de Dukenburger Themanummer: Water in Dukenburg Info-magazine voor Dukenburg 2 e jaargang nr. 5 - juli 2009 Tolhuis-Teersdijk Zwanenveld Lankforst

de Dukenburger Info-magazine voor Dukenburg

2e jaargang nr. 5 - juli 2009

Themanummer: Water in Dukenburg Tolhuis-Teersdijk Zwanenveld Lankforst Meijhorst Aldenhof Malvert Weezenhof De Zevensprong

Colofon De Dukenburger is een onafhankelijk blad voor het stadsdeel Dukenburg. Het verschijnt acht keer per jaar. Het blad wordt gratis verspreid. De Dukenburger is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Nijmegen en de werkgroep Communicatie van De Zevensprong

Adres

Meijhorst 70-39, kamer 1.093 6537 EP Nijmegen Telefoon: (024) 344 96 95 E-mail: [email protected] Internet: www.dedukenburger.nl

Redactie

René van Berlo (hoofdredacteur) Hans van Gennip Janwillem Koten Bart Matthijssen Hette Morriën Bart Noordijk Theo Vermeer

Foto’s

Ron Disveld / fotoxtra.nl en anderen (zie bij de artikelen)

Vormgeving

René van Berlo Peter van den Braak

Contactpersonen

Tolhuis-Teersdijk: Jacqueline Veltmeijer Zwanenveld: Léon van Kempen Lankforst: Jos van Broekhoven Meijhorst: Peter van den Braak Aldenhof: Caren van Dijk Malvert: Helmie Cornelissen Weezenhof: Gaby Petermann Staddijk en sport: Rob de Ruiter De Zevensprong: Hans Veltmeijer

Zakelijk manager Peter van den Braak

Drukwerk

Senefelder Misset Doetinchem

Oplage

12.000 stuks

Bezorging

Op alle adressen in Dukenburg met uitzondering van de adressen met een NEENEE-sticker door Tip Top Verspreidingen bv. Klachten over bezorging: telefoon (0485) 31 90 50 of e-mail: [email protected]. Het blad is gratis verkrijgbaar bij Bibliotheek Zwanenveld, Informatheek Meijhorst, Hubo Malvert en Spar Weezenhof

Volgend nummer

Verschijnt op 3/4 oktober 2009

Foto voorpagina

Wonen aan het water in Zwanenveld, nabij de Oude Dukenburgseweg (Foto: Ron Disveld)

2

REDACTIONEEL COMMENTAAR

Vertrouwen Opnieuw ging er een schok door politiek Nederland. 17 procent van de opgekomen kiezers heeft op 4 juni op de Partij voor de Vrijheid (PVV) gestemd. In Nijmegen lag het percentage PVV-kiezers aanmerkelijk lager: 9,6 procent. Dukenburg liep gelijk op met de rest van het land. Ook hier haalde de PVV 17 procent. Uitschieter was Malvert, waar de PVV 23,4 procent van de stemmen haalde. Lankforst had het laagste percentage PVV-stemmers: 10,8 procent. Wie goed naar de mensen op straat luistert, hoeft over deze uitslag niet verbaasd te zijn. De PVV zegt namelijk precies – en net zo duidelijk – wat veel ‘gewone’ burgers al jaren denken en zeggen. Net als de LPF vroeger deed. Tijdens de Kamerverkiezingen van 2002 scoorde die partij in Nijmegen 13,6 procent van de stemmen (om een jaar later door intern geruzie terug te zakken naar 3,8 procent). Sinds de gloriedagen van de LPF hebben ook de andere politieke partijen strengere standpunten ingenomen. Gedogen is uit, aanpakken is in. Ondanks alle goede wil merken de burgers hier in de praktijk nog weinig van. De overheid is immers een mammoettanker die lastig en alleen heel langzaam van koers kan veranderen. Maar kiezers willen de oplossingen liefst vandaag. Voor de meeste mensen is de eigen leefomgeving de maatstaf. De overheid die als eerste

‘Geachte redactie...’ Parkeren Tolhuis

Hierbij wil ik als bewoonster van de 65e straat wijk Tolhuis reageren op het artikel over parkeeroverlast van Tolhuis. Niet alleen van bezoekers Triavium hebben wij last. Ook bezoekers en personeel Winkelcentrum Dukenburg parkeren hier hun auto. Ook wordt er gecarpoold en een aantal bewoners van de appartementen Heeren van Nijmegen parkeren hun auto’s in onze wijk. Als supporters van een ijshockeywedstrijd terugkomen, wordt onze parkeerplaats gebruikt als wc en vuilnisbak. E. Kersten Wanders

Stembureau Lankforst op 4 juni 2009 (Foto: Jos van Broekhoven) zichtbare resultaten kan c.q. moet boeken, is de gemeente. Wethouder Hans van Hooft heeft in een interview met de Dukenburger (december 2008) toegegeven dat het stadsbestuur pas vijf jaar geleden Dukenburg weer ontdekt heeft. Het college heeft toen geconcludeerd ‘dat we de boel verwaarloosd hadden. Dat hebben we rechtgetrokken.’ En het is waar, sinds die tijd wordt er veel in Dukenburg geïnvesteerd. De aanpak van het groen is een goed voorbeeld. De situatie is nog niet ideaal, maar de kwaliteit wordt steeds beter. Zie bijvoorbeeld de aanpak van Stadspark Staddijk en binnenkort van de Geologenstrook. Maar het stadsbestuur kwam ook met voorstellen, die bij grote delen van de bevolking op verzet stuitten. De als massaal ervaren bouwplannen in ‘Hart voor Dukenburg’ vormen het duidelijkste voorbeeld. Het moest en het zou doorgaan, totdat de bewoners met steun van de gemeenteraad het pleidooi grotendeels wonnen. ‘Terugkijkend is het proces te grootschalig en theoretisch opgepakt. Je kunt veel beter aansluiten bij de natuurlijke kansen die er zijn,’ zei wethouder Hannie Kunst hierover in het vorige nummer van de Dukenburger. Een wijze uitspraak, maar het was vele malen beter geweest als het stadsbestuur zich dit vooraf had gerealiseerd. Het had een hoop ellende voorkomen. In juni kondigde het college aan de overlast in Meijhorst net zo lang aan te pakken tot het probleem is opgelost. Eindelijk, hoorde je de burgers denken en zeggen. Want daar zaten ze al lang op te wachten. Maar Meijhorst is niet de enige wijk met overlast. Volgens velen gaan bijvoorbeeld delen van Tolhuis en Zwanenveld dezelfde kant op. Veel mensen die daar wonen, voelen zich het afvoerputje van Dukenburg. Als de politici dit soort problemen niet snel aanpakken, moeten ze niet verbaasd zijn als bij de volgende verkiezingen de PVV of een soortgelijke partij nóg meer stemmen haalt. de Dukenburger - juli 2009

In dit nummer: Water in Dukenburg

NIEUWS UIT DE WIJKEN Dukenburg algemeen 22 Tolhuis-Teersdijk

25

Zwanenveld

26

Peilverhoging Maas-Waalkanaal

4

Lankforst

28

Het begin van het Maas-Waalkanaal

6

Malvert

29

Meijhorst

30

Weezenhof

32

Aldenhof

34

De Zevensprong

35

Ton Verhoeven over watermanagement 8 Het broek in waterland van Nijmegen

9

Een ‘duik’ in de Berendonck

10

Wonen aan het water

12

Het Takenhofplein: een grensgeval

13

Joska van der Meer: stromend water

14

Interview met L.A.C. de Waal

14

Sportpagina: Aqua-Novio’94

15

Sportfondsenbad Dukenburg

16

Watersnood in en om Nijmegen

18

(Bijna) ongevallen in het water

19

‘De sport heet vissen, niet vangen’

20

Watervogels in Dukenburg

21

Gescheiden rioolstelsel

22

Het Grand Canal

35

Herinrichting vijvers Dukenburg

37

Geniet met mate van water

38

de Dukenburger - juli 2009

Nieuw: cartoons Met ingang van dit nummer publiceert de Dukenburger tekeningen met een grappige inslag, cartoons dus. Stadsdeelgenoot Erik Treffers vraagt zich op bladzijde 42 af wie ‘de’ Dukenburgers zijn. Een andere tekening van hem staat op pagina 20

En verder: Column Guus Kroon Vakantietips van de politie Terugblik wijkfeest Aldenhof Vrouwelijke wijkbeheerder Portaal Uitvoering Hart van Dukenburg De Horizon bestaat 1 jaar Belangrijke nummers Oude foto van Dukenburg Foto van de maand Kinderpagina: babbels en krabbels

8 37 38 39 40 41 41 43 43 44 3

Peilverhoging van het Maas-Waalkanaal in 2010

Welke kant gaat het op? De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft besloten om het stuwpeil van het Maas-Waalkanaal en van de Maas tussen Sambeek en Grave met dertig centimeter te verhogen. In augustus 2009 wordt gestart met de zomerbedverdieping van de Maas. Tussen Gennep en Grave wordt de rivier drie meter dieper. Naar verwachting vindt de feitelijke verhoging van het stuwpeil in 2010 plaats. De winning van grind, klei en zand langs de Maas biedt volgens Rijkswaterstaat goede mogelijkheden voor zowel de bescherming tegen hoogwater als de verdere ontwikkeling van de bestaande en nieuwe natuur (plan Grensmaasproject uit 1991). Een echte win-win situatie zouden we kunnen denken. Het wordt vaak in een adem genoemd met peilverhogingen en lijkt voor de argeloze toehoorder bij elkaar te horen. Maar dit is niet de oorspronkelijke doelstelling om over te gaan tot de waterpeilverhoging van de Maas en vervolgens van het Maas-Waalkanaal.

Files in Limburg en Brabant

Ergens parallel aan of zelfs voor de natuur en veiligheidsdoelen uit, is het plan opgevat het economisch rendement van Waal en Maas op te krikken. Grotere duwboten moeten (als be-

tere vervoerswegen over het water) onze rivieren gaan bevaren. Waal en Maas zijn onderdeel van het internationaal vaarwegennet en behoren tot de belangrijkste scheepvaartverbindingen binnen Europa. Deze vaarwegen geschikt maken voor grotere binnenvaartschepen vermindert het milieubelastende en filevormende vrachtvervoer over de weg in Limburg en Brabant met vijftig procent. Goed voor milieu en economie zou je denken. Natuurlijk, maar het gaat wel zijn invloed uitoefenen op de moeilijke ondergrond en waterhuishouding in Dukenburg. Want de Maasroute, zoals het bevaarbare deel van de Maas heet, begint zijn weg bij de sluis van Ternaaien en passeert via het Maas-Waalkanaal richting de Waal de wijken Hatert, Dukenburg, Lindenholt en Neerbosch-Oost. De eerste maatregel was het verhogen van enkele bruggen over het Maas-Waalkanaal: de Hatertse brug met circa 38 centimeter, de Dukenburgse brug met circa 28 centimeter en de Graafse brug met circa 35 centimeter. De bruggen over de sluis bij Weurt zijn 2½ meter verhoogd. Op 20 maart 2008 is alles opgeleverd. Deze verhoging was nodig om grotere schepen en schepen met meerdere lagen containers vrije doorgang te kunnen bieden.

Het pad over de sluis bij Grave

Nu al verandering?

Inmiddels zien wij al, naast de ons vertrouwde boten, deze waterreuzen langs varen op het Maas-Waalkanaal. Boten van meer dan negentig meter lang opgestapeld met zes lagen containers, hoog op het water liggend; het lijkt wel het Noordzeekanaal geworden. Hier is mee te leven zou je kunnen denken, wandelend langs het kanaal: een nieuwe toevoeging aan het uitzicht en drukkere scheepvaart is wel zo aardig. Minder plezierig wordt het voor de lichte slapers onder ons, aangezien het dag en nacht doorgaat met extra geluidsvolume. Zwaardere motoren van sommige schepen gaven op een enkele plaats in de Weezenhof al een resonantie waarbij het glas in de sponning hoorbaar trilde. Zowel in Malvert 82e, 84e en 90e straat als ver in Zwanenveld is het versterkte geluid al opgemerkt.

Grondwaterstanden

Het Maas-Waalkanaal op een rustige zondag in juni 2009

4

Op een aantal plaatsen zorgt peilopzet (= peilverhoging) voor hogere grondwaterstanden in de omgeving. Welke gevolgen dit zal hebben, is nog niet in te schatten. Nu waren er in het bereik van het Maas-Waalkanaal in Dukenburg al vochtproblemen en werden er maatregelen getroffen om de duidelijk waarneembare vernatting af te kunnen voeren. Naast de nieuwe rioolpersleiding heeft de gemeente een drainageleiding gelegd langs het Maas-Waalkanaal van Lankforst tot Malvert. Voor regulering van het regen- en grondwater heeft het echter nog geen aantoonbare resultaten opgeleverd. Natte kruipruimtes en tuinen, vochtplekken in de muren en soppende delen in grasvelden zijn er nog steeds. Zowel in Zwanenveld als in de Malvert is op sommige plaatsen geen merkde Dukenburger - juli 2009

baar verschil. In de Weezenhof lijkt er tot nu toe geen verbetering of verslechtering te zijn opgetreden.

Gemeentelijk onderzoek

Eind 2008 en begin 2009 heeft de gemeente Nijmegen een onderzoek uitgevoerd in de wijken Lankforst, Malvert en Weezenhof. Hier komt bij diverse huizen vochtoverlast voor in kelders, souterrains en tuinen. Circa 25 honderd huishoudens zijn daarom eind 2008 per brief benaderd met het verzoek om melding te maken van aanwezige wateroverlast. De gemeente ontving bijna honderd meldingen, waarvan er 32 onderzocht zijn. In alle betrokken wijken is uitvoerig voorlichting gegeven. Volgens de voorlopige bevindingen is de oorzaak te zoeken in de slechte hemelwaterafvoer op de kleilagen. De geologische gesteldheid van de bodem lijkt voorlopig de boosdoener. Maar in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt, waar inwoners te maken hebben met kwelwater, regenwater, grondwater en oppervlaktewater (zoals vijvers en sloten), is dit wel een erg voor de hand liggend gedachte. De voorlopige conclusies van de studenten van Larenstein, die in eerste instantie voor het onderzoek waren ingeschakeld, zijn bevestigd door een adviesbureau dat gespecialiseerd is in stedelijk grondwaterbeheer. Maar de gemeente wil de conclusies nog beter onderbouwd zien. Daarom ontvangen alle huishoudens met een tuin in Dukenburg, Lindenholt en enkele gebieden aan de oostzijde van het Maas-Waalkanaal binnenkort een enquête. Ook wordt een adviesbureau ingehuurd dat een twintigtal huizen bouwkundig zal onderzoeken en in de aangrenzende tuinen de bodemopbouw en waterhuishouding zal vaststellen. In het najaar is een rapportage van dit onderzoek te verwachten.

Aansprakelijkheid

Het Maas-Waalkanaal heeft een prominente plaats in onze leefomgeving. Er zal dus iets ondernomen moeten worden. Of het de merkbare toename van de nachtelijk varende grote boten

Aanleg drainageleiding langs Maas-Waalkanaal de Dukenburger - juli 2009

Binnenvaartschip op het Maas-Waalkanaal bij Zwanenveld

met geluid en al is, of verdere vochtproblematiek na de peilverhoging, de gemeente heeft nu eenmaal een zorgplicht voor de openbare ruimte. Ze moet structurele wateroverlast of geluidstoename voorkomen of beperken. Het inzetten van nog meer beplanting als geluidsdemping kan een optie zijn. Naast de compensatieplannen van de rioolpersleiding, waarin de lindenlaan aan het Maas-Waalkanaal weer hersteld en aangevuld is, kunnen misschien extra groene buffers in de aanliggende wijken aangeplant worden. Het verdwijnen van de grotere bebouwing, inclusief de bosjes op het ROC-terrein in Zwanenveld, heeft er toe geleid dat het geluid van verkeerswegen, spoorbrug en toegenomen scheepvaart aanmerkelijk versterkt de huizen binnen dringt.

Bezwaar en nulmeting

Terug naar de peilopzet. In 2001 is het Maaspeil met tien centimeter verhoogd. Rijkswaterstaat gaat het peil op het Maas-Waalkanaal in 2010 met dertig centimeter verhogen. In juni 2008 is een bestuurlijke overeenkomst gesloten tussen de gemeente, Rijkswaterstaat en het waterschap Rivierenland over de kosten en maatregelen om extra overlast als gevolg van de peilopzet te voorkomen. De bewoners van de drive-inwoningen aan de 11e straat van de Kluijskamp in Lindenholt hebben bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen peilverhoging, omdat het voorkomen van wateroverlast na de peilopzet niet voldoende wordt gegarandeerd. Zij hebben gevraagd een nulmeting te houden, zodat er later bij een eventuele schade geen misverstand kan ontstaan over de oorspronkelijke situatie. In Dukenburg is een dergelijk bezwaar nog niet aangetekend.

Maatregelen tot nu toe

De drainageleiding langs het kanaal is aangelegd. Nu wordt het vergroten van de duikers (de verbindingsbuizen tussen de vijvers) in Malvert voorbereid. Deze maatregel zal vooral de grondwaterstand in Malvert en Lankforst verlagen en indirect ook in Weezenhof, omdat de vijver langs het kanaal met een duiker is verbonden met de vijvers in Malvert.

Kernvragen

Wat is peilopzet? Dit is het kunstmatig verhogen van het waterpeil. Dat gebeurt door bij de stuw de schotten hoger te zetten. Waarom peilopzet? Peilopzet is nodig om onacceptabele verdroging van landbouw- en natuurgebieden (door verdieping van het zomerbed van de Maas) tegen te gaan. En het maakt de Maas en het Maas-Waalkanaal bevaarbaar voor grotere schepen. Wat zijn de gevolgen? Op een aantal plaatsen zorgt peilopzet voor hogere grondwaterstanden in de omgeving. Zonder tegenmaatregelen zou dat tot vernatting kunnen leiden. Worden problemen opgelost? ‘Waar mogelijk worden de problemen voordat de peilopzet van start gaat in overleg vooraf opgelost’ is te lezen in de periodieke externe nieuwsbrief van Rijkswaterstaat - Maaswerken - jaargang 8 - maart 2009 - nummer 21. Kijk voor meer informatie op www.grondwaterzandmaas.nl. Tekst en foto’s: Jacqueline Veltmeijer Foto schip: René van Berlo

5

Het begin van het Maas-Waalkanaal Van de eerste ideeën tot de daadwerkelijke bouw Het Maas-Waalkanaal is onmiskenbaar een onderdeel van Dukenburg, al was het alleen maar omdat de andere kant van Nijmegen het vaak heeft over het Nijmegen aan de andere kant van het kanaal. Waarom is het kanaal er eigenlijk gekomen? En hoe ging dat in zijn werk?

geheel tot het beoogde doel leiden. Dat Nijmegen ook zou profiteeren bij den aanleg van zulk een kanaal en alsnog meer geschikt voor een industrie-vestiging dan het nu reeds is, en als overlaadplaats behoeft geen betoog.’

In het begin van de twintigste eeuw verliep de scheepvaart tussen Limburg en de rest van Nederland gebrekkig. Delen van de Maas waren gedurende lange perioden van het jaar nauwelijks bevaarbaar. De Limburgse steenkool, van levensbelang voor de nationale economie, moest via Duitsland naar de Rijn worden vervoerd en vervolgens richting Rotterdam. Vanuit Rotterdam vond verder kolentransport plaats naar de diverse industriecentra.

Twee weken na de publicatie van dit artikel plaatste de Gelderlander een ingezonden brief van P.J. Biessels van de Staatsmijnen – ondertekend met ‘W’ – waarin hij het voorstel voor een kanaal tussen Maas en Waal ondersteunde. Hij pleitte voor een ligging ten westen van Malden door het Hatertsebroek en de Dukenburg. De laaggelegen broekgronden hadden nauwelijks agrarische waarde, waardoor de verwerving daarvan niet kostbaar hoefde te zijn. Hij adviseerde Nijmegen een speciale vereniging op te richten.

Eerste voorstel

Vereniging

Al in de negentiende eeuw werd de suggestie gedaan een verbinding tussen de Maas en de Waal te graven. G.J. de Leeuw uit Grave schreef hierover op 25 juni 1862 een brief aan het gemeentebestuur van Nijmegen. Hij stelde voor een kanaal aan te leggen van Grave naar Nijmegen. Dit zou een serie noodzakelijke reconstructies van de Maas ten westen van Grave overbodig maken. Het zou ook een versterking betekenen van de positie van Nijmegen en Grave als vestingsteden. Een Nijmeegs antwoord is niet bekend. Misschien heeft de gemeente niet gereageerd, omdat zij rond 1860 pleitte voor de opheffing van de status als vestingstad. Dit lukte uiteindelijk in 1874, waarna de grote uitbreiding van de stad kon beginnen.

De Gelderlander

In het begin van de twintigste eeuw verscheen in het dagblad de Gelderlander regelmatig de rubriek Nijmeegsche Aanteekeningen van de hand van medehoofdredacteur Max van Poll. Daarin behandelde hij het wel en wee van de stad. Op 14 januari 1909 schreef Van Poll: ‘Welnu, het verband tusschen een Limburg met bevaarbare Maas eenerzijds en het Noorden des lands en de Rijnprovincie anderzijds ware zonder al te grote kosten te bereiken door het graven van een kanaal tusschen de Maas en de Waal. De afstand Nijmegen-Mook bedraagt slechts een goede 10 Km. Een kanaal over dien afstand langs den voet der heuvelrij kan nooit grote kosten medebrengen en zou 6

Deze vereniging kwam er. Op 15 december 1909 werd de Nederlandsche Maas- en Waalkanaal-Vereeniging opgericht. De toevoeging ‘Nederlandsche’ was heel bewust. De initiatiefnemers wilden hiermee het nationaal belang onderstrepen. Voorzitter werd J.K. Kempees, secretaris C.A.P. Ivens, de vader van Joris. Beiden zijn in de Nijmeegse geschiedenis vooral bekend geworden als onvermoeibare pleitbezorgers voor de verkeersbrug over de Waal. In het jaarverslag van 1910 maakte de vereniging opnieuw het belang van het kanaal duidelijk: ‘Eenmaal onze vereeniging opgericht, bleek de belangstelling voor haar; vooral in het Zuiden des lands, sterk aan te groeien. Men zag daar duidelijk het grote economische voordeel in, dat een Maas-Waalkanaal, in aansluiting aan een bevaarbare Maas, den handel en

Het Maas-Waalkanaal in aanleg bij de aansluiting op de Waal, luchtfoto uit 1924 scheepvaart van Limburg zal doen opleven, als kortste en daardoor snelste en goedkoopste verbindingsweg van het Zuid-Limburgsche kolenbekken naar de industriecentra in het Noorden des lands. Om dit nader toe te lichten gelieve men zich te herinneren hoe uiterst primitief thans (1910) de verbinding van ZuidLimburg met de overige gedeelten des lands is. Per water is het grootste gedeelte van het vervoer haast onmogelijk, terwijl het ontbreken van een dubbele spoorlijn ook langs dezen weg een geregeld vervoer haast onmogelijk maakt. Het grootste gedeelte der productie uit de Limburgsche kolenmijnen gaat over Aken en Ruhrort, om langs Wesel en Emmerik wederom het land binnen te komen. Bijna géén der kolentreinen, wordt in directe richting naar onze fabriekscentra doorgezonden, doch zij gaan allen, haast zonder uitzondering, door naar Rotterdam. (…) Het natuurlijke gevolg hiervan is een enorme prijsverhoging van het product.’ Op verzoek van de vereniging schreef Max van Poll in 1913 een brochure, Het Maas- en Waalkanaal, waarin hij alle argumenten op een rij zette. De reacties waren positief. De toenmalige minister van Waterstaat schreef in zijn toelichting op de begroting van 1913 dat de kanalisatie van de Maas beneden Grave problemen zou opleveren. Hij wilde daarom een plan in voorbereiding nemen dat zou moeten leiden tot een kanaal van Heumen naar Ewijk.

Wetsvoorstel De sluis bij Weurt in aanbouw, 1925

Op 17 februari 1915 werd het wetsvoorstel tot aanleg van het kanaal door de Tweede Kamer behandeld. Het Kamerlid Smeenge steunde de Dukenburger - juli 2009

het voorstel: ‘De schippers willen zoo graag nog eenmaal een directe waterverbinding zien tot stand komen tusschen het Noorden van het land, door België naar Frankrijk, bijvoorbeeld tot Bordeaux. Die verbinding nu, wordt door bovengenoemd Maas-Waalkanaal geschapen.’ Op 12 juni 1915 verscheen de wet in het Staatsblad. Er is heel wat afgesteggeld over het exacte traject van het kanaal. Uiteindelijk viel de keus op de route Heumen-Weurt. In 1918 besloot Nijmegen tot de aanleg van een haven- en industrieterrein net ten zuiden van de sluis bij Weurt. Ze kreeg het voor elkaar dat de sluis zestien meter breed zou worden in plaats van de oorspronkelijk geplande veertien meter. Hierdoor konden niet alleen schepen van tweeduizend ton, maar ook die van vierduizend ton de haven bereiken.

Bouw

In 1920 werd de startsein voor de bouw gegeven. Het bouwwerk was naar aard en lengte in onderdelen verdeeld en aanbesteed. De inschrijvers kwamen uit heel Nederland. Er was zelfs een inschrijver uit Duitsland. Voor de aanleg van het gedeelte Heumen-Hatert vroeg de Rheinisch-Westfälische Bauindustrie 191.000 gulden. Het werk werd echter gegund aan de op een na laagste inschrijver: J.P. Broekhoven uit Nijmegen. Zijn offerte kwam uit op 204.640 gulden. Directie en personeel van de aannemersbedrijven woonden tijdelijk in de buurt van het werk. Het ‘losse personeel’ werd in de regio zelf gevonden. In de twintiger jaren was de werkloosheid in de regio Nijmegen hoog, zodat er voldoende werkkrachten te vinden waren. Het kanaal werd in gedeelten gegraven en wel zodanig dat de bruggen ‘in den droogte’ konden worden gebouwd. Er kwamen zeven bruggen: twee hefbruggen bij de sluizen in Weurt en Heumen, vier vaste verkeersbruggen bij Neerbosch, Hatert, Malden en de Graafseweg en een vaste spoorbrug. Graven werd niet alleen met de schop gedaan. Men maakte ook gebruik van excavateurs, graafmachines met grijpemmers. Daarnaast had men de beschikking over vrachtauto’s, industriespoor en bovengrondse kabelbaantjes. De taluds werden versterkt door een bekleding van zeshoekige betonzuilen, die met de hand werden gelegd. Hoe dieper men groef, des te natter het op de bodem werd door binnensijpelend grondwater. De gedeelten die uitgegraven waren, werden de Dukenburger - juli 2009

Koningin Wilhelmina op het schip van Rijkswaterstaat waarmee zij het Maas-Waalkanaal zal openen. Ze spreekt met minister van Waterstaat Van der Vegte, 27 oktober 1927 van de droge stukken gescheiden door een dijk, bestaande uit een restant van nog niet uitgegraven grond, soms versterkt met tijdelijke wanden. Voordat de gedeelten met elkaar verbonden werden, stootte men de dijk door en verwijderde de restanten.

Opening

In 1927 was het werk klaar. Op 27 oktober kwam koningin Wilhelmina naar Nijmegen om het kanaal te openen. Ze nam plaats op een schip van Rijkswaterstaat, dat een oranje lint doorvoer. In de stad was een volksfeest georganiseerd met een groots vuurwerk langs de Waal. In 1928 publiceerde C.A.P. Ivens een artikel over de betekenis van het Maas-Waalkanaal: ‘Vele kanalen zijn als het ware geïncarneerde cijfers, en schijnen met een liniaal getrokken.

Niet aldus “ons” kanaal, dat schoon is naast het practische en genoemd kan worden het grootste en ruimste binnenscheepvaart-kanaal van Europa. Het kanaal is in z’n flauwe bogen een sieraad van het landschap en de mooie uitzichten vanaf de bruggen zijn bij menigeen reeds bekend. De bruggen hebben de grootste overspanning van alle, tot op heden bestaande, betonbruggen in ons land. Zij vormen een merkwaardig staaltje van technischen durf. Let verder eens op den vormen der bruggen zelf en verder ook op den aardigen vorm van de poorten van de hefbrug in Weurt over de sluis. Alles getuigt, dat hier niet alleen een man van vernuft, maar ook van smaak aan het werk was. Probeer eens niet onder de indruk te komen, als vanuit een centraal punt op 300 m afstand de reusachtige deuren electrisch bewogen worden! Het Maas-Waalkanaal is werkelijk “a thing of beauty, a joy for ever”.’ Tekst: René van Berlo Foto’s: Regionaal Archief Nijmegen

Bronnen

Luchtfoto van het Maas-Waalkanaal uit 1933. Duidelijk zichtbaar zijn de Teersdijk (middenlinks), de Oude Dukenburgseweg (linksonder) en de spoorbrug (midden)

Voor het schrijven van dit artikel is voornamelijk gebruik gemaakt van het boek Driekwart eeuw Maas-Waalkanaal, 1927-2002 van Harrie van Eeuwijk en Geert Jan Nelissen. Dit boek is niet meer in de handel. Het is te leen bij de bibliotheekfilialen Zwanenveld, Mariënburg en Malden. Andere bronnen waren: Strijd om de rivieren, 200 jaar rivierenbeleid in Nederland van Alex van Heezik, www.kanaleninnederland.nl en www.maaswerken.nl. 7

Vier vragen over Dukenburg

Beleidsadviseur Ton Verhoeven Watermanagement: kwaliteit en beleving Ton Verhoeven, beleidsadviseur van de gemeente over het oppervlakte- en grondwater, geeft zijn visie op Dukenburg als waterrijk stadsdeel. Hij is intensief betrokken bij waterprojecten in Dukenburg en Lindenholt.

De aanslag Alle details ken ik onvoldoende, maar het is me wel duidelijk dat de procedure over de voetbalkooi in de Aldenhof niet als resultaat van democratische en optimale inspraak van betrokkenen tot stand is gekomen. Het was een aanslag niet passend in de 21e eeuw, jammer! Over aanslag gesproken. Half mei kwam een kleine zwarte auto, met daarin een mij onbekende jongen van circa twintig jaar - zeker geen bewoner met een rotgang onze doodlopende straat ingestoven. Vol gas over alle drempels. Ik maakte het welbekende handgebaar om wat rustiger aan te doen. De man sprong bovenop zijn rem, rook uit de banden, volop in de achteruit in mijn richting. Door opzij te springen redde ik mijn benen. Zijn trekhaak vijf centimeter van mijn auto. De deur werd opengegooid. Ik zal u de letterlijke tekst besparen, maar het kwam erop neer dat deze oude man zich nergens mee moest bemoeien. Toen ik aangaf dat in onze straat veel kinderen wonen en op straat spelen, dus dat hij daarom wat rustiger zou kunnen rijden, werd hij nog meer opgefokt, maar reed gelukkig door. Je schrikt je te pletter na zo’n aanslag en vergeet het nummer te noteren.

Dukenburg-gevoel

Ton Verhoeven woont niet in Dukenburg maar hij vindt het een prachtig deel van Nijmegen, met groen en veel water. ‘Heel anders dan de stenige stad waar je op zoek moet gaan naar water.’ Uit onderzoek dat de gemeente heeft laten doen, blijkt dat niet alleen hij maar ook aanwonende en andere bewoners volop van het water genieten. De vijvers zijn kenmerkend voor Dukenburg. Ze vangen het regenwater op; het overgrote deel van het water in de vijvers is echter kwelwater dat ondergronds uit het Maas-Waalkanaal stroomt.

Verbeteren

‘De gemeente is al langer bezig om de vijvers te herinrichten door de oevers minder steil te maken en natuurelementen zoals poelen toe te voegen. We laten de natuur meer haar gang gaan. Oeverplanten zorgen voor verbetering van de waterkwaliteit doordat ze het teveel aan voedingsstoffen uit het water opnemen. We zorgen ook voor speelelementen zoals vlonders, stapstenen, strandjes. Het achterstallig onderhoud – baggeren – is bijna klaar en beschoeiingen zijn hersteld. Er moet nog wel een werkbare oplossing komen voor de tuinkanten

die aan het water grenzen. Tussen water en tuin resteert een gebied dat hooguit enkele meters breed is en dat eigendom is van de gemeente. Veel bewoners hebben zich deze grond min of meer toegeëigend. Het onderhoud van de watergang en oevers is daardoor lastig.’

Politiek

‘De gemeente moet voldoen aan de eisen van de waterwetgeving zoals het voorkomen van wateroverlast. Daarnaast wensen we groen en water goed in stand te houden zodat de burger daar een positieve beleving aan heeft.’ ‘Vanuit de gemeente hebben we de lastige boodschap over te brengen dat bij bouwprojecten groenelementen weliswaar gedeeltelijk verdwijnen, maar dat we daarvoor in de plaats natuur creëren met juist méér kwaliteit. De burger gelooft dat echter niet. Met de bouwplannen voor de Streekweg bijvoorbeeld willen we aantonen dat wonen, natuur en water goed te verenigen zijn en dat ze elkaar daardoor versterken.’

Over tien jaar

Het kan toch niet zo zijn dat een promillage aan ‘tuig’ het voor het zeggen heeft in onze samenleving. Het zou toch zo moeten zijn dat wij medeburgers mogen aanspreken op hufterig en/of asociaal gedrag.

‘Dan is er evenveel groen en water in Dukenburg als nu, maar er is sprake van een hogere natuurwaarde. De oevers hebben hun natuurlijke karakter terug en de bewoners hebben geen last van grondwater.’ ‘De huidige stuw in Tolhuis waarlangs al het overtollige water uit de vijvers in de Nieuwe Wetering stroomt richting Druten, is dan vernieuwd. Er omheen is een vistrap aangelegd waardoor vissen uit de Dukenburgse vijvers een open verbinding krijgen met het achterland.’

Guus Kroon Oud-voorzitter van De Zevensprong (Foto: Bart Noordijk)

Tekst: Hans van Gennip Foto Verhoeven: gemeente Nijmegen Foto vijver: René van Berlo

8

Vijver Malvert

de Dukenburger - juli 2009

Dukenburg, het broek in waterland van Nijmegen Een moerassig gebied heette vroeger een broek. Sommige bewoners zullen nog wel eens ondervinden dat ze hun broek moeten optrekken. Zeker op kwelplaatsen, zoals de Wollewei, zo drassig kan het hier soms nog zijn. Met al die vijvers en plassen hebben we in Dukenburg heel wat water in huis. En onder de huizen lag lang geleden het vlechtend, later meanderend rivierensysteem van de Maas en de Rijn dat in het Dukenburgs grondgebied zijn sporen heeft achtergelaten. Duidelijke voorbeelden kun je nog vinden in de Staddijk en bij de Geologenstrook in Zwanenveld. Bea Peeters, vrijwilligster bij IVN Rijk van Nijmegen, vertelde het een en ander. Tijdens de een-na-laatste ijstijd kwam het ijs vanuit Scandinavië tot aan Nijmegen. Vanuit het noorden stuwde het ijs de grond op en vormde zo heuvels. Toen aan het einde van die ijstijd (ongeveer 130 duizend jaar geleden) het ijs smolt ten oosten van Nijmegen werd zand en grind door het smeltwater meegenomen en richting het westen in een waaier, de spoelzandvlakte, afgezet. In de laatste ijstijd, die zo’n 90 duizend jaar geleden begon, heeft het ijs ons land niet meer bereikt. Het was wel erg koud, de ondergrond was constant bevroren en Nederland was een soort poolwoestijn. Aan het einde van de laatste ijstijd hebben de rivieren de Maas en de Rijn gezamenlijk een vlechtend rivierensysteem gevormd. De rivieren hebben een deel van de bovenlaag weggespoeld en veel rivierklei en zand afgezet. De grens tussen de spoelzandvlakte en de rivierafzettingen loopt ongeveer waar Zwanenveld ligt. Zo’n riviertje stroomde waar nu de eikenlaan is bij de Geologenstrook in Zwanenveld. Ook park Staddijk is gelegen waar voorheen dit vlechtende rivierensysteem lag. Deze restanten zijn nog in enigerlei vorm bewaard gebleven bij de bouw van Dukenburg.

Staddijk, waar vroeger de Maas stroomde moerassig gebied met zware klei, een grondsoort die weinig doorlaatbaar is. Hemelwater krijgt daardoor geen kans om snel te worden opgenomen. Vandaar dat al vroeg in de veertiende eeuw met afwateringsloten werd begonnen om grasland en akkerbouw en nog later fruitteelt mogelijk te maken. Door de aanleg van het Maas-Waalkanaal werd ook water onttrokken aan Dukenburg.

Waterpartijen in vogelvlucht

Voor de ontwatering van het natte Dukenburg zijn tijdens de bouw vijvers aangelegd. Maar al veel vroeger bij het in cultuur brengen van het moerassige gebied werden weteringen gegraven ter afwatering. De Nieuwe Wetering langs

Tienduizend jaar geleden werd het rivierensysteem meanderend, kronkelend, van karakter en zette klei af. Net als de Maas, die tot ver in de middeleeuwen het gebied overstroomde. In de loop van de eeuwen zijn de kleine riviertjes verveend doordat ze vol met planten kwamen en dichtslibden. In de middeleeuwen was bij het eikenlaantje al een wetering ter afwatering gemaakt, met een dijkje er langs, lopend vanaf kasteel Den Dukenborch. Sporen daarvan zijn nog zichtbaar. Dukenburg zelf bleef echter een grotendeels de Dukenburger - juli 2009

Afwateringssloot uit 1350 langs Kraaienbosje Staddijk

de Staddijk is van rond 1400. Het water van de Wetering mondt uit bij het gemaal in Appeltern in de Maas. De oudste nog aanwezige afwateringssloot uit 1350 is te vinden langs het Kraaienbosje in park Staddijk. De Teersen was een riviertje ter hoogte van Tolhuis. Een deel daarvan is nog te zien. Vandaar de naam Teersdijk. De afwatering van de Wetering vond vroeger hierop plaats, zo laten oude kaarten zien. Het uitgegraven Grand Canal hoorde bij Landgoed De Dukkenburg. Het Maas-Waalkanaal werd in 1927 geopend. De Berendonck is een uitgegraven watergebied ten behoeve van zand- en grindwinning, nu een recreatieve waterplas. De Overasseltse en Hatertse Vennen hebben zich gevormd op een weinig doorlatende rivierkleilaag. Daarop kwam een laag stuifzand van de destijds drooggevallen Maas, waarin wind voor reliëf zorgde en regen voor het water. Dukenburg met omgeving mag je echter nog gerust het Waterrijk van Nijmegen noemen. We hebben in Nijmegen toch ook een Waterkwartier! Overigens, van bewoners hoorden we laatst dat als het daar nat wordt, het aan de Maas (en niet de Waal) ligt, die ook Dukenburg nat hield. Tekst en foto’s: Theo Vermeer

9

Een ‘duik’ in de Berendonck Volop genieten van sportieve en recreatieve mogelijkheden Jong en oud genieten volop van de vele sportieve en recreatieve mogelijkheden van de Berendonck. Zo duiken de kleintjes de waterglijbaan af in het kinderdorp, de oudere jeugd neemt een duik vanaf het vlot in de grote waterplas en duikvereniging De Kaaiman duikt diep het water in om de onderwaterwereld van flora en fauna te bewonderen, zelfs vanuit een onderwaterhuis. Wij ‘duiken’ eens diep in het ontstaan van de Berendonck, de waterkwaliteit, het beheer, de flora en fauna en het recreëren in en rond de plas. Maarten van Meteren, regiomedewerker RGV en al dertig jaar hier werkzaam, en Randolf Knippenberg, regiobeheerder RGV, zijn ons daarbij behulpzaam.

Natte oude rivierkleigronden

Bodemonderzoeken leerden dat de bodem bestaat uit een dun teelaardedek van humeuze zavel en lichte klei op zware klei, veelal overgaand in zavel. Het kleidek varieert in dikte van 1 tot 2½ meter. Het is veelal oranje gekleurd en zeer compact met weinig doorlatendheid. In het midden, vanaf het Wijchens Ven in de richting van de Teersdijk, komt een terreindepressie voor, een restant van een oude

rivierbedding (de Maas). Daarin is bij verlanding veen gevormd. Aan de westzijde is op de kleiafzettingen een zanddijk afgezet, in dikte wisselend van nul tot meer dan drie meter. Onder het kleidek komt grindhoudend grof zand voor. Tijdens het Pleistoceen (tien- tot dertigduizend jaar geleden) is de ondergrond gevormd. De zanden werden door de rivieren afgezet. Het Wijchens Ven is nog een deel van deze oude rivierbeddingen. Daarna werd het oude rivierkleidek afgezet. Vervolgens werd daarop voor een deel tijdens het Holoceen - stuifzand afgezet. De grondwaterstand varieerde deels door klimatologische omstandigheden, deels door ingrepen van de mens. Het uitbaggeren van klei, gebruikt voor dijkverzwaring en van zand en grind voor wegenaanleg en betonindustrie, leverde een grote waterplas op met een gemiddelde diepte van acht meter. Het diepste punt is zeventien meter. De gevormde inhammen refereren aan het vroegere stroompatroon van de Maas. Het monument met de bij het uitbaggeren gevonden grote zwerfkeien, geschonken door de aannemer ter herinnering aan het ge-

Maarten en Randolf controleren de inhoud van de kist voor het educatief scholenproject reedkomen van de Berendonckwaterplas, herinnert nog aan deze ijstijdafzettingen. In 1986 werd de vijf miljoenste ton grind en zand gewonnen. Historische vondsten bleven beperkt tot oude stuifmeelkorrels en plantenresten. Wel werden er veel fossielen gevonden, maar geen mammoetresten zoals in de Groene Heuvels.

Waterkwaliteit

Na ruim dertig jaar is het water nog steeds van goede kwaliteit. Regelmatige onderzoeken het Waterschap Rivierenland neemt watermonsters - leveren bevredigende analyseresultaten op. Gemeten wordt onder meer de Ph, temperatuur, zuurstof, geur, kleur en vervuiling. Ook wordt er bacteriologisch onderzoek verricht. De provincie Gelderland is de waterschapsbeheerder van dit gebied. Hoe hoger de temperatuur des te hoger het algengehalte. Blauwe alg, giftig en veroorzaker van buikpijn, is een enkele keer op een plek geconstateerd. Mocht er waterverontreiniging optreden, dan zijn hiervoor rode borden met het telefonisch meldpunt van de provincie Gelderland, (026) 359 99 99. De invloed van de golfbaan op de waterkwaliteit door bemesting behoort nagenoeg tot het verleden. Sporen van meststoffen worden nog wel aangetroffen door toedoen van agrariërs uit de omgeving.

Eigen risico

Zicht op de duikplaats van ‘De Kaaiman’ 10

Hoe dieper het water, hoe kouder. Het blijft dus oppassen, zeker ook voor onderkoeling. Zwemmen is voor eigen risico. De lijnen aan de strandkant liggen op een meter twintig.Via de Dukenburger - juli 2009

overlaten kan te hoog water zo nodig afgevoerd worden. In strenge winters kan zich een ijslaag vormen. Zelden is deze grote waterplas beschaatsbaar. Rode borden met gevaarlijk ijs wijzen op het grote risico daarvan. In het zwem- en strandseizoen heeft de Berendonck gemiddeld honderdduizend bezoekers. Het record staat op 26 duizend op één dag.

Flora en fauna

Na zoveel jaren zijn er veel soorten flora en fauna. Graskarpers - een 34-ponder is ooit geteld - spartelen tijdens de paartijd in het water dat het een lieve lust is. Deze zijn heel nuttig om de hoeveelheid waterplanten binnen de perken te houden. Ook de snoeken zijn geen kleine jongens meer. Voornen, baarsjes, bermpjes en zelfs de kleine modderkruiper maken deel uit van de vissenfamilie. De groene, de bruine en de bastaardkikker kwaken er lustig op los. Padden, salamanders, zoetwaterkreeften, slakken en nog veel meer gedierte kun je er vinden. Maar evengoed verschillende soorten ratten. De ziekte van Weil en botulisme zijn hier gelukkig nog niet voorgekomen. Opvallend is dat er relatief weinig meeuwen zijn. Vroeger waren er veel vanwege de vuilnisbelt in Alverna. Tegenwoordig is hier een skibaan. Aalscholvers, scholeksters, verschillende soorten reigers, ijsvogels, boerenzwaluwen, waterhoentjes, eenden en ander gevogelte bewijzen de waardevolle natuur. Waterpest, fonteinkruid, rietsoorten, het wilgenroosje, de lisdodde, het koninginnekruid, de egelskop, de moeraszegge en de waterlelie, je kunt ze hier aantreffen.

Watersporten

Zwemplezier is er volop in de grote plas. De kleintjes amuseren zich ook in het water van het kinderdorp. Daar is recent een nieuwe waterpomp aangebracht, die maar liefst zeshonderd liter per minuut ververst. In het zwemseizoen is de Nijmeegse Reddingsbrigade bij mooi weer en een temperatuur van 25 graden of meer present. De reddingsbrigade verzorgt opleidingen en oefent vanuit hun botenhuis op de Berendonck. Zie www.nijmeegsereddingsbrigade.nl. Duikvereniging De Kaaiman verzorgt eveneens opleidingen. Zie www.dekaaiman.nl. De Visfederatie Nederland Midden geeft visvergunningen uit voor dit gebied. In de zomerperiode mag niet gevist worden op de stranden, tijdens de paaitijd op sommige plekken niet. Surfen lijkt gedateerd; het mag overigens nog wel. Regelmatig zijn er waterzoekers te vinden, die met hun metaaldetectoren op zoek zijn naar bijzondere vondsten en meehelpen voorwerde Dukenburger - juli 2009

De jeugd vermaakt zich met de waterpomp op de Berendonck pen op te sporen, waaraan je je zou kunnen bezeren. Info hierover is te vinden op www. waterzoekers.nl. Een ander type waterzoekers zijn de leerlingen van de basisscholen die deelnemen aan een educatief project. Ze nemen water- en grondmonsters en krijgen verschillende opdrachten over wat ze zoal waarnemen aan grondsoorten en leven in het water. Dit doen ze met behulp van een kist hulpmiddelen van het RGV, zoals schepnetten, glaasjes en schopjes. Ook wordt naar de bomen gekeken - de soorten, de schors enzovoort - en de hoogte gemeten. Voor de kinderen zijn er bij het water ook nog speeltoestellen en een waterpomp.

Beheer

Dit alles vraagt veel zorg, zeker in het hoogseizoen. De toiletgebouwen, die elk een eigen naam hebben gelieerd aan streeknamen, worden onderhouden door de Agrarische Bedrijfsvereniging en door medewerkers van de RGV zelf. Good old Jan Derks zorgt dat de stranden bijgehouden worden. De versnaperingen worden nu verkocht vanuit wagens; voorheen ge-

beurde dat vanuit de gebouwtjes. Deze wagens hebben ook EHBO-materiaal aan boord. Het muziekfestival Emporium, dat jaarlijks wordt gehouden met een podium op het water en vuurwerk boven het water, brengt veel vuiloverlast met zich mee. Een gespecialiseerd bedrijf zorgt voor het opruimen daarvan. Ook worden veel vlonders aangelegd ter bescherming van de ligweiden. De beheerders van de RGV hebben bijzondere opsporingsbevoegdheid en kunnen verbaliseren. Vanaf 1 mei jongstleden tot 16 september aanstaande, het hoogseizoen, zijn de stranden met het water verboden terrein voor honden. Een aparte hondenzone is dan geldend; zie de borden. Europese strenge richtlijnen voor de waterkwaliteit en de ondervonden overlast liggen aan dit verbod ten grondslag. Informatie: www.berendonck.nl, www.rgv.nl en bij de regiobeheerder van de Berendonck: Panhuisweg 55, 6603 KG Wijchen, telefoon: (024) 641 25 70. Tekst en foto’s: Theo Vermeer

11

Wonen aan het water Wie over de Friese wateren vaart, wordt jaloers op de mensen die aan het water wonen; niet alleen een auto voor de deur, maar ook een boot bij de tuin. In Dukenburg kan dat ook. De foto’s bewijzen het. Alleen heeft een boot weinig zin: je komt er niet ver mee! Foto’s van links naar rechts: eerste rij: Zwanenveld (beide foto’s van Ron Disveld); tweede rij: Tolhuis (René van Berlo) en Lankforst (Deddy Aalders); derde rij: Meijhorst en Weezenhof (beide René van Berlo).

12

de Dukenburger - juli 2009

Het Takenhofplein: een grensgeval Reisde je zo’n 25 jaar geleden vanuit Nijmegen-Centrum richting Wijchen/Grave, dan vormde het ruime kruispunt Takenhofplein een duidelijke keuzepoort naar linksaf Dukenburg en rechtsaf het nog gloedjenieuwe Lindenholt.

tein kostte één en een kwart miljoen gulden; VROM stelde 150 duizend harde guldens subsidie ter beschikking. De technische installatie voor de fontein werd ontworpen en aangelegd door de firma Modderkolk uit Wijchen.

Op het plein markeerden de Blokken van Struycken deze plek als een baken in het verkeer. Het Takenhofplein is nog altijd een grensgeval tussen Dukenburg en Lindenholt, maar heeft intussen wel enige eigen geschiedenis geschreven. Ook is het plein in de rol van wegwijzer gegroeid.

Nijmegen en omgeving uit 1635 staan ook de boerderijen Bloemberg en Kloosterhof vermeld. De eeuwenoude boerderij Kloosterhof bleef bewaard om wijkcentrum in Lindenholt te worden, maar het bouwwerk ging in 1977 in vlammen op. De naam Bloemberg kom je op een Dukenburgse flat tegen, terwijl ook aan de Hazelarenbosch een beetje herinnering bewaard is gebleven, als je de dichtregel van H.H. ter Balkt onder de loep neemt: ‘Hazelaar plantte ik voor haar vier poorten, al haast vervluchtigd; voor haar rose bloesem.’ Deze tekst staat rondom de bak van de fontein op het Takenhofplein.

Heel gebied

Kort geleden en heden

Pluspunten zijn er wel degelijk. Zo worden in de donkere uren de rand van de bak en het water van de fontein in meerdere kleuren aangelicht. In kersttijd een sprookjesachtig gezicht met de versiering van de kantoorpanden rondom en een kerstboom van de gemeente. Ook ontwierp de kunstenares Wilma Coehoorn ooit speciale verkeersborden voor het Takenhofplein en staat er ter verfraaiing een standbeeld van een ‘vrouw met vlinder’, genaamd Het onderweg zijn, van de hand van Fioen Blaisse.

Ver voordat de woonboulevard werd aangelegd en er aan de nieuwbouwwijk Lindenholt nog volop gesleuteld werd, had je een goed zicht op het Takenhofplein vanaf de Wijchenseweg. Het hele gebied hier langs de spoorlijn heette tussen 1974 en 1992 Takenhofplein. Een bijzonderheid vormde de voetgangersbrug van Dukenburg naar Lindenholt, die één in-/ uitgang had in een flat aan de Voorstenkamp, de andere op Dukenburg bij de treinhalte. Ook stond er een aantal maanden bij de Viaductweg een noodsupermarkt waar het in de zomer een ware sauna was. Dit is recente geschiedenis.

Verleden

Verder terug in de tijd kom je de naam Takenhof tegen in de zestiende eeuw. In 1551 namelijk kocht Thomas Taeck van de zusters van het Sint Agnesklooster (Sint Agnetenweg) een stuk land voor de bouw van zijn hofstede. De hoeve met de naam Takenhof verrees voorbij Café Het Zwaantje, met aan de overkant de boerenhof Hazelarenbosch. Op een kaart van de Dukenburger - juli 2009

Dan is het 8 juni 2000, de dag van de officiële ingebruikstelling van de fontein. Sommige media en personen noemen het de grootste fontein van Nederland, anderen betitelen het geheel als het lelijkste plein van Nederland, of ‘net zo lelijk als het Keizer Karelplein, maar mét een kekke fontein’. Plein 1944 scoort ook hoog op de ladder van lelijkste pleinen, Nijmegen is met stip genoteerd. De fontein op het Takenhofplein, die voor enige allure moet zorgen, produceert vooral veel nattigheid. Fietsers krijgen geregeld een ongewenst nat pak en er zijn mensen die onheil zien in de waterstralen: gladheid op de rotonde en zelfs overstromingsgevaar! De computergestuurde technische installatie van de fontein zou het wel eens kunnen laten afweten… De betonnen waterbak met de roestvrijstalen bol heeft een doorsnee van zeventig meter. De waterstralen kunnen vijftien tot achttien meter hoog de lucht in gespoten worden. De fon-

Ook plussen

Een ander minpunt naast wateroverlast van de fontein wordt gevormd door waterminnende vogels. Een eendenfamilie heeft enige tijd in de bak gehuisd, terwijl vooral meeuwen de bol grijswit schilderen met hun uitwerpselen. In 2007 maakten medewerkers van Novio Techniek de fontein helemaal schoon.

Tenslotte bekleedt het Takenhofplein vanaf het hoekig begin in de jaren zeventig tot en met nu als rotonde een voorname spilfunctie in het wegverkeer. Als je de naam van het plein googlet dan zie je dat kantoren, winkels, sportclubs, particulieren en evenementen beschrijven hoe je via het Takenhofplein het beste je Nijmeegse bestemming kunt bereiken. Het plein heeft duidelijk een TomTomTaeck gekregen! Tekst: Hette Morriën Foto: Ron Disveld

13

Mensen in Dukenburg

L.A.C. de Waal over zijn hobby’s en de herkomst van zijn achternaam

Stromend water Zitten aan de waterkant: daar gaat een enorme rust vanuit. Wachten op de vis die hapt, turen naar de stenen, waterplanten en zwerfvuil op de bodem, de kwetterende eenden volgen... Er borrelt van alles op: het water huilt de tranen van verdriet of geluk, inspiratie komt aanwaaien. Zou er daarom midden in de waterblauwe Ontmoetingskerk een schaal met helder water staan? Het gewone water wordt hemelwater door de weerspiegeling van de lucht door de dakramen. Het wordt hemels water door de gebeden en de liederen. Dit water stroomt als doopwater over de hoofden van baby’s en volwassenen. Het wordt eerbiedig gesprenkeld bij het afscheid van overledenen. Kinderen spelen ermee zo gauw ze de kans krijgen. Het geeft waterpret als bij wijding van palmtakken ook mensen de verfrissing van water voelen. Rond deze bron stroomden heel wat tranen van geluk en verdriet. Inspiratie waait rondom. Mensen die in de put zitten vinden er een bron om kracht uit te putten. ‘Gelukkig is de mens die als een boom wortelt aan stromend water’ (Psalm 1). Je kunt zoals Marco Borsato zingt ‘staren over het water, dat net als ik ooit in beweging was.’ Wortelen aan het water is actiever, meer zijn tweede couplet: ‘Dus blijf ik hier nu wachten tot het water ooit weer in beweging komt.’ Gelukkige mensen kunnen we worden: waar je in Dukenburg maar aan het water gaat zitten, al ons water stroomt! Nu alleen nog tijd maken om die bron van leven op te zoeken. Joska van der Meer Pastor in de Ontmoetingskerk 14

Lac is het franse woord voor meer. Lac Leman is bijvoorbeeld de naam voor de ruime watermassa met een indrukwekkende spuitfontein. Midden over deze ruime binnenzee dobbert de grens van Frankrijk met Zwitserland. Wij kennen deze plas als het meer van Genève. De Dukenburger zocht en vond voor dit waternummer iemand die de achternaam heeft van een ons zeer bekende rivier, en als voorletters L.A.C. Een combinatie die bijzonder is en een naam oplevert om met trots te dragen. Eén telefoontje was voldoende om Ans de Waal te overtuigen dat het leuk zou zijn als haar man iets aan de Dukenburger wilde vertellen in dit themanummer. Een afspraak, een foto-opname en wat vragen volgden weldra. L.A.C. de Waal staat voor Leendert Anthonie Cornelis de Waal, een Weezenhofbewoner. Nooit eerder is hij door iets of iemand op de combinatie van een Frans meer en onze eigen rivier geattendeerd. Des te verrassender is het dat Leen en Ans hun laatste strandvakantie doorgebracht hebben aan de Noordfranse kust in de buurt van Boulogne sur Mer. De komende vakantie gaat waarschijnlijk naar zuidoost Frankrijk, waar zij de caravan zeer zeker zullen neerzetten aan de oever van meer of rivier. In alle gevallen gaan de twee honden mee als trouw reisgezelschap. De honden, Lobke en Beike - stoere Friese namen - zijn stapelgek op water. ‘Het zijn nog net geen zeehonden,’ aldus Ans.

Uitvalsbasis

Baas en bazin van de honden hebben zwemmen of een andere vorm van verpozing in of om het water zeker niet als hobby. Leen: ‘Het liefst ga ik een eind motorrijden of hardlopen. Overigens is Dukenburg een geweldige uitvalsbasis voor wandelingen naar bos of water. Vogelzang, de vennen, de Berendonck en de Staddijk, alles is op loopafstand.’ Leen en Ans woonden zo’n beetje overal in Nederland, ‘maar dit tref je nergens zo aan.’ Het dichtstbijzijnde water bij huis in de Wee-

zenhof – waar ook de foto met de honden gemaakt is – is de watergang langs de Westkanaaldijk. Daarachter ligt het Maas-Waalkanaal. Waarmee we terechtkomen bij de familienaam De Waal. Nee hoor, de achternaam van Leen is absoluut niet van Nijmeegse origine, hoewel je het wel zou denken. Leen: ‘Waarschijnlijk heeft het te maken met Franstalig België (Wallonië) en is de naam verbasterd van De Wael naar De Waal. Een andere versie is dat mijn voorouders lange tijd geleden als protestante Hugenoten

gevlucht zijn uit Frankrijk en bij hun komst in Nederland – in dit geval Zeeland – door de plaatselijke bevolking werden aangeduid als de Walen.’

Zeeuws

Kijk aan, de voorouders van Leen vormen, afkomstig uit onze meest waterrijke provincie, een verrassende link voor deze de Dukenburger. De vader van Leen komt uit Colijnsplaat, een klein dorp op wat oorspronkelijk een Zeeuws eiland was: Noord-Beveland. Colijnsplaat is van oudsher een belangrijke vissershaven. Leen: ‘Ik ben daar zelf vaak (op vakantie) geweest. Tot de jaren zestig moest je dan altijd met een veerboot overgezet worden om het eiland te bereiken. Maar van deze waterrijke achtergrond vind je weinig meer bij mij terug.’ Tekst: Hette Morriën Foto: Bart Noordijk de Dukenburger - juli 2009

a n i g a p rt

o p S

AQUA-NOVIO’94

Leren en presteren bij Nijmeegse zwemvereniging Onlangs vonden in sportfondsenbad West de Gelderse kampioenschappen zwemmen plaats. Het massaal toegestroomde publiek was getuige van prima prestaties van de zwemmers van de Nijmeegse zwemvereniging Aqua-Novio’94. Ondanks de jeugdige leeftijd van de club - dit jaar wordt het derde lustrum gevierd - is het niveau in korte tijd flink gegroeid. Maar Aqua-Novio biedt niet alleen ruimte voor de zwemmende topsporter. Van jong tot oud, iedereen is welkom om te (leren) zwemmen. En wie meer voelt voor waterpolo of synchroonzwemmen, kan ook bij de club terecht. Ook al bestaat Aqua-Novio’94 pas vijftien jaar, de Nijmeegse geschiedenis van het zwemmen in clubverband gaat veel verder terug. De officiële oprichtingsdatum van Aqua-Novio op 1 april 1994 was het resultaat van een fusie tussen drie clubs, NZC’21, Pluvius en Zeus. Over de periode vóór 1994 weet Peter van den Braak, momenteel onder meer voorzitter van De Zevensprong, het nodige te vertellen. Hij was tientallen jaren actief in de Nijmeegse zwemsport. Voor informatie over het huidige Aqua-Novio gaan we te rade bij Jan-Wilhelm van der Heijden, voorzitter en pr-man van de waterpolo-afdeling van de club. De fusie in 1994 verliep niet zonder slag of stoot. De drie verenigingen, ooit ideologisch van elkaar gescheiden in het destijds verzuilde Nederland, hadden ieder zo hun eigen manier van doen. Zeus had zich bijvoorbeeld in 1956 van de Watervrienden, het latere Pluvius, afgescheiden. Gebrek aan kader, vooral ook bij de jeugd, noopten de drie ertoe de krachten te bundelen. De liefde voor de zwemsport bleek gelukkig groter dan het focussen op onderlinge verschillen!

Bloeiende vereniging

Momenteel telt Aqua-Novio’94 bijna duizend leden en is daarmee een van de zeven grootste zwemverenigingen in Nederland. De vereniging biedt onderdak aan zowel gevorderde als beginnende zwemmers. Naast het geven van zwemles aan de allerjongsten (vanaf 4½ jaar) wordt in een drietal takken competitie gespeeld: waterpolo, synchroonzwemmen en wedstrijdzwemmen. In die laatste categorie de Dukenburger - juli 2009

Aqua-Novio’94 in actie tijdens de Gelderse kampioenschappen 2009 zijn ook Master-zwemmers (zwemmers van 25 jaar en ouder) actief. Aqua-Novio’94 heeft afgelopen seizoen de nodige sportieve successen geboekt. Tijdens de Gelderse zwemkampioenschappen behaalde de club 59 medailles tegenover 31 vorig jaar. Een aantal zwemmers wist goede prestaties neer te zetten bij daaropvolgende nationale kampioenschappen. De afdeling waterpolo bracht drie kampioensteams voort, twee bij de senioren en een bij de jeugd. De jeugd onder dertien jaar mocht zelfs strijden voor het Nederlands Aspiranten Kampioenschap.

Vier zwembaden

Trainingen en wedstrijden vinden altijd plaats in één van de vier Nijmeegse zwembaden. In Sportfondsenbad Nijmegen-West (aan de Planetenstraat) worden de thuiswedstrijden van de wedstrijdzwemmers en waterpoloërs georganiseerd. Hier wordt ook zwemles gegeven evenals in Sportfondsenbad Nijmegen-Dukenburg (gelegen in de Meijhorst) en Sportfondsenbad Nijmegen-Oost (in de Beethovenstraat). In dit laatste bad trainen ook de wedstrijdzwemmers en waterpoloërs. In de zomerperiode wordt er getraind in het buitenbad van het Goffertpark. De synchroonzwemmers trainen in Sportfondsenbad Nijmegen-West en sporadisch in De Veldschuur in Malden. Een hoogtepunt voor de jeugd is het jaarlijk-

se Hobbel Bobbel Wobbel Water Weekend (HBWWW). Alle leden tot veertien jaar met minimaal een A-diploma mogen hieraan deelnemen. Het thema is ieder jaar anders en de activiteiten variëren. Plezier is gegarandeerd! Andere noemenswaardige activiteiten van de vereniging zijn het Oliebollentoernooi bij de waterpoloërs en het Snorkelduiken van de zwemafdeling. Het derde lustrum van Aqua-Novio’94 gaat niet onopgemerkt voorbij. De speciaal daarvoor in het leven geroepen Lustrumcommissie organiseert op zaterdagmiddag 11 juli een spetterende activiteitenmiddag voor de jeugd in zwembad De Veldschuur in Malden. Op dezelfde dag vindt er een feestavond plaats voor alle leden en actieve vrijwilligers vanaf veertien jaar. Feestlocatie is Technische School Jonkerbosch in Nijmegen. Er kan geswingd worden tot in de kleine uurtjes!

Informatie

Kijk op www.aquanovio.nl. Het doorklikken op het keuzemenu bovenaan en links op de pagina biedt uitgebreide informatie over alle takken van zwemsport binnen Aqua-Novio’94. Er zijn ook veel foto’s te bekijken. Via ‘Intro vereniging’ en vervolgens ‘Contact’ zijn de gegevens van alle contactpersonen van de verschillende zwemdisciplines te vinden. Tekst: Bart Matthijssen Foto: Linda Geul

15

Sportfondsenbad Dukenburg

Veel meer dan zwemmen alleen Het zwembad in de Meijhorst is meer dan een grote kuip vol water. Het Sportfondsenbad Nijmegen-Dukenburg – de officiële benaming – biedt ook veel meer dan zwemmen alleen. Natuurlijk kan men er recreatief baantjestrekken en wordt er (school)zwemles gegeven, maar de meeste openingsuren zijn er voor aquasporten en bewegen in het water. Bij alle varianten wordt het hele lijf getraind. Wat het zwembad verder biedt is de mogelijkheid om elkaar in clubverband te ontmoeten, het gevoel te krijgen ergens thuis te zijn. Saamhorigheid is de term die Wil Rengers, de locatiemanager van het bad, graag gebruikt. Ook voor het team van medewerkers zelf!

meest recent gestarte activiteit voor kinderen tot en met twaalf jaar. Om lid te worden is het bezit van het A-diploma vereist. Alle woensdagmiddagen wordt er waterpolo gespeeld, gedoken of gesnorkeld, of een ander spannend iets gedaan. Het clubpasje kan het kind van zijn zakgeld betalen, zo goedkoop is het. Het pasje geeft toegang tot JIP’s VIP-club, korting op JIP-artikelen en toegang tot elke recreatieve zwemtijd. Om van te wátertanden… Voor kinderen die het zwemmen nog moeten leren is daartoe de mogelijkheid van maandag tot en met donderdag en in het weekend. Pluslessen in kleine groepen zijn er voor kinderen die net iets meer aandacht nodig hebben.

Bekijk je het rooster buiten de uren om waarop recreatief gebadderd kan worden, dan zie je namen voorbijkomen als: JIP’s VIP-club, Aquarobics, Aquasportief, Aquajogging, Aqua-fifty fit en Gezond en wel; een kleine greep uit het assortiment. JIP’s VIP-club is de

Voor volwassenen zijn de aquaclubs -jogging, -sportief en Aquarobics. Muziek vormt hier een hoofdmoot voor het bewegen, maar ook de deskundige begeleiding. Alle instructeurs hebben een specialistische opleiding gehad en zij volgen regelmatig applicatiemodules. Aquaro-

Volwassenen

Locatiemanager Wil Rengers geeft uitleg over de onderwaterwereld met de diverse installaties 16

bicles in ondiep water is eenvoudig te volgen. Aquasportief is een mix van trimmen, fitness, aerobics en joggen en vindt plaats in zowel borstdiep als diep water. Voor Aquarobics en Aquasportief is het wenselijk te kunnen zwemmen; het hebben van een zwemdiploma is niet nodig. Dit geldt ook voor Aquajogging, want daar gaat het in het diepe stevig aan toe. Vóór alles gaat het opbouwend werken aan ieders gezondheid naar eigen kunnen in een sportieve, gezellige sfeer. Het zwemwater draagt met zijn thermische effecten bij aan een gevoel van ontspanning en welbevinden. Een mens beweegt zich vrijer, want het water werkt activerend met zijn weerstand en opwaartse kracht. Door de oefeningen kunnen gewrichten soepeler worden, de spierkracht worden vergroot en de conditie verbeterd.

Fifty fit

Een activiteit als meer bewegen voor ouderen (MBVO) wordt al ruim 25 jaar gegeven. MBVO onderging een naamsverandering waardoor de drempel voor deelnemers lager werd. Het heet nu Aqua-fifty fit. Het sociale contact in deze groepen is belangrijk, hetgeen onderstreept wordt door het kopje koffie of thee na afloop dat bij de prijs inbegrepen is. En zelden zonder een traktatie, hoewel mensen onmogelijk twee keer per jaar jarig kunnen zijn. Bij de Aquaclubs vormen gemiddeld vijftien tot twintig mensen een groep, bij fiftyfit doorgaans tien mensen meer. Veel van de groepen hebben een hechte onderlinge band. Gezond en wel is een speciale zwemgroep voor (ex)hartpatiënten. Werken aan conditie en mobiliteit betekent ook werken aan nieuw zelfvertrouwen. Het contact met lotgenoten is uitermate belangrijk bij Gezond en wel en andere therapeutische of revaliderende activiteiten. Een deelneemster aan Aquarobics, die even aanschoof bij het vraaggesprek, vertelde spontaan over haar ervaringen. Na een hernia operatie van ruim tien jaar geleden gaf zij zich op voor deze watersport en ze is er nooit mee opgehouden. Haar dinsdagavond is haar heilig, ze geeft hem niet gauw op voor iets anders. Hooguit ruilt ze de avond in voor de dinsdagochtend, zoals nu, omdat er een grote vakantiereis gemaakt gaat worden. ‘Fijn vind ik het,’ aldus Josephine, ‘dat je alle oefeningen de Dukenburger - juli 2009

Het Sportfondsenbad Nijmegen-Dukenburg biedt niet alleen zwemmen, maar ook aquasporten en bewegen in het water kunt doen in het water zonder kans op blessures. Als ik op het droge deze bewegingen zou doen dan dreunt dat door in mijn hoofd; in het water merk ik er niets van. Je kunt je heerlijk ontspannen, ook in de sauna. Bijkomstig leuk is het dat je een vaste groep mensen leert kennen.’

Waterhuishouding

Vanuit de bewegingstechniek in het water maken we een duik naar de techniek om het badwater schoon en warm te houden. Jaap Geurts, technisch manager van de Sportfondsenbaden Nijmegen, gaf ons tekst en uitleg. Wil Rengers liet ons de onderwaterwereld met de installaties zien. De bassins bevatten inclusief de buffer maar liefst achthonderd kuub water. De gemiddelde watertemperatuur is 29,1 graden met een pH, tegenwoordig variërend tussen de 7,6 en 7,2 (voorheen 8). De effectiviteit van chloor werkt namelijk tachtig procent beter bij een lagere pH. Per liter water is er 0,5 milligram chloor, relatief laag derhalve. Het chloor wordt middels een zoutelektrolyse-installatie zelf ter plekke aangemaakt met normaal(keuken)zout. Dus geen desinfectering meer met behulp van chloorbleekloog. De huidige methode is veel milieuvriendelijker met minder chemicaliën. Er is minder last van chloorlucht en irritatie van ogen en slijmvliezen. Eens in de drie uur is er verversing van de hele hoeveelheid water, overeenkomstig de wettede Dukenburger - juli 2009

lijke norm van de Wet veiligheid en hygiëne van de bad- en zweminrichtingen. Regelmatig worden gemeten: de temperatuur, het chloor en het gebonden chloor; dit is een ammoniakverbinding met vet, transpiratievocht et cetera. Door douchen vóór het zwemmen kan men al tachtig procent vuil kwijt raken. Eens in de maand is er onafhankelijke laboratoriumcontrole op alles. Twee keer per jaar worden vijf watermonsters genomen op verschillende plekken om op legionellabacteriën te controleren. Twee keer per week is er ook nog eens ’s nachts doorspoeling op 85 graden. Bacteriën worden zo gedood door hitte. Het koude water wordt zo koud mogelijk gehouden. Gestookt wordt met gas middels WKK (Warmte Kracht Koppeling) gas- en ketelinstallatie. Met behulp van een motorinstallatie wordt zelf elektriciteit gemaakt, groene stroom, een rendement van maar liefst 98 procent. De luchtkwaliteit wordt op peil gehouden middels verversing door de luchtafzuigingsinstallatie. De luchtvochtigheid is meestal rond de 62 procent, wel weersafhankelijk. Vijftien tot dertig liter water wordt er ververst per bezoeker per dag. Tel maar uit op drukke dagen met zeshonderd bezoekers… Voor de waterstuwing zijn aparte pompen. Gefilterd wordt er in de filterinstallaties met zand (1200 kilo) en actieve kool (900 liter). Straks wordt kool niet meer gebruikt. Om gebonden chloor uit elkaar te trekken wordt er ook

nog ultra violet bestraald. Het teveel aan loog wordt standaard automatisch geneutraliseerd. Jaap heeft 28 jaar geleden deze methode bedacht. Het grove vuil met pleisters, papiertjes, ja zelfs ooit een kunstgebit, wordt vooraf apart uitgefilterd. Een kijkje in de kelder leerde ons ook nog, dat de grote grijze waterbassins van beton zijn. Dit in tegenstelling tot de fraaie, kleurrijke betegelde zwemwereld boven en de grote kleurige kunstzinnige muurschildering. Storingen worden zoveel mogelijk door de technische dienst opgelost middels het GBS (Gebouw Beheer Systeem). Het motto van het zwemmen blijft: gezonder eruit, dan erin! Of Jaap zelf zwemt? Neen dus, noem het maar beroepsdeformatie…

Informatie

Voor het rooster met openingstijden, voor kaarten waarop elke badactiviteit afzonderlijk beschreven wordt, voor de cursus- en toegangsprijzen en overige zwembadinformatie, kunnen belangstellenden terecht op www. sportfondsen.nl/nijmegen of persoonlijk aan de balie in de entree. De entree die soms net een gezellige huiskamer is, wanneer een groep die z’n uurtje sporten achter de rug heeft, gezellig nababbelt en afspraken maakt voor ontmoetingen elders. Tekst: Hette Morriën en Theo Vermeer Foto’s: Theo Vermeer

17

Watersnood in en om Nijmegen (Dreigende) overstromingen in 1855, 1926, 1993 en 1995 Een watersnood is niet het eerste waar we in de Dukenburg op zitten te wachten of dat we er rekening mee willen houden. Toch is deze gedachte niet eens zo vreemd. De Dukenburg ligt ingeklemd tussen Maas en Waal en de komende verhoging van het waterpeil in het Maas-waalkanaal maakt dat deze gedachte best eens nader bekeken mag worden. Recentelijk waren wij te gast bij de Nijmeegse Reddingsbrigade in het boothuis aan de Berendock. Hier werden we geïnformeerd over de verschillende activiteiten van deze brigade. Naast de activiteiten aan de Berendonck is ze ook actief aan de Waalkade en eigenlijk overal waar het Nijmeegse water risico’s kent. Soms verlenen zij hulp bij watersnoden, zoals in 1993 en 1995 in Limburg, waar de Maas buiten zijn oevers liep. Dan wordt het spannend en moet je kunnen beschikken over mensen en middelen die ook daadwerkelijk ingezet kunnen worden. Nou, dat kunnen ze bij de Nijmeegse Reddingsbrigade. Weten we wel dat we al meerdere malen dicht bij een noodsituatie geweest zijn? Neem nu de Watersnoodramp van 1855. Dit was een van de laatste, zware overstromingen uit de negentiende eeuw. Ze vond plaats in de Gelderse Vallei en het Land van Maas en Waal. En de watersnood van 1926. Toen fungeerde het gebied bij Overasselt als badkuip van Midden-Nederland. Dat bleek toen in dat jaar de Maasdijk bij Overasselt doorbrak. Een ongekende overstroming was het gevolg. Archiefbeelden tonen hoe hoog het water stond en hoe de bewoners probeerden met bootjes het vee te redden.

Stank

De 97-jarige Harry Jans uit het dorpje Balgoij bij Wijchen kan nog aanwijzen hoe de banken uit de kerk werden gehaald en waar de beesten kwamen te staan. De koeien gingen per boot, de paarden moesten zelf naar de kerk zwemmen. Jans herinnert zich hoe de kerk er na enkele dagen uitzag. De vloer was besmeurd door de koeien en de stank was ongekend. Een getuige vertelt hoe ze in het dorp het water via de kerk hoorde aankomen alsof ‘het de branding van de zee was.’ Een ander weet nog hoe zij de stoep aan het vegen was op die dag in 18

1993 en 1995 weer grootschalige overstromingen waren. Een van de meest aansprekende gebeurtenissen van de watersnood 1995 vormde zonder twijfel de evacuatie van ongeveer 250 duizend mensen. Zonder noemenswaardige problemen vertrok een groot deel van de inwoners uit het bedreigde gebied.

Toekomst

De Steenstraat tijdens de watersnood van 1926 januari 1926. Een buurman raadde haar aan de rommel maar te laten liggen. ‘Kind, het water komt eraan. In Overasselt is de dijk door.’ De kippen werden vervolgens op zolder gestald en bewoners droegen hun biggetjes in veilingkistjes de trap op, naar boven. De overstroming was een uitzondering en maakte indruk. Maar aan de overkant van de rivier waren bewoners gewend om sowieso een paar keer per jaar natte voeten te halen. Dat was destijds voor de boerenbevolking een ramp. De oogst mislukte, het gras kon niet gemaaid en nooit was duidelijk wanneer en hoe vaak in een jaar het water zou komen.

Kanon

In het Maasstadje Grave werd in vroeger tijden in geval van een overstroming een kanon afgeschoten om bewoners te waarschuwen dat het water eraan kwam. Wie het kanonschot hoorde, gaf het signaal door als een fluittoon die door andere bewoners verderop weer werd verspreid. In de vorige eeuw besloot de overheid de Maas te temmen naar een ontwerp van ingenieur Lely. De kanalisatie werd een werkverschaffingproject waarbij onder streng toezicht door honderden arbeiders lange uren werden gemaakt. Er vielen bij dit werk - door blikseminslag - zelfs enkele doden. Doordat bochten werden rechtgetrokken en extra dijken aangelegd, bleven de bewoners van de oevers van de Maas lange tijd verschoond van wateroverlast. Tot de waterspiegel rees en er in

Als we achteraf naar de bestrijding van de watersnood van 1995 kijken, en in het bijzonder naar het evacuatieproces, dan kunnen we constateren dat deze succesvol was. Desalniettemin is er uiterste voorzichtigheid geboden met het eenvoudigweg vertalen van dit succes naar toekomstige situaties. Grote delen van de rivierdijken bevonden zich in een slechte staat. Jarenlang was de aandacht voor de veiligheid van de dijken een onderwerp met een lage prioriteit. Dit gebrek aan prioriteit zorgde ervoor dat het geplande onderhoud aan deze dijken vertraging opliep. Na de gebeurtenissen in 1993, toen de waterstanden ook een kritieke hoogte bereikten, waren autoriteiten en burgers zich ervan bewust dat de dijken verouderd waren. Toen de waterstand in de rivieren begin 1995 opnieuw een kritische hoogte bereikte, was het iedereen duidelijk dat er zich weer een dreigende situatie zou voordoen. De gunstige omstandigheden van de watersnood hebben een duidelijke invloed gehad op het ordelijk verloop van de evacuatie. Dit mag niet uit het oog verloren worden wanneer wij willen leren van deze gebeurtenissen. Aan de andere kant heeft de evacuatie tijdens de watersnood van 1995 ook interessante bevindingen opgeleverd. Het proces van evacuatie-expansie, waarbij autoriteiten de druk voelden om tot evacuatie over te gaan en burgers zich genoodzaakt voelden te evacueren, is een voorbeeld hiervan. Dit leidde tot voorzienbare en onvoorzienbare gevolgen die soms voor verrassingen zorgden. Maar misschien is de belangrijkste les van deze operatie wel dat de burger in Nederland het zo slecht nog niet doet. Zeker niet zolang vrijwilligers van de Nijmeegse Reddingsbrigade hun werk met enthousiasme kunnen blijven doen en dat burgers ook voor het uitzonderingsgeval - zoals een watersnood - toch op een juiste manier kunnen reageren. Tekst: Harry Kip Foto: Regionaal Archief Nijmegen de Dukenburger - juli 2009

(Bijna) ongevallen in het water Analyse en adviezen van de Nijmeegse Reddingsbrigade jaar, verdrinken misschien minder snel in ondiep water. Maar ook hen mag je niet uit het oog verliezen. Ze hebben een eigen willetje. Als ze dat willen, is het vaak moeilijk om ze bij water vandaan te houden. Het behalen van een zwemdiploma geeft geen garantie om niet te verdrinken. Je leert immers zwemmen onder bekende en gunstige omstandigheden, zoals het heldere, warme water in het zwembad. Ook draag je dan makkelijke, lichte kleding. Naast de enorme schrikreactie die het buitenwater teweeg kan brengen, is het koud en onbekend, voelt het vreemd aan, kan het diep zijn enzovoort.

Hoeveel mensen per jaar verdrinken of bijna verdrinken, weten we niet precies. Dat komt omdat verdrinkingsongevallen niet altijd worden doorgegeven aan de politie. Een drenkeling die op tijd wordt gered door een toevallige voorbijganger, is allang blij dat hij leeft! Ze denken waarschijnlijk allebei dat het niet nodig is om naar de politie te gaan. Het is immers goed afgelopen. Toch is het belangrijk dat de politie het weet. Zij kunnen dan maatregelen nemen om ongevallen op die plaats in de toekomst te voorkomen. Ga het ongeval dus altijd melden bij de politie. Denk niet: ‘De ander gaat wel,’ maar ga samen of spreek af dat jij alleen gaat. Per jaar overlijden in Nederland gemiddeld vijfhonderd mensen door verdrinking. Bijna de helft daarvan is jonger dan twintig jaar. En daar weer de helft van zijn kinderen jonger dan vijf jaar. Veel slachtoffers van verdrinkingsongevallen zijn nog kinderen! Het zijn er natuurlijk teveel.

twee groepen het vaakst door een ongeval op of in het water in het ziekenhuis terechtkomen, noemen we ze de risicogroepen. Kinderen verdrinken vaak dicht bij huis (binnen 150 meter van hun huis). Waarschijnlijk had het voorkomen kunnen worden. Bijvoorbeeld door bij gevaarlijke plekken een afscheiding te plaatsen. Als je bedenkt dat er nog altijd tweejarigen in een tuinvijver verdrinken, betekent dat, dat er nog veel aan preventie gedaan kan worden. Let er vooral bij kinderen die jonger zijn dan vier jaar op dat ze uit de buurt van water blijven. Ze zijn vaak heel nieuwsgierig en stappen overal op af. Maar ze zijn te jong om te leren zwemmen. Zelfs in heel ondiep water kunnen ze nog verdrinken. Houd ze dus voortdurend in de gaten! Het zou immers je broertje of zusje kunnen zijn. Wat oudere kinderen, zo tussen vier en acht

Drenkelingen

De meeste drenkelingen komen in het ziekenhuis terecht. Op de afdeling Spoedeisende Hulp (de ‘eerste hulp’) komen elk jaar maar liefst gemiddeld honderd mensen binnen die op het nippertje zijn gered. Van het aantal mensen dat per jaar door verdrinkingsongevallen in het ziekenhuis wordt opgenomen, is meer dan de helft kinderen. Vooral kinderen jonger dan vier jaar. Van de volwassen slachtoffers zijn de meesten tussen de 25 en 54 jaar. Omdat deze de Dukenburger - juli 2009

Na het behalen van je zwemdiploma A, B of C kun je bij de Nijmeegse Reddingsbrigade leren hoe je jezelf, maar ook je vriendje kunt redden. In Nederland zijn er veel kanalen, sloten, beekjes, meren en vijvers. Dat noemen we allemaal oppervlaktewater.

Oppervlaktewater

We delen het oppervlaktewater in vier groepen: 1) water dat is aangelegd voor de sier, zoals een vijver in een tuin of park; 2) water dat zorgt voor de waterbeheersing in Nederland, zoals sloten, singels en watergangen (dit zijn openingen of buizen waar water door stroomt): 3) water dat door de recreatievaart en de beroepsvaart wordt gebruikt om er vracht over te vervoeren, zoals kanalen en rivieren; 4) alle andere wateren, zoals de plassen die ontstaan door grind- en zandwinning.

Duikers

Buizen onder de weg of het fietspad door noemen we duikers. Deze staan in verbinding met water dat aan beide kanten van de weg ligt. Dit zijn ook gevaarlijke plaatsen, omdat kinderen daar in terecht kunnen komen. Door een rooster voor de ingang van de buis te plaatsen kan dit worden voorkomen. Meer informatie? Kijk op: www.nijmeegsereddingsbrigade.nl.

Een duiker

Tekst en foto duiker: Frans van de Laarschot Foto boot: Harry Kip

19

‘De sport heet vissen, niet vangen’ Dukenburg is gebouwd rondom vijvers. Deze vijvers staan met elkaar in verbinding door duikers die onder straten en wegen doorlopen. Als die duikers niet verstopt zijn, kan een avontuurlijke vis zó een rondje Dukenburg maken. In stilstaand water van de vijvers voelen andere vissen zich thuis dan in het stromend water van het Maas-Waalkanaal. Snoekbaars bijvoorbeeld leeft het liefst in dieper, stromend water. Wie een beetje zijn best doet, kan onder de oppervlakte vissen voorbij zien schieten.

meer dan dertig centimeter lang, lag op de wal in het net, nauwelijks spartelend. Vakkundig werd de haak uit de bek gehaald. Daarna zette Joey de vis weer in het water. Even leek de vis verdoofd en de kluts kwijt te zijn, maar al na enkele ogenblikken kwam hij weer tot zijn positieven en zwom hij rustig weg. ‘Dat was een brasem, een vieze, slijmerige vis,’ merkte Joey op. Liever vangt hij karpers die hier wel tot twintig pond zwaar kunnen zijn. Vissers houden graag een goede stek voor zichzelf: ‘Schrijf maar niet op waar we nu aan het vissen zijn, anders komen er kapers op de kust.’

Beet

Visboer

In de vijvers wordt gevist, maar ook in het water aan de Staddijk en in het kanaal. De Dukenburger sprak met twee vissers die op een mooie, maar winderige zomeravond tevreden achter hun hengels hadden postgevat aan de groene oever van een van de vele Dukenburgse vijvers. Spontaan vertelden Joey en Joes wat voor soorten vissen hier allemaal rondzwemmen: voorn, brasem, zeelt, baars, snoek, karper. Tijdens ons gesprek had Joey beet: de verklikker aan de hengel begon indringend te piepen. Snel stond hij op en heel rustig trok hij de hengel op terwijl hij de lijn langzaam inhaalde. In een mum van tijd verscheen er aan de haak een flinke vis boven water. Joey pakte een schepnet en ving de vis daarin op. De vis,

20

vervelends toe gecontroleerd. Er is nog meer verboden: ’s nachts vissen mag niet, levend aas mag ook niet aan de haak, behalve wormen en maden. Wie een vispas aanschaft, mag met één hengel vissen, wie een grote visakte koopt mag met twee hengels aan de slag. In Nederland hoeft de aanstaande visser vooraf niet een soort examen af te leggen zoals in andere landen wel het geval is. Sportvissers Joes en Joey vinden het prima dat er een vergunning nodig is en dat controle plaatsvindt. Ze vinden het echter overdreven dat een zesjarig kind dat zijn hengeltje uitwerpt, ook al een vispas moet hebben.

Voor Joey is het leuke van zijn sport ‘om grote, sterke vissen te vangen’. Het is voor hem spanning en ontspanning tegelijk. Als Joey of Joes een vis gevangen hebben, zetten ze die altijd terug. Ze schatten dat de overgrote meerderheid van de vissers dit voorbeeld volgt. De vissen zijn ook niet lekker: vanwege de geringe diepte hebben ze een nare grondsmaak. ‘Als ik vis wil eten, ga ik naar de visboer.’ Als iedereen zijn vangst mee naar huis zou nemen, dan zouden de vijvers binnen de kortste keren leeg zijn. ‘Sommige vissers nemen wél alle vangst mee en vreten die op. Mensen uit Oost-Europa die hier wel in groepjes komen vissen, zijn niet kieskeurig.’

Ruimte maken

Zonder vergunning vissen levert een flinke bekeuring op. Er wordt regelmatig, soms tot

Tekst: Hans van Gennip Illustratie: Erik Treffers

Beide geïnterviewde vissers hebben wél een paar wensen. De vijvers zouden opnieuw uitgebaggerd moeten worden, er zit veel te veel groen zoals plompenblad in. Woekerend groen maakt verantwoord vissen onmogelijk. Als een vis toehapt in een dergelijk onderwateroerwoud, dan raakt de lijn met de heen en weer zwemmende vis bij het binnenhalen gegarandeerd verstrikt in het groen. Dat loopt meestal niet goed af met de vis die zich vast heeft gezwommen. Een andere wens is dat binnen de uitdijende rietkragen aan de oever open plekken worden gemaakt zodat er plek is om een hengel uit te werpen.

de Dukenburger - juli 2009

Watervogels in Dukenburg 1. Grauwe ganzenfamilie

2. Kuifeend

3. Canadese gans

4. Blauwe reiger

5. Meerkoet

7. Eend de Dukenburger - juli 2009

6. Aalscholver

8. Nijlgans

9. Knobbelzwaan

Foto’s: R. van Xanten (1), Wil van Cleef (2, 3, 8, 9), Ron Disveld (4, 5, 6, 7) 21

DUKENBURG

Gescheiden rioolstelsel in Dukenburg Eendjes niet voeren, auto wassen op straat verboden, kliko wassen mag Dukenburg heeft een gescheiden rioolstelsel. Regenwater en afvalwater worden in aparte buizen afgevoerd. Dat heeft gevolgen voor de bewoners. Zo is het verboden auto’s op straat te wassen. Afvalwater uit uw huis (toilet, keuken, bad en wasmachine) gaat onder de grond door rioolwaterbuizen naar de rioolwaterzuivering. Regenwater van uw dak loopt door de regenpijp naar de regenwaterbuizen onder de straat. Daar komt ook het regenwater in van de straat en stoep. De regenwaterbuizen voeren het water af naar de vijvers in de wijk. Van daaruit stroomt het water via de stuwen naar het lager gelegen landbouwgebied.

Huishouden met regenwater

Eigenlijk vreemd om het regenwater dat op uw eigen dak valt naar de vijvers te laten stromen en drinkwater terug te kopen om er de tuin mee te sproeien. Als u veel werk maakt van Doordat de mannetjeseenden makkelijk aan eten komen, vervelen ze zich. En de dames zijn de klos. Eenuw tuin dan loont het zeker de moei- denvrouwen worden zo vaak bestegen dat ze regelmatig verdrinken te om regenwater in een regenton op te vangen en te gebruiken. Een eenvoudige die verstoort het kwetsbare ecologische even- het brood en bedekt het verenkleed van de eenregenton kost maar een paar tientjes en dat wicht. Daarom zijn er in Dukenburg op allerlei den waardoor zwemmen moeilijk wordt. Oveis dus zo terug verdiend. Het relatief ‘zachte’ gemakkelijk te bereiken plekken hondenuit- rig ‘gevoerd’ eten is ook ongezond vanwege regenwater kunt u trouwens ook prima (beter laatplaatsen aangelegd. Voor iedere hond, slim de vele vetten en andere voor eenden schadezelfs!) gebruiken voor uw kamerplanten, voor of niet, is het gemakkelijk aan te leren om eerst lijke stoffen. Al deze voedingsstoffen veronthet lappen van uw ramen en om andere klus- op zo’n vaste plek zijn behoefte te doen voor- reinigen het water. We willen het water juist sen in en om het huis te doen, zoals het terras dat hij gaat wandelen of spelen. Het spreekt gezond maken. schrobben. vanzelf dat die uitlaatplaatsen regelmatig worden schoongemaakt. Uit onderzoek blijkt dat Doordat de mannetjeseenden (woerden) zo men hondenpoep de meest vervelende vorm makkelijk aan eten komen, vervelen ze zich. Auto wassen? Niet voor de deur! Omdat de putten op straat via de regenwater- van overlast vinden. Door gebruik te maken En de dames zijn de klos. Eendenvrouwen buizen op de vijvers uitkomen, komt alles wat van de hondenuitlaatplaatsen doen we daar worden zo vaak bestegen dat ze regelmatig u op het putje loost in de vijvers terecht. Het is meteen wat aan. De gemeente Nijmegen han- verdrinken. Door dit onnatuurlijke gedrag zie dan ook niet best voor de vijvers als u uw auto teert een strikt hondenpoepbeleid. Uw hond je op de raarste tijden eendenkuikens, ook in eens flink afsopt voor de deur. Op diverse plek- mág ook buiten de uitlaatplaatsen zijn behoefte de winter. In de winterkou bevriezen de kuiken in de stad zijn wasstraten gevestigd waar doen; u bent dan wel verplicht de hondenpoep kens snel. Dit dierenleed moeten we met zijn u uw auto met emmer en spons, met een hoge- op te ruimen. Ook in Dukenburg zijn hiertoe allen voorkomen. Dus voert u de eenden het liefst niet. drukspuit of in een automatische, milieuvrien- hondenpoepbakken geplaatst. delijke autowasstraat kunt reinigen. In zo’n wasstraat wordt een minimum aan energie en Eendjes niet voeren Natuurvriendelijk tuinieren water gebruikt, en dit water wordt bovendien Samen met paps hand in hand aan het water. U woont in een duurzaam woongebied. Daar voor het grootste deel gerecycled. De zak met oud brood ritselt. Al voor dat de kunt u zelf aan meehelpen door uw tuin nahand in de zak gaat, stuiven de eenden op je tuurvriendelijk aan te leggen en te onderhouHondenpoep niet in goot en sloot af. Ze herkennen het geluid. Veel mensen we- den. U gebruikt dan geen tropisch hardhout, Hondenpoep is mest en als mest in het opper- ten het niet, maar brood voeren is niet geschikt tenzij het gegarandeerd gekweekt is. vlaktewater komt dan wordt het water voedsel- voor eenden. In brood zit olie om de houdbaar- Zogeheten verduurzaamd hout is ook uit den rijker. Dat voedsel stimuleert de algengroei en heid te verlengen. In water lost de olie op uit boze, want in dat hout zitten allerlei chemi22

de Dukenburger - juli 2009

Kliko wassen? Dat kan!

Bewoners die een kliko hebben voor hun groente- en tuinafval willen graag dat deze schoon blijft. Dat is ook beter voor hun gezondheid. De gemakkelijkste manier om dat te doen is om een speciaal bedrijf in te schakelen dat daarin gespecialiseerd is. Deze spoelen de kliko’s om en voeren het spoelwater en de vuilresten af. Maar dat is niet voor iedereen betaalbaar. Daarom maken veel bewoners zelf hun kliko schoon. Probleem hierbij is dat het water met groenteresten wegloopt naar de vijvers. Dit hoeft echter geen probleem te zijn, als u zich aan de volgende regels houdt: gebruik voor het schoonmaken van de kliko’s geen agressieve wasmiddelen met chloor, maar gebruik gewoon groene zeep of biologische wasmiddelen. Dat maakt de kliko net zo goed schoon en is beter voor het milieu. Laat daarna het waswater weglopen op straat, het liefst nabij een put. Grotere groenresten gooit u in een vuilniszak. Zo houdt u uw kliko en uw eigen buurt schoon. Voor meer informatie: www.waterbewust.nl. Tekst: Waterservicepunt Nijmegen Foto: Ron Disveld de Dukenburger - juli 2009

Heropening Stadspark Staddijk

Stadspark Staddijk heeft een flinke opknapbeurt gekregen. Op zondag 31 mei heeft wethouder Jan van der Meer het park feestelijk geopend (foto links). Er waren allerlei activiteiten, onder andere demonstraties en work-

shops. Een van de spectaculairste onderdelen was het maken van houten standbeelden met kettingzagen (foto rechts). Tekst en foto’s: René van Berlo

Wijktheaterproject van Grote Broer, Beleven en Lindenberg Er zijn bijna geen theatergroepen in Dukenburg. Op de openwijkscholen wordt door Grote Broer en De Lindenberg theaterles gegeven. In het voortgezet onderwijs is Grote Broer actief en met verschillende initiatieven is Stichting Beleven in Nijmeegse wijken aanwezig. Helaas hebben geen van deze initiatieven geleid tot een blijvende theatergroep. De genoemde organisaties hebben op initiatief van Grote Broer kunsteducatie de handen ineen geslagen. De opdrachtgever is de gemeente Nijmegen, die dit project financiert.

Wat er gaat gebeuren

In september start regisseur Petra Mackenbach (van Grote Broer) met repetities in Meijhorst én Tolhuis. In vijftien bijeenkomsten werkt ze samen met een docent van Stichting Beleven aan een voorstelling. In de winter worden de twee voorstellingen uitgevoerd.

Wie mee kunnen doen

Petra Mackenbach: ‘Ik wil zowel in Meijhorst als in Tolhuis gaan werken met twee groepjes. In de beide wijken met jongeren tussen 14 en 18 jaar en in beide wijken met een groepje volwassenen.’

Wat de deelnemers gaan doen

Petra Mackenbach: ‘De jongeren gaan heel fysiek aan de slag, met breakdance, muziek en

allerlei gave skills als voetbaljongleren. De volwassenen schrijven korte teksten over hun leven in de wijk en met hen ga ik improviseren. Deze verhalen wil ik monteren tot één spannend verhaal. De jongeren en de volwassenen komen elkaar gedurende het repetitieproces tegen. Na verloop van tijd gaan ze samen werken aan één voorstelling. Een belangrijk thema wordt de omgang van jongeren met ouderen, en andersom.’

Ontmoeting jongeren en ouderen

Petra Mackenbach: ‘Ik merk dat er vaak onbegrip is bij jongeren: ouderen zijn saai en zeikerig, ze zeggen steeds dat vroeger alles beter was en klagen veel en zijn bang van ons. Ouderen hoor ik regelmatig zeggen dat ze jongeren lastig vinden, dat groepjes bedreigend overkomen en dat ze allemaal drugs gebruiken. Deze vooroordelen gebruik ik in de voorstelling.’

Opgeven

Petra Mackenbach: ‘Stuur mij een mailtje: [email protected] Ook als je eerst wat meer informatie wilt. Als je wil dat ik je terug bel, kan je daar ook je nummer achterlaten. Ik organiseer een kennismakingsbijeenkomst in september. Als je je op geeft, krijg je daar een uitnodiging voor. Deze kennismakingsbijeenkomst is natuurlijk gewoon in je eigen wijk. Deelname aan dit project is helemaal gratis.’ Tekst: Grote Broer kunsteducatie

23

DUKENBURG

sche stoffen, die slecht zijn voor het milieu als ze met het regenwater de grond in komen. Het beste is om goedgekeurd hout te nemen met FSC-keurmerk. Wilt u natuurvriendelijk tuinieren dan legt u ook zo weinig mogelijk verharding aan in uw tuin. De verharding die nodig of toch gewenst is, moet dan zo worden aangebracht dat regenwater er makkelijk vanaf loopt en in de tuin kan wegzakken. U doet er goed aan open verharding te gebruiken. Dat type verharding is waterdoorlatend en mooi tegelijk. Als u voor planten kiest die aantrekkelijk zijn voor vlinders, honingbijen, hommels en andere insecten, dan trekt dat ook weer vogels aan. Het is milieuonvriendelijk om agressieve schoonmaakmiddelen als chloor in uw tuin te gebruiken. Ook alle middeltjes tegen groene alg-aanslag op stoepen en terrassen zijn slecht voor het milieu. U kunt uw terras of stoep veilig en goed schoonmaken met de oude, vertrouwde groene zeep en soda. Ook giftige, niet plantaardige bestrijdingsmiddelen zijn slecht voor het milieu. Ze zijn niet alleen sterk milieubelastend maar vaak ook dodelijk voor ‘nuttige’ dieren als bijen en vlinders. Daarom is de onkruidbestrijding door de gemeente ook gifvrij. Binnenkort wordt het zelfs verboden om dergelijke middelen te gebruiken. Meer informatie over natuur- en milieuvriendelijk tuinieren is verkrijgbaar bij het gemeentelijk informatiecentrum Open Huis.

DUKENBURG

Gemeente zoekt alternatief voor gesloten wachtruimte busstation Wethouder Jan van der Meer wil een beschutte wachtruimte realiseren bij busstation Brabantse Poort. Ook wil hij in de omgeving betere voorzieningen voor fietsen creëren. Dat zijn de resultaten van zijn bezoek aan de locatie. In april berichtte de Dukenburger dat de verwarmde wachtruimte bij busstation Brabantse Poort was gesloten. Vooral ’s avonds was er overlast van drugsgebruikers en drugshandelaren. Zij kwamen ook in de wachtruimte, net als zwervers, die hier een warm plekje dachten te vinden. Cafetaria en eetcafé de Brabantse Poort

Het pand is van de gemeente Nijmegen. Wethouder Openbaar Vervoer, Jan van der Meer,

Waarschuwing voor eikenprocessierups De dagen zijn lang, het weer is beter en daar is ie weer: de eikenprocessierups. Naar verwachting veroorzaakt de rups ook dit jaar weer gezondheidsklachten in de periode juni-augustus. Hoe groot de overlast precies zal zijn, is moeilijk te zeggen. De GGD adviseert mensen (inclusief hun huisdieren) om uit de buurt van bomen te blijven waarin de rupsen worden aangetroffen. De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder die eitjes in de toppen van eikenbomen legt. Normaal komen eind april, begin mei de eitjes uit. De rupsen vervellen enkele keren en na de derde vervelling krijgen de rupsen de beruchte brandharen. Deze microscopisch kleine haartjes, die de rups kan loslaten om als verdediging te gebruiken, veroorzaken bij contact met mensen en dieren fysieke klachten. Eikenprocessierupsen leven in groepen bijeen en maken op stammen of dikkere takken nesten die bestaan uit een dicht spinsel met vervellinghuidjes, brandharen en uitwerpselen. Vanuit de nesten gaan de rupsen ’s nachts in colonne (vandaar de naam processie) op zoek naar voedsel.

Wat zijn de klachten?

Wanneer de onbedekte huid in contact komt met de brandharen ontstaat binnen acht uur een pijnlijke rode huiduitslag met hevige jeuk. Door krabben of wrijven kunnen de brandharen zich gemakkelijk verspreiden naar andere delen van het lichaam. Als brandharen in de 24

ogen terechtkomen, kan dat binnen één tot vier uur een heftige reactie geven. Na inademing kunnen de brandharen ook irritatie of ontsteking geven van neus, keel of bovenste gedeelte van de luchtwegen. De klachten lijken dan in eerste instantie op een neusverkoudheid.

was verrast. Hij beloofde met uitbater Cevdet Aktas te gaan praten Inmiddels is de wethouder, samen met wijkbeheerder Angélique van der Heijden, bij Aktas op bezoek geweest. Van der Meer rapporteert: ‘Het busstation heeft niet meer de uitstraling die we wensen. Daarom zal ik als wethouder, die tegenwoordig ook vastgoed heeft, bekijken of het beter kan. Aktas wil uitbreiden en misschien is dat het moment om dan tegelijk de omgeving mee te pakken. De luifel zou bijvoorbeeld kunnen worden vernieuwd. Als er dan ook bankjes geplaatst kunnen worden onder de luifel, heb je geen afgesloten wachtruimte meer nodig. Dat is een mooie opgave om te realiseren.’

Fietsen

Samen met Van der Heijden heeft hij ook meteen de omgeving bezocht. Van der Meer: ‘De wijkbeheerder zal ervoor zorgen dat fietswrakken en weesfietsen (fietsen die langer dan vier weken onbeheerd in een openbare stalling staan) worden weggehaald zodat er weer meer plek is bij de stalling bij het station. Ook gaan we bekijken of er meer fietsenrekken kunnen komen bij de ingangen van het winkelcentrum.’ Tekst: René van Berlo Foto: Ron Disveld

Wat te doen bij klachten?

De klachten verdwijnen meestal vanzelf binnen enige dagen tot weken. Voorkom krabben of wrijven. Was de huid goed met water. Ogen kunt u met water uitspoelen. Bij lichte symptomen zijn geen medicijnen nodig. Bij hevige jeuk kunnen anti-jeukmiddelen helpen. Deze middelen zijn verkrijgbaar bij apotheek of drogist. Mensen die langdurig ernstige klachten hebben, wordt geadviseerd om contact op te nemen met hun huisarts.

Informatie en melding

Mensen die (mogelijk) de eikenprocessierupsen hebben gesignaleerd, worden verzocht om contact op te nemen met de gemeente. Deze kan de boom onderzoeken en, zo nodig, de rupsen bestrijden.

Roodwangschildpad In Dukenburg leven niet alleen inheemse diersoorten. Een goed voorbeeld is de roodwangschildpad, waarvan er twee bij een vijver zijn geconstateerd. Wil van Cleef maakte een foto en doet kort verslag.

Mensen met gezondheidsvragen die (mogelijk) samenhangen met de eikenprocessierups, kunnen bellen naar de GGD Regio Nijmegen: (024) 329 72 97. Inhoudelijke informatie over de rups is onder andere te vinden op www.gelderland.nl en www.natuurkalender.nl.

‘Bijgaand een foto van een roodwangschildpad die de baggerwerkzaamheden heeft overleefd. Niet ongeschonden zoals te zien is aan zijn schild aan boven- en achterkant. Waarschuwingen vooraf werden genegeerd met de opmerking dat het uitheems was en dus geen aandacht verdiende. Maar goed dat we deze regel niet altijd toepassen.’

Tekst: GGD Regio Nijmegen

Tekst en foto: Wil van Cleef de Dukenburger - juli 2009

De jaarlijkse open dag in Tolhuis werd dit jaar gehouden op woensdag 22 april. Ouders die belangstelling hadden om een open les te volgen op basisschool De Dukendonck konden op die woensdagochtend het laatste deel van de lessen bijwonen. Het was een drukte van belang. Niet alleen ouders, die eigenlijk de weg al weten in De Dukendonck, maar ook ouders die van plan zijn Dukendonck-ouders te worden. De open dag stond in het teken van kunst. Het gehele schooljaar is daar door kinderen binnen schooltijd aan gewerkt. Voorafgaand aan 22 april zijn er bovendien in openwijkschoolverband diverse kunstworkshops georganiseerd buiten schooltijd, waarvoor de echte enthousiastelingen zich op konden geven. Uniek was ook de samenwerking met het Creatief Centrum Nijmegen-Zuid. Onder leiding van docenten

Lijn 2 Lijn 2 reed van de Maartenskliniek naar de Weezenhof en van de Weezenhof weer terug naar de Maartenskliniek. Elke weekdag, elke zaterdag en elke zon- en feestdag. Op steeds weer dezelfde tijden. Dat was in elk geval zo toen ik nog op deze route woonde en instapte om de hoek bij de Straalmanstraat en eruit sprong bij de halte Tolhuis 11e straat. Ik ging ongeveer nooit met de bus voor die tijd. Voor juli 2005 kende ik weinig redenen om met de bus te gaan en was verder ook niet een groot liefhebber van zomaar in een bus gaan zitten voor een rondje omgeving. Juli 2005. Zomerfeesten, Whaa-festival, vrienden en vriendinnen, biertje-wijntje-sigaretje, nieuwe liefde. Vriend van vriend van vriendin. Ik heb nog een tijdje geprotesteerd. Maar niet lang, want dit leek echt. Ik kwam er niet meer onderuit. En zo belandde ik in lijn 2. De bus die precies stopte bij mij om de hoek en een tijdje later precies stopte bij hem om de hoek. Want die vriend van vriend van vriendin woonde niet zoals ik lekker in het centrum, maar in een onontdekt werelddeel ergens ten zuiden, over het kanaal. Die vriend van, nu mijn vriend, woonde in Tolhuis. Van alle plaatsen op de wereld! En dan kon hij daar verder niets aan doen, maar wat moest ik nou in Tolhuis? Daar was niets. Behalve dan deze leuke man en één keer per jaar Art Crumbles. En dat was dat. Hoewel ik moet bede Dukenburger - juli 2009

TOLHUIS-TEERSDIJK

Open dag zeer geslaagd van dit centrum hebben kinderen uit groep 3 en 5 & 6 onder schooltijd hard gewerkt aan hun kunststuk. Het creatief centrum werd al gauw omgedoopt tot oma-school. Op de dag zelf van 13.00 tot 16.00 uur, waren er allerlei kunstzinnige activiteiten voor jonge en oudere kinderen. Ze konden naar hartenlust mozaïeken, boetseren, stoepkrijt tekenen, muziek maken, T-shirts beschilderen, het fietsenhok inkleuren of gewoon lekker chillen. Heel bijzonder waren de living statues, die ’s morgens nog een spoedcursus hadden en ’s middags als volleerde statues stonden. Wat een talent in Tolhuis! kennen dat ik in het geheim een beetje verliefd was geworden op de drie grote ganzen, heren en meesters van het vijvertje naast de bushalte. Die vond ik stoer. Honderden KAN-kaartjes en busreizen verder, heb ik het vriendje en zijn bezittingen ingeladen en op transport naar het centrum gezet. We gingen samenwonen en dat gingen we niet doen in Tolhuis. We kozen voor mijn herenhuis, inclusief huisgenoten en kat, in het bruisende stadshart. Tot we er helemaal genoeg van hadden om met andere mensen samen te wonen. We wilden een huis voor ons en kat. Een huis waarin je in je blote billen over de gang kon, zonder daarbij goedemorgen tegen al dan niet bekenden te hoeven roepen. Een volwassenmensen-huis, dat wilden we. Doodeng, maar we wisten het zeker. Dus we gingen op zoek. En we wilden ruimte, en misschien ook best een tuintje en ook nog graag iets betaalbaars, dat niet al te veel op instorten stond. En dat blijkt dan toch best lastig in de stad. Na lang zoeken vonden we een huis. De kat ging dood, het werd dus een huis voor twee. Maar wel een heel fijn huis. Ruim, met een tuin, betaalbaar en solide. In Tolhuis! Daar zat ik dan weer in lijn 2. We wonen er nu één jaar en vier maanden en stiekem vind ik het er best oké, maar dat hoeft niet iedereen te weten.

Docenten, conciërges, pedagogische medewerkers van de Kion, medewerkers van Tandem, vrijwilligers, stagiaires, TSO-medewerkers, leerlingen van groep 8, buurtbewoners en ouders hebben er voor gezorgd dat op deze dag alles vlekkeloos verliep. Wethouder Hannie Kunst moest helaas verstek laten gaan maar zij heeft beloofd een andere keer te komen. Al met al was het een geweldige dag en mede door de financiële steun van Solid was het mogelijk allerlei materialen aan te schaffen voor al deze kunstzinnige activiteiten. Het uiteindelijk resultaat mag er zijn en hangt, staat of ligt in OWS De Toldijk. En voor degenen die op 22 april er niet waren, wij nodigen u van harte uit om al deze mooie kunstuitingen te komen bekijken. Tekst en foto: Henriëtte ten Barge

Kinderhuiskamer langer open Op maandag 20 juli start voor vrijwel alle kinderen in Dukenburg de zomervakantie. Een aantal van jullie trekken er wellicht meteen op uit met ouders, vriendjes of vriendinnetjes. Voor anderen die thuis blijven is de kinderhuiskamer Tandem in OWS De Toldijk drie weken langer open.

Lijn 2 rijdt nog steeds van en naar de Weezenhof. Maar voorbij Plein ’44 komt hij niet langer, want dat is nu nergens meer voor nodig.

Van 20 juli tot en met 6 augustus is de kinderhuiskamer iedere maandag- tot en met donderdagochtend open van 10.00 tot 12.00 uur. Medewerkers organiseren allerlei leuke spelletjes en activiteiten. Deze zijn vooral buiten als het mooi weer is. Als het regent gaan we gewoon naar binnen. Dus iedereen die wil is van harte welkom.

Cindy

Tekst: Henriëtte ten Barge

25

ZWANENVELD

Straatspeeldag groot succes De straatspeeldag van 27 mei was een groot succes. Negentig kinderen vermaakten zich met twee springkussens en twee nieuwe, permanente speeltoestellen. Wethouder Hans van Hooft opende het geheel. De iets oudere kinderen konden terecht in een levend tafelvoetbalspel, de kleintjes in en op

een zogenoemde multiclown. Sportservice Nijmegen organiseerde een workshop sporten. Er waren kramen met tweedehands spullen. En natuurlijk waren er verse, internationale hapjes. 4kids2play had het weer prima georganiseerd. Tekst en foto’s: René van Berlo

Pleintje bij postkantoor is rommeltje parkeerplaatsen is een eiland gemaakt, waarop de volgende zaken een plaats hebben gekregen: twee brievenbussen (stonden eerst bij de ingang van het postkantoor zelf), fietsenrekken, winkelwagentjes, de parkeerautomaat en de toegang tot de ondergrondse afvalopslag van het winkelcentrum.

Het pleintje bij het postkantoor in Winkelcentrum Dukenburg is een rommeltje. Het ‘eiland’ tussen de geparkeerde auto’s is slecht bereikbaar, terwijl daar wel allerlei belangrijke voorzieningen staan. Enkele jaren geleden is het pleintje gereconstrueerd. Er kwam een keerlus voor vrachtauto’s. Hierdoor is een deel van de parkeerplaatsen vervallen. Tussen de overgebleven 26

Met name mensen die slecht ter been zijn, kunnen het eiland lastig bereiken. Auto’s, fietsen en winkelwagentjes staan in de weg. Zij moeten hier zijn om brieven te posten. TNT heeft namelijk de brievenbus aan de 60e straat verwijderd, waardoor alle inwoners van de 60’er en 70’er straten naar de brievenbussen bij het postkantoor moeten.

Foto linksboven: Wethouder Hans van Hooft ‘lanceert’ een kind op de nieuwe glijbaan, een van de twee nieuwe speeltoestellen in Zwanenveld 44e straat Foto boven: Kinderen amuseren zich in de ‘multclown’

63e straat krijgt zijn verwijsbordjes Zwanenveld 63e straat krijgt eindelijk zijn verwijsbordjes. Deze maand worden zeven exemplaren aangebracht. Wie Zwanenveld 63e straat inrijdt en een huisnummer probeert te vinden, raakt vaak hopeloos verdwaald. Dit geldt voor bezoekers, taxichauffeurs, maar ook voor ambulancebroeders. Dit jaar moesten al vier bewoners met spoed per ambulance naar het ziekenhuis. De broeders konden de adressen pas na lang zoeken vinden. Dat kan natuurlijk fataal zijn.

Ook de gemeente vindt het maar niks. Mede op verzoek van de bewoners is ze op zoek naar een goede oplossing. Dat kan enige tijd duren, omdat TNT hieraan moet meewerken.

Net als bijna overal in Dukenburg verwijzen de bordjes naar de straten en parkeerplaatsen, niet naar de huizen. In de 63e straat is dat een groot probleem, omdat geen enkel huis aan de straat zelf ligt. Ze liggen aan voetpaden die hier dwars op staan. Vandaar dat de bewoners de gemeente al jaren vragen om verwijsbordjes, waarop ook een duidelijk onderscheid gemaakt wordt tussen even en oneven. Eindelijk is het gelukt: in juli worden ze geplaatst.

Tekst en foto: René van Berlo

Tekst: René van Berlo de Dukenburger - juli 2009

ZWANENVELD

Ommetje Zwanenveld

Internationale Vrouwengroep Enthousiaste vrouwen in Zwanenveld hebben het initiatief genomen tot het oprichten van een Internationale Vrouwengroep. Een groep die zelfstandig functioneert en dus niet onder de vlag van een bewonersvereniging. In Zwanenveld wonen veel vrouwen met verschillende culturele achtergronden. Wij willen graag gewoonten en ervaringen uitwisselen en het positieve uit elke cultuur met elkaar delen. Door samen activiteiten te organiseren kunnen wij elkaar beter leren kennen en begrijpen. Die activiteiten kunnen zijn; samen muziek ma-

ken, wandelen, fietsen, handwerken, een taalof leesclub, museumbezoek of een dagje naar een tuin of park. Ook themabijeenkomsten, waarvoor eventueel een gastspreker wordt uitgenodigd, behoren tot de mogelijkheden. En, zoals we al een keer hebben ervaren, zal een gediplomeerd schoonheidsspecialiste en kapster op bijeenkomsten de vrouwen verwennen voor een relatief kleine vergoeding.

Beginfase

We staan nog in de kinderschoenen en willen in deze beginfase eerst aftasten wat de wensen van vrouwen in Zwanenveld zijn. Daarna worden de ideeën samen zorgvuldig uitgewerkt. Dus geen programma vóór vrouwen maar met vrouwen. Wellicht ontstaan er dan ook groepjes die samen iets ondernemen.

Ochtend en avond

Het streven is elkaar regelmatig te ontmoeten op dinsdagochtend (9.30 tot 11.30 uur) en woensdagavond (19.30 tot 21.30 uur) in de openwijkschool (naast de Prins Mauritsschool). Zodoende kunnen vrouwen met schoolgaande kinderen en werkende vrouwen meedoen. Alle vrouwen, van jong tot oud, mogen onder genot van een hapje en drankje altijd vrijblijvend komen kennismaken.

September

De eerstvolgende bijeenkomsten vinden na de zomervakantie in september plaats en worden de Dukenburger - juli 2009

Zwanenveld en een stukje Lankforst hebben een Ommetje, een door de gemeente uitgestippelde wandeling van 45 minuten tot een uur. Het Ommetje Zwanenveld-Lankforst heeft een lengte van 4,4 kilometer. De route volgt de Teersdijk, de Oude Dukenburgseweg, het Duckenburgpad, het Uilenbosje, het Landhuis de Duckenburg en de Geologenstrook. Zie de plattegrond hierboven. De ommetjes zijn te vinden op www.nijmegen. nl/ommetjes. Daar kunt u folders downloaden. Er zijn inmiddels ommetjes voor ZwanenveldLankforst, Lindenholt, Hunnerberg, Lent en de Groene Ring in Neerbosch-Oost. Aan een ommetje voor Lankforst wordt gewerkt (zie volgende bladzijde). Tekst: René van Berlo Tekening: gemeente Nijmegen

dan aangekondigd. Er wordt in elk geval altijd een uitnodiging opgehangen in de openwijkschool en in de Bibliotheek Zwanenveld. Bovendien is mond-tot-mondreclame natuurlijk ook een goed middel om ons bestaan bekend te maken.

Welkom

De Internationale Vrouwengroep verwelkomt vrouwen graag op één van haar bijeenkomsten in september. Nog vragen? Bel dan naar Marianne Mondria: 06 30 33 75 02, opbouwwerker welzijnsorganisatie Tandem. Zij ondersteunt onze groep in de startfase. Tekst en foto’s: Hanske van Westreenen

27

LANKFORST

Bewonersavond wijkbeheerplan Begin deze maand heeft de gemeente in Lankforst een wijkschouw georganiseerd, waaraan iedereen die daar belangstelling voor had, kon meedoen. De bewonersavond die aanstaande woensdag gehouden wordt, is een vervolg op die wijkschouw. Ook hier zijn de bewoners van Lankforst weer van harte welkom. Waarom worden die wijkschouw en die bewonersavond georganiseerd? Het doel van deze twee activiteiten is om te komen tot een goed onderhoud van de openbare ruimte. Iedere wijk heeft daarom een eigen wijkbeheerplan. Hierin staat hoe de gemeente onze wijk de komende vier jaar op orde wil houden en hoe we dat gaan organiseren. Het huidige wijkbeheerplan is al weer vier jaar oud, vandaar dat de gemeente een nieuw plan voor Lankforst wil maken. Wijkbewoners weten als geen ander wat er speelt in de wijk. Waar wordt er te hard gereden? Hebben de kinderen wel genoeg speelplekken? Is er genoeg groen in de wijk? Uw inbreng is van groot belang bij het opstellen van een nieuw wijkbeheerplan. De resultaten van de onlangs gehouden wijkschouw worden besproken tijdens de bewonersavond, die zal worden gehouden op woensdag 15 juli van 19.30 tot 21.30 uur in de Nutsschool (Lankforst 23-48). Tekst en foto: Jos van Broekhoven

Op de hoek van de 15e en de 16e straat in Lankforst kondigen WoonGenoot en Klokbouw de langverwachte bouw van liftschachten bij een drietal appartementencomplexen aan

Bewoners van Lankforst in de lift De afgelopen tien jaar is de bewonerscommissie van de 30’er straten in Lankforst samen met een aantal bewoners van de appartementencomplexen met woningcorporatie WoonGenoot in overleg geweest over de mogelijkheid om liften te plaatsen. Veel bewoners willen hier namelijk graag blijven wonen en wachten met smart op deze voorziening. De appartementen lenen zich er prima voor om ook op latere leeftijd zelfstandig te blijven wonen, daar alles in huis gelijkvloers is. Voor de bewoners die hier met veel genoegen wonen en niet graag willen verhuizen bieden liften de mogelijkheid om hier langer te blijven wonen, als het traplopen en het naar boven

28

Tekst: Bewonerscommissie 30’er straten in Lankforst. Foto: Jos van Broekhoven

‘Ommetje Lankforst’ gelanceerd De gemeente Nijmegen is druk bezig om zogenaamde Ommetjes te creëren: kleine wandelingen van 45 minuten tot een uur door Nijmeegse wijken.

Westkanaalpad nabij de Dukenburgsebrug. Na de aanleg van een nieuwe rioolpersleiding, waarvoor heel wat groen moest worden gerooid, zijn in de kanaalzone een groot aantal nieuwe bomen geplant

sjouwen van boodschappen en dergelijke lastig wordt. Aan drie van de zeven complexen zullen nu liften worden gebouwd, waarmee een lang gekoesterde wens van veel bewoners wordt vervuld. De complexen waar de liften zullen komen, zijn de 36e, de 37e en de 39e straat. Woningcorporatie WoonGenoot heeft de opdracht tot aanleg van de liften verstrekt aan de firma Klokbouw. De start van de bouw is door grondwerkzaamheden enigszins vertraagd, maar zal na de bouwvakvakantie van start gaan. Naar verwachting zullen de liften in november van dit jaar gereed zijn.

Die wandelingen volgen zoveel mogelijk onverwachte paden en voeren langs cultuurhistorische en natuurlijke bijzonderheden van een wijk. Over die bijzonderheden leest u in een aparte folder voor iedere wijk, waarin een kaartje plus routebeschrijving zijn opgenomen. Met de Nijmeegse Ommetjes leert u de verschillende stadswijken op een gezonde en prettige manier beter kennen. Uiteraard viel het oog van de plannenmakers al gauw op Lankforst, waar zonder al te veel moeite een prachtige wandeling viel uit te stippelen. Markante punten die men tijdens de tocht passeert zijn:

• de voormalige orangerie van het landgoed Duckenburg (het huidige restaurant annex eetcafé Eten bij Zusje); • de door Mireille Ligterink ontworpen mozaïekbanken bij de waterpartij in de buurt van het mooie Uilenbosje; • de Wollewei met zijn fraaie vergezichten, zijn speeltuin, zijn waterpartijen en zijn schilderachtige bruggetje; • het Maas-Waalkanaal met zijn drukke scheepvaart, zijn groene oevers en zijn Dukenburgsebrug. Het wijkplatform beveelt deze wandeling door onze wijk van harte aan, niet alleen bij onze eigen wijkbewoners, maar bij iedereen die graag eens een kijkje wil nemen in een wijk die wat natuurschoon betreft heel wat te bieden heeft. Tekst: Jos van Broekhoven de Dukenburger - juli 2009

Aansluitend op de ondertekening van het convenant toog het gezelschap naar de hoek van de 83e en 85e straat voor de onthulling van een kunstwerk. Bewoners van Malvert waren al aanwezig.

Ondertekening van het convenant door onder meer bewoners, gemeente en Standvast Wonen

Convenant ‘Malvert mooier door mensen’ Standvast Wonen werkt samen met bewoners en instanties aan een nieuwe buurt in Malvert. Bewoners zijn trots op de betrokkenheid en onderlinge zorgzaamheid in het maisonnettegebied. De nieuwe buurt bestaat daarom uit kleine overzichtelijke gemeenschappen. Mensen zullen zich thuis gaan voelen en niet meer weg willen. En dat is het doel: bewoners binden aan Malvert. Samenwerken in Malvert is gewoon. Bewoners, Standvast Wonen, gemeente, politie en welzijnsorganisaties bewijzen dat iedere dag. Zij doen dat om de buurt mooier te maken en laten in woord en daad zien hoe je aan ge-

Wandeling maisonnettebuurt Dinsdag 2 juni werd de eerste buurtwandeling gehouden, waarvoor alle huurders van Standvast Wonen en Interveste waren uitgenodigd. De deelname was niet zó groot, maar bijna elk maisonnetteblok was vertegenwoordigd en de deelnemende bewoners waren echt enthousiast. Na een uitgebreide kennismaking begon de wandeling, waarbij werd gekeken naar de entrees van zowel trappenhuizen als kelders, het zwerfvuil en het onderhoud van het groen. De op- en aanmerkingen van de bewoners zijn genoteerd en worden doorgegeven aan de juiste personen en instanties, net als de adviezen die de wandeling opleverde. Kortom een geslaagde middag, die Standvast Wonen en Tandem vier tot zes maal per jaar willen houden. (Noot van de schrijfster: zeer bevorderlijk voor de contacten tussen bewoners.) Tekst: Helmie Cornelissen de Dukenburger - juli 2009

meenschappen bouwt. Net zo belangrijk is hun doel: de buurtbewoners realistische kansen geven op een zelfstandig goed leven. Vandaar de titel van het derde convenant. Het woord gemeenschapszin staat centraal in het ontwerp van de nieuwe buurt. Op weg daar naar toe is het uitgangspunt en doel tegelijk. Alle activiteiten in de renovatie- en bouwperiode starten met dit uitgangspunt, of het nu gaat om fysieke of sociale leefbaarheid en veiligheid. Alle activiteiten hebben een sterkere gemeenschap als resultaat. De ondertekening van het convenant vond plaats op maandag 8 juni. De heer Van Grinsven, directeur van Standvast Wonen, haalde in zijn welkomstwoord aan dat de maisonnettes, die voor de ideeën van jaren zestig veel licht, lucht en ruimte bevatten, niet meer voldoen aan de huidige behoeften van de bewoners. Nu gaat men nieuwe buurten maken voor de eerstvolgende veertig jaren; verschillend, want differentiatie is nodig in deze tijd. Daarbij wordt voor de tussenliggende periode een tijdelijke nieuwe samenleving ter overbrugging vaak vergeten, aldus de heer van Grinsven. Daarom wordt in het convenant tussen samenwerkende instanties vastgelegd hoe we gezamenlijk in de tussenliggende periode er voor zorgen dat er aandacht voor de buurtbewoners is en de leefkwaliteit op niveau blijft. Daarna dankte hij de bewoners en professionals voor hun inzet. Wethouder Wijken, de heer Hans van Hooft, sprak het belang uit van een nieuwe mix, een mooie mix van bewoners en woningen, waarna bewoners en professionals hun handtekening onder het convenant zetten en het beklonken met een glas champagne. Tekst: Helmie Cornelissen Foto: Bart Noordijk

Wethouder Hans van Hooft nam het woord. Enige tijd geleden nam de gemeente het initiatief om kunstenaars en wijken te verenigen. Onder het motto Kunst naar het volk werd per drie wijken in Nijmegen een kunstenaar toegewezen. Voor Malvert, Zwanenveld en Oosterhout was dat Michel Alders. Michel komt uit een zeer kunstminnend gezin en werkt met spuitbussen (geen graffiti). Wijkplatform Malvert en Standvast Wonen droegen ideeën aan die betrekking hebben op de Malvert, die verenigd werden op een doek van vijf meter breed en twee meter hoog. Het is een geweldig werk waarin de Malvert met al zijn culturen is afgebeeld, van de oer-Hollandse klompen tot de Arabische waterpijp, van Afrikaanse tot Antilliaanse muziekinstrumenten. Natuurlijk weer een reden om het glas te heffen. Jongeren uit de buurt serveerden overheerlijk multiculturele hapjes. Kortom, een geweldige middag in Malvert. Mijn vraag of Michel, zoals de meeste kunstenaars doen, ook iets van zichzelf in het doek heeft gelegd, werd positief beantwoord. Er staat namelijk een roemer bij uit de zeventiende eeuw. Wilt u meer werken van hem zien, waaronder die voor de andere wijken, surf dan naar www.michelalders.com. Tekst: Helmie Cornelissen Foto: Bart Noordijk

Onthulling van het kunstwerk door wethouder Hans van Hooft 29

MALVERT

Kunst in Malvert

MEIJHORST Commentaar overbodig De bewoners van Meijhorst en Tolhuis ondervinden al jaren overlast van het sluipverkeer door hun wijk. Door via de 60e, 14e en 16e straat Meijhorst en de Streekweg in Tolhuis te rijden, in plaats van via het Takenhofplein, Schuylenburgweg, Steve Bikoplein en/of Van Apelterenweg, kunnen een aantal stoplichten, een rotonde en enkele kruispunten omzeild worden. Medeschuldigen zijn de navigatiesystemen, als de kortste route is ingeschakeld.

tementen tellend complex Boetbergen-Schuijlenburch, heeft daarom extra last van (fijn)stof en verkeerslawaai. Het behoeft geen uitleg dat beide schadelijk voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid zijn. Werkverkeer, bevoorrading van het winkelcentrum Meijhorst en in de nabije toekomst het bouwverkeer van en naar locaties 1 en 10 in Meijhorst en 26 en 27 in Tolhuis-Teersdijk zal, als er geen maatregelen genomen worden, alleen maar erger worden.

nomen met Veilig Verkeer Nederland (VVN). Samen met de stichting Bewonersgroep Boetbergen-Schuijlenburch en vertegenwoordigers van de stichting Bewonersplatform TolhuisTeersdijk wordt aan een voorstel voor verbetering van de situatie gewerkt. Dit voorstel wordt, na overleg met de wijkbeheerder, ter beoordeling voorgelegd aan de gemeente. Na afweging van de voor- en nadelen wordt bepaald of het voorstel wordt uitgevoerd.

Iedereen langs deze sluip- en busroute, maar in het bijzonder de bewoners in het 271 appar-

Op initiatief van de commissie VORM van het Bewonersplatform Meijhorst is contact opge-

Bron: rapport VORM van Jacqueline Veltmeijer en Peter Saras

Vrije doorgang en parkeren Beeld ‘De vier seizoenen’ Bij het wooncentrum de Meiberg staat een beeld van de beeldhouwer en restaurateur Giuseppe Roverso. Hij is geboren in Chiampo, Italië op 11 augustus 1900 en overleden in Nijmegen op 1 juli 1977.

Parkeren is in sommige straten voor de bewoners een probleem, maar als deze vuilniswagen al moeite heeft, hoe moet dat dan met ambulance en brandweer? De commissie VORM heeft voorgesteld om, als dat wettelijk mogelijk is, op sommige plaatsen parkeren met twee wielen op de stoep toe te staan of andere maatregelen te nemen die een vrije doorgang voor de hulpdiensten mogelijk maken. Zolang dat niet het geval is, loopt de eigenaar van de auto de kans een bekeuring te krijgen. Bron: rapport commissie VORM Foto: Peter Saras

30

Hij volgde zijn opleiding in Milaan en trouwde een dochter van een Nederlandse boer in Frankrijk. Zij behaalde op hoge leeftijd haar rijbewijs en stuurde haar man overal naar toe. Na omzwervingen in Europa kwamen ze begin zestigerjaren naar Nijmegen en kregen een woning in de Semmelinkstraat in Bottendaal. Giuseppe Roverso is onder anderen bekend door de restauratie van de beeldhouwwerken

Agenda Leer je buren kennen

Maisonnettes, 11e t/m 13e en 50’er-straten Zaterdag 11 juli van 16.00 tot 20.00 uur Plaats: Plein bij de OWS de Meiboom

en nieuwe beelden van zijn hand op de Latijnse school en de leeuw in de kerkboog op de Grote Markt. Destijds woonde ik bij het echtpaar in de straat en ik weet nog dat het beeldje bij de Meiberg werd geplaatst. Tekst en foto: Peter Saras

‘De vier seizoen’ van Giuseppe Roverso (1975)

Meijhorst in beweging

Maisonnettes, 11e t/m 13e en 50’er-straten Zondag 27 Sept. van 13.00 tot 17.00 uur Plaats: vanaf de Meiboom tot de Horizon en de veldjes bij de maisonnettes Iedereen is welkom de Dukenburger - juli 2009

COMMENTAAR De ongeregeldheden in Meijhorst, het zogenaamde Hart van Dukenburg, zijn in de plaatselijke, regionale en landelijke kranten en tv-stations breed uitgemeten. In redactionele commentaren, columns en ingezonden brieven werd uitvoerig ingegaan op oorzaken en mogelijke oplossingen. Veel bewoners menen de oorzaken te kennen en hebben pasklare oplossingen gereed. Ze weten precies welke politieke stroming de schuld van alles is en welke partij het probleem wel even zal oplossen. De meesten gaan echter voorbij aan het feit dat wij in een rechtsstaat leven en dat niemand schuldig is voordat het tegendeel bewezen is. De problematiek is zeer complex. Een ding is zeker, de oorzaken liggen in het verleden, maar de oplossingen zullen in de nabije toekomst gevonden moeten worden.

Stop met het aanwijzen van (ambtelijke) schuldigen, maar werk mee aan oplossingen Onder leiding van burgemeester Thom de Graaf wordt aan structurele oplossingen gewerkt en geprobeerd de raddraaiers en criminele figuren op te pakken en voor te geleiden. Daar is heel veel inzet van politie, ambtelijke en politieke gezagsdragers en maatschappelijke organisaties voor nodig. Dat kost heel veel tijd en dus geld. Tijd en geld dat nuttiger besteed zou kunnen worden. Het is niet anders. De burgemeester heeft beloofd tot het gaatje te gaan en daar houden we hem aan.

Ouderen zijn niet tegen de jeugd

Bewoners in het algemeen en omwonenden in het bijzonder zijn niet tegen de jeugd, maar storen zich erg aan het lawaai dat de (nacht) rust verstoort, de vervuiling van de ontmoetingsplaatsen en het zwerfvuil in de aanloop naar die plaatsen, onverantwoord verkeersgedrag en de intimidatie van voorbijgangers.

Contact met jongeren

Een deel van de jongeren neemt onmiddellijk een vijandige en beschuldigende houding aan als geprobeerd wordt over deze klachten met ze in gesprek te komen. Ze stellen dat bewoners intolerant zijn en er alleen maar op uit zijn om de jeugd te pesten. Veel van deze pogingen eindigen in scheldpartijen, verwensingen en dreigen met fysiek geweld. Deze jonde Dukenburger - juli 2009

Voetbalkooi bij het jongerencentrum de Horizon geren realiseren zich niet dat de vrijwilligers van de bewonersorganisaties, ondersteund door de maatschappelijke organisaties, zich al jaren inzetten voor verbetering en uitbreiding van het aantal jeugdaccommodaties. Het gebruik van Nederlandse uitdrukkingen als ‘iemand de zwartepiet toespelen’ (iemand verantwoordelijk maken voor een onaantrekkelijke taak) wordt als discriminatie van de (licht)gekleurde bewoners ervaren. Sommigen beroepen ze zich op hun afkomst en cultuur én op hun Nederlanderschap, maar de meest subtiele verwijzing daarnaar is niet toegestaan en is vaak aanleiding voor een agressieve houding.

17 juni 20.00 uur

niet op rellen en rotzooitrappen uit, maar als er een opstootje is, lopen ze niet weg. Kijken naar rellen en ongelukken is voor alle leeftijden een populair tijdverdrijf. Gelijke behandeling van jong en oud is het minste wat je mag verwachten, maar meng je niet in discussies met de ordehandhavers. Wil je respect, toon dan ook respect voor anderen. Help politie en toezichthouders de raddraaiers en criminelen op te pakken. Ongestoord sporten, zoals op de foto hierboven, wordt dan weer mogelijk en de mobiele politiepost kan elders worden ingezet. Tekst en foto’s: Peter van den Braak

Spreiding van faciliteiten

Het probleem is dat door onvoldoende toezicht en handhaving in het verleden omwonenden zich verzetten tegen uitbreiding of vestiging van nieuwe faciliteiten voor hun deur. Mede door het gedrag van een aantal jongeren is dat te begrijpen, maar gezien het zerotolerante beleid dat de burgemeester heeft beloofd zou je enige solidariteit met wijken die de huidige voorzieningen huisvesten mogen verwachten. Meijhorst kan onmogelijk alle jongeren uit de omliggende wijken opvangen.

Mobiele politiepost

Faciliteiten voor jongeren in alle wijken vermindert de druk op de bestaande ontmoetingsplaatsen

Stichting Bewonersplatform Meijhorst

Gelukkig is de meerderheid van de jongeren

www.meijhorst.nl 31

MEIJHORST

‘De toekomst moet geen herhaling van het verleden worden’

WEEZENHOF

Zevensprong overleg 06-04-2009 Onderzoek Wateroverlast Dukenburg

Natte voeten langs de vijvers In het kader van de aanpak kleine vijvers hebben we maandag 16 februari een veldbezoek gebracht aan de vijver langs de bosrand Vogelzang tussen de 37e, 82e en 83e straat.

• 2500 huishoudens brief • 79 huishoudens gereageerd (vaak namens meer huizen) • 32 huishoudens bezocht

Huizen met wateroverlast in de Weezenhof

Onderzoek naar wateroverlast en vochtproblemen Op 20 april heeft Ton Verhoeven namens de gemeente Nijmegen een presentatie gehouden voor het Bewonersplatform Weezenhof over een onderzoek van studenten naar de mogelijke water- en vochtoverlast in de wijk. Zeventig huishoudens in Weezenhof meldden problemen met water en zo’n 25 daarvan werden nader onderzocht. Er is voornamelijk een regenwaterprobleem: straten en tuinen blijven vaak nat als het heeft geregend. Vaak is de grond dichtgeslibd en is alleen het bovenste laagje (klei) van de tuin nat. Bij grondboringen bleek de ondergrond (zand) niet nat te zijn. Bij sommige huishoudens is dat anders. Daar hebben de tuinen een kleilaag van enkele meters en werkt de natuurlijke afvoer via het

maaiveld niet. Een deel van het regenwater gaat dan richting huis en kan daar natte muren en kruipruimten veroorzaken. Als de muren en vloeren niet waterdicht zijn, heb je een probleem.   Een deel van de huizen heeft kelders en souterrains en heeft ook last van grondwater. Dit grondwater zit normaal diep genoeg, maar kan stijgen door hoge waterstanden op de Maas in de winter. Ook het verhogen van het waterpeil van het kanaal kan mogelijk overlast bij sommige huizen gaan geven. De gemeente gaat verder onderzoek doen met behulp van een specialistisch bureau om de bevindingen van de studenten te onderbouwen.

Tekst: Jos IJkhout Foto: Gaby Petermann

Wijkbewoners trotseren het gure weer voor een mooiere vijver

HERHAALDE OPROEP

Om het programma te vullen hebben we natuurlijk wel uw hulp nodig. Woont u in de Weezenhof en wilt u op zondag 20 september uw kunst of hobby tentoonstellen, uw zangkunsten laten horen, uw kookkunsten laten proeven of behulpzaam zijn tijdens de uitvoering van de activiteiten, geef u dan op en neem contact op met Gina Beijen, 06 505 900 53, ginabeijen@ gmail.nl of Gaby Petermann, (024) 343 04 37, [email protected]. En zet zondag 20 september vast in uw agenda!

Zondag 20 september aanstaande is het weer zover, het tweede wijkfeest van de Weezenhof gaat van start.

32

Namens de gemeente lichtte Ton Verhoeven het voorlopig ontwerp van deze vijver toe. Er komen natuurvriendelijke oevers en opslag (uitgeschoten wilgen et cetera) wordt langs de vijvers weggehaald. Aan de boszijde wordt de aanleg van een poel overwogen en wordt het pad verlegd. Waar mogelijk probeert de gemeente bestaande knelpunten op te lossen. Volgens de gemeente staat de uitvoering gepland eind 2009.

Tekst: Jos IJkhout Afbeelding: gemeente Nijmegen

Wijkfeest Weezenhof

Laat uw kunst of hobby zien!

Er waren vertegenwoordigers van het bewonersplatform Weezenhof, van de werkgroep Groen, van de gemeente Nijmegen en direct aanwonenden. Wie geen laarzen aan had kon aan den lijve ondervinden hoe nat en drassig het was.

Ook dit jaar is er weer een uitgebreid programma, zoals rommelmarkt. kunstmarkt, kinderrommelmarkt en diverse kinderactiviteiten. Er zijn optredens en presentaties en natuurlijk wordt de inwendige mens niet vergeten.

Tekst: Gina Beijen Foto: Gaby Petermann de Dukenburger - juli 2009

WEEZENHOF

Wijkschouw Weezenhof Op dinsdag 26 mei werd, samen met wijkbeheerder Angélique van der Heijden en haar assistente Audrey den Breejen, de jaarlijkse wijkschouw gehouden. Zeven mensen uit de wijk fietsten mee, soms vergezeld door meewandelende bewoners. Gelukkig was de lange klachtenlijst van een paar jaar geleden gekrompen en kon daarom met meer aandacht naar de knelpunten worden gekeken. Tijdens het wachten op de deelnemers bij de eindbushalte van lijn 2 in de 54e straat werd opgemerkt dat er twee bussen te gelijkertijd geparkeerd stonden. Dit vormt soms een hindernis, vooral bij de op- en afritten van de drie voetpaden, die ook vaak als fietspad gebruikt worden. De wijkbeheerder zal de busmaatschappij hierop attent maken. Ook werd erop gewezen dat er nog steeds niet voldoende open afritten voor blinden, rollators en wandelwagens in onze trottoirs geplaatst zijn. Positief nieuws was dat de klachten over uitstekende rioolkolken en verzakte trottoirs, bijvoorbeeld in de 26e, 54e en 80e straat, aangepakt worden. De wijkopzichter is bezig met het inventariseren van de genoemde rioolkolken en de Bel- en Herstellijn zorgt voor de reparaties waar nodig. Niet ver van het beginpunt van de fietstour kwam de groep een wapperende spandoek met het opschrift Hier geen derde basketbalveld tegen dat langs de geplande sport- en spelvoorziening bij de 81e straat hing . Bewoners uit de 52e straat maakten wederom duidelijk dat een verhard basketbalveld absoluut niet gewenst is, voornamelijk vanwege de gevreesde geluidsoverlast. Volgens de wijkbeheerder gaat het plan door, omdat er grote belangstelling bestaat onder de schooljeugd. Een proefperi-

Deze weg naar Malvert moet veiliger! de Dukenburger - juli 2009

Sport- en spellocatie 81e straat ode van een jaar zal laten zien of er inderdaad overlast ondervonden wordt door de omwonenden of dat het allemaal meevalt. Tegen de sportplek zelf is er onder de omwonenden geen bezwaar. Bij de grote parkeerplaats aan het einde van de 81e straat kwamen meerdere vernielingen aan auto’s ter sprake, met de wens tussen grasveld en parkeerplaats een heg te planten ter voorkoming van verdere schade. Een buurtpreventieteam blijkt niet veel nut te hebben, omdat de incidenten op verschillende tijdstippen plaatsvonden. Verderop, bij het bankje met nieuwe prullenbak, stelde een bewoonster voor dat hier beter een hondenpoepbak zou moeten komen, omdat hondenbezitters hier hun poepzakjes lozen. Ook het aanbieden van hondenpoepzakken door de gemeente is gewenst. Er werd geklaagd over het niet opruimen van grasmaaisel op de voetpaden. Hierover zijn afspraken gemaakt met de plantsoenendienst die vaker deze klacht te horen krijgen en steeds weer herinnerd moeten worden. Tegenover de Dageraad ondervinden voetgangers hinder van overhangende takken. De gemeente zal de eigenaren van deze bomen vragen deze te snoeien, anders doet de gemeente dit op kosten van de eigenaren. Het kruispunt van 91e/92e/13e(Malvert) straat werd als eerste van de gevaarlijke verkeerssituaties bekeken. Auto’s rijden hier veel te hard. Een zebrapad voor schoolkinderen van de Montessorischool in Malvert en een stopbord op de hoek bij de Dageraad zouden deze plek veiliger maken, net zoals gemarkeerde fietspaden onder de brug. Nu wordt het trottoir als fietspad gebruikt, tot ergernis van de

voetgangers. Een verkeersactie op de scholen om hier aandacht voor te vragen zou hier ook van nut kunnen zijn. Verderop, richting 93e straat, werd naar de plek gekeken waar het voetpad plotseling stopt en gevaarlijke situaties bij de scherpe bocht kunnen ontstaan. Een smalle, nu nog met groen beplante strook, zou hier als voetpad kunnen dienen. In de bocht zou een middenberm de snelheid van het autoverkeer kunnen indammen, met daarin opgenomen een oversteekplaats voor fietsers en voetgangers om een veilige oversteek naar het fietspad langs het kanaal te realiseren. Mogelijkheden voor een gravel voetpad aan de overkant, door het grasveld, werden genoemd. In ieder geval wordt het verkeerstechnisch goedgekeurde plan voor deze gevaarlijke plek nog dit jaar op een informatieavond aan de wijk gepresenteerd en daarna uitgevoerd. Terug naar de 90e straat, waar de weg het fietspad naar de Hatertse brug en de van Boetbergweg kruist. We zagen met eigen ogen hoe fietsers tegen het verkeer in de brug naar beneden komen en auto’s hierdoor bijzonder goed moeten opletten. Dit wordt verder moeilijk gemaakt door de struiken die hier langs het fietspad staan. Verwarring is ook ontstaan door de fietsrouteborden die in beide richtingen wijzen, ook al bestaat hier eenrichtingsverkeer. Er werd geopperd hier gewoon tweerichtingsverkeer toe te laten voor fietsers, maar volgens de wijkbeheerder moet dit eerst verkeerstechnisch uitgezocht worden. En toen kwam door een plensbui, die al de hele middag boven onze hoofden hing, een abrupt einde aan deze zinvolle wijkschouw. Tekst en foto’s: Gaby Petermann

33

ALDENHOF

de media dat volgens de gemeente Nijmegen het Bewonersplatform Aldenhof voorstander van de Cruyff Court op de gekozen locatie is, is ontzenuwd. In een spoedoverleg is door alle leden gestemd. Het resultaat: vier stemmen voor, zeven stemmen tegen, onderbouwd door argumenten. Het college van Burgemeester en Wethouders plus de raadsleden is gevraagd rekening te houden met deze uitgesproken mening. Het bewonersplatform heeft tevens het verzoek gedaan om af te zien van de gekozen locatie en een alternatief te zoeken. Het terrein in Aldenhof waar het Cruyff Court was gepland

Cruyff Court Aldenhof gaat niet door Burgemeester en Wethouders hebben besloten dat het Cruyff Court in Aldenhof niet doorgaat. Dit besluit volgde op grote weerstand bij wijkbewoners. Na de informatieavond op 21 april, waar het college de komst van het Cruyff Court aankondigde, is er veel gaande geweest in Aldenhof. Bewoners werden geconfronteerd met een definitief gekozen locatie. Beroering alom. Een Cruyff Court pal tegenover je eigen voordeur was alle reden waarom een aantal bewo-

Brief van B en W Aan de inwoners van Aldenhof d.d. 23 juni 2009 Geachte mevrouw/heer, Het college hecht veel waarde aan voldoende sport- en spelvoorzieningen voor jongeren in de wijken. Die zijn niet alleen belangrijk om jongeren op een actieve en sportieve manier bezig te houden, maar leveren ook een bijdrage aan het samen leren sporten en daarmee ook aan de saamhorigheid in de wijken. Een Cruyff Court waar jongeren (deels onder begeleiding) samen sporten, past naadloos in het gemeentelijk beleid. Dat was voor het college ook aanleiding om het vierde Cruyff Court in de Aldenhof te willen realiseren. Het college ziet op basis van het bestemmingsplan Nijmegen-Dukenburg en de kansen voor een goede inpassing van een Cruyf Court in de groene omgeving, een kansrijke mogelijkheid om deze voorziening bij de openwijkschool Aldenhove te realiseren. Voor deze school zou het Cruyff Court een zeer welkome voorziening zijn voor de buitengym en naschoolse (sport) activiteiten. 34

ners het heft in eigen hand heeft genomen. De toedracht van de aangewezen locatie is nader onderzocht. De Cruyff Foundation bleek niet op de hoogte te zijn van de grote weerstand die bij bewoners van Aldenhof bestond. Meerdere malen is uitdrukkelijk vermeld dat men niet tegen een Cruyff Court is maar wel tegen een Cruyff Court in de wijk. De roerige tijd die Aldenhof achter de rug heeft, speelt daarbij een rol; bewoners zijn blij dat nu rust heerst in de wijk. Ook de gemeente Nijmegen is benaderd om helderheid te krijgen. Het bericht in

In de raadsvergadering van 10 juni, waar het Cruyff Court als hamerstuk op de agenda stond, heeft een vertegenwoordiging van bewoners en het platform ingesproken. Het geheel is onderbouwd met argumenten en de melding van meer dan 250 handtekeningen van bewoners die de actie ondersteunen. Voor eventuele juridische stappen is door veel bewoners een financiële toezegging gedaan. Resultaat van de inspraakronde en de door enkele raadsleden gestelde vragen is dat het college op 23 juni besloot af te zien van de realisatie van een Cruyff Court in Aldenhof. Tekst en foto: Caren van Dijk

Het collegebesluit om bij de openwijkschool Aldenhove een Cruyff Court te realiseren werd toegelicht op een informatieavond op 21 april.

besloten af te zien van de locatie Aldenhof. Het college gaat nu op zoek naar een andere locatie voor een Cruyff Court in één van de andere wijken in Dukenburg.

Vervolgens is door een grote groep buurtbewoners gereageerd op dit voornemen. Dit heeft vooral te maken met de vrees dat het Cruyff Court in de buurt (opnieuw) voor overlast en onrust door jongeren gaat zorgen. Wij zijn ons uiteraard bewust van de problemen die er in het verleden hebben gespeeld in de Aldenhof. Het is goed te constateren, dat door weloverwogen ingrepen in overleg met het wijkplatform, de rust sinds enige tijd weer teruggekeerd is in de wijk.

Het belang en de betekenis van de Cruyff Courts is genuanceerd naar voren gekomen in een recente evaluatie van een aantal courts, waaronder dat in Hatert. De evaluatie geeft aan dat Cruyff Courts kansen bieden voor Nijmegen, de woonwijken en vooral voor onze jeugd. In aanvulling op Hatert hebben we inmiddels Cruyff Courts in Neerbosch-Oost en Lindenholt gerealiseerd. Deze worden met plezier door jongeren gebruikt voor spel en ontmoeting. ‘Jong en oud’ ontwikkelen hierbij gezamenlijk de spelregels voor het gebruik van het court en zien toe op de naleving hiervan. Wij hebben dan ook groot vertrouwen in het concept van de Cruyff Courts van de stichting Cruyff Courts - KNVB velden. We gaan er vanuit dat ook voor de Dukenburgse jeugd een Cruyff Court zal kunnen worden gerealiseerd.

Het college stelt vast dat in een uitgevoerde analyse voor deze specifieke locatie, juist als gevolg van dit rustige beeld, is uitgegaan van een positieve ontvangst van deze voorziening. Bij de presentatie van de plannen van het Cruyff Court in de Aldenhof bleken de gevoelens vanuit het verleden echter nog steeds een factor van belang te zijn. Het college is derhalve van mening dat, ondanks het feit dat het Cruyff Court in veel opzichten een verrijking voor de jeugd in Aldenhof zou betekenen, op dit moment de realisatie ongelukkig is. Daarom heeft het college van B en W op 23 juni

Met vriendelijke groet, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, mr. Th.C. de Graaf

De Secretaris, P. Eringa de Dukenburger - juli 2009

Een statige waterpartij uit lang vervlogen tijd Tussen Meijhorst en Tolhuis liggen de restanten van het Grand Canal. Zoals de naam al zegt, was het eens een breed kanaal van het landgoed richting Wijchen. Het voormalige landgoed de Duckenburg wordt al in het eind van de veertiende eeuw genoemd en is op diverse historische kaarten terug te vinden. Op een met grachten omsloten eiland van 120 bij 120 meter stond een versterkt kasteel. Bij diverse oorlogshandelingen in de vijftiende en zestiende eeuw werd het danig beschadigd. Het is zelfs door de Spaanse troepen in 1585 in brand gestoken na hun belegering van Nijmegen. Een opleving ontstond toen in de tweede helft van de zeventiende eeuw er grootse plannen ontstonden voor een tuin bij een nieuw paleis volgens Barokke aanleg met Europese allure. Baron Willem van Schuylenburg, schatmeester van stadhouder Willem de derde, had grootse ambities. Voorbeeld was Het Loo en misschien zelfs stiekem Versailles. Kort na 1736 werd de Orangerie verbouwd tot woonhuis en het oude kasteel zal daarna gesloopt zijn. In de uitgebreide plannen werden een Grand Canal, de Orangerie en in stervorm verschillende dubbele lanen ontworpen.

Model

De lotgevallen van dit Dukenburgse kanaal staan model voor het hele bijzondere Dukenburgse gebied. Het kanaal werd bij de aanleg van de wijken Lankforst, Tolhuis en Meijhorst rigoureus in tweeën gedeeld. Het grootste deel

Een dichtgevroren Grand Canal in januari 2009 van het eiland verdween onder de Van Apelterenweg en de Lankforst. De verschillende delen van de oude lanenstructuur bleven gelukkig tot vandaag toe gespaard. En dat willen we zo houden! Samen met de slotgracht is een groot deel van het eiland weggegraven en deel geworden van de nieuwe waterpartijen met toegevoegde uitstulpingen. Een klein eilandje bovenin is het enige overgebleven restje van het middeleeuwse burchteiland. Het is een belangrijk broed- en schuilplaats voor onze uitgebreide watervogelpopulatie.

Verleden en heden

Een stuk van het kanaal, parallel aan de 60e straat Meijhorst, geeft nog een indruk van hoe het er eens uit moet hebben gezien. Het moet indrukwekkend geweest zijn. Ooit was het een statige watergang die van het buiten Duckenburg richting de Wijchense kerktoren wees. Nu is deze zichtas nog enkel een verwijzing van flat naar flat, van De Valkenaer naar Boetbergen Schuylenburg. Hierachter is nog een stukje van de oorspronkelijke vorm verscholen, per toeval onaangetast gebleven en gekoesterd door de bewoners. Het is een visstekje met historische allure. De grote vierkante toevoeging aan de 60e straat Meijhorst geeft gelukkig een extra dimensie aan de flats. Hollandse wolken spiegelen hier in het water, prachtige oude vleugelnootbomen en aan de oever staan wilgen als uitkijkpost dienend voor de aalscholver. Gelukkig gaat hier de eerder geplande bebouwing in het kader van Hart voor Dukenburg niet door!

dichtgevroren kanaal wordt druk geschaatst. In januari 2009 was het weer mogelijk! IJspret op het Grand Canal. Er langs wandelen is voor de omwonende een dagelijks genot. Maar er bovenop staan was menigeen nog niet overkomen.

Flora

Een bijzondere bewoner van het hele gebied rondom het Grand Canal is de brede wespenorchis die, op een ondergrond uit de voorlaatste ijstijd, op vele plaatsen (ook tuinen) in Dukenburg voorkomt. De zeldzamer voorkomende gevlekte rietorchis heb ik in 2007 in het vochtige grasland bij de oever gevonden. Ze heeft gevlekte bladeren en een bloem met lusvormige tekening op de lip. Een beauty welke met de nieuwe maaifrequentie een aardige kans maakt zich uit te breiden. Aan de oever staat de heerlijk geurende watermunt. De bloemetjes zijn roze tot lila. Ze hebben zachte blaadjes die tussen de vingers gewreven een frisse pepermuntlucht geven. Grand Canal: een plek om te koesteren! Tekst en foto’s: Jacqueline Veltmeijer Oude foto: Regionaal Archief Nijmegen

Een koude ontspanning

Het Grand Canal in 1900 de Dukenburger - juli 2009

Schaatsten hier ooit adellijke dames en heren? Ik geloof het direct. De winters waren strenger en vrolijk tijdverdrijf was de adel niet vreemd. Op afbeeldingen uit de vorige eeuw van een

Zeldzame rietorchis groeit bij het Grand Canal

35

DE ZEVENSPRONG

Het Grand Canal

DE ZEVENSPRONG

De eerste helft van 2009 was hectisch In de eerste helft van 2009 vond voor verbetering van de leefbaarheid in Dukenburg en de wijken een groot aantal vergaderingen, bijeenkomsten en presentaties plaats. Tientallen vrijwilligers hebben zich daarvoor ingezet. Mede omdat veel werk overdag moest plaatsvinden, kwam het werk op een beperkt aantal vrijwilligers neer. Oppervlaktewater: ‘Grand Canal’ Vervolg op het artikel op bladzijde 36 in de 2e jaargang nr. 4 van juni 2009

(Fijn)stof tot nadenken 2 De afgelopen eeuw is de gemiddelde temperatuur op aarde 0,7°C gestegen. Er zal volgens voorlopige berekeningen in deze eeuw nog eens met 1,4 tot 5,8°C bijkomen. Een van de gevolgen is dat de hoeveelheid neerslag zal toenemen en moet worden afgevoerd. Een deel van de neerslag verdampt al of niet via de wortels van bomen en planten, een deel zakt in de bodem en wordt toegevoegd aan de voorraad grondwater. Een aanzienlijk deel moet echter via het rioolstelsel worden afgevoerd, Dat wordt steeds meer, omdat veel tuinen worden bestraat, waardoor grote hoeveelheden water niet in de bodem kunnen zakken. Rioolsystemen Dukenburg heeft een gescheiden rioolsysteem waarmee vuilwater en regenwater separaat worden afgevoerd. De afvoer van het vuile water, van toilet, gootsteen, wastafel en (af)wasmachine, wordt via een gesloten rioolsysteem afgevoerd naar een rioolzuiveringsinstallatie en daarna geloosd op het oppervlaktewater. Regenwater van dakgoot en straatputten wordt in Dukenburg rechtstreeks geloosd op het oppervlaktewater (vijvers). Wat is het probleem? Er zijn, ondanks het verbod, nog steeds bewoners die hun auto’s op straat of in de carport wassen waardoor onder anderen zeep, vuil en olie in het oppervlaktewater terecht komen. (Voor de ernstige gevolgen zie het artikel in de vorige Dukenburger.) Meer over het gescheiden rioolstelsel in Dukenburg is te lezen op bladzijde 22. Tekst en foto: Peter van den Braak

36

Hieronder in willekeurige volgorde een greep uit de activiteiten: De Dukenburger

Vijf nummers zijn volgeschreven met interviews en achtergrondinformatie. Mooie en of interessante foto’s zijn gemaakt en bewerkt. Teksten zijn gecorrigeerd en geredigeerd. Het geheel werd vormgegeven. De namen van het vaste team van vrijwilligers staan in de colofon op pagina 2. De namen van de vrijwilligers uit de wijken staan onder de artikelen. Na de vakantie volgen dit jaar nog drie nummers. Werkgroep Groen en Cultuurhistorie

Deze werkgroep heeft bergen werk verzet, waarbij u onder anderen moet denken aan rapporten, inspraak op de politieke avonden van de gemeenteraad en artikelen voor de Dukenburger. Het spreekt vanzelf dat vertegenwoordigers van meer wijkplatforms welkom zijn. Werkgroep Ruimte, Locaties en Economie

Heeft bestemmingsplannen en de planexploitatie voor de bouw van winkels en woningen bestudeerd en becommentarieerd. De werkgroep is voornemens ook zonder vaste ambtelijke trekker door te gaan. Werkgroep Wmo en Ouderenbeleid

Heeft een nieuwe start gemaakt en gaat nu meer structureel de mogelijkheden voor Dukenburg onderzoeken. Een handicap is dat de gemeente geen vaste trekker meer wil leveren. Ook in deze werkgroep zijn vertegenwoordigers van meer wijkplatforms welkom. Werkgroep Jongeren

Heeft nog steeds geen spijkers met koppen kunnen slaan, maar is voornemens een nieuwe start te maken, nu de gemeente heeft besloten met vertegenwoordigers van de professionele organisaties een panel te vormen dat tweemaal per jaar bijeenkomt om het jongerenbeleid te bespreken dat de basis moet zijn voor het gemeentelijke beleid. Mede omdat de gemeente geen vaste trekker meer ter beschikking stelt, gaat de groep een eigen koers varen en hoopt daardoor in het panel een waardevolle inbreng te kunnen brengen. Ook in deze werkgroep zijn vertegenwoordigers uit de wijken welkom.

Speeltuin Staddijk

Een beperkt aantal vrijwilligers overlegt met de gemeentelijke projectgroep over hoe de inspraak van de bewoners vorm kan worden gegeven en hoe en wanneer de presentatie van de plannen voor de speeltuin kunnen plaatsvinden.

De Zevensprong Dukenburg De stichting heeft ten doel: Het behartigen van de belangen van en voor en door de bewoners van de zeven wijken in stadsdeel Dukenburg in de gemeente Nijmegen, in aangelegenheden die dit stadsdeel betreffen in communicatie met de overheid, woningcorporaties en projectontwikkelaars, alsmede met de media of andere gesprekspartners. Deze belangen liggen onder meer op het gebied van infrastructuur, projecten, veiligheid en verkeer. Het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. De stichting wordt in principe gevormd door zeven door de wijkplatforms voorgedragen bewoners, Tot op heden zijn Zwanenveld en Lankforst formeel niet vertegenwoordigd, Vertegenwoordiging van deze wijken wordt tijdelijk waargenomen door een lid van de stichting. De deelnemers vormen een soort raad van toezicht die gevraagd en ongevraagd kan en mag adviseren. In het huishoudelijk reglement is vastgelegd hoeveel deelnemers elk platform mag afvaardigen. Een deel van de werkzaamheden wordt door de werkgroepen uitgevoerd. De leden zijn afgevaardigden van de wijkplatforms. Tekst: Peter van den Braak

Stichting De Zevensprong Dukenburg www.zevensprongdukenburg.nl de Dukenburger - juli 2009

Organisaties in Dukenburg

Gelderland-Zuid

Herinrichting vijvers Dukenburg

Vakantietips De zomer is weer in aantocht en de meesten gaan genieten van een welverdiende vakantie. Om uw woning veilig achter te laten hebben we de volgende tips: • Ramen en deuren goed afsluiten. Vergeet vooral niet wc-raampjes, ramen en deuren van schuur, garage, kelder et cetera. • Laat geen sleutel aan de binnenzijde in het slot zitten. • Controleer hang- en sluitwerk op defecten. • Binnendeuren niet afsluiten. Kostbaar meubilair ook niet. Extra schade wordt daarmee voorkomen. • Geen geld, waardevolle papieren en/of sieraden thuis achterlaten. In een kluis bij de bank is het safe. • Laat niet zien dat u weg bent. Plak dus geen briefjes op de deur waarop staat voor hoe lang u weg bent. Geen touwtjes uit de bus laten hangen. Sluit de overgordijnen niet. Haal de planten niet uit de vensterbank. Etaleer geen kostbaarheden. • Vraag familie of kennissen uw brievenbus dagelijks te legen en laat de post neerleggen op een plaats die van buitenaf niet zichtbaar is. • Ladders en andere dingen die inklimming kunnen vergemakkelijken wegzetten. • Nooit reservesleutels onder de mat en in bloempotten! • Werk niet mee aan telefonische enquêtes over je reisperiodes. • Vraag buren af en toe op je oprit te parkeren. • Voorzie uw waardevolle eigendommen van een uniek merkteken: uw postcode en huisnummer. • Zet uw fiets/bromfiets altijd op slot. Ook als u binnen stalt. • Laat geen volle vuilniszakken bij uw huis achter.

Vijver Malvert

De gemeente heeft samen met de werkgroep Groen en Cultuurhistorie en het IVN, met wijkplatformvertegenwoordigers en enkele betrokken bewoners plannen gemaakt voor de herinrichting van enkele kleine vijvers en het omringende groen in Dukenburg. Het gaat om de vijvers bij het Winkelcentrum Malvert, de Wolleweivijvers (tussen Malvert en Lankforst), de vijver in de Aldenhof en de vijver in de Weezenhof. Deze projecten komen voort uit het waterplan Nijmegen (2001) en worden gecombineerd met wensen en plannen vanuit groenonderhoud en woonmilieuverbetering. Voor de verbetering van de ecologie in de vijvers worden op diverse plekken natuurvriendelijke oevers aangelegd. Dat betekent dat we de bestaande

harde beschoeiing weghalen en flauw aflopende oevers aanleggen. Op sommige plaatsen herstellen of vernieuwen we de beschoeiing, waar dat nodig is rondom de regenwateruitlaten en brughoofden. Om de openheid van de vijveroevers te herstellen worden bomen gerooid en halen we het teveel aan onderbegroeiing weg. Enkele rietvelden die te groot zijn, dunnen we uit en op andere plaatsen planten we dit opnieuw in. Vanuit de bewonerswensen of het wijkbeheerplan komen verzoeken om sommige paden aan te leggen of te verharden. In de Wollewei komt een hondenrenplaats en worden hondenpoepbakken geplaatst. Ook leggen we er een bootinlaat aan met graskeien. Dit zijn maar een aantal van de voorgestelde maatregelen.

Schetsontwerpen

Goede en veilige vakantie toegewenst!

De schetsontwerpen voor de vijvers zijn 29 juni tijdens een inloopavond in De Turf ter consultatie voorgelegd aan bewoners. Zij konden reageren op de plannen en hun wensen en bezwaren kenbaar maken. Omdat de kopijsluiting voor dit artikel eerder was dan de inloopavond kunnen we u hierover op deze plek niets melden. De opmerkingen van bewoners worden waar mogelijk meegenomen in het definitieve ontwerp. U wordt te zijner tijd via de diverse media op de hoogte gebracht over de verdere uitwerking van de plannen. Kijk voor meer informatie op www.waterbewust.nl onder ‘Bij u in de wijk’.

Dennis Hesseling Wijkagent Zwanenveld, Lankforst en Malvert, telefoon: 0900-8844

Tekst: Ton Verhoeven, beleidsmedewerker water en groen gemeente Nijmegen Foto: René van Berlo

de Dukenburger - juli 2009

Schetsontwerp vijver Malvert

37

Organisaties in Dukenburg

Organisaties in Dukenburg

Terugblik wijkfeest Aldenhof

Geniet met mate van water

Zaterdag 16 mei stond in het teken van de Multi-Culti-Dag, zoals de wijkactiviteit is gedoopt door de initiatiefnemers: bewonerscommissie Maisonnettes Aldenhof. Deze groep buurtbewoners heeft zich intensief ingezet voor het organiseren van een activiteitendag voor jong en oud: een combinatie van straatspeeldag, rommelmarkt en wijkactiviteit met een multicultureel karakter.

Wat zeker de aandacht verdient, is dat de bewonerscommissie naar wegen heeft gezocht om ook jongeren te betrekken bij de activiteit. Een enthousiaste groep jongeren tussen de 17 en 21 jaar heeft zich met ondersteuning van het jongerenwerk ingezet voor de wijkactiviteit. Op verzoek van de bewonerscommissie en de jongeren werd de Jongerenbus ingezet die fungeerde als ontmoetingsplek.

Het is zomer! Warm weer vraagt om koel water. We gebruiken deze maanden meer water dan ’s winters doordat we wat vaker onder de douche stappen, de tuin sproeien en het zwembad van de kinderen vullen. Toch kunnen we ook nu gemakkelijk water besparen.

Met ondersteuning van vrijwilligers, de gemeente Nijmegen, Openwijkschool Aldenhof, opbouwwerk en jongerenwerk van Welzijnsorganisatie Tandem is er een afwisselend programma op poten gezet bij de maisonnettes tussen de 84e en 86e straat Aldenhof.

De hele middag en een gedeelte van de avond was er een pannatoernooi. Dit is een tweetegen-twee voetbalvariant die zich binnen een met een boarding begrensd veld afspeelt. Dit voetbalspel is erg intrek bij de jeugd. Ruim twintig teams schreven zich in de loop van de middag in voor een competitie.

De weergoden waren de Aldenhof gunstig gezind; donkere wolken bleven op afstand. Wethouder Hans van Hooft gaf de aftrap voor een feestelijke dag met veel afwisseling Kindercircus Grote Broer zorgde voor veel vertier bij de aanwezigen. Ook kon je sieraden maken of een lekker fruithapje maken. Veel animo was er ook voor de krijttekeningenwedstrijd. Daarnaast waren er lekkere hapjes uit verschillende culturen en menigeen liep met een grote suikerspin over het terrein. Naast een kleedjesmarkt was er ook een streetdance-activiteit. Tevens konden alle bezoekers samenwerken aan een mozaïek dat, zodra het klaar is, zal worden opgehangen aan een blinde muur van een van de maisonnettes.

38

Gemiddeld verbruiken we in Nederland 130 liter water per persoon per dag. De grootste

Na 18.00 uur verzamelden de bewoners, bezoekers en jongeren zich rondom de Jongerenbus waar gezamenlijk genoten werd van de barbecue en een drankje. Dit werd door allen als heel gezellig ervaren. Men was het roerend met elkaar eens dat het navolging verdient en dat dit initiatief bijdraagt aan verdraagzaamheid en respect voor elkaar in de wijk. De jongeren hadden daarna de gelegenheid nog een paar uurtjes te chillen bij de bus met hun eigen muziek. De bewonerscommissie bedankt iedereen voor de inzet en richt zicht vol goede moed op de volgende activiteit! Tekst: Harald te Grotenhuis (Tandem) Foto: Ton Jansen (Tandem)

de Dukenburger - juli 2009

Organisaties in Dukenburg

Eerste vrouwelijke wijkbeheerder bij Portaal waterslurpers zijn toilet, douche en wasmachine, die samen al 110 liter voor hun rekening nemen. In de zomermaanden komt daar de tuin als grootverbruiker bij. Water is (nog!) niet duur in ons land. Een gezin met twee kinderen bespaart echter zonder veel moeite zestig tot zeventig euro per jaar (30 procent) met de tips hieronder. Goed voor milieu en portemonnee.

Kort en krachtig

Schroef een waterbespaarder in uw douchekop en kranen. Daarmee komt er tot 50 procent minder water uit, zonder dat de straal aan kracht inboet. Een minuut korter douchen scheelt vijf liter water per douchebeurt! Grappige badkamerwekkers en zandlopers helpen u en uw kinderen op de tijd te letten. Bij het tanden poetsen, handen wassen en scheren kunt u de kraan tussentijds dichtdraaien. Heeft u een lekkende kraan? Meestal hoeft u alleen het kraanleertje te vervangen. De moeite waard want tien druppels water per minuut betekenen per jaar tien volle badkuipen! Huurt u bij Talis en bent u niet zo’n klusser, dan kunt u de onderhoudsdienst hiervoor laten komen. Met een serviceabonnement is dat gratis. Als u toilet maar één spoelstand heeft en geen spoelstop, dan zijn er verschillende waterstoppers op de markt die u in de spoelbak kunt installeren. Daarmee stopt het spoelen zodra u de spoelknop loslaat. Veel wasmachines hebben tegenwoordig een eco-stand. Gebruik die alleen als het echt nodig is, want twee keer wassen met de eco-stand vraagt nog steeds veel meer water dan één volle machine laten draaien.

Comeback gieter en regenton

Geef uw tuin ‘s zomers niet elke dag water, maar bijvoorbeeld één maal per week. Zo ontwikkelen planten langere wortels, waarmee ze dieper in de bodem water vinden. Gebruik zo veel mogelijk regenwater uit de regenton. Met een gieter brengt u het water daar waar het nodig is en verdampt er veel minder water dan bij een sproeibeurt. Verdamping voorkomt u tot slot ook door pas ’s avonds te gieten of sproeien. Heerlijk om dan even in uw verfriste tuin van de koele òf zwoele avondlucht te genieten. Tekst: Anne-Christine Staals (Talis) Foto: Goedele Monnens de Dukenburger - juli 2009

Buurtbeheerder Marina Hol-Xanthakis Marina Hol-Xanthakis (28 jaar) wilde wel eens wat anders. Eerst had ze zes jaar lang een technische baan bij Philips. Daarna werkte ze als assistent accountant. Dat was leuk, maar Marina wilde dat niet voor altijd blijven doen. Daarom solliciteerde ze bij Portaal, waar ze aan de slag gaat als eerste vrouwelijke buurtbeheerder. Zij vervangt Johan Knoop, die sinds mei met de VUT is. Marina is beheerder van vijftien Portaalflats in Tolhuis en Meijhorst. Flats met namen zoals Snouckaert, Batenburgh of Rentmeesterij. In Aldenhof deelt ze de taken samen met buurtbeheerder Joop Derks. ‘Ik heb er veel zin in,’ vertelt Marina. ‘Ik ben er voor huurders van de flats, maar daarnaast zet ik me in voor de wijk. De eerste mensen heb ik al gesproken. Die waren hartstikke nieuwsgierig wie nu de nieuwe buurtbeheerder is. En ook nog een vrouw!’

De wijk in

Marina gaat straks veel verschillende klus-

sen doen. ‘Ik help met van alles. Ik ben aanspreekpunt voor de flat en ben veel in de wijk te vinden. Ik maak een praatje en help bewoners met vragen, bijvoorbeeld als ze contact willen met een zorginstelling. Mijn technische achtergrond zal denk ik goed van pas komen. Een beheerder die handig is, is nooit weg. Als buurtbeheerder ga ik me samen met bewoners inzetten voor de buurt. Ligt de omgeving van de flat er netjes bij, of moet er een stoep gerepareerd worden? Samen kunnen we ervoor zorgen dat de rommel op straat wordt opgeruimd. Is de buurt veilig? Een nieuwe uitdaging waarin ik veel verschillende mensen tegenkom. Hartstikke leuk!’ Marina is iedere week in de wijk te vinden. Haar kantoor is op de begane grond van de Vijverhorst-flat, op Meijhorst 17-70. Heb je vragen over de woning of de buurt, loop dan gerust bij Marina binnen of bel 0800 767 8225. Tekst en foto: Portaal

39

Organisaties in Dukenburg

Uitvoering ‘Hart van Dukenburg’ kan starten ‘We kunnen aan de slag met de bouw van 485 woningen en een herontwikkeling van winkelcentrum Meijhorst. Het is van groot belang voor de toekomst van Dukenburg dat er woningen bijkomen voor jongeren en ouderen en dat het centrum in Meijhorst omgevormd wordt tot een Hart voor Dukenburg,’ aldus wethouder Paul Depla. ‘Op 27 mei ging de gemeenteraad akkoord met de planexploitatie voor Hart van Dukenburg. Na jaren van intensief overleg met diverse betrokkenen kunnen we nu beginnen met de realisatie van onze plannen.’

Winkelcentrum Meijhorst

Al in oktober 2007 verkoos de gemeenteraad de winkelcentra in Meijhorst en Weezenhof te handhaven en het winkelcentrum Malvert te vervangen door woningen met kleinschalige voorzieningen. Zo zou bijvoorbeeld een mandjeswinkel mogelijk moeten blijven. Het winkelcentrum Meijhorst moet een nieuw hart voor Dukenburg worden met winkels, voorzieningen, wonen en zorg. Eerdere schetsen gingen uit van de sloop van de flats Meiberg.

Blijft Meiberg toch staan? ‘Ja, de woningen in de Meiberg van de woningcorporatie WoonGenoot blijven behouden. Aanvankelijk was het idee een complete herontwikkeling inclusief de Meiberg met een winkelcentrum goed zichtbaar vanaf de Van Apelterenweg. Nu de Meiberg blijft staan hebben we een ander stedenbouwkundig concept gemaakt, dat haalbaar is.’

Winkels langs het park

‘Volgens het nieuwste plan komen de winkels aan de zijde van het park. Op de winkels komen circa tachtig appartementen in drie (aan de parkzijde) tot vijf bouwlagen (aan de kant van het plein). Op de locatie van de Horizon zijn ook nog eens veertig appartementen gedacht. De Horizon is nu tijdelijk in gebruik als jongerencentrum. Bij de herontwikkeling van het winkelcentrum Meijhorst zal ook voor jongeren een nieuw onderkomen worden gezocht. Het zwembad, het wijkcentrum, de peuterspeelzaal en de kerk blijven gehandhaafd. Het huidige plein blijft centraal tussen de Meiberg, de voorzieningen en de winkels liggen en krijgt meer parkeerplaatsen. Deze ruimte kan ook benut worden voor de markt. Het parkeren voor bewoners moet in de nieuwbouw komen.’

Gezondheidsvoorzieningen

‘Tegen de Meiberg aan is ruimte voor een zorgvoorziening voor ondermeer ouderen. Aan de zuidzijde van de Meiberg denken we aan een gezondheidscentrum met huisarts, fysiotherapeut en apotheek in combinatie met twaalf appartementen.’

40

de plaats van winkelcentrum Malvert worden pas gebouwd nadat winkelcentrum Meijhorst af is en de winkeliers die dat willen, verhuisd zijn naar de Meijhorst. Er komen vooral middeldure woningen bij, zodat een doorstroming kan plaatsvinden en goedkopere woningen vrijkomen.’

Voor jongeren

‘Deze zomer volgt een informatiebijeenkomst voor de winkeliers, gebruikers en eigenaren van het gebied om de stand van zaken en de vervolgstappen te bespreken. Bij de uitwerking van de plannen zullen we later ook omwonenden betrekken. Het streven is om in 2013/2014 een geheel nieuw winkelcentrum te hebben.’

‘Los van Hart van Dukenburg is aan jongerenvoorzieningen gedacht. Zo is er zowel bij de Mauritsschool in Zwanenveld als bij het jongerencentrum de Horizon in Meijhorst een speelvoorziening gemaakt. Een wijkspeeltuin is voor dit jaar gepland in het stadspark Staddijk. Voorts is het de bedoeling dat er op korte termijn in Zwanenveld een jongerenvoorziening van de grond komt,’ aldus Paul Depla.

485 nieuwbouwwoningen

Gemeentesite

Planning winkelcentrum

Gemeentelijke bouwlocaties in Dukenburg: 1) Hart van Dukenburg in Meijhorst, 8) Zwanenveld, 9) Lankforst, 10) Meijhorst, 19) Weezenhof, 26) en 27) Tolhuis Streekweg

Wethouder Paul Depla: ‘Het winkelcentrum Meijhorst moet een nieuw hart voor Dukenburg worden met winkels, voorzieningen, wonen en zorg’

‘Wij gaan de gemeentelijke bouwlocaties in Zwanenveld (8), Lankforst (9) en Meijhorst (10) binnenkort in de verkoop brengen voor de realisatie van totaal 28 woningen. Over de locaties in Tolhuis aan de Streekweg vindt al overleg plaats met Standvast. De woningen op

De ontwikkelingen van de realisatie van de projecten wordt bijgehouden op de gemeentesite bij wonen en leven\ uw wijk\ Dukenburg\ ontwikkelingen in Dukenburg. Tekst, foto en tekening: gemeente Nijmegen de Dukenburger - juli 2009

Belangrijke nummers

Organisaties in Dukenburg

Jongerencentrum de Horizon bestaat 1 jaar Op zondag 21 juni vierde jongerencentrum de Horizon haar eerste verjaardag. De opening van de Horizon, door Het Inter-lokaal, zorgde dat er weer activiteiten voor jongeren van 10 tot 18 jaar waren in de Meijhorst. Jongeren en medewerkers vierden het jubileum op 21 juni, samen met buurtbewoners, met een voetbaltoernooi en optredens van jongeren uit de buurt. Op vrijdag 13 juni 2008 opende Het Interlokaal de fris geverfde deuren van een nieuw Jongerencentrum: de Horizon. Na de brand in de Boerderij besloot Het Inter-lokaal een nieuwe start maken met het jongerenwerk in Meijhorst. Het jongerenwerk richtte zich weer exclusief op jonge jongeren (van 10 tot 18 jaar). Naast de nieuw locatie ging een nieuw team van start.

Activiteiten

Een jaar later bruist de Horizon van de activiteiten. Zo is er op werkdagen een open inloop, kunnen jongeren terecht voor verschillende sportieve cursussen, is er huiswerkbegeleiding een digitaal trapveldje en nog veel meer. Veel jongeren zijn actief geworden als vrijwilliger en helpen mee activiteiten te organiseren. Coördinator Nordin Boumkass: ‘Het is mooi dat we allerlei groepen uit de wijk bereiken en samen brengen. Zowel jongens als meiden en jongeren van allerlei afkomst. Ook ben ik trots op ons project waarin we zaalvoetbaltraining combineren met individuele begeleiding. Zo

heeft de Horizon aandacht voor het individu én de groep.’

Voetbalkooi

Ook de onlangs geopende voetbalkooi trekt veel jongeren. De kooi wordt elke dag druk gebruikt en dat is goed nieuws. Vrijwilligers begeleiden de groepen jongeren. De kooi trekt echter ook een groep jongeren boven de 18 jaar. Dit is een groep die niet onder de doelstelling van de Horizon valt. Daarom kan voor hen niets georganiseerd worden. Helaas is ook de overlast toegenomen. Het Inter-lokaal werkt daar hard aan. Er is gezorgd voor extra en herkenbare begeleiding. Er zijn huisregels geplaatst, de kooi is ook in het weekend onder begeleiding open en de afsluiting van de kooi is verbeterd. Ook worden er ergens anders activiteiten georganiseerd voor de 18-plussers. De ontwikkelingen rond de kooi en deze groep vragen én krijgen veel aandacht.

Altijd welkom

Ook na het jubileum is de hele buurt welkom bij de Horizon om kennis te maken met de locatie, jongeren en jongerenwerkers. De Horizon is te vinden op Meijhorst 20-01 en is geopend op doordeweekse dagen van 15.00 uur tot 21.00 uur, op woensdag van 15.00 tot 18.00 uur. Met vragen en opmerkingen kunt u altijd contact opnemen. De Horizon: (024) 344 33 31. Tekst: Het Inter-lokaal Foto: Goedele Monnens

• Alarmnummer: 112 • Politie: 0900 88 44 • Brandweer: (024) 329 75 99 • GGD: (024) 329 72 97 • Milieuklachten over bedrijven: (024) 329 27 56 • Bureau Toezicht (ook voor milieuklachten over niet-bedrijven): (024) 329 80 45 • Bel- en Herstellijn: (024) 329 2 329 [email protected] • Meld Misdaad Anoniem: 0800 70 00 • Meldpunt Kindermishandeling: (026) 442 42 22, 0900 123 123 0 • Slachtofferhulp: (024) 323 33 22, 0900 01 01 • Advies- en Steunpunt huiselijk geweld: 0900 66 000 66 [email protected] • Kindertelefoon: 0800 04 32 • Maatschappelijk werk (NIM): (024) 323 27 51, [email protected] • Het Inter-lokaal: (024) 344 85 57 [email protected] • Tandem: (024) 355 34 68 [email protected] • Huisartsenpost: 0900 88 80 • CWZ: (024) 365 76 57 • UMC St Radboud: (024) 361 11 11 • Sint Maartenskliniek: (024) 365 99 11 • Dierenambulance: (024) 355 02 22 • De Gemeenschap: (024) 381 78 00 [email protected] • Portaal: 0800 767 82 25, [email protected] • Standvast Wonen: (024) 382 01 00 [email protected] • Talis: (024) 352 39 11, [email protected] • WoonGenoot: (024) 344 06 39 [email protected] • Woonzorg Nederland: 0900 123 49 96 [email protected] • Wijkcentrum Dukenburg: (024) 344 89 63, Meijhorst 70-39, 6537 EP • Informatheek Dukenburg: (024) 345 22 21, Meijhorst 70-39, 6537 EP • Sportfondsenbad Dukenburg: (024) 377 15 70, Meijhorst 70-41, 6537 EP • Gemeente Nijmegen: (024) 329 91 11 [email protected]

Websites Huiswerkbegeleiding bij de Horizon de Dukenburger - juli 2009

• Tolhuis: www.tolhuis20.nl • Zwanenveld: www.zwanenveld.info • Lankforst: www.lankforst.nl (virus mogelijk!) • Meijhorst: www.meijhorst.nl • Aldenhof: www.bewonersaldenhof.nl • Weezenhof: www.weezenhofcentraal.nl • Zevensprong: www.zevensprongdukenburg.nl

41

Erik Treffers

42

de Dukenburger - juli 2009

Oude foto van Dukenburg

Roeitochtje van broeders bij landgoed de Duckenburg, waarschijnlijk op het Grand Canal. Een foto uit 1930. Naar de kleding te oordelen zijn dit de Broeders van Maastricht, ook wel de Meesters van Maastricht. De Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria (Congregatie Fratrum Immaculatae Conceptionis Beatae Mariae Virginis; F.I.C.) is een wereldwijde congregatie die zijn hoofdzetel in Maastricht heeft. De congregatie is in 1840 door Louis Hubert Rutten opgericht. Deze broederorganisatie werd opgericht om enig onderwijs te geven aan de kinderen van de fabrieksarbeiders, die vaak in zeer armoedige omstandigheden verkeerden. Deze congregatie werd een groot succes. Ook in Nijmegen hadden zij een school voor de minder welvarende kinderen, de St. Jozefschool. Eens in het jaar organiseerde men een uitje, ook voor andere kloosters. Wellicht is dit zo’n onderling uitje van de broeders geweest. De foto geeft een nostalgische blik op het Rijke Roomse Leven van weleer. Foto: Regionaal Archief Nijmegen

Foto van de maand Het is toch net of je buiten woont: water, bomen en een schaapskudde. Alleen de lantaarnpalen verraden dat de foto binnen de bebouwde kom is genomen. Een idyllisch plaatje van Stadspark Staddijk, gefotografeerd door R. van Xanten.

Ook u?

Ook uw foto kan in deze rubriek geplaatst worden. Wilt u ons laten zien op welke manier u Dukenburg ervaart, wat u mooi of kenmerkend vindt voor uw woonomgeving? Stuur dan uw foto in. Een jury kiest de mooiste inzending. De meest aansprekende foto zal worden gepubliceerd in het volgende nummer van de Dukenburger.

Hoe en wat

U kunt uw foto’s mailen naar de redactie van de Dukenburger: [email protected]. Dit zijn de voorwaarden: • De foto’s zijn gemaakt in Dukenburg. • Digitale foto’s met een minimum van 800 KB en een maximum van 5 MB per bestand. • U kunt uw foto’s voor nummer 6 inzenden tot en met 6 september 2009. de Dukenburger - juli 2009

43

Kinderpagina

Babbels en krabbels

Activiteiten op Montessorischool Dukenburg Modeshow De leerlingen van groep 7 mochten aan de modeshow meewerken onderleiding van Lyn en Aylien, studenten van het voortgezet onderwijs. Het thema was: “Net uit bed”. Je werd in groepjes ingedeeld: decor, licht en geluid, kleding en presentatie. Voor het decor beschilderden we een laken voor de achtergrond. Je ging je eigen kleding ontwerpen en maken. De groep van het licht en geluid heeft gezorgd voor de muziek en zorgde voor een leuke belichting. De muziek moest je op de computer opzoeken. Dat duurde wel twee dagen en het moest binnen drie dagen af. De presentatie deden Ruby en Lynette. Vrijdag was de dag van de modeshow. De ouders mochten komen kijken. We waren allemaal erg zenuwachtig. Maar het verliep allemaal heel goed. Het was een leuke show. Demy van Dongen groep 7 PowerPoint presentatie In de bovenbouw groepen 5 t/m 8 waren er kinderen die een PowerPoint presentatie mochten maken en zelf presenteren aan hun eigen klas. Wij hebben een presentatie over Karel de Grote gedaan. We vonden het erg leuk om te doen. Er aan werken ging niet altijd even soepel, maar we hebben het toch op tijd afgekregen. De presentatie verliep goed. Na de presentatie vroegen we of er nog vragen of opmerkingen waren. Die konden we beantwoordden. Aan het einde kregen we een applaus. Ward Smits en Ruben Hendrix, groep 5-6 44

Schaaktoernooi groepen 3 en 4 Ik heb erg mijn best gedaan om een schaaktoernooi te organiseren voor de groepen 3 en 4. Eerst moest ik vragen welke kinderen er mee wilde doen, het waren er 24 maar uiteindelijk bleven er 16 over, ik moest van mijn leraar controleren of ze de regels wel kenden dus heb ik met elk kind een proefwedstrijd geschaakt. Er waren twee voorwaardes, je moest het natuurlijk leuk vinden en je moest de basis regels kennen. Daarna plande we met de leraren en de helpende ouders een datum. Ik heb in de klas de loting gedaan, wie tegen wie moest schaken. Op 8 juni was de spannende dag. Er stonden 8 schaakborden klaar en onder begeleiding van twee ouders kon het beginnen. We speelde allemaal drie wedstrijden. Uiteindelijk bleven er nog 4 kinderen over, ik gelukkig ook. Iedereen kreeg natuurlijk een mooie oorkonde. Op 22 juni komt de finale. Ik heb er veel van geleerd, want je moest goed nadenken of je alles geregeld had. Dani van Bergen, groep 4

Sportdag Op woensdag gingen we naar de korfbalclub Keizer Karel waar wij onze sportdag hadden. We waren in groepen ingedeeld. Eerst was er de warming up die Lotte, Letien, Heleen en Deborah hadden voorbereid. We kregen een papiertje, waarop stond op waar je heen moest. We begonnen op de stormbaan daarna naar het kogelstoten. Je moest de bal tussen je vingers pakken, tussen je schouders leggen en dan weggooien. De plastic kogel kwam nog wel ver. Maar na drie keer mocht je ook met een looien kogel gooien, die kwamen wat minder ver. Wanneer er gefloten werk moest je naar het volgende onderdeel. We mochten nog sprinten, hobbelfietsen, trefballen, speerwerpen en veel meer. Natuurlijk was er ook een pauze waar we limonade en koek kregen. Toen het laatste fluitje klonk, gingen alle kinderen, ouders en leerkrachten om de stormbaan zitten. Er volgde een spannende wedstrijd tussen ouders en leerkrachten. Het was een sportieve en gezellige dag. Ruby Groen groep 7 de Dukenburger - juli 2009