Home
Onderw erpen
Copyrights liturgische teksten 27 novem ber 2013 • Jan Marten de Vries en Gerben de Vries
In het nieuw ste nummer van Laetare (november 2013) verscheen het onderstaande artikel: Het kerklied op w eb en papier Er is ontzettend veel aan liedgoed en liturgische teksten op het w eb te vinden. Wie bijvoorbeeld de tekst van het lied ‘Kondigt het jubelend aan’ w il kopiëren en plakken heeft ruim 40 bronnen tot zijn beschikking. ‘Licht dat ons aanstoot’ is zelfs 156 maal te vinden, w aarvan enkele tientallen malen met de noten erbij. Wie tegenw oordig een orde van dienst samenstelt, hoeft maar even op het internet te zoeken of daar verschijnt al de goede tekst of de juiste noten. Heel handig. Maar staat het materiaal op het w eb daar w el legaal? In onderstaande tw eespraak, gebaseerd op praktische
Video
Nieuw sbrief
Over
Contact
vragen die w ij kregen, w ordt daar nader op ingegaan. Abonneren op Theoblogie Vul je e-mailadres in en ontvang automatisch de nieuw e artikelen van Theoblogie. Email-adres A bonneren
Meest recente berichten Fantastisch, ik kan tegenwoordig met hooguit twee
Dat Koninkrijk, verw achten w e dat
muisklikken kopiëren! Heel handig bij het maken van
nog?
een orde van dienst. Mag dat eigenlijk?
Herman van Wijngaarden over Oké,
We hebben hier te maken met de Auteursw et. In principe
ik ben dus homo
moet u voor elke vermenigvuldiging en openbaarmaking
Bernhard Reitsma over de
toestemming vragen. Wel zijn er uitzonderingen. U mag
gelijkenissen van Jezus
bijvoorbeeld zonder toestemming een kopie maken als u
God als kind
geen commercieel oogmerk hebt en de kopie uitsluitend bedoeld is voor eigen studie, oefening of gebruik. Dit
Copyrights liturgische teksten
gebruik is dan begrensd tot degene die de kopie zelf maakt. Maar: u kopieert dit lied niet voor niets. U w il er, zegt u, een orde van dienst van maken. Die zet u ook
Eindejaarsgeschenken
netjes in elkaar op het scherm. Misschien stuurt u het materiaal naar iemand anders die er mooie boekjes van gaat maken. Ja, dat klopt. Ik gebruik het voor de diensten in mijn wijkgemeente. Doe ik dan iets verkeerd? Strikt genomen is de kopie op uw harde schijf mogelijk al een verveelvoudiging die niet aan de voorw aarden voor een eigen kopie voldoet. U kopieert dit namelijk voor de orde van dienst. U mag het materiaal zeker niet doorsturen, w ant dan is er sprake van vermenigvuldiging die niet onder een uitzondering valt. En u mag het dus ook niet kopiëren op papier. Ja, maar ik wil het echt op papier hebben: als orde van
Recente reacties Vic Mortelmans op Copyrights liturgische teksten Johan op Emancipatie als spirituele groei Maarten Wisse op Oefening baart
dienst.
kerk
Dan moet u toestemming vragen aan de rechthebbenden,
Elly Linger op Pleidooi voor de
w aarschijnlijk via de uitgever, of aan de (nabestaanden)
vreugde
van de auteur(s).
Ruben op De vrouw voor w ie Jezus
Krijg ik die toestemming dan zomaar?
buigt
Nee, in verrew eg de meeste gevallen moet u ervoor betalen. O. Wat kost dat dan?
Volg Boekcentrum op Tw itter Tw eets
Volgen
Dat verschilt: het gaat meestal om enkele euro’s per lied aan auteursrechten.
Boekencentrum @Boekencentrum
3u
Ja, dat kost het. Als u geen toestemming vraagt en niet
De nieuwsbrief die we v andaag v erstuurden kun je gerust zien als multimediaal tijdschrif t. Veel v ideo's, blogs etc. samm-direct.nl/samm-direct/di…
betaalt, pleegt u voor de w et een misdrijf.
Uitv ouwen
Maar dan kost mij deze orde van dienst misschien wel 25 euro! Moet ik dat dan echt betalen?
Een misdrijf? Ik ben toch zeker geen dief! En wat een schandalig hoog bedrag! Dan kost een jaargang aan
Boekencentrum @Boekencentrum
29 november
dat dan betalen?
Nieuw op Theoblogie: tv -interv iew met Herman v an Wijngaarden ov er homoseksualiteit in Caf é Tinto theoblogie.nl/herman-v an-wij…
Ja, het is inderdaad een substantieel bedrag dat u zult
Uitv ouwen
wekelijkse diensten zo’n duizend euro! En waarom zou ik
moeten begroten. Maar of het veel is, daar zouden w e het nog eens over kunnen hebben. U moet het ook zo zien: uitgevers van liedbundels betalen aan de auteurs een
Tweeten naar @Boekencentrum
bijdrage op basis van het aantal gedrukte exemplaren. Als u op eigen houtje liederen vermenigvuldigt, stopt de inkomstenbron voor auteur en uitgever. Dan zullen er geen nieuw e liederen meer gemaakt en gepubliceerd w orden. Maar waarom moet er dan geld aan verdiend worden? Ik vind dat kerkmuziek gratis zou moeten zijn! Auteurs en uitgevers moeten van hun w erkzaamheden leven, net zoals de predikant, die u ook betaalt. En zoals de loodgieter die komt, als het dak lekt. Er zijn vast w el mensen te vinden die gratis en voor niets liederen w illen
Psalm en voor Nu
maken, maar dat zijn per definitie niet de beroepsauteurs.
Interview met Ruud ter Beek
U zult het dan in de kerk zonder Sytze de Vries, Huub
(Hebraïcus)
Oosterhuis, Willem Vogel, Willem Barnard, Christiaan
Interview met producer Minco
Winter en veel anderen moeten doen.
Eggersman
Maar als dat zo zit, dan hadden we…, even rekenen, de afgelopen tien jaar 10.000 euro moeten betalen aan auteursrechten. Klopt dat?
Psalmen voor Nu bij Family7 Hagars nageslacht (psalm 83) Lang en Gelukkig (Psalm 91)
In feite w el, ja. Kijk, als u een orde van dienst maakt met liederen uit de bundel die u toch al in dezelfde aantallen hebt aangeschaft, dan zal niemand daar moeilijk over
Reform atorisch Dagblad
doen als u een orde van dienst afdrukt, denk ik. Anders
„Optimisme bisschoppen misplaatst”
zou u in feite dubbel betalen. Trouw ens, als u heel veel
Dr. Kater neemt afscheid van St
liederen gebruikt, zou u afspraken kunnen maken met
Jansklooster
uitgevers en auteurs. Nee, wij hebben in onze kerk geen bundels. We
Commissie NGK: schep mogelijkheid voor predikant om in team te w erken
gebruiken alleen kopieën. Dus dan hebben we echt
„Christendom staat haaks op
10.000 euro te weinig betaald?
Japans denken”
Ja, in die orde van grootte zit het, een andere conclusie
Henk Binnendijk: Niet te lang
kan ik niet trekken.
stilstaan bij w aaromvragen
Daar schrik ik van. Enerzijds omdat ik niet zou willen dat ik anderen benadeel, anderzijds omdat ik het bedrag wel
Abonneer je op nieuw e blogs
erg hoog vind. Maar voor de rest zal het toch bij onze wijkgemeente wel goed zitten? Dat hangt ervan af: zet u de orde van dienst ook op het
RSS - Berichten
w eb? Ja, wij zetten altijd zaterdag de liturgie op het web, zodat mensen thuis ook mee kunnen vieren. En dan laten we dat staan, dat is toch een mooi archief. Mag dat dan niet? Ja, dat mag w el, mits u van tevoren om toestemming vraagt. Maar dat is toch ondoenlijk! Dan moet ik al die adressen opsporen om toestemming te vragen? Dat valt w el mee: als u toch van plan bent de orde van dienst legaal in elkaar te zetten, kan u bij precies de zelfde instellingen en personen om toestemming voor plaatsing op het w eb terecht.
RSS - Reacties
En wat kost dát dan? Dat verschilt w eer per lied. Als u bijvoorbeeld het lied ‘Licht dat ons aanstoot’ op het w eb w il zetten, kost u dat 25 euro per jaar. Het lied 573 uit het nieuw e liedboek van Willem Wilmink kost u 69 euro per jaar. Maar, dat kost dan nog veel meer! Zijn die auteurs en uitgevers helemaal gek geworden? Nou, het kan inderdaad voor uw w ijkgemeente w at aan de hoge kant zijn. Als u een hele jaargang met ordes van dienst op het w eb zet, kost u dat met de huidige tarieven tienduizend euro per jaar. Maar goed: die keuze maakt u zelf. In feite maakt u het materiaal w ereldw ijd beschikbaar, w aardoor anderen het w eer met tw ee muisklikken verder kunnen verspreiden. Dat betekent derving van inkomsten voor auteur en uitgever. En daar hangt dan een prijskaartje aan. Nou, ik vind het allemaal veel te duur. Weet u, we betalen gewoon niets. En dat houden we zo. Het lijkt me toch een principezaak om als kerk legaal te w erken. Hoe kan je immers de ander recht in de ogen kijken als je hem niet geeft w at hem toekomt? Het bedrag mag dan discutabel zijn, het principe kennelijk niet. En op dit moment vraagt u dus nergens toestemming voor en betaalt u helemaal niets…. U gaat toch ook niet naar de supermarkt om de boodschappen zonder betalen mee te nemen, omdat u ze te duur vindt? Dat is wel een aardige vergelijking. En, als ik even nadenk, het plaatsen van ordes van dienst op internet is helemaal niet nodig om een kerkdienst te houden. Voor de ouderen en zieken is het wel handig natuurlijk. Als we dan het materiaal achter een wachtwoord zetten, zijn we er dan niet uit? Dan hebt u w el een belangrijk punt, namelijk de w ereldw ijde beschikbaarheid, opgelost. Maar w ettelijk is dat ook niet mogelijk zonder toestemming. Het is namelijk
net zo als het maken van enkele kopietjes op papier. Want: hoeveel mensen kennen dat w achtw oord? Daarover moet je afspraken maken. Goed, ik laat dat hele internet dus even los. Het gaat dus alleen om het afdrukken (of: beamen, lijkt me) van materiaal in een orde van dienst. En dat valt, zo begreep ik net van u, uiteindelijk wel mee zolang we de bundels in voldoende aantallen in ons bezit hebben. Dan gaat het alleen om de nieuwe liederen of de liederen uit andere bundels? Dan zijn de kosten niet eens erg hoog. Inderdaad, zolang u ervoor kiest het materiaal niet openbaar op internet te plaatsen. Jan Marten de Vries, redactielid van Laetare. Gerben de Vries, jurist en gespecialiseerd in muziekauteursrecht. Foto: Chris. Het bureau Juridische Zaken van de PKN heeft enkele maanden geleden een brochure het licht doen zien: Auteursrecht en naburige rechten in de kerk, te vinden op de w ebsite van de PKN. Daarin staat helder hoe te handelen bij gebruik van beschermde w erken.
4
Reacties
Vic Mortelm ans 27 november 2013 om 11:36 • Beantw oorden Interessante ‘discussie’. Randbemerking: er zijn genoeg oudere liederen w aarop
het auteursrecht is vervallen, die minstens zo mooi zijn, w aarom zingen w e die niet w at vaker? De aanhef van het artikel suggereerde dat het ook zou gaan over liturgische teksten, w aaronder ik de teksten van het missaal versta en in brede zin het lectionarium (gebaseerd op een specifieke bijbelvertaling – Petrus Canisius?). Daarover w erd verder echter niet gesproken? Wie houdt daarop auteursrechten? Hoe zit het met (nieuw e) vertalingen? Groeten, Vic
Geef een reactie
Naam *
E-m ailadres *(w ordt niet gepubliceerd) Website
V ers t uur reac t ie
E-mail me als er nieuw e reacties zijn.
E-mail me als er nieuw e berichten zijn.
« Bas van der Graaf over ‘Oefenruim te’
God als kind »
van Sake Stoppels
Theoblogie is een initiatief van Boekencentrum Home
Onderw erpen
Video
Nieuw sbrief
Over
Contact
