De iPad Dominee door Wouter van der Toorn
1
Inhoudsopgave Inleiding
Preekvoorbereiding Mijn bibliotheek
De iPad
Op de preekstoel
Digitale Bijbel
Pastoraat
Niet doen! Jongeren
Tot slot
Bijbel Apps Andere iPad Apps
2
Inleiding Gebruik jij een iPad tijdens het preken? Het was een leuke
door hebben. Een hebbedingetje? Tja, misschien wel. Maar
vraag die ik op Twitter en Facebook stelde. Verrassend was
zeker een die je leventje gemakkelijker kan maken. In dit e-
dat het voor een behoorlijk aantal mensen nog erg nieuw en
book heb ik mijn tips en handigheidjes bij elkaar gebracht.
onbekend was. Het Reformatorisch Dagblad was zo eerder zo vriendelijk de vraag mee te nemen in de krant.
Ik wens je veel zegen toe!
Uiteindelijk hee het geresulteerd in een serie praktische
Wouter van der Toorn
artikelen op mijn blog creatov.nl bedoeld voor dominees,
@creatov
sprekers en voorgangers die de iPad willen gebruiken in hun dagelijkse of wekelijkse werk. Nu hee ieder zijn eigen stijl en als je je een nieuwe routine moet eigen maken dan hee het even tijd nodig. Mijn conclusie was en is nog steeds dat de iPad een pracht apparaat is dat zoveel meer in zich hee dan veel mensen 3
De iPad Zonder nadenken
minder zou worden, niets is minder waar. Kijk, we lezen
Wat maakt de iPad nu zo revolutionair? Misschien gewoon
niet meer op dezelfde manier als tien jaar terug. Ik kan erg
het feit dat je er bijna zonder over na te denken gewoon
genieten van boeken, maar ben niet verliefd geworden op
gebruik van gaat maken. Vanaf het eerste begin is de iPad
een klassieke studeerkamer met wanden gevuld met stevig
onderdeel van mijn dagelijkse routine geworden. Dan heb
theologische boeken. Toch is dat nog steeds het beeld van
ik het over communiceren, e-mailen, sociale netwerken,
een ‘echte’ studeerkamer van een dominee. Mijn
nieuws lezen, boeken lezen, bijbel lezen, bijbelstudie,
bibliotheek is terug gebracht tot het formaat van mijn iPad
artikelen en documenten schrijven, notuleren en nog veel
of zelfs van mijn iPhone.
meer. Ja, ook spelletjes zijn soms erg leuk om even tussen door te doen.
Snelle tips Om te beginnen maar eens een paar tips voor het werken
We lezen anders
met de iPad. De iPad is ervoor gemaakt om te bedienen met
De grote doorbraak van tablets hee ons lezen dramatisch
de vingers die je van je Schepper hebt meegekregen. Dat was
veranderd. Was eerst de indruk dat het lezen alleen maar
ook de vaste filosofie van Steve Jobs. Hij had een hekel aan 4
stylus pennen. Mijn eigen ervaring is dat een stylus (een pen
weer niet. Daarbij, met een hoes maak je je eigen stijl. Ik heb
met een rubberen punt) af en toe wel vreselijk goed van pas
een BookBook hoes voor zowel mijn iPad als iPhone. Leuk,
komt als je wilt schetsen en tekenen.
want het is een klassieke hoes in de stijl van een antiek boek. Zeker op de preekstoel is dat helemaal in stijl! Eens kijken
Trouwens, als je echt wilt schrijven, dan werkt een
hoe snel mensen doorhebben dat je geen echt papier op de
toetsenbord erbij erg lekker. Ik heb de Logitech Ultrathin
preekstoel hebt liggen.
Keyboard Cover aangescha wat het voor mij compleet maakte. Want zo kan je op een stevig tempo schrijven met
Wifi of 3G
een toetsenbord (erg fijn, zeker als je veel tekst verwerkt).
Er zijn iPad modellen die alleen een Wifi verbinding
Daarnaast gee dit toetsenbord ook gelijk bescherming.
(draadloos internet in huis of kantoor) hebben, andere modellen kunnen verbinden met mobiel internet. Voor dat
Als bescherming is het goed om een goede hoes of harde
laatste is een aparte sim-kaart nodig en zijn er meestal vaste
case aan te schaffen. Het beschermt tegen krassen, deuken
maandelijkse abonnementskosten.
of een fijne ster in de voorruit. Alleen werkt Carglass dan 5
Wat je wilt hebben of wat je nodig hebt moet je zelf goed afwegen. Als je altijd in omgevingen zit waar Wifi is zoals thuis, dan moet je je afvragen of je zo’n abonnement wel nodig hebt. Als je echter regelmatig op andere locaties werkt dan wordt het al snel erg handig. Op zich kan je ook prima zonder Internet verbinding werken en kan je ook prima preken. Nogmaals, je zal de zaken even moeten afwegen. Prijzen voor een mobiel internet ligt ergens tussen €5,- en €30,- per maand, aankelijk van de bundel die je wilt hebben.
6
Digitale Bijbel Het is nog niet zo lang geleden dat je een echte toegewijde
door de grote tech blogs ook allemaal meegenomen. Want…
Bijbel lieebber was als je je papieren Bijbel(tje) altijd bij je
de Bijbel blijkt helemaal niet uit te zijn! Kijk even naar de
had. Eentje op zakformaat. Dat bijzondere… is ondertussen
grafiek hieronder. Ik kan me niet voorstellen dat de piek al
wat minder opvallend, maar wel werkelijkheid.
is bereikt. Er ligt nog steeds een grote missie om de Bijbel beschikbaar en bereikbaar te maken!
Doorbraak Wellicht is de digitale beschikbaarheid van de Bijbel de grootste doorbraak in de missie van Bijbelspreiding. Tientallen miljoenen mensen gebruiken dagelijks bijvoorbeeld de Bijbel applicatie van YouVersion.
50 miljoen In mei 2012 werd de mijlpaal bereikt van 50 miljoen installaties van de Bijbel applicatie van YouVersion. Het is 7
Niet doen! Sinds ik de Nieuwe Bijbelvertaling op mijn iPhone
… verleiding en afleiding
beschikbaar heb neem ik zelf steeds minder mijn papieren
Als je je papieren Bijbel leest dan heb je niet de verleiding
Bijbel mee. Op dit moment lees ik 100% digitaal mijn
om bijvoorbeeld even je mail te checken, of te sms’en,
Bijbel (iPhone, iPad en Mac). De overstap naar preken
pingen of whatsappen. Zeker niet met alle notificaties,
vanaf de iPad was daarom ook niet groot.
bliepjes en pop-up-meldingen.
Geen digitale Bijbel…
Daar zit wat in. Ik zal verder ook praktische adviezen geven,
Zoals je ondertussen wel door zult hebben ben ik niet
want de afleiding kan snel in de weg zitten. Voor nu mag je
emotioneel gebonden aan het fysieke papier. Toch ligt er
het volgende onthouden: zet zoveel mogelijk alle
voor sommigen een drempel om de papieren Bijbel in te
meldingen standaard uit.
wisselen voor de digitale Bijbel. Eerder kwam ik de volgende vijf redenen tegen om nog steeds de papieren Bijbel te
… de dominee vindt het fijn
gebruiken. Vijf redenen om niet digitaal de Bijbel te lezen:
Ik moet je eerlijk zeggen dat het ook voor mij even wennen was toen een groep jongeren allemaal met hun mobieltje 8
voor hun neus zaten tijdens mijn preek. Ik realiseerde me
… je snapt beter de context
dat ze intensief mee lazen uit de Bijbel. Nee, ze zaten geen
Als je de hoeveelheid tekst op een iPhone vergelijkt met de
Angry Birds te spelen. Ik heb wel eens een dominee heeeel
tekst die je met je papieren Bijbel voor je hebt is dat echt
boos naar mij zien kijken toen ik alles meelas op mijn
een groot verschil. Dat zou ervoor pleiten om gewoon je
iPhone.
papieren Bijbel te lezen. Maar… dit punt gaat vooral op als het gaat om lezen van een klein scherm, van je mobieltje. Je
Is dit een reden om gewoon je papieren Bijbel te gebruiken?
mist het snelle overzicht, het gevoel van de plaats van de
De spreker twijfelt dan in ieder geval niet over het feit dat je
tekst in het grote geheel. Dit gaat echter veel minder op als
je Bijbeltje leest. Tenzij je vliegtuigjes aan het vouwen bent,
je gebruik maakt van een tablet.
maar dan moet er toch een ernstig gesprek plaatsvinden over het thema Bijbel gebruik ;)
… papier is sneller Niet alle smartphones en tablets zijn snel in bijvoorbeeld opstarten, zoeken. Het kan zeker niet in alle gevallen op tegen het zoeken en bladeren door de papieren versie. 9
Ik kan je trouwens uit ervaring vertellen dat een aantal
Ik snap de argumenten wel. Maar soms voelt het wel als
mensen heel verbaasd kijken als je zegt dat je Bijbel is
vechten tegen een nieuwe werkelijkheid. Boeken worden nu
gecrasht. Dat gebeurt namelijk niet met een papieren Bijbel
eenmaal meer en meer digitaal gelezen. Het aantal digitaal
(alhoewel, als deze op de grond valt, dan crasht deze toch
verkochte boeken haalt de verkopen van de gewone boeken
ook?). En daarbij… de batterijen van je papieren Bijbel
in.
zullen niet leeg raken. Wat denk jij trouwens over digitaal Bijbellezen?
… belangrijk voor kinderen De digitale Bijbel is niet zo zichtbaar voor kinderen. Het ‘ritueel’ van de Bijbel op tafel leggen of het uit de Bijbel lezen wordt in de herinnering opgeslagen. Wat denk je van een oude broeder die altijd zijn Bijbel meeneemt en altijd een bijzonder woord weet te delen… De nieuwe generatie zal op een andere manier opgroeien. 10
Jongeren Mijn ervaring is dat het voor tieners, jongeren, studenten
hun telefoon. Kan dat bij jullie tijdens een kerkdienst?
bijzonder drempelverlagend is om een digitale Bijbel bij
Waarom zou je het niet doen? Het mooie is: de woorden
zich te hebben. Het kan een nieuwe vorm van trotsheid
zijn niet veranderd, God is niet veranderd. Alleen hee de
geven op het Woord van God. Het hoort bij ze.
term ‘van ka tot ka’ een andere betekenis gekregen :)
Catechese en jeugdwerk
Wifi in de kerk
Ik pleit ervoor dat jongeren wordt geleerd om de digitale
Het zou een mooie stimulans zijn om wifi beschikbaar te
Bijbel te gebruiken. Waarom niet samen de digitale Bijbel
maken in de kerk om de jongere generatie te motiveren uit
lezen? Een van de redenen waarom ik zo enthousiast ben
hun Bijbel mee te lezen vanaf hun mobiel.
over YouVersion is dat hier een grote sociale media gedachte achter zit: samen de Bijbel lezen en de Bijbel delen. Onderdeel van samen de Bijbel lezen is ook de Bijbel laten voorlezen. Laat de jongeren maar de Bijbel voorlezen vanaf 11
Bijbel Apps Er zijn verschillende Bijbel applicaties voor de iPad
Hier een overzicht van de belangrijkste applicaties voor de
beschikbaar. Welke je gaat gebruiken hangt af van
iPad op een rijtje. Let wel op dat bij de meeste applicaties
verschillende factoren:
alleen bijvoorbeeld een King James Bible krijgt bijgeleverd. De overige Bijbel versies moet je aanschaffen. Maar er zijn
1. Welke vertalingen wil je lezen? Niet alle vertalingen zijn beschikbaar, zeker niet de Nederlandse. 2. Maak je gebruik van Bijbelsoware op Mac of Windows
zeker uitzonderingen. Met name bij de applicaties waarbij je internet verbinding nodig hebt om de Bijbel te kunnen lezen zoals de Bijbel app van YouVersion.
die een iPhone of iPad versie hee? Dan kan je je digitale bibliotheek daar ook gebruiken. 3. Wil je alleen Bijbel lezen, diepte Bijbelstudie doen, je
Bijbel (LifeChurch.tv) Ik denk dat dit voor beginners en gewone
theologische bibliotheek hier opbouwen, wil je notities
bijbellezers de mooie start is. YouVersion is
kunnen maken of vooral leesroosters kunne volgen?
gratis en zal dat ook blijven. Je kan echter een
Iedere applicatie hee zijn eigen sterke punten.
beperkt aantal bijbels offline (dus zonder Internet verbinding) lezen. Als je mobiel internet op je iPhone of 12
iPad hebt dan is dat prima. Op moment van schrijven zijn
bereiden, diepgaande Bijbelstudie op te doen. Vanuit deze
de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) en NBG’51 vertaling al
applicatie preek ik ook.
wel beschikbaar in de webversie, maar is het nog wachten op
Op de Herziene Statenvertaling (HSV) na zijn alle
het beschikbaar worden van deze vertalingen in de
courante Nederlandse Bijbelvertalingen beschikbaar. Deze
applicatie zelf.
vertalingen (en nog duizenden andere werken) kan je In-
Bijbel in iTunes (gratis) »
App aanschaffen of gewoon via olivetree.com. Heb je een Mac, dan kan je ook de gratis Olivetree BibleReader
Bible+ (OliveTree.com)
gebruiken. Deze synchroniseert met je andere apparaten.
Bijbel+ of BibleReader van Olive Tree is mijn
Zo kan je op de iPad beginnen met schrijven en op je
persoonlijke favoriet en gebruikte ik al toen de
iPhone of Mac doorgaan of andersom.
iPhone nog niet eens bestond en een Windows
Bijbel+ in iTunes (gratis) »
Smartphone helemaal hip was. Deze Bible+ applicatie gebruik ik ook om mijn preken en studies in voor te
13
Bible! (Logos.com)
Bible Pomegranate
Bible! is de gratis Bijbel applicatie van Logos
Een Nederlandse Bijbel applicatie is Bible
Bible Soware die al jaren top klasse soware
Pomegranate en komt uit de stal van onder
levert voor Windows en Mac. Hun applicatie is
andere het Nederlands Bijbelgenootschap en
fijn in gebruik. Zeker als je, zoals ik, een deel van je
Jongbloed. Dit is tot nu toe de enige applicatie waar de
theologische bibliotheek hier hebt staan. Ja, ik heb ook een
Herziene Statenvertaling beschikbaar is als in-app aanschaf.
mooie boekenkast vol met theologische werken, maar dan
Verder zijn de NBV, Statenvertaling, NBG’51, Groot
op de digitale boekenplank. Een praktische feature is dat de
Nieuws, Het Boek, Willibrord vertaling en meer
leesposities (waar ben je gebleven in een digitaal boek) over
beschikbaar.
de verschillende apparaten worden gesynchroniseerd.
Bible Pomegranate in iTunes (€1,59) »
Ideaal! De soware van Logos hoort bij de meest intelligente Bijbelsoware die momenteel beschikbaar is. Bible! in iTunes (gratis) »
14
Glo Bible
Bible Gateway
De Glo Bible hee een aantal prijzen gewonnen
Internationaal gezien is Bible Gateway een van
voor onder meer innovatieve digitale boeken
de grootste Bijbel platforms. Hun applicatie ziet
applicatie. Je moet er denk ik even aan wennen
er mooi uit en wordt gratis aangeboden. Ik heb
in gebruik. Deze applicatie is vooral gericht op een
zelf geen ervaring met het gebruik van deze applicatie,
multimedia ervaring bij de Bijbelstudie. Let wel, deze
aangezien ook deze applicatie niet de eigentijdse
applicatie is helemaal Engels en er zijn geen Nederlandse
Nederlandse vertalingen aanbiedt.
vertalingen beschikbaar.
Bible Gateway in iTunes (gratis) »
Glo Bible in iTunes (gratis) »
15
Bible Study With Accordance
Blue Letter Bible
Gebruik je op je Mac of Windows Accordance
De Blue Letter Bible ken ik al jaren als gratis
soware? Dan kan je je digitale bibliotheek ook
website voor bijbelstudie met o.a. veel
raadplegen op je iPhone en iPad. Zelf heb ik er
verwijsteksten, de strongs nummers. Hun
geen ervaring mee, maar zie enthousiaste gebruikersreviews
applicatie is dan niet per sé de topklasse, zeker niet als je het
op verschillende gebruikersforums op het Internet. Wil je
ontwerp onder de loep neemt, maar is helemaal gratis en
beginnen met het opbouwen van een digitale theologische
daarmee handig voor iemand die af en toe bijbelstudie wil
bibliotheek, dan is deze applicatie zeker de overweging
doen en zonder kennis toch bijvoorbeeld de grondtekst
waard.
raadplegen met behulp van de strongs nummers.
Bible Study With Accordance in iTunes (gratis) »
Blue Letter Bible in iTunes (gratis) »
16
Andere iPad apps In de iTunes App Store zijn nog duizenden applicaties te
Gebruik Evernote om preek illustraties in op te slaan (dat
vinden. Een deel betaald, een deel gratis. Om het
kan zelfs met een korte audio notitie), of preek ideeën in te
gemakkelijk te maken heb ik hier mijn belangrijkste
verzamelen. Het is een prima plek om je hoofd in leeg te
applicaties op een rij gezet en leg ik uit waarom ik deze
maken.
gebruik. Je kunt Evernote ook prima gebruiken om je gebedspunten
Evernote
en dankpunten in bij te houden.
Er bestaan serieus Evernote-evangelisten, mensen die overal vertellen dat dit een geweldige applicatie is. Dat hee een
iThoughtsHD
reden. Het is kort gezegd een van de handigste apps voor
Om je gedachten te ordenen kan je een Mindmap
het maken van notities, notulen, verzamelen van gedachten,
gebruiken. Een mooie applicatie daarvoor is ioughtsHD.
quotes, citaten, to-do-lijsten. Er zijn veel andere applicaties
Deze applicatie kan bijzonder nuttig zijn in het proces van
die een koppeling hebben met deze applicatie.
preek voorbereiding of studie. Of het kan prima als notitie blok dienen bij een of andere brainstorm sessie. 17
1Password
Dropbox
Een simpele regel voor veiligheid: hergebruik je
Alle documenten bij de hand hebben? Dat heb ik met
wachtwoorden niet. Maar ja, hoe onthou je al die
Dropbox. Mijn belangrijkste bestanden staan in “de cloud”.
verschillende codes, wachtwoorden, nummers en ID’s?
En daarmee altijd beschikbaar via computer, iPhone, iPad.
Daar zijn oplossingen voor, en de mijne is:1Password. Je
Ideaal, want soms moet je gewoon even wat hebben. Met
moet er wel wat geld voor neerleggen, maar het is zeker de
deze werkt het uitstekend. Let wel op dat je de juiste
investering waard.
beveiligingsmaatregelen neem. Maar dat is iets wat ik al vaker heb genoemd.
LogMeIn Wil je snel toegang tot al je computers? Ik gebruik
WordPress
LogMeIn hiervoor. Als ik op locatie zit kan ik even
Al ruim acht jaar blog ik actief. En als grootverbruiker
meekijken met mijn vrouw of dochter als er issues zijn waar
WordPress kan je niet zonder de officiële applicatie van
ze niet uitkomen. Of als ik even op mijn eigen computer
WordPress zelf. Zo kan je snel je artikelen bijwerken,
moet zoeken naar zaken.
reacties verwerken, statistieken checken. 18
Flipboard
Kindle
Dit is zeg maar “nieuws 2.0”. Mijn eigen nieuws wordt
Ik lees veel Engels en digitaal, dus is de Amazon Kindle
dynamisch samengesteld op basis van de abonnementen op
winkel voor mij een vaste stop. En wat ik heb begrepen is
RSS feeds via Google Reader, mijn Twitter feed en
dat binnenkort er ook een Nederlandse online winkel zal
Facebook tijdlijn Mijn manier van nieuws lezen, Google
komen. Daar ben ik eerlijk gezegd niet ongelukkig mee.
Reader, mijn Twitter feed en Facebook tijdlijn. Zo heb ik mijn persoonlijke digitale nieuws.
Writing Kit Dit is een wat bijzondere applicatie die vooral handig is bij
Tweetbot
research, online onderzoek. Op de iPad moet je regelmatig
Voor mij is er nog steeds geen betere Twitter applicatie dan
schakelen tussen programma’s. Het leuke is dat je in Writing
Tweetbot. Je kan hier meerdere accounts in beheren. Een
Kit zowel onderzoek kan doen als rubriceren, schrijven,
super app die ik erg vaak gebruik.
bookmarken. Deze zal vooral voor schrijvers interessant zijn.
19
Preekvoorbereiding Hoe heb jij het geleerd, preek voorbereiden? Misschien een
Ben je van plan een serie te preken? Dan kan je de volgende
nog belangrijker vraag is: wat heb je jezelf eigen gemaakt bij
stap helemaal hierop inrichten. Sommigen gebruiken
preekvoorbereiding?
stevigere applicaties voor hun planningen zoals met Bento, maar daar heb ik verder geen ervaring mee.
Stap 0 » planning Hoe lang duurt het voorbereiden van een preek? Mijn
Stap 1 » onderzoek
standaard antwoord op deze vraag is meestal iets als: zo’n
Een belangrijk proces bij het voorbereiden van je preek is
jaar of twintig. Want je boodschap is het resultaat van je
jezelf onderdompelen in de tekst, in het Woord, tijd om op
wandel met God, de waarheid die in je hart en leven is
God af te stemmen, om je hart op Jezus te richten, om je te
gegroeid en ontwikkeld.
laten leiden door de Heilige Geest. Er is in dit proces tijd voor stilte, tijd voor meditatie, tijd voor stevig de teksten in
Waar je over gaat preken is soms een bijzondere keuze. Maar
duiken, tijd om naar God te luisteren die zich bijzonder
altijd is de boodschap (1) ol van Jezus en (2) echt Goed
openbaart.
Nieuws. 20
Met de iPad kan je comfortabel in een stoel gaan zitten, of
belangrijkste titels in mijn digitale bibliotheek op een rijtje
lekker in de tuin. Met verschillende iPad applicaties zoals
zetten.
Bible+ (Olivetree), Bible! (Logos) en Accordance kan je ook de grondteksten bestuderen, prima voor een diep
Studeren op de iPad is niet helemaal multitasken zoals je
exegetische studie. Nu blinkt wat Grieks en Hebreeuws
wellicht wel gewend ben op een gewone computer. Dus niet
betre met name Accordance uit op de iPad. Voor dit stuk
allerlei verschillende schermen en applicaties naast elkaar
gebruik ik nog steeds het liefst Logos op de Mac. De
open. Dat kan een nadeel zijn. Maar aan de andere kant is
ontwikkelingen gaan echter zo snel dat ik verwacht dat de
het goed om je niet af te laten leiden.
Bijbel applicaties in hoog tempo rijker en intelligenter worden.
De notities in Bible+ (Olivetree) gebruik in erg graag, want dan hoef ik niet naar een andere applicatie te schakelen en
Een ander vast onderdeel van de voorbereidende studie is je
houd ik gemakkelijk de dynamische tekst verwijzingen bij.
bibliotheek induiken. Ook daar zijn verschillende smaken voor verschillende predikers. Verderop zal ik mijn 21
Stap 2 » structureren
Stap 3 » schrijven
Voor een aantal mensen is het proces van structureren direct
Ik schrijf nog steeds mijn preken helemaal uit. Voor mij
de stap van de preek afronden. Ben je bijvoorbeeld gewend
werkt dit uitschrijven als het proces van memoriseren.
om te preken op basis van een mindmap of een korte
Meestal maak ik marginaal gebruik van mijn notities tijdens
inhoudelijke lijn, dan kan je prima gebruik maken van het
de preek zelf, maar ik hou er nog steeds van om dit te doen.
eerder genoemde ioughts HD waar je prima mindmaps in kan maken.
Ik schrijf dit uit in de Notes van Bible+ (Olivetree). Dat is handig omdat ik op deze manier altijd nog correcties kan
Preek je niet met een mindmap, dan is het nuttig om met
doorvoeren en alle tekstverwijzingen automatisch worden
bijvoorbeeld een orde in al je verzamelde informatie te
vertaald in een directe link naar de Bijbeltekst.
krijgen. Ook preken is een kunst. Het draadje waarlangs je preekt is erg belangrijk. Het draadje wordt bepaald door je
PS 1: let wel op dat het een Engelse applicatie is, gebruik dan
begin en je einde. Een mindmap maakt dit erg inzichtelijk.
ook de Engelse notatie van teksten, anders functioneert deze feature niet. 22
PS 2: de Notes in Bible+ (Olivetree) is gebaseerd op platte
Stap 4 » herhalen
tekst. Je kan hier dus niets aan opmaak doen. Om dit op te
Grappig dat iedereen zijn eigen routine ontwikkeld. Mijn
lossen gebruik ik als titels altijd HOOFDLETTERS.
preek is altijd ruim op tijd klaar. En toch blijf ik nog uren lezen en studeren op de tekst en het thema. Mijn vroege
Eerder schreef ik mijn teksten uit in Pages op de iPad. Pages
zondag-ochtend gebruik ik ook nog om in de tekst te
is de tekstverwerker van Apple zelf (zeg maar de betere MS
duiken, verklaringen en achtergronden te lezen. Ik denk dat
Word). Deze applicatie is vooral handig als je gewend bent
het komt omdat ik graag helemaal gevuld wil zijn zodat ik
aan kleuren, onderstrepen, vetgedrukt, etc.
veel kan uitdelen.
Wil je alsnog papier in handen hebben voor je de preekstoel
Herlees je preek en je notities en slijp maar bij. Als je alles
opgaat, je kan tegenwoordig draadloos printen vanaf de
op papier doet, dan ga je strepen, onderstrepen, corrigeren.
iPad. Daarvoor moet je thuisnetwerk of computer wel goed
In de notities kan je het direct aanpassen.
zijn ingesteld. Het programmaatje Printopia is een bijzonder handig hulpmiddel daarbij. 23
TIP: als je je document opslaat als PDF kan je met
Wees eerlijk naar jezelf: als je je nog niet comfortabel voelt
bijoorbeeld GoodReader of PDF Expert ouderwets notities
met de iPad, gebruik deze dan nog niet live op de
maken in je PDF, op een manier die je wellicht gewend ben.
preekstoel. De stress, onhandigheid of het niet precies weten hoe het werkt gaan dan de goede boodschap in de
Stap 5 » preken
weg zitten.
De iPad de preekstoel opnemen voelt misschien heel bijzonder, maar het is gewoon een vervanging van je
Maak er trouwens een gewoonte van om altijd de bliepjes
printpapier. Mijn eigen ervaring was dat de eerste keer de
uit te zetten. In iOS6 zit een mooie functie onder
eerste 5 minuten bijzonder waren. Verder niets. En de tijd is
“Instellingen” » “Niet storen”. Activeer deze functie in ieder
volgens mij ook voorbij dat als iemand je met een iPad zag
geval tijdens de dienst. Controleer ook of het geluid uit
deze dan reageerde als “Wow, is dat nu een iPad? Mag ik em
staat. Zorg daarbij er ook voor dat je iPad voldoende is
eens vasthouden?”
opgeladen. Anders kom je in situaties terecht die je misschien zult benoemen als geestelijke strijd maar hee het vooral te maken met slechte voorbereiding. 24
Mijn bibliotheek Door de loop van de jaren heb ik een aardige digitale
5. Expositor’s Bible Commentary
bibliotheek opgebouwd. Die zal ik niet helemaal noemen,
6. Jewish New Testament Commentary
maar wel mijn favorieten lijstje uit Bible+ (Olivetree) en
7. Jewish Study Bible
Bible! (Logos). Het is nagenoeg allemaal Engels. Dat hee
8. ESV Study Bible
ermee te maken dat er weinig Nederlandse theologische
9. Boice Expositional Commentary Series
werken digitaal beschikbaar zijn. Wat dat betre is er nog
10.NIV Study Bible
een wereld te winnen.
11.Ryrie Study Bible
Bible+ (Olivetree)
Bible! (Logos)
1. NBV - De Nieuwe Bijbelvertaling
Voor deze applicatie heb ik ooit een van de basis pakketten
2. Amplified Bible
aangescha. Daar krijg je veel standaard werken bij geleverd
3. Complete Word Study Bible
met alle goede Engelse vertalingen, grondteksten, klassieke
4. e Orthodox Study Bible: Ancient Christianity Speaks
werken van kerkvaders, pastorale boeken en magazine’s, etc.
to Today’s World
De bibliotheek van Bible! is bijzonder groot en alle titels 25
zijn ook gewoon los aan te schaffen via logos.com. De uitgebreide zoekfunctie in Logos brengt soms leuke ontdekkingen met zich mee met voor mij op dat moment nog onbekende bronnen. Dit zijn mijn belangrijkste titels: 1. Book of Common Prayer 2. New Testament for Everyone (N.T. Wright) 3. American Standard Version 4. NBG’51 bijbel vertaling 5. e Apologetics Study Bible: Real uestions, Straight Answers, Stronger Faith
26
Op de preekstoel Waarom zou je? Als je van je iPad wilt gaan preken, zou je je even moeten afvragen waarom je zou. Als je al jaren uit je hoofd preekt, dan is het niet nuttig. Je legt je Bijbeltje voor je en dat is wat je nodig hebt. Natuurlijk kan je gewoon je digitale bijbel op de iPad dan ook voor je leggen. Of ben je iemand die een klein notitie-blaadje voor zich legt voor het geval je de draad helemaal kwijt raakt, dan zal de iPad je misschien meer in de weg zitten in plaats van dat het je helpt. Een voorganger reageerde op mijn blog dat hij meer geloo in papier (ik vermoed dat hij trouwens in meer geloo hoor): “Altijd van papier. Ik heb geen iPad. Waarom papier? Overzicht!”
27
Het preken met een iPad is niet hip, eigentijds of bijzonder.
De preek
Het is niet revolutionair en het maakt zeker niets het
Er is geen standaard recept voor het gebruik van de iPad op
verschil uit tussen een goede en een slechte preek. Gebruik
de kansel. Deels zal dat te maken hebben met de manier
de iPad als het je kan helpen. Dat hangt dus van jouw
waarop een preek tot stand komt en wat je gewend bent.
persoonlijke preekstijl af. Je hebt denk ik wel begrepen dat ik verknocht ben aan de Het voordeel van gebruik van de iPad op de kansel is dat je
Bible+ (Olivetree) app. Hier schrijf ik de preek in. De
aantekeningen tot op het laatste moment kunt toevoegen
notities liggen ook netjes voor me, maar gebruik ook altijd
en bijvoorbeeld volgordes kunt veranderen. Bovendien kun
het split-screen. Daarbij heb ik bovenaan de bijbeltekst,
je gemakkelijk de lettergrootte aanpassen, waardoor je de
onderaan mijn notities. Zo hou ik altijd direct de
iPad rustig kunt neerleggen terwijl het goed leesbaar blij.
Bijbeltekst in het oog en kan ik ook gewoon tijdens de
Dat moet je tevoren netjes instellen. Het pleit eens te meer
preek ‘bladeren’ door de tekst.
dat je je applicaties onder de knie moet hebben!
28
De tekstverwijzingen in mijn notities kan ik aantikken
PDF en een PDF-reader te gebruiken zoals PDF Expert of
waarna er een pop-up ballonnetje met de tekst verschijnt.
GoodReader. Met dergelijke applicaties kan je arceren,
Niet alleen deze tekst alleen, maar ik kan in het pop-up
notities maken, etc.
venstertje ook terug en verder lezen. Maak je bij de preek gebruik van een presentatie? Je kan je Als je meer gewend bent aan de print van een Word-
iPad op een beamer aansluiten. Apple’s eigen Keynote
document, dan zou je dat nog steeds kunnen doen. Gebruik
applicatie kan vervolgens de presentatie notities op je iPad
daarvoor bijvoorbeeld Pages (officiële Apple applicatie) of
scherm presenteren en de gewone presentatie op de beamer.
gebruik bijvoorbeeld uickoffice waarmee je ook Word
Deze optie gebruik ik als ik een studie geef.
documenten kunt openen en aanpassen.
Backup Het nadeel echter van een tekstverwerker gebruiken is dat
Het is een goede gewoonte om te zorgen dat je altijd verder
nogal snel je virtuele toetsenbord wordt geactiveerd als je op
kan, ook als je apparaat om de een of andere reden hapert.
de tekst tikt. Dat zou pleiten om je document op te slaan als
In de eerste maanden heb ik een print van de tekst altijd in 29
de tas gehad, maar ben daar ook weer snel mee gestopt.
2. Met een opgeladen batterij kan je iPad uren meegaan.
Mijn belangrijkste backup (die ik overigens nog nooit heb
Maar zorg er dan ook voor dat je iPad is opgeladen. Niets
gebruikt) is mijn iPhone. Voor een dienst synchroniseer ik
is zo vervelend als de stress dat je preek zo kan uitvallen.
mijn notities en zorg ik dat ik ook alles up-to-date heb ik
3. Je scherm draait automatisch als je je iPad een halve slag
mijn iPhone. Zo heb ik in ieder geval een dubbele versie bij
draait. Dat is handig natuurlijk, maar niet als je aan het
me, voor het geval er iets mis zou kunnen gaan.
preken bent. Je kan de schermrotatie vastzetten. Of door het knopje aan de zijkant, of door dubbelklikken
Aandachtspunten 1. Zorg dat je je iPad voldoende kent. Je moet weten hoe
op de home-button en dan naar links scrollen. 4. Zet de instelling voor ‘automatisch uitschakelen’ uit of
je applicaties werken. Als je op zaterdag een iPad voor
op 10 of 15 minuten. Niets is zo vervelend als een
het eerst in handen heb gehad is het niet verstandig om
scherm dat steeds uitvalt. Deze instellingen zijn te
direct op zondag deze al te gebruiken. Tenzij het een
vinden onder “Instellingen” » “Algemeen” »
cadeautje van de gemeente is en je hen ervoor wilt
“Automatisch slot”.
bedanken natuurlijk. 30
5. Zorg dat je maar een of twee applicaties hoe te gebruiken. Het is niet voor niets dat ik alleen Bible+ (Olivetree) gebruik. Zo hoef ik niet steeds te switchen tussen bijvoorbeeld mijn notities en een digitale Bijbel. 6. Zet het geluid uit! Zorg dat er geen bliebjes en dergelijke aanstaan. Gewoon standaard helemaal uit. Dat is trouwens ook wijs in de rest van het gebruik. Er zijn veel afleidingen in een iPad, maar jij kan deze controleren.
31
Pastoraat Ook in pastoraat kan je prima gebruik maken van de iPad.
Het meest handige is dat mijn apparaat me helpt om mijn
Notities van pastorale gesprekken zet ik in een beveiligde
leven te organiseren en zaken niet te vergeten.
omgeving van Evernote. Dat kan ook als ik bijvoorbeeld een kort gesprek met iemand heb gehad na een dienst. Het
Wees echter wel zorgvuldig in het opslaan van persoonlijke
helpt mij om inzichtelijk te houden wat er besproken is en
gegevens.
of er nog taken voor mij openstaan. Heb jij ervaring met gebruik van de iPad in het pastoraat of Als er afspraken moeten worden gemaakt, zet een reminder
persoonlijke gesprekken? Wil je dan je ervaring delen op
in je iPad. Bijvoorbeeld door de standaard herinneringen
mijn blog? REAGEER »
applicatie die wordt meegeleverd. Zelf gebruik ik Google Agenda’s en Google Taken. In de ‘Calendars’ applicatie wordt het prima bijgehouden.
32
Tot slot Wellicht een overbodige afsluiting, maar het gebruik van je iPad maakt van je geen betere spreker, voorganger of dominee. Je preek wordt er niet beter van. De magie van het apparaat hee echt zijn grenzen. Daarbij, de iPad is niet voor iedereen handig. Wellicht helpen voorgaande tips je. Op mijn blog publiceer ik regelmatig tips, weetjes en reviews.
33
Sociale connecties Als je van dit boekje hebt genoten, voel je vrij om het met anderen te delen. Dat kan met een van deze knoppen hieronder. Zou je ook een reactie op mijn blog willen achterlaten? Met de verzamelde feedback kan ik dit boekje verder verbeteren en aanvullen.
Twitter
Facebook
Creatov.nl
34
Digitale missionaris Sinds 2003 ben ik als moderne missionaris betrokken bij
Mijn werk bij Agapè en Jesus.net is alleen mogelijk doordat
het werk van stichting Agapè. Daar hebben we gepionierd
mensen mij persoonlijk sponsoren. Wil jij mij daarin ook
op het gebied van Internet Evangelisatie. Dat werk doe ik
ondersteunen en op die manier meebouwen aan het
nog steeds met groot plezier en veel passie naast mijn rol als
internationale werk van Evangelisatie? Word dan vandaag
voorganger in een plaatselijke gemeente.
nog sponsor. Je kan het direct online regelen via www.agape.nl/medewerkers/woutervandertoorn/ »
Internationaal groeit de Internet bediening onder de branding Jesus.net. In Nederland ken je dat wellicht door
Dank alvast en veel zegen gewenst!
websites als IkzoekGod.nl, WaaromJezus.nl en Startersbijbel.nl. Dagelijks vinden duizenden mensen hun
Wouter van der Toorn
weg naar het hart van God. Deze wereld hee een Redder nodig. Het Goede Nieuws maken we bekend via de digitale snelweg.
35
© 2012 W.A. van der Toorn / creatov.nl versie 2012-10-24
36
