Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven. Dit symposium werd mogelijk gemaakt door Janssen.
Wie? • 1998- 2010: Rehabteam van Arkin • 2010-2011: AMC Eerste Psychose Zorglijn (VIP team). • Mei 2011: Meewerkend hoofd Molemann-Tielens Centrum voor Herstel • Adviseur Ypsilon • Trainer Verbindende Gesprekstechniek • Werkzaamheden: patientenzorg en onderwijs.
Amador et al. Arch Gen Psychiatry 1994;51:826–836
DSM IV-TR: schizofrenie en overige psychotische stoornissen • A majority of individuals with schizophrenia have poor insight regarding the fact that they have a psychotic illness. Evidence suggests that poor insight is a manifestation of the illness rather than a coping strategy. It may be comparable to the lack of awareness of neurological deficits seen in stroke, termed anosognosia. This symptom predisposes the individual to non-compliance with treatment and has been found to be predictive of higher relapse rates, increased number of involuntary hospital admissions, poorer psychosocial functioning, and a poorer course of illness
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th Edition, Text Revision. Washington, DC, APA, 2000
Therapietrouw orale antipsychotica: • 4 weken: 1 op de 3 gebruikt medicatie niet volgens voorschrift. • 2 jaar: 3 op de 4 gebruikt medicate niet volgens voorschrift Knegtering ea: 2011: Tijdschrift voor Psychiatrie
Mijn ziekteinzicht • Deel van het ontbrekend ziektebesef is Omdat wij overbieden volgens de patient. Het gros vindt namelijk wel dat ze wat mankeren. • We moeten dus niet meer ziekteinzicht willen maar ziekteinzicht.
Ontbrekend ziektebesef is als graniet: ga er om heen!
Visie op psychose: de vicieuze cirkel Eenzaamheid Verlies van zelfvertrouwen (en self-efficacy) Slechtere prognose van ziekte Slechter maatschappelijk functioneren
Psychose Isolement
In Gesprek met Psychose, 2012
Wat is wel motiverend?
‘Geen motivatie zonder verbinding’ ‘Geen behandeling zonder motivatie’
Verbinding Motivatie Behandeling
Tegelwijsheid
‘The Dutch are always right, but seldom relevant’. (Minister van Buitenlandse zaken van Engeland tegen onze minister van Buitenlandse zaken Luns).
Wat is een psychose?
Een psychose is: • Een ernstige en vaak langdurige stoornis in de betekenisgeving/interpretatie. • Een ernstige stoornis in de waarneming. • Een aantal cognitieve stoornissen. – – – –
Filter en flexibiliteit Gezichtsherkenning Toonherkenning Problemen met abstracties
• Stoornissen in emoties en aandrift (negatieve symptomen).
In gesprek: voorbereiding
Een psychose is: Een stoornis in de informatieverwerking.
Een psychose voelt als:
Reflectief luisteren Recherchewerk!
In gesprek Reflectief luisteren • Rationale bij geen gevaar. – Open beginnen; waarom hebben wij nu een gesprek? – Jouw rol als arts/ hulpverlener – Optimaliseren van het denken – Hiermee mensen wat gelukkiger maken
– Jouw visie als arts – Ik denk in symptomen en niet in syndromen – Heb al genoeg patienten – Heb geen aandelen in pillen of andere behandelingen
Reflectief luisteren Deze arts kent niet de ultieme waarheid – Kan dus, zeker in het begin, met meerdere waarheden leven – Kan fouten maken (niet: ‘Expert Medisch Denken’) – Kan niet in iemands hoofd kijken – Is wel een deskundige op gebied van het brein en zijn functies – Zal zijn stinkende best voor je doen
Reflectief luisteren • • • • • • •
Luister kritisch maar zonder enig oordeel Loop nooit om opvallende zaken heen; omarm ze. Wat zijn de feiten? Visueel plaatje. Ask, don’t tell. Vat kritisch samen. Zoek het lijden. Wacht met begrip. Geef geen ongevraagd advies
Het Lijden
Mensen met een psychose hebben vaak last van:
• Een teveel aan gedachtes en associaties; • Slaapproblemen of nachtmerries; • Problemen met concentratie, leren en geheugen; • Overmatige spanningen of stress; • Mislukte carrières; • Eenzaamheid en verlies van vrienden.
Reflectief luisteren
Stel interpretatie uit
Tegelwijsheid
Een behandeling bij ontbrekend ziektebesef komt tot stand op basis van de behandelrelatie en niet op grond van argumenten.
In Gesprek met Psychose, 2012
Tegelwijsheid
Hoed U voor te snel begrip!
Behandelen Zoek gemeenschappelijke doelen • Iemand uit de kliniek houden • Een betere woning • Een (betere) baan • Een relatie • De zin van het leven?
