de betekenis van vrijwilligers

burger kracht de betekenis van vrijwilligers

Organisatie voor maatschappelijk welzijn

krachtige

Een samenleving is een

samenleving

waarin burgers zich

verantwoordelijk

elkaar.

voelen voor Traverse ondersteunt mensen die zich vrijwillig, vanuit medemenselijkheid

passie,

en willen inzetten voor anderen. In deze thema-uitgave vertellen en professionals hoe ze elkaar aanvullen en versterken.

vrijwilligers

Binnen Traverse zien we dat

vrijwilligers

een enorme

preventieve kracht hebben.

inleiding

Vrijwilligerswerk is populairder dan ooit. Niet alleen omdat de overheid het stimuleert; ook de burger zelf loopt er warm voor. We zien een toename van het aantal vrijwilligers in alle lagen van de bevolking. Iets kunnen betekenen voor de samenleving, onder de mensen zijn, dat is wat vrijwilligers de meeste voldoening geeft. Eind 2012 waren er ruim 50 vrijwilligers actief bij Traverse. Zij werken onder meer bij de afdeling Raad & Recht, de VoorleesExpress, het VIP en de Werkgroep Rouwbegeleiding. Traverse ondersteunt deze vrijwilligers in de vorm van professionele begeleiding en faciliteiten. Vanuit buurtonderneming ViceVersa in Roosendaal ondersteunen we vrijwilligers bij het opzetten van een wijkbedrijf. Ook spant Traverse zich in om organisaties en vrijwilligers met elkaar in contact te brengen. Dat doen we vanuit het Vrijwilligersloket Steenbergen en het VIP in Roosendaal. Meer dan 50% van de bemiddelingen leidde in 2012 tot een succesvolle match. Vrijwilligers en professionals vullen elkaar aan. Samen kunnen ze de leefbaarheid

4

in wijken en dorpen op peil houden. In de huidige tijd, met alle bezuinigingen op zorg en welzijn, is dat ook nodig. Binnen Traverse zien we dat vrijwilligers een enorme preventieve kracht hebben. De tijd en extra aandacht die ze kunnen investeren in hun medemens, kan helpen om problemen te verminderen of zelfs te voorkomen. Vrijwilligers kunnen het echter niet alleen. Professionals blijven nodig, ook in de toekomst. Zij fungeren als smeerolie in de wijk, maar vormen ook het vangnet waarop burgers en vrijwilligers kunnen terugvallen. In 2013 willen we het aantal vrijwilligers verder uitbreiden. Onder meer met het experiment ‘budgetcoaches’ in Steenbergen en de verbreding van Raad & Recht in de Roosendaalse wijken. Tot slot wil ik alle vrijwilligers bedanken voor hun zeer gewaardeerde inzet.

Leon Langenberg, Bestuurder Traverse

5

rouwbegeleiding

“Dicht bij mensen”

“Je mag heel dicht bij mensen komen in een kwetsbare periode in hun leven. Dat diepe, intense contact is heel bijzonder,” vertelt Els de Haan, vrijwilliger bij de werkgroep Rouwbegeleiding West-Brabant. Al 2,5 jaar bezoekt ze mensen die een dierbare hebben verloren. Ook begeleidt ze groepen voor lotgenoten.

De Werkgroep Rouwbegeleiding bestaat uit 24 vrijwilligers die vooral actief zijn in de regio Roosendaal en Bergen op Zoom. Samen hebben ze het afgelopen jaar 49 mensen individueel begeleid en 4 gespreksgroepen georganiseerd. De werkgroep bestaat al 25 jaar en wordt ondersteund door Wilma Franken, maatschappelijk werker en rouw- en verliesdeskundige van Traverse.

Luisterend oor “Wie ooit heeft gerouwd om het verlies van een dierbare, weet hoe belangrijk het is om je verhaal kwijt te kunnen”,

6

vertelt Wilma Franken. “Rouwen is een werkwoord, je kunt er niet omheen. Toch wil je je omgeving niet steeds lastig vallen met het verdriet. Daarom zijn vrijwilligers zo waardevol. Ze bieden een luisterend oor en lopen een tijdje met je mee, waardoor je je gesteund voelt in het rouwproces.” De inzet van vrijwilligers werkt preventief en daarom ondersteunt Traverse de werkgroep op diverse manieren. “Een vrijwilliger kan er veel meer tijd in steken dan wij als maatschappelijk werkers zouden kunnen.”

Aanmeldingen De werkgroep Rouwbegeleiding zoekt regelmatig de publiciteit op, wat weer leidt tot nieuwe aanmeldingen, zo’n 76 in 2012. Wilma voert eerst een telefonisch intakegesprek, waarbij ze een inschatting maakt van de situatie. “Soms spelen er meer problemen dan alleen rouw. Voor het stukje rouwbegeleiding wordt een vrijwilliger ingeschakeld; de andere problemen worden opgepakt door het maatschappelijk werk.

begeleidt

Els mensen in de

rouw 7

Die trajecten kunnen naast elkaar lopen. Heel soms komt het voor dat we een andere oplossing moeten zoeken”, vult Wilma aan. “Bijvoorbeeld als er sprake is van verstoorde rouw, al dan niet in combinatie met psychiatrische problemen. Dan bieden we alleen maatschappelijk werk aan of we verwijzen door naar de GGZ.”

Verbondenheid Els (coördinator voor Bergen op Zoom) heeft haar vrijwilligersbaan al 2,5 jaar. Ook in haar eigen leven heeft ze met verlies te maken gehad, waardoor het haar niet ontbreekt aan inlevingsvermogen. Als ze bij mensen op huisbezoek gaat, krijgt ze vaak hele verdrietige verhalen te horen. Een gezin met jonge kinderen van wie de moeder is doodgegaan, een echtgenoot die plotseling overleed op vakantie en zelfs ouders van een overleden baby. Hoe gaat ze om met zoveel verdriet? “Het eerste huisbezoek is altijd heel intens. De meeste mensen vinden het fijn om het hele verhaal weer eens te kunnen vertellen, van vooraf aan. Ik neem er ruim de tijd voor: het ziek zijn, het overlijden, de

8

uitvaart, de weken erna. Dat raakt je natuurlijk. Maar in ieder verhaal, hoe verdrietig ook, zitten ook mooie dingen. Rouw kan een enorme verbondenheid geven tussen mensen.”

Lotgenoten Wat ook kan helpen in het rouwproces is het ontmoeten van lotgenoten. “Op dit moment is een half miljoen mensen in Nederland aan het rouwen”, zegt Wilma Franken. “Het besef dat je niet de enige bent, helpt al om je minder eenzaam te voelen. In de gespreksgroepen kunnen lotgenoten elkaar enorm tot steun zijn. Er ontstaan zelfs vriendschappen uit.” Els begeleidde in 2012 twee gespreksgroepen. Haar onderwijsachtergrond komt daarbij goed van pas. Ter voorbereiding volgde ze een kadertraining bij Traverse en heeft ze veel boeken en websites gelezen over rouw. Ze vindt het mooi om de deelnemers te begeleiden in het bewust omgaan met dood en rouw. Ook probeert ze hen met elkaar te verbinden, waardoor mensen steun en herkenning vinden bij elkaar. “Mensen denken vaak dat het

niet normaal is wat zij beleven. Het is dan heel fijn om te ontdekken dat een ander het ook zo ervaart. Laatst vertelde een vrouw dat ze zich altijd schuldig voelt als ze moet lachen.” Heel herkenbaar, zo bleek uit de reacties in de groep. Wilma vult aan: “Het is als roeien met twee peddels. De lach – het verder gaan met je leven - en de rouw kunnen naast elkaar bestaan. Je hebt ze allebei nodig om vooruit te komen. Gebruik je er maar eentje, dan draai je rondjes op dezelfde plek.”

“Het is als roeien met twee peddels. Je hebt ze nodig om te komen.”

allebei vooruit

Ogen geopend Els heeft het erg naar de zin bij de werkgroep. Ze geniet van de contacten met andere vrijwilligers. Ze leert van haar collega’s, maar ook van de rouwenden zelf. En ze krijgt veel dankbaarheid terug. “Soms zijn mensen ontzettend verbaasd dat ik zoveel vrije tijd in ze steek. Na afloop van een gesprekgroep zei een deelneemster: ‘Mijn ogen zijn open gegaan. Ik zie nu pas wat je als vrijwilliger voor een ander kunt betekenen.’ Sommige deelnemers besluiten om zelf vrijwilliger te worden. Dat is toch mooi?”

9

raad & recht “Zo kun je armoede voorkomen”

In september 2012 is Traverse gestart met het project ‘STA Samen Sterk’. Teams van vrijwilligers proberen de bewoners van Roosendaalse wijken te behoeden voor armoede. Dat doen ze preventief, om te voorkomen dat er echte problemen ontstaan. In een huisbezoek worden mensen gewezen op het bestaan van voorzieningen en regelingen.

Richard

bezoekt

wijkbewoners aan huis 10

Richard Muller is één van de vrijwilligers die zich met veel enthousiasme inzet voor het STA-team in de wijk Westrand. Hij is een bijzondere vrijwilliger, want hij combineert drie vrijwilligersbanen in één. Begonnen bij Bureau Sociaal Raadslieden, daarna het project Thuisadministratie erbij en vervolgens werd hij benaderd voor het STA-team. Dat kon er nog wel bij, vond hij, want de werkzaamheden liggen toch in elkaars verlengde.

STA-team

Risicogroep

De STA-teams zijn vooral actief in wijken waar al signalen van armoede zijn. Eerst worden huis-aanhuis brieven rondgebracht waarin het STA-team wordt geïntroduceerd. Een week later bellen de vrijwilligers aan om te vragen of er behoefte is aan een gesprek. Dat was in 2012 het geval bij zo’n 10% van de huishoudens. Richard ging langs de deuren in Westrand. “In eerste instantie zijn mensen vaak argwanend. Ze kennen je niet. Ik maak dan een vriendelijk praatje en vraag door op dingen, vooral als ik vermoed dat het niet goed met iemand gaat. Dat zie je vaak al aan de rommel in de gang of hoe iemand gekleed is. Vaak lukt het me wel om vertrouwen te winnen. Vervolgens probeer ik een afspraak te maken voor een eerste gesprek.”

In zo’n gesprek komt hij soms schrijnende situaties tegen: stress door dreigende werkloosheid, mensen die niet weten hoe ze van hun uitkering moeten rondkomen, oplopende schulden, schaamte om er met iemand over te praten. Eenzaamheid en isolement liggen op de loer. Tijdens het gesprek geeft hij de mensen tips om de situatie te verbeteren. “Ik vertel over voorzieningen en kortingsregelingen waar ze recht op hebben en ik help ze met het maken van een budgetplan. Dat geeft vaak al rust. Als mensen eenzaam zijn, wijs ik op sociale activiteiten in het wijkhuis. Ik krijg heel vaak de reactie: ‘Oh, is dat er allemaal? Dat wist ik niet’. De onwetendheid is groot. Als mensen weinig te doen hebben, moedig ik ze aan om vrijwilligerswerk te doen.”

11

“Er zijn allerlei redenen waardoor het kan gaan. Mensen verliezen hun baan, krijgen hun huis niet verkocht, gaan scheiden.”

mis

Crisis Na afloop evalueert Richard het huisbezoek met de maatschappelijk werker van Traverse. Soms is er reden om meer hulp in te zetten, bijvoorbeeld bij psychische problemen of als mensen écht diep in de schulden zitten. De cliënt wordt dan in contact gebracht met het project Thuisadministratie, een maatschappelijk werker of de GGZ. Richard begeleidt -vanuit het project Thuisadministratie- ook mensen die écht in een crisis zijn beland, zoals iemand die met uithuiszetting wordt bedreigd. “Dan ga ik direct aan de slag. Redden wat er te redden valt. Maar dit soort situaties wil je natuurlijk liever vóór zijn.”

Balans Coördinator Marian Uitdewilligen licht toe: “Steeds meer mensen hebben moeite om rond te komen. Er zijn allerlei redenen waardoor het mis kan gaan. Soms door onwetendheid of laksheid, maar soms ook buiten hun schuld.

12

Mensen verliezen hun baan, krijgen hun huis niet verkocht, gaan scheiden. Onze maatschappij zit complex in elkaar. Dat is voor een gemiddeld mens al lastig, laat staan voor mensen die de taal niet machtig zijn of de inhoudelijke kennis missen. Ze vullen bijvoorbeeld formulieren verkeerd in en moeten dan een jaar later een hoop toeslag terugbetalen. Met het STA-team zetten we in op preventie. We willen mensen aansporen om hun inkomsten en uitgaven in balans te brengen voor het te laat is.”

Oplossen Marian is blij met een vrijwilliger als Richard. Door zijn achtergrond - HBO Management Economie en Recht – en zijn goede sociale vaardigheden kan hij mensen uitstekend helpen. Onlangs haalde hij zijn diploma gecertificeerd Schuldhulpverlener. “Ik voel me thuis in deze sector. Financiële problemen oplossen, mensen helpen om weer rust te krijgen in hun hoofd. Daar doe ik het voor.”

Richard was voorheen ook werkzaam in de commerciële wereld, maar zou graag de switch maken naar de sociale sector, bijvoorbeeld in een functie als schuldhulpverlener of maatschappelijk werker. “Je kunt in deze sector écht iets voor mensen betekenen.”

Uitbreiding Nu de STA-teams in de wijken Westrand en Kalsdonk op de rails staan, zijn er ook plannen om in Langdonk en Kroeven te beginnen. Door aan te sluiten bij de buurtondernemingen worden de teams stevig ingebed in het wijknetwerk. De link met andere professionals is daardoor snel gelegd. De werving van nieuwe vrijwilligers is reeds in volle gang. “Er zijn al spontaan vrijwilligers op af gekomen; mensen met ervaring op allerlei vlakken. Er zitten zelfs ervaringsdeskundigen bij. We hebben er hele positieve verwachtingen van”, besluit Marian.

13

wijkbedrijf Westrand

“Een hele onderneming”

“We zijn van huis uit geen ondernemers, maar we leren iedere dag bij”, zeggen vrijwilligers Sylvia van den Hoogenhoff en Annemiek Borst. De twee dames zitten in het bestuur van Wijkbedrijf Westrand in Roosendaal. Het wijkbedrijf is opgericht om inkomsten te genereren waardoor het wijkhuis open kan blijven. Bijvoorbeeld door diensten te leveren voor én door wijkbewoners.

14

Veel wijkhuizen in Nederland worden met sluiting bedreigd, want gemeenten draaien de subsidiekraan steeds verder dicht. De bal wordt neergelegd bij de wijkbewoners, die zelf aan de slag moeten om de wijkhuizen draaiende te houden. Toen Sylvia en Annemiek over het wijkbedrijf hoorden, dachten ze meteen: ‘Dát is iets voor ons!’. Sylvia is gepensioneerd leerkracht en Annemiek heeft een secretariële achtergrond. Al meer dan 15 jaar doen ze vrijwilligerswerk in hun wijk en kennen er veel mensen. Ze vinden het heerlijk om iets voor anderen te kunnen betekenen en veel sociale contacten te hebben. Behalve de twee dames zitten er nog drie vrijwilligers in het bestuur van vereniging Wijkbedrijf Westrand: Mieke Stroop, Hans van den Engel en voorzitter Paul Schepers. Hans is daarnaast ook voorzitter van het stichtingsbestuur van het wijkhuis. Zijn rol is om de diensten in het Wijkbedrijf op te zetten, met subsidie van de gemeente.

Plannen bedenken Bij de start -eind 2012hebben de bestuursleden allerlei plannen bedacht om rendabel te kunnen zijn. Wat vooral geld oplevert zijn de zaalverhuur, de consumpties aan de bar en het pas gestarte wijkrestaurant. Doordeweeks komen er –tegen betalingorganisaties vergaderen, lunchen of spreekuur houden. Ook feesten zijn mogelijk. “We zijn nog niet winstgevend, maar het loopt aardig en daar zijn we best trots op!”, vertellen de dames. Personeelkosten zijn er nauwelijks. Veel werk wordt verzet door vrijwilligers en reïntegreerders. Zij runnen de bar en helpen mee in het beheer en de administratie. Het aantal betaalde krachten is flink afgebouwd. “Om de salarissen van de twee parttime beheerders over te maken, samen 40 uur per week, hebben we een payrolling bedrijf ingehuurd.”

Sylvia en Annemiek runnen een

wijkbedrijf

15

“Ondernemerschap is niet vanzelfsprekend, maar wel heel

belangrijk in deze

16

tijd.”

Kansen zien

Ondernemerschap

Welzijnswerk

Een bedrijf beginnen is niet makkelijk. De bestuursleden zijn daarom begeleid door een gepensioneerd ondernemer. Er is zelfs een echte SWOT-analyse gemaakt. “We zien steeds beter waar de kansen liggen,” vertelt Sylvia die houdt van netwerken en PR. “Onderhandelen is nog lastig, maar dat leer je in de praktijk wel.” Annemiek licht toe: “Ja, je moet toch uit de kosten zien te komen. Het gebouw is nu eigendom van het Stichtingsbestuur. We zijn dus verantwoordelijk voor de aflossing van het pand, de schoonmaak, het onderhoud etc. De verwarming moet eigenlijk vernieuwd worden, maar dat hebben we maar even uitgesteld. Het dak is inmiddels wel gerepareerd. We zijn al heel blij dat het pand nu netjes geschilderd is. Met behulp van vrijwilligers natuurlijk. Sylvia is van de contacten, zij heeft geregeld dat we gratis verf kregen van de verfwinkel.”

De dames zijn blij dat het is gelukt om een speel-otheek en een speel-leerhuis binnen te halen. Ook voor de toekomst zijn er volop ideeën. “Onze volgende stap is het betrekken van de wijkbewoners. We willen het liefst dat de hele wijk lid wordt van de vereniging, zodat wijkbewoners enthousiast gaan meedenken en -doen. Binnenkort starten we een koffieochtend, eerste kopje gratis. Zo proberen we mensen binnen te trekken en warm te maken voor nieuwe initiatieven. Ook willen we het ondernemerschap in de wijk aanmoedigen. Een wijkbewoner kan hier gerust een zaaltje huren en een computerclub beginnen. Het zou mooi zijn als we elkaar op die manier diensten gaan leveren en zo samen het wijkhuis in stand houden. Maar dat is nog een hele omslag hoor! Mensen zijn jarenlang gewend geweest dat alles gratis voor ze werd geregeld, dan ben je niet ineens proactief en ondernemend. Dat vinden we best moeilijk: aan die gratis clubjes moeten we binnenkort gaan vertellen dat ze huur moeten betalen. Het niet te hopen dat je mensen dan wegjaagt.”

Rob Lips, welzijnswerker binnen Buurtonderneming ViceVersa, ondersteunt de vrijwilligers waar nodig met raad en daad. Hij vindt het bestuur van het Wijkbedrijf een energieke, ondernemende club: “Dat is geen vanzelfsprekendheid, maar wel heel belangrijk in deze tijd.” De dames zelf houden een slag om de arm. Nu krijgen ze nog subsidie van de gemeente, maar ze vragen zich af of het lukt om over drie jaar zelfvoorzienend te zijn. “Er komt heel wat bij kijken, alleen al die regelgeving.” Ze vinden het jammer dat er zo wordt bezuinigd op welzijnswerk. “Vrijwilligers kunnen veel, maar zeker niet alles opvangen!” En dan ineens optimistisch: “Stel dat het ons lukt om veel geld te verdienen met het wijkbedrijf, dan gaan we gewoon extra welzijnswerkers inhuren!”

17

alle

“Stel dat we uren van vrijwilligers moesten uitbetalen: dat is ruim een euro per jaar!”

miljoen

SWOBOZ

“Mooi om mensen te zien opbloeien”

“Het aantal vrijwilligers is afgelopen jaar wéér gegroeid”, zegt Katja Kley, coördinator vrijwilligerswerk van Stichting Welzijn Ouderen in Bergen op Zoom (SWOBOZ). De samenwerkingspartner van Traverse werkt met zo’n 300 vrijwilligers, naast 25 betaalde krachten. Hun vrijwilligers worden ingezet bij tal van activiteiten, variërend van computerles tot maaltijdservice of boodschappendienst.

Dat vrijwilligerswerk populair is, komt volgens Katja deels door de crisis. “Als je werkloos wordt, is vrijwilligerswerk een goed alternatief. Mensen willen toch iets nuttigs doen, actief blijven. En via vrijwilligerswerk kunnen ze soms weer doorstromen naar een betaalde baan. Dat gebeurde laatst nog met vier vrijwilligers.” Volgens Katja zijn vrijwilligers van onschatbare waarde voor de organisatie. Ze heeft wel eens uitgerekend wat het zou kosten als SWOBOZ al die uren zou moeten uitbetalen. “Dan betekent ruim een miljoen euro aan salariskosten per jaar!”

18

Motieven Als coördinator maakt Katja altijd eerst kennis met een kandidaat. Hoe blij ze ook is met nieuwe aanmeldingen, ze neemt niet klakkeloos iedereen aan. “We gaan met vrijwilligers op dezelfde manier om als met betaalde krachten. In het eerste gesprek vragen we heel goed door. Heeft iemand de juiste motieven om vrijwilligerswerk te doen? Wat voor werk past bij deze persoon? En is iemand representatief genoeg om met mensen te werken? Soms heeft iemand een duwtje nodig. Zo sprak ik een man die reageerde op de functie van maaltijdbezorger. Hij was heel gemotiveerd, maar zat onder de tatoeages. Ik zei tegen hem: ‘Zo kun je niet bij mensen aan de deur komen, ze schrikken van je’. De volgende keer dat ik hem zag, was hij in een keurige blouse gestoken, geurtje op. Hij is nu een van onze meest gedreven vrijwilligers.”

19

Werk creëren

Uitdaging

Stadsritjes

Katja probeert soms ook letterlijk werk voor iemand te creëren. Zoals die ene keer. Een man reageerde op een advertentie voor gastheer, maar tijdens het gesprek ontdekte Katja zijn echte passie: digitale fotografie. “Dat bracht me op het idee om een cursus digitale fotografie op te zetten voor senioren. Ik vroeg de man of hij cursusleider wilde worden en hij reageerde meteen enthousiast. Die cursus loopt nu als een trein.”

Er zijn ook vrijwilligers die juist wél een vast ritme willen. Mariëlle van Egeraat bijvoorbeeld. Zij geeft iedere dinsdagochtend scootmobielles en elke woensdagochtend runt ze het loket 55+ Actief. Mariëlle zou haar vaste ochtenden niet meer willen missen. Vanwege haar zwakke gezondheid heeft ze weinig kans op een betaalde baan en thuiszitten vindt ze niks. “Hier is het gezellig, je bent onder de mensen.” Het werk moet ook een uitdaging in zich hebben, vindt ze. Ze is trots dat ze nu zelf de website van 55+ Actief kan bijhouden, dat heeft ze hier geleerd. Ook haalt ze veel voldoening uit de scootmobiel-lessen. “Ik rijd zelf scootmobiel en weet hoe spannend het is om zo’n voertuig voor het eerst te besturen. Bij veel ouderen staat ie in het schuurtje; ze durven de straat niet op. Dat snap ik best. Als je er niet mee kunt omgaan is het levensgevaarlijk.”

Ooit zat ze zelf op de scootmobiel-cursus; nu helpt ze anderen om het kunstje onder de knie te krijgen. Omdat ze met zes vrijwilligers zijn, kunnen ze de deelnemers gewoon thuis ophalen. Zo worden de angsthazen en twijfelaars letterlijk over de drempel getrokken. Zes lessen duurt de cursus, soms een paar extra voor wie dat nodig heeft. “Eerst gaan we de theorie bespreken en oefenen met de knoppen. Daarna trekken we erop uit: gezellig stadsritjes maken en af en toe samen koffie drinken. Ik heb al heel wat mensen zien opbloeien tijdens de lessen. Een scootmobiel geeft zoveel vrijheid! Er was eens een man in de groep die begon te huilen toen we in de stad aankwamen. Hij was er al vijf jaar niet meer geweest. Dat vind ik zo mooi aan dit werk. Mensen die bijna nooit meer ergens komen, kun je begeleiden naar volledige zelfstandigheid in het verkeer. Dit werk heeft mijn leven verrijkt, dat weet ik wel zeker.”

Flexibel Veel vrijwilligers bij SWOBOZ zijn al op leeftijd, net als de doelgroep zelf. Zij hebben tijd en haken niet zo snel af, in tegenstelling tot jongere vrijwilligers. Katja merkt dat de senioren een toenemende belangstelling hebben voor flexibele klussen. “De klussendienst is daarom ook zo populair. Je wordt af en toe opgeroepen om ergens een reparatie te doen en per oproep kun je ‘ja’ of ‘nee’ zeggen. Ideaal voor mensen die zich niet structureel willen binden. Senioren gaan tegenwoordig toch vaker op vakantie.”

20

Mariëlle geeft scootmobiel-les 21

budgetcoaches

“Zelfstandigheid bevorderen”

“In het maatschappelijk werk zien we steeds meer cliënten met financiële problemen”, vertelt Kimberley Cornel, maatschappelijk werker in Steenbergen. “Deze cliënten moeten soms aan de hand worden meegenomen, maar die tijd hebben we helaas niet.” Daarom bedacht ze het plan om te gaan werken met vrijwillige budgetcoaches.

Mariëtte

helpt mensen

rondkomen met een klein 22

budget

Kimberley licht toe: “Budgetcoaches zijn vrijwilligers die cliënten ondersteunen om zelfstandig hun eigen administratie op orde te houden. Als maatschappelijk werker kom je daar niet aan toe. Door de bezuinigingen in Steenbergen hebben we al een wachtlijst. De inzet van vrijwilligers is dus hartstikke welkom.”

Advertentie Bij het Vrijwilligersloket in Steenbergen, onderdeel van Traverse, werd eind 2012 een advertentie geplaatst om vrijwilligers te werven. Er kwamen diverse reacties op. Omdat het nog een experiment is, besloot Traverse voorlopig te beginnen met drie budgetcoaches. Mariëtte Hontelez is één van hen. In haar woonplaats Steenbergen is ze al jaren actief in het vrijwilligerswerk, vooral in de (mantel)zorg. Ze was op zoek naar een vrijwilligersbaan met iets meer inhoud. Omdat haar hart bij administratie ligt - ze werkte ooit bij een bank - kwam ze uit bij budgetcoaching. “Het leek me een leuke uitdaging en ook wel spannend.” Nu ze zich er weer in verdiept, leert ze snel bij. Volgens Kimberley hoeven de vrijwilligers geen expert te zijn op administratief gebied. “De budgetcoach is er niet om mensen het werk uit handen te nemen. We hebben vooral vrijwilligers geselecteerd die van aanpakken weten en het leuk vinden om de zelfstandigheid van een cliënt te bevorderen.”

23

Werkwijze

Afbakenen

Eerste cliënt

Een cliënt meldt zich bij Traverse. Hoe gaat het dan in z’n werk? Kimberley: “De cliënten die in aanmerking komen voor een budgetcoach, hebben bij Traverse al een training ‘Baas over je geld’ gevolgd. Daar leren ze -in drie bijeenkomsten- om hun administratie op orde te krijgen; ze maken een overzicht van inkomsten en uitgaven. Het is vervolgens de bedoeling dat ze die administratie thuis blijven bijhouden. Niet iedereen lukt dat. Mensen vergeten de rekeningen op tijd te betalen of geven meer uit dan er binnenkomt. Sommige mensen zijn ziek of hebben psychische problemen, ook analfabeten kom je tegen. Voor die mensen willen we de budgetcoaches inzetten. Als budgetcoach neem je cliënten van tijd tot tijd bij de hand, om te voorkomen dat ze het overzicht verliezen en in de schulden raken.”

De drie vrijwilligers werden onlangs bijgespijkerd door de coach schuldhulpverlening van Traverse. Ze kregen het advies om hun taak duidelijk af te bakenen. Dat heeft Mariëtte zich goed in de oren geknoopt. “De uitdaging is om je niet te laten meeslepen door de problemen. Ik wil menselijk maar ook zakelijk met cliënten omgaan. Een cliënt die zich hulpeloos voelt, wil het liefst dat je alles overneemt. Maar ik wil ze juist aanmoedigen om zélf de draad op te pakken. Zelf bellen met instanties, zelf de huur overmaken enzovoorts. Ik probeer ook mensen uit de directe omgeving erbij te betrekken, familie, vrienden of kennissen, die daarbij kunnen helpen. Uiteindelijk hoop ik dat het zelfvertrouwen zo groeit dat ze hun leven weer op orde krijgen.”

Traverse ondersteunt de budgetcoaches in de vorm van persoonlijke begeleiding. Bij het eerste gesprek met een cliënt gaat er altijd een maatschappelijk werker mee. Vanochtend bezochten Mariëtte en Kimberley samen de eerste cliënt. “Best wel confronterend”, vertelt Mariëtte na afloop. “Je komt in een wereld terecht die je van dichtbij niet kent. De situatie van deze mevrouw heeft echt indruk op me gemaakt. Gescheiden, twee kleine kinderen en afgelopen zomer haar baan kwijtgeraakt. Door alle toestanden is ze depressief geworden. Ze is erg onzeker, waardoor er weinig uit haar handen komt. De huur wordt niet meer betaald, de post niet meer geopend. Bij Traverse heeft ze gesprekken vanwege haar psychische problemen. Ik ga haar nu een tijdje begeleiden om ook administratief de draad weer op te pakken. Het was een goed gesprek, ik kon merken dat ze het bezoek fijn vond. Het is een intelligente vrouw, ze kan meer dan ze denkt. Dat wil ik haar laten ontdekken.”

24

“Als budgetcoach neem je cliënten van tijd tot tijd bij de om te voorkomen dat ze in de schulden raken.”

hand,

25

“Meer dan van de bemiddelingen leidde tot een geslaagde

50%

match.”

vraag en aanbod “Geslaagde match”

Het vrijwilligersloket in Steenbergen en het Vrijwilligers Informatie Punt (VIP) in Roosendaal zijn onderdeel van Traverse. Hier worden organisaties en vrijwilligers met elkaar in contact gebracht.

In 2012 zagen we een flinke toename van het aantal vrijwilligers en het aantal vacatures. 307 Nieuwe vrijwilligers schreven zich in en er werden 118 nieuwe klussen aangeboden. Een opvallende vacature was die van Traverse zelf: de werving van budgetcoaches voor de cliënten van het maatschappelijk werk in Steenbergen. Hier kwamen bijzonder veel reacties op, waaruit een grote sociale betrokkenheid blijkt.

26

Aanmeldingen De meeste vrijwilligers meldden zich via de website; ook werden vrijwilligers geworven via de spreekuren en informatiemarkten. Wat vooral opviel was de aanloop van mensen die hun baan verloren en zich toch nuttig wilden inzetten. Ook jongeren en hbo’ers meldden zich vaker dan voorheen. Als gevolg daarvan zijn meer vrijwilligers beschikbaar, maar meestal wel voor kortere tijd. Het is sowieso een trend dat mensen zich liever inzetten voor een tijdelijk project dan zich langdurig willen binden.

na bemiddeling van Traverse. Vanuit het project S.POT deden zo’n 60 kinderen tussen 10 en 15 jaar vrijwilligersklusjes, in ruil voor spaarpunten.

Samenwerking Het VIP is in 2012 een samenwerking gestart met TTIF Roosendaal, een bureau dat uitkeringsgerechtigden naar werk begeleid. Eind december 2012 hebben we ons vacaturebestand aan TTIF beschikbaar gesteld. Daardoor hoeven uitkeringsgerechtigden die vrijwilligerswerk zoeken, zich niet meer apart bij het VIP aan te melden.

Matches Onze bemiddelingen leverden het afgelopen jaar bij meer dan de helft van de vrijwilligers een geslaagde match op. Dit is een aanzienlijke stijging ten opzichte van voorgaande jaren. Het VIP vervult ook de rol van stagemakelaar voor 4 scholen voor voortgezet onderwijs in Roosendaal. In 2012 volgden zo’n 1000 leerlingen een maatschappelijke stage, 27

Traverse Organisatie voor maatschappelijk welzijn Hoofdkantoor Wassenaarstraat 61 4611 BT Bergen op Zoom T. 0164 - 23 70 56 F. 0164 - 26 56 05 [email protected] www.traversegroep.nl

Coördinatie

Fotografie

Marjan van Gessel

Ben Seelt / i-Stock

Tekst ‘samen erop af’

Vormgeving

Leon Langenberg en Margriet Heebing

Releaf Vormgeving

Tekst ‘burger kracht’

Drukwerk

Margriet Heebing

Drukkerij Zoeteweij