DIDACTISCHE ONDERSTEUNING
FLITS
www.krantenindeklas.be
KIK 2006-2007
FLITS
1
Inhoud FLITS THEMA 1: Aangename kennismaking_______________________________________________ 1.1 De kranten van bij ons ____________________________________________ 1.2 Dagelijks opnieuw nieuws ______________________________________ 1.3 Tot uw dienst ___________________________________________________ 1.4 Online kranten vergelijken ___________________________________ 1.5 Papieren kranten vergelijken _____________________________________
4 4 4 5 5 9
THEMA 2: Een blik op de krant ___________________________________________________ 12 2.1 Aandacht, aandacht! De pagina vooraan ___________________________ 12 2.2 De voorgevel: elk huisje anders en toch gelijk ______________________ 12 THEMA 3: Het nieuws in de krant _________________________________________________ 14 3.1 Wat (is) nieuws? ______________________________________________ 14 3.2 Het is maar hoe je het bekijkt ___________________________________ 14 THEMA 4: Artikels onder de loep__________________________________________________ 4.1 W W W W W H _______________________________________________ 4.2 De structuur van een krantenartikel ______________________________ 4.3 Koppensnellen ___________________________________________ 4.4 Begrijpelijke woorden _________________________________________
15 15 15 15 16
THEMA 5: De krant in beeld en beelden in de krant___________________________________ 5.1 Foto’s, prentjes, plaatjes ______________________________________ 5.2 In een flits ____________________________________________________ 5.3 Getekend en geschreven: infografieken _____________________________ 5.4 Van informatie tot infografiek ____________________________ 5.5 Het verhaal van de strip _______________________________________
17 17 17 18 18 19
THEMA 6: Sport _______________________________________________________________ 6.1 Het is (g)een wedstrijd __________________________________________ 6.2 Een lach en een traan _________________________________________ 6.3 Sport: geweld(ig)! ______________________________________________
21 21 21 22
THEMA 7: Hoe gaat het ... _______________________________________________________ 24 7.1 7.2 7.3 7.4
Hoe gaat het … met jou? ___________________________________ Hoe gaat het … met je gemeente, België, Europa, de wereld? __________ Hoe gaat het… met onze planeet? ________________________________ Laat ons een boom ... ____________________________________________
24 25 28 30
THEMA 8: Allemaal samen!______________________________________________________ 30 8.1 Onze krant ________________________________________ 30 8.2 Onze voorpagina _____________________________________________ 30 THEMA 9: Game Over __________________________________________________________ 31 9.1 Cartoons ______________________________________________________ 31 9.3 Quiz’t het! _________________________________________________ 31
KIK 2006-2007
FLITS
2
Beste leerkracht
Welkom bij de nieuwste editie van Kranten in de Klas. Zoals steeds denken wij ook dit jaar aan uw pedagogisch comfort. In dit document vindt u niet alleen de oplossingen bij de meeste opdrachten, maar ook didactische ondersteuning zoals nuttige invalshoeken, weblinks, suggesties en achtergrondmateriaal. Om praktische redenen werd de volgorde van de thema’s en opdrachten in FLITS aangehouden. De oplossingen vindt u in de grijze kaders; de didactische ondersteuning staat telkens in een witte kader. Zo vindt u in een oogopslag uw weg in deze tekst, zelfs op een zwart-witte afdruk. Heeft u vragen of opmerkingen bij het lesmateriaal, contacteer dan het KiK-team via
[email protected]. We wensen u en uw leerlingen vele uren leesplezier met de kranten en bijzonder fijne momenten met FLITS. Het KiK-team
Symbolen
dit kan ik zeker hier moet ik al eens over nadenken
computer nodig
groepswerk knippen en plakken informatie over de opdracht bij je leerkracht kranten van meerdere dagen nodig
KIK 2006-2007
FLITS
3
THEMA 1: Aangename kennismaking 1.1
De kranten van bij ons
Andere Vlaamse kranten De Gentenaar, De Nieuwe Gazet De Lloyd De Streekkrant, Passe-Partout Metro, De Zondag Franstalige Belgische kranten: Duitstalige Belgische krant: enz. Buitenlandse kranten Nederlandse kranten
Franse kranten Duitse kranten
Britse kranten Amerikaanse kranten
regionale edities van respectievelijk Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws voornamelijk gericht op de transportsector en al wie erbij betrokken is gratis huis-aan-huisbladen gratis kranten o.a. La Libre Belgique, La Dernière Heure, Le Soir, L’Echo, Vers L’Avenir, La Meuse o.a. Grenz-Echo
o.a. De Telegraaf, Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, Het Parool, de Volkskrant, Trouw, Reformatorisch Dagblad enz o.a. Le Monde, Libération, Le Figaro, Le Parisien, L’Equipe, Le Nouvel Observateur o.a. Die Welt, Die Zeit, Bild, Frankfurter Allgemeine, Die Tageszeitung, Berliner Zeitung, Süddeutsche Zeitung o.a. The Times, The Daily Telegraph, The Daily Mail, The Guardian, The Sun o.a. The New York Times, International Herald Tribune, Washington Post
enz. 1.2
Dagelijks opnieuw nieuws
De weg van de 5 V’s
Zo komt het nieuws in de krant
1. gebeurtenis: wat is er gebeurd? verzamelen 2. nieuwsgaring: verzamelen van nieuws 3. selectie: welke onderwerpen komen in de krant? verwerken 4. redactie: de artikels worden gemaakt 5. lay-out of opmaak: vormgeving en bladschikking vormgeven
Zo raakt het nieuws bij de
6. proefdruk en eindredactie: foutjes verbeteren
KIK 2006-2007
7. aanmaken van drukplaten vermenigvuldigen 8. drukken
FLITS
4
9. distributie: versturen en bezorgen van de kranten verspreiden
1.3
10. lezen!
Tot uw dienst
Redenen waarom mensen graag een krant lezen. De krant … 1. houdt mensen op de hoogte van wat er in de wereld gebeurt. 2. biedt achtergrondinformatie en duiding bij de actualiteit. 3. helpt lezers om een eigen mening te vormen. 4. levert onderwerpen om over te praten. 5. is een bron van ontspanning. 6. is een aangenaam tijdverdrijf (bv. ook voor wie onderweg is). 7. brengt mensen op ideeën voor aankopen, werk, vrije tijd, enz. 8. …
1.4
Online kranten vergelijken
a.
Vergelijk een krant op het internet met dezelfde krant op papier. Wat valt je op?
Mogelijke invalshoeken: • rubrieken die erbij komen of die ontbreken • aantal foto’s • aard van de foto’s • inhoud van de teksten: hetzelfde of toch niet helemaal? • lengte van de teksten • opmaak van de teksten • extra media op het internet (audio, video enz.) • digitaal archief (al dan niet betalend) • online updates • dossiers • wedstrijden • lezersbrieven / forum • enz. b. Een papieren krant en een internetkrant hebben allebei hun voordelen.
KIK 2006-2007
FLITS
5
Mogelijke invalshoeken: Papieren krant: o gebruiksvriendelijk o makkelijk mee te nemen o aangenaam leesbaar (ogen!) o ontspannender o betrouwbaarder (?) o charmanter Internetkrant: o trendy o constant up-to-date (permanente actualiteit) o aanvulling op traditionele media o archieffunctie (hypertekstualiteit) o nieuws op maat selecteren (selectie-interactiviteit) o multimediale opties o wereldwijd raadpleegbaar o goedkoper dan papieren krant
XTRA Hans Beyers (Universiteit Antwerpen, Departement Communicatiewetenschappen) maakte in 2005 een studie over online kranten: “De Krant van Morgen: nog steeds op papier? Een studie naar percepties, opinies en attitudes tegenover online kranten”. Kenmerken van online kranten volgens Beyers: • Multimedialiteit: de traditionele grenzen tussen de media vervagen stilaan, zowel de grenzen tussen massamedia (denk aan webtelevisie, online kranten, enz.) als die tussen massamedia en interpersoonlijke communicatie (het internet maakt zowel massacommunicatie als one-to-one communicatie mogelijk) • Interactiviteit: bij online kranten uit interactiviteit zich op twee manieren: (1) communicatie-interactiviteit (interactie d.m.v. tussenkomst in het interactieproces, vb. e-mail, discussiefora, chat) en (2) selectie-interactiviteit (de mate waarin journalisten gebruikers in staat stellen om informatie zelf uit te kiezen en te beheren) • Hypertekstualiteit: de interconnectiviteit van computerbestanden via (hyper)links. De archieffunctie bijvoorbeeld, kan zowel gezien worden als een facet van hypertekst als van interactiviteit: enerzijds linken archieven stukjes informatie aan elkaar, maar anderzijds ligt het interactieve element hiervan in de controle die de gebruiker krijgt om onafhankelijke keuzes te maken binnen de archieven. Er zijn interne (binnen een site) en externe hyperlinks (buiten de site). • Permanente actualiteit: online kranten hebben geen sluitingsuren en kunnen/moeten 24u op 24u en 7 dagen op 7 up to date zijn. Er is niet langer sprake van deadlines.
Het is niet met zekerheid te zeggen wat beter is voor het milieu: de papieren dan wel de internetkrant. Verschillende studies spreken elkaar hieromtrent tegen.
KIK 2006-2007
FLITS
6
c. Zal de papieren krant verdwijnen of zal ze altijd blijven bestaan ? Het ziet er niet naar uit dat de nieuwe media de klassieke spelers volledig zullen verdringen. Traditionele media passen zich aan aan de nieuwe competitieve omgeving door zich bijvoorbeeld te richten op (andere) doelgroepen of door nieuwe diensten aan te bieden.
DE SLIMME VRAAG. Lezen we in 2025 nog kranten? ,,Kranten zullen blijven bestaan, alleen de drager zal misschien veranderen.'' Steve Paulussen, die een doctoraat maakte over digitale kranten en de gevolgen van de digitalisering voor de journalistiek, is optimistisch over de toekomst van de krant. Momenteel werkt hij mee aan project over e-paper van het Interdisciplinair Instituut voor Breedbandtechnologie. Dat project wil aan lezers de kans bieden hun krant op een gebruiksvriendelijke manier te lezen op digitaal papier. ,,Mensen zullen nieuws blijven consumeren. Misschien verandert het fysieke product wat, maar de inhoud zal er over twintig jaar nog zijn. De krant zal blijven bestaan als leverancier van nieuws en duiding. Mensen zullen ook dan nog een product willen dat gemaakt is door beroepsjournalisten en dat hen gidst naar bruikbare en betrouwbare informatie. Maar ook weblogs en internetsites zullen die rol voor een deel vervullen.'' - Lezen we de krant dan nog op papier of downloaden we haar op een ,,e-reader''? De e-reader zal op korte termijn de krant niet overnemen. Hoewel hij nu al bijna aanvoelt en oogt als een papieren krant, verwacht ik dat hij eerder iets complementairs wordt aan de papieren krant. Nieuwsfreaks die vaak in het buitenland zitten, kunnen de e-reader dan gebruiken om overal ter wereld hun krant te lezen. De gemiddelde Vlaming zit daar niet op te wachten. Voor veel mensen is de krant immers ook meer dan een product dat nieuws brengt. Men heeft er een bepaald gevoel bij, men ziet de krant als een metgezel. Met de e-reader zou dat kunnen verdwijnen. Daarom zullen veel lezers altijd teruggrijpen naar de papieren versie, tenzij uitgevers het anders beslissen, natuurlijk. Want zij kunnen met de e-reader veel besparen omdat ze dan geen papier meer hoeven te kopen of te zorgen dat de krant 's morgens in de bus zit. - Zullen mensen hun informatie niet van het net halen? Voor een stuk zullen ze die wel op sites vinden, maar zelfs nu zie je dat de meeste surfers naar de websites van de traditionele media stappen: The New York Times, The Guardian, de BBC, in België De Standaard online... Dat de oplages van de kranten onder druk staan, heeft meer te maken met de ontlezing dan met het internet. Maar de kranten moeten zich verder aanpassen aan de nieuwe technologieën zodat ze modern blijven. Als ze dat niet meer doen, zullen ze veel lezers verliezen. De krant van vandaag heeft al veel kenmerken van het internet overgenomen omdat men het gevaar van het nieuwe medium heeft ingezien. Kijk bijvoorbeeld naar de hyperlinks die je nu zelfs in de papieren krant ziet. In de toekomst moeten ze dat nog meer doen. De berichten zullen ook korter worden en meer in stukken geknipt. Ook de taal zal aangepast worden zodat je geen zinnen meer zult tegenkomen van 34 woorden lang. De Standaard Online, vrijdag 22 juli 2005 (dbj)
LEVEN IN 2025. Een e-krant van papier KIK 2006-2007
FLITS
7
Leest u dit artikel in 2025 nog op papier? Het elektronische papier is hard aan de weg aan het timmeren om de papieren krant te vervangen. Maar of het nu echt in de plaats van de papieren krant zal komen, is onzeker. DE krant viert feest dit jaar. Exact vierhonderd jaar geleden drukte de gazettier Abraham Verhoeven in Antwerpen zijn eerste vlugschrift, volgens velen de eerste gedrukte krant van Europa. Vierhonderd jaar later vecht dezelfde krant voor haar toekomst. Tegen de ontlezing, maar ook tegen het internet. Vele goeroes en zelfbenoemde experts hebben al verklaard dat de krant meer dood dan levend is. De digitale revolutie waarbij iedereen zijn informatie op het net zoekt, kan volgens hen niet anders dan de definitieve doodsteek zijn voor dit medium. Maar het is weinig waarschijnlijk dat hun voorspellingen zullen uitkomen. De komst van elk nieuw medium heeft altijd al de doodsklokken doen luiden voor een ouder medium. De krant zou de radio, en later de televisie, ook al niet overleven. Wie zou er nog geïnteresseerd zijn in het dagblad als je alles 's avonds al op de televisie gezien hebt? Maar de krant bestaat nog steeds. Meer realistisch zijn de voorspellingen dat de krant niet meer op papier zal verschijnen. Verschillende bedrijven zijn dan ook nu al druk aan het werken aan het elektronische papier, De koploper daarin is de Amerikaanse firma E-Ink. Ze gebruikt voor haar e-ink (elektronische inkt) een soort ultrakleine cellen die in een doorzichtige kunststoflaag zitten. De cellen zelf bestaan uit positief geladen witte bolletjes en negatief geladen zwarte bolletjes. Een positieve lading brengt de witte bolletjes naar het oppervlak, een negatieve de zwarte. Op die manier kun je op het scherm een tekst laten verschijnen. De prototypes hebben een schermdikte van 0,3 millimeter, het verschil met ,,ouderwets'' papier is miniem. DAT is inmiddels geen verre toekomstmuziek meer, want de e-ink is al uit de laboratoria ontsnapt. Verscheidene warenhuizen in Amerika gebruiken hem al om de prijzen aan te geven. E-Ink zelf zegt dat het commerciële toepassingen voor het grote publiek binnen drie jaar verwacht. Ook de krant staat op dat lijstje, maar dat zou wel nog wat langer op zich laten wachten. De schermen zijn nu bijvoorbeeld nog te klein en e-ink kan ook nog geen kleuren op het scherm toveren. Eens er voor die problemen een oplossing gevonden is, zouden we dus iedere morgen onze krant kunnen downloaden in plaats van ze uit de brievenbus te halen. En wanneer er breaking news is, staat het meteen op je elektronische krant. Maar volgens Hans Beyers, assistent communicatiewetenschappen aan de Antwerpse universiteit, is het twijfelachtig of e-ink echt de papieren krant zal vervangen. ,,In het onderzoek dat ik hierover heb gedaan, komt telkens naar voren dat de krant van nu veel meer charme heeft, alleen al door het geluid van het papier. Bovendien kun je haar ook gemakkelijk overal mee naartoe nemen. E-ink maakt dus maar een kans als hij even flexibel wordt en je hem ook overal kan meenemen.'' Als hij er komt, zou hij ook nieuwe mogelijkheden kunnen openen, zegt Beyers. ,,Je kunt meer multimediaal te werk gaan en veel meer met links werken. Als je iets leest op elektronisch papier, kun je direct doorlinken voor meer informatie. De enige voorwaarde is dat je daarvoor permanent draadloos on line moet kunnen zijn. Wellicht zal dat geen probleem vormen: binnen enkele jaren zullen die hotspots overal zijn.'' Een andere toepassing zou de gepersonaliseerde krant kunnen zijn. De Amerikaanse internetgoeroe Nicholas Negroponte had het in 1995 al over de ,,Daily me'', een gepersonaliseerde krant die alleen nog maar het nieuws bevat dat je interesseert. ,,Een nadeel daarvan'', zegt Beyers, ,,is dat een van de belangrijkste functies van de krant erdoor verdwijnt. De krant heeft immers ook een sociale functie. Het is een gemeenschappelijk discussieplatform met informatieve en opiniërende artikels. Als iedereen iets anders leest in zijn krant, heb je dat niet meer.'' Het klinkt veelbelovend, maar of het allemaal zo'n vaart zal lopen, weet Beyers niet. ,,De technologische mogelijkheden zullen altijd sneller zijn dan de mensen die ze moeten gebruiken.'' De Standaard Online, vrijdag 22 juli 2005 JAN DEBACKERE KIK 2006-2007
FLITS
8
WWW De Vlaamse kranten op het net: een korte geschiedenis (Hans Beyers, Universiteit Antwerpen) http://www.ua.ac.be/download.aspx?c=hans.beyers&n=31543&ct=32566&e=86885 De krant van morgen: nog steeds op papier? Een studie naar percepties, opinies en attitudes tegenover online-kranten (Hans Beyers, Universiteit Antwerpen) http://www.ua.ac.be/download.aspx?c=hans.beyers&n=31543&ct=32566&e=86893 E-paper: zo ziet het eruit (beeld en video): http://www.plasticlogic.com/hi-res.php#videos Onderzoek naar e-paper door het Interdisciplinair instituut voor BreedBand Technologie https://projects.ibbt.be/epaper/index.php?id=130 De Britse krant The Times over toepassingen en geschiedenis van e-paper (01.10.2005) http://technology.timesonline.co.uk/article/0,,19509-1806634,00.html Wikipedia over geschiedenis en evoluties van elektronisch papier http://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_paper E-paper nu ook in kleur (De Telegraaf, 04.08.2006) http://www.telegraaf.nl/i-mobile/47675521/Elektronisch_papier_krijgt_kleur.html
1.5
Papieren kranten vergelijken a. Lijken alle kranten op elkaar?
De leerlingen noteren hun eigen indrukken. b. Krantentypes Krantentypes
Regionale kranten: Gazet van Antwerpen, Belang van Limburg, De Gentenaar, De Nieuwe Gazet Populaire kranten of massakranten: Het Laatste Nieuws,/De Nieuwe Gazet (laatste is regionale editie), Het Nieuwsblad/De Gentenaar (laatste is regionale editie), Het Volk Kwaliteitskranten, zakelijke kranten of referentiekranten: De Morgen, De Standaard, De Tijd
c en d. Vergelijk tekst, foto’s, kleur en reclame op de voorpagina’s bij zakelijke, populaire en regionale kranten. Hoe verklaar je de verschillen? De lezer van een zakelijke krant wil grondig geïnformeerd worden; de lezer van een populaire krant wil het veeleer ‘aangenaam’ en ‘luchtig’ houden. De teksten zijn dan ook doorgaans langer in zakelijke kranten en we vinden doorgaans meer foto’s en meer kleur in de populaire kranten.
KIK 2006-2007
FLITS
9
U merkt dat er binnen de krantencategorieën ook verschillen zijn. Zo bieden De Morgen en De Tijd een aanzienlijk groter aantal verhalen op de voorpagina dan De Standaard. Verder zijn er ook overlappingen tussen categorieën: regionale kranten kunnen bijvoorbeeld ook als populaire dan wel als kwaliteitskranten gelden. De Gazet van Antwerpen en Het Belang Van Limburg zijn typisch regionale kranten, al hebben de andere kranten tegenwoordig ook een uitgebreide regionale katern. Zelfs De Standaard, een zakelijke krant, heeft vandaag regionaal nieuws. Ook de verschillende krantenformaten zijn niet eenduidig te koppelen aan de verschillende types kranten. In de drie types vinden we zowel kranten op kleiner (tabloid) als op groter (broadsheet) formaat. Er bestaat ook nog het Berlinerformaat, een tussenformaat dat in Vlaanderen wordt gebruikt door de krant De Morgen.
SUGGESTIES Hieronder vindt u een overzicht van mogelijke punten waarop u kranten zoal kunt vergelijken. Let wel: deze lijst is niet exhaustief. U kunt deze oefening differentiëren naargelang de leeftijd en het niveau van uw leerlingen. Voorpagina
Rubrieken
Taalgebruik
Soorten nieuws
Koppen
KIK 2006-2007
Wat staat er allemaal op? Hoeveel kleur? Hoeveel advertenties? Aantal foto’s? Hoeveelheid tekst? Aantal artikelen? Aantal koppen? Welk nieuws komt op de voorpagina bij de verschillende kranten? Hoeveel ruimte/plaats (kolommen/pagina’s) per rubriek? • binnenland • buitenland • politiek • cultuur • wetenschap • sport • media • regionaal Koppen: meestal positief, beknopt en zonder leestekens, in de tegenwoordige tijd en zelden voegwoorden en voorzetsels. Oorlogstaal in sportberichten Moeilijk & makkelijk Verrassend & niet verrassend Praktisch (bruikbaar in het dagelijkse leven) en beschouwelijk (niet meteen bruikbaar in het dagelijkse leven) Groot en klein Eendags- en vervolgnieuws Persoonlijk en afstandelijk Subjectief en objectief Nieuws met directe en uitgestelde beloning Welke koppen komen er in de krant? • Nieuwskop (een kop die de inhoud van het artikel feitelijk weergeeft) • Appetizerkop (een kop die je nieuwsgierig maakt) • Citaatkop (een kop waarin een uitspraak wordt gedaan) Combinaties kunnen uiteraard ook voorkomen. FLITS
10
Beelden
Lay-out
Formaat Prijs Lezersdoelgroepen
Advertenties
Hoeveel foto’s? Hoeveel plaats ten opzichte van tekst? Kleur of zwart-wit? Wat laat de foto zien? • meteen te interpreteren of doordenkertje • afstandelijk of persoonlijk • weinig emotie of veel emotie • over het nieuws of een ‘leuk plaatje’ • ‘hard’ en confronterende of zacht • toont het nieuws of toont het randgebeuren Hoeveel cartoons? Waarover? Gebruik van infographics? Sober, eenvoudig of schreeuwerig en druk Weinig beeldmateriaal of veel beeldmateriaal Weinig kleur of veel kleur Geen hele grote koppen of grote opvallende koppen Traditioneel krantenformaat Tabloid Week/weekend? Abonnement? Opleidingsniveau Aantal mannen / aantal vrouwen Alle lagen van de bevolking Publiek met een ruime interessesfeer Voor welke producten of diensten wordt er geadverteerd? Hoeveel reclame ten opzichte van redactionele inhoud?
e. Naar welke krant gaat je persoonlijke voorkeur uit? Waarom? Persoonlijk antwoord van de leerlingen. Vooral de motivering is belangrijk!
LET OP Een krant kies je naargelang je persoonlijke voorkeuren en interesses. Je keuze hangt af van de functies die je een krant toedicht. Wie een krant leest om zich degelijk te informeren over een bepaald onderwerp, kiest bijvoorbeeld een andere titel dan wie zich vooral wil ontspannen. De voorkeur voor een bepaalde titel groeit geleidelijk. Er bestaat vaak een sterke relatie tussen de krantentitel van de ouders en die van hun kinderen: jongeren lezen later het vaakst de krant van hun ouders. Als leerkracht oefen je een gelijkaardige invloed uit op de leerlingen. De voorkeur voor een bepaalde titel suggereert misschien een afkeuring van de ouderlijke keuze. Jongeren zijn hier heel gevoelig voor. Het gevolg is conflict. Daarom blijf je als leerkracht het beste neutraal. Blijf echter wel waakzaam en kritisch, want de oefening speelt in op de vakoverschrijdende eindterm ‘opvoeden tot burgerzin’. Door de kranten in deze oefening naast elkaar te leggen en er in de klas mee te werken, kunnen de leerlingen voor een groot stuk zelf uitmaken welke krant hen het meeste aanspreekt en waarom.
KIK 2006-2007
FLITS
11
THEMA 2: Een blik op de krant 2.1
Aandacht, aandacht! De pagina vooraan
Wat herinner je je nog van de voorpagina? Vul het kadertje aan. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Bedenkingen: je onthoudt het beste die dingen… • waarover je al enige voorkennis hebt (cf eigen leefwereld) • die zoveel mogelijk zintuigen aanspreken (vb opvallende foto) • die je emotioneel raken • die tot de verbeelding spreken • die verband houden met iets dat je al hebt meegemaakt • die je verder kunt vertellen • … 2.2
De voorgevel: elk huisje anders en toch gelijk
Neem de voorpagina van een krant. Schrijf de vaste onderdelen hieronder op de juiste plaats. De antwoorden zijn afhankelijk van de gekozen krant. Toch zijn er een aantal aspecten die steeds terugkomen. Net zoals in Word de eigenlijke tekst van het document tussen een header en een footer zit, bestaan alle krantenvoorpagina’s uit een bovenste zone, een middenzone en een onderste zone. Hieronder vullen we schematisch aan welke termen uit de opdracht het vaakst in een zone voorkomen. Sommige termen horen ofwel in de bovenste, ofwel in de onderste zone. De specifieke plaats daarbinnen is titel-afhankelijk.
Bovenste zone Datum Titel (van de krant) Editie Webadres Prijs Teaser of publiekslokker
Middenzone Openingsartikel (meestal bovenaan) Frontfoto KIK 2006-2007
Teaser of publiekslokker FLITS Advertentie (meestal onderaan)
12
Onderste zone Inhoudsopgave Prijs Streepjescode Editie Webadres Teaser of publiekslokker (bv. weerkaart) OPM: Bij De Tijd is de functie van de onderste zone vervangen door een kolom links.
KIK 2006-2007
FLITS
13
THEMA 3: Het nieuws in de krant 3.1
Wat (is) nieuws?
Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
3.2
Het is maar hoe je het bekijkt
Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
KIK 2006-2007
FLITS
14
THEMA 4: Artikels onder de loep 4.1
WWWWWH
Kies een krantenbericht. Zoek in het bericht de 5 W’s en de H. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
4.2
De structuur van een krantenartikel
Duid de woorden aan op een artikel naar keuze Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
4.3
Koppensnellen a. Zoek de kop bij de tekst
Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
SUGGESTIES Deze oefening kan gediversifieerd worden naar verschillende niveaus. •
De opgave is veel makkelijker met totaal verschillende onderwerpen dan met artikels die heel erg op elkaar lijken.
•
Wil u de oefening nog moeilijker maken, laat de leerlingen dan méér dan 4 artikels gebruiken.
•
Deze oefening is tevens geschikt voor grotere groepen leerlingen. U deelt de klas bijvoorbeeld in 2. Elke groep zoekt een vooraf bepaald aantal artikels en knipt de koppen eraf. Vervolgens worden de koppen en artikels geruild met de andere groep.
•
Deelt u de klas in 3 of in 4, dan kunnen verschillende teams het tegen elkaar opnemen: met de opgaven van 1 team komen alle andere teams tegen elkaar uitkomen.
b. Schrijf de koppen in een volledige zin Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Ten geleide: typische kenmerken van de kop • kort en krachtig • enkelvoudige zin • de kern is een vervoegd werkwoord in de tegenwoordige tijd • lidwoorden, de voorzetsels ‘van’ en ‘aan’ en voornaamwoorden zijn weggelaten
KIK 2006-2007
FLITS
15
Ten geleide: aandachtspunten bij zinsbouw in het Nederlands • hoofdzin en bijzin: een bijzin kan nooit alleen staan • een (niet-elliptische) zin heeft altijd een werkwoord • congruentie van werkwoord en onderwerp (enkelvoud-meervoud) • maak de zinnen niet te lang of te ingewikkeld
WWW Op het vademecum NL.taal (College Maaseik) vind je een handig overzicht van schrijffouten http://www.e-klas.net/ns/nlvade3.htm
4.4
Begrijpelijke woorden
Moeilijke woorden uit de krant: eigen betekenis en woordenboekverklaring. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Bedenkingen: maak gebruik van • je voorkennis: ben je dit woord al eerder tegengekomen? • beeldmateriaal bij de tekst (foto’s) • de context: kan je de betekenis afleiden uit de woorden die er rond staan? • de woordvorm (kernwoorden, samenstellingen, afleidingen, vergelijkbare woorden in andere talen) Kan je iets afleiden uit het grondwoord? Uit voor- of achtervoegsels? • een woordenboek , een encyclopedie of een ander naslagwerk • het internet (hoe komt dit woord voor? in welke context?) • de hulp van specialisten
Was jouw betekenis altijd de juiste? Hoe verklaar je dat? Misschien… • wou je te snel werken en heb je te weinig naar de context gekeken of te snel conclusies getrokken • is de tekst echt te moeilijk. Als je helemaal niets over het onderwerp weet, wordt het heel lastig om betekenissen uit de context af te leiden. • ... Wat leer je hieruit? Leerlingen hieruit dat • ze niet meteen de hulp van een leerkracht of een woordenboek hoeven in te roepen: ze kunnen ook zelf al heel wat betekenissen afleiden. • ze kritisch moeten staan tegenover hun bronnen. Niet alle bronnen zijn even betrouwbaar als je iets wil opzoeken (vgl. boekverslagen of spreekoefeningen die door leerlingen op het internet zijn geplaatst) • niet alle betekenissen van het woordenboek correct zijn in de voorliggende context. Hetzelfde woord kan in verschillende omgevingen een verschillende betekenis hebben. • ze misschien eerst meer achtergrondinformatie moeten zoeken om zo meer te weten te komen over het thema. Groeit hun voorkennis bij het artikel, dan groeit ook hun tekstbegrip.
KIK 2006-2007
FLITS
16
THEMA 5: De krant in beeld en beelden in de krant Foto’s, prentjes, plaatjes
5.1
a Geef minstens 5 redenen waarom er foto’s in de krant staan. Zoek zelf foto’s en geef aan waarom ze volgens jou zijn gebruikt. Mogelijke antwoorden: • • • • • • •
als bewijs dat het echt gebeurd is om de aandacht te trekken om het artikel duidelijker te maken (‘één beeld zegt meer dan duizend woorden’) om emoties (bijvoorbeeld geluk, woede, droefheid) op te roepen bij de lezer voor de afwisseling om een deel van de gebeurtenis te benadrukken …
b Kies 6 foto’s en kleef ze op. Schrijf er telkens de titel van het artikel, de datum en de naam van de krant bij.
WWW Voor wie meer wil weten, dit handige overzicht van richtlijnen voor bronvermelding: http://www.nvbonline.nl/images/273/RICHTLIJNEN%20BRONVERMELDING%20DEFINITIEVE%2 0VERSIE%20MEI%202006.pdf
c. Waarom zijn deze foto’s volgens jou gebruikt? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. d. Waarom koos je zelf voor deze foto’s? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. e. Welke foto’s kozen de andere leerlingen? Luister naar hun verhaal. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
5.2
In een flits
a. Wat zou er gebeurd zijn na het maken van de foto? Vertel! Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. b. Mijn verhaal
Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
KIK 2006-2007
FLITS
17
5.3
Getekend en geschreven: infografieken
a. Bekijk het weerkaartje van België eens goed. Noteer hier welk weer het vandaag wordt! Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. b. Teken de afbeeldingen hieronder na en schrijf erbij welke informatie ze je geven. zon
licht bewolkt met opklaringen
licht bewolkt
regen
onweer
sneeuw of smeltende sneeuw
sterke wind
Opmerking: dit zijn symbolen uit de Daily Telegraph.
c. Hoe krijg je zelf het liefste het weerbericht? Via een infografiek of in woorden? Waarom? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Voordelen infografiek: Voordelen woorden:
5.4
snel duidelijk, overzichtelijk, handig uitvoeriger, je kunt meer uitleggen en achtergrondinfo geven
Van informatie tot infografiek
Maak zelf een infografiek met je gegevens. Een infografiek is een visuele samenvatting of schema ter verduidelijking van de tekst. Ben je handig met de computer, dan kun je ook grafieken maken met een rekenprogramma als Excel. Ga je voor een taartdiagram, kies je een eenvoudige lijn of voel je meer voor een overzicht met balken? Kies voor die grafiek die met 1 oogopslag duidelijk is! Je leerkracht helpt je graag op weg.
KIK 2006-2007
FLITS
18
WWW Nog nooit een grafiek gemaakt in Excel? Hier leer je het gratis en snel! http://office.microsoft.com/nl-nl/assistance/ch010003731043.aspx http://ict.slo.nl/leerlijnen/spreadsheet/04ab.html http://www.smic.be/hhart_sintniklaas/Helpkaarten/Html/helpkaarten/excel2000/grafiekmaken. html Ook in Word kan je al een basisversie aanmaken: http://www.kpcgroep.nl/assets/Paragraph/5604/Assets/3813/tabelengrafiek.doc Werk je liever met gratis software? Hier is één van de mogelijkheden http://www.wiswijzer.nl/pagina.asp?nummer=285
Schrijf een kort artikeltje. Vat hierin samen wat je opvalt in de grafiek. Aandachtspunten: INHOUD • soms worden in een grafiek verschillende categorieën samengenomen • de grootste en de kleinste aantallen staan niet steeds in de grafiek • gegevens kunnen een volledig verschillende indruk geven naargelang het type en de grootte van je grafiek VORM • schrijf volledige zinnen • controleer je tekst op taal-, stijl- en spelfouten
Het verhaal van de strip
5.5
Schrijf je stripverhaal helemaal uit in een tekst. Iemand die de prentjes niet ziet, moet het ook kunnen begrijpen. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Mogelijke aandachtspunten (te selecteren door de leerkracht) • • • •
Het verhaal staat op zich (geen plaatjes nodig om het te begrijpen) Het is een doorlopend verhaal, zonder hiaten De intonatie is aangenaam en levendig: je wordt mee in het verhaal gezogen Lichaamstaal en gelaatsexpressie zijn aangepast aan het verhaal
• • • • •
De De De De De
woordkeuze is correct woordkeuze is gepast (toon, stijl) zinsbouw is correct leestekens zijn correct gebruikt spelling is verzorgd
KIK 2006-2007
FLITS
19
Het gebruik van leestekens
WWW Advies van Onze Taal (onderdeel leestekens onderaan de pagina) http://www.onzetaal.nl/advies/spelling.php Leestekengebruik samengevat voor de instellingen van de Europese Unie http://publications.europa.eu/code/nl/nl-4100100.htm
KIK 2006-2007
FLITS
20
THEMA 6: Sport 6.1
Het is (g)een wedstrijd
Kun je de krant ook halen met een sportieve prestatie die helemaal géén wedstrijdelement bevat? Mogelijke invalshoeken: Bewegen voor je plezier, om je conditie te verbeteren, om te vermageren enz.: ijsschaatsen, rolschaatsen, skaten, rollerbladen, petanque spelen, waterfietsen, roeien, kanoën, raften, baantjes zwemmen, fietsen, fitnessen, joggen, … Opvallende prestaties vb de winterduik (‘ijsberen’), iemand die het kanaal overzwemt, iemand met een handicap die een bijzondere fysieke prestatie levert, enz. …
6.2
Een lach en een traan
a. Zoek in jouw kranten 1 foto van een winnaar en 1 van een verliezer. Kun je beide herkennen aan hun gelaatsuitdrukking? b. Probeer die gelaatsuitdrukking te omschrijven. Je merkt dat het niet makkelijk is. c. Probeer ook eens de gelaatsuitdrukking na te bootsen met je eigen gezicht. Doe dit samen met een andere leerling, ofwel voor jezelf met een spiegeltje. Lukt het? Kun je het nu gemakkelijker omschrijven? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Hoeveel en welke emoties bestaan is moeilijk uit te maken. Bovendien is het een onderwerp waarover veel discussie bestaat onder wetenschappers. Er wordt gesproken over basisemoties en afgeleide emoties maar daarover bestaat allerminst eensgezindheid. Over gelaatsuitdrukkingen en emoties kan je heel wat te weten komen in de werken van Prof. Dr. Paul Ekman. Deze opdracht is de ideale opstap voor een klasgesprek, introspectie bij de leerlingen en/of een lessenreeks over emoties.
WWW Gelaatsuitdrukkingen en emoties http://www.paulekman.com Lichaamstaal, de taal die iedereen spreekt: een ware schatkamer aan informatie! http://www.lichaamstaal.nl/ Hoe goed herkent u emoties? Test het zelf met deze interactieve test. http://inspiredbynature.web-log.nl/inspiredbynature/2005/07/test_gezichtsui.html Intermediair over gezichten lezen (met leestips) http://www.intermediair.nl/artikel.jsp?id=64229#64218 KIK 2006-2007
FLITS
21
c. Staat er vandaag nieuws in de krant dat jou raakt? Kun je uitleggen waarom? Waarom spreekt net dit je aan? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
Sport: geweld(ig)!
6.3
a. Waarom gebruiken sporters volgens jou geweld? Mogelijke antwoorden • • • • • • •
Ze kunnen niet tegen kritiek of tegen hun verlies; ze kunnen zich niet aan regels en afspraken houden. Uit woede of onmacht: ze voelen zich tekort gedaan en weten geen raad met hun emoties. Vanwege persoonlijke problemen (vb psychische problemen, relationele familiale problemen, … Vanuit een minderwaardigheidscomplex Uit racistische overwegingen Om stoer te doen …
b. Heb jij ook al eens te maken gehad met geweld? Hoe gebeurde dat? c. Kunnen we geweld stoppen? Hoe zou jij hieraan werken? Welke tips hebben je klasgenoten? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
WWW Het verschil tussen onderdanigheid, agressiviteit en assertiviteit http://www-dsz.service.rug.nl/bss/nedstupsy/advies/asserti.htm De Eerste Lijn (Klasse) over agressie http://pdf.klasse.be/KVO/KVO045/KVO04504.pdf Tips voor vrede, aangebracht door kinderen http://www.vredeseducatie.nl/ Jeugd en Vrede, pluralistische jeugddienst voor vredeseducatie http://www.jeugdenvrede.be/ Vzw Zinloos Geweld: projecten: omgaan met pesten, kinderrechten, omgaan met verschillende culturen, bouwen aan duurzaamheid, leren van oorlog http://www.zinloosgeweld.net/ Leefsleutels: ontwikkelt educatief materiaal en organiseert vormingen rond sociale vaardigheden. In het kader van het thema pesten ligt de nadruk op de No Blame-aanpak, een 'niet-bestraffende' methode om met pestsituaties om te gaan. http://www.leefsleutels.be/ Vlaams Overlegplatform tegen pesten
KIK 2006-2007
FLITS
22
http://users.skynet.be/vlopp/ Project Verbondenheid. Dit project ondersteunt scholen bij de aanpak en het helpen voorkomen van geweld en respectloos gedrag. Op een ervaringsgerichte manier wordt toegewerkt naar een grondhouding van respect en naar een beter leefklimaat op school. http://www.verbondenheid.be/ Je doet wat je eet. Kan gezonde voeding agressie verminderen? http://www.ode.nl/article.php?aID=4158
KIK 2006-2007
FLITS
23
THEMA 7: Hoe gaat het ... 7.1
Hoe gaat het … met jou?
a. Zoek in de kranten alle artikels die gaan over kinderen, jongeren en ‘de jeugd’.
TIP De leerkracht beslist zelf over hoeveel dagen de leerlingen deze artikels bewaren. Hoe meer dagen de artikels uitgeknipt worden, hoe representatiever uiteraard het staal. Maak de oefening echter niet té uitgebreid indien u wrevel bij de leerlingen wil voorkomen.
b. Op welke manier komen leeftijdsgenoten het vaakst in het nieuws? Antwoorden naargelang de leeftijd van de leerlingen. Mogelijke invalshoeken Negatief • criminaliteit • vandalisme • geweld op school • spijbelen • drug- en alcoholmisbruik • seksuele beleving (gedrag, houding, kleding) • weekendongevallen • excessen bij het uitgaan en bij festivals • materialisme • egoïsme • ongeïnteresseerd en asociaal • lui • verslaafd aan televisie en computer • … Positief • jeugdbewegingen • concerten en optredens van K3, Samson en Gert • start van een nieuw schooljaar • zwerfvuilacties • hulpacties en evenementen op school • sportprestaties • … Andere invalshoeken • is “de jeugd van tegenwoordig” anders dan die van vroeger? • citaat van Socrates (5de eeuw voor Christus): ‘Onze jeugd heeft een sterke aanhang naar luxe, heeft slechte manieren, heeft minachting voor het gezag en heeft geen eerbied voor ouderdom. Jonge mensen staan niet meer op als een oudere de kamer binnenkomt. Zij spreken hun ouders voortdurend tegen. Zij praten luid en hinderlijk in gezelschap, zij smakken bij het eten en zij tiranniseren hun leraren.’ U kunt dit citaat voorlezen zonder de datering ervan prijs te geven en leerlingen vervolgens te laten raden wanneer dit is gezegd. Kan de klas hieruit een besluit formuleren? KIK 2006-2007
FLITS
24
• •
is er een verschil tussen berichtgeving over jongere kinderen, pubers, adolescenten ? vergelijking met berichtgeving over oudere mensen
c. Wat vind je hiervan? Leg uit. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
WWW Verloedert de jeugd?
http://www.alforto.nl/index.html?jeugdenouderen.html
7.2
Hoe gaat het … met je gemeente, België, Europa, de wereld?
a. Staat er vandaag iets in de krant over jouw gemeente? Wat? b. Komt jouw gemeente vaak in de krant? Over welke onderwerpen wordt er zoal geschreven als het om jouw gemeente gaat? Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. Hoe meer inwoners en economische activiteit in de gemeente, hoe meer de gemeente in het nieuws komt. Kleinere gemeenten komen af en toe aan bod met acties of organisaties van buurtcomités, met lokale evenementen of sportprestaties, enz. c. Als je veel wil weten over wat er in je buurt gebeurt, welke kranten lees je dan het beste? d. Leg uit waarom je dat vindt. Persoonlijke antwoorden van de leerlingen. De kranten besteden lang niet allemaal evenveel aandacht aan de regionale berichtgeving. Bij de kwaliteitskranten komt lokaal nieuws duidelijk minder aan bod. De regionale en de populaire kranten staan graag ‘dicht bij de lezer’ en spelen daarom nadrukkelijker in op lokale thema’s. e. Welke kranten hebben het meeste nieuws over België? Welke kranten hebben het meeste buitenlands nieuws? f. Wat valt je op? De kwaliteitskranten besteden meer aandacht aan internationale berichtgeving dan de populaire en de regionale kranten. Bij de verslaggeving over België hangt de hoeveelheid aandacht vooral samen met de aard van de onderwerpen.
Europese vlaggen
a. Welke vlag hoort bij welk land?
KIK 2006-2007
FLITS
25
België
Italië
Slowakije
Cyprus
Letland
Spanje
Denemarken
Litouwen
Tsjechië
Duitsland
Luxemburg
Verenigd Koninkrijk
Estland
Malta
Zweden
Finland
Nederland
Frankrijk
Oostenrijk
Griekenland
Polen
Hongarije
Portugal
Ierland
Slovenië
b. Waar zie je deze vlaggen soms hangen? Vlaggen hangen vooral aan openbare gebouwen (gemeentehuis of administratief centrum, openbare bibliotheek, scholen van het gemeenschapsonderwijs, enz. ). Bij privépersonen zijn vlaggen vooral populair ten tijde van belangrijke sport- of culturele manifestaties (vb een landgenoot wint de Ronde Van Frankrijk of het Eurovisiesongfestival enz..)
WWW Richtlijnen voor de bevlagging van openbare gebouwen http://docs.vlaanderen.be/channels/hoofdmenu/vlaamseoverheid/vlag_wetgeving.jsp Data waarop de officiële vlaggen moeten worden gehesen http://docs.vlaanderen.be/channels/hoofdmenu/vlaamseoverheid/vlag_data_officieel.jsp
c. Waarom heeft elk land een vlag, denk je? “De symbolische waarde van een vlag is zeer groot. Zo is een vlag hijsen een teken van zelfbevestiging. Ook de signaalwaarde van een vlag is zeer veelzijdig. Ze kan zowel drager van een boodschap als een teken van gezag en autoriteit zijn.” Bron: http://docs.vlaanderen.be/channels/hoofdmenu/vlaamseoverheid/vlag_waarom.jsp
KIK 2006-2007
FLITS
26
In de volgende dagen of weken spelen we met de klas een spelletje bingo.
1. België
2. Cyprus
3. Denemarken
4. Duitsland
5. Estland
6. Finland
7. Frankrijk
8. Griekenland
9. Hongarije
10. Ierland
11. Italië
12. Letland
13. Litouwen
14. Luxemburg
15. Malta
16. Nederland
17. Oostenrijk
18. Polen
19. Portugal
20. Slovenië
21. Slowakije
22. Spanje
23. Tsjechië
24. Verenigd Koninkrijk
25. Zweden
26. Bulgarije
27. Roemenië
28. Kroatië
29. Macedonië
30. Turkije
KIK 2006-2007
FLITS
27
b. Over welke landen vind je heel veel? c. Over welke landen heb je (bijna) niets gevonden? De leerlingen vinden waarschijnlijk vooral informatie over • landen die in (burger)oorlogen verwikkeld zijn • landen waar (milieu)rampen hebben plaatsgevonden • machtsblokken op wereldnivau, vb de Verenigde Staten of Rusland • landen waar momenteel (bekende) Belgen aanwezig zijn die daar iets bijzonders presteren • landen waarmee België op diplomatiek niveau onderhandelt (bv. uitlevering van criminelen, uitlevering van ontvoerde kinderen, samenwerkingsakkoorden …) • enz. Mogelijke invalshoeken • Vinden we veel informatie over onze buurlanden? Is dit te veel, net genoeg, te weinig? • Hoeveel komen we te weten over Wallonië en Brussel? Is dit te veel, net genoeg, te weinig? • Weten we veel over de andere EU-landen? Weten we voldoende, komt dit soort nieuws te veel aan bod of net te weinig? • enz.
d. Hoe komt het dat over sommige landen veel verschijnt en over andere (bijna) niets? Wat denken de andere leerlingen? De zogenaamde kwaliteitskranten besteden doorgaans meer aandacht aan internationale berichtgeving. Populaire en regionale kranten spelen meer in op het nieuws dat ‘dicht bij de mensen’ staat en hen daardoor alleen al aanspreekt op hun emoties. Nieuws uit verderafgelegen en daardoor nauwelijks bekende gebieden komt in deze dagbladen dan ook minder aan bod.
WWW Politieke vorming in en met het Vlaams Parlement http://www.dekrachtvanjestem.be Uitbreiding EU: dossier bij Knack http://www.knack.be/dossiers/default.asp?iSectionID=1117 Help, de EU groeit http://www.ryckevelde.be/+10/inleiding/framelegende.htm Zeg eens EU http://www.ryckevelde.be/zegeenseu/EU-1.doc
7.3
Hoe gaat het… met onze planeet?
a. Blader door de kranten van deze week. In welke landen wordt er op dit moment oorlog gevoerd?
KIK 2006-2007
FLITS
28
Antwoorden afhankelijk van het moment waarop u met de kranten werkt. b. Zijn er ook oorlogen die niet in de krant komen? c. Hoe verklaar je dat? Niet alles kan elke dag in de krant komen. Journalisten maken een selectie van wat er al dan niet in de krant verschijnt. De zogenaamde kwaliteitskranten besteden doorgaans meer aandacht aan internationale berichtgeving. Populaire en regionale kranten spelen meer in op het nieuws dat ‘dicht bij de mensen’ staat en hen daardoor alleen al aanspreekt op hun emoties. Nieuws uit verderafgelegen en daardoor nauwelijks bekende gebieden komt in deze dagbladen minder aan bod. Oorlogen worden besproken wanneer • het gaat om grote, wereldwijde conflicten • de oorlog dichtbij is • ze plaatsvinden in landen die sociale, culturele, economische of politieke banden hebben met België • de oorlog nog niet zo lang aan de gang is (na een tijdje verslapt de aandacht) • enz. Waarop let de redactie nog zoal bij de selectie van nieuwsthema’s ? (deze informatie vindt u ook bij het thema 3.1 ‘Wat is nieuws?’) • •
• •
• • •
Is de informatie nieuw? Iets dat net gebeurd of net ontdekt is. Is het nieuws uit binnen- of buitenland? Nieuws uit eigen land of dichtbij wordt eerder opgenomen dan dat van ver weg. Alleen heel belangrijk buitenlands nieuws komt bij ons in de krant. Zijn er veel mensen bij betrokken? Dan mag het ook ver weg zijn. Is het spannend of ongewoon? Kun je de aandacht van de lezer ermee vangen? Iets heel spectaculairs, zoals een overstroming bijvoorbeeld. Of de finale van de wereldbeker voetbal. Gaat het over belangrijke mensen? Als de eerste minister met zijn fiets valt, dan is dat iets anders dan wanneer het jou overkomt. Is het iets dat aanzet tot heftige meningsverschillen? Iets waarover ruzie ontstaat, bijvoorbeeld. Is het vervolgnieuws? Dat wil zeggen, sluit het aan bij gebeurtenissen waarover al eerder bericht is?
b. Oorlog in knipsels
Is oorlog overal hetzelfde of toch niet helemaal? Praat erover! Mogelijke invalshoeken • Kindsoldaten • Burgeroorlogen • Aard van de wapens (messen en handwapens vs chemische- en atoomwapens) • Oorlogsmisdaden zijn in strijd met de vierde conventie van Genève (1949). Daden die ook in oorlogstijd niet geoorloofd zijn: marteling, verminking, lijfstraffen, gijzeling, terrorisme, verkrachting, gedwongen prostitutie, plundering, terechtstellingen zonder proces. • enz.
KIK 2006-2007
FLITS
29
WWW Kindsoldaten in nood worden geholpen bij de verwerking van oorlogstrauma’s http://www.kindsoldaten.nl/ en http://www.warchild.nl/ Lessuggesties over oorlog, vrede en vrijheid http://www.4en5mei.nl/educatie/index.html Mensenrechteneducatie voor jongeren http://www.vormen.org/Kompas/
7.4
Laat ons een boom ...
Heb je zelf nog tips om papier te sparen? Schrijf ze hier! Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
WWW Veel nuttige tips en achtergrondinformatie vindt u op http://www.milieukoopwijzer.be/papier/index.php Alles over papier en milieu http://www.paperchainforum.org/ Milieuzorg op school (MOS) http://www.milieuzorgopschool.be/mos/index.htm Milieukoopwijzer http://www.milieukoopwijzer.be/
THEMA 8: Allemaal samen! 8.1
Onze krant
Persoonlijke krantjes van de leerlingen. Lijkt het resultaat u echt geslaagd? Stuur de krantjes of een kopie ervan naar Kranten in de Klas (
[email protected]). Wie weet wordt uw inzending wel gepubliceerd!
8.2
Onze voorpagina
Persoonlijke antwoorden van de leerlingen.
KIK 2006-2007
FLITS
30
THEMA 9: Game Over Cartoons
9.1
In FLITS staan overal cartoons. Welke cartoon hoort bij welke krant?
• • • • • • • •
De Morgen De Standaard De Tijd Gazet van Antwerpen Het Belang van Limburg Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad Het Volk
Jacques Moeraert alias ZAK ZaZa Bart Schoofs Canary Pete alias Quirit Kurt Valkeneers alias Klier Kamagurka Marec Marec
Er is een cartoonist die voor 2 ‘huizen’ of kranten tekent! Wie is het? Marec (Het Nieuwsblad en Het Volk)
9.3
Quiz’t het!
Wie is de beste quizzer van de klas? 1. De ‘broodtekst’ is de tekst onder de inleiding van een artikel. 2. Bijna 3 miljoen Vlamingen lezen gemiddeld elke dag de krant. (Per dag worden bijna 1 miljoen kranten verspreid; elk exemplaar wordt gemiddeld door bijna 3 mensen gelezen) 3. De baas bij de redacie van een krant is de hoofdredacteur. 4. De regionale kranten en de populaire kranten hebben het meeste nieuws uit je eigen streek. 5. Een alinea is een blokje tekst.
KIK 2006-2007
FLITS
31
