De onontgonnen poolgebieden van Noordoost Groenland

REISPROGRAMMA

De onontgonnen poolgebieden van Noordoost Groenland Unieke NRC Handelsblad Academie met schrijver en acteur Ramsey Nasr 14 -23 september 2015 - gegarandeerd vertrek! NRC Handelsblad Academie neemt u in de herfst van 2015 mee op een unieke reis naar Noordoost Groenland. Aan boord van het ms Plancius maakt u een spectaculaire vaartocht naar dit onontgonnen gebied binnen de poolcirkel en wordt u tijdens lezingen en excursies door specialisten ingeleid in diverse leergebieden die betrekking hebben op verschillende relevante onderwerpen. Tijdens deze tiendaagse academie, die begint en eindigt in IJsland, maakt u een achtdaagse expeditiecruise. Een reis voor natuurliefhebbers, een paradijs voor fotografen alsmede een boeiende kennismaking met een cultuur die gevormd is door isolatie en extreme natuurkrachten.

BEL VOOR MEER INFORMATIE 020-7517965 1 NRC Expeditie Noordoost Groenland

1

INLEIDING Het gebied binnen de poolcirkel kent een enorme aantrekkingskracht. De ongerepte natuur, de verhalen over ontberingen en ontdekkingen en de naar verhouding onbekende culturen spreken velen tot de verbeelding. Maar ook de actualiteit spreekt regelmatig over deze regio’s, dan wel vanuit wetenschappelijk oogpunt, dan wel vanuit klimatologisch, economisch of geo-politiek oogpunt. Regelmatig wordt de Noordpool opgeëist, met allerlei internationale bi- en multilaterale overleggen tot gevolg. Wetenschappers, maar bijvoorbeeld ook schrijvers, zoals J. Bernlef in zijn roman ‘Onder IJsbergen’, lieten en laten zich door Groenland inspireren in hun werk. Groenland, waarvan zo’n 80% is bedekt met ijs, is het grootste eiland ter wereld en tegelijkertijd een van de dunst bevolkte gebieden op aarde. Door het eiland met zijn eindeloze witte ijs- en sneeuwvlaktes deze naam te geven, hoopten de eerste kolonisten (rond 981) meer migranten aan te trekken. Vanwege klimaatveranderingen beweren wetenschappers wel dat de naam Groenland daadwerkelijk van toepassing zal worden. Het overgrote deel van de huidige bevolking woont in het zuidwesten, ten zuiden van de permanente ijslaag. Het noordelijke ruige landschap wordt slechts bevolkt door een handjevol Inuit, parkwachters van de Deense Sirius Patrol, wetenschappers en personeel van enkele weerstations.

Aurora Borealis Vanaf begin september wordt de nachtelijke hemel regelmatig verlicht door de veelal groene, maar soms ook paarse of rode gloed van het noorderlicht. Tijdens onze reisperiode wordt het weer vaak beïnvloed door een hoge luchtdruk systeem, wat tamelijk veel zonnige dagen oplevert bij een gemiddelde temperatuur van 0 graden in september. Kortom, een uitstekende periode om de Groenlandse wildernis te ontdekken.

De kustlijn van Groenland is in het Noordoosten spectaculair met talrijke fjorden en adembenemend hoge bergen, kliffen en talloze gletsjers. De gigantische gletsjers produceren kollossale, kathedraal-achtige ijsbergen die overvloedig in de omliggende wateren te vinden zijn. Een gebied tevens rijk aan fauna met ijsberen, walrussen, baardrobben en muskusossen, tezamen met tal van soorten zeevogels. Deze natuurlijke rijkdom brengt al eeuwenlang tal van wetenschappers naar dit gebied. William Scoresby was in 1822 de eerste Europeaan die voet aan wal wist te zetten in noordoostelijk Groenland en vele andere expedities zouden hem volgen. In 1932 bezocht ook Nobelprijswinnaar en etholoog Niko Tinbergen dit afgelegen land in het kader van het Internationale pooljaar 1932-1933. Tijdens zijn onderzoek naar het gedrag van verschillende vogelsoorten raakte hij zeer onder de indruk van het gedrag en de cultuur van de Ekismojagers bij wie hij verbleef. In 1934 publiceerde hij over dit verblijf een boek met de titel Eskimoland.

NRC Expeditie Noordoost Groenland

2

Tijdens deze academie reizen wij Tinbergen en Scoresby achterna naar deze verlaten wildernis. Het ligt in de planning het hele fjordensysteem van de Scoresby Sund, het grootste fjord ter wereld, te bevaren waarbij het schitterende landschap gedomineerd wordt door gletsjers, reusachtige ijsbergen en zicht op alpine gebergte. Het nabijgelegen Nationaal Park is het grootste ter wereld. Binnen haar grenzen ligt ook de hoogste berg in het Noordpoolgebied, de 3.694 meter hoge Gunnbjørn’s Mountain, die wij bij goed weer mogelijk ten zuiden van het fjord kunnen ontwaren. De expeditie cruise eindigt in Ittoqqortoormiit, een Inuit nederzetting van ca. 450 inwoners, gelegen vlakbij het grootste National Park van Groenland dat onder beheer staat van de Deense Sirius Patrol. Het afgelegen gebied dat wij bezoeken wordt door slechts een handjevol mensen bewoond en is uitsluitend bereikbaar per expeditieschip. De vele ijsbergen in het fjord maken dat deze het grootste deel van het jaar ontoegankelijk is. Pas laat in de zomer, wanneer het pakijs zich heeft teruggetrokken, wordt dit bijzondere gebied bereikbaar. De toendra kleurt in deze periode in spectaculaire herfstkleuren, wat samen met het diepe blauw van de ijsformaties een onuitwisbare indruk maakt. Indien de weersomstandigheden gunstig zijn, is september een goede tijd van het jaar om verschillende walvissoorten te spotten, waaronder de bultrugwalvis, vinvis of minkwalvis maar wellicht ook potvissen en orka’s. Inleidende studiedag en lezingen aan boord De academie start met een inleidende studiedag in Nederland voorafgaand aan de reis, waarbij naast praktische informatie ook diverse lezingen verzorgd zullen worden. Onder anderen dr. Ko de Korte zal spreken over zijn ervaringen tijdens onderzoek in Noordoost Groenland. Aan boord van het ms Plancius wordt u tijdens lezingen en excursies door specialisten (o.a. geologen, biologen) ingeleid in diverse leergebieden zoals klimatologie, (geo)politieke verhoudingen, geologie, sociaal-economische aspecten en internationale ontwikkelingen. Daarnaast worden de flora en fauna in dit gebied belicht. Ramsey Nasr is een van de sprekers die met ons meereist. Hij geeft literaire inleidingen over de tochten van de eerste ontdekkingsreizigers en over poëzie en literatuur die, gerelateerd aan de regio, verschenen is. Prof. dr. Salomon Kroonenberg, geoloog, zal tijdens de reis in een tweetal lezingen ingaan op de geologische aspecten van de regio en zijn visie geven op de oorzaak en effecten van de klimatologische ontwikkelingen die spelen.

3 NRC Expeditie Noordoost Groenland

3

DAGPROGRAMMA Dag 1, maandag 14 september Middagvlucht vanaf Schiphol per Iceland Air naar de luchthaven Keflavik, om vervolgens door de desolate lavavlaktes van Reykjanes naar de hoofdstad Reykjavik te rijden, gelegen aan een ruime baai die omzoomd wordt door bergen. Transfer naar ons centraal gelegen hotel in de stad. Er volgt een eerste korte kennismaking met IJslands hoofdstad die bruisend, modern, en kunstzinnig is. Het heeft een meer dan duizend jaar oude geschiedenis die terug gaat tot het jaar 874. Gezamenlijk diner en overnachting in Reykjavik.

Dag 2, dinsdag 15 september Per bus naar Akureyri, aan de noordkust van IJsland, een fraai stadje gelegen aan het einde van de fjord Eyafjordur, omringd door bergen en daardoor beschermd tegen de wind. Hier zal het ms Plancius voor onze expeditie gereed liggen. De tocht naar Akureyri zal zo’n 5 à 6 uur in beslag nemen, waarbij u kunt genieten van het prachtige landschap dat aan u voorbij trekt. In de late namiddag vertrekt het schip richting Groenland. Aan boord volgt een uitgebreide veiligheidsinstructie, toelichting over de gang van zaken aan boord en de excursies per zodiac alsmede een eerste inleidende lezing.

Dag 3, woensdag 16 september Vandaag een volledige dag op zee. Het schip passeert de noordpoolcirkel en vaart in noordelijke richting door de Straat van Denemarken, de zeestraat tussen IJsland en Groenland. Deze naam stamt uit de tijd dat beide gebieden nog een kolonie van Denemarken waren. Het vormt de verbinding tussen de Atlantische Oceaan en de Noordelijk IJszee waarbij het koude, noordelijke water over ’s werelds grootste onderzeese waterval naar beneden valt. De Oost-Groenlandstroom stort zich hier diep onder de zeespiegel over een richel ruim 3500 meter omlaag, onder het warmere water van de Atlantische oceaan, in de richting van Noord-Amerika. Er is tijd om te wennen aan het leven aan boord en kennis te maken met de medereizigers. Specialisten zullen vandaag en de komende dagen verschillende lezingen geven over o.m. de flora en fauna, geologie en geschiedenis van Groenland. Vanaf de dekken en vanuit de observatielounge kunt u verschillende zeevogels als de stormvogel, de drieteenmeeuw en de jan-van-gent zien, die met het schip meevliegen. Mogelijk laten ook enkele van de vele walvissoorten zich zien, zoals de vinvis, de minkwalvis, de bultrugwalvis, de orka en mogelijk zelfs een potvis. Nieuwsgierige witsnuitdolfijnen zullen waarschijnlijk af en toe even met het schip meezwemmen. In de avond naderen we de kust van Groenland bij Kap Brewster en zullen we de eerste ijsbergen kunnen waarnemen. Mogelijk kunt u ook al voor het eerst het noorderlicht, de Aurora Borealis, waarnemen. Vanaf begin september wordt de nachtelijke hemel regelmatig verlicht door de veelal groene, maar soms ook paarse of rode gloed van het noorderlicht.


4

Dag 4-7, donderdag 17 september tot en met zondag 20 september Vandaag bereiken we de kust van Groenland en varen we de Scoresby Sund (Kangertittivaq) binnen, genoemd naar William Scoresby die dit gebied in 1822 in kaart bracht. Met een lengte van 350 km is het langste fjord ter wereld en met de zijn vele zijarmen tevens het grootste. De indrukwekkend steile wanden van het fjord rijzen op veel plaatsen verticaal op uit het water, op enkele plaatsen tot hoogtes van ruim 2000 meter. De bijzondere rotsformaties van basalt markeren hier de overgang naar de desolate gebieden van het Nationale Park Noordoost Groenland. Deze afgelegen woestenij vormt de thuishaven van bijzondere dieren als de muskusos, de ijsbeer en de poolwolf. Hoewel het grootste deel van dit park bedekt is met ijs, zien we langs de fjorden ook toendragebied, dat in deze tijd van het jaar met herfstkleuren is getooid. De fjorden zelf zijn gevuld met machtige ijskastelen, die met hun diepblauwe kleuren iedere reiziger weten te betoveren. De komende vier dagen zullen in het teken staan van verschillende excursies in en rondom dit indrukwekkende fjord. Regelmatig wordt u met zodiacs aan land gebracht en maakt u wandelingen onder begeleiding van ervaren gidsen. Ook kayaktochten en een fotoworkshop behoren tot de mogelijkheden (inbegrepen in de reissom). De excursies zijn echter afhankelijk van de weersomstandigheden en een flexibele instelling is dan ook vereist. Enkele hoogtepunten tijdens deze reis: Bij het binnenvaren van de Scoresby Sund varen we langs de kale kusten en gletsjers van de Volquart Boons Coast. Per zodiac kunnen we de indrukwekkende gletsjerwanden naderen en voor het eerst deze reis aan land gaan, bij bijvoorbeeld de Måne Gletsjer of in Vikingebugt. Bij Danmarksø vinden we de overblijfselen van een Inuit-nederzetting, die ca. 200 jaar geleden verlaten werd. De stenen tentringen duiden op de plaats waar ooit de zomerverblijven hebben gestaan, de restanten van de winterhuizen vinden we dichter bij een kleine kaap. Doordat de sites goed bewaard gebleven zijn, zijn zelfs de ingangen en de tegen ijsberen gezekerde voorraadplaatsen nog te identificeren. In de omgeving treffen we ook enkele Inuit-graven aan. De omgeving van Kap Hofmann Halvø is uitstekend geschikt om de flora en fauna van dit bijzondere gebied te bewonderen. In de herfst veranderen de kruidwilg en de dwergberk van kleur en samen met de rijsbessen en kraaiheide zorgt dit voor een kleurrijk landschap. We maken een goede kans om rotssneeuwhoenen en ijsduikers te zien, evenals de muskusos, die hier graag verblijft.

Het achterste deel van het fjord is een waar labyrint van eilanden, met als grootste het Milne Land. Aan de achterzijde van dit eiland vinden we het Rødefjord en het Rypefjord, bekend om hun fascinerende ijsformaties. Een tocht per zodiac door dit doolhof van ijsbergen met hun ongelooflijke vormen, die stil voortdrijven in het water, biedt ongetwijfeld een onvergetelijke aanblik. Aan de noordkant van het fjord, op weg naar Sydkap, varen we tussen ware kathedralen van ijs. Sommige ijsbergen zijn hier meer dan 100 meter hoog en soms meer dan een kilometer lang. De meeste van deze ijsreuzen liggen vast aan de grond, daar het fjord hier soms nog geen 400 meter diep is. Bij Sydkap vinden we de overblijfselen van winterhuizen uit de Thule cultuur. Dit volk leefde van de walvisjacht en gebruikte hun botten om huizen mee te bouwen. Soms leefden er tot wel 20 mensen in een zo’n klein huis. Ook bij de lagune aan de zuidkant van Jameson Land kunnen we voet aan land zetten. Dit golvende landschap is tijdelijke thuis van steltlopers en ganzen die zich hier klaarmaken voor de herfstmigratie naar warmere gebieden. Ook de muskusos en de halsbandlemming voelen zich hier thuis tussen de weinige begroeiing.


5

Iets ten zuiden van de Scoresby Sund ligt de voormalige nederzetting van Stewart, waar we opnieuw woningen uit de Thule cultuur kunnen zien. In het nabijgelegen Romerfjord hebben we kans de narwal te zien. De ochtenden en avonden in het Scoresby Sund staan in het teken van veel lichtspektakel. Vanaf augustus zakt de zon ’s nachts weer achter de horizon, waardoor bij zonsopkomst en zonsondergang vaak mooie lichteffecten op het ijs in het fjord te zien zijn. Voor we het Scoresby Sund verlaten vinden we bij de uitgang van het fjord de vissersnederzetting Ittoqqortoormiit met ca.

450 inwoners en de enige nederzetting binnen een omtrek van ca. 800 kilometer. De Inuit hier leven nog altijd van de jacht en de visvangst. Het relatief dunne ijs en de nabijheid van open water leveren voedselrijk water op, wat walrussen, walvissen, zeehonden en ijsberen aantrekt. Tijdens een wandeling door het dorp komt u sledehonden tegen en ziet u ongetwijfeld de huiden van zeehonden, muskusossen en ijsberen te drogen hangen. Het kleine museum toont historische foto’s, schilderijen en kostuums uit de regio en is gevestigd in een van de oudste huizen uit het dorp, gebouwd in 1930 en voorheen in gebruik als winkel van de Koninklijke Groenlandse Handelsmaatschappij.

Dag 8, maandag 21 september We verlaten het Scoresby Sund en varen via de Straat van Denemarken terug naar IJsland. De vele zeevogels zullen weer met het schip mee vliegen. Mogelijk ziet u nog een laatste maal verschillende walvissen en dolfijnen uit het koude water opduiken. Aan boord kunt u aan de bar van de observatielounge onder het genot van een drankje napraten over de afgelopen expeditie en worden de laatste lezingen gegeven.

Dag 9, dinsdag 22 september In de ochtend zien we de vuurtoren van Eyjhalar op het eiland Hrisey, gelegen aan het begin van het Eyjafjord. We passeren steile fjordenwanden voor we onze eindbestemming Akureyri bereiken, waar de ontscheping volgt. Per bus reizen we terug naar Reykjavik, een tocht van ca. 5 – 6 uur. Overnachting in Reykjavik in een hotel nabij de luchthaven.

Dag 10, woensdag 23 september Rechtstreekse vlucht vroeg in de ochtend naar Amsterdam waar aankomst kort na het middaguur.


6

PRETOUR IJSLAND Reykjavik en omgeving 11 – 14 september 2015 Wij bieden u de mogelijkheid om voorafgaand aan de reis deel te nemen aan een pretour op IJsland. De (moderne) IJslandse cultuur vormt een interessante aanvulling op de natuurervaringen die u tijdens deze reis opdoet. Zeven eeuwen vóór Nederlandse zeevaarders de weg ‘om de noord’ trachtten te vinden, voeren in de Noord-Atlantische Oceaan al ‘Drakka’s’ van Vikingen. In het kielzog van deze ontdekkers bezoeken wij IJsland. Als eersten zetten zij voet op IJsland om het te koloniseren evenals, met minder succes, Groenland en Newfoundland. Groenland is nu een autonoom gebied binnen Denemarken en IJsland werd in 1945 onafhankelijk. Tijdens deze korte en gevarieerde pretour maakt u kennis met de oude wereld van de Vikingen en de moderne wereld van hun nakomelingen. Het ‘verre en onbekende Thule’ van Ptolemeus (2e eeuw), wat wij kennen als IJsland, vormt een boeiend geheel. Dat komt allereerst door zijn oude Noordeuropese cultuur, directe erfgenaam van de 9e-eeuwse Vikingen, die eeuwenlang relatief geïsoleerd gebleven is, wat bijvoorbeeld invloed heeft gehad op de geringe veranderingen van de taal. Daarnaast is het een land waar de natuur grotendeels nog volledig zichzelf is en waar het menselijk handelen onderworpen is aan de krachten van de elementen. Dat IJsland door vuur is gevormd en door ijs is geboetseerd, is nog overal te zien. Regelmatige vulkanische uitbarstingen hebben de Vikings niet weerhouden zich hier vanaf 874 permanent te vestigen. Uit deze geharde mensen ontstonden de huidige ondernemende eilandbewoners. Van hier werden Groenland en New Foundland ontdekt. Deze kennis ging in de late middeleeuwen verloren, zodat de Spanjaarden in de 16e eeuw een ‘nieuwe wereld’ ontdekten die al vijfhonderd jaar eerder was ontdekt. Met nadruk laten we u met beide aspecten, natuur én cultuur - ook in hun samenhang kennismaken.

Dag 1, vrijdag 11 september U vliegt in de middag met Icelandair van Schiphol naar de luchthaven Keflavik, om vervolgens naar de hoofdstad Reykjavik te rijden. IJslands hoofdstad is modern, en kunstzinnig. Het heeft een meer dan duizend jaar oude geschiedenis die terug gaat tot het jaar 874. Reykjavik ontleent zijn naam aan de stomende hete bronnen die de eerste kolonisten hier aan het einde van de 9e eeuw aantroffen. Vandaag leveren dezelfde hete bronnen (duurzame) geothermische energie aan de stadsverwarming van Reykjavik. Omgeven door een spectaculaire natuur, en wortels die letterlijk teruggaan tot het diepste van de aarde zelf, alsmede door een duizendjaar lange geschiedenis heeft Reykjavik een bijzonder, krachtig en bloeiend cultureel leven kunnen ontwikkelen. Het publiek heeft grote belangstelling voor alles wat met kunst te maken heeft: theater, muziek, en de beeldende kunsten. Wij dineren gezamenlijk in een lokaal restaurant. Overnachting in Reykjavik.


7

Dag 2, zaterdag 12 september Wij zullen vandaag een rondrit door deze uitgestrekte stad maken. Wij bezoeken een aantal musea en zien de moderne Hallgrimskirkja met ervoor het standbeeld van Leifur Eiríksson die Groenland en Amerika ontdekte. De IJslandse geschiedenis is goed geïllustreerd in het Nationale Museum. Het leven van de IJslanders was moeilijk. Ze ondergingen vulkanische uitbarstingen waarvan de gevolgen tot diep in Europa te merken waren. Barbarijnse (Algerijnse) piraterij en visserijconflicten met Denen en Engelsen beïnvloedden het IJslandse leven. Maar de geïsoleerde ligging van het eiland maakte zijn bewoners ook zelfstandig. Vanaf 1904 bestuurt IJsland zijn eigen binnenlandse zaken, en vanaf 1918 werd het een soevereine staat met eigen vlag, verenigd in een personele unie met Denemarken. Pas in de Tweede Wereldoorlog kwam daar een einde aan, en begon IJsland als zelfstandige staat deel te nemen aan de economische en politieke activiteiten van de naoorlogse wereld. Niet alleen geologisch ligt het eiland tussen Europa en Amerika; enige tijd overheerste een ambivalente Europees-Amerikaanse politiek. Pas in 1994 werd gekozen voor aansluiting bij de Europese Economische Gemeenschap, en in 2006 trokken de Amerikaanse militairen zich terug uit IJslandse bases. Vele aspecten van deze geschiedenis worden verbeeld in het Nationale Museum. Ook zien we vandaag het National Art Museum met een collectie hedendaagse IJslandse kunst met werken van onder anderen de grootste IJslandse schilder Jóhannes S. Kjarval (1885 – 1972). Naast dit museum brengen we ook een bezoek aan het Nordic House, ontworpen door de Finse architect Alvar Aalto, een van zijn latere werken. Aalto is ook grotendeels verantwoordelijk voor de inrichting van het gebouw. Doel van het Nordic House is om de culturele uitwisseling tussen IJsland en Scandinavische landen te bevorderen. Daartoe worden tentoonstellingen en culturele evenementen georganiseerd. Hier volgen we een tweetal lezingen. Ten slotte nemen we een kijkje achter de schermen van Harpa, met een rondleiding die dieper ingaat op de architectuur van het gebouw. Het spectaculaire Concertgebouw van de stad is thuishaven van het IJslands Symfonie orkest en gebouwd onder architectuur van Henning Larsen en met medewerking van kunstenaar Olafur Eiasson. In 2013 werd aan Harpa de Mies van der Rohe prijs voor eigentijdse architectuur toegekend door de EU. Het gebouw houdt de natuur letterlijk een Spiegel voor, gelegen op de overgang tussen land en water. Het uitgangspunt van de IJslandse natuur trekt metaforisch zijn sporen door de volledige architectuur. U dineert vanavond op eigen gelegenheid, bijvoorbeeld in het beste visrestaurant van de stad, ‘MAR’, met uitzicht op de haven of in het Perlan restaurant, een complex van warmwatertanks, waarvan er nu een dienst doet als museum. Vanaf het platform heeft u een mooi uitzicht op de stad. ‘s Avonds kunt u bijvoorbeeld een uitvoering bijwonen in Harpa (onder voorbehoud van programma).

Dag 3, zondag 13 september Dagtocht naar Tingvellir National Park, Gullfoss waterval en Geysir. Thingvellir is voor de IJslanders een plaats van grote historische betekenis omdat hier in 930 de eerste Althing, de voorloper van het parlement, vergaderde. IJsland, op een breukvlak van de Middenatlantische rug, hoort bij Europa en Noord-Amerika. Bij Þingvellir, dat precies op deze kloof ligt, verzamelden zich tussen de 10e en19e eeuw jaarlijks de IJslanders om belangrijke politieke en religieuze beslissingen te nemen. Zo werd het Christendom, en later de reformatorische variant ervan, bij wet ingevoerd.


8

Na een wandeling door de beroemde Almannagja-kloof rijden wij door een gebied van grote geothermische aktiviteit naar de prachtige Gulffoss waterval en besluiten wij de dag met de bekendste springbron van IJsland, de Geysir, welke naam voortleeft in het woord geiser. De naastgelegen Strokkur is nog actief. Terug in Reykjavik diner op eigen gelegenheid, uiteraard met suggesties van de begeleiding. Duur tocht: ca. 8 – 9 uur, inclusief lunch

Dag 4, maandag 14 september Vandaag kunt u kiezen voor een facultatieve dagtocht naar het zuiden van IJsland of u kiest ervoor de dag naar eigen inzicht te besteden, bijvoorbeeld in Reykjavik zelf. Facultatieve excursie Vandaag rijden wij langs de zuidelijke kustweg naar het gebied ten zuiden van de Hekla vulkaan. Nu een imponerend vulkanisch landschap dat in de historie van IJsland een grote rol heeft gespeeld. In de Middeleeuwse literatuur wordt de Helka steeds weer genoemd vanwege de vele catastrofale erupties die hebben plaatsgevonden. We reizen naar het voormalige handels- en vissersplaatsje Vik, de meest zuidelijk gelegen plaats op IJsland. We zien nabij de gletsjer Eyjafjallajökull de adembenemend mooie Seljalandsfoss waterval en de Skógafoss waterval. We zien imponerende rotsformaties in zee - de Reynisdrangar - zwarte lavastranden en hebben bij goed weer uitzicht op nabijgelegen gletsjers. Een prachtige dagtocht voor natuurliefhebbers. Duur tocht: ca. 8 – 9 uur Prijs: € 95,- inclusief lunch Indien u de dag in Reykjavik blijft kunt u bijvoorbeeld een literaire wandeling maken, georganiseerd vanuit de Nationale Bibliotheek. Niet alleen de oude geschriften in de volkstaal die in het Árni Magnússon Instituut liggen, maar bijvoorbeeld ook de IJslandse schrijver, Halldór Kiljan Laxness (1902-1988) die in 1955 de Nobelprijs voor literatuur won, komen hierbij aan de orde. Bezoek bijvoorbeeld het Einar Jonsson Museum, een van IJslands meest getalenteerde beeldhouwers. Of u bezoekt het Arni Magnusson Instituut, met de authentieke Saga- en Edda geschriften die deels tentoongesteld zijn. Ook een dependance van het National Art Museum, nabij het Laugardalur, het Ásmundur Sveinsson Sculpture Museum, waar abstracte figuratieve beeldhouwwerken van Ásmundur Sveinsson (1893 – 1982) te bezichtigen zijn, is de moeite waard. Of u loopt door de gezellige winkelstraten met o.a. een grote verscheidenheid aan boekwinkels (de IJslanders zijn een volk van bibliofielen), en bekijkt de oude haven. ‘s Avonds gezamenlijk diner. Overnachting in Reykjavik.

Dag 5, dinsdag 15 september We rijden naar Akureyri, de tweede stad van IJsland en prachtig gelegen aan het einde van de fjord Eyafjordur, omringd door bergen en daarmee beschermd tegen de wind. Bekendl is de Lystigardurinn, de meest noordelijke botanische tuin ter wereld, waar ruim 400 IJslandse gewassen en een bijzondere collectie noordse flora te bewonderen zijn. In de loop van de middag aan boord van het MS Plancius.


9

SPREKERS Inleidende studiedag In Nederland wordt voorafgaand aan deze academie een inleidende studiedag gehouden in het Museum Volkenkunde te Leiden (datum nader te bepalen – waarschijnlijk zo’n 2 weken voorafgaand aan de reis). Tijdens deze dag spreken onder meer dr. Ko de Korte en dr. Cunera Buijs. Daarnaast wordt u door de conservator mevr. Buijs rondgeleid langs de collectie die betrekking heeft op Groenland. Tevens ontvangt u op deze dag alle relevante praktische informatie over de academie.

Ko de Korte Dr. Ko (J.) de Korte Meliskerke (1943) is zeevogelbioloog (VU, UvA, RUG). Overwintering in Oost Spitsbergen 1968-69 voor ijsberenonderzoek. Onderzoek aan jagers (Stercorariidae) in Groenland - Scoresby Sund (1973, ‘74, ‘75, ‘88, ‘97), South Georgia (1986 / 87), Antarctica ( 1990 / 91), Russian Arctic – Severnaya Zemlya (1992, ’93, ’94, ‘95). Onderzoek aan fregatvogels in Galápagos (1977, ‘78), Indonesië ( 1981, ’87, ’89). Initiatiefnemer en coördinator van de Arctische scheepsreizen van Stichting Plancius (1981-1996) en Oceanwide Expeditions (1996 – heden). Director Rural Blues, Mississippi 1989 (Award winning 2014). Mens en dier in de Scoresby Sund (Oost Groenland) Aan de langste en mooiste fjord op Aarde probeert een Groenlands volkje van 400 inwoners nog altijd van de jacht op zeezoogdieren (ijsberen, robben, walrussen) en landdieren (muskusossen, poolhazen) te leven. In de vorige eeuw, toen ik daar onderzoek deed trokken we in het voorjaar met hun hondensleden langs

de dichtgevroren kusten op zoek naar zeevogelkolonies. Met een groenlandse familie bivakkeerden we op een uitgestrekte toendra aan een fjord in het binnenland en zagen hoe de kayak gebruikt werd voor de jacht op zeedieren. Pas later ben ik me gaan realiseren, dat de mensen van dit gebied een veel grotere indruk op me hebben gemaakt dan al die prachtige dieren, waar ze van leven,

Cunera Buijs Dr. Cunera Buijs is in Museum Volkenkunde te Leiden conservator Arctische Gebieden sinds 1990. Zij studeerde Museologie aan de Reinwardt Academie en Culturele Antropologie aan de Universiteit Leiden. Zij verrichtte van 1985 tot heden, uitgebreid veldwerk onder de Inuit van Oost-Groenland. Zij verrichtte in het kader van het International Polar Year (IPY) onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering voor lokale gemeenschappen in Lapland, Oost-Groenland en Zuidoost-Siberië. Daarnaast verdiepte zij zich in Sharing Knowledge & Cultural Heritage issues. Zij nam het initiatief voor het innovatieve Visual Repatriation Project (www.roots2share.gl), een internationaal samenwerkingsverband met Nederlandse en Groenlandse musea. Buijs geeft incidenteel colleges aan de universiteit van Groningen, Tilburg en Leiden. Zij maakte diverse tentoonstellingen over het noordpoolgebied en heeft een groot aantal publicaties op haar naam.

Aan boord van het ms Plancius Tijdens de bootreis worden u diverse lezingen aangeboden door de staf aan boord, specialisten met een rijke ervaring aan reizen naar Groenland en IJsland. Speciaal voor de deelnemers van NRC Handelsblad zal Ramsey Nasr met ons meereizen en een aantal inleidingen verzorgen. Hieronder een beschrijving van de onderwerpen die aan bod zullen komen alsmede een korte beschrijving van de staf aan boord voor zover op dit moment bekend.


10

Ramsey Nasr Geboren in 1974, is dichter/schrijver, acteur en regisseur. Hij maakte in 1995 grote indruk met de door hemzelf geschreven en gespeelde monoloog ‘De doorspeler’. Debuteerde in 2000 als dichter en in 2001 als prozaschrijver. In 2010 verschenen er bloemlezingen van Nasrs poëzie in het Georgisch en het Engels. Als acteur was hij vijf jaar vast verbonden aan Het Zuidelijk Toneel en te zien in verschillende films. Hij schreef en regisseerde een operette en opera’s. Op 28 januari 2009 werd hij voor een periode van vier jaar benoemd tot dichter des Vaderlands. Recentelijk speelde Ramsey in de tv-serie Overspel en in de film Süskind. Ramsey Nasr is thans als acteur verbonden aan Toneelgroep Amsterdam en boekte groot succes met zijn rol in ‘Fountainhead’. Groenland en de ontdekking van de Noordpool - reizen naar het nulpunt In de eeuwenlange race om als eerste de Noordpool te bereiken fungeerde Groenland regelmatig als oefenterrein én springplank: van hieruit trachtte men door te stoten naar de hoofdprijs. Veel poolexpedities zijn letterlijk op Groenland gestrand, en er zijn niet weinigen gestorven. Wat bezielde deze ontdekkingsreizigers? Wat bezielde bijvoorbeeld Robert Peary om keer op keer terug te reizen naar Groenland, waar hij vrijwel al zijn tenen had verloren? ‘Een paar tenen is niet veel,’ merkte hij op en ging nog een keer. Wat bezielde Fridtjof Nansen, die in 1888 als eerste geheel

Groenland had doorkruist en daarmee de poolbacil aan zijn jongere landgenoot Roald Amundsen doorgaf – de man die uiteindelijk de race zou beslechten? Waarom geeft een mens alles op om, soms jaren achtereen, te overleven op een bevroren zee, in gruwelijke omstandigheden en bij onmenselijk lage temperaturen? Waaruit bestaat die magnetische aantrekkingskracht? Waren het lemmingen of helden? Aan de hand van de vele nagelaten dagboeken, filmfragmenten en verslagen van bekende en minder bekende poolreizigers wordt getracht op deze vragen een antwoord te bieden.

NB: Bij publicatie van deze academie was het programma van de Toneelgroep Amsterdam voor het najaar 2015 nog niet definitief. Mochten uitvoeringen onverhoopt met de periode van deze academie samenvallen dan zal Ramsey Nasr niet kunnen deelnemen en zal een gastspreker zijn plaats innemen.

Prof. dr. Salomon Kroonenberg Kroonenberg (1947) is emeritus hoogleraar geologie van de Technische Universiteit Delft. Hij studeerde en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam, werkte en woonde tien jaar in het buitenland (Suriname, Swaziland, Colombia). Vanaf 1982 is hij hoogleraar geologie, eerst in Wageningen en vanaf 1996 tot zijn emeritaat in 2009 in Delft. Hij interesseert zich voor een breed scala aan aardwetenschappelijke onderwerpen, vanaf de vroegste geologische geschiedenis van het Zuid-Amerikaanse continent, tot de zeespiegelbewegingen in de Kaspische Zee. Zijn boek "De menselijke maat- de aarde over tienduizend jaar" gaat over het onvermogen van de mens om in lange tijdschalen te denken, en kreeg veel mediaaandacht in verband met de klimaatdiscussie. In 2011 verscheen "Waarom de hel naar zwavel stinkt, mythologie en geologie van de onderwereld", en in 2014 "De binnenplaats van Babel; het raadsel van de spraakverwarring", over de geschiedenis van onze talen. Hij nam eerder deel aan expedities van de NRC Handelsblad academie naar Spitsbergen, Antarctica en Alaska. Aan boord zal hij twee lezingen geven: De geologie van Oost-Groenland als spiegelbeeld van Scandinavië; en: De Groenlandse ijskap en het klimaat in verleden, heden en toekomst.


11

Staf en sprekers aan boord: Rinie van Meurs Expeditieleider tijdens deze bootreis, heeft opleidingen gevolgd in bos- en natuurbehoud. Zijn interesse gaat met name uit naar mariene ecosystemen, ijsberen, walvissen, vogels en Arctische geschiedenis. In de afgelopen 25 jaar heeft hij al meer dan 200 expedities gemaakt door zowel Arctisch als Antarctisch gebied. Daarnaast leidt hij ieder najaar reizen naar de Hudson Baai op zoek naar de ijsbeer. Hij heeft vier boeken over de poolgebieden op zijn naam staan, waaronder ‘Polar Bears of Spitsbergen’ en recentelijk ‘On Melting Ice: the Fate of Our Polar Bears’.

Michelle van Dijk Heeft een groot deel van haar leven in Zweden en IJsland gewoond en is eigenaar van de meeste noordelijke camping ter wereld, Longyearbyen Camping op Spitsbergen. Hier is ze minstens drie maanden per jaar werkzaam als gids, maar ze is ook als gids werkzaam geweest in Zweden, IJsland, op de Faeröer Eilanden, Jan Mayen en Groenland.

Tobias Brehm Is economisch geoloog en is werkzaam geweest als onderzoeker in de mijnbouw en metaalindustrie. Zijn werk bracht hem naar o.m. IJsland, Groenland en Canada, met de nadruk op afgelegen gebieden in Yukon Territory en noordelijk British Columbia. Hoewel hij veel gereisd heeft, van Peru tot Europa en de woestijnen van het Midden Oosten, voelt hij zich het meest thuis in het ruige, bergachtige terrein van de poolregio’s.


12

REISINFORMATIE

Reisdatum

Reissom bij 2 personen

14 t/m 23 september 2015

v.a. € 5.385,- p.p.

Inclusief: vlucht Amsterdam–Reykjavik v.v. per Iceland Air * luchthavenbelasting (ca. € 165,-) * transfer luchthaven - hotel en transfers Reykjavik - Akureyri v.v. * verblijf in 4* hotel Radisson Blu 1919 in centrum Reykjavik op 14 september en in 4* hotel Keflavik nabij luchthaven Reykjavik op 22 september op basis van logies/ontbijt en verblijf op het ms Plancius op basis van volpension, alles gebaseerd op verblijf in een 2-persoons standaardkamer in hotels/hut met patrijspoort op het ms Plancius* diner op 14 september in Reykjavik * excursies en vervoer volgens programma * deskundige (lokale) reisbegeleiding op locatie* lezingen volgens programma * reader * inleidende studiedag voorafgaand aan de reis Exclusief: overige lunches en diners * drankjes tijdens maaltijden * facultatieve programmaonderdelen * toeslagen voor andere accommodatie of eenpersoons kamer/hut * reis- en/of annuleringsverzekering * fooien * persoonlijke uitgaven * bijdrage stichting Calamiteitenfonds (€ 2,50 per boeking) * administratiekosten (€ 25,- per boeking) Toeslagen: u kunt ervoor kiezen in Reykjavik te verblijven in een 1-persoonskamer. De toeslag voor 2 overnachtingen bedraagt € 215,-. Indien u ook op het ms Plancius een 1-persoonshut zou willen dan zijn de toeslagen als volgt. Toeslag 2-persoons hut met patrijspoort alleengebruik Toeslag 2-persoonshut met raam alleengebruik

€ 2.800,- p.p. € 2.975,- + 250,-p.p.

Overige toeslagen bij tweepersoonsgebruik van de hut op het ms Plancius: Toeslag 2-persoons hut met raam: Toeslag 2-persoons superiorhut: Korting 3-persoons hut met patrijspoort: Toeslag voor andere kamer dan standaard in hotels:

€ 250,- p.p. € 800,- p.p. € 375,- p.p. op aanvraag

PRIJSTABEL Categorie

Prijs p.p. bij 2- (of 3-) persoonsgebruik

Prijs p.p. bij alleengebruik hut + gedeelde 2-pers.kamer in IJsland

Prijs p.p. bij alleengebruik hut + 1-persoonskamer in IJsland

€ 5010,-

Prijs p.p. bij gedeelde 2- (of 3-) persoonshut + 1-persoonskamer in IJsland € 5225,-

3-persoonshut met patrijspoort 2-persoonshut met patrijspoort 2-persoonshut met raam 2-persoonshut superior

€ 5385,-

€ 5600,-

€ 8185,-

€ 8400,-

€ 5635,-

€ 5850,-

€ 8610,-

€ 8825,-

€ 6185,-

€ 6400,-


13

Pretour IJsland Reisdatum

Reissom

11 t/m 14 september 2015

€ 985,- p.p.

Inclusief: verblijf in 4*hotel Radisson Blu in centrum Reykjavik van 11 - 14 september op basis van logies/ontbijt gebaseerd op verblijf in een 2-persoons kamer * diners op 11 en 14 september in Reykjavik * lunch op 12 en 13 september * excursies en vervoer volgens programma inclusief entrees * deskundige (lokale) reisbegeleiding op locatie* lezingen volgens programma Exclusief: overige lunches en diners * drankjes tijdens maaltijden * facultatieve programmaonderdelen * reis- en/of annuleringsverzekering * fooien * persoonlijke uitgaven Toeslag 1-persoonskamer: u kunt ervoor kiezen in Reykjavik te verblijven in een 1-persoonskamer. De toeslag bedraagt € 295,- (dit betreft in totaal 3 overnachtingen in Reykjavik van 11 – 14 september)

Het ms Plancius Tijdens de reis naar Noordoost Groenland verblijft u in een internationaal gezelschap aan boord van het ms Plancius, dat in 1976 werd gebouwd en werd gebruikt als oceanografisch onderzoeksschip voor de Koninklijke Nederlandse Marine. Tegenwoordig is het een ijsversterkt passagiersschip, zeer geschikt voor expedities. Het biedt plaats aan maximaal 114 passagiers. U reist met een professionele bemanning en een goed geïnformeerd en ervaren expeditie team. Er is tevens een arts aan boord. Het fraai ingerichte schip beschikt een grote observatielounge met panoramisch uitzicht en een restaurant/collegezaal, eveneens voorzien van grote ramen. De ruime hutten met privéfaciliteiten beschikken allen over een patrijspoort of groot raam, TV/DVD, telefoon met Iridium verbinding en individuele airconditioning. Koffers kunnen onder het bed geplaatst worden. Vanaf het ms Plancius maakt u zo’n tweemaal per dag zodiaccruises en/of landexcursies. Voor de zodiac cruises en landingen kan er gebruik gemaakt worden van dubbele ’gangway’s’, waardoor iedereen snel in en uit de landingsvaartuigen kan stappen. Bij het aan boord gaan van het schip ontvangt u laarzen in bruikleen.


14

OVERIGE INFORMATIE • De annuleringsvoorwaarden voor deze bootreis wijkt af van de ANVR Voorwaarden. Bij annulering van deze bootreis worden de volgende bedragen in rekening gebracht: tot 179 dagen voor vertrek 20% van de reissom; van 179 tot 89 dagen voor vertrek 50% van de reissom; vanaf 89 dagen voor vertrek 100% van de reissom. • De aanbetaling voor deze bootreis wijkt af van de ANVR Voorwaarden. Bij de bevestiging ontvangt u een factuur voor 20% van het totale bedrag. Zes weken voor vertrek (3 augustus 2015) dient u het restbedrag overgemaakt te hebben. • Expedities naar Noordpoolgebieden zijn sterk afhankelijk van ijs- en weersomstandigheden. Bovengenoemde plaatsen/locaties zijn voorbeelden van enkele van de vele bijzondere plekjes de Scoresby Sund u te bieden heeft en die we hopen te kunnen bezoeken. Wij spannen ons steeds in u een zo optimaal mogelijke ervaring te bieden. • Programmaonderdelen en -volgorde zijn onder voorbehoud. Inhoud en volgorde van het programma, met name tijdens de bootreis, zijn sterk afhankelijk van de (weers)omstandigheden en kunnen wijzigen. Bij slecht weer kan het bv. zo zijn dat we niet aan land kunnen per zodiac, of bijvoorbeeld ijs op zee kan de doortocht bemoeilijken, waardoor vertragingen optreden of excursies vervallen. Voyage & Culture houdt zich het recht voor deze wijzigingen in het programma door te voeren. Bij veranderingen, vertragingen of andere wijzigingen in, dan wel geheel of gedeeltelijke annulering van het reisprogramma als gevolg van dergelijke omstandigheden kunnen wij als reisorganisator niet aansprakelijk gesteld worden voor geleden (vermogens)schade of het derven van reisgenot van de reiziger en/of anderen. • U reist in een internationaal gezelschap. De voertaal aan boord is Engels. De lezingen worden in het Engels uitgevoerd, met uitzondering van de inleidingen van Ramsey Nasr die in het Nederlands zal voordragen. • De lezingen zullen aan boord gehouden worden op wisselende momenten op de dag, afhankelijk van de landingen die uitgevoerd worden. De duur van de lezingen hangt mede af van de planning van de betreffende dag. • De excursies vinden plaats per groep van maximaal 25 personen, de lezingen volgt u met de groepen tegelijk. Bij onvoldoende deelname ontvangt u uiterlijk 15 dagen voor vertrek bericht. • Wanneer u zich individueel aanmeldt, kunt u op het aanmeldingsformulier aangeven of u ingedeeld wilt worden in een tweepersoonskamer/hut. Wij nemen zes tot vier weken voor vertrek contact met u op als indeling niet mogelijk blijkt doordat zich geen andere individuele deelnemer aangemeld heeft. • U dient goed ter been te zijn om aan deze academie te kunnen deelnemen. De landingen in Groenland worden uitgevoerd met Zodiacs (rubber boten), waarbij u dus van en aan boord en land moet klimmen. • Indien de wereldolieprijs (Brent barrel) 90 dagen voor vertrek hoger dan $120,- is, wordt een toeslag van € 18,- p.p.p.n. voor de nachten aan boord doorberekend. • U kunt bij Voyage & Culture de prijs voor een business class ticket aanvragen of bijvoorbeeld een individuele verlenging van uw ticket voor een langer verblijf in IJsland. Ook kunnen wij u natuurlijk van dienst zijn bij het samenstellen van uw programma bij een eventuele verlenging.


15

• De expeditie heeft gegarandeerd vertrek. Minimum aantal deelnemers aan de pretour IJsland bedraagt 20 personen. Minimum aantal deelnemers aan de excursie op 14 september in IJsland bedraagt 10 personen. • U sluit een reisovereenkomst met Voyage & Culture (lid ANVR, SGR en Calamiteitenfonds), die verantwoordelijk is voor de organisatie en uitvoering van deze reis. Voor vragen over deze academie bel met 020-7517965 of mail naar [email protected]


16

Fotogalerij


17

De onontgonnen poolgebieden van Noordoost Groenland

Recommend Documents