Doelstelling van het wetsvoorstel De regering wil met dit wetsvoorstel de problematiek aanpakken van:
•
het langdurig ziekteverzuim van ZW-gerechtigden;
•
de hoge en stijgende instroom van ZW-gerechtigden in de WIA.
Hoe wil de regering dat bereiken? Door de zogeheten ‘vangnetters’ extra te prikkelen om weer aan het werk te gaan. Maar ook door de financiële betrokkenheid van werkgevers te vergroten en snelle werkhervatting te bevorderen. Wie zijn de vangnetters?
• •
Medewerkers die geen werkgever (meer) hebben, zoals WW-gerechtigden, uitzendkrachten en medewerkers van wie het dienstverband afloopt tijdens ziekte; Medewerkers met een werkgever met een verhoogd ziekterisico, zoals orgaandonoren en zwangere vrouwen.
Werking van de wet Zieke medewerkers met een vast contract krijgen al veel prikkels om weer aan het werk te gaan. Met de hervorming van de Ziektewet komen er meer prikkels voor flexibele medewerkers. Ook werkgevers en het UWV krijgen een grotere verantwoordelijkheid om deze medewerkers aan het werk te helpen. Werkgevers betalen voortaan een hogere premie als er meer medewerkers met een tijdelijk dienstverband in de Ziektewet (of WIA) komen. In de huidige situatie beoordeelt het UWV pas na twee jaar ziekte wat de ex-tijdelijke werknemer nog voor arbeidsvermogen heeft, dat wordt straks één jaar. Het aantal jaren dat iemand heeft gewerkt, bepaalt vanaf 1 januari 2013 de duur en de hoogte van de Ziektewetuitkering. Daarnaast wordt de maximale duur van een proefplaatsing bij een werkgever verlengd van drie naar zes maanden. Dit vergroot de kans dat de flexibele medewerkers in dienst kunnen treden bij een nieuwe werkgever. De uitzendsector en het UWV gaan beter samenwerken om zieke uitzendkrachten sneller aan het werk te helpen. Kan een zieke uitzendkracht weer werken? Dan biedt het uitzendbureau, waar de uitzendkracht als laatste werkte, passend ander werk aan. Hiermee komt de loonbetalingsverplichting van twee weken voor uitzendbureaus te vervallen.
In het kort komen de maatregelen op het volgende neer: 2013
• • •
Het voor werkgevers aantrekkelijker maken om eigen risicodrager voor de Ziektewet te worden, een mogelijkheid die nu al bestaat. De garantieverklaring voor eigenrisicodragers van de Ziektewet vervalt. De duur en de hoogte van de Ziektewetuitkering voor flexibele arbeidskrachten wordt na een jaar ziekte verlaagd/verkort.
2014 Werkgevers worden in drie premiegroepen ingedeeld:
1. 2.
Kleine werkgevers (tot 10 x gemiddelde loonsom) krijgen te maken met sectorpremie. Grote werkgevers (vanaf 100 x gemiddelde loonsom) houden bestaande individuele premiedifferentiatie.
3.
De groep daartussen (middelgrote werkgevers) krijgt te maken met een mengvorm van sectorpremie/individuele premiedifferentiatie. Tabel 1 : Vormgeving van het financieringsstelsel per 2014 Verzekering ZW WGA-flex WGA-vast Werkgeversgrootte Groot
Middel
Klein
Hybride
Publiek
Hybride
Individuele premiedifferentiatie
Individuele premiedifferentiatie
Individuele premiedifferentiatie
Hybride
Publiek
Hybride
Premie deels individueel, deels sectoraal bepaald
Premie deels individueel, deels sectoraal bepaald
Premie deels individueel, deels sectoraal bepaald
Hybride
Publiek
Hybride
Sectoraal bepaalde
Sectoraal bepaalde
Sectoraal bepaalde
2016
• •
Het risico van WGA-flex wordt toegevoegd aan WGA-vast, zo ontstaat WGA-totaal.
Eigenrisicodragen wordt alleen mogelijk voor beide risico’s. Bestaande eigen risicodragers WGA blijven dat, maar krijgen het WGA-flex risico erbij plus de lasten van WGA-flex (wel uitbreiding garantieverklaring nodig). Tabel 2: Vormgeving van het financieringsstelsel per 2016 Verzekering Werkgeversgrootte
ZW
WGA-totaal
Groot
Middel
Klein
Hybride
Hybride
Individuele premiedifferentiatie
Individuele premiedifferentiatie
Hybride
Hybride
Premie deels individueel, deels sectoraal bepaald
Premie deels individueel, deels sectoraal bepaald
Hybride
Hybride
Sectoraal bepaalde premie
Sectoraal bepaalde premie
Consequenties van de wijziging wetgeving
•
Er komt voor werkgevers een gedifferentieerde Ziektewetpremie per werkgever in plaats van de huidige sectorpremies. Dit betekent dat werkgevers die veel tijdelijke medewerkers in dienst hebben een fors groter financieel risico gaan lopen. Denk bijvoorbeeld aan supermarkten, uitzendbedrijven, beveiligingsbedrijven en zorginstellingen.
•
(Ex-)medewerkers met een tijdelijk dienstverband die ziek uit dienst zijn gegaan, recht kregen op een Ziektewetuitkering en doorstromen in de WIA, worden meegeteld voor de vaststelling van de gedifferentieerde WGA-premie. Tot nu toe werden alleen medewerkers met een vast dienstverband toegerekend. Dit kan betekenen dat een werkgever voor een werknemer met een tijdelijk dienstverband die’s avonds ziek naar huis gaat en uiteindelijk in de WGA komt, 12 jaar de uitkeringslast betaalt.
•
De hoogte en de duur van de Ziektewetuitkering wordt aangepast. Er komt afhankelijk van het arbeidsverleden een loongerelateerde ZW-uitkering (70% zekerheid) en daarna een uitkering gebaseerd op het minimumloon.
•
Na een jaar ZW-uitkering volgt een keuring door het UWV. Als de mate van arbeidsongeschiktheid minder dan 35% wordt ingeschat, dan vervalt het recht op ZWuitkering voor de resterende duur tot 104 weken.
•
Het wordt mogelijk eigenrisicodrager te worden voor zowel de Ziektewet als voor de WGA. Dit betekent dus voor zowel de vaste medewerkers als voor de mensen met een tijdelijk dienstverband. Let wel: voor tijdelijke dienstverbanden kan dit pas vanaf 2016. Tot die tijd zijn werkgevers verplicht bij het UWV verzekerd op basis van een gedifferentieerde premie.
Achtergrondinformatie beleid vangnetters Vangnetters zorgen inmiddels voor de helft van de instroom in de Wet WIA, terwijl zij een aanzienlijk kleiner deel van het verzekerdenbestand vormen. Over de periode 2003 – 2010 is de instroom van medewerkers met een vast dienstverband gedaald van 45.800 naar 20.000 personen. Dit is een afname van bijna 60%, die mede het gevolg is van het gevoerde beleid. De instroom van vangnetters ligt in 2010 nog steeds op het hoge niveau van 2003. Het gevoerde beleid heeft tot op heden geen effect gehad op de instroom van vangnetters. Als gevolg hiervan zijn vangnetters nu duidelijk oververtegenwoordigd in de WIA-instroom. In onderstaande tabel ziet u het aandeel nieuwe WGA-uitkeringen, uitgesplitst naar vangnetter en vaste krachten.
De hervorming van de Ziektewet levert structureel €269 miljoen op.
