drukkerij pascal Maatschappelijk Jaarverslag 2012
drukkerij pascal
vanuit het hart van Utrecht
de p van pascal
Duurzaam drukken van plan tot product
p
ascal is een drukkerij met idealen. Voor een betere wereld, zeker, maar vooral ook voor een schonere. Dat was al zo bij de oprichting. En die idealen zijn anno nu nog even levend – en even actueel. We zijn trots om tot een van de milieuvriendelijkste drukkers van het land te behoren en zijn al sinds 1990 de huisdrukker van de duurzaamste bank van Nederland: Triodos Bank. We vinden het dan ook mooi om te zien dat duurzaamheid stevig verankerd raakt in onze samenleving. Overal duiken de drie p’s op: People, Planet, Profit. In deze krant voegen we daar graag nog een paar p’s aan toe, die een belangrijke rol spelen in het drukproces: van ‘Plan’ tot ‘Product’. En de P van Pascal zelf natuurlijk. Echt duurzaam drukken draait wat ons betreft om méér dan alleen inkt en papier. We blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden om milieuwinst en kostenbesparingen te realiseren. In alle onderdelen van het bedrijf. Of we daarin slagen? Lees deze krant en oordeel zelf!
drukkerij pascal Ridderschapstraat 31-33 3512 cn Utrecht Tel. 030 231 48 67 www.drukkerij-pascal.nl
frans zegt Al bijna 40 jaar maken wij drukwerk in het hart van Utrecht, met zo veel mogelijk zorg voor het milieu... vinden we zelf. Langzamerhand is bij ons het idee gerijpt om eens op papier vast te leggen hoe wij ons werk doen, waarom we het zo doen en wat we hopen nog meer te bereiken. Niet alleen voor onze klanten, maar ook voor onszelf is het verhelderend om eens op een rijtje te zetten waar we staan met onze milieuprestaties. Het is de eerste keer dat we zoiets doen. We hebben gekozen voor een toegankelijke vorm - een krant - en heldere uitleg, geen vaktermen. De wereld verandert in hoog tempo en we doen ons best om aansluiting te houden met de ontwikkelingen op ons vakgebied. We denken dat dat blijkt uit dit verslag en zijn nu al benieuwd naar het volgende: waar gaat het heen?
2
drukkerij pascal
de p van plan Het begint met een plan. Of misschien alleen nog maar met een vaag idee. Voor een kalender, jaarverslag of kunstcatalogus. Voor een poster of een dichtbundel. Hoe ver dat plan ook gevorderd is: het is altijd goed om alvast eens met de drukker te gaan praten. Daarom is iedereen bij Pascal welkom voor een kennismaking met ons en onze drukkerij. Juist dat persoonlijke contact stellen we erg op prijs. Omdat we midden in Utrecht zitten, op steenworp afstand van het stadscentrum, lopen mensen vaak spontaan even bij ons binnen. Om eens te praten over dat ene concrete plan, of dat vage idee. In zo’n gesprek proberen we samen met de klant een paar dingen helder te krijgen. Om wat voor soort product gaat het? Hoeveel stuks zijn er nodig? Welke uitstraling moet het hebben? Voor dat laatste zijn de papiersoort en de afwerking bijvoorbeeld erg belangrijk. We luisteren goed naar wat de klant precies voor ogen heeft. En adviseren over de mogelijkheden. Zoals over alternatieve opties om het plan milieu- of budgetvriendelijker te drukken. De voorbereidingsfase eindigt met een digitaal bestand. Compleet vormgegeven. De klant geeft de opdracht dan uit handen. En voor Pascal begint het echte werk. Te beginnen bij de belichter/platenmaker.
> We informeren onze klanten over de duurzame keuzes die je kan maken. Zelf gebruiken we op voorhand al duurzaam papier, zon- en windenergie en milieuvriendelijke inkten. Dat is voor ons een vanzelfsprekendheid. > Daarnaast is het formaat papier van belang. De drukpers kent een aantal vaste papiermaten en daar kunnen we heel efficiënt mee drukken. Zo verspillen we minder papier.
heel leuk idee dat gewoon te ingewikkeld is om uit te voeren. Of te duur. Zoiets komt dan naar voren in het gesprek dat ik met die klant heb. In zo’n geval denk ik graag mee over het idee. En kan ik suggesties doen voor een ander soort afwerking of papier. Gaandeweg dat gesprek kan zo een heel ander idee ontstaan. Maar wél een idee dat uitvoerbaar en betaalbaar is. En misschien nog mooier ook. Op die manier doe ik ook een klein beetje mee in het creatieve proces. En ja, dat vind ik natuurlijk erg leuk.’
3
de p van platen en proeven Is het ontwerp helemaal in kannen en kruiken? Dan komt de platenmaker in actie. Hij is de onmisbare schakel tussen ontwerp en druk. Want een offsetpers kan niet werken zonder drukplaten om de inkt op het papier aan te brengen. Eerst controleert de platenmaker het digitale bestand nauwkeurig. Kloppen het paginaformaat, de resolutie, de lettertypes, de kleurruimtes, de afloop? Zo ja, dan wordt een ‘inslagschema’ gemaakt. Daarin staat hoe de pagina’s precies op het drukvel komen. De opdrachtgever krijgt daar een geprinte ‘plotproef’ van, om te kijken of alles klopt. Zo kan hij als het ware vast proeven van zijn eigen product. Als alles in orde blijkt te zijn, is het tijd om de belichter in gang te zetten. Een indrukwekkend apparaat, dat de aluminium platen volautomatisch verwerkt. Hij kan door Freek zelfs ’s avonds van huis uit bediend worden.
veelgestelde vragen aan jarno 1) ‘Als het goed is, is hier een pakketje afgeleverd?’ Dagelijks komen er buren langs om te kijken of hun pakketje bij ons is bezorgd. De chauffeur van TNT weet de weg naar de drukkerij inmiddels goed te vinden. Zo fungeren we eigenlijk als een lokaal postkantoor. Een handige manier om in contact te blijven met de buren.
Vroeger was het belichten van de platen nog een tijdrovend, handmatig en milieuvervuilend karwei. Inmiddels is dat anders. De machine werkt niet alleen automatisch, maar ook erg schoon. Een thermische laser brandt op de drukplaten een latexlaagje vast. Dat laagje houdt straks tijdens het drukken de inkt vast. Zo ontstaat het verschil tussen bedrukt en onbedrukt gebied. Even later haalt de machine het latexresidu van de platen en voorziet ze tegelijk van een gomlaagje.
freek zegt ‘Vóór het digitale tijdperk
zag dit werk er heel anders uit. Toen had je voor deze stap verschillende ambachtelijke specialisten nodig. Zoals een fotozetter, een typograaf en een lithograaf. Allemaal mensen die één deel van het werk deden. Inmiddels zitten die functies in de software van vormgevers. Maar de vakkennis van die specialisten is nog steeds nodig. En iemand moet inzicht hebben in hoe de vormgevingssoftware aansluit op het drukproces. Dat is dan ook precies mijn rol in het proces. Ik licht de klant in over de mogelijkheden en de valkuilen bij het aanleveren van bestanden. Want we willen natuurlijk dat er later iets van de drukpers rolt dat aan alle verwachtingen voldoet.’
people planet profit
2) ‘Maken jullie ook geboortekaartjes?’ Met stip op 2. Veel klanten denken dat we de persoonlijke en kleinere opdrachten niet doen. En eerlijk is eerlijk: het zijn niet de opdrachten waar de drukkerij van kan draaien. Maar het zijn wél heel leuke klussen om te doen, omdat ze voor een klant veel betekenen.
Frans Boon @drukkerijpascal Vandaag installateur op bezoek voor plaatsing #zonnepanelen. Straks drukwerk leveren met el. auto in binnenstad. #wordikblijvan.
people planet profit
jarno zegt ‘Soms heeft een klant een
drukkerij pascal
> Ook de oplage is iets om over na te denken. We adviseren natuurlijk om niet te veel exemplaren van een product te laten drukken. Zonde om het later weer weg te moeten gooien. > Tot slot adviseren we ook over de bedrukking. Volvlakken kosten veel inkt, die later weer uit het papier gehaald moet worden voor de recycling. Dat proces kost dan meer energie. Mocht het mogelijk zijn in het ontwerp, dan is het dus goed om volvlakken te vermijden.
3) ‘Wat kost het om...[zelf invullen]’ Een simpele vraag, waar zelden een simpel antwoord op mogelijk is. Voor een juiste offerte is het nodig goed te begrijpen wat de klant precies wil. Kosten van drukwerk zitten in papier, aantal kleuren, afmetingen en afwerking. Het zit ’m in de details en die moeten goed worden uitgerekend. 4) ‘Is Frans er ook?’ Als eigenaar en kunstenaar krijgt Frans veel bezoek. En die is zelf juist vaak onderweg op elders op bezoek. Bij klanten, z’n eigen atelier of bij Sjaak en Rinus, eigenaren van Zeefdrukkerij Het Spant. Gelukkig tref je Frans altijd om 7:30 en rond 16:00 achter z’n bureau.
> Onze belichter (Agfa Acento II) gebruikt géén chemicaliën, maar een thermische laser. Dus geen vieze chemicaliën meer, zoals fixeer en ontwikkelaar. > Tegelijk bespaart de machine duizenden liters water per jaar. De oude manier van werken vereiste veel water om de chemicaliën van de platen te spoelen. Nu komt er geen druppel aan te pas.
gevaarlijk afval* 2009
2010
2011
> De aluminium drukplaten worden gerecycled en milieuvriendelijk verwerkt.
2012
> Plotproeven gaan per post of per fietskoerier naar de opdrachtgevers.
gom (L)
elektriciteit
inktafval (L)
51
milieu-impact
40
40
38
in kWh
15%
100 80
woon- werkverkeer
100 %
6
5
5
5
poetsdoeken (stuks)
2608
2129
1691
2112
IPA (L)
225
265
260
200
oplosmiddelen (L)
85%
60
75 %
70 %
40 20 0 950 m lopen > binnenstad
4,7 km > de bilt 5,4 km > zuilen 2,3 km > binnenstad 1,2 km > wittevrouwen
20,2 km > soest
2009
2010
2011
2012
100% nl
34.843 2009 * Dit schommelt: drukken we veel tekst en weinig plaatjes, dan verbruiken we minder inkt dan wanneer we veel plaatjes en weinig tekst drukken.
windenergie 28.842 2010
25.658 2011
22.981 2012
4
drukkerij pascal
de p van proces
martin zegt ‘Drukken is een heel
Het grootste deel van de milieubelasting van drukwerk komt voor rekening van het papier. Papier komt van bomen. Maar wist je dat er ook papier gemaakt wordt van bamboe, textiel, brandnetel en zelfs steen? En dat we dat ook prima kunnen bedrukken? Toegegeven, het meeste papier in de wereld is het product van houtpulp. En het effect van die wereldwijde boomkap en papierproductie op het milieu is enorm.
> Onze inkten bestaan voor bijna 90 procent uit hernieuwbare grondstoffen. Zoals palm- of sojaolie, in plaats van aardolie. Er zijn ook 100 procent biologische inkten op de markt, maar die zijn nog onvoldoende kleurvast en binden zich bovendien veel sterker aan het papier. Dat laatste levert tijdens de recycling milieuproblemen op. Mochten deze inkten op termijn toch een kwalitatief goed alternatief gaan vormen, dan zullen we daar voortaan voor kiezen.
Dáár valt voor ons als drukker dus veel milieuwinst te behalen. Bij de inkoop van papier letten we op twee dingen. Ten eerste: waar komt het hout precies vandaan. Zijn die bomen op een verantwoorde manier beheerd? Zo ja, dan krijgt het papier het bekende FSC- of PEFC- keurmerk. Minstens zo belangrijk als de juiste herkomst is een milieuvriendelijke productie. Ook daar zijn keurmerken voor. Zoals het Europees Ecolabel. We vertellen onze klanten graag wat de duurzame kenmerken zijn van de verschillende papiersoorten.
> De overgebleven inkt gooien we niet weg. Daar maken we onze ‘colour of today’ van. > Door innovatieve T5-lampen te gebruiken, besparen we zo’n 25 procent aan stroom voor verlichting.
stap 4: papier klaarleggen
Als de drukplaten klaarstaan, spannen we de eerste vier op de offsetpers. De vierkleurenpers heeft vier torens, en in elk daarvan komt een identieke plaat. Cilinders houden de platen tot op de tiende millimeter nauwkeurig op hun plek.
precies werk. Je moet voortdurend controleren of de kleur klopt en het papier goed ligt. Als de pers eenmaal draait, hoef je er niet constant bij te blijven. Wel haal ik er af en toe een papier tussenuit om te kijken of alles nog goed gaat. In dat opzicht is het nog echt een ambacht, ondanks alle moderne technologie. Inschiet, op kleur brengen, het afstellen van de pers: dat is het vak en domein van de drukker.’
planet papier
Stap 6: drukken
stap 2: platen inspannen
In de pers komt nauwkeurig gestapeld blanco papier te liggen. Gaat de pers eenmaal draaien, dan trekken zuigvoetjes de vellen er één voor één doorheen. Zolang de pers maar goed is afgesteld, kunnen er allerlei soorten en afmetingen van papier doorheen.
5
> Voor de drukpers gebruiken we schoonmaakmiddelen zonder gevaarlijke chemicaliën. Dat is milieuvriendelijker én gezonder. Het zorgt er meteen ook voor dat de luchtzuivering minder hard hoeft te draaien. Want er komen nu eenmaal geen giftige stoffen vrij bij het schoonmaken. Dat levert dus een flinke besparing op.
Frans Boon @drukkerijpascal Leuk: krant maken over duurzaam drukken. Omdat we trots zijn op wat we bij #DrukkerijPascal doen..
voor elke klus maken we de drukpers eerst goed schoon. Dat garandeert de juiste kleur en kwaliteit bij de volgende drukopdracht.
people planet profit
Van magazines vol foto’s tot kleurrijke jaarverslagen: veel drukwerk is ‘full colour’. Daarvoor heeft Pascal een vierkleurenpers staan. Die bestaat eigenlijk uit vier samengestelde drukpersen, die elk één kleur op het papier aanbrengen: cyaan, magenta, geel en zwart. Uit deze vier kleuren kunnen alle andere kleuren ontstaan. Daarnaast heeft Pascal ook een tweekleurenpers voor kleinere opdrachten, zoals briefpapier, naamkaartjes en uitnodigingen. Hoe gaat dat drukken precies in z’n werk? Een overzicht in 8 stappen:
stap 1: schoonmaken
drukkerij pascal
Stap 5: proefdraaien De drukker controleert nu met enkele proefdrukken of de platen en cilinders wel precies op elkaar liggen, of het papier goed is ingestapeld en of de kleurafstelling van de inkten klopt. Dit deel van het proces heet de ‘inschiet’.
Als de pers goed afgesteld blijkt te zijn, begint het eigenlijke drukken. Bij offsetdruk draait alles om de balans tussen water en inkt. Om een afdruk van de plaat op het papier te krijgen, moet de plaat vochtig zijn. Aan het niet-gelaserde deel van de plaat blijft een miniem laagje water hangen, op de rest komt de vettige inkt. De snelheid waarmee de pers het papier verwerkt kan verschillen. Meestal is dat zo’n 10.000 vellen per uur.
Is het papier eenmaal ingekocht, dan heeft de drukker nog een belangrijke verantwoordelijkheid. Zo zuinig mogelijk ermee omspringen. Dat begint bij de zogenaamde ‘inschiet’: het papier dat we vooraf gebruiken om de kleur en instellingen voor het drukwerk goed te krijgen. Door vakmanschap kunnen we die inschiet zo klein mogelijk houden. Deze instelling betaalt zich uit: in 2010 was de inschiet bij Drukkerij Pascal maar 11 procent – dat is relatief laag. En voor het drukken zelf stellen we de pers zó af, dat er zo min mogelijk papier gebruikt wordt en verloren gaat.
stap 3: inktbakken vullen Bovenop iedere toren plaatsen we een bus met inkt. Bij een fullcolourproductie komen de inkten in vier drukrondes op het papier. Elke toren voegt een kleur aan het papier toe. De inkten brengen we op kleur met digitale gegevens van Freeks computer. drukfeit: de inkt voor de tweekleurenpers mengen we nog handmatig met behulp van een kleurenwaaier en een weegschaal.
Stap 8: drogen
Stap 7: nieuwe platen inspannen Als de eerste drukvellen gereed zijn, spannen we vier nieuwe platen in. We herhalen zo stap 5, 6 en 7 tot alle pagina’s van de opdracht gedrukt zijn.
Om te voorkomen dat drukvellen aan elkaar blijven plakken door de natte inkt, blaast een machine een heel dun laagje poeder op elk vel dat van de pers rolt. De fijne korreltjes zijn klein genoeg om in het papier te kunnen trekken. Na deze behandeling moet het drukwerk nog 48 uur drogen. Dan is het klaar voor verdere afwerking.
Frans Boon @drukkerijpascal Hoera! nog een kleine proefperiode dan gaat #Voorraadbeheer via site online. #weereenstapjevoorwaarts..
6
drukkerij pascal
de p van product
Er ligt een stapel drukwerk klaar. Wat nu? Snijden, binden, vouwen, nieten, rillen, brocheren, perforeren of stansen. Zeg het maar. Er zijn volop mogelijkheden om het bedrukte papier af te werken. Wordt het eindproduct een mooi ingebonden boekje of krijgt het een handige ringband? De keuze hiervoor maakt de opdrachtgever al aan het begin van het proces – nog voordat er iets is gedrukt. Bij eenvoudige opdrachten verzorgt Pascal de afwerking soms zelf. Geboortekaartjes bijvoorbeeld, of uitnodigingen met een kleine oplage. Voor grotere oplagen en een meer specialistische afwerking werken we samen met binderijen. Die hebben daarvoor de vakkennis én de machines in huis. Voor een binderij is het belangrijk dat die van ons het papier op de juiste manier aangeleverd krijgt. Al in een vroeg stadium van het proces maken we daar afspraken over.
jarno zegt ‘Goede drukkerijen zijn schaars. Drukken is geen kwestie van ‘machine aan en draaien maar’, het is mensenwerk. Een écht vak. Je ziet nog een duidelijk verschil in kwaliteit tussen printen en offsetdrukwerk. Dat laatste is veel mooier. We zijn ons ervan bewust dat het product voor onze klanten vaak heel speciaal is. Bijvoorbeeld bij een nieuwe huisstijl. Zoiets voel je meteen aan. Daarom besteden we daar ook speciale aandacht aan, terwijl het in feite een routineklus is. Ik vind het fijn dat daarvoor bij ons de ruimte is. Het draait niet alleen om geld.
people planet profit > Transportkilometers proberen we zo laag mogelijk te houden. Door slim te plannen en zo veel mogelijk orders op één dag te combineren.
> Wij houden onze CO2-uitstoot zo laag mogelijk. Wat we wél uitstoten, compenseren we. Daarbij hanteren we de Gold Standard, het strengste internationaal keurmerk voor CO2-reductie, in 2003 ingesteld door het WNF.
drukkerij pascal
7
0% vies? of waarde toevoegen?
‘Onze samenwerking met Drukkerij Pascal gaat terug tot de start van Triodos Bank in 1980. Drukkerij Pascal is behalve onze drukker namelijk ook nog eens onze eerste klant. Dat schept een bijzondere band. Voor Triodos Bank is het belangrijk dat onze drukker met hart én hoofd met ons mee onderneemt. Bij de mensen van Drukkerij Pascal zien we dat terug. Zij geven bijvoorbeeld advies over welk papier en welke inkt het milieu zo min mogelijk belasten. Ze zijn flexibel, leveren het drukwerk op tijd, met hoge kwaliteit en tegen een eerlijke prijs. Kortom: een prima partner om mee samen te werken!’ Roel Welsing, Hoofd Marketing Triodos Bank
‘Al twaalf jaar fiets ik als koerier door Utrecht en omgeving. In die jaren ben ik zo’n beetje de huiskoerier geworden van Drukkerij Pascal. Soms sta ik wel een paar keer per week bij hen op de stoep om een pakketje op te halen. Frans ken ik al jaren. Ik zat vroeger bij zijn zoons in de klas. Het is leuk om voor Pascal te werken, juist vanwege dat persoonlijke contact. Het is er altijd gezellig. Meestal is er wel tijd voor een praatje, soms ook voor een kopje koffie. Totaal anders dan bij grotere bedrijven. Daar kom ik vaak niet verder dan de receptie.’ Gijs de Rijk, De Fietskoeriers Utrecht
> Als het éven kan, laten we het product per fietskoerier rondbrengen. Veel van onze klanten zitten in Utrecht en zijn goed per fiets bereikbaar.
stap 9: vouwen en vergaren
stap 10: verpakken
Als het een brochure of folder betreft gaat het drukwerk eerst nog naar de binder. Hier worden de drukvellen gevouwen en op volgorde gelegd om vervolgens gebonden te worden met nietjes, lijm of garen. Als laatste wordt het product op maat gesneden.
Het eindproduct wordt handzaam verpakt en in onze elektrische bestelauto of per fiets afgeleverd bij de klant.
Frans Boon @drukkerijpascal #MVOmanager Matthijs wordt nu doorgezaagd door 2 studenten van #Avanshogeschool over milieubeleid drij pascal. #frissekijk leerzaam.
Daar stond ik dan, met al mijn ervaring als expert in maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), onleesbare productlabels te ontcijferen in chemicaliënkast van onze drukkerij. Welke van al die witte en blauwe tanks zijn nu gevaarlijk, milieuonvriendelijk of juist onschadelijk? Nog nooit zo snel zó veel geleerd over vlampunten, mengverhoudingen, R-regels (wist u dat die best belangrijk zijn?) en wat er verder allemaal bij het drukken komt kijken. Heerlijk, om naast mijn werk bij MVO Nederland steeds zo de praktijk in te duiken. En het loont de moeite. De cijfers in deze krant en op onze website liegen er niet om. Daar ben ik erg trots op. Martin, Rob, Jarno – iedereen in onze drukkerij heeft de afgelopen vier jaar laten zien dat duurzaam drukken prima samengaat met kwalitatief en rendabel drukken. Onze cijfers laten zien dat we steeds efficiënter omgaan met de grondstoffen. Toch ben ik niet altijd tevreden. Tot nu toe hebben we bij Drukkerij Pascal vooral geprobeerd het drukwerk minder vies te maken. Minder inkt, minder chemie, minder papier, minder energie. Onze impact minimaliseren dus. Maar… gaat het bij MVO alleen om minder vies zijn? Met als ultiem doel 0% vies? Ik weet het niet. Bij MVO Nederland zien we ook andere trends. Zoals dat duurzaamheid en MVO steeds meer gaat over waardecreatie: niet alleen reduceren, maar ook iets toevoegen. Dat kan op allerlei manieren, zoals meer mensen aan het werk helpen, of afval hergebruiken. In 2013 doen we een poging ons vrachtvervoer te verduurzamen. Zo hebben we in samenwerking met andere Utrechtse ondernemers gezamenlijk een elektrische bestelauto gekocht. Op termijn willlen we ook iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt achter het stuur zetten. Win-win-win, dus. Minder fijnstof uitstoot in de kwetsbare binnenstad, meer ritjes door meerdere partijen en dus ook meer zichtbaarheid als onze bestelwagen door de stad zoeft. En werk voor iemand die nu nog niet mee kan doen. Over waarde toevoegen gesproken. Ben benieuwd hoe MVO in de toekomst zal uitpakken. Voor ons en natuurlijk ook voor onze ketenpartners. Ik zal het op een afstand moeten volgen ,want vanwege een nieuwe fulltime baan als MVO manager bij Pon, heb ik per januari 2013 het stokje doorgegeven. Matthijs Boon, voormalig MVO manager
een gespreid bedje Nadat hij 3 jaar heeft gepionierd binnen Pascal vroeg Matthijs mij (oud collega van MVO Nederland) om zijn MVO werkzaamheden over te nemen. Kon ik in een gespreid bedje stappen? Ja, dat kan ik nu wel zeggen. Matthijs heeft de afgelopen jaren veel actie ondernomen, nuttige inzichten opgedaan en die aan mij kunnen doorgeven. Maar ook Pascal is nog niet uit ontwikkeld en er kunnen nog genoeg plannen worden bedacht en uitgewerkt. Een paar dingen die op stapel staan: elektrisch transport, milieuvriendelijke middelen, nieuwe waterbehandeling technologie, opleiding van medewerkers, vrijwilligerswerk, verduurzaming in de keten, nieuwe samenwerkingen. Concreet bijdragen aan verduurzaming van de drukkerij, daar ligt voor mij nu de uitdaging. Ik heb er zin in! Godard Croon, MVO manager
goederenvervoer in km
papierafval in kg
17.409
19156
15035
17954
2009
2010
2011
16.466
14.899
15.860
17150 2012
2009
2010
2011
2012
8
in het hart van de stad drukkerij pascal
17 10
1 3
8
2
7
ek
uw
nie
ade
16
6 t edstraa
bre
18
e gracht uw nie
5
ht
rac eg uw nie
14
t raa wst
ieu
en
g lan
13. De KunstSalon Hier gaat het kunstenaarshart van Frans Boon wat sneller kloppen.
13
racht
14. Ja-Maar Denk eens niet `ja, maar...’ maar `ja, én...’. Deze filosofische trainers gaven Frans ooit een wijsheid waar hij nog vaak wat aan heeft: ‘alles is er al’.
oudeg
15. Holos Massagetherapie Is onder meer bekend als beroepsopleiding tot massagetherapeut. 16. Slagerij de Groene Weg Wij halen al jaren onze filet américain bij Gerrit Tak.
19. Galerie Kunstliefde Kunst en design voor iedereen, interessante tentoonstellingen en een ontmoetingsplek voor beeldend kunstenaars. 20. Plantenmarkt Je kunt er elke zaterdag terecht, ook voor biologisch geteelde bloemen en planten.
22. Bigoli Dat is niet ‘eten’, maar dat is proeven en genieten. 23. Stadsschouwburg Utrecht Martin gaat hier graag naar cabaretvoorstellingen 24. Ateliergroep Tij Als Frans niet aan het werk is voor de drukkerij dan vind je hem hier in zijn atelier.
aat
18. Uitgeverij Schokland Nils Buis is collega-’opa’ en vriend van Frans.
21. Theater Kikker Eigentijds toneel, moderne dans, jeugdtheater én een nieuwe bar met... Jarno die er vrijwillig achter staat.
twijnstr
10. Studio Vrijdag Ze verzinnen telkens weer wat bijzonders voor de Culturele Zondag.
15
12. Universiteit van humanistiek ‘De mooiste studie is de mens’ zeggen ze op de Kromme Nieuwegracht.
17. DUS Hét theatergezelschap voor de stad en de regio Utrecht.
12
steenweg
acht
9. Blik grafisch ontwerp De dames van Blik ontwerpen altijd met plezier en enthousiasme; deze krant, onze website en onze nieuwe elektrische auto.
kro mm e
r oudeg
8. Triodos Bank Pascal was de eerste klant van de Triodos Bank en dat schept een band waar we alletwee nog steeds veel plezier aan beleven.
aat st r te n
7. MVO Nederland Inspirerend kenniscentrum en netwerk, wat een denkkracht, wat een ideeën.
u scho
6. De Bakkerswinkel Zit bij ons vlak om de hoek. Zin in een lekkere stevige boterham?
nobelstraat
ats
5. NVVC De Nederlandse vereniging voor cardiologie, verenigt cardiologen en andere zorgprofessionals.
hof
janskerk
pla
4. De Fietskoerier Past uw drukwerk in een fietstas? Dan krijgt u het via de Fietskoerier.
23
19
ria
3. Notariskantoor Van Grafhorst Een goede klant en een open en toegankelijk notariskantoor.
21
22
20
ma
2. Binderij Utrecht Vouwen, lijmen, nummeren, perforeren, pregen, binden... Waar zou een drukker zijn zonder een goede binder.
11. Filmtheater ‘t Hoogt Wij doen er graag een avondje Film & Food: naar de film met een lekkere maaltijd vooraf.
burg
1. Spant Zeefdruk Sjaak en Rinus bedrukken alles wat vlak is in hun voormalige zaagloods.
11
24 vreden
Al sinds 1974 zit Drukkerij Pascal in het hartje van de Utrecht. En in die 38 jaar hebben we de stad leren kennen. En de stad de Drukkerij. Klanten, vrienden, buren en collega’s: Drukkerij Pascal is verbonden met de Domstad.
drift
vo o
rs
tra
at
wittevrouwenstraat
9
4
