2015061201, v8 FK Achtergrondinformatie Otitis media acuta
5
1
Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 november 2015 van de registratiehouders die volgens de consultatieprocedure kunnen reageren Otitis media acuta
10
ICD-10: H66.0 ICPC: H71
I Advies 15
Bij de behandeling van otitis media acuta gaat de voorkeur uit naar een afwachtend beleid met adequate pijnbestrijding. Is na drie dagen het effect op pijn en/of koorts onvoldoende dan wordt gestart met een antimicrobiële behandeling met amoxicilline. Bij risicogroepen (zie Stappenplan) en bij forse algemene ziekteverschijnselen wordt direct gestart met een antimicrobiële behandeling.
20
Aanvullingen op standaardadvies Middel lidocaïne
Aanvullende zin Oordruppels met lidocaïne zijn niet effectief bij de behandeling van oorpijn en worden daarom niet aanbevolen.
antibioticum-corticosteroïd oordruppels
Het gebruik van een antibioticum-corticosteroïd oordruppel komt in aanmerking bij een acuut loopoor bij trommelbuisjes of als gevolg van een spontane trommelvliesperforatie als na een afwachtend beleid gedurende 1 week het loopoor nog niet is verdwenen. Langdurig en herhaald gebruik moet worden vermeden. In verband met het risico op ototoxiciteit.
amoxicilline/clavulaanzuur
Indien na 48 uur een effect uitblijft wordt amoxicilline vervangen door amoxicilline- clavulaanzuur.
cotrimoxazol
Bij contra-indicatie voor amoxicilline komt cotrimoxazol in aanmerking.
25 II Behandeling
30
35
Definitie Otitis media acuta (OMA) is een ontsteking van het middenoor met ophoping van vocht in het middenoor en klachten en tekenen van een acute infectie. Als er geen aanwijzingen zijn van een acute infectie, maar wel van vochtophoping, dan is sprake van otitis media met effusie (OME). Een OMA duurt in het algemeen minder dan drie weken; indien deze infectie frequent voorkomt (3 of meer episoden in een half jaar of 4 episoden per jaar) dan spreekt men van een recidiverende otitis media acuta. Streptococcus pneumoniae en Haemophilus influenzae zijn de meest voorkomende bacteriële verwekkers. Ongeveer 50% de patiënten jonger dan 5 jaar heeft 4–6 weken na een otitis media acuta een otitis media met effusie en bij 25% is de effusie na 3 maanden nog
Y).$FKWHUJURQGLQIRUPDWLH2WLWLVPHGLDDFXWD
DDQZH]LJ$OVGHNODFKWHQYDQHHQ20(]RDOVJHKRRUYHUOLHV YHUOLHV!G%LQEHVWH RRU ODQJHUGDQPDDQGHQDDQKRXGHQHQKHWGDJHOLMNVIXQFWLRQHUHQQDGHOLJ EHwQYORHGHQNDQKHWSODDWVHQYDQWURPPHOYOLHVEXLVMHVZRUGHQRYHUZRJHQ1DKHW SODDWVHQKLHUYDQRQWVWDDWELMPHHUGDQGHKHOIWYDQGHSDWLsQWHQWHQPLQVWHppQPDDO HHQORRSRRU(HQDFXXWORRSRRUELMHHQWURPPHOYOLHVEXLVMHZRUGWEHVFKRXZGDOVHHQ RWLWLVPHGLDDFXWD 6\PSWRPHQ .HQPHUNHQYDQRWLWLVPHGLDDFXWD]LMQHHQURRGERPEHUHQGHQRIGRRUVFKLMQHQG WURPPHOYOLHV'HPHHVWYRRUNRPHQGHNODFKWHQ]LMQDFXXWRQWVWDQHRRUSLMQHQ DOJHPHHQ]LHN]LMQPHWNRRUWVSULNNHOEDDUKHLGHQQDFKWHOLMNHRQUXVW VRPVNDQDOV JHYROJYDQHHQVSRQWDQHWURPPHOYOLHVSHUIRUDWLHHHQORRSRRURSWUHGHQ 0HHVWDOGXUHQGHNODFKWHQHQNHOHGDJHQHQKHEEHQ]HHHQJXQVWLJQDWXXUOLMNEHORRS ]HOGHQOHLGWHHQ20$WRWFRPSOLFDWLHV %HKDQGHOGRHO 9HUOLFKWHQYDQGHV\PSWRPHQ 8LWJDQJVSXQWHQ 0HHVWDOYROVWDDWHHQDIZDFKWHQGEHOHLGPHWDGHTXDWHSLMQVWLOOLQJ9RRUEHKDQGHOLQJ YDQNODFKWHQDOVHHQYHUVWRSWHQHXVZRUGWYHUZH]HQQDDUKHWVWDSSHQSODQDFXWH ULQRVLQXVLWLV 2YHUKHWDOJHPHHQKHHIWHHQDQWLELRWLFXPZHLQLJWRWJHHQLQYORHGRSGHGXXUHQGH HUQVWYDQGHNODFKWHQ%LMHHQDDQWDOVSHFLILHNHVLWXDWLHV]LMQDQWLPLFURELsOHPLGGHOHQ ZHOGLUHFWDDQJHZH]HQRINDQKHWJHEUXLNZRUGHQRYHUZRJHQ(HQRUDOHEHKDQGHOLQJ PHWDQWLPLFURELsOHPLGGHOHQZRUGWGLUHFWJHVWDUWELMULVLFRIDFWRUHQRSFRPSOLFDWLHVHQ IRUVHDOJHPHQH]LHNWHYHUVFKLMQVHOHQ5LVLFRIDFWRUHQ]LMQHHQOHHIWLMG PDDQGHQ DQDWRPLVFKHDIZLMNLQJHQLQ.12JHELHGRRURSHUDWLHVLQYRRUJHVFKLHGHQLV XLWJH]RQGHUGWURPPHOYOLHVEXLVMHV HQHHQJHFRPSURPLWWHHUGLPPXXQV\VWHHP +HWJHEUXLNYDQHHQDQWLELRWLFXPNDQZRUGHQRYHUZRJHQELMNLQGHUHQMRQJHUGDQ MDDUPHWHHQGXEEHO]LMGLJH20$HQELMNLQGHUHQGLHELMGHHHUVWHSUHVHQWDWLHYDQGH DDQGRHQLQJHHQORRSRRUKHEEHQRQWZLNNHOG'HNDQVGDWGHSLMQHQRINRRUWVQDWRW GDJHQYRRUELMLVVWLMJWYDQRQJQDDUUHVSYDQRQJQDDU +HWJHEUXLNYDQGHFRQJHVWLYDQHXVGUXSSHOVQHXVVSUD\HQOLGRFDwQHRRUGUXSSHOV ZRUGWDIJHUDGHQRPGDWKHWHIIHFWRSV\PSWRPHQHQJHQH]LQJYDQHHQRWLWLVPHGLD DFXWDQLHWLVDDQJHWRRQGHQRPGDWGHFRQJHVWLYDELMNLQGHUHQRQGHUGHWZHHMDDU ]HOG]DPH HUQVWLJHELMZHUNLQJHQNXQQHQKHEEHQ +HWJHEUXLNYDQHHQDQWLELRWLFXPFRUWLFRVWHURwGRRUGUXSSHONRPWLQDDQPHUNLQJELM HHQDFXXWORRSRRUELMWURPPHOEXLVMHVRIDOVJHYROJYDQHHQVSRQWDQH WURPPHOYOLHVSHUIRUDWLHDOVQDHHQDIZDFKWHQGEHOHLGJHGXUHQGHZHHNKHWORRSRRU QRJQLHWLVYHUGZHQHQ/DQJGXULJHQKHUKDDOGJHEUXLNPRHWZRUGHQYHUPHGHQLQ YHUEDQGPHWKHWULVLFRRSRWRWR[LFLWHLW ,,,6WDSSHQSODQ D2WLWLVPHGLDDFXWD ]RQGHUWURPPHOYOLHVEXLVMHV 6WDS 1LHWPHGLFDPHQWHXV • *HHIXLWOHJRYHUKHWPHHVWDOJXQVWLJQDWXXUOLMNEHORRSYDQGH DDQGRHQLQJ • 5DDG]ZHPPHQELMHHQORRSRRUDI GRXFKHQRIEDGHQNDQ ZHO
Y).$FKWHUJURQGLQIRUPDWLH2WLWLVPHGLDDFXWD
7RHOLFKWLQJ 6WDS
/HWRS 7RHOLFKWLQJ
$OWHUQDWLHI 6WDS %LMVSHFLILHNH LQGLFDWLHV ]LH WRHOLFKWLQJ
7RHOLFKWLQJ
6WDSD
6WDSE
%LMUXLPYDQGHNLQGHUHQ]LMQGHHUJVWHNODFKWHQ]RQGHU DQWLELRWLFDQDWRWGDJHQRYHU 3LMQVWLOOLQJ • 3DUDFHWDPRO • 16$,' ELMYLEXSURIHQ ,EXSURIHQQLHWJHYHQDDQNLQGHUHQMRQJHUGDQMDDU (HUVWHNHX]HLVSDUDFHWDPROLQYROGRHQGHKRJHGRVHULQJHQ IUHTXHQWLH2UDOHWRHGLHQLQJZHUNWVQHOOHUGDQUHFWDOHHQKHW HIIHFWLVEHWHUYRRUVSHOEDDU%LMMRQJHNLQGHUHQZRUGWRP SUDNWLVFKHUHGHQHQYDDNYRRUUHFWDOHWRHGLHQLQJJHNR]HQ $QWLPLFURELsOHEHKDQGHOLQJ %UHHGVSHFWUXPDQWLELRWLFXPRUDDO • $PR[LFLOOLQHNXXUGDJHQ • %LMXLWEOLMYHQGHIIHFWQDXXU P $PR[LFLOOLQHFODYXODDQ]XXUNXXUGDJHQ • %LMFRQWUDLQGLFDWLHDPR[LFLOOLQH P &RWULPR[D]RONXXU±GDJHQ (HQRUDOHEHKDQGHOLQJPHWDQWLPLFURELsOHPLGGHOHQZRUGWGLUHFW JHVWDUWELMULVLFRIDFWRUHQRSFRPSOLFDWLHVHQIRUVHDOJHPHQH ]LHNWHYHUVFKLMQVHOHQ 5LVLFRIDFWRUHQ]LMQHHQOHHIWLMG PDDQGHQDQDWRPLVFKH DIZLMNLQJHQLQ.12JHELHGRRURSHUDWLHVLQYRRUJHVFKLHGHQLV XLWJH]RQGHUGWURPPHOYOLHVEXLVMHV HQHHQJHFRPSURPLWWHHUG LPPXXQV\VWHHP +HWJHEUXLNYDQHHQDQWLELRWLFXPNDQZRUGHQRYHUZRJHQELM NLQGHUHQMRQJHUGDQMDDUPHWHHQGXEEHO]LMGLJH20$HQELM NLQGHUHQGLHELMGHHHUVWHSUHVHQWDWLHYDQGHDDQGRHQLQJHHQ ORRSRRUKHEEHQRQWZLNNHOG'HNDQVGDWGHSLMQHQRINRRUWVQD WRWGDJHQYRRUELMLVVWLMJWYDQRQJQDDUUHVSYDQ RQJQDDU 2PGDW6WUHSWRFRFFXVSQHXPRQLDHQ+DHPRSKLOXVLQIOXHQ]DHGH EHODQJULMNVWHYHUZHNNHUV]LMQJDDWGHYRRUNHXUXLWQDDUKHW EUHHGVSHFWUXPDQWLELRWLFXPDPR[LFLOOLQH,QYHUEDQGPHWGH WRHJHQRPHQUHVLVWHQWLHZRUGWKHWJHEUXLNYDQPDFUROLGHQ ZDDURQGHUD]LWKURP\FLQHDIJHUDGHQ 1DGDJHQRQYROGRHQGHYHUEHWHULQJSLMQHQRINRRUWV %UHHGVSHFWUXPDQWLELRWLFXPRUDDO • DPR[LFLOOLQHNXXUGDJHQ • ELMXLWEOLMYHQGHIIHFWQDXXU P DPR[LFLOOLQHFODYXODDQ]XXUNXXUGDJHQ • ELMFRQWUDLQGLFDWLHDPR[LFLOOLQH P FRWULPR[D]RONXXU±GDJHQ %LMORRSRRUODQJHUGDQZHHN D %UHHGVSHFWUXPDQWLELRWLFXPRUDDO P DPR[LFLOOLQHNXXUGDJHQ
Y).$FKWHUJURQGLQIRUPDWLH2WLWLVPHGLDDFXWD
P ELMXLWEOLMYHQGHIIHFWQDXXU DPR[LFLOOLQHFODYXODDQ]XXUNXXUGDJHQ P ELMFRQWUDLQGLFDWLHDPR[LFLOOLQH FRWULPR[D]RONXXU±GDJHQ
7RHOLFKWLQJ
2SPHUNLQJ %URQ
E $QWLELRWLFXPFRUWLFRVWHURwGRRUGUXSSHOV P EYK\GURFRUWLVRQFROLVWLQHEDFLWUDFLQHJHGXUHQGH PD[LPDDOZHNHQ 2PGDW6WUHSWRFRFFXVSQHXPRQLDHQ+DHPRSKLOXVLQIOXHQ]DHGH EHODQJULMNVWHYHUZHNNHUV]LMQJDDWGHYRRUNHXUXLWQDDU EUHHGVSHFWUXPDQWLELRWLFXPDPR[LFLOOLQH,QYHUEDQGPHWGH WRHJHQRPHQUHVLVWHQWLHZRUGWKHWJHEUXLNYDQPDFUROLGHQ ZDDURQGHUD]LWKURP\FLQHDIJHUDGHQ $OWHUQDWLHIYRRUHHQRUDOHWRHGLHQLQJLVKHWRIIODEHO YRRUVFKULMYHQYDQRRUGUXSSHOVPHWHHQFRPELQDWLHYDQHHQ DQWLELRWLFXPPHWHHQFRUWLFRVWHURwG+HWHIIHFWYDQGH FRPELQDWLHYDQK\GURFRUWLVRQPHWFROLVWLQHHQEDFLWUDFLQHLV DOOHHQDDQJHWRRQGYRRUNLQGHUHQPHWHHQORRSRRUHQ WURPPHOYOLHVEXLVMHV+HWHIIHFWELMHHQORRSRRUDOVJHYROJYDQ HHQVSRQWDQHWURPPHOYOLHVSHUIRUDWLHLVQLHWGXLGHOLMNPDDUZHO DDQQHPHOLMN%LMHHQJHSHUIRUHHUGWURPPHOYOLHVLVKHWJHEUXLN YDQDQWLELRWLFXPFRUWLFRVWHURwGRRUGUXSSHOVHLJHQOLMNJHFRQWUD LQGLFHHUG2WRWR[LFLWHLWLVQDPHOLMNDDQJHWRRQGELMORNDDOJHEUXLN YDQDPLQRJO\FRVLGHQ QHRP\FLQHIUDP\FHWLQH SRO\P\[LQH% HQLQPLQGHUHPDWHFROLVWLQH'DDUWHJHQRYHUVWDDWKHWULVLFRYDQ JHKRRUEHVFKDGLJLQJYDQHHQ YRRUWGXUHQGH LQIHFWLHYDQKHW PLGGHQRRU$DQQHPHOLMNLVHFKWHUGDWKHWJH]ZROOHQ PLGGHQRRUVOLMPYOLHVKHWELQQHQRRUEHVFKHUPWWHJHQGH RWRWR[LVFKHEHVWDQGGHOHQYDQGHRRUGUXSSHOV$DQEHYROHQZRUGW GDDURPKHWJHEUXLNWHVWRSSHQXXUQDGDWKHWRRUELMKHW RQWZDNHQGURRJHQVFKRRQLV+HWODQJGXULJHQKHUKDDOGJHEUXLN ZRUGWRQWUDGHQYDQZHJHDWURILHYDQGHJHKRRUJDQJ VHQVLELOLVDWLHHQRYHUJURHLYDQQLHWJHYRHOLJHPLFURRUJDQLVPHQ 2RUGUXSSHOVPHWOLGRFDwQH]LMQQLHWHIIHFWLHIELMGHEHKDQGHOLQJ YDQRRUSLMQELMHHQRWLWLVPHGLDDFXWD >@ 1+*VWDQGDDUG2WLWLVPHGLDDFXWDELMNLQGHUHQ GHUGH KHU]LHQLQJ +XLVDUWV:HW >@ 1+*VWDQGDDUG2WLWLVPHGLDPHWHIIXVLHELMNLQGHUHQ GHUGH KHU]LHQLQJ +XLVDUWV:HW >@ YDQ'RQJHQ70YDQGHU+HLMGHQ*-9HQHNDPS53HWDO $WULDORIWUHDWPHQWIRUDFXWHRWRUUKHDLQFKLOGUHQZLWK W\PSDQRVWRP\WXEHV1(QJ-0HG >@ 1HGHUODQGVH9HUHQLJLQJYRRU.HHO1HXV2RUKHHONXQGHHQ +HHONXQGHYDQKHW+RRIG+DOVJHELHG5LFKWOLMQ2WLWLVPHGLD ELMNLQGHUHQLQGHWZHHGHOLMQ
E2WLWLVPHGLDDFXWD PHWWURPPHOYOLHVEXLVMHV 6WDS $QWLELRWLFXPFRUWLFRVWHURwGRRUGUXSSHOV • EYK\GURFRUWLVRQFROLVWLQHEDFLWUDFLQHJHGXUHQGHPD[LPDDO ZHNHQ
2015061201, v8 FK Achtergrondinformatie Otitis media acuta
Toelichting
5
Bij een loopoor bij trommelvliesbuisjes zijn oordruppels van een antibioticum met een corticosteroïd effectiever gebleken dan een oraal antibioticum (amoxicilline/clavulaanzuur) en dan een afwachtend beleid. Na twee weken was in de oordruppelgroep bij 5% nog sprake van otorroe, tegen 44% in de groep met een oraal antibioticum en 55% in de groep met afwachtend beleid. Ook de gerapporteerde bijwerkingen waren mild. Bij een geperforeerd trommelvlies is het gebruik van antibioticum-corticosteroïd oordruppels eigenlijk gecontraindiceerd. Ototoxiciteit is namelijk aangetoond bij lokaal gebruik van aminoglycosiden (neomycine, framycetine), polymyxine B, en in mindere mate colistine. Daar tegenover staat het risico van gehoorbeschadiging van een (voortdurende) infectie van het middenoor. Aannemelijk is echter dat het gezwollen middenoorslijmvlies het binnenoor beschermt tegen de ototoxische bestanddelen van de oordruppels. Aanbevolen wordt daarom het gebruik te stoppen 24 uur nadat het oor bij het ontwaken droog en schoon is. Het langdurig en herhaald gebruik wordt ontraden vanwege atrofie van de gehoorgang, sensibilisatie en overgroei van niet-gevoelige micro-organismen.
Bron
[1] [2]
NHG standaard Otitis media acuta bij kinderen (derde herziening). Huisarts Wet 2014; 57: 648. van Dongen TM, van der Heijden GJ, Venekamp RP, et al. A trial of treatment for acute otorrhea in children with tympanostomy tubes. N Eng J Med 2014; 370: 723-33.
IV. Geneesmiddelenoverzicht 5 Antibioticum-corticosteroïd oordruppels
Overige oordruppels Breedspectrumantibiotica
dexamethason/chlooramfenicol/polymyxine B dexamethason/framycetine/gramicidine fludrocortison/neomycine/polymycine B/lidocaïne hydrocortison/colistine/bacitracine hydrocortison/neomycine/polymyxine B hydrocortison/oxytetracycline/polymyxine B lidocaïne amoxicilline amoxicilline/clavulaanzuur cotrimoxazol
