De effecten van ouder worden en langer doorwerken op de gezondheid van de Nederlandse bouwvakker

De effecten van ouder worden en langer doorwerken op de gezondheid van de Nederlandse bouwvakker Cor van Duivenbooden hoofd O&O Arbouw voor gezond en veilig werken

Inhoud presentatie

Demografische ontwikkelingen in Nederland Gevolgen van het verouderingsproces op de gezondheid De effecten van veroudering van de Nederlandse bouwpopulatie op gezondheidsklachten, aandoeningen, fitheid, werkvermogen, verzuim, ongevallen, arbeidsongeschiktheid etc. Meningen van werkgevers en werknemers over langer doorwerken en gezond je pensioengerechtigde leeftijd halen. Beleidsontwikkeling en integrale aanpak m.b.t. duurzame inzetbaarheid. Take home messages

voor gezond en veilig werken

Titel van de presentatie

2



3



4

Aandeel 55-plussers in de bouwnijverheid


6

Verouderingsproces

Grote interindividuele variatie d.w.z. biologische leeftijd geen goede voorspeller voor functionele leeftijd c.q individuele belastbaarheid van werknemers. Interactiemodel met 4 elementen die het verouderingsproces beïnvloeden: • Biologische veroudering • Ziekten • Lifestyle • Werk Oudere werknemer is geen statisch maar dynamisch model Leeftijdsgrenzen kan leiden tot misclassificatie.


7

Absolute veroudering Vanaf 30ste jaar absolute veroudering Lichaamsbouw Zintuigen Spiersysteem Hart-long systeem


8

Lichaamsopbouw

Lichaamsgewicht daalt na 40ste jaar Lichaamsvet stijgt na 30ste jaar Vetvrije lichaamsgewicht daalt na 35ste jaar met 1 kg per 3 jaar Botmassa neemt af vanaf 35ste jaar


9

Zintuigen

Gezichtsvermogen neemt af vanaf 30ste jaar • Scherpte, contrast • Donkeradaptatie, accommodatievermogen

Gehoor neemt af vanaf 30-40ste jaar • Minder gevoelig voor hoge tonen


10

Spiersysteem

Spiermassa neemt af vanaf 20-30ste jaar • Op 70ste 25% minder spiermassa

Spierkracht neemt af vanaf 20-30ste jaar • Op 65ste jaar 10-25% minder spierkracht

Contractiesnelheid neemt af vanaf 20-30ste jaar Uithoudingsvermogen neemt af vanaf 20-30ste jaar doch is door training op peil te houden


11

Hart-long capaciteiten

Maximale zuurstofopname daalt vanaf 30ste • Daling met 1% per jaar • Op 65ste jaar dus nog gemiddeld 65%

Max. hartslag neemt af 5-10 sl./min. per decennium Bloeddruk stijgt vanaf 40ste jaar Cholesterol stijgt Longfunctie neemt af vanaf 20ste jaar


12

Inspanningsvermogen naar leeftijd


13

Geestelijke capaciteiten Informatieverwerking: snelheid neemt af Geheugencapaciteit: Korte termijn geheugen neemt af Aandachtsfunctie neemt af vanaf 60ste jaar Leervermogen:snelheid neemt af Probleemoplossing en besluitvorming: meer tijd, meer info, meer juiste beslissingen Flexibiliteit:minder t.g.v. eenzijdige ervaringsopbouw


14

Toename van capaciteiten

Kennis en ervaring nemen toe Nauwkeurig werken en op details letten Sociale oriëntatie en loyaliteit t.o.v. wg’er en wn’ers groeit Kennis en ervaring zorgen voor groeiend tactgevoel Wil om eigen verantwoordelijkheid te dragen neemt toe


15

Relatieve veroudering

Waardevermindering van capaciteiten t.g.v. veranderde taakeisen die aan de werknemer gesteld worden als gevolg van externe factoren: Veranderde taakinhoud Technologische veranderingen(I.C.T) Werkomgeving


16

Leeftijd en gezondheid Met toename van de leeftijd/aantal dienstjaren neemt het risco op gezondheidsklachten, verzuim en arbeidsongeschiktheid toe. Oorzaken: 1. Risico op ‘ouderdomsziekten’ neemt toe 2. Met leeftijd/dienstjaren neemt aantal blootstellingsjaren toe > ‘slijtage’ 3. Belastbaarheid neemt af met leeftijd (vanaf 25-30 jaar)


18

Bouwplaatspersoneel aandoeningen naar leeftijd



19

Bouwplaatspersoneel klachten H&B app. naar leeftijd



20

Bouwplaatspersoneel stressklachten naar leeftijd



23

UTA-personeel stressklachten naar leeftijd



24

Bouwplaatspersoneel werkaspecten naar leeftijd



25

Bouwplaatspersoneel werkvermogen naar leeftijd



26

UTA-personeel werkvermogen naar leeftijd



27

Leefstijl aspecten



28

Ziekteverzuim inclusief ziekte 2e jaar naar leeftijd

Leeftijd <20 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 44 45 – 54 ≥55 Totaal voor gezond en veilig werken

2006

2007

2008

2009

3 3 3,9 4,4 5 6,1 7,3 5,2

2,9 3,2 3,9 4,4 5,1 6,5 7,6 5,3

3,1 3 3,7 3,7 5,1 5,9 7,7 5,1

4,7 3,9 3,9 4,3 5 6 7,2 5,3 29

Ziekteverzuim inclusief ziekte 2e jaar naar leeftijd


30

Percentage werknemers met een arbeidsongeval 2009


32

Effecten van gezondheidsklachten op het werk



34

Mate waarin werknemers het belangrijk vinden om gezond hun pensioen te kunnen halen Beroepsgroep Bouwplaats 1 heel onbelangrijk 2 3 4 5 6 7 8 9 10 heel belangrijk Totaal voor gezond en veilig werken

UTA

Totaal

0,1 0,1 0,2 0,1 0,2 0,4 2,3

0,1 0,0 0,0

0,2 0,4 2,2

0,1 0,0 0,1 0,0 0,2 0,4 2,2

14,0

17,2

15,2

15,1

20,3

17,0

67,6

59,5

64,7

100

100

100


35

Mate waarin werkgevers het belangrijk vinden om gezond hun pensioen te kunnen halen Waardering

Grootteklasse

Totaal

≤20

21-100

≥101

≤6

0

0

-

0

7

3

5

2

4

8

25

27

26

26

9

16

14

27

14

10

55

55

45

54

Weet niet/geen opgave

1

0

-

0

Totaal

100

100

100

100



36

Tot welke leeftijd denken bouwwerknemers hun huidige werk te kunnen volhouden

≤55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 >65 Totaal voor gezond en veilig werken

Beroepsgroep Bouwplaats 19,4 0,2 2,9 3,2 0,9 33,9 4,1 11,3 3,0 0,2 18,2 2,8

UTA 6,0 0,1 0,7 1,3 0,2 16,1 0,9 14,5 6,1 0,7 41,5 11,9

100

100

Totaal

14,6 0,2 2,1 2,6 0,6 27,5 3,0 12,4 4,1 0,4 26,5 6,0 100 Titel van de presentatie

37

Tot welke leeftijd denken bedrijven dat hun werknemers hun huidige werk kunnen volhouden Sector en grootteklasse

Bouwplaatspersoneel kan werken tot ≤54

Totaal

55-58

59-62

63-65

66-70

Gemiddeld

(jaren)

B&u

≤20 21-100 ≥101 Totaal

1 1 1 1

16 13 22 14

59 64 66 63

21 19 11 19

2 3 3

100 100 100 100

59,3 59,4 58,4 59,3

Gww

≤20 21-100 ≥101 Totaal

-

15 24 39 32

53 53 38 44

29 19 18 20

2 4 5 4

100 100 100 100

59,7 59,0 58,5 58,8

1

14

63

19

3

100

59,3

Totaal



38

Percentage bedrijven dat denkt dat werknemers langer kunnen en willen doorwerken in deeltijd

Sector en grootteklasse

B&u

Gww

Totaal

Langer doorwerken in deeltijd

Totaal

Ja

Nee

≤20

54

40

Weet niet/ geen opgave 7

21-100 ≥101 Totaal

50 59 54

46 36 41

4 4 5

100

≤20

47

48

5

100

21-100 ≥101 Totaal

65 62 61

30 38 37

5 2

100

56

40

4

100


100

100 100

100 100


39

Percentage werknemers dat langer kan en wil doorwerken in deeltijd Beroepsgroep

Totaal

Bouwplaats

UTA

32,1

37,2

33,9

67,8

62,6

66,0

100

100

100

Ja Nee, dat denk ik niet

Totaal



40

Aantal dagen dat de werknemer in dat geval in deeltijd zou kunnen/willen werken Beroepsgroep

2 dagen 3 dagen 4 dagen Weet niet / geen opgave

Totaal voor gezond en veilig werken

Totaal

Bouwplaats

UTA

23,3

33,2

27,2

46,5

46,8

46,6

14,9

8,0

12,2

15,3

12,0

14,0

100

100

100 Titel van de presentatie

41

Aantal dagen dat de werkgevers vinden dat werknemers in deeltijd zou kunnen/willen werken

Sector en grootteklasse

B&u

Gww

Aantal dagen in deeltijd werken

Totaal

2

3

4

Weet niet

≤20

20

55

20

5

100

21-100 ≥101 Totaal

16 21 19

57 58 57

24 16 20

2 5 4

100

≤20

28

60

7

5

100

21-100 ≥101 Totaal

26 15 19

61 52 55

9 33 23

4 2

100

19

57

21

4

100

Totaal



100

100

100 100

42

Werknemers mening over wat het bedrijf doet aan leeftijdsbewust arbobeleid Beroepsgroep Bouwplaats UTA Het bedrijf maakt gebruik van de arbovriendelijke hulpmiddelen Aangepaste werktijden voor oudere werknemers Opleiding\scholing\erkenning van vaardigheden Mogelijkheid van deeltijdwerk voor oudere werknemers Oudere werknemers krijgen ander werk aangeboden Het bedrijf bemiddelt actief naar werk bij een ander bedrijf voor personeel met lichamelijke klachten Het bedrijf reserveert of creëert functies specifiek voor ouderen (bijv. leermeester, administratief werk) Anders Niets Weet niet / geen opgave voor gezond en veilig werken

Totaal

34,3

45,2

37,7

13,1 29,5 16,0 10,8

20,1 42,4 32,4 14,9

15,6 34,1 21,8 12,2

7,1

14,1

9,6

8,7 1,4

14,5 1,3

10,8 1,3

18,4 21,9

9,1 17,8

15,1 20,4


43

Maatregelen voor leeftijdsbewust arbobeleid bij B&U-bedrijven Maatregel

Grootteklasse

Totaal

≤20

21-100

≥101

We maken gebruik van arbovriendelijke hulpmiddelen

50

63

70

62

Aangepaste werktijden voor oudere werknemers

20

31

42

32

Scholing/opleiding/erkenning van competenties

18

28

43

30

Mogelijkheid van deeltijdwerk voor oudere werknemers

27

51

61

48

Oudere werknemers krijgen ander werk aangeboden

22

31

52

36

Actieve bemiddeling naar werk bij een ander bedrijf voor personeel met lichamelijke klachten

9

19

27

19

Functies reserveren/creëren specifiek voor ouderen

5

6

10

7

Anders Niets Weet niet/geen opgave

3 28 2

3 12 2

4 2 4

3 12 3



44

Maatregelen voor leeftijdsbewust arbobeleid bij GWW-bedrijven Maatregel

Grootteklasse

Totaal

≤20

21-100

≥101

We maken gebruik van arbovriendelijke hulpmiddelen

52

56

77

68

Aangepaste werktijden voor oudere werknemers

14

21

57

42

Scholing/opleiding/erkenning van competenties

18

40

62

51

Mogelijkheid van deeltijdwerk voor oudere werknemers

19

40

74

58

Oudere werknemers krijgen ander werk aangeboden

26

32

43

38

Actieve bemiddeling naar werk bij een ander bedrijf voor personeel met lichamelijke klachten

8

15

36

27

Functies reserveren/creëren specifiek voor ouderen

4

7

9

8

Anders Niets Weet niet/geen opgave

3 23 1

4 15 4

1 2 2

2 8 2



45

Gevolgen van vergrijzing voor bouwbedrijven - Arbeidsmarktprobleem : grote (vroegtijdige) uitstroom van oudere werknemers > vervangingsvraagstuk en verlies aan kennis - Inzetbaarheidsprobleem : hoger risico op klachten, verzuim en arbeidsongeschiktheid, verouderde kennis - Bedrijfseconomisch probleem : mislopen opdrachten door personeelstekorten, productiviteitsverlies wegens inzetbaarheidsproblemen


46

Integrale beleidsbenadering

Bedrijfscultuur

Vitaliteit werknemer

Duurzame inzetbaarheid

Arbeidssituatie

Individuele loopbaan (De Zwart, 2007. AStri Beleidsonderzoek en -advies) voor gezond en veilig werken

Take home messages • De bouw is door ontgroening en vergrijzing een snel vergrijzende bedrijfstak en vergrijst sneller dan de BV-Nederland. Dat leidt tot een arbeidsmarktprobleem, inzetbaarheidprobleem en een bedrijfseconomisch probleem. • De bouw is een relatief gezonde bedrijfstak als gevolg van gezondheidsselectie bij intrede en het “healthy worker effect” na intrede in de bedrijfstak. • De helft van de bouwpopulatie boven de 45 jaar heeft 1 of meer chronische aandoeningen.


48

Take home messages

• Grote sociale ongelijkheid in gezondheid: Verschil in levensverwachting lager en hoger opgeleiden: 6 à 7 jaar Verschil in gezonde jaren lager en hoger opgeleiden: 16 tot 19 jaar • De hoger opgeleide werknemer zal geen noemenswaardige gezondheidsproblemen tegenkomen voor 65 jarige leeftijd (gemiddeld!) • De lager opgeleide werknemer zal gedurende zo’n 13 jaar gezondheidsproblemen tegenkomen voor 65 jarige leeftijd (gemiddeld!)


49

Take home messages

• Ongezondheid, ongezonde leefstijl en belastende arbeidsomstandigheden verlagen de arbeidsparticipatie • Een goed leeftijdsbewust arbobeleid in de bouw is in feite niets anders dan een goed arbobeleid en personeelsbeleid. • Het realiseren van duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers is vooral afhankelijk van de mate waarin bouwbedrijven erin slagen de werkzaamheden aan te passen aan de behoeften en de capaciteiten van deze werknemers. • Er zijn weinig risico’s specifiek voor ouderen. De leeftijd en het aantal blootstellingsjaren zijn de belangrijkste factoren voor de achteruitgang in gezondheid en werkvermogen.


50

Dank u voor uw aandacht!

Vragen?


51

De effecten van ouder worden en langer doorwerken op de gezondheid van de Nederlandse bouwvakker

Recommend Documents