Dementie Huiveringwekkend?
Overzicht • Ontvangst en Conclusies • Praktijk ervaringen uit de zaal • Inleiding in de verschillende vormen van dementie • Hoe stel je de diagnose • Differentiaal Diagnose: de Drie D’s • Hoe behandel je dementie- is het te behandelen? • Dementie, het einde – hoezo? • ‘Mee – naar huis – nemers’
Conclusies • Iedereen komt in aanraking met Dementie • (Vroeg-) Diagnostiek is een noodzaak • Groot verschil tussen Dementie, Delier en depressie • Behandeling van Dementie is goed mogelijk • Wat voor het Leven geldt, geldt ook voor de Dood: Niet Maakbaar, of toch Wel??
Uw Ervaringen met Dementie
Wat is Dementie ?? • Geheugenproblemen – KTM > LTM
• Probleem met: handelen / spreken / plannen en organiseren • Veranderingen in het gedrag • Geeft afhankelijkheid in dagelijkse praktijk
Vormen van Dementie • Ziekte van Alzheimer • Lewy Body Dementie / Parkinson Dementie • Vasculaire Dementie • Fronto Temporale Dementie
Vormen van dementie • • • • • •
Alzheimer-dementie (AD) Lewy-body-dementie (LBD) Vasculaire dementie (VaD) Mengbeeld Alzheimer/ VaD Frontotemporale dementie Overige oorzaken/vormen
40-60% 10-20% 10-15% 15-20% <5% <1%
Website RIVM; Nationaal Kompas Volksgezondheid. Dementie, de omvang van het probleem (2000)
Auguste D
Mw A Deze 85-jarige vrouw heeft zojuist zeven afbeeldingen gezien. Haar wordt gevraagd om ze onmiddellijk na aanbieding op te noemen: “Welke weet u nog?”
Mw A
Hersenscan M. Alzheimer
De ‘Geheugen-gebieden’
Verloop van de ziekte van Alzheimer (AD)
Gedragsveranderingen in het beloop van dementie
Volgende Patiënt dhr B Onderzoeker: “Waarom bent u in het ziekenhuis?” Patiënt: “Nou het lopen …”
Dhr B
Dhr B • Wat viel u op aan dhr B?
Vasculaire Dementie • Geheugenproblemen niet als eerste symptoom: loopstoornissen, urine-incontinentie • TIA’s / CVA’s in voorgeschiedenis • • • •
Toegenomen Traagheid Initiatiefverlies Ene dag beter dan andere Stapsgewijze achteruitgang
Witte stof afwijkingen
Dementie met Lewy Bodies
Dementie met Lewy Bodies • Eerst: wisselingen in geheugen functie en visuele hallucinaties • Daarna: Parkinsonisme • Bijkomend: – – – – –
Vallen Syncope Overgevoeligheid antipsychotica Hallucinaties van gehoor, reuk, gevoel Sterke reactie op ACHEi
Lewy Lichaampjes
Mw C Deze vrouw is 86, heeft zusters die 100 zijn en in Amerika wonen. Aansluitend worden enkele vragen uit de MMSE gesteld.
Mw C
Mw C
Parkinson-dementie eerst jaren last van stijfheid en trillen traagheid in handelen dan geheugenproblemen mentale traagheid
Samenvattend:Dementie met Lewy Bodies en Parkinson Dementie • Veroorzaakt door een en dezelfde agens: • Lewy Body Dementie: eerst het geheugen dan de motoriek • Parkinson Dementie: eerst de motoriek dan het geheugen
Fronto temporale dementie Geheugenprobleem geen vroegsymptoom Gedrags veranderingen op voorgrond Sociale problematiek – Relatieproblemen Begin voor 65e, 40% familiair
Fronto _ Temporale Dementie • Taalproblemen op de voorgrond • Initiatief armoede, teruggetrokken zijn of • Juist ontremd in taal, of in eetgedrag
Frontotemporale dementie Bij frontotemporale dementie raken de executieve = uitvoerende (frontaal gelokaliseerde) functies als eerste aangedaan, zoals: - planning (mentaal en motorisch) - abstractievermogen - ziekte-inzicht
Mw T
De Diagnostiek van Dementie: Hoe Wanneer Wat anders
DementieDiagnostiek Het verhaal: van patient en partner Lichamelijk Onderzoek Geheugen – Testonderzoek (PO) Beeldvorming – Hersenscanning (MRI/CT/SPECT/PET) • Bloedonderzoek • In uitzonderingsgevallen: EEG, Liquor, genetisch onderzoek
• • • •
Vroegdiagnostiek is belangrijk! ?
Belang van (vroeg)diagnostiek • • • •
Maximale baat bij behandeling/therapie Schok, maar opluchting (verborgen leed) Crisissituatie vóór zijn Rekening houden met belangen, voorkeuren van patiënt/omgeving • Beslissing over testament, euthanasie, mentorschap • Verwerken, rouwen, leren omgaan met dementie (familie/mantelzorg)
Verschil in Vroege – Late vormen van Dementie • Vroeg:* geheugenprobleem niet ernstig, gedragverandering zichtbaar * hallucinaties, wanen, nachtmerries problemen met lopen * reuk, smaak, RBD • Laat: * geheugen duidelijk slechter, geen ziekte inzicht * zelfstandig functioneren slechter
Vroegdiagnostiek is belangrijk! • Mogelijke oorzaken dementie: – Stapeling ‘foute eiwitten’ (amyloid) in de hersenen => hersenceldood – Vaatproblemen – Infectie/ontsteking van hersencellen => hersenceldood – Dode hersencellen worden niet vervangen therapie starten vóór teveel hersencelverlies
Mogelijkheden Vroegdiagnostiek
m, 75 y, Brain FDG-PET shows a diffuse glucose hypometabolism with relative sparing of the central region
Ligand onderzoek
Differentiaal Diagnose • D…………… • D…………… • D…………….
Behandeling van Dementie • 1) ondersteuning en begeleiding
•
2) medicamenteus
Medicamenteuze Therapie • De Daltons, viervoudige casus ……….. • Doelen medicatie – Stabiliseren nivo van functioneren – ‘beheersbaar maken’ gedragsveranderingen
Behandeling Dementie: toekomst • Diagnostiek in vroege fase dementie, want herstel hersencellen = onmogelijk, of stamceltherapie?? • Oorzaak versnelde hersencelafbraak door ophoping ‘giftige eiwitten’ in de hersenen’: verwijderen van die eiwitten met ‘eiwitoplossers’…. • Vroege behandeling van hart&vaatziekten • gezonde levensstijl: meer bewegen, minder vet en stoppen met roken.
Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van dementie • Amyloid Antilichamen Studie: – Bapineuzumab in Patients With Mild to Moderate Alzheimer's Disease (ApoE4 Carrier): Bapineuzumab is a humanized monoclonal antibody, which binds to and clears beta amyloid peptide, and is designed to provide antibodies to beta amyloid directly to the patient.
Behandeling Dementie: toekomst 1) Medicamenteus
2) ondersteuning en begeleiding
Euthanasie bij Dementie Dood op Bestelling???
Euthanasie bij Dementie • Wat zegt de Wet? • Wat zegt U? • Wat is mijn mening?? • Discussie
De ‘Meenemers’ • Dementie is toenemend veelvoorkomend • (vroege) Diagnostiek moet ! • Let op de verschillen met Depressie en Delier • Behandeling van Dementie is altijd mogelijk; genezing ervan nooit, • Wat voor het Leven geldt ook voor de Dood. vooralsnog
Vragen ?? Discussie !!
