7 Adressen
Patiëntenverenigingen Nationale Vereniging voor Fibromyalgiepatiënten (FES) Postbus 58066 1040 HB Amsterdam tel.: 020-589 64 80 (algemeen)/0597-61 81 63 (sociaal/juridisch) fax: 020-618 26 53/0597-61 80 40 e-mail:
[email protected]/
[email protected] website: www.fibromyalgiepatiëntenvereniging.nl Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten Prinses Irenestraat 80 Postbus 65 6660 AB Elst tel.: 0900-202 05 90 fax: 0481-35 22 64 e-mail: hoofdpijnpatië
[email protected] website: www.hoofdpijnpatiënten.nl Nederlandse Vereniging van Post-Traumatische Dystrofie Patiënten Postbus 31157 6503 CD Nijmegen tel.: 013-455 49 51
141
fax: 013-455 01 69 e-mail:
[email protected] website: www.pdver.atcomputing.nl Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten ‘de Wervelkolom’ Fregatvogel 14 3435 VC Nieuwegein tel.: 030-603 26 87 fax: 078-642 60 52 e-mail:
[email protected] website: www.ruginfo.nl Reumapatiëntenbond Prinses Julianaplein 13a Postbus 1370 3800 BJ Amersfoort tel.: 033-461 63 64 (algemeen)/0900-203 03 00 (Nationale Reumalijn) fax: 033-465 12 00 e-mail:
[email protected] website: www.reumabond.nl RSI Patiëntenvereniging Postbus 1222 3818 LE Amersfoort tel.: 033-463 32 89 e-mail:
[email protected] website: www.rsi-vereniging.nl Stichting Pijn-Hoop Honthorstlaan 39 1816 TA Alkmaar
142
tel.: 072-511 96 85/0299-67 49 46/020-645 54 86 fax: 072-511 68 20 e-mail:
[email protected] website: www.pijn-hoop.nl Whiplash Stichting Nederland Gebouw Rhijnhaege I J.F. Kennedylaan 101 Postbus 105 3980 CC Bunnik tel.: 030-656 50 00/0900-168 16 63 (info) e-mail:
[email protected] website: www.whiplashstichting.nl
Algemeen Samenwerkingsverband Pijndisciplines/Platform Pijn en Pijnbestrijding Wassenaarseweg 56 Postbus 278 2300 AG Leiden tel.: 071-518 18 95 e-mail:
[email protected] website: www.swvp.nl Nederlandse Vereniging ter Bestudering van Pijn Postbus 278 2300 AG Leiden tel.: 071-518 18 95 e-mail:
[email protected] website: www.nvbp.nl
143
Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad Nederland Postbus 169 3500 AD Utrecht tel.: 030-291 66 00 fax: 030-297 01 11 e-mail:
[email protected] website: www.cg-raad.nl Landelijke Vereniging van Eerstelijnspsychologen (LVE) Postbus 9503 1006 GA Amsterdam tel.: 020-667 39 56 fax: 020-667 53 20 e-mail:
[email protected] website: www.lve.nl
Pijnpoliklinieken Academisch Medisch Centrum Afdeling Pijnbestrijding Postbus 22660 1100 DD Amsterdam tel.: 020-566 91 11 fax: 020-566 44 40 Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Pijnbestrijding Postbus 7057 1007 MB Amsterdam tel.: 020-444 44 44 fax: 020-4444645
144
Leids Universitair Medisch Centrum Afdeling Pijnbestrijding Postbus 9600 2300 RC Leiden tel.: 071-526 91 11 fax: 071-514 25 88 e-mail:
[email protected] website: www.lumc.nl Academisch Ziekenhuis Utrecht Afdeling Pijnbestrijding Postbus 85500 3508 GA Utrecht tel.: 030-250 91 11 fax: 030-254 19 22
R e va l i d a t i e c e n t r a m e t s p e c i f i e k e p i j n p r o g r a m m a ’s Revalidatiecentrum Amsterdam Overtoom 283 1054 HW Amsterdam tel.: 020-607 16 07 fax: 020-607 18 90 e-mail:
[email protected] Revalidatiecentrum Kastanjehof Arnhemseweg 11 7331 BA Apeldoorn Postbus 812 7301 BB Apeldoorn
145
tel.: 055-538 27 00 fax: 055-538 27 01 e-mail:
[email protected] website: www.kastanjehof.nl Revalidatiecentrum Blixembosch Toledolaan 2 5629 CC Eindhoven Postbus 1355 5602 BJ Eindhoven tel.: 040-264 27 42 fax: 040-264 27 44 e-mail:
[email protected] website: www.blixembosch.nl Pijnkliniek-Revalidatiecentrum Het Roessingh Roessinghsbleekweg 33 7522 AH Enschede Postbus 310 7500 AH Enschede tel.: 053-487 58 75 fax: 053-433 96 55 e-mail:
[email protected] website: www.roessing.nl Sophia Stichting Vrederustlaan 180 2543 SW Den Haag tel.: 070-359 35 93 fax: 070-366 45 10 e-mail:
[email protected] website: www.sophiarevalidatie.nl
146
Revalidatiecentrum Beatrixoord Dilgtweg 5 9751 ND Haren Postbus 30002 9750 RU Haren tel.: 050-533 89 11 fax: 050-533 85 83 website: www.beatrixoord.nl Revalidatiecentrum Hoensbroek Zandbergsweg 111 6432 CC Hoensbroek Postbus 88 6430 AB Hoensbroek tel.: 045-528 28 28 fax: 045-528 20 00 e-mail:
[email protected] website: www.srl.nl
Pijnkenniscentra Academisch Ziekenhuis Groningen Pijncentrum AZG Postbus 30001 9700 RB Groningen tel.: 050-361 45 02 fax: 050-361 93 17 website: www.pijncentrum.info
147
Academisch Ziekenhuis Maastricht Pijncentrum AZM Postbus 5800 6202 AZ Maastricht tel.: 043-387 74 98 fax: 043-387 54 57 website: www.pijn.com Academisch Ziekenhuis Nijmegen Pijncentrum AZN Postbus 9101 6500 HB Nijmegen tel.: 024-361 45 76 fax: 024-354 04 62 website: www.umcn.nl/professional/afdelingen/pijncentrum Academisch Ziekenhuis Rotterdam Pijncentrum AZR Dr. Molewaterplein 40 3015 GD Rotterdam tel.: 010-463 48 59 fax: 010-463 26 66 website: www.pijn.demoworld.nl
148
8 Literatuur
Aanbevolen Greenberger, D. & Padesky, C. (1999). Je Gevoel de Baas. Lisse: Swets & Zeitlinger. Sterk, F. & Swaen, S. (2003). Denk je sterk! Handboek voor persoonlijke groei. Utrecht: Kosmos-Z&K. Sterk, F. & Swaen, S. (2004). Ruimte voor jezelf. Handboek voor persoonlijke vrijheid. Utrecht: Kosmos-Z&K. Winter, F. (2003). De Pijn de Baas (herziene editie). Soest: RuitenbergBoek. Zuurmond, W.W.A. (2001). Chronische pijn. Wormer: Inmerc bv.
Geraadpleegd American Psychiatric Association (1998). Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de DSM-IV. Lisse: Swets & Zeitlinger. Beck, J.S. (1998). Basisboek cognitieve therapie. Baarn: Intro. Beekers,
M.
(1986).
Interpersoonlijke
vaardigheidstherapieën
voor
kansarmen. Lisse: Swets & Zeitlinger. Bernstein, D.A. & Borkovec, Th.D. (1977). Progressive Relaxation Training: A manual for the helping professions. New York: Research Press Company. Bruijn-Kofman, A.T. de (1983). Draaiboek progressieve ontspanningstraining. Interne publicatie. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg.
149
Bruijn-Kofman, A.T. de (1990). Hoofdpijn te lijf. Utrecht: Teleac. Bruijn-Kofman, A.T. de & Groenman, N.H. (1986). Cognitieve behandeling van spanningshoofdpijn. de Psycholoog, 11(3), 105-109. Bruijn-Kofman, A.T. de & Groenman, N.H. (1987). Ontwikkelingen in behandelingsstrategieën van spanningshoofdpijn. Tijdschrift voor Psychotherapie, 13(2), 63-75. Bruijn-Kofman, A.T. de & Groenman, N.H. (1989). Gedragstherapeutische
groepsbehandeling
van
spanningshoofdpijn.
Tijdschrift voor Psychotherapie, 15(1), 19-30. Bruijn-Kofman, A.T. de, Groenman, N.H., Sorbi, M., Wiel, H. van de & Klip, E. (1997). Effects of a mass-media treatment of headache. A pilot study. Headache, 37(7), 415-419. De Bruijn-Kofman, A.T. de & Winter, F. (1998). Werken aan pijn. Hilversum: Teleac/NOT. Dingemans, W.A., Groenman, N.H., Kleef, M. van & Krijgsman, M.J.(red.) (1993). Pijn en pijnbehandeling. Een basaal onderwijscurriculum. Maastricht: UPM, Universitaire Pers Maastricht. Ellis, A. (1973). Humanistic psychology: the rational emotive approach, New York: McGraw-Hill. Fordyce, W.E. (1976). Behavioral methods for chronic pain and illness. St Louis: Mosby. Frances, A. & First, M. (1999). Stemming en stoornis: een gids voor iedereen, die meer wil weten over kenmerken en diagnose van psychische stoornissen: de publieksuitgave van DSM-IV, het handboek van de psychiater. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Holzman, A.D. & Turk, S.D. (1986). Pain management, a handbook of psychological treatment approaches. New York: Pergamon Press. Kendall, P.C. & Hollon, S.D. (1979). Cognitive behavioral Interventions, Theory, research and procedures. New York: Academic Press. Kole-Snijders, A.M.J., Vlaeyen, J.W.S., Goossens, M.E.J.B., Rutten-van Molken, M.P.M.H., Heuts, P.H.T.G. & Breukelen, G. van (1999).
150
Chronic low back pain: What does cognitive treatment add to operant treatment? Results of a randomised clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67(6), 931-944. Lousberg, R. (1994). Chronic pain, multiaxial diagnostics and behavioral mechanisms. Proefschrift. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg. Meichenbaum, D. (1977). Cognitive behavior modification. New York: Plenum. Orlemans, J.W.G. (1981). Inleiding tot de gedragstherapie. Deventer: Van Loghum Slaterus. Philips, H.C. & Rachman, S. (eds.) (1996). The psychological management of chronic pain, a treatment manual. New York: Springer Publishing Company. Reitsma, B. (1994). The end of the line? Evaluation of a multidisciplinary team
approach
to
chronic
pain.
Proefschrift.
Groningen:
Rijksuniversiteit Groningen. Turk, D.C., Meichenbaum, D. & Genest, M. (1983). Pain and behavioural medicine, a cognitive-behavioral perspective. New York: Guilford Press. Vlaeyen, J.W.S. (1991). Chronic low back pain. Assessment and treatment from a behavioral rehabilitation perspective. Proefschrift. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg. Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J. & Eek, H. van (1996). Chronische pijn en revalidatie. Praktijkreeks Gedragstherapie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Vlaeyen, J.W.S. & Linton, S.J. (2000). Fear-avoidance and its consequences in chronic musculoskeletal pain. A state of the art. Pain, 85, 317-332. Winter, F.A.M. (1988). De Pijn de Baas. Soest: RuitenbergBoek. Winter, F.A.M. (1992). Pijnrevalidatie voor chronische pijnpatiënten. Proefschrift. Enschede: Universiteit Twente. Zuurmond, W.W.A. (2001). Chronische pijn. Wormer: Inmerc bv.
151
Over de auteur
Alexandra de Bruijn-Kofman is klinisch psycholoog/gedragstherapeut/ GZ psycholoog/eerstelijnspsycholoog. Verbonden aan de Universiteit Limburg, later aan het Academisch Ziekenhuis
Groningen
(beide
binnen
de
vakgroep
Medische
Psychologie) hield zij zich bezig met de bestudering en behandeling van chronische (hoofd)pijn, waarover zij meerdere artikelen publiceerde. Voor Teleac schreef zij het cursusboek Hoofdpijn te lijf (1990) en Werken aan pijn (1998) (samen met Frits Winter), waarvan zij de bijbehorende programma’s presenteerde op radio en televisie. Tevens schreef zij het boek Sneeuw op de evenaar. Herinneringen aan OostAfrika (1998). Tegenwoordig heeft zij samen met een collega de Praktijk voor Medische Psychologie te Hengelo.
153
Raad van advies
Dr. Martin Appelo Gezondheidszorgpsycholoog, hoofd wetenschappelijk onderzoek GGz Groningen. Drs. Ron van Deth Psycholoog en publicist, onder andere verbonden aan het Europees Instituut voor Educatie in Staverden. Drs. Annette Heffels Psycholoog en psychotherapeut, columnist en auteur van vele boeken op het gebied van de psychologie. Drs. Joke Kragten Gezondheidszorgpsycholoog, als therapeut werkzaam bij Altrecht, divisie stad Utrecht. Prof.dr. Walter Vandereycken Hoogleraar psychiatrie aan de Katholieke Universiteit Leuven en hoofd van de afdeling directieve therapie in de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen te Tienen, België. Drs. Jean-Pierre van de Ven Psycholoog en psychotherapeut, manager new products bij Interapy en zelfstandig gevestigd in de Psychologische Praktijk Amsterdam.
155
Reeds verschenen titels
1.
Joke Kragten, Leven met een manisch-depressieve stoornis, ISBN 90 313 3432 4
2.
Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een paniekstoornis, ISBN 90 313 3561 4
3.
Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een dwangstoornis, ISBN 90 313 3562 2
4.
Ed Berretty, Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis, ISBN 90 313 3877 x
5.
Joke Kragten, Leven met een sociale fobie, ISBN 90 313 3878 8
6.
Jac Hoevenaars, Leven met een fobie, ISBN 90 313 3911 3
7.
Ybe Meesters, Leven met een winterdepressie, ISBN 90 313 3912 1
8.
Ed Berretty en Kees Korrelboom, Leven met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis, ISBN 90 313 4091 x
9.
Sjef Peeters en Karel Klumpers, Leven met assertiviteitsproblemen, ISBN 90 313 4193 2
10.
Jenny Palm, Leven na een beroerte, ISBN 90 313 4200 9
11.
Joke Kragten, Leven met een depressieve stoornis, ISBN 90 313 3981 4
157
12.
Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een piekerstoornis,
13.
ISBN 90 313 4320 x Alexandra de Bruijn-Kofman, Leven met chronische pijn, ISBN 90 313 4273 4
158
Toelichting bij de cd
Spierontspanningsoefeningen Alle oefeningen zijn geschreven en ingesproken door A.T. de BruijnKofman Productie: Toll&S Tollensstraat 45 7551 AX Hengelo 074-243 74 85 1: Zestien spiergroepen lengte 24:01 Muziek: ‘Rust’, gecomponeerd en gespeeld door Wouter van Emmerik 2: Vier spiergroepen Lengte 08:32 Muziek: ‘Alleen’, gecomponeerd en gespeeld door Wouter van Emmerik 3: Recall Lengte: 06:44 Muziek: ‘Herinnering’, gecomponeerd en gespeeld door Maria Kuipers 4: Visualisatie Lengte: 08:25 Geluidsopname: ‘Texel’
159