De Waarheidsvriend. Wekelijkse uitgave van de Gereformeerde Bond

SINGLE Ziet gemeente 4 alleengaande wel?

Anja de Jong en 6 Arie van Bennekom over single en de kerk



2 2 60a p 1r i l 2

17

Niet getrouwd, wel 10 seksuele gevoelens Wanneer ben je 12 compleet?

De mythe van 14 ‘de Ware’

De Waarheids vriend Wekelijkse uitgave van de Gereformeerde Bond

Kerknieuws Beroepbaar:

prop. A.J. Mouw, Bato’sweg 8/32, 3881 PX Putten; 06-24555227; ajmouw@ gmail.com. prop. P. Vroegindeweij, Craaienhof 45, 4041 BR Kesteren; tel. 0488-484875; [email protected].

Beroepen te:

Poeldijk, prop. A.J. Molenaar te Rotterdam.

Bedankt voor:

Zwartebroek-Terschuur, P. van de Voorde te Wijngaarden.

Ds. J. Smit 60 jaar predikant Morgen, 27 april, herdenkt ds. J. Smit in Veenendaal DV zijn 60-jarig predikantschap. In 1952 werd hij in GrootAmmers bevestigd. Daarna diende hij de gemeenten van Werkendam, Soest

Inhoud en Veenendaal. In 1986 ging hij met emeritaat.

Ds. M. Ravenhorst 50 jaar predikant

Op zondag 29 april hoopt ds. M. Ravenhorst uit Apeldoorn te her­ denken dat hij vijftig jaar geleden in Nes en Wierum tot predikant bevestigd werd. Daarna diende hij tot zijn emeritaat in 1994 25 jaar de gemeente van Muiden.

Ds. J. van Meerveld 65 jaar

Ds. J. van Meerveld, die afgelopen zondag afscheid nam van de gemeente Dedemsvaart en met emeritaat ging, hoopt op maandag 7 mei 65 jaar te worden. Ds. Van Meerveld diende de gemeenten van Sellingen, Wageningen, Hollandscheveld en Dedemsvaart.

Bondsnieuws Koningin Beatrix

Ik ben de Weg en de Waarheid en het Leven Johannes 14:6

2

Koninginnedag wordt de laatste tien jaar van haar regering anders gevierd dan de eerste 22 jaar. Sinds 2002 misten we prins Claus en de volgende jaren overleden de ouders van koningin Beatrix. In 2009 volgde de aanslag in Apeldoorn op de koninklijke familie. En nu, in 2012, gaat de viering van Koninginnedag ter gelegenheid van de 74e verjaardag van onze Vorstin in Rhenen en Veenendaal wel door, maar zijn onze gedachten ook bij prins Friso, die in een ziekenhuis in Londen verblijft, nadat hij op 17 februari jl. bij een lawineongeval ernstig hersenletsel opliep. De afgelopen weken hebben de beelden uit Oostenrijk ons laten zien hoezeer het verdriet onze Vorstin raakt. Daarin stond het Nederlandse volk om haar heen. Tegelijk zagen we de toewijding en discipline waarmee koningin Beatrix haar ambt uitvoert, ook als het leven zwaar is, als de last van het lijden gevoeld wordt. In Psalm 74 belijdt de dichter – haaks op de omstandigheden van zijn leven: ‘Toch is God mijn Koning van oudsher, Die heil brengt hier op aarde.’ Dat houvast bidden we koningin Beatrix namens de lezers van De Waarheidsvriend voor het komende jaar van harte toe, zowel voor het persoonlijk en gezinsleven als voor de uitoefening van het ambt, waarmee ze door God bekleed is, ons ten goede. P.J. Vergunst

Themanummer Single

Dit nummer van De Waarheidsvriend is gewijd aan singles. Het woord hoort thuis in het rijtje van ongehuwd, alleengaand, vrijgezel. Hoe dan ook, dit

de waarheidsvriend

themanummer gaat niet over mensen die iets zouden missen – ook al trouwden ze niet. De Bijbel maakt ons immers duidelijk dat huwelijk (en gezin) niet méér zijn dan ongehuwd blijven. Is dit misschien een punt waar de christelijke gemeente de Schrift zorgvuldiger moet lezen en zich bekeren?

Waarheidsvrienddag

18 mei Gouda www.dewaarheidsvriend.nl

Medewerking gevraagd voor Nederlandstalige kerkdiensten

In de komende vakantieperiode zullen er hopelijk opnieuw Nederlandstalige kerkdiensten worden gehouden in diverse landen. Velen hebben hier in de afgelopen jaren dankbaar gebruik van gemaakt, naast het bijwonen van de dienst van de plaatselijke gemeente. We hopen dan ook in overleg met die gemeenten het een en ander te kunnen regelen. Daarbij hebben wij de hulp nodig van voorgangers die bereid zijn pro Deo in deze diensten voor te gaan. Elk jaar hopen we – zo ook nu – dat veel voorgangers uit de gereformeerde gezindte zich zullen melden voor deze diensten. Daarom vragen wij met klem te helpen als u daartoe in de gelegenheid bent, in de maanden juli en augustus. Dit vragen wij voor de volgende landen en streken: - Zwitserland: Sion, Frutingen en Raron; - Oostenrijk: Bludenz, Landeck, Jenbach Reutte;

De Waarheidsvriend Wekelijkse uitgave van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk

100e jaargang, nummer 17 26 april 2012 D.M. van de Linde Pasen past niet in ons kader 3 P.J. Vergunst Het andere accent van het Nieuwe Testament Alleengaand in de kerk 4 Tineke van der Waal Anja: Ik haak af tijdens prekenserie over huwelijk ‘Alleen zijn blijft blauwe plek’ 6 L.W. Smelt Protestanten nemen Paulus niet serieus 9 N.C. van der Voet Gehuwd of niet: zelfbeheersing is noodzakelijk Seksuele gevoelens 10 E. J. van Dijk Levensomstandigheid en -opgave gaan samen Wanneer ben je compleet? 12 Aukelien van Abbema Voorpublicatie uit ‘Single in de kerk’ De mythe van ‘de Ware’ 14 Nelleke Donk Regenboog 15 G. Wassinkmaat In memoriam ds. G. van Leijen 17 C.W. Rentier Zending in zicht Onrust om bijbelvertalingen 19 T.E. van Spanje Bijbelse kernwoorden [5] Liefde 21 Kerknieuws Bondsnieuws Globaal bekeken Agenda Boekbespreking

2, 23 2, 23 18 18 20

- Frankrijk: Anduze (Cevennen). Aanmelding graag zo spoedig mogelijk schriftelijk bij H. de Mots, Brinkstraat 53, 3881 BP Putten, of tel. 0341355582; [email protected]. Bij voorbaat hartelijk dank voor een spoedige reactie. Het gaat om de Woordverkondiging, ook in de vakantie.

26 april 2012

Meditatie: Lukas 24:15,16

Pasen past niet in ons kader En het geschiedde (…) dat Jezus Zelf bij hen kwam, en met hen ging. En hun ogen werden gehouden dat zij Hem niet kenden. De Emmaüsgangers hadden weinig of niets meer met Jezus, Wiens stem voorgoed tot zwijgen was gebracht. Maar onderweg komt Jezus bij hen. Zij van wie de ogen gehouden worden, zijn niet uit Zijn zicht verdwenen.

W Ds. D.M. van de Linde is hervormd predikant te RotterdamHillegersberg.

at zijn ‘gehouden of bevangen ogen’? Het is wellicht dat wat hedendaagse wetenschapsfilosofen ‘theoriegeladen kijken’ noemen. Dit is alles bekijken vanuit een bepaald perspectief, een paradigma, en er zeker van zijn dat dit het enige ware is. Een eenvoudig voorbeeld maakt dit duidelijk. Als je voornemens bent een auto van een bepaald merk te kopen, is het alsof je vanaf dat moment auto’s van dat merk vaker ziet. Een ander voorbeeld: een inwoner van Singapore heeft een man uit de rimboe meegenomen naar de moderne wereldstad waarin hij woont. ’s Avonds vraagt hij de man wat deze gezien heeft. Hij had niets gezien dan bananen op een handkar. Al het andere viel buiten zijn kader, zijn paradigma. Hij kon er niets bij denken en zag het dus ook niet. Niet zien Bevangen ogen geloven niet dat God de Levende is en zien Hem derhalve nergens aan het werk. Gehouden ogen zien in een afgewentelde steen van een graf, dat bovendien leeg is, niet de opstanding. Maar ze komen tot een heel andere conclusie. Er is veel te zeggen voor het paradigma waar de opstanding buiten valt. Wanneer we het evangelie lezen, komt namelijk niemand bij het open graf tot de conclusie dat Jezus natuurlijk moet zijn opgestaan. Geen sterveling wekt de indruk dit

de waarheidsvriend

altijd al gedacht te hebben. Integendeel, er heerst verwarring en verbijstering, schrik, hard weglopen. Pasen past eenvoudigweg niet in ons denkkader. Verstandelijk en existentieel weten we niet beter dan dat de dood in alles het laatste woord heeft. Is het anders, dan gaat alles op zijn kop. Een weggewentelde steen spreekt geen tale. Dat doet alleen de Levende, die met deze twee meegaat. Mee naar Emmaüs Je zou verwachten dat Hij achterbleef in Jeruzalem, bij die gemeenschap die bijeen poogt te blijven. Dat Jezus bleef waar Hij geloof vindt, al is het wellicht tastend, en waar de lofzang wordt gezongen, al is het met een brok in de keel. De Opgestane gaat evenwel met de Emmaüsgangers de weg die niet Zijn weg is. Hij hoort hun gesprek. Hun ogen worden zo sterk gehouden, dat ze Jezus voor de enige vreemdeling in Jeruzalem houden. Onverstandig en traag van hart zijn ze. De Opgestane verwijt dit niet om voor goed afscheid van hen te nemen. Integendeel. Hij die hun traagheid droeg, hun zonde vergaf, zegt het. En begonnen hebbende van Mozes en al de profeten en legde hun uit in al de Schriften wat van Hem geschreven was. Hij is niet de enige vreemdeling in Jeruzalem. Hij is er als enige echt thuis. Hij, die woont in de woorden van God, in Wie al Gods woorden en daden hun vervulling vinden. Jezus verwijt hun niet dat ze niet

goed nagedacht hebben en dat zij, wanneer ze hun verstand hadden laten werken of hun gevoel hadden gevolgd, vanzelf op de opstanding gekomen waren. Ze hadden vertrouwen dienen te hechten aan hetgeen hun van Godswege verkondigd was, aan wat Jezus zelf, op weg naar Jeruzalem, tot driemaal toe gezegd had over Zijn lijden en sterven en Zijn opstanding. Als je iets tot driemaal toe – dat is in bijbeltaal: eindeloos vaak – gezegd werd, dan moet het toch een keer doordringen. Hij blijft Twee aan elkaar verwante en met elkaar vertrouwde mensen die op weg waren van Jeruzalem naar Emmaüs, kwam Jezus nabij. Hij opende hun de schriften. En daar gebeurt al iets dat hun harten doet branden. Het eind van de reis nadert. Het dorp waarheen ze op weg waren, dat in het evangelie niet eerder genoemd werd, geen naam mocht hebben, komt in zicht. De dag daalt, de nacht valt weldra in. Jezus wekt de indruk Zijn weg te willen vervolgen. Uit oosterse gastvrijheid of wellicht iets meer dringen ze er bij Hem op aan te blijven. Hij ging in om met hen te blijven. Hij van Jeruzalem houdt het uit in Emmaüs. Het licht der wereld blijft wanneer de nacht valt. Hij verlaat niet die in het duister wandelen. Hij laat niet los die het geloof eraan gaven maar houdt het bij hen uit. Dat wekt verwachting.

Weggerolde steen spreekt geen taal

D.M. van de Linde

26 april 2012

3

Het andere accent van het Nieuwe Testament

Alleengaand in de kerk Is de positie van alleengaanden niet slechts een andere dan die van de getrouwde – niet meer en ook niet minder? In de kerk zal niet iedereen dit zomaar beamen, al doet de Bijbel dit wel. Dát is apart.

O

P.J. Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend.

4

nlangs mailde ik even met een vrouw die een nieuw evenwicht in haar leven moet vinden, nu ze gescheiden is. Haar man ging met een andere partner verder. Wat schreef ze? ‘Ik merk dat onze gemeente heel erg gezinsgericht en daarna ouden van dagen gericht is. Misschien is dat wel de reden dat veel gescheiden mensen na verloop van de tijd de gemeente/kerk verlaten, zoals mijn indruk is.’ Aan het woord is iemand die vijftien jaar een gezin had, zich koesterde in de aandacht die er in de gemeente voor jonge ouders is. Gesprekje bij de kinderoppas, contact met gemeenteleden op het schoolplein, dankbaar voor de opvoedkring – en blijkbaar gaan de ogen pas open als je zelf alleen komt te staan. Standaard Ondertussen wordt hier wel een punt van aandacht aangereikt. Is de christelijke gemeente anno 2012 er vooral voor de standaardburger, wie dat dan ook wezen mag? Gaan we in onze kerkelijke gedachten uit van mensen met een redelijk inkomen, van gezinnen met x-aantal kinderen? Als hier sprake van is, mogen we om de beurt voor een kennismakingsweek naar de kerk in de stad, waar hoog- en laagopgeleide men-

de waarheidsvriend

sen, wellicht ook yuppen én daklozen samen leren van het Evangelie te leven. Taalgebruik Het is mooi om dit nummer van De Waarheidsvriend te wijden aan de positie van alleengaanden in de gemeente. Tegelijk is het een signaal dat het blijkbaar nodig is. Hoe kijken we in de kerk naar die 43-jarige man die alleen in de bank voor ons zit, of die 28-jarige vrouw die als laatste binnenkomt en meestal snel weer weg is? Ons taalgebruik verraadt in dit opzicht veel. We distantiëren ons niet van het woord ‘overschieten’, dat in de samenleving gebruikt wordt voor degenen die niet tot een vaste relatie, een huwelijk komen. Veelzeggender nog is dat er in de voorbede in de eredienst soms in één lange zin aandacht besteed wordt aan zieken, gehandicapten, aan hen die alleen door het leven gaan. Zo mag het niet. Staphorst De opbouw van de bevolking in Nederland maakt sowieso dat de kerk er heel goed aan doet niet alleen op het gezin te focussen – hoe nodig dat overigens ook is. Daar heeft immers allereerst de geloofsoverdracht plaats, wordt het geweten gevormd, is er zorg voor elkaar. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek vertellen dat in de steden momenteel veertig

procent van de inwoners alleengaand is. Verwacht wordt dat het aantal alleengaanden de komende jaren met enkele honderdduizenden zal toenemen, tot 3,3 miljoen in 2025. Die groep alleengaanden is heel divers. Als mensen gemiddeld ouder worden, komen er meer weduwen en weduwnaars. Relatieproblematiek, ook het onvermogen bij jonge mensen om tot een intieme relatie te komen, maakt dat tegenwoordig ‘dertig jaar en weer alleen’ niet uitzonderlijk is. Die toename zal ook buiten de grote steden plaatshebben. In 2025 zal Nederland naar verwachting nog één gemeente tellen waar minder dan een kwart van de bevolking alleengaand is: Staphorst. Die naam geeft aan dat gezinnen in orthodox-christelijke kring oververtegenwoordigd zijn, wat niet mag leiden tot geringere aandacht voor de alleengaanden. Goed – niet goed De waardering van het leven van alleengaanden heeft alles te maken met het idealiseren van het huwelijk, met onze kijk op het leven hier, op ons zicht op de eeuwigheid. De Bijbel spreekt ervan dat we tot onze bestemming moeten komen. Het is opvallend dat Oude en Nieuwe Testament hierin een eigen accent leggen. Al in het paradijs – waar het refrein na elke dag klinkt

Trouwen is goed, niet trouwen ook Als het huwelijk goed is, dan is single zijn ook goed. Het is een voorbeeld van de balans in de Bijbel dat, hoewel Genesis 2 aangeeft dat het goed is om te trouwen, 1 Korinthe 7 zegt dat het goed is om níet te trouwen. Dus de gehuwde en de niet-gehuwde status zijn beide goed; geen van tweeën is in zichzelf beter of slechter.

John Stott (1921-2011, Engels theoloog)

26 april 2012

dat God ziet dat het goed is – zegt de Heere: ‘Het is niet goed dat de mens alleen is.’ (Gen.2:18) Deze tekst wijst in de eerste plaats naar het huwelijk, al wordt dat woord zelf niet gebruikt. Dat is de samenlevingsvorm die God aan de mens gegeven heeft, Zijn antwoord op de realiteit van de schepping dat de mens die gemaakt is om niet alleen te zijn. Daar wijst ook de geslachtelijkheid op: de mens is man of vrouw, die lichamelijk en psychisch aangelegd is op een intieme relatie met iemand van het andere geslacht. Overigens wijst Genesis 2:18 wel vooral, maar niet alleen naar het huwelijk. In het Oude Testament is het huwelijk de norm, waarvan de vreugde niet alleen bezongen wordt in het Hooglied, maar bij voorbeeld ook in Spreuken 5: ‘Verblijd je over de vrouw van je jeugd, een zeer lieflijke hinde.’ Dit accent op het huwelijk maakt dat het Oude Testament weinig aandacht aan de alleengaande geeft. Nieuwe Testament Het Nieuwe Testament legt een heel ander accent dan de opdracht vruchtbaar te zijn en te vermenigvuldigen. Waar in het Jodendom de gedachte leefde dat eeuwig leven te maken heeft met het krijgen van zonen om de familienaam in stand te houden, stelt Jezus het Koninkrijk van God centraal. Hij leert dat het huwelijk voor het leven op aarde is, niet noodzakelijk voor het Koninkrijk der hemelen. Jezus schept een nieuwe familie van hen die de wil van Zijn Vader doen. Zijn boodschap van dat Koninkrijk is zo radicaal dat we in Lukas 17 lezen: ‘Ik zeg u: In die nacht zullen er twee op één bed zijn. De één zal aangenomen en de ander zal achtergelaten worden.’ Waar de gerichtheid op de bruiloft van het Lam centraal staat, benadrukt het Nieuwe Testament het voorlopige karakter van het huwelijk. Mattheüs 19 Niet alleen het huwelijk wordt in het Nieuwe Testament gerelativeerd – al houdt het tegelijk als afschaduwing van de verhouding van Christus tot Zijn gemeente

de waarheidsvriend

grote waarde –, maar er gebeurt nog iets. Jezus bevestigt dat de ongehuwde positie van de alleengaande niet betekent dat hij of zij als mens niet compleet is. In Mattheüs handhaaft Jezus het hoge ideaal van het huwelijk én relativeert Hij het huwelijk vanwege het gekomen Koninkrijk. Omdat niet iedereen dit begrijpt, sluit Hij af met: ‘Wie dit vatten kan, laat die het vatten’ (19:1-12). In dat hoofdstuk wijst de Heiland op mensen die ongehuwd blijven omdat ze vanwege een aangeboren handicap niet kunnen trouwen, die volgens het Joodse huwelijksrecht

kunnen reizen en schrijven wanneer ik de verantwoordelijkheid zou hebben gehad voor een vrouw en een gezin.’ Ook Bonhoeffer bleef ongetrouwd, al verloofde hij zich in de oorlog. Een kerkenraad die in het beroepingswerk een sterke voorkeur heeft voor een getrouwde predikant, zal dit beleid op grond van de Bijbel niet kunnen onderbouwen. 1 Korinthe 7 Richtinggevend voor alleengaanden is ook 1 Korinthe 7, waar Paulus schrijft dat ‘het goed is voor een mens om geen vrouw aan te

De Anglicaanse theoloog John Stott was ervan overtuigd dat het Gods bedoeling was dat hij ongehuwd bleef. Net als andere alleengaanden was hij van grote betekenis in het Koninkrijk van God.

na een ‘ontmanning’ (tegenwoordig zeggen we gecastreerd, als dat om medische redenen voorkomt) niet mogen trouwen of die vanwege het Koninkrijk der hemelen niet willen trouwen. Levensbestemming Het ongehuwd-zijn is in de Bijbel een vooruitwijzing naar onze uiteindelijke levensbestemming, zodat het nu reeds een roeping is om je volledig aan de dienst van God te wijden. We mogen daarom nooit zeggen dat een ongehuwde niet tot zijn of haar bestemming gekomen is, ook al is dit het denken in vele culturen. Het feit dat Jezus Zelf ongehuwd bleef, laat al zien dat je als alleengaande volledig tot je bestemming als mens komen kunt. Velen die van grote betekenis geweest zijn in het Koninkrijk van God, zijn Hem daarin gevolgd: de vorig jaar overleden Anglicaanse leider John Stott was ervan overtuigd dat het Gods bedoeling was dat hij ongehuwd bleef. ‘Ik zou nooit zoveel hebben

raken’. De apostel noemt zowel het getrouwd zijn als het ongehuwd-zijn een genadegave. Onze levenssituatie is Gods speciale genadegave aan ons. In dit onderwijs was de apostel, net als Jezus, revolutionair, omdat hun ongehuwde levens een voorbeeld waren voor christenen die niet eerder een ongetrouwde godsdienstige leider ontmoet hadden. Ongehuwd zijn en getrouwd zijn, beide feitelijke levenssituaties zijn een gave van God, waarin er geen sprake is van meer of minder. Dat betekent dat een alleengaande zich niet hoeft af te vragen of hij of zij de kracht heeft om het ongehuwd zijn aan te kunnen, net zomin als een gehuwde zich dat hoeft af te vragen. Zo geeft de Bijbel ruimte om op een gezonde manier als vrijgezel te leven. Voor Gods aangezicht. Totdat de gedaante van deze wereld voorbij zal zijn. Dat richt ieder binnen de christelijke gemeente op de dag van Jezus Christus.

P.J. Vergunst

26 april 2012

5

Anja: Ik haak af tijdens prekenserie over huwelijk

‘Alleen zijn blijft blauwe plek’ Bij beiden kwam het tot dusver niet tot een huwelijk. Arie van Bennekom (62) uit Gorinchem zegt er tevreden mee te zijn. Voor Anja de Jong (53) uit Bergambacht heeft het alleen zijn soms scherpe randen. Over hun ervaring en hun plaats in de christelijke gemeente.

D

at hij alleengaand is, is voor Arie van Bennekom niet bepalend, zegt hij. De vutter groeide op in Boven-Hardinxveld, maar woont sinds eind jaren ’80 in Gorinchem. Hij heeft als museumassistent gewerkt bij museum Boymans van Beuningen in Rotterdam, als administrateur bij een reisbureau en in het bankwezen. Als enige uit het gezin van zes kinderen huwde Arie niet. Hij trok intensief met zijn moeder op, tot zij afgelopen november overleed. ‘Ik ben nooit gehuwd geweest en vind dat prima. Soms bad ik dat ik op dat ogenblik geen vrouw hoefde te hebben. Ik reis graag en bovendien schilder en teken ik. Met een vrouw zou ik daar veel minder tijd voor hebben. Toen ik rond de twintig was, heb ik een aantal keer een vriendin gehad, maar dat is niet op een huwelijk uitgelopen. Ik miste dat ook niet, het is nooit een dominante wens geweest. Een huwelijk zou voor mij een opgave zijn, ik zou wellicht te veel naar mijn wens moeten inleveren. Ik zou geen toegewijde echtgenoot zijn.’

Van de hand van Anja de Jong verscheen juist deze maand ‘Ontworteld’, over rouwen als alleengaande. Info: www.missieenmijmeringen.nl.

Iets anders vinden Anja staat ‘nog wel’ voor een huwelijk open, maar ze realiseert zich dat dat een grote verandering zou betekenen. ‘Ik heb mijn leven opgebouwd, trouwen zou alles op

6

de waarheidsvriend

zijn kop gooien.’ Lachend: ‘Ik hoop maar dat de liefde dan overweldigend is.’ De Bergambachtse komt uit een ‘groot en gezellig’ gezin; ze groeide met zes broers en twee zussen op een boerderij op. Na de mavo vond Anja een administratieve baan bij een houthandel, nu werkt ze alweer jaren op de administratie van een school voor speciaal onderwijs. Toen haar vriendinnen rond hun 25e verjaardag één voor één in het huwelijksbootje stapten en een gezinnetje kregen, vroeg ze zich regelmatig af: wat mankeer ik? ‘Mijn droombeeld was trouwen en kinderen krijgen. Ik moest iets anders vinden. God heeft me laten zien dat ik mag zijn wie ik ben; voor Hem maakt het niet uit of je wel of niet getrouwd bent. De wens om te trouwen is er nog wel, maar niet meer zoals rond mijn 25e. Het is geen obsessie. Ik zou het meer een onderhuidse blauwe plek noemen, die af en toe zeer doet. Je voelt hem bijvoorbeeld als je een familie gaat condoleren, dat is een drama. De pijn is er soms heel onverwacht. Als je je voorbereidt op een moeilijke dag, gebeurt er niets. Reken je nergens op, dan is het er ineens. Ik heb wel eens een kraamvisite afgebeld; nu even niet.’ Verzachtend Van Bennekom denkt dat het goed is om bezigheden te zoeken als je een bepaald gemis hebt. ‘Het is fijn als mensen ergens speciale belang-

stelling voor hebben. Er zijn predikanten die vogels houden; je zou bijna zoiets moeten zoeken.’ Hij beseft dat zijn vrijgezel zijn niet alleen maar voordelen heeft. ‘Als je gehuwd bent, kun je elkaar in de dagelijkse dingen verlichten. Nu mijn moeder is overleden, draai ik voor alles alleen op. De boodschappen, de was, in mijn geval komt alles op mezelf aan.’ Anja: ‘Als wij thuiskomen, stappen we een leeg huis binnen. Als je iemand wilt spreken of iets wilt doen, dan moet je zelf actie ondernemen. Voel je je down, dan is er niet iemand die je opbeurt of een zetje geeft. Alleen, je hebt niet altijd de moed en fut om zelf actie te ondernemen.’ Van Bennekom: ‘Ben je als gehuwde erg verdrietig, dan kun je de dingen delen met je partner. Als je alleen bent, word je meer met de realiteit geconfronteerd. Ik heb een broer die getrouwd is en een drukke baan heeft. Als hij thuiskomt, stelt zijn vrouw hem allerlei vragen. Hij heeft voortdurend afleiding en aan het eind van de dag gaat hij slapen. Het gehuwd zijn heeft in die zin iets verzachtends. Ik word ’s nachts wakker en hoor in de verte mijn moeder roepen: ‘Arie, er is thee.’ Dat kan natuurlijk niet, want ze is er niet meer.’ Rouw Elf jaar geleden stierf de vader van Anja. Toen zes jaar terug ook haar moeder overleed, zeiden Anja’s

98 procent is op zoek Het gros van de singles is niet tevreden met de ongehuwde staat. In Nederland zijn op dit moment 2,3 miljoen alleengaanden, van wie 98 procent zegt op zoek te zijn naar een relatie. Nederland telt in totaal bijna 7,5 miljoen huishoudens. Zo’n 37 procent van de huishoudens, ofwel 2,8 miljoen, bestaat uit één persoon. Dit komt overeen met 16,6 procent van de totale bevolking. CBS, www.zorgatlas.nl

26 april 2012

broers: ‘Het is voor jou zwaarder dan voor ons.’ ‘Het gat dat was geslagen was inderdaad groter. Ik ervoer voor de tweede keer de pijn van het niet gehuwd zijn. Toen ik 25 à 30 was, vond ik het erg, maar ik aanvaardde het als Gods wil. Na het overlijden van mij moeder kwam de pijn nog eens, maar nu erger, omdat ik wist waar ik doorheen moest. Het overlijden van moeder gaf me een ontheemd gevoel: nu hoor ik helemaal nergens meer bij. Ik was kind af. Mijn broers en zussen – met wie ik heel blij ben ­– hebben hun partners, kinderen, kleinkinderen, maar ik heb niets meer om op terug te vallen. Het thuisfront is weg. Voor een alleengaande heeft rouw een extra heftige dimensie. Toen mijn broer dertig jaar geleden overleed, gaf dat me het gevoel: ík had dat moeten zijn. Zijn vrouw en kind moesten hem missen, mij zou niemand missen.’ Gemeenteleven Nu Van Bennekom geen baan meer heeft, besteedt hij veel tijd in het gemeenteleven. Hij somt op: ‘Zondags ga ik twee keer naar de kerk, daarna naar de gebedskring. Op maandag is er mannenvereniging, op dinsdag zang, woensdag is er bijbelstudie of een andere vorm van toerusting, donderdag vaak een gemeenteavond –­ en als die er niet is ga ik soms naar een kerkdienst in Werkendam ­– en op vrijdag een middag voor bejaarden en alleengaanden. Op zaterdagavond is er soms een concert in de Grote Kerk in Gorinchem, daar ga ik ook graag naar toe. En op zaterdagmorgen breng ik weekbrieven rond. Verder doe ik het 1 op 10pas­toraat, dat in onze gemeente structuur aan het omzien naar anderen geeft. Niet dat in al deze dingen iets goeds van mij zit, maar ik kan zeker niet zeggen dat een alleengaande minder betrokken is bij het gemeenteleven.’ Van Bennekom bekent dat dat anders was toen hij rond de dertig was. ‘Toen stapte ik nu eens binnen bij de gereformeerde gemeente in Utrecht, dan weer bij het ci-

de waarheidsvriend

typastoraat in de domstad. Maar het is beter voor een gemeente te kiezen, dat geeft lijn in je leven.’

jaloers op u, voor u is de gemeente een heerlijk warme jas.’

In bed blijven Anja denkt dat ze niet méér met de gemeente verbonden is dan een gehuwd gemeentelid. ‘Als je alleen bent, kun je inderdaad misschien alles bijwonen, maar het kan ook een rem of drempel zijn. Een partner of gezin heeft een sturende en corrigerende werking. Als ik op zondagmorgen denk dat ik wel in

Cijfer 8 of 9 Als je alleen bent, moet je harder werken om bij de gemeente te horen, denkt Anja. ‘Als je een keer niet naar de kerk gaat, mis je meteen alles. Daar ligt een taak voor de kerkelijke gemeente. Onze gemeente wordt groter, dus je wordt minder snel gemist. De sociale controle in positieve zin is minder. Een gemeente is als een huisgezin,

bed kan blijven, zegt niemand tegen me: waar ben je mee bezig. En niemand belt om 12 uur: je was niet in de dienst. Als ik het in mijn gemeente niet naar mijn zin heb, zal ik niet gaan zwerven. Toch ben ik kerkelijk gezien momenteel wel dolende. Ik voel me thuis onder de prediking, maar minder in het kerkelijk huisgezin, omdat ik ben teleurgesteld door bepaalde ervaringen. Buiten de zondag geven mijn vriendenkring en een zaterdagse cursus me momenteel geestelijk voedsel.’ Van Bennekom: ‘Het kan zijn dat je nog niet op de juiste plaats bent. Het karakter van een gemeente moet bij je passen.’ Anja denkt niet dat dat de oplossing is. ‘Ik ben wel

daar hoor je bij; als je ziek bent, wordt er voor je gezorgd. Maar toen ik na het overlijden van mijn moeder twee maanden thuis zat, waren mijn kerkelijke broers en zussen er niet. Waarom niet?’ Van Bennekom heeft die ervaring niet. ‘In Gorinchem is een behoorlijk hechte samenwerking, gemeenteleden kijken echt naar elkaar om. Is iemand ziek, dan krijgt hij kaartjes, een telefoontje of eventueel bezoek. Bijzonderheden zijn in de weekbrief te lezen. Ik kreeg praktische hulp toen dat nodig was. Tegelijk is het waar dat elk mens ten diepste altijd zichzelf zoekt. Als het erop aankomt sta je er alleen voor.’ Anja: ‘Is er na het overlijden van

26 april 2012

‘Zou de dominee de moeite willen nemen om over ongehuwd zijn te preken?’ vraagt Arie van Bennekom (l.) zich af. Hij is net als Anja de Jong niet getrouwd.

>>

7

‘Samen Verder’ sinds 1986

Zoekt u een chr. partner? Vraag dan de gratis brochure aan bij: Samen Verder Postbus 46 9290 AA Kollum T 088 - 1303400 (lokaal tarief )

Al meer dan 25 jaar ervaring in bemiddeling www.samen-verder.nl

uw moeder extra contact geweest?’ Van Bennekom: ‘Er is gebeden, mijn naam is in de weekbrief genoemd. Ik heb kaarten gekregen, ook een heel persoonlijke brief. Ik vind dat er intensief is meegeleefd, dat was heel goed. Als ik nu op de zang ben, merk ik dat mensen wat aardiger en behulpzamer zijn. De aandacht in de gemeente krijgt van mij het cijfer 8 of 9. Tegelijk mag je ook zelfstandigheid van mensen verwachten.’ Anja: ‘De kerkenraad zegt inderdaad dat je het moet aangeven als je het ergens moeilijk mee hebt. Zo werkt het in de praktijk niet. Als je depressief bent, bel je niet.’ Preken Anja denkt dat in 95 van de 100 preken het gezin het uitgangspunt is. ‘Is het raar dat ik tijdens een serie

van vijf preken over het huwelijk afhaak? In de Bijbel is het gezin toch ook niet zo dominant? Paulus prijst zelfs het ongehuwd zijn. Je hebt niet alleen singles, maar ook nog weduwen, weduwnaren en gescheiden mensen. Kent een predikant hen niet? Er wordt een enkele keer gebeden voor wie alleen is, meestal bij een doopdienst. Maar is dat niet wat plichtmatig? Voor gezinnen is er veel aandacht: als een baby wordt geboren, bij een doopdienst, het 25-jarig huwelijk, het 40-jarig huwelijk. Hallo, wij zijn er ook nog, denk ik dan. Wanneer wordt voor ons gebeden? Je zou denken dat dat moet veranderen als je kijkt naar de steeds groter wordende groep alleengaanden. Waarom geen serie preken over ongehuwd zijn?’ Van Bennekom zou over dat thema

wel een preek willen horen. Aarzelend: ‘Zou de dominee die moeite willen nemen? Hij kijkt natuurlijk naar de samenstelling van de gemeente. Ik voel me niet vergeten in een preek. Ik word wel eens vermaand, vooral geestelijk. Een serie preken over het huwelijk is tot opbouw van de gezinnen, ik zou daar toch echt naartoe gaan. Ik voel me niet zo alleengaand. Je wordt als mens aangesproken, niet als man of vrouw, niet als gehuwd en ongehuwd.’ Anja: ‘Ik ben niet zielig, dus ik wil niet in een zielig hokje geduwd worden. Mij valt wel op dat de maatschappij meer is ingesteld op singles dan de kerk. Toegegeven, onze gemeente is begonnen met een alleengaandenmaaltijd, maar daar zitten vooral 70+’ers.’

Tineke van der Waal

Protestanten nemen Paulus niet serieus

O

Ds. L.W. Smelt is hervormd predikant te Bodegraven.

p verjaardagsvisites en familiefeestjes werd en wordt het regelmatig aan jongeren gevraagd: ‘En, heb je al verkering?’ Ben je 20+ dan loop je vaker de kans die vraag te krijgen. En als je 30+ bent, durven ze het minder gauw rechtstreeks aan je te vragen. Wellicht omdat ze het ‘zielig’ voor je vinden dat je nog geen relatie hebt. Of er wordt uitgeseind: ‘Maak er haast mee, want stel dat je overschiet.’ Meeste gezag Eerlijk gezegd heb ik wel eens enigszins geërgerd opgemerkt: ‘Jullie denken dat trouwen goed is voor hen, maar houden jullie er rekening mee dat de apostel Paulus eerlijk zegt tegen ongehuwden en weduwen: ‘Het is goed voor hen, als zij blijven zoals ik.’’ Paulus zegt namelijk het tegenovergestelde van wat wij doorgaands zeggen. Wij zeggen: ‘Het is goed voor hen dat ze trouwen’ en Paulus zegt: ‘Het is goed voor hen dat ze niet trouwen.’ Wie legt het meeste gezag in de schaal? In christelijke kring moet

de waarheidsvriend

dat toch helder zijn. Juist wij protestanten, die de Bijbel als hoogste gezagsinstantie accepteren, zouden het veel serieuzer moeten nemen dat Jeremia, Johannes de Doper, Jezus en Paulus single zijn gebleven. Ik schreef in het boek Een voortreffelijk werk (uitg. IZB) in het hoofdstuk over pastoraat rond relaties dat het hoog tijd wordt ‘dat die bijbelgedeelten aan het Woord komen, waarin het huwelijk omwille van het Koninkrijk Gods wordt gerelativeerd (Mat.19: 12; 1 Kor.7:1,8,32). Theologisch zwaargewicht Paulus wordt hierin opeens vaak de mond gesnoerd.’ Niet altijd vrijwillig Wat ik ook geleerd heb, is dat lang niet alle singles happy singles for Jesus zijn. Lang niet iedere ongehuwde is vrijwillig ongehuwd gebleven. Lang niet ieder is het gegeven (!) om ter wille van het Koninkrijk van God – waar niet wordt gehuwd (Mat.22:30), omdat een liefde tot allen de hoogste aardse liefde van een man en vrouw daar overstijgt – af te zien van het huwelijk.

Maar misschien komt dit ook wel omdat predikanten er zelden of nooit in positieve zin over preken. Daarbij komt dat de rooms-katholieke opvatting over het celibaat alleen maar negatief wordt beoordeeld. Wie zegt het? ‘Het is goed voor hen…’ Het maakt veel uit wie dat zegt. Als Paulus het zegt – akkoord. Maar een getrouwde ambtsdrager of dito familielid? Ik stel voor: laat hierover alleen iets gezegd worden door vrouwen (zij in dit geval voorop, omdat zij in de meerderheid zijn) en mannen die zelf al of niet vrijwillig single zijn. Aan getrouwden de taak om de bijbelteksten die gaan over het ongehuwd blijven meer serieus te nemen. Om singles meer te integreren in de gezinnen van de gemeente en met hen naar mogelijkheden te zoeken om ontmoetingsplaatsen te creëren, onder andere om met elkaar de oorzaken van niet of later trouwen te analyseren.

L.W. Smelt

26 april 2012

9

Gehuwd of niet: zelfbeheersing is noodzakelijk

Seksuele gevoelens Welke plaats mag seksualiteit innemen in het leven van een ongehuwde? Voor gehuwden is seksualiteit iets vanzelfsprekends. Ze beseffen nauwelijks dat seksualiteit een probleem kan zijn voor wie haar missen. Ongehuwden hebben óók seksuele verlangens. Mogen ze daar nog iets mee doen of niet?

I

Drs. N.C. van der Voet uit Veenendaal is docent hbo-theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede.

n christelijke kring is er toch altijd nog een zekere schaamte om hierover te praten. Welke pastor stelt, als hij met iemand spreekt die het alleen zijn moeilijk vindt, uit zichzelf de vraag: hoe ga jij om met je seksualiteit? Welk alleenstaand gemeentelid voelt zich zo veilig bij zijn of haar pastor om dit thema spontaan aan de orde te stellen? Ieder mens verlangt naar intimiteit, aanraking, een knuffel. Ze hebben ook seksuele gevoelens en de behoefte om die te uiten. Daar is niets mis mee. God heeft dat Zelf aan ieder van ons gegeven. In onze samenleving worden onze lichamelijke behoeften wel erg aangewakkerd. Dat is zo met eten en drinken maar ook met seksualiteit. Paulus zei het trouwens ook al van zijn tijd: de mensen maken van hun buik hun god (Filip.3:19).

Kruis of keus

Overal is erotiek en seksualiteit te zien, te horen en te beleven. Dat maakt het voor alleenstaanden niet altijd makkelijk. Wie zijn lichamelijke behoeften probeert te beheersen zou zichzelf ontkennen. Wat dit betreft geldt: alleenstaanden, laat je niet gek maken. Als je goed voor je eigen lichaam zorgt, soms een arm om je schouder voelt van een lief familielid of een lieve vriend(in) en verder geen seksualiteit hebt, valt daar prima mee te leven. De ene mens heeft het met dat laatste dan moeilijker dan de andere, maar blijf alsjeblieft nuchter. Als alleenstaande zonder seksuele activiteiten ben je nog steeds volwaardig mens en kun je een gelukkig leven hebben. Dat geldt óók voor homofiele alleenstaanden, al besef ik dat die nog een paar vragen extra hebben. Extra vragen hebben ook de gehandicapte alleenstaanden. Afspiegeling De Bijbel leert ons dat seksualiteit bedoeld is voor de man-vrouwrelatie in het huwelijk. Alleen deze seksualiteit is een afspiegeling van de relatie van Christus en de gemeente (Ef.5:32). Dat heeft consequenties voor gehuwden. Ook zij kunnen niet zomaar raak leven op seksueel gebied. Seksualiteit is

Er zijn mensen die het alleen zijn het dragen van een kruis vinden. Er zijn er ook die bewust kiezen voor de ongehuwde staat en seksuele onthouding. Ongehuwde geestelijken en anderen met een sterk roepingsbesef zetten al hun energie in voor de taak die zij van God ontvangen hebben. Het ontbreken van de partner en het missen van de seksuele genieting zijn geen rem op hun functioneren, maar een extra stimulans zich volledig over te geven in dienst van God en de naaste. Deze mensen zijn soms een levend protest tegen de overdaad en begeerten van de samenleving en de overdreven waarde die onze cultuur aan de seksualiteit toekent. Slechts weinig mensen kiezen zelf voor een ongehuwd leven en in het verlengde daarvan voor seksuele onthouding. Veel meer mensen kiezen voor seksuele onthouding, nadat ze tegen wil en dank ongehuwd gebleven zijn, of weer ongehuwd geworden zijn. Ook zij kunnen hun onthouding van seksualiteit beleven in gehoorzaamheid aan Christus. De zelfbeheersing lukt misschien niet altijd. Er zijn zonden en tekortkomingen. Mét David kan iedereen God om de vernieuwing van zijn binnenste en om een rein hart en een standvastige geest bidden (Ps.51).

10

de waarheidsvriend

uitdrukking van oprechte liefde en verlangen naar kinderen. Dat heeft ook consequenties voor alleenstaanden. Alleenstaanden moeten zich nog meer beheersen dan gehuwden. Er is geen ruimte voor losse seksuele contacten of prostitutie. Kijken naar porno mag ook niet, want dat is hetzelfde als overspel plegen. De begeerte slaat op hol en maakt de ander tot plat voorwerp van lust. Daartegen waarschuwt Jezus (Matt.5:28). Eigen behoeften Hoe zit het met zelfbevrediging? Mogen alleenstaanden zelf aan hun eigen seksuele behoeften tegemoet komen? Als we de onderzoeken mogen geloven, doen veel mensen aan zelfbevrediging, gehuwd en ongehuwd, jongeren en ouderen, mannen en vrouwen. De piek zal wel liggen bij de ongehuwde jonge mannen, van wie misschien wel bijna honderd procent masturbeert. Mag het? Het antwoord op deze vraag hangt ervan af aan wie je haar stelt. Als je de vraag aan de Bijbel stelt, komt er helemaal geen antwoord. Veel seksuele en andere zonden worden in de Bijbel genoemd en afgewezen. Zelfbevrediging wordt nergens vermeld. Stel de vraag aan opvoedkundigen, medici en dominees vanaf 1650 tot 1950 en je zult horen dat zelfbevrediging een schadelijke ziekte is. Iemand die het doet, gaat lichamelijk en psychisch te gronde. Met een misplaatst beroep op Genesis 38:10 – een tekst over Onan die zijn tweede vrouw geen kind wil geven – wordt er gedreigd met straf van God. Stel de vraag aan moderne psychologen en zij zeggen: zelfbevrediging is zichzelf met behulp van het eigen lichaam ontspanning, geborgenheid, troost en een gevoel van

26 april 2012

eigenwaarde geven. Slechts wanneer iemand in staat is zichzelf tederheid te geven, kan hij in een relatie ook anderen iets geven. Uitlaatklep Wat zal ik er dan van zeggen? Zelfbevrediging is geen zonde. Als ik dat zeg, ben ik wijzer dan de Bijbel. Schuldgevoelens over zelfbevrediging zijn niet nodig. De angst dat er lichamelijk of psychisch iets mis is met je, is onterecht. Ik begrijp het als sommige alleenstaanden af en toe masturbatie gebruiken als een uitlaatklep voor hun seksuele gevoelens of spanning. Ik neem echter de juichkreten van de moderne psychologie niet over. Seksualiteit is een gave van God die de duivel maar wat graag misvormt. Zelfbevrediging – het woord zegt het al – is gericht op jezelf en dat bevredigt toch niet echt. Soms versterkt masturbatie alleen maar het gevoel van eenzaamheid. Seksualiteit is door de Heere voor twéé mensen bedoeld en daarop moet een mens zich richten (1 Kor.7:9). Ik geloof ook niet dat wie

Handreiking

• Zorg goed voor je lichaam: denk aan voeding, rust, kleding. Blijf er aantrekkelijk uitzien en geniet daarvan. • Voel je niet schuldig over je seksuele gevoelens en verlangens. Zelfbeheersing is niet het ontkennen of onderdrukken daarvan maar er wijs mee omgaan. • Denk nooit over je eigen seksualiteit in termen van ‘het gebeurt’. Hét gebeurt niet. Jij maakt eigen keuzes waarvoor je verantwoordelijk bent. Jij doet iets of jij doet iets niet. Je bidt om Gods leiding daarbij. • Vecht niet tégen jezelf en je eigen lichaam. Dat gevecht win je niet. Je wordt er misschien wel depressief van. Dat zeg ik ook tegen mensen met homofiele gevoelens. Wees blij met je eigen lichaam. Wees met jouw lichamelijke gevoelens navolger van God als geliefd kind (Ef.5:1). Strijd een pósitieve strijd. • Praat over dit thema met andere alleenstaanden. Je kunt opvattingen en gevoelens delen. Je kunt elkaar steunen.

de waarheidsvriend

zichzelf bevredigt, geschikter is voor een seksuele relatie met een ander, integendeel. Het gevaar bestaat dat seksualiteit in het huwelijk dan ook zelfbevrediging blijft. Dan is zij geen uitdrukking van echte liefde. Oerkracht Seksualiteit is een oerkracht in een mens. Alleenstaanden (en gehuwden!) die zichzelf bevredigen, maken soms iets in zichzelf los dat bijna niet meer te beheersen is. Zelfbevrediging kan tot een seksverslaving worden. Gekoppeld aan allerlei zondige fantasieën en mogelijk andere seksuele praktijken, loopt een en ander uit de hand. Dan zijn schuldgevoelens wel terecht, hoewel de masturbatie dan nog niet het eigenlijke probleem is. Dat is een onvervulde leegte in het leven of een emotionele schade die men heeft opgelopen of vragen bij de eigen seksuele geaardheid. Dan heeft iemand daarover gesprekken nodig met goede vrienden, een pastor of hulpverlener. Zelfbeheersing Zowel voor gehuwden als voor singles is zelfbeheersing noodzakelijk op seksueel gebied. Zelfbeheersing, matigheid of onthouding is een christelijke deugd. Galaten 5:22 noemt die als vrucht van de Geest. Onthouding kan slaan op algehele matigheid, die bijvoorbeeld sportmensen betrachten om goed te kunnen presteren (1 Kor.9: 25). De onthouding in Galaten 5:22 slaat vooral op de matigheid in eten en drinken (5:21). 1 Korinthe 7:9 spreekt over onthouding in de seksuele betekenis. ‘Maar als zij zich niet kunnen beheersen, laten zij dan trouwen.’ Wie gelooft en zich laat leiden door de Heilige Geest, kent matigheid en zelfbeheersing, zo nodig zelfs onthouding. Hij geeft zich niet gedachteloos over aan zijn verlangens naar rijkdom, gemak, eten, drinken, seksualiteit, feestvieren, macht en succes. De Bijbel vraagt geen zelfbeheersing om de gelovige het genieten te ontnemen. Integendeel, de matigheid is juist nodig om echt te kunnen genieten.

N.C. van der Voet

De Waarheidsvriend officieel orgaan van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk Hoofdbestuur ds. H.J. Lam, Ridderkerk, 1e voorzitter; dr. M. van Campen, Ede, 2e voorzitter; ds. M.A. Kuijt, Huizen, secretaris; A.H. Teeuwissen, Huizen, penningmeester; ds. J.A. van den Berg, IJsselmuiden; dr. P.F. Bouter, Bodegraven; A.D. Drost, Werkendam; ds. C. van Duijn, Gouda; ds. C.H. Hogendoorn, Oud-Beijerland; mr. G. Holdijk, Uddel; ds. A.J. Mensink, Krimpen aan den IJssel; ds. P.H. van Trigt, Hoevelaken; ds. J.A.W. Verhoeven, Leerdam; prof. dr. M.J. de Vries, Papendrecht.

Redactie drs. P.J. Vergunst (hoofdredacteur); drs. B.C.Ph. van der Waal-Goudriaan (eindredacteur); ds. C.H. Hogendoorn; mr. G. Holdijk; dr. W. Verboom

Algemeen secretariaat en redactie drs. P.J. Vergunst bureau: Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn, tel. 055-5766660; Fax 055-5767707. Werkkamer thuis: tel. 055-5789132. E-mail: [email protected] www.gereformeerdebond.nl

Voorlichter H. Geluk, tel. 0184-612632; E-mail: [email protected]

Ledenadministratie Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn, tel. 055-5766660.

Advertenties Voor alle plaatsingen en informatie (uitgezonderd rouw­advertenties): Gert Verweij, tel. 06-50448359. Advertenties worden aangenomen tot tien dagen voor verschijning; mailen naar [email protected] of verzenden naar A.J. de Graaffstraat 1, 3245 XA Sommelsdijk. Voor advertentiemogelijkheden en tarieven zie ook www.dewaarheidsvriend.nl

Abonnementenadministratie Voor nieuwe abonnees, adreswijzigingen enz. liefst schriftelijk: Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn. Prijs € 47,- per jaar. Losse nummers € 0,95 p. st. plus verzendkosten. Bezorgklachten: tel. 055-5766660. Voor een nieuwe jaargang kan slechts voor 1 december worden opgezegd.

Productie Opmaak ReproVinci BV, www.reprovinci.nl Druk Kon. BDU Grafisch Bedrijf BV

Gesproken editie Informatie en opgave: CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel. 0341-565499.

Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond (THGB) ‘Johannes Calvijn’ Directeur: dr. J. Hoek, e-mail: [email protected] Postbus 80, 6710 BB Ede, tel. school (CHE): 0318-696300, fax 0318-696396, www.thgb.tk

26 april 2012

11

Levensomstandigheid en -opgave gaan samen

Wanneer ben je compleet? De Heere God verbindt in Zijn wijsheid levensomstandigheden en levensopgave met elkaar. Daar ben ik gaandeweg achter gekomen. Wij hebben de neiging om die twee om te draaien.

H

Drs. E.J. van Dijk is directeur van de Evangelische Hogeschool te Amersfoort.

et gebeurt mij meerdere keren dat ik in gesprek raak met een jongere met een homofiele geaardheid. Al gauw gaat het dan vooral over wat hij of zij zal moeten missen in het leven. Meestal komt dan ter sprake dat genieten van seksualiteit niet aan de orde kan zijn terwijl de verlangens er wel zijn en dat hij of zij alleen, eenzaam door het leven zal moeten. Dat klinkt sneu, verdrietig en misschien zelfs wel zielig. Als ik dan inbreng dat ik mij ook moet onthouden van seksualiteit en ook elke avond alleen thuiskom, zie ik meestal een verbaasde blik. Nooit over nagedacht. Stiekemweg vermoed ik vaak dat de ander dan ook nog denkt dat ik eigenlijk helemaal niet zielig en stakkerig ben. Hoe kan dat? Speciale gave Sommige mensen denken (of ervaren!) dat je als alleengaande of single – welke woord je ook gebruikt, ik vind het eigenlijk allemaal niets – niet compleet bent. Dit moet een absolute misvatting zijn. Je bent naar mijn overtuiging pas compleet als je iets te geven hebt aan een ander. Pas als je zelf iemand bent, heb je ook iets te bieden, in welke verhoudingen en soorten relaties dan ook. Het is onwijs om te stellen dat een alleenstaande niet compleet is of zelfs niet tot zijn bestemming kan komen. Daar geloof ik helemaal niets van en mijn eigen ervaring

12

de waarheidsvriend

laat juist het tegenovergestelde zien. Volgens Jezus Zelf is er niets mis met het leven als alleenstaande. Hij noemt het zelfs iets wat je gegeven wordt (Mat.19:11). Natuurlijk niet aan iedereen, maar aan een enkeling. Paulus noemt het bovendien een geschenk dat aanspoort tot onberispelijk gedrag en onverminderde toewijding aan God (1 Kor.7:35). Dat lijkt erop te duiden dat we alleenstaande christenen niet moeten zien als mensen die geestelijk niet volwaardig zijn, maar juist als mensen met een speciale gave en opdracht. Eenzaam Misschien moet ik het nog wat scherper stellen. Pas als we de eenzaamheid durven te omarmen, zijn we geschikt voor functioneren in een gemeenschap, van welke aard dan ook. Laat ik dat mogen uitleggen. Solitude, het Engelse woord voor ‘eenzaamheid’, komt van solus, een Latijns woord dat ‘alleen’ betekent. Eenzaamheid heeft dus alles te maken met alleen zijn. De meeste mensen hebben daar een negatieve associatie bij. Zoiets als: je alleen en verlaten voelen, nergens echt bij horen. Maar bij eenzaamheid gaat het erom hoe wij omgaan met ons alleen zijn. Ieder mens is dat namelijk, aange-

zien er niemand is zoals jij. In de diepste zin van het woord is ieder mens alleen. Omdat je nu eenmaal anders bent dan alle anderen ben je tot op zeker hoogte van hen afgescheiden. Veel mensen proberen die afgescheidenheid te doorbreken omdat het voelt als ‘alleen en verlaten zijn’. Ze willen weg uit die negatieve eenzaamheid en de pijn die deze veroorzaakt. Dus moeten ze op zoek naar iets dat die pijn kan wegnemen. Dat kan van alles zijn; vermaak, geld, een relatie, seks, macht, hard werken enzovoort. Maar het is investeren in een bodemloze put. Het brengt hen niet bij waar zij naar op zoek zijn. Sterker nog, ze lopen het grote risico dat hun verlangens hun god worden waardoor ze uiteindelijk een veeleisende houding aannemen. Gat in ons hart Blaise Pascal zei het ooit zo: ‘We zijn allemaal geschapen met een gat in ons hart en dat gat heeft de vorm van God. Wij proberen op alle mogelijke manieren dat gat te vullen, maar de enige die dat gat weet te dichten is God.’ We vinden onze bestemming pas echt in een relatie met Hem. Larry Crabb noemt dat de vervulling van het allerbelangrijkste verlangen dat God Zelf in ons gelegd

Danken voor ongetrouwde mensen Bij [mijn seculiere vrienden en kennissen] krijg ik nooit de kriebels over goedbedoelde, lieve pogingen om mij [als ongehuwde] erbij te betrekken, want die zijn er niet. Ik word beoordeeld naar wie ik ben en wat ik presteer. Ik voel mij voor vol aangezien, gewoon geaccepteerd. De kerkelijke gemeente is erg huwelijk-georiënteerd. Als alleenstaanden al benoemd worden in het gebed, zitten we bij wijze van spreken ingeblikt tussen de voorbeden voor demente bejaarden en de gehandicapte medemens en wordt er vooral melding gemaakt van wat wij allemaal missen. (…) Ik zou graag willen dat er eens gedankt werd voor ongetrouwde mensen in de gemeente, voor de kansen die zij hebben. Henrike van Beek (pseudoniem) in De Wekker van 3 maart 2012

26 april 2012

heeft; het verlangen naar Hem. Ons hart hunkert naar liefde, totdat Gods liefde werkelijkheid voor ons wordt. Ieder mens verlangt ernaar lief te hebben en bemind te worden. Thuisbasis Bepalend voor je zelfbeeld en je identiteit als christen, is dat Jezus je Heere is. Dat staat voor een levenshouding. Je wilt bij Hem horen, Hem gehoorzamen, je aan Hem toevertrouwen. Als je zegt: Jezus is Heer, zeg je meteen ook: ik ben het niet en geen enkel ander mens. Wat is bepalend voor wie je bent? Dat Jezus de Heere van je leven is! Niemand kan dat zeggen dan door de Heilige Geest. Het is een identiteit die je niet verworven hebt of waar je recht op hebt. Nee, het is een identiteit die je gekregen hebt. Door de Heilige Geest. Dat is een bron van grote blijdschap, maar ook een fundament dat onuitwisbaar is. Je bent wie je bent omdat God iets aan jou geeft. Aan jou en niemand anders. Dat maakt je uniek en bijzonder. Jij hebt dingen in huis die niemand anders zo heeft in dezelfde samenstelling. Je identiteit is dus niet iets dat je van buitenaf aan jezelf moet toevoegen of opleggen, maar als een kern die van binnenuit komt. Jezus is mijn Heere. Vervolgens nodigt God ons uit om iets moois met die identiteit te doen. Verschil uit te maken in deze wereld. Een passie en gedrevenheid te tonen om Jezus te vertegenwoordigen op de plaatsen waar God je stelt in deze wereld en in de relaties die Hij aan je toevertrouwt. Wijsheid Om maar eens voor mijzelf te spreken: ik vind het geweldig dat God mij een taak geeft om iets te betekenen voor jongeren. Direct, door middel van alle contacten die ik met hen mag hebben, en meer indirect als ik meer met de beleidsmatige en visionaire aspecten hiervan bezig ben. Ik zou het nooit met de intensiteit die ik nu betracht kunnen doen als ik hiernaast ook

de waarheidsvriend

nog een gezin zou moeten onderhouden. De les die ik hieruit geleerd heb, is dat de Heere God in Zijn wijsheid levensomstandigheden en levensopgave met elkaar verbindt. Maar wij hebben de neiging om dat om te draaien. We gaan eerst filosoferen over de levensomstandigheden die ons wel prettig lijken. We gaan soms ook wel zover om ons uiterste best te doen die omstandigheden ze goed mogelijk zelf te realiseren en in de hand te houden om vervolgens bij wijze van spreken de goedkeuring van de Heere God te vragen en inzicht in de volgende stap: wat heeft Hij verder nog te doen voor ons? Dat is ongeestelijk. Allereerst zal ik moeten toegeven dat ik zelf niet de regie kan houden over de levensomstandigheden. Die liggen echt in Gods hand. En ten tweede vraagt God vooral naar mijn verlangen om tot Zijn bestemming te komen. Groot voorbeeld Paulus is een groot voorbeeld voor mij. Zoals hij in alles zijn levensopgave centraal stelt ondanks de geweldige tegenslagen en moeiten die hij ondervond en ook ondanks zijn alleengaan. Elke keer weer zoekt hij de genade als uitgangspunt voor de taak die hij heeft in het leven en voor de levensomstandigheden waarmee hij te maken heeft. En dan komt hij tot uitspraken als: ‘maar ik heb alles ontvangen en ik heb overvloed’ en: ‘ik heb geleerd tevreden te zijn met wat ik heb’. Of: ‘alles werkt mede ten goede voor wie gelooft’. En deze natuurlijk: ‘ik vermag alle dingen in Hem die mij kracht geeft.’ Recent heb ik nog met onze studenten hierover gefilosofeerd en uitgesproken dat de kracht onder en in ons altijd groter is dan de moeilijkheid voor ons. Is dat altijd makkelijk en een recept dat altijd direct werkt? Natuurlijk niet. Ik baal er ook wel eens van als ik na een spannende en vermoeiende dag weer alleen thuis kom en daar letterlijk en figuurlijk het licht

moet ontsteken en dat er dan nooit eens iemand is die zegt: ‘ga jij maar rustig en ontspannen zitten dan zal ik iets lekkers voor je inschenken.’ En wat had ik het geweldig gevonden moeder te mogen zijn. Enzovoort. Maar als ik mij fixeer op wat ik mis, word ik een zuur, ontevreden en bitter mens. Als ik mij uitstrek naar wat ik wél ontvang en naar de ongelooflijke gedachte dat God mij waardig acht een vertegenwoordiger van Hem te zijn op deze aarde, zie ik het allemaal helemaal anders. Dan ben ik een geweldig dankbaar mens. Ik ben zó blij dat dit de grondtoon van mijn bestaan mag zijn.

Paulus is voor mij als alleengaande een groot voorbeeld.

E.J. van Dijk

26 april 2012

13

Voorpublicatie uit ‘Single in de kerk’

De mythe van ‘de Ware’ Aukelien van Abbema uit Amsterdam is psycholoog en organiseert seminars over single zijn. Volgende maand komt ze met het boek ‘Single in de kerk. De mythes en de mogelijkheden’ , waarin ze onder andere verklaart dat ‘Zoek de ware en je zult hem vinden’ een mythe is. Een voorpublicatie uit het boek.

E

Aukelien van Abbema is auteur van ‘Single in de kerk. De mythes en de mogelijkheden’. Het boek verschijnt in mei bij uitgeverij Ark Media in Amsterdam en kost € 13,95.

r zijn mensen die beweren dat God de ware bij hen aan zal laten bellen als Hij dat wil. Omdat Hij dat kan. Begrijp me goed; ik geloof in Gods leiding. Ik geloof ook dat Hij inderdaad mijn toekomstige partner kan laten aanbellen. Alleen, hoeveel fantastische mensen bellen er gemiddeld bij jou aan? Hoeveel nieuwe vrienden heb je ontmoet doordat ze aanbelden? Hoeveel banen zijn er op je pad gekomen doordat iemand op de stoep stond? Bij mij belt alleen de postbode aan als hij een pakketje heeft of mijn Marokkaanse glazenwasser als hij zijn geld komt innen. Beiden zijn prima kerels, maar ik zou persoonlijk liever niet met één van beiden trouwen. (…) Hollywood Onze verwachtingen worden sterk gekleurd door Hollywood. Zeker de verwachtingen van vrouwen hebben hier onbewust door te lijden. We verwachten dat het huwelijk een eindeloze zee van geluk wordt, van altijd precies begrepen worden. We verwachten de ware te ontmoeten. In de cursus die we geven in Crossroads nodigen we elke keer een stel uit om tien ‘Marriage Myths’ te ‘busten’(naar het idee van het programma Mythbusters van National Geographic). Tien mythes over het huwelijk worden ontkracht. Het gaat dan om zaken als ‘Ik zal altijd verliefd blij-

14

de waarheidsvriend

ven’, ‘Als ik getrouwd ben begint mijn leven pas echt’ of ‘Mijn partner zal me compleet maken’. Anderhalf uur lang hangen vijftig singles aan de lippen van dit echtpaar. Er gaat vaak een wereld voor ze open. Liefde is iets, denken we vaak, met violen en vogels die spontaan gaan zingen en een gelukzalig gevoel van dat je het gewoon ‘weet’. Zo is het in de film, zo moet het dus zijn. En verliefdheid is een harde eis en voorwaarde voor deze liefde. En dat terwijl verliefdheid een chemische ‘staat van zijn’ is die per definitie eindig is. Dat wat wij in films ware liefde noemen, is in feite vooral lust en chemie. (…) Stop met zoeken ‘De Ware’ bestaat niet. Zo beginnen we de cursussen en workshops die we geven op dit gebied. Vergeet het maar. Stop met zoeken naar de ware, want je gaat niet vinden. Er is maar één Ware, en dat is Jezus. Dat is de enige die je altijd perfect aanvoelt, die je altijd begrijpt en die onder alle omstandigheden onvoorwaardelijk van je houdt. Van

een ander mens op deze aardbol mag en kan je dat niet verwachten. Want je voelt jezelf niet altijd perfect aan, je begrijpt jezelf niet altijd en je houdt zeker niet altijd van jezelf. Stoppen met zoeken naar ‘De Ware’ kan enorm veel lucht geven. Want als de perfecte partner niet bestaat zijn er opeens veel meer opties. Natuurlijk mag je zoeken naar een match, naar overeenkomsten, naar iemand met wie je het goed kan vinden. Maar perfect hoeft die match nooit te zijn. Keller zegt in zijn boek The Meaning of Marriage: ‘Zorg allereerst dat je vrienden bent. Vriendschap is de beste basis van een huwelijk. Een diep gewortelde vriendschap kan de liefde blijven voeden.’ Werken aan je relatie In een Amerikaanse versie van Psychologie Magazine las ik dat de New Yorkse psychotherapeut Ken Page zegt: ‘We hebben een binair model gekregen, goed of fout, accepteren of vertrekken. We hebben geen gereedschap meer om te werken aan relaties, om ze beter te maken, om eraan te sleutelen’. Dat is waarom we blijven zoeken naar de ware. Als je verwacht dat het meteen goed moet zitten tussen jou en je partner, dan kan je maar beter zorgen dat je een zo goed mogelijke partner vindt. Als je daarentegen weet dat er aan een relatie altijd gewerkt kan worden, en dat je juist in een huwelijk dichter naar elkaar toe kan groeien is die noodzaak op zoek te gaan naar ‘De Ware’ minder groot. In mijn praktijk (als psycholoog, red.) zie ik veel echtparen met huwelijksproblemen. Vaak gaan deze problemen over precies hetzelfde onderwerp. Verwachtingen. Mijn partner is niet zoals ik verwacht had. Hij of zij voldoet niet aan het

26 april 2012

column ideaalplaatje dat ik had. Hij of zij voelt mij niet perfect aan, begrijpt mij niet altijd en soms vind ik hem of haar niet eens leuk. Welkom in de gebroken wereld! Ga niet wachten tot de ander je haarfijn aanvoelt, maar leer verwoorden wat je nodig hebt, zo zeg ik en elke therapeut met mij. Ga tegenover elkaar zitten en praat eens echt met elkaar. Leg uit hoe iets voor jou voelt, hoe iets op jou overkomt en hoe jij iets ervaart tot de ander het begrijpt, en vice versa. En vertel van daaruit wat je nodig hebt. Handig Dat is een enorme kunst, die veel oefening vraagt. Word niet boos op elkaar als de ander zijn verwachtingen of teleurstellingen vertelt. Het is geen verwijt dat je iets fout hebt gedaan. Je hoeft jezelf niet te verdedigen. Ja, je intenties waren goed. Maar ook met goede intenties kun je elkaar wel pijn of verdriet doen. De mannen adviseer ik wel eens: Soms is het handig te zeggen dat je het begrijpt, ondanks dat je er niks van begrijpt. Vrouwen en mannen verschillen nu eenmaal van elkaar. En een vrouw wil nu eenmaal graag horen dat je begrijpt wat ze bedoelt. Voor haar is dat een erkenning van haar gevoel. Date Singles die daten met de verwachting iemand te gaan vinden die hen ‘vanzelf ’ begrijpt komen bedrogen uit. Wat ze mogen leren is al in het proces van daten te leren verwoorden wat ze voelen en wat ze nodig hebben. Laatst wilde iemand met een vriendin van mij daten. De man in kwestie leeft naar eigen zeggen ‘bij de dag’. Dientengevolge kon hij mijn vriendin op dinsdag niet vertellen hoe laat zij op zaterdag konden afspreken. Prima, maar mijn vriendin houdt van controle en heeft iemand nodig die meer ‘bij de week’ leeft. Iemand die wel duidelijkheid kan verschaffen over hoe laat en waar ze afspreken, en niet nog op de dag zelf. Zo flexibel is zij niet. Ook prima. Maar die behoefte had ze niet gecommuniceerd, waardoor hij er niet aan tegemoet kon komen. Dus op de dag zelf, zei ze de date maar af. Ze had geen zin te wachten tot hij klaar was voor meer duidelijkheid, maar feitelijk kon ze hem dat niet kwalijk nemen. In daten kun je je relatievaardigheden oefenen. Zo is daten zelden verloren tijd, ook als er geen ‘match’ blijkt te zijn. Je kunt investeren in je toekomstige huwelijk als je op die manier je dates in gaat. Want je leert communiceren met iemand van het andere geslacht en je leert te voelen en verwoorden wat je eigen behoeftes zijn in het proces.

Aukelien van Abbema

de waarheidsvriend

Regenboog

V

orige week zag ik ’m weer. Tussen zon en wolken door. Een prachtige regenboog. Teken van Gods trouw. Zichtbare liefde en geduld. Mijn gedachten gaan terug. Een jaar of tien geleden zaten we bij elkaar. Een groepje vrouwen uit verschillende Papendrechtse kerken. Ons was gevraagd of we leiding wilden geven aan een club voor kinderen van het asielzoekerscentrum (azc). Niemand van ons had kinderwerk- of onderNelleke Donk-de wijservaring. Ook wisten we ons niet speciaal ­Koning uit Papendrecht voor deze taak geroepen. Maar deze kinderen is moeder, betrokken bij missionair kinderwerk mogen niet weg uit Papendrecht voor ze hebben en verpleegkundige. gehoord Wie de Heere Jezus is. Daar waren we het over eens. Zo gingen we aan de slag. Heel eenvoudig. Zingen bij de gitaar en een gebed voor de kinderen. Dat ging nog wel. Maar de bijbelse boodschap doorgeven aan kinderen, hoe doe je dat eigenlijk? Van een centrale waarheid hadden we nog nooit gehoord. En een toepassing voor kinderen, moet dat ook? Als visueel hulpmiddel hadden we alleen de plaatjes uit de kinderbijbel.

Klappende kinderen: een regenboog boven het azc!

We begonnen in den beginne. En zo was al snel Noach aan de beurt. Het verhaal was zo verteld. Gewoon, de feiten zoals ze in de Bijbel staan. En een plaatje van de regenboog. De jongens en meisjes hebben zich ongetwijfeld kunnen uitleven op een mooie kleurplaat. Na een uurtje brachten we de kinderen weer terug. Gelukkig was het net even droog tussen de buien door. Een regenboog boven het azc! Juichende en klappende kinderen.

Telkens als die veelkleurige boog verschijnt denk ik er met ontroering aan terug. Wat een bevestiging en bemoediging was dat toen. Voor de kinderen en ook voor ons, beginnende clubjufs. De kinderen van toen zijn tieners en adolescenten. We zijn hen uit het oog verloren. Wat zal er van hen geworden zijn? Asiel gekregen? Terug naar hun vaderland? Tussen zon en wolken door zien ook zij de regenboog, waar ook ter wereld. We staan aan het begin van een nieuw openluchtclubseizoen. Andere kinderen, nieuwe lessen. Goede toepassingen, mooie programma’s. Over God, die trouw is en nooit laat varen het werk van Zijn handen.

Nelleke Donk

26 april 2012

15

Op de zondag na Pasen, 15 april 2012, is in de leeftijd van 79 jaar in Christus ontslapen de trouwe dienstknecht van de Heere

ds. Gerard van Leijen echtgenoot van Willemtje Hokke Ds. Van Leijen is op latere leeftijd theologie gaan studeren en is daarna, in 1978, in Wilnis als predikant bevestigd. Acht jaar heeft hij in onze gemeente mogen werken. In 1986 heeft hij afscheid genomen nadat hij een beroep van de hervormde gemeente te Otterlo had aangenomen. Vele jaren heeft hij onze gemeente met ijver, trouw, liefde en godsvrucht mogen dienen, in het diepe besef dat het niet om het ijveren van mensen gaat maar dat God Degene is die het doen zal. Wij blijven ons ds. Van Leijen herinneren als een beminnelijk en bewogen herder en leraar van onze gemeente. De kerkenraad wenst zijn vrouw en kinderen met hun gezinnen de kracht van Gods Geest toe om het verlies te dragen. Namens de kerkenraad van de hervormde gemeente te Wilnis, D.G. van Vliet, preses P. Veerman, predikant H. Palm, scriba

Gedenkt uw voorgangers, die u het Woord Gods gesproken hebben; en volgt hun geloof na, aanschouwende de uitkomst van hun wandeling. Hebreeën 13 : 7 Met ontroering heeft de kerkenraad van de hervormde gemeente te Otterlo kennisgenomen van het overlijden van onze oud-predikant

ds. G. van Leijen Met grote liefde en bewogenheid heeft ds. Van Leijen onze gemeente gediend van 8 juni 1986 tot zijn emeritaat op 1 mei 1994. Zijn arbeid is velen tot zegen geweest. Wij leven mee met zijn vrouw, kinderen, kleinkinderen en verdere familie. De Heere zij hen nabij met Zijn genade. Namens de kerkenraad, ds. P.B. Verspuij, preses B.H. Dirksen, scriba Otterlo, april 2012

In memoriam

ds. G. van Leijen (1932-2012) Op de opstandingsdag van zijn Meester, zondag 15 april 2012, heeft de Heere Thuisgehaald Gerard van Leijen, echtgenoot van Willemtje Hokke. Hij werd 79 jaar.

O

nze vriend, broeder en collega werd op 19 april 1932 in IJsselmuiden geboren. Als twaalfjarige jongen wist hij al wat hij wilde worden: piloot. In de oorlog hoorde hij vrijwel dag en nacht de vliegtuigen overkomen en het was voor hem overduidelijk: ‘Ik wil ook vliegen.’ Maar God leidde zijn weg anders. Gelukkig zag hij in dat het van Hogerhand niet mocht. Uiteindelijk belandde hij bij het grondpersoneel van de Koninklijke Luchtmacht als vliegtuigmotormonteur. Wilnis en Otterlo Na zes jaar verliet hij de luchtmacht en richtte hij in Nunspeet een rijschool op, die heel goed liep. Toen kreeg hij van God een krachtige ingreep. De Heere gaf – tijdens de trouwdienst van zijn broer – een ruk aan het stuur van zijn leven. Hij verwoordde het zelf zo: ‘De Heere greep in, ik kreeg de schuldbrief thuis en kwam daar niet meer van los.’ Er kwam in zijn leven een grote geestelijke verandering. Als de Heere begint, dan werkt Hij door en maakt Hij Zijn werk af. Op Gods tijd kwam de roeping, de begeerte in zijn hart, om het Woord te verkondigen. Na een vijf jaar durende studie theologie werd hij in februari 1978 beroepbaar gesteld. Op een bijzondere wijze leidde God zijn weg naar Wilnis. Tijdens zijn ernstige ziekbed vertelde hij me dat de Heere krachtig tot zijn hart sprak om in Wilnis te verkon-

de waarheidsvriend

digen: ‘Hetgeen het oog niet heeft gezien, en het oor niet heeft gehoord, en in het hart des mensen niet is opgeklommen, hetgeen God bereid heeft dien, die Hem liefhebben’. (1 Kor. 2: 9) Na acht jaar nam hij een beroep aan naar Otterlo. Daar stond hij tot zijn emeritaat in 1994. Hij werkte in beide gemeenten met vreugde. Door Gods genade werd zijn werk gezegend. Ernst en liefde Ds. Van Leijen kende de schrik van de Heere en bewoog zo als een getrouw dienstknecht anderen tot geloof en bekering. Met een diepe ernst en tegelijk met grote liefde. Hij besefte dat we van huis uit geestelijk dood zijn en dat een nieuwe geboorte van Boven nodig is. Hij predikte een rijke Christus voor een arme zondaar, maar wist tegelijk dat we van nature geen arme zondaren willen zijn. Wij moeten steeds minder worden, afgebroken in onszelf, opdat Christus aan Zijn eer komt. Daarvoor gebruikt de Heere soms diepe wegen, opdat we steeds meer leren dat we zonder de Heere niets kunnen. Hoop Enige maanden geleden kreeg ds. Van Leijen het bericht dat hij ongeneeslijk ziek was. Vanaf dat moment heeft de Heere hem op een heel bijzondere wijze vertroost en bemoedigd. Er kwam geen klacht over zijn lippen. Zijn ziekbed werd een preekstoel. Hij sprak vrijmoedig over de hoop op het eeuwige leven. Er leefde in zijn hart een mateloos diep verlangen om ontbonden te worden en met Christus te zijn. Meer dan eens heeft hij gebeden of de Heere hem tot Zich nam. Tegelijk leerde hij dat de maat en het einde van zijn lijden in Gods hand lagen.

We hebben elkaar de laatste maanden meer dan eens ontmoet en van hart tot hart met elkaar gesproken. Hij wist dat hij niet als dominee zalig werd, maar enkel en alleen als een goddeloze, gerechtvaardigd door het geloof in de Heere Jezus Christus. De strijd bleef niet uit. De satan zat niet stil. Hij sprak daar bij tijden eerlijk over. Maar zo leerde hij opnieuw wat hij al eerder geleerd had: ‘Mijn genade is u genoeg; want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht.’ (2 Kor. 12: 9) Enige troost Zijn vrouw heeft hem met veel liefde omringd en verzorgd, daarbij bijgestaan door hun kinderen. God gaf daarvoor de kracht. Veel hebben ze samen gesproken over de enige troost in leven en sterven en vaak hebben ze met elkaar uit de Bijbel gelezen en gebeden. Totdat God zei: ‘Het is genoeg, kom nu maar Thuis’. Zij zullen hem missen, maar ze misgunnen hem de hemelse heerlijkheid niet. We bidden de weduwe, kinderen, kleinkinderen, het achterkleinkind en de gehele familie de kracht van Boven toe. De Heere vertrooste en sterke hen als het gemis steeds meer gevoeld wordt. Hij wil voor de weduwen en wezen zorgen. Wie het van Hem verwacht, komt nooit beschaamd uit. Ds. Van Leijen heeft zijn wens verkregen. Op zijn tachtigste verjaardag, donderdag 19 april, hebben we – na een rouwdienst in de Opstandingskerk in Nunspeet – zijn lichaam toevertrouwd aan de schoot van de aarde. Daar zal het rusten, totdat Jezus terugkomt. Dan zal hij met ziel én lichaam verenigd Zijn Koning eeuwig grootmaken.

G. Wassinkmaat, Gameren

26 april 2012

17

Globaal bekeken

In 1924 bezoekt koningin Wilhelmina Arnemuiden, toen daar vissers waren omgekomen. De Waarheidsvriend van 28 augustus bevat een impressie van prof.dr. L. Lindeboom:

18

Het (hoogtepunt) ligt tussschen kwart over acht en negen uur op Vrijdagavond, na het vertrek uit Vlissingen en bij aankomst te Arnemuiden, waar het eenvoudig bezoek zou plaats hebben, waarvan weinigen wisten en nog minder velen getuige zouden zijn. Ook te Vlissingen had de Koningin betrekkingen van omgekomen visschers bezocht, maar dit rouwbezoek werd door de visschersbevolking gevoeld als een Koninklijk meevoelen met Arnemuiden; want, wat in Vlissingen vischt, is immigrant uit Arnemuiden, en in dit dorp ligt de geschiedenis, klopt het hart van het visschersvolk van Walcheren. De Vlissingsche visscher heeft de taal, de gebaren, den gang, de kleeding, de beeldspraak, de scheldnamen uit het oude stadje aan de Arne; en niet weinigen denken met heimwee terug aan ’t plekje grond, dat slechts eenige uren verwijderd ligt van de min of meer moderne industriestad, die zij thans bewonen. En in dit hart van het zwaar getroffen visschersvolk van Zeeland’s schoonste eiland zou de Koninklijke trein circa kwart over acht arriveeren. Alle visschers waren thuis en stonden star en stil met hun vrouwen en talrijk kroost voor hun woningen. Wat aan vlaggen in het dorp aanwezig is (vele en groote zijn dat er niet) was uitgestoken; een sobere oranje-versiering was aangebracht op beuken, truien, de ronde hoeden der visschers en de petjes der jongens, die overigens van hun derde of vierde jaar af dezelfde kleeding dragen als de mannen. Moeders instrueeren met eerbiedig-stille stem hun jongen over het afnemen der petjes, die nooit van de hoofden komen, dan om te bidden of om te gaan slapen. Een visscher neemt zijn hoofddeksel niet af ! Hij groet met de stem in een rijkdom van toonaarden en met een gebaar van zijn forsche rechterhand, die soms dichtbij naderen kan bij pet of hoed. Verder niets! Maar de gewone maatstaven zijn hier weggevallen. Thans staat de Koningin op het punt binnen te rijden voor een rouwbezoek. En de jongetjes worden voorbereid op het groote moment van ’t afnemen van de petjes. Zal Zij rijden in auto of open rijtuig? En hoe zal dat alles zijn: de kleeding, het groeten, het bewegen, het heele gedrag van dat zoo bijzondere, hoog te vereeren Koninklijke, dat onmiddellijk zijn intree zal doen in het dorp? En eenige minuten nadat de trein is voorgereden, terwijl mannen en vrouwen mij nog op gedempten toon staan te vertellen over de laatste worsteling van verdronkenen; over het afscheid, dat de opvarenden van één der scheepjes reeds van elkander genomen hadden, nadat de kop van het roer was weggeslagen en zij allen samen waren neergehurkt in ’t stuurlooze vaartuig, dat reddeloos aan den hevigen wind en de golven scheen prijsgegeven, tot als een wonder, toch nog redding kwam; over het rauwe leven der zee, dat velen van deze kerels met hun harten van goud uiterlijk verruwt; over het verraderlijke van de zee, die ’s morgens bij het uitvaren vredig kan zijn als een spiegel en in enkele minuten het verderfelijke, ontembare element, dat niet meer te ontvluchten is.. gaat plotseling een beweging door de rij, de hoofden worden ontbloot en ginds aan het eind van de straat verschijnt wandelend, naast den Commissaris der Koningin, over de hobbelige keien, gekleed, zooals iedere vrouw gekleed zou kunnen gaan, rustig groetend met stillen ernst tusschen de rijen der doodstille visschersmensen, de eerste vrouw van Nederland: Koningin Wilhelmina. Zij gaat de straat af tot aan ’t huis waar de eenige geredde van één der scheepje met versplinterd been te bed ligt. Rustig, zooals een zeer goede kennis een huis bezoekt, waar hij veel lijden weet, treedt Zij over de vervelooze houten stoep het huis binnen. Zij blijft er eenige minuten, die heel lang schijnen en gaat dan op dezelfde rustige wijze tusschen de rijen der zijgende menschen door de huizen bezoeken van de gezinnen der omgekomenen. Ik ken Zeeland en zijn volk. Ik ken ook Arnemuiden en zijn bevolking, maar zooals nu heb ik het nooit gezien. De vrouwen, aangedaan en met tranen in de oogen, staren elkaar met stomme verbazing aan: Dat is het nooit gedroomde: De Koningin, wandelend op deze keien, zoekend naar een huisdeur, met dezen ernst, met dezen eenvoud. Een oude visscher met verweerd gezicht, gebogen neus, sterke oogen, harde mondhoeken staat vol eerbied met de oude versleten muts in beide handen voor ’t lijf, te kijken naar deze loopende vrouw, die in elken trek van haar gelaat verraadt, dat zij dit volk, in dit nest van watergeuzen, met zijn grove leed begrijpt en lief heeft. Dit slaat hem; hier biedt geen vezel in zijn stugge, stoere, vrijheidsbegeerige wezen weerstand. Deze eenvoud! En overal steken groepjes de hoofden bijeen en spreken op gedempten toon over de eer voor ’t dorp, en dat het toch geen kleinigheid is zoo’n mensch in je eenvoudige visschershuis met je visschersmanieren en je visschers taal te moeten ontvangen. Maar ’t is toch ook weer te overkomen, want telkens en telkens weer gaat het over dien eenvoud, dien Koninklijke eenvoud. v.d.G.

de waarheidsvriend

Agenda Aangepaste dienst in IJsselmuiden

Op DV zondag 6 mei is er in de Hervormde kerk aan de Dorpsweg te IJsselmuiden een dienst die is afgestemd op andersbegaafden. Ds. J.A. van den Berg spreekt over Johannes 11:20-45. Het thema is: ‘Jezus geeft leven’. De dienst begint om 15.00 uur.

Cursus Geloofsgesprek met mensen met een verstandelijke beperking

De vereniging Op weg met de ander organiseert samen met het Kenniscentrum van het Hoornbeeck College een cursusavond voor ambtsdragers en gemeenteleden over geloofscommunicatie met mensen met een verstandelijke beperking. Sprekers zijn orthopedagoge Alie van Vliet (Hoornbeeck College, Amersfoort) en pastoraal werker Wynette Schouten (’s Heeren Loo, Wekerom). Data: 10 mei in Woudenberg (Kerkelijk Centrum Eben-Haëzer, Schoutstraat 8) en 24 mei in Krimpen aan den IJssel (Sionskerk, Nieuwe Tiendweg 17). Kosten: € 10,- per persoon. Beide avonden duren van 19.30 uur tot 22.00 uur. Voor aanmeldingen of vragen: [email protected] of tel. 033-245 6625.

Minisymposium Zorgen voor ouderen

Woonzorgcentrum De Koningshof en Agathos Thuiszorg houden op dinsdagavond 8 mei het minisymposium ‘Zorgen voor ouderen, hoe doe je dat?’. Het symposium vindt plaats van 20.00 tot 21.45 uur (inloop 19.30 uur) in Woonzorgcentrum De Koningshof, Spinozaweg 451 in Rotterdam. Dr. T. Tromp (directeur Reliëf ) spreekt over levensverhalen van ouderen. Het doel van de bijeenkomst is predikanten, ambtsdragers, bezoekdames/-heren en vrijwilligers nader toe te rusten in hun werkzaamheden voor ouderen in de gemeente. Aanmelden voor 4 mei: [email protected] of tel. 010-2918171.

Familieontmoetingsdag Op weg met de ander

De vereniging Op weg met de ander belegt op DV zaterdag 12 mei een familieontmoetingsdag met als thema ‘Ik ben de Deur’. De dag duurt van 10.30 uur (ontvangst 10.00 uur) tot 15.30 uur en is bedoeld voor mensen met een verstandelijke beperking en hun familie, voor werkers in de zorg, leiders van aangepaste clubs/catechese en ambtsdragers. De dag wordt gehouden op het terrein van ’s Heeren Loo, locatie De Hartenberg, Apeldoornseweg 60 te Wekerom. Aanmelden voor 5 mei via www.opwegmetdeander.nl of tel. 033-245 6620.

26 april 2012

Zending in zicht

Onrust om bijbelvertalingen Om moslims niet voor het hoofd te stoten is in sommige bijbelvertalingen de uitdrukking ‘Zoon van God’ wegvertaald. Is dit een verantwoorde poging om het Woord van God tot het hart van moslims te laten spreken?

I

Ds. C.W. Rentier is predikant-directeur van de stichting Evangelie & Moslims.

n enkele vertalingen zijn de uitdrukkingen ‘Vader’ en ‘Zoon van God’ vervangen door uitdrukkingen uit de Koran over God en de profeten, zoals ‘de Beschermer’ en ‘Gods vertegenwoordiger’. De laatste maanden is hierover in de media ophef ontstaan. De vertalingen waarover het gaat, zijn met name de laatste vijftien jaar ontstaan op initiatief van enkele zendingsorganisaties. Zij stellen dat met deze nieuwe vertalingen opmerkelijke resultaten zijn bereikt onder moslimgemeenschappen die tot dusverre gesloten waren voor het evangelie. Vaak gaat het daarbij om zogenaamde insider movements waarbij moslims die Jezus aanvaarden als Redder en Heer, zich niet (direct) aansluiten bij bestaande kerken en zich soms ook nog moslim blijven noemen. Bedenkingen De stichting Evangelie & Moslims is niet categorisch tegen bijbelvertalingen die rekening houden met de leef- en denkwereld van moslims. Bij sommige vertalingen hebben we echter wel bedenkingen en bij het wegvertalen van de uitdrukking ‘Zoon van God’ en ‘Vader’ wordt er wat ons betreft een grens overschreden. Bezwaren Tegen dit wegvertalen is een aantal bezwaren in te brengen. (1) Het veronderstelt een onwetendheid bij moslims die steeds minder reëel is. Door globalisering en internet zijn er steeds minder

de waarheidsvriend

moslims die nog niet bekend zijn met de controverse tussen moslims en christenen over Jezus. Niet alleen waarschuwt de koran christenen expliciet om Jezus geen Zoon van God te noemen en wordt bijna elke moslim van huis uit of in de moskee ervoor gewaarschuwd, intussen weten moslims ook wel dat christenen Jezus wél zo noemen omdat het zo in de Bijbel staat. Voor evangelisatielectuur en persoonlijke gesprekken kan het wijs zijn andere omschrijvingen van Jezus te gebruiken, maar voor een bijbelvertaling is het geen deugdelijke oplossing. (2) Het versterkt wantrouwen tegenover de Bijbel. In de Koran verwijt Mohammed Joden en christenen dat zij hun Schriften ‘verdraaien’ om hun argumenten tegenover hem sterker te maken. De technische term daarvoor is tahrief. Moslims vandaag onderstrepen dat door te wijzen op het bestaan van allerlei tegenstrijdige bijbelvertalingen. Daarom vraagt bijbelgebruik onder moslims om extra zorg om dit verwijt niet onnodig te voeden. Er zijn ook voldoende goede alternatieven beschikbaar. Betekenisverlies (3) De uitdrukking ‘Zoon van God’ kan niet zonder ernstig betekenisverlies door een andere uitdrukking vervangen worden. De uitdrukking ‘Zoon’ bij Jezus heeft in het Nieuwe Testament een rijkdom aan betekenissen. Soms ligt het gewicht op Zijn godheid, soms op Zijn middelaarschap, soms op Zijn gemeenschap met de gelovigen. Wie dit in een parafraserende vertaling zou omschrijven met andere bewoordingen, zou steeds een andere omschrijving moeten kiezen. Het verband van het Nieuwe Testament raakt dan weg. Vaak roepen de voorgestelde alternatieven het gevoel op dat de vertalers de Zoon

geen gelijke eer toekennen als de Vader en zijn ze exegetisch aanvechtbaar of eenzijdig. Vader en Zoon zijn begrippen die in iedere cultuur bekend zijn en altijd een bredere betekenis hebben dan alleen de seksuele. Ze spelen een centrale rol in de bijbelse openbaring over Gods karakter, voor wie de moeite wil nemen die te leren kennen. De Bijbel legt zichzelf immers uit. Relationeel (4) De weerstand bij moslims is niet in de eerste plaats rationeel van aard. Het belangrijkste bezwaar van moslims tegen de uitdrukking ‘Zoon van God’ is niet dat dit een seksuele relatie tussen God en Maria zou veronderstellen. De meeste moslims weten of ontdekken al snel dat de Bijbel dat evenmin als de koran leert. Het bezwaar is ten diepste niet rationeel van aard, maar relationeel. Weerstand is er tegen de gedachte dat wij zúlke slaven van het kwaad zijn en God zó bewogen met ons is, dat Hij Zelf tot ons komt in de gestalte van een dienstknecht en om en door onze zonde zijn leven geeft aan het kruis. Dát is een confrontatie tot op het diepst van ons bestaan. Dáár ligt de moeite met deze uitdrukking. Verdeeldheid (5) Het brengt onnodig verdeeldheid onder christenen. De kwestie van het wegvertalen van de uitdrukking ‘Zoon van God’ roept heftige negatieve reacties op van de bestaande christelijke gemeenschappen en vooral van hen met een moslimachtergrond. Het lijkt me belangrijk dat organisaties die verantwoordelijk zijn voor bijbelvertalingen, laten meewegen dat een Bijbel iets anders is dan gelegenheidslectuur voor evangelisatie.

C.W. Rentier

26 april 2012

19

Boekbespreking Gert-Jan Segers & Marten de Vries Wat christenen geloven & moslims niet begrijpen. Licht over leer en leven. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 213 blz.; € 17,90. Kan een boek over de islam nog iets toevoegen aan de vele lectuur die er al over de islam is? Dat is met dit boek zeker het geval. Marten de Vries is missionair predikant in Rotterdam, met de opdracht het christelijk geloof uit te leggen aan moslims en christenen daarin toe te rusten. Gert-Jan Segers was zeven jaar werkzaam in Egypte, waar hij met moslims intensief contact had. Het boek wil handvatten bieden in de ontmoeting met moslims en doet dat uitdrukkelijk vanuit het geloof in de drie-enige God en in Christus als de enige Weg tot het heil. Marten de Vries schrijft over de verschillen in de geloofsleer, waarbij hij om moslims tegemoet te komen de islamitische indeling van de dogmatiek volgt. Gert-Jan Segers behandelt aan de hand van de tweede tafel van de wet de ethische kant van het gebod. Dikwijls gaat men er van uit dat als het over de tweede tafel van de wet gaat, islam en christendom niet zoveel van elkaar verschillen. Segers benadrukt echter dat er tussen braaf leven en leven uit genade een groot verschil is. Moslims geloven dat het gehoorzamen aan Gods wetten hen dichter bij God kan brengen, terwijl de Bijbel leert dat we voor God op de knieën

moeten om genade te ontvangen. Moslims geloven in een boek, de koran, christenen geloven in een Persoon, Jezus Christus. Overigens gaat de hand ook dikwijls in eigen boezem: ook christenen leven vaak als de oudste zoon uit de gelijkenis in plichtmatige gehoorzaamheid, zonder de liefde van de Vader te kennen. En wat het zevende gebod betreft: in ons land eindigt een op de drie huwelijken in een scheiding en, citaat: ‘Britse kinderen hebben veel meer kans op een televisie in hun slaapkamer dan op een vader in huis’. Elk hoofdstuk eindigt met vragen voor nadere doordenking of gesprek. Misschien is in het dogmatische deel soms de taal wat te dogmatisch, zeker als het boek gelezen wordt door moslims. Had niet iets meer naar voren kunnen komen hoe aan moslims duidelijk gemaakt kan worden dat de belijdenis dat Jezus van eeuwigheid Gods Zoon is van een heel andere orde

is dan dat wij zonen of kinderen van onze vader zijn, of dat koningen of engelen soms zonen van God genoemd worden, en hoe de belijdenis van de drie-enige God moet worden verstaan? ‘We zeggen niet ‘drie Personen, één Wezen’ om het precies te zeggen, maar om niet geheel te zwijgen’ (Augustinus). Is het wijs om Jezus’ gaan naar het kruis een kruistocht te noemen, zoals verschillende keren in het boek gebeurt? Het is goed dat eerlijk wordt gezegd dat het met de vrijheid van godsdienst in islamitische landen niet best gesteld is en dat ook in ons land en andere westerse landen ex-moslims gevaar lopen. Veel mensen denken dat het voor zowel christendom als islam het beste is om de exclusieve waarheidsclaim op te geven en in plaats daarvan beide religies gelijk te stellen. Terecht wordt in dit boek gesteld dat daarmee noch aan de islam noch aan het evangelie recht wordt gedaan en dat het aankomt op ons antwoord op de vraag of we geloven in Jezus Christus als de Weg, de Waarheid en het Leven. Ik lees: ‘Het is als Gods voorbeschikking te zien dat zo veel moslims naar het Westen zijn gekomen waar ze in vrijheid het evangelie kunnen ontvangen.’ Christenen mogen hen daarin voorleven en met hen in gesprek gaan. Dit boek kan op een goede wijze daarin toerusten. H. Veldhuizen, Wapenveld

Bijbelse kernwoorden [5]

Liefde Liefde is een werkwoord. Aan het kruis heeft de Heere Jezus Christus de essentie ervan zichtbaar gemaakt: liefde is zichzelf opofferen. Dr. T.E. van Spanje is hervormd predikant te Epe.

Volgende week: loven.

H

et gangbare Hebreeuwse woord voor liefde is afgeleid van ahav en heeft diverse betekenissen. Liefde karakteriseert de meest hechte relatie tussen personen. Ook God wil met Zijn volk in een liefdesrelatie staan. Deze relatie wordt vergeleken met die tussen een man en zijn getrouwde vrouw (Hosea), een vader en zijn zoon (Ps.103:13) en een moeder en haar baby (Jes.49:15). Tegelijk overtreft Gods relatie met Israël alle menselijke liefdesrelaties. Zijn liefde is veel dieper dan die van een moeder voor haar kinderen (Jes.49:15). Zelfs als Israël zich gedraagt als een ontrouwe vrouw, is Gods liefde onopgeefbaar. ‘Ik zal Mijn brandende toorn niet ten uitvoer brengen … Want Ik ben God, en geen mens…’ (Hos.11:9). Gods liefde blijft trouw en is onverdiend. Verkiezing God verkiest Israël omdat Hij van haar houdt (Deut.4:37; 10:15). God heeft geen liefde voor Israël opgevat, omdat Israël groter is dan alle andere volken of aantrekkelijk in enig ander opzicht (Deut.7:7; vergelijk Ez.16:4-6). Zijn liefde voor Israël vindt zijn oorzaak louter in God. Hij heeft Zijn volk lief met een eeuwige liefde (Jer.31:3). Israël dient God lief te hebben met heel zijn hart, ziel en kracht. Dit gebod is gefundeerd op het feit dat de HEERE de God van Israël is (Deut.6:4-5) en gaat gepaard met

de waarheidsvriend

de belofte dat God Zelf wederliefde zal geven (Deut.30:6). Liefde tot Hem komt tot uitdrukking in dagelijkse gehoorzaamheid (Deut.10:12). God gebiedt ook de naaste lief te hebben (Lev.19:18). Nieuwe Testament Het Nieuwe Testament gebruikt diverse woorden voor ‘liefde’. Het meest gangbare woord is agapè, dat reeds breed werd gebruikt in de Septuaginta (Griekse vertaling van het Oude Testament). Het onderscheid tussen diverse Griekse woorden voor liefde is niet altijd even duidelijk. Toch is het opvallend dat in het gesprek tussen de Heere Jezus en Petrus (Joh.21:15-17) twee verschillende Griekse werkwoorden voor ‘liefhebben’ worden gebruikt (agapaoo en phileoo). Volgens diverse exegeten blijkt hieruit een betekenisnuance, waarbij agapaoo hier zou verwijzen naar de hoogste vorm van liefhebben.

schap tegen God (Rom.5:10) maakt plaats voor wederliefde tot God. Het elkaar liefhebben is een plicht, waarbij de liefde van God bron en norm is (1 Joh.4:7-21; vergelijk Joh.15:9-17). De ‘apostel der liefde’ schrijft dat God liefde ís (1 Joh.4:8,15). Dit moet uiteraard niet worden uitgespeeld tegen het feit dat God ook kan toornen (vergelijk Hebr.12:29). Gekrenkte liefde kan zich juist in toorn uiten. Johannes bedoelt te zeggen dat het onmogelijk is elkaar niet lief te hebben. Want God Zelf is liefde. Nieuw gebod In Zijn ‘dubbelgebod der liefde’ sluit de Heere Jezus aan bij het Oude Testament (Matt.22:37-40). Tegenover een Joodse interpretatie van Leviticus 19:18 buigt Hij de vraag ‘wie is mijn naaste?’ om naar: ‘hoe word ik een naaste?’ (Luk.10:25-37). Christelijke liefde strekt zich zelfs uit naar vijanden (Mat. 5:44). Met ‘het nieuwe gebod’ elkaar lief te hebben (Joh.13:34; vergelijk Joh.15:9-17) bedoelt de Heere Jezus geen nieuw gebod te geven in vergelijking met het Oude Testament. Wel is Zijn liefde exemplarisch voor de manier waarop Zijn discipelen elkaar liefhebben (Joh.13:120; Fil.2:3-8; vergelijk 1 Kor.9:21). Deze onderlinge liefde is bij uitstek het kenmerk van de christelijke gemeente in deze wereld (bijvoorbeeld Joh.13:35; vergelijk Gal.5:22). Uit heel de Bijbel blijkt dat liefde zich concreet uit en daarom een werkwoord is (1 Kor.13).

Christelijke liefde raakt zelfs vijanden

Offer Gods liefde komt concreet tot uitdrukking in het zenden en geven van Zijn Zoon (1 Joh.4:9; Joh.3:16). Ook de liefde van de Heere Jezus is zichtbaar, bijvoorbeeld in Zijn omgang met zondaars. Het absolute toppunt van Zijn liefde blijkt aan het kruis. Liefde is bereid te lijden en zichzelf desnoods op te offeren. Op Golgotha blijkt het nauwe verband tussen Gods onverdiende liefde en verzoening (vergelijk Rom.5:7-8). Plicht Johannes is doorweekt met Gods liefde. ‘Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst liefhad’ (1 Joh.4:19). Onze natuurlijke vijand-

T.E. van Spanje

26 april 2012

21

Kerknieuws Fam. Kommers uitgezonden naar Mexico

Zondag 15 april zijn Machiel en Erika Kommers met hun dochtertje Olivia door de GZB uitgezonden naar Tapachula in Mexico. Ds. D.Ph.C. Looijen leidde de kerkdienst. Het echtpaar Kommers is uitgezonden door wijkgemeente Adventkerk in Amersfoort, met gemeenten uit Bleiswijk en Beekbergen als zogeheten deelgenotengemeenten. Het hoopt in Mexico als missionair-diaconaal toerusters de Iglesia Nacional Presbiteriana te ondersteunen bij het vergroten van diaconaal bewustzijn en als consultants op het gebied van organisatie te worden ingezet bij het Centro Shalom, een instelling voor de opvang van alcoholverslaafden. Ds. Looijen wees in zijn preek, met als tekst Handelingen 7:56 en als thema ‘Wie zie je voor je?’, op de moeiten die het zendingswerk met zich mee kan brengen. Stefanus stelde zich de Mensenzoon Jezus, staand aan Gods rechterhand, voor ogen, blijkt uit het gekozen vers. Daarvan getuigde hij vrijelijk. Zo’n getuigenis roept altijd twee reacties op: geloof en navolging enerzijds of afwijzing en tegenwerking anderzijds. In het volgen van een roeping op het zendingsveld maak je hetzelfde mee. Er zal altijd vrucht én verzet zijn, soms wordt zelfs maar een fractie van de beoogde doelen bereikt. Maar zendingswerkers mogen, ziende op Jezus, vertrouwen dat hun arbeid zegen draagt. Ds. R.F. Mauritz, landencoördinator Mexico van de GZB, leidde het uitzendingsgedeelte van de dienst. Hij ving aan met een korte onderwijzing waarvan de kern was dat zendingswerk ten diepste het werk is van de ‘zendende Vader, de zendende Zoon en de zendende Geest’, en dat de gemeente van Christus daardoor ook een zendende gemeente is. Het echtpaar Kommers beleed voor de gemeente zich geroepen te weten als gezondenen van Christus en Zijn gemeente en te beloven de kracht en de gaven die God hen gegeven heeft met liefde in te zetten en trouw te blijven aan hun opdracht, als leden van Christus’ gemeente. De gemeente werd op haar beurt gevraagd dit werk met meeleven, gebeden en gaven te ondersteunen. Hiermee werd de uitzending bekrachtigd. Het geven van de zegen over het zendingsgezin gebeurde door handoplegging van ds. Looijen, de zendingsouderling W. van

Fam. Kommers vertrok vorige week naar Mexico. Dis, de voorzitter van de Thuisfrontcommissie C. Vermeer en door de vader van Machiel, dr. J. Kommers, waarna ds. Mauritz de zegenbeden afsloot.

Ds. J.Th. Pronk doet intrede te Sirjansland

ontkoming zijn, gelijk als de Heere gezegd heeft; en dat bij de overgeblevenen die de Heere zal roepen. Ds. Pronk schreef boven de preek als thema ‘Behouden’. Hij stond in de eerste plaats stil bij de vraag waarvan er behoud nodig is. Vanuit Joël 2 dreigt de dag des Heeren. Via ineenschuiving van perspectieven in dit hoofdstuk is de dag van het oordeel ook de dag van vandaag. De tweede vraag waarvoor ds. Pronk de aandacht vroeg was voor wie er behoud is. Duidelijk is dat dit universeel is; ‘al wie de Naam des Heeren zal aanroepen.’ De derde vraag was waardoor we behouden worden. Het antwoord op deze vraag vinden we in vers 23; ‘de Leraar der gerechtigheid’, onze Heere Jezus Christus. In een persoonlijk woord gaf ds. Pronk aan dat het hem een wonder is dat hij van die Naam een verkondiger mag zijn. Na de dienst werd de predikant toegesproken door de consulent ds. W. Meijer namens het breed moderamen van de classis Zierikzee en de werkgemeenschap van predikanten, door kand. A.L. Molenaar namens studievrienden en door ouderling J.A. van Steensel namens de eigen gemeente. Beide diensten werden gehouden in de monumentale St. Adriaanskerk te Dreischor.

CSKonline lanceert website met christelijke zorgverleners

Kandidaat J.Th. Pronk is zondag 22 april bevestigd tot predikant van de hervormde gemeente te Sirjansland. Daarmee kwam een einde aan een vacante periode van tweeënhalf jaar. In de bevestigingsdienst ’s morgens ging ds. H.J. Lam uit Ridderkerk voor. De tekst was Joël 2 vers 1a en 15a: ‘Blaast de bazuin te Sion’. Behalve de bevestiger namen ds. W. Meijer (consulent), ds. M. Pronk (vader van de bevestigde), ds. J. Blom (bijstand in het pastoraat in de vacante periode), ds. J.C. de Groot, ds. A. Simons en ds. D. Jongeneel aan de handoplegging deel. In de middagdienst deed ds. Pronk intrede. De verkondiging was eveneens uit Joël 2, nu vers 32: ‘En het zal geschieden, al wie de Naam des Heeren zal aanroepen, zal behouden worden; want op de berg van Sion en te Jeruzalem zal

De Christelijke Sociale Kaart lanceert de website www.cskonline.nl, een database met 350 christelijke zorgverleners. De site is een praktisch hulpmiddel voor wie vanwege zijn ambt of beroep wel eens te maken krijgt met een vraag die leidt tot het doorverwijzen naar of het consulteren van een christelijke zorgverlener. Door een zorgvraag en specifieke deskundigheid op de Christelijke Sociale Kaart-site aan te klikken is onbeperkt in de database met christelijke zorgverleners te zoeken, wat nog kan worden uitgebreid met opgave van doelgroep, regio en grondslag. De site biedt behalve informatie over behandelingsmethoden en zorgvisie ook adresgegevens van instellingen en hulpverleners en gegevens over spreekuren, eventuele kosten en erkenning door de zorgverzekering. De zorgaanbieders houden de informatie actueel, terwijl het secretariaat CSKonline de kwaliteit bewaakt.

herv. gem. IJsselmuiden-Grafhorst € 729,80 + € 45,00; herv. gem. Baarn Calvijnkerk € 172,05; herv. gem. Aalst € 106,70; herv. gem. Waarder € 831,53; Totaal € 3.253,03. Studiefonds Herv. gem. Oolgensplaat € 267,00; Vereniging Calvijn Zeist € 750,00; herv. gem. Moerkapelle € 448,67; herv. gem. Asperen € 254,75; herv. gem. Zuilichem € 74,95; herv. gem. Wilnis € 125,00; herv. gem. Veenendaal € 2.479,50; Totaal € 4.399,87. Steunfonds Vereniging Calvijn Zeist € 750,00; herv. gem. Eemnes € 198,84; herv. gem. Wierden

€ 1.248,88; herv. gem. Rouveen € 1.026,82; Totaal € 3.224,54. Giften Vereniging Calvijn Zeist € 750,00. Correctie: herv. gem. IJsselmuiden-Grafhorst gift € 315,72 voor het steunfonds was bestemd voor leerstoelfonds. We ontvingen totaal € 13.150,14 Hartelijk dank voor uw/jouw betrokkenheid bij het werk van de Gereformeerde Bond. Het banknummer luidt 138421 t.n.v. Gereformeerde Bond te Apeldoorn. Wilt u de bestemming van uw bijdrage en woonplaats duidelijk vermelden? A.H. Teeuwissen, penningmeester

Bondsnieuws Ontvangen giften en collecten

Met dankbaarheid verantwoorden we de volgende giften en collecten, die we over de periode 30 maart tot 20 april ontvingen. Collecten (algemeen werk) Herv. gem. Aalburg € 216,69; herv. gem. Aalburg € 299,91; herv. gem. Nieuwegein € 175,00; herv. gem. Aalst € 477,84; herv. gem. Dirksland € 353,26; Totaal € 1.522,70. Leerstoelfonds Vereniging Calvijn Zeist € 750,00; herv. gem. Achterberg € 111,70; herv. gem. Harskamp € 396,90; herv. gem. Sint Annaland € 109,35;

de waarheidsvriend

26 april 2012

23