Donkerelaan 20 Straat en huisnummer : Donkerelaan 20 Postcode en plaats : 2061 JM Bloemendaal Kadastrale aanduiding : A9941 Complexonderdeel : Naam object : Oude Dorpshuis Bouwjaar : 1929 Architect : H.W. van Kempen Bouwstijl : Traditioneel functionalisme Oorspronkelijke functie : Jeugdhuis Huidige functie : Dorpshuis Datum foto : 02-11-2010 _________________________________________________________________
Inleiding Het Oude Dorpshuis is vrijstaand gelegen aan de zuidzijde van de Donkerelaan op een terugspringende rooilijn. Het gebouw ligt achter een ruim voorterrein dat door een hekwerk van de openbare weg wordt gescheiden. De voorgevel en zijgevel met publieksentree zijn georiënteerd op de openbare ruimte. De achtergevel grenst aan een besloten gelegen, ruim terras. De zijgevel west is vanaf de openbare weg nauwelijks zichtbaar en dient als dienst- en personeelsingang. Het pand is in 1929 in opdracht van de gemeente Bloemendaal gebouwd als jeugdhuis. Het ontwerp is van de hand van de Bloemendaalse architect H.W. van Kempen (18991984) 7. Het gebouw krijgt een moderne vormgeving die aansluit bij de vernieuwende ontwikkelingen binnen de Nederlandse bouwkunst. De opzet is functionalistisch met een blokvormig opgebouwde bouwmassa met in hoogte variërende bouwvolumes. Het gebruik van schilddaken en baksteen is traditioneel. De zeer flauwe dakhellingen en zeer brede dakoverstekken en horizontale luifels zijn evenwel modern en herinneren aan de architectuur van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. Ook aan het interieur wordt alle zorg besteed. Van Kempen ontwerpt betimmeringen, glas-inloodramen, lampen en meubilair. Naast het jeugdhuis (west) wordt in 1932 een bijbehorende conciërgewoning gebouwd. Ook hier tekent H.W. van Kempen voor het ontwerp. Het exterieur van het voormalige jeugdhuis is relatief ongewijzigd. In het interieur is de structuur van de verschillende vertrekken en zalen intact gebleven. Het gekleurde glasin-loodraam in de Grote Zaal is eveneens oorspronkelijk. Veel betimmeringen, tegelwerk en kleurstellingen zijn recent, in historiserende jaren twintigtrant, vernieuwd. Beschrijving Het pand heeft een onregelmatig grondplan en bestaat uit één bouwlaag met vliering onder samengestelde, in hoogte variërende schilddaken met zeer flauwe dakhellingen. De daken zijn met mastiek gedekt en hebben zeer brede overstekken die aan de onderzijde zijn betimmerd. De gevels zijn gemetseld in een gele, klinkervormige baksteen in Vlaams verband boven een borstwering in grauwe baksteen. De voegen zijn verdiept. Op de overgang zit een rollaag.
Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Donkerelaan 20, dossiernr. 891. Van Kempen is ook de architect van het voormalige politiebureau aan de Bloemendaalseweg. 7
De bouwvolumes bezitten plasticiteit vanwege de zwaar verspringende gevelrooilijnen en de variatie in hoogte. De voorgevel heeft in het sterk risalerende deel een brede pui die gevuld is met dubbel openslaande deuren met éénruits ramen ter weerszijde. Rechts hiervan zit een hoog geplaatst liggend venster met tweeruits ramen. De publieksentree bevindt zich links om de hoek. De entree bestaat uit een brede negenruits paneeldeur in houten kozijn. De overgang tussen voor- en zijgevel met publieksentree wordt gevormd door een gemetselde rechthoekige bloembak. De hoogte van de bloembak komt overeen met de hoogte van de borstwering. Deze entreegevel wordt luifelvormig beëindigd door het zeer brede dakoverstek. De rode plavuizen tussen de bloembak en de entree zijn oorspronkelijk. In de borstwering links van de entree zit een stichtingssteen met opschrift: Deze steen is gelegd door W.F.G. Dankbaar. 29 juni ’29. De vensters bestaan voornamelijk uit gekoppelde éénruits ramen. Direct onder de brede dakoverstekken zitten reeksen horizontaal gekoppelde éénruits klepramen. De deuren zijn uitgevoerd als stolpdeuren. Interieur De publieksentree leidt naar de vestibule en de daaraan gelegen hal. Van hieruit zijn de aan de achterzijde gelegen Grote Zaal en twee kleinere zalen bereikbaar. De Grote Zaal heeft een oorspronkelijk podium aan de kopse kant. In de achterwand (zuid) zitten venster- en deurpartijen waaronder een venster dat bezet is met gekleurd, figuratief glas-in-lood met opschrift Ver Bloemendaals Bloei. De paneeldeuren naar de vliering en de ruimte achter het podium zijn oorspronkelijk. Het ruime erf wordt van de openbare weg gescheiden door een oorspronkelijk, smeedijzeren spijlenhekwerk met decoratieve beëindiging. Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst Het Oude Dorpshuis uit 1929 heeft cultuurhistorische waarde als herinnering aan de functie van jeugdhuis. Als gemeenschapshuis voor de Bloemendaalse jeugd heeft het pand sociaal-historische waarde. Als voormalig jeugdhuis en als huidig dorpshuis is het pand onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Bloemendaal. Het pand bezit stedenbouwkundige en situationele waarden vanwege de ligging aan de Donkerelaan. Hier is het bouwwerk prominent gesitueerd waar het door zijn verspringende gevelrooilijnen en blokvormig opgebouwde bouwmassa met in hoogte variërende bouwvolumes een sterk in het oog vallende positie inneemt. De situationele waarde wordt versterkt door de vrijstaande ligging met het ruime voorterrein. De aanwezigheid van de naastgelegen voormalige conciërgewoning (huidige dienstwoning) versterkt de ensemblewaarde. Het pand heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een ontwerp in traditioneel-functionalistische stijl. Kenmerkend zijn de in hoogte variërende schilddaken met de uiterst flauwe dakhellingen en de zeer brede dakoverstekken, de gekoppelde vensterreeksen, met name die net onder het dakoverstek, en het zorgvuldig uitgevoerde bakstenen metselwerk met het verdiepte voegwerk. De kenmerkende geometrisch georiënteerde architectuur is het resultaat van een strakke ordening van verticale en horizontale lijnen en herinnert aan de architectuur van Frank Lloyd Wright. Het pand is daarnaast van belang binnen het veelzijdig oeuvre van de Bloemendaalse architect H.W. van Kempen.
Er is sprake van zeldzaamheidswaarde vanwege de functie van een, nog altijd als zodanig functionerend, dorpshuis, de kenmerkende plattegrond en vanwege de opmerkelijke vormgeving in een traditioneel-functionalistische architectuur. Het pand is overwegend gaaf bewaard gebleven. Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.
Zijgevel oost nabij publieksentree
Publieksentree in zijgevel
Bouwtekening 1929
Glas-in-loodraam in de Grote Zaal.
Historische afbeelding entree (collectie H.W. van Kempen)
Historische afbeelding voor- en rechter zijgevel (collectie H.W. van Kempen)
Historische afbeelding voorgevel (collectie H.W. van Kempen)
