected] Michael Unger, tel.: +49 (0)228 99610-2900,
[email protected]
Redactie:
Isabel Richter (BITKOM)
Vormgeving/lay-out:
Design Bureau kokliko/Anna Müller-Rosenberger (BITKOM)
Copyright:
BITKOM/Umweltbundesamt/Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern 2009, versie 1.1 (uitgave juni 2009)
www.itk-beschaffung.de
Aanbevelingen voor het duurzaam inkopen van desktop-pc’s Leidraad versie 1.1
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Inleiding 1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik 1.1 Modulaire opbouw 1.2 Op voorraad houden van reserveonderdelen 1.3 Markering van kunststof onderdelen > 25 g 1.4 Gratis inleveren van oude ICT-apparatuur 2 Energie 2.1 Energy Star 2.2 Energiebeheer 2.3 Aan- en uitschakelaar 3 Geluidsemissies 3.1 Begrenzing van het geluidsniveau conform ITI TC6 3.2 Begrenzing van het geluidsniveau conform “Der Blaue Engel” (Duits milieukeurmerk)4 4 Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen 4.1 Uitsluiting van bepaalde halogeenverbindingen 4.2 Uitsluiting van bepaalde stoffen 4.3 Verpakking 5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie Bijlage Dankbetuigingen
2
www.itk-beschaffung.de
3 5 5 5 5 5 6 6 7 7 8 8 8 9 9 9 9 10 11 12
Inleiding
Inleiding Deze leidraad is door een werkgroep van het Beschaf-
de milieuvriendelijke producten te vragen en zo een
fungsamt des Bundesministeriums des Innern (inkoop-
doorbraak in de markt tot stand te brengen.
bureau van het Duitse ministerie van Binnenlandse
Beide partijen leveren een wezenlijke bijdrage aan het
Zaken), het Bundesverband Informationswirtschaft,
realiseren van duurzame productie- en consumptiepa-
Telekommunikation und neue Medien e.V. (BITKOM)
tronen en zijn nauw met elkaar verbonden.
(Duitse bond voor informatica, telecommunicatie en nieuwe media), het Bundesministerium für Umwelt,
Deze leidraad is bedoeld voor de kant van de kopers:
Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (Duitse minis-
daarbij spelen de inkooporganisaties van de over-
terie voor Milieu, Natuurbescherming en Reactorveilig-
heid een sleutelrol, aangezien de landelijke overheid,
heid) en het Umweltbundesamt (UBA) (Duitse landelijke
deelstaten en gemeenten met jaarlijkse uitgaven van in
milieudienst) opgesteld.
totaal ca. 250 miljard euro (waarvan 17 miljard euro voor ICT-producten) een enorm marktpotentieel bezitten.
Dit document heeft tot doel om overheidsdiensten van
Dit marktpotentieel moet doelgericht worden inge-
landelijke overheden, deelstaten en gemeenten, maar
zet om de vraag naar milieuvriendelijke producten te
ook inkopers van bedrijven en non-profitorganisaties
vergroten, om technische en systematische innovaties
zoals kerken en verenigingen, op een betrouwbare en
te stimuleren en milieuontlastende effecten, zoals voor
begrijpelijke manier te helpen om bij de aankoop van
de CO2-uitstoot, het energieverbruik of het gebruik
desktop-pc’s rekening te houden met milieuaspecten.
van natuurlijke hulpbronnen, te realiseren. De Duitse regering heeft bovendien, in het kader van de nationale
De bescherming van het milieu is een van de belang-
duurzaamheidsstrategie, gekozen voor een voorbeeld-
rijkste taken van onze tijd. De ICT-branche kan daar een
functie bij het inkoopbeleid van overheidsdiensten.
belangrijke bijdrage aan leveren. Naast vragen over bijvoorbeeld het energieverbruik en de emissie van
Het volgen van deze doelstelling gaat bij de inkooppro-
broeikasgassen moeten uit milieuoogpunt echter nog
cedures in de dagelijkse praktijk echter dikwijls gepaard
andere aspecten worden bekeken. Daarbij moet worden
met de nodige problemen. Er bestaat veel onduidelijk-
gedacht aan het ontzien van natuurlijke hulpbronnen
heid over de manier waarop de nogal abstracte mili-
door de doelmatigheid van het materiaalgebruik te
eudoelstellingen concreet, inclusief streefwaarden en
verhogen, aan de bescherming van de gezondheid door
eisen ten aanzien van de bewijsvoering, naar de praktijk
de akoestische emissies te verminderen of het reduceren
kunnen worden “vertaald”. Door het van kracht worden
van het aandeel van milieurelevante stoffen.
van het algemene bestuursvoorschrift voor de aankoop van energiezuinige producten en diensten1 op 24 januari
In dit verband worden zowel van de producenten als van
2008 en de nieuwe versie van de Energy Star-verorde-
de inkopers op ICT-gebied inspanningen gevraagd: van
ning2 op 4 maart 2008 mag bovendien worden ver-
de producenten, door het ontwikkelen en aanbieden
wacht dat medewerkers een enorme behoefte aan extra
van producten die efficiënt met energie en hulpbronnen
advies en informatie zullen krijgen.
omgaan en van de inkopers, door ook daadwerkelijk naar
1 2
http://www.bmwi.de/BMWi/Redaktion/PDF/A/aav-zur-beschaffung-energieeffizienter-produkte,property=pdf,bereich=bmwi,sprache=de,rwb=true.pdf http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:039:0001:0007:DE:PDF
3
Inleiding
Daarom hebben het inkoopbureau van het BMI, de BITKOM, het BMU en het UBA in het kader van de nationale dialoog voor het stimuleren van duurzame consumptieen productiepatronen de handen ineen geslagen om gezamenlijke adviezen voor de milieuvriendelijke inkoop van geselecteerde productgroepen binnen de ICT op te stellen. De aanbevelingen richten zich daarbij op vijf basisprincipes, die op pagina 10 zijn samengevat. Deze leidraad is in de laatst bijgewerkte versie online beschikbaar op www.itk-beschaffung.de.
4
www.itk-beschaffung.de
1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik
1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik Milieuvriendelijke productiemethoden zijn van doorslag gevend belang voor een lange levensduur van een
1.2 Op voorraad houden van reserveonderdelen
product. Door een modulaire opbouw kunnen de functies en de capaciteit eenvoudig worden uitgebreid en
Mechanische reserveonderdelen, die bij normaal gebruik
eventueel noodzakelijke reparaties gemakkelijk worden
nodig kunnen zijn (bijv. HDD, DVD), zijn minimaal 5 jaar
uitgevoerd. Bovendien kunnen daardoor bij de recy-
na levering nog beschikbaar. Componenten/onderdelen
cling van het product veel onderdelen opnieuw worden
die regelmatig een langere levensduur hebben dan het
gebruikt.
product zelf, hoeven niet als reserveonderdeel op voorraad te worden gehouden.
1.1 Modulaire opbouw De systeemeenheid is modulair opgebouwd, zodat com-
Criterium
Bewijs
Beoordeling
Verklaring van de fabrikant
ponenten zonder speciaal gereedschap vervangen c.q. aangepast kunnen worden, met name: Werkgeheugen Harde schijf
1.3 Markering van kunststof onderdelen > 25 g
Stations Eventuele uitbreidingskaarten (grafische, audio-, netwerkkaarten etc.) en CPU
Kunststof onderdelen met een gewicht van meer dan 25 gram zijn overeenkomstig ISO 11469:2000 permanent gemarkeerd.
Criterium
Bewijs
Beoordeling
Verklaring van de fabrikant met verwijzing naar de technische specificatie (overeenkomstig de leidraad “Productneutrale aanbesteding”, hoofdstuk 4)
Criterium
Bewijs
Beoordeling
Verklaring van de fabrikant
1.4 Gratis inleveren van oude ICTapparatuur Apparaten moeten op verzoek van de klant gratis worden teruggenomen op een door de bieder aangegeven inzamelpunt overeenkomstig de Duitse wet op elektrische en elektronische apparatuur (ElektroG) § 10 lid 2.
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant
5
2 Energie
2 Energie Bij het beoordelen van de levenscyclus van een pc vormt de energiezuinige werking de belangrijkste component met het grootste besparingspotentieel. Energiezuinige apparaten helpen geld te besparen en de CO2-uitstoot te
Categorie A: ≤ 148,0 kWh Categorie B: ≤ 175,0 kWh Categorie C: ≤ 209,0 kWh Categorie D: ≤ 234,0 kWh
verminderen. De TEC-waarde geeft het gemiddelde jaarlijkse energieverbruik van het betreffende apparaat weer. Dit wordt
2.1 Energy Star
gemeten in kilowattuur (kWh), waarbij wordt uitgegaan van een veronderstelde typische gebruikscyclus.
Het apparaat voldoet volledig aan de eisen van het Energy Star-programma voor computers dat op het
Optioneel kan bij de TEC nog worden opgeteld:
apparaat van toepassing is.
1 kWh voor iedere GB aan werkgeheugen die boven de basiswaarde ligt (basiswaarde = 2 GB voor de
Actuele eisen van Energy Star 4.0 (geldig tot juni 2009): Uitstand (Engels: off mode), bijv. ACPI S5-modus: ≤ 2,0 W – Wake on LAN uitgeschakeld ≤ 2,7 W – Wake on LAN ingeschakeld zgn. slaapmodus, bijv. ACPI S3-modus: ≤ 4,0 W – Wake on LAN uitgeschakeld ≤ 4,7 W – Wake on LAN ingeschakeld Inactief (Engels: idle state),
categorieën A-C, 4 GB voor categorie D) 25 kWh voor extra intern geheugen, bijv. voor een extra harde schijf 35 kWh (categorie A-B, framebuffer (videogeheugen) ≤ 128-bit) c.q. 50 kWh (categorie A-D, framebuffer (videogeheugen) > 128-bit) voor “Premium” grafische kaarten De actuele criteria zijn te vinden op www.energystar.gov.
bijv. ACPI S0 inactieve modus: Categorie A: ≤ 50,0 W Categorie B: ≤ 65,0 W Categorie C: ≤ 95,0 W
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform het testvoorschrift van Energy Star v4.0 of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Bevestiging van het voldoen aan de energiewaarden conform de eisen volgens 2.1
Eisen aan ingebouwde voedingen (voor zover inbegrepen): Rendement van minimaal 80% bij een belasting van 20%, 50% en 100% Vermogensfactor > 0,9 bij 100% belasting Eisen aan externe voedingen (voor zover inbegrepen): Bijbehorende externe voedingen moeten voldoen aan de eisen van Energy Star voor externe AC/AC-voedingen 3
en AC/DC-voedingen (versie 1.1, tier 1) . Actuele eisen van Energy Star v5.0 voor desktop-pc’s (geldig vanaf juli 2009): Typical Energy Consumption (TEC) (typisch energieverbruik): 3
6
www.energystar.gov/index.cfm?c=ext_power_supplies.power_supplies_consumers
www.itk-beschaffung.de
Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9)
2 Energie
2.2 Energiebeheer
2.3 Aan- en uitschakelaar
Het apparaat wordt geleverd met geactiveerd ener-
Het apparaat moet een ACPI-conform besturingssys-
giebeheer volgens het van toepassing zijnde Energy
teem ondersteunen. Het moet zijn voorzien van een
Star-programma.
aan- en uitschakelaar. Deze moet aan de voorkant van het apparaat zijn geplaatst. Door deze te gebruiken
Actuele eisen van Energy Star v.4 en v.5:
moet het apparaat minimaal in de uitstand (ACPI S5 of
De slaapmodus van de monitor moet bij levering
vergelijkbaar) kunnen worden geschakeld.
zo zijn ingesteld dat deze wordt ingeschakeld als de gebruiker de monitor 15 minuten lang niet heeft gebruikt. De slaapmodus van alle apparaten, met uitzondering
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant
van servers met desktopomgeving, moet bij levering zo zijn ingesteld dat deze wordt ingeschakeld als de gebruiker het apparaat 30 minuten lang niet heeft gebruikt.
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant
Verdere besparingsmogelijkheden met betrekking tot het energieverbruik Veel apparaten zijn niet voorzien van een stroomschakelaar waarmee het apparaat volledig los van het elektriciteitsnet kan worden geschakeld. Deze apparaten blijven energie verbruiken, ook al lijkt het alsof ze zijn uitgeschakeld. Er zijn drie mogelijkheden om het stroomverbruik verder te reduceren: Het stroomverbruik kan tot nul worden teruggebracht door de stekker van de computer uit het stopcontact te trekken nadat het apparaat is uitgeschakeld. Dit kan eventueel ook met behulp van een handmatig uit te schakelen stekkerdoos worden bereikt. In beide gevallen moet er rekening mee worden gehouden dat het dan niet mogelijk is voor bepaalde toepassingen – zoals voor updates – toegang te krijgen tot de pc. Dit kan echter met organisatorische maatregelen worden opgelost. Een derde mogelijkheid bestaat uit het gebruik van stekkerdozen volgens het master/slave-principe als meerdere apparaten (bijv. pc, monitor, printer) gelijktijdig moeten kunnen worden gebruikt. Als de op het master-stopcontact aangesloten verbruiker (meestal de pc) in- of uitgeschakeld wordt, worden ook de slave-stopcontacten automatisch in- of uitgeschakeld. Naast het voordeel van een groter gebruiksgemak blijft de toegang tot de pc voor noodzakelijke toepassingen – zoals voor updates – mogelijk. Met een master/slave-stekkerdoos kan echter geen stroomverbruik van 0 watt worden bereikt, aangezien de stekkerdoos zelf ook een bepaalde hoeveelheid stroom (ca. 1 watt) verbruikt. Bovendien zijn master/slave-stekkerdozen aanzienlijk duurder in aanschaf dan eenvoudige, handmatig uitschakelbare stekkerdozen.
7
3 Geluidsemissies
3 Geluidsemissies Bij apparaten die in de onmiddellijke nabijheid van een werkplek staan, is een zo stil mogelijke werking van groot belang. Geluidsarme apparaten dragen bij aan het
3.2 Begrenzing van het geluidsniveau conform “Der Blaue Engel” (Duits 4 milieukeurmerk)
beschermen van de gezondheid. Het gegarandeerde geluidsniveau moet op basis van
Wanneer de pc niet wordt gebruikt komt deze waarde
EN ISO 7779:2001 in combinatie met ISO 9296:1988 zijn
niet boven de 40 dB(A) en tijdens het gebruik (inschake-
bepaald en in dB(A) worden aangegeven. (Als alternatief
len van de harde schijf) niet boven de 44 dB(A).
mag de waarde ook in B(A) worden aangegeven, aangezien 1 B(A) overeenkomt met 10 dB(A), als deze waarde met twee decimalen wordt weergegeven.)
3.1 Begrenzing van het geluidsniveau conform ITI TC6 Wanneer het apparaat niet wordt gebruikt komt deze waarde niet boven de 45 dB(A) en tijdens het gebruik (inschakelen van de harde schijf) niet boven de 48 dB(A).
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform ISO 7779, opgesteld door een volgens ISO 17025 geaccrediteerde instantie, of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Accreditatiebewijs van het keuringslaboratorium conform ISO 17025 voor metingen conform ISO 7779 Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Geluidsniveaus
Criterium
Bewijs
Beoordeling
1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform ISO 7779, opgesteld door een volgens ISO 17025 geaccrediteerde instantie, of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Accreditatiebewijs van het keuringslaboratorium conform ISO 17025 voor metingen conform ISO 7779 Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Geluidsniveaus Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9)
Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9) 4
8
Het keurmerk “Der Blaue Engel” houdt ook rekening met geluidsemissies bij een CPU-belasting van 90 procent. Deze eisen worden op dit moment in een aanbestedingsprocedure getest en eventueel later als beoordelingscriterium opgenomen.
www.itk-beschaffung.de
4
Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen
4 Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen Computers bestaan uit een groot aantal afzonderlijke
Stoffen die het erfelijke genetische materiaal aantas-
componenten en verschillende stoffen. Door het uitslui-
ten uit de EU-categorieën 1, 2 of 3
ten van problematische en gevaarlijke stoffen worden
R 46 Kan erfelijke genetische schade veroorzaken
de belasting van het milieu en gezondheidsbedreigende
R 68 Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten
blootstellingen op de werkplek gereduceerd.
Stoffen die de vruchtbaarheid kunnen aantasten uit de EU-categorieën 1, 2 of 3
4.1 Uitsluiting van bepaalde halogeenverbindingen
R 60 Kan de vruchtbaarheid schaden R 61 Kan het ongeboren kind schaden R 62 Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid
Kunststof behuizingen zijn niet gemaakt van halogeenhoudende polymeren (bijv. pvc). Bovendien zijn aan
R 63 Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind
behuizingsonderdelen van kunststof die meer wegen dan 25 g geen chloor- of broomhoudende vlamvertragers toegevoegd.
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant
4.2 Uitsluiting van bepaalde stoffen Stoffen die overeenkomstig bijlage 4 van de EU-richtlijn 67/548/EEG in onderstaande categorieën zijn ingedeeld, mogen niet aan kunststoffen voor computerbehuizingen
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant
4.3 Verpakking Er worden geen halogeenhoudende kunststoffen gebruikt.
Criterium
Bewijs
Beoordeling
Verklaring van de fabrikant
(onderdelen > 25 g) worden/zijn toegevoegd: Kankerverwekkende stoffen uit de EU-categorieën 1, 2 of 3 R 40 Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten R 45 Kan kanker veroorzaken
9
5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie
5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie Het bewijs dat is voldaan aan de gestelde criteria kan,
Verklaringen van de fabrikant en testrapporten (bijv.
afhankelijk van het betreffende criterium, door verkla-
Eco Declaration ECMA-370 en testrapporten con-
ringen van de fabrikant of door testrapporten worden
form Energy Star, “Der Blaue Engel” of gelijkwaardig)
geleverd. Technische, milieu- en gezondheidsrelevante
kunnen in de Duitse of Engelse taal worden overlegd.
5
gebruikersinformatie ondersteunt de gebruiker o.a. bij het inachtnemen van milieu- en gezondheidsaspecten als hij de pc gebruikt.
Handboeken met technische, milieu- en gezondheidsrelevante gebruikersinformatie zijn, in de Duitse taal, in elektronische vorm beschikbaar, bijv.
Producten die zijn voorzien van het Duitse milieukeur-
op een cd of als download.
merk “Der Blaue Engel” volgens de toekenningscriteria van december 2007, voldoen aantoonbaar aan alle hier genoemde criteria vanaf januari 2009. Voor deze producten is geen afzonderlijke bewijsvoering nodig. Voor de overgangsperiode tot januari 2009 voldoen de met “Der
Criterium
Bewijs
Uitsluiting
Verklaring van de fabrikant, testrapporten, handboeken
Blaue Engel” gemarkeerde apparaten niet noodzakelijkerwijs aan de eisen van hoofdstuk 2 (energie).
Toelichting met betrekking tot de bewijsplicht overeenkomstig 2.1, 3.1 en 3.2 Door de aanbesteder moet in elk afzonderlijk geval worden afgewogen in hoeverre de verwachte opdrachtwaarde in verhouding staat tot de inspanningen die voor het uitvoeren van de hier aanbevolen metingen moeten worden geleverd. Bij kleinere opdrachtvolumes kunnen eventueel onderstaande problemen ontstaan: De potentiële aanbieders kunnen in afzonderlijke gevallen tot onevenredig hoge kosten voor een inschrijving worden gedwongen. En kan niet worden uitgesloten dat slechts een gering aantal inschrijvingen of in het meest ongunstige geval geen enkele (econonomische) inschrijving binnenkomt. Dit probleem kan door de aanbesteder voorkomen worden door slechts een meting uit te laten voeren aan de aangeboden apparaten (uitsluitingscriteria) wanneer deze bieder de meest economische inschrijving van alle bieders heeft ingediend. Er moet rekening mee worden gehouden dat de kosten voor de metingen worden meegenomen in de berekening van de offerte, waardoor eventueel een niet geringe verhoging van de inkoopkosten voor de aanbesteder kan ontstaan.
5
10
www.ecma-international.org/publications/standards/Ecma-370.htm
www.itk-beschaffung.de
Bijlage
Bijlage De aanbevelingen gaan uit van vijf basisprincipes: Sturende functie: aanbieders (de industrie) en de vragende partijen (inkopers uit de publieke sector, ondernemingen en organisaties) moeten door het gebruik van het inkoopportaal worden gestimuleerd om de milieuvriendelijkheid van ICT-apparatuur te verhogen. Als de vraag naar milieuvriendelijke apparaten toeneemt, zal daarvan een stimulans naar de industrie uitgaan om nog meer activiteiten op het gebied van milieuvriendelijke apparatuur te initiëren. Milieuvriendelijkheid: binnen de productgroep desktop-pc’s behoren de apparaten die voldoen aan de hier vermelde criteria tot de meest milieuvriendelijke. In principe moet bij een aankoopbeslissing het meest milieuvriendelijke systeem worden gekozen. Voldoende ambitieus door het gebruik van uitsluitings- en beoordelingscriteria: de doelstellingen moeten ambitieus zijn, zodat ze niet alleen een afspiegeling vormen van de reeds verkrijgbare, meest milieuvriendelijke apparaten (status quo) maar tegelijkertijd trends (ontwikkelingspotentie) meenemen. De gekozen doelstellingen mogen echter ook weer niet té ambitieus zijn, omdat het aantal marktdeelnemers dat aan die doelstellingen kan voldoen dan te klein wordt. Deze leidraad komt aan deze uitdaging tegemoet door het gebruik van uitsluitings- en beoordelingscriteria. Begrijpelijkheid: inkopers moeten de zin van de criteria kunnen begrijpen. Daarom worden bij de keuze en de formulering van de criteria onderstaande principes gevolgd: Doorslaggevende milieucriteria (“kwaliteit”) Overzichtelijk aantal (“kwantiteit”) Begrijpelijke weergave (“leesbaarheid”) Controlemogelijkheid: inkopers moeten kunnen controleren of de apparaten voldoen aan de in de “eigen verklaringen” aangegeven waarden. Daarom vermeldt de leidraad gestandaardiseerde meetmethoden, waarmee de meetwaarden kunnen worden gereproduceerd (controleerbaarheid) en geverifieerd (bijv. door “geaccrediteerde keuringslaboratoria” of “attesten van derden”). De in deze leidraad vermelde criteria kunnen rechtstreeks voor de beschrijving van de specificaties worden gebruikt. Vanuit het oogpunt van het gunningsrecht kunnen milieuaspecten zonder problemen in de specificatiebeschrijving worden opgenomen: in de Duitse wettelijke voorschriften voor aanbestedingen (VOL/A, VOB/A en VOF) wordt expliciet gesteld dat milieuaspecten onderdeel van de technische eisen kunnen zijn en dat milieueigenschappen toegestane 6
aanvullende criteria zijn . Een algemene inleiding in het onderwerp “duurzaam inkopen” en aanwijzingen omtrent de specifieke eisen van de verschillende niveaus van het gunningsproces worden bijvoorbeeld gegeven in het “Handboek duurzaam inkopen voor 7
overheden” van de Europese Commissie .
6
7
Op basis van de actuele wettelijke raamvoorwaarden heeft de Duitse landelijke milieudienst door het Öko-Institut e.V. en Prof. Versteyl Rechtsanwälte een juridisch adviesrapport laten opstellen, de “Nationale implementatie van de nieuwe EU-aanbestedingsrichtlijnen”, waarin de wettelijke mogelijkheden voor duurzame inkoop uitgebreid worden beschreven. Het adviesrapport is via internet beschikbaar en kan op www.umweltdaten.de/publikationen/fpdf-l/3329.pdf worden gedownload. http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/buying_green_handbook_de.pdf
11
Dankbetuigingen
Dankbetuigingen Dit document is in samenwerking met experts van de BITKOM, de verantwoordelijke ministeries en autoriteiten (BMU, UBA, inkoopbureau van het BMI) en inkooporganisaties van overheidsdiensten opgesteld. Onze dank gaat hierbij in het bijzonder uit naar Peter Theodor Blickwedel, BMU Wolfgang Dorst, Sun Microsystems Klaus-Michael Dubrikow, BMU Dr. Hans-Hermann Eggers, UBA Jan Gütter, AMD David Hartmann, UBA Peter Hirneise, HP Dr. Reinhard Höhn, IBM Birgit Kämpfle, Fujitsu Siemens Computers Philipp Karch, BITKOM Marina Köhn, UBA Dr. Sascha Koller, Verband der Diözesen Deutschlands (verbond van Duitse diocesen) Dr. Ines Oehme, UBA Michael Seidel, HP Isabel Richter, BITKOM Markus Stutz, Dell Kerstin Thies, Ricoh Michael Unger, Beschaffungsamt des BMI Gerold Wurthmann, Intel Thomas Zapala, Bundesamt für Informationsmanagement und Informationstechnik der Bundeswehr (bureau voor informaticamanagement en informaticatechniek van het Duitse leger)
12
www.itk-beschaffung.de
BITKOM vertegenwoordigt meer dan 1300 bedrijven, waaronder 950 directe leden met een omzet van ca. 135 miljard euro en 700.000 medewerkers. Hiertoe behoren aanbieders van software, IT- en telecommunicatiediensten, fabrikanten van hardware en consumentenelektronica alsmede bedrijven op het gebied van digitale media. Het Umweltbundesamt (Duitse landelijke milieudienst) is de wetenschappelijke milieuinstantie op zakelijk gebied van het Duitse ministerie voor Milieu, Natuurbescherming en Reactorveiligheid (BMU) en is verantwoordelijk voor in totaal elf locaties met in totaal ruim 1200 medewerkers. Tot haar belangrijkste taken behoren de wetenschappelijke ondersteuning van de Duitse regering, het uitvoeren van belangrijke milieuwetgeving en openbare informatie verstrekking. Het inkoopbureau van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken koopt producten en diensten in voor 26 landelijke instanties, door de regering gefinancierde stichtingen en internationaal werkzame organisaties. Onze productportefeuille gaat van de A van alarmtechniek, via helikopters en de meest veelzijdige diensten, tot aan de Z van zakrekenmachines. In 2007 hebben wij 1256 opdrachten met een totale waarde van 546 miljoen euro verstrekt. Zie www.beschaffungsamt.de voor meer informatie.
Bundesverband Informationswirtschaft, Telekommunikation und neue Medien e. V.
Umweltbundesamt
Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern
Albrechtstraße 10 A D-10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 (0)30 27576-0 Fax: +49 (0)30 27576-400
[email protected] www.bitkom.org
Wörlitzer Platz 1 D-06844 Dessau-Roßlau Tel.: +49 (0)340 2103-0 Fax: +49 (0)340 2103-2285
[email protected] www.umweltbundesamt.de
Sankt Augustiner Str. 86 D-53225 Bonn Tel.: +49 (0)228 99610-0 Fax: +49 (0)228 9910610-0
[email protected] www.beschaffungsamt.de