Liturgische boekenkast

Liturgische boekenkast Een handreiking voor bibliotheken van parochies ten dienste van het vieren van liturgie

Interdiocesaan Liturgisch Beraad in samenwerking met Berne Heeswijk.

Versie 02 / juni-september 2009

Voorwoord In 1997 zag de tweede versie het licht van De Liturgische Boekenkast van de parochie, samengesteld door de Pastorale Dienstverlening van het Aartsbisdom. Deze brochure is nog te bestellen bij de Diocesane Pastorale Dienstverlening van het aartsbisdom (adres zie blz. 22). De lijst die voor u ligt, is geschreven als aanvulling op deze Liturgische Boekenkast uit 1997. Uitgaven ouder dan 1997 die al in de eerste Liturgische Boekenkast staan, zijn in deze nieuwe lijst niet opnieuw opgenomen. Officiële uitgaven, zoals het altaarmissaal, het lectionarium en andere boeken, zijn in deze lijst niet opgenomen omdat ze niet veranderd zijn. De titelgegevens van deze uitgaven zijn terug te vinden in de eerdere uitgave van de Liturgische Boekenkast. Bij deze uitgave staat allereerst het praktisch gebruik voorop: die uitgaven zijn gekozen die in een parochiebibliotheek onmisbaar zijn om vrijwilligers en pastorale beroepskrachten te helpen bij de voorbereiding van de liturgie. De lijst wordt aangevuld met adressen en websites. Interdiocesaan Liturgisch Beraad Rotterdam, 2007

Technische realisatie: Drukkerij Berne bv, Heeswijk.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

© Uitgeverij Abdij van Berne, Heeswijk, 2009 (tweede editie; eerste editie: 2008)

2

Plank 1 Algemene handreikingen Directorium voor de Nederlandse Kerkprovincie, ’s-Hertogenbosch: Nationale Raad voor Liturgie (NRL). Verschijnt jaarlijks. Onmisbare gids voor het vinden van de liturgische gegevens voor de eucharistievieringen van elke dag. Biedt ook psalmen voor de lauden en de vespers. Voorgaan met lijf en leden, A. Govaart en W. Speelman, Kampen: Gooi & Sticht, 2006. Een praktisch boekje over lichamelijkheid en liturgie en de kunst van het voorgaan, met onderwerpen als ‘aanwezig zijn’, ‘bidden’, ‘Het woord doen’; bevat oefeningen om individueel of in groepsverband te doen. Kostersboek. Een wegwijzer voor kosters in de Kerk van de Romeinse ritus, Nijmegen: Centrum voor parochiespiritualiteit, 2000. Een opzoekboek over de kerkruimte, liturgische voorwerpen en kleding, kerkelijke kunst, met achtergronden en uitleg over het gebruik ervan in de liturgie. Niet alleen voor kosters een onmisbaar handboek. Het hemels gelag. Vernieuwend vieren tot op de bodem, Peter Hendriks, Zoetermeer: Boekencentrum, 2004. Beschrijving van (oecumenische) vieringen met jongeren in Apeldoorn, ontwikkeld door de zondagsviering grondig te ijken op de leefwereld van jongeren. Overleven achter steen en staal. Vieringen en geloofsbelevingen in de bajes onderzocht, P. Oskamp, Zoetermeer: Meinema, 2004. Dit boek vormt de weerslag van een onderzoek van vieringen in de gevangenis, waarin zowel de beleving van gevangenen als praktische zaken (ruimte, taalgebruik, muziek) aan de orde komen. Leerzaam en inspirerend voor de gewone parochie

Achtergronden van de liturgie Ons brood gedoopt in Licht. Een inleiding in geloof, kerk en liturgie, A. Govaart, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2008. Een werkboek, bedoeld om allen die hun geloof willen verdiepen (onder anderen geloofsleerlingen, ouders die hun kind laten dopen) in te wijden in de geheimen van geloof, kerk en liturgie. Op een laagdrempelige manier komen thema’s aan de orde als tijden en seizoenen, heiligen, God, vasten, sacramenten en de relatie tussen liturgie en Bijbel. Christelijke symbolen van A tot Z, A.C. Bronswijk, Zoetermeer: Boekencentrum, 2006. Een praktisch naslagwerk waarin onder meer de symboliek uit Oude en Nieuwe Testament wordt uitgelegd en van symbolen in christelijke kunst en liturgie. Van feest naar feest. Over de christelijke feesten - hun geschiedenis en betekenis, Marius van Leeuwen, Amsterdam: Balans, 2004. Beschrijft de geschiedenis en betekenis van christelijke feesten en vertelt hoe die feesten tegenwoordig gevierd worden. In de school van de psalmen. Bidden met woorden en voorbij alle woorden, B. Standaert, Gent: Carmelitana (z.j.). Biedt verdieping en achtergronden bij gebeden uit bijbel en traditie, zoals psalmen, maar ook het Onzevader, het Weesgegroet en het Angelus, met aandacht voor hun bijbelse wortels.

3

Plank 2 De zondag vieren Missaal Algemeen statuut van het Romeins missaal, Rome: Congregatie voor de goddelijke eredienst, 2002, ’s Hertogenbosch: NRL, 2004 (Liturgische Documentatie 3). Deze herziene inleiding van het Romeins missaal bevat voorschriften over de viering van de eucharistie. Instructie Redemptionis sacramentum, Rome: Congregatie voor de goddelijke eredienst, 2002, ’s Hertogenbosch: NRL, 2004 (Liturgische Documentatie 3). Bevat voorschriften over het omgaan met het sacrament van de eucharistie, over de liturgische taken van lekengelovigen (pastoraal werkenden en vrijwilligers) en over vieringen zonder priester.

Leesroosters In Orde. Oecumenisch Leesrooster 2007-2010, Zoetermeer: Boekencentrum, 2007. Dit leesrooster van de Raad van Kerken is ook bekend als het rooster van De Eerste Dag of van Kind en Zondag. Het sluit aan bij het katholieke lectionarium, met hier en daar wat wijzigingen. Ook op: www.raadvankerken.nl De kleur van God. Drie jaar teksten en tekeningen bij het leesrooster, Roel Bosch, Zoetermeer: Boekencentrum. Roel Bosch, eindredacteur van De Eerste Dag, schreef voor drie opeenvolgende jaren teksten die aansluiten bij het Gemeenschappelijk Leesrooster. De teksten zijn geschikt voor persoonlijke meditatie en voor gebed. Ook kunnen ze inspireren bij het voorbereiden van een preek of overdenking, of daar het slot van vormen. Een aantal illustraties van Annemarie van Ulden, die iets weergeven van de werking van de tekst, completeren de uitgave. Voor het lectionarium van de rooms-katholieke kerk zie de eerste uitgave van de Liturgische Boekenkast.

Achtergrond Ga met ons jouw weg. Opbouw, betekenis en vormgeving van de eucharistie, A. de Keyzer, Kampen: Gooi & Sticht, 2001. Een goed leesbaar boek waarin verbanden worden gelegd tussen de opbouw, betekenis en vormgeving van de eucharistieviering en de spiritualiteit. Om te worden wat we ontvangen. Een werkschrift eucharistische spiritualiteit, A. de Keyzer, Diocesane Pastorale Dienstverlening, Aartsbisdom Utrecht, 2003. Werkschrift met goede achtergrondinformatie en praktische inoefeningen om te gebruiken als verdieping in de eucharistie. Christus, licht en kracht, woord en brood, P. Pas, Antwerpen: Halewijn, 2005. Bevat toelichtingen bij de teksten van de viering van de eucharistie voor gelovigen. In het ritme van de tijd, L. van Tongeren, Kampen: Gooi & Sticht, 1999 (serie Liturgiekatechese). Over de samenhang tussen tijd en liturgie, de zondag, de week, samenhang tussen liturgisch jaar en seizoenen

4

Opzoekboek voor misdienaars, Groningen: bisdom Groningen, 2005. Een praktisch en voor kinderen aantrekkelijk vormgegeven boekje met uitleg van de zondagse eucharistieviering en de communieviering, gericht op de taken van de misdienaar

Periodieke uitgaven Bron van christelijke geest. Kampen: Gooi & Sticht. Wekelijkse uitgave van de volledige missaaltjes voor de zondag, voor kerkgangers. Werkboek weekendliturgie. Kampen: Gooi & Sticht. Bijbehorende werkuitgave voor voorgangers, met exegetisch materiaal, bouwstenen voor preek en overweging, teksten, gebeden en suggesties voor de vormgeving van de liturgie. De zondag vieren. Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Wekelijkse uitgave van de volledige missaaltjes voor de zondag, voor kerkgangers. Liturgische handreiking voor de zondagen en feestdagen (inclusief abonnement op het tijdschrift VIEREN). Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Handreikingen voor voorgangers aansluitend op De zondag vieren, met exegetische notities, gebeden, voorbede en suggesties om te vieren. Het Woord delen. Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Preekschema’s en uitgewerkte preeksuggestie voor iedere zondag en feest, aansluitend bij De zondag vieren. Altaarteksten zon- en weekdagen, Maastricht: Midden onder U. Losbladige uitgave met voor elke viering begroetingswoorden, gebeden, lezingen. Op zon- en feestdagen tevens communiegebeden en zendingsteksten. De teksten kunnen gebruikt worden in eucharistievieringen en communievieringen. Ook verkrijgbaar: Altaarteksten, enkel zon- en feestdagen. Tot Uw dienst, Maastricht: Midden onder U. Bevat exegetische toelichtingen en voorbeelden van verkondiging, verhalen voor kinderen en regelmatig een kinderlied. Kerugma, Kampen: Gooi & Sticht. Tijdschrift voor iedereen die voorgaat in de verkondiging, sluit aan bij de lezingen van de zondagen van het liturgisch jaar. Dominicaans van oorsprong met een oecumenische inslag. Tijdschrift voor Verkondiging. Inleiding en preek, vanuit franciscaanse achtergrond. Abonnement: zrs Clarissen, Waterstraat 141, 6541 TE Nijmegen.

Bijbeluitgaven In oktober 2004 is de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) verschenen, een samenwerkingsproject waar meer dan tien jaar aan is gewerkt door toonaangevende katholieke, protestantse en joodse bijbelwetenschappers, vertalers en neerlandici. Zie ook: www.nbv.nl De Nieuwe Bijbelvertaling, standaardedities, Heerenveen/’s-Hertogenbosch: NBG/KBS, 2004. Verkrijgbaar met of zonder deuterocanonieke boeken. Met inleidingen en verwijzingen naar vergelijkbare citaten elders in de Bijbel.

5

Mooie uitgave voor thuis en bij bijbelstudie. De Nieuwe Bijbelvertaling – katholieke editie. ’s-Hertogenbosch: KBS/VBS, 2004. Met deuterocanonieke boeken in de volgorde van de rooms-katholieke canon. Met inleidingen, maar zonder verwijzingen. Jongerenbijbel NBV, Heerenveen: NBG, 2006. Een uitgave van De Nieuwe Bijbelvertaling met kanttekeningen, inleidingen, themapagina’s, diverse illustraties en schrijfruimte. Naardense Bijbel, P. Oussoren, Vught: Skandalon, 2007. Een bijbelvertaling dicht bij de grondtekst, geschikt voor studie naast andere vertalingen. Zie ook: www.naardensebijbel.nl Psalmen voor nu (serie), Zoetermeer: Boekencentrum. (zie plank 9: Muziek) De apokriefen van het Nieuwe Testament. Buitenbijbelse evangeliën, handelingen, brieven en openbaringen, A.F.J. Klijn, Kampen: Ten Have, 2006. Heruitgave in één band van drie losse delen. Bevat volledige teksten in Nederlandse vertaling en een korte toelichting per tekst. Zie ook: www.willibrordbijbel.nl www.biblija.net

Werkboeken Bijbelgids, M. Keene,’s Hertogenbosch: KBS, 2004. Deze beknopte gids bevat naast besprekingen per Bijbelboek enkele algemene hoofdstukken met korte Bijbelse geschiedenis, het leven in Bijbelse tijd, de doorwerking van de bijbel in kunst en cultuur tot op vandaag. Met kaarten en illustraties. Van horen zeggen; geschiedenis en uitleg van de bijbel, M. van Leeuwen, Amsterdam: Balans, 2004 (3e druk). Een helder geschreven boek over de geschiedenis van de bijbel, de verhouding tussen het Oude en Nieuwe Testament en de verschillende manieren om de bijbel te verstaan. Voor wie meer wil weten. Lezen om te leven, L. Loosen, ’s Hertogenbosch: KBS/VBS, 2003 (4e druk). Beknopt geschreven, maar aanstekelijk; Loed Loosen († 2005) neemt de lezer bij de hand om enkele bekende obstakels in het bijbellezen om te vormen tot opstapjes. Met oefeningen.

Toelichtingen bij de schriftlezingen Het Nieuwe Testament leren lezen. Achtergronden - Methoden - Hulpmiddelen, F. van Segbroeck, Leuven: VBS-Acco, 2004 (5e druk). Woorden om te worden. 1 een pelgrimstocht door het Eerste Testament, K. Schuurmans, Kampen: Gooi & Sticht, 2001 (2e druk). en: Woorden om te worden. 2 Een pelgrimstocht door het Tweede Testament, K. Schuurmans, Baarn: Gooi & Sticht, 2000 (2e druk).

6

Liturgist Ko Schuurmans maakt in deze twee uitgaven de boeken van de bijbel toegankelijk voor niettheologen. Een hulp bij het zelf lezen van de Schrift of bij de voorbereiding van een viering. De Marcuscode, G. van Oyen, Kampen: Kok, 2005. Het Marcusevangelie is het oudste evangelie waarin we over Jezus leren. Van Oyen neemt de lezer mee op zoek naar het geheim dat Jezus is in de ogen van Marcus en leert daarin dat beleven belangrijker is dan theorie over geloven. Het verhaal van Matteüs. Sleutelpassages uit zijn evangelie, J. Smit. Zoetermeer: Meinema, 2007. Inleiding op het evangelie van Matteüs. Aan de hand van de geboorteverhalen, de vijf grote redevoeringen en de verhalen rond lijden en dood geeft de auteur inzicht in hoe Matteüs een eigen portret schildert van Jezus. Johannes aan het woord, kard. G. Danneels, Kampen: Gooi & Sticht, 2003. Een commentaar op het Johannes-evangelie geschreven voor geïnteresseerde leken. Vanuit de methode van de ‘lectio divina’ wil kardinaal Danneels de lezer op weg zetten om antwoorden te vinden op de vraag wie Jezus was volgens Johannes. Lucas aan het woord, prof. H. Hoet, Antwerpen: Halewijn, 2000. Inleiding op het Lucasevangelie als reisverhaal: voor pelgrims op zoek naar ontmoeting met de Heer Jezus. God tussen de regels, Parabels en andere verhalen, K. Wijnberg, Kampen: Kok, 2005. Bevat 33 themaverhalen en spiegelverhalen geschikt voor volwassenen bij verschillende gelegenheden. Met Bijbelregister en themaregister. En God wachtte. Vertellingen bij de Schrift, H. Andriessen, ’s Hertogenbosch: KBS, 2002. Bevat verhalen (midrasjiem) die op een bijzondere manier de bijbel dichterbij brengen.

Overwegingen bij de schriftlezingen Doorgegeven. Overwegingen en gebeden bij de tijden van het jaar en bij bijzondere gelegenheden, Jan Groot en Henk Sechterberger (†), Kampen: Gooi & Sticht, 2003. Dit boek biedt voor elke viering een korte uitleg van de Bijbeltekst, een overweging, voorbede, en een gedicht, voor de tijden van het liturgisch jaar en enkele bijzondere vieringen. Verwijlen in Emmaüs, (cyclus A, B, en C), Kees Pannekoek, Kampen: Gooi & Sticht, 2002, 2003 en 2004. Deze bundels bevatten naast een preek voor elke zon- of feestdag een aantal suggesties om te verwerken in de liturgie. Het gaat om eenvoudige suggesties die in elke viering te realiseren zijn en het thema van de viering meer doen uitkomen. Het woord doen (jaar A, B, C), C. Remmers, Gooi & Sticht, 2005. Deze bundels bevatten korte bondige preken en voorbeden voor alle zondagen van het kerkelijk jaar. Deze serie overlapt de vorige serie van Cees Remmers (Van toen en thans) Goed bekeken; overwegingen voor het jaar A, B, C, P. Chapel, Kampen: Gooi & Sticht, 2004 (A-jaar); 2005 (B-jaar); 2006 (C-jaar). Na de serie Geschreven voor U is Paul Chapel begonnen aan een nieuwe reeks overwegingen voor de zondagvieringen, bedoeld om vrijwilligers op weg te helpen bij het houden van een overweging. Geschreven voor nu. Tweeënzeventig thematische preken, P. Chapel, Kampen: Gooi & Sticht, 2001. Een bundel met thematisch geordende overwegingen voor allerlei gelegenheden en vieringen.

7

Van GOD Gesproken. De mooiste preken sinds de Bergrede, J.H. van der Laan (red.), Amsterdam: VU Uitgeverij. Verzamelbundel met ruim vijftig preken van dertig internationaal vermaarde predikers van alle tijden, o.a. Origenes, Augustinus, Meister Eckhart, Luther, Calvijn, Abraham Kuyper, Albert Schweitzer, Dietrich Bonhoeffer, Martin Luther King, Dorothee Sölle, Tom Naastepad en Huub Oosterhuis en Nico ter Linden. Alle preken en predikers krijgen achterin het boek een korte toelichting. Jaap van der Laan (1945) is emeritus hoogleraar homiletiek (preekkunde). Hij was een van de redacteuren van het zesdelige Woord in beweging: Exegetisch-homiletische commentaren (1984-1991).

Plank 3 De week vieren Eucharistie en communieviering De Heer gedenken, Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Handzaam boekje voor kerkgangers voor gebruik in eucharistievieringen op de weekdagen: bevat een orde van dienst en een ruime keuze aan gebeden, antwoordpsalmen, prefaties en eucharistische gebeden. Liturgische handreiking weekdagen, Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Bevat voor elke viering een inleiding, de lezingen, gebeden en suggesties voor voorgangers. Altaarteksten zon- en weekdagen, Maastricht: Midden onder U. Losbladige uitgave met voor elke viering begroetingswoorden, gebeden, lezingen. De teksten zijn bruikbaar voor eucharistieviering en communievieringen. Niet leverbaar zijn altaarteksten voor enkel de doordeweekse dagen. Alternatieven, Maastricht: Midden onder u, (Werkkatern 17). Deze bundel biedt materiaal voor vijftien vieringen in het formaat en de lay-out van de abonnementsuitgaven. Elk van de vieringen bestaat uit: begroetingswoord, openingsgebed, overweging of handreiking daartoe, voorbede, communiegebed, slotgebed, zendingstekst en zegen. Daarnaast een aantal gebeden over de gaven voor een eucharistieviering

Getijdengebed Klein getijdenboek. De liturgie van de uren, ’s Hertogenbosch: Nationale Raad voor Liturgie, 2005. Een verkorte uitgave van het getijdenboek, met psalmen en gebeden voor elke dag, zonder de heiligen en de bijzondere dagen (deze staan wel in de volledige versie van het Getijdenboek uit 1991). Getijdenboekje voor kinderen, ’s Hertogenbosch: Nationale Raad voor Liturgie, 2007. Vereenvoudigde versie van het klein getijdenboek; bevat alleen morgen- en avondgebed en wat catechetische informatie. De taal van de psalmen, gebeden en lofzangen is aangepast en er zijn andere hymnen gekozen die meer geschikt zijn voor kinderen. Zie ook plank 9: muziek

8

Plank 4 Andersoortige vieringen Achtergronden en modellen Modellen voor woordvieringen, gebedsvieringen, communievieringen, Zeist: Nationale Raad voor Liturgie, 1999 (Pastoraal-liturgische handreikingen 2) Volledig herziene en uitgebreide uitgave van het modellenboek uit 1982 en onmisbaar in de parochie. Het bevat orden van dienst voor een woordviering, communieviering, avondgebed (vespers) en ochtendgebed (lauden); met teksten, gebeden en liederen (uitverkocht). Wij vieren het Woord. Werkboek ten dienste van vieringen van woord en gebed. Basisboek. Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 1997. Bevat diverse orden van dienst met uitleg, model voor de voorbereiding van een vieringen Woord- en communieviering. Communiegebeden, Maastricht: Midden onder U, z.j. Bevat een orde van dienst en 21 communiegebeden voor woord- en communievieringen door het jaar heen, waaronder één communiegebed voor uitvaart. Waar twee of drie in mijn naam bijeen zijn, modellen voor woord- en gebedsdiensten, Maastricht: Midden onder U, z.j. Handreiking ‘over gebedsdiensten en wat dies meer zij’ met vijf uitgewerkte modellen. Zie ook: Plank 10, series, werkkatern 10 (Midden onder U)

Materialen Nu en altijd. Klein getijdenboek II, Psalmen en andere liederen, Piet Thomas, Kampen: Lannoo / Gooi & Sticht, 1998. Vervolg op: Klein getijdenboek. Vertalingen en bewerkingen van psalmen, oude teksten en hymnen voor nu van dezelfde auteur. Hier gebeurt iets. Woord- en communievieringen, (Jaar A, B, en C), Jacques Verhees, Kampen: Gooi & Sticht, 2002 (en andere jaren). Bevat een model voor een communieviering en voor alle zondagen van het jaar uitnodigingsteksten, gebeden, voorbede, communiegebed, zegenwens en suggesties voor vormgeving van de viering. Vierenderwijs. Verhalen, rituelen en meditaties, R. Hoeve en B. Leijnse, Gorinchem: Narratio, 2003. Een werkboek met modellen van (woord-/ meditatie)vieringen rond eigentijdse thema’s als identiteit, zorg, geweld, Kerstmis en Pasen, doop en rouw. Met aandacht voor vrouwen en liturgie. Bevat teksten, gebeden, overwegingen, beschrijvingen van rituelen. Je ziel zal leven. Vieringen rondom de psalmen van Franciscus. Beatrijs Corveleyn en Herman de Vos. Discovery Books, 2008. Derde deel van een drieluik over psalmen die geschreven zijn door Franciscus (dus niet de 150 bijbelse psalmen!). De triptiek wordt afgerond met deze uitgave die voor elk van de 15 psalmen drie uitgewerkte vieringen aanreikt. Gezegend onder de vrouwen, suggesties voor vieringen rond Maria (werkkatern 23) Maastricht: Midden onder u, 2008. Veelvormig vieren, Diversiteit in oude en nieuwe vormen van liturgie (Liturgiecatechese 3), Andries

9

Govaart, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2008 Levend huis Ecospiritualiteit en schepping, Tini Brugge e.a., Kampen: Kok 2008 zie ook website www.kerkenmilieu.nl Zie ook plank 10, serie Teksten voor liturgie

Plank 5 Liturgische materialen Gebeden en voorbeden Uitkomst in de benauwdheid. Gebeden, Th. J. M. Naastepad, Gorinchem: Narratio, 2006. De gebeden in deze bundel zijn poëtisch en beeldend, strak geformuleerd en toch nabij. De taal doet denken aan psalmen en blijft dicht bij de Schrift. Goed bruikbaar in liturgische vieringen. Bidden om te leven. Meditatief gebedenboek, Kampen: Gooi & Sticht, 2003. Teksten en gebeden om te gebruiken in diverse bijeenkomsten, gekozen uit verschillende christelijke spirituele tradities. Met teksten van o. a. Bonhoeffer, Boff, Oosterhuis, Sölle en anderen. Oase onderweg. Geloven door ontmoetingen, René Hornikx, Kampen: Kok, 2004. Een boek met teksten voor iedere dag, om ter hand te nemen en te overwegen. Voor iedere dag een (meditatieve) tekst en een gebed, een citaat, een lied of een spreuk. Een Bijbelregister helpt om gebruikte Bijbelteksten terug te vinden. Voor Onderweg - teksten voor de pelgrim, Maastricht: Midden onder U, z.j. Bevat gebeden, gedachten en zegenwensen voor ‘onderweg’, om bij je te hebben en te gebruiken in diverse (pastorale) situaties. Bij gelegenheid, deel I. Gebedsteksten van week tot week, van feest tot feest, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2005. Deze bundel bevat teksten, gebeden en liederen voor zondagse vieringen. Bij gelegenheid, deel II, Woorden voor gedenkwaardige dagen, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2005. Deze bundel bevat teksten, gebeden en liederen voor belangrijke levensmomenten; het is een heruitgave van de losse boekjes over doop, huwelijk en uitvaart. Bij gelegenheid, deel III, Omgang met de Psalmen, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2007. Dit laatste deel van een drieluik bevat vertalingen, hertalingen en bewerkingen van psalmen, om te gebruiken voor persoonlijk gebed of in de liturgie. Keltische Zegenbeden. Spreuken, wensen en beden voor elke dag, Maastricht: Midden onder U, 2007. In dit boekje worden zegenspreuken, zegenbeden en wensen aangeboden vanuit de Keltische spiritualiteit, onder meer met respect voor de schepping van God, aandacht voor de heelheid van het menszijn en voor sporen van God in het leven van alledag. Verhalen van levenskunst. 140 wijsheidsverhalen om mee te beginnen, Stephan de Jong, Kampen: Kok, 2004 (2e druk). Dit boek bevat korte verhalen, bij een bijbeltekst of spreuk van bekende en onbekende vertellers, zoals Martin Buber, Dietrich Bonhoeffer en ds Stephan de Jong zelf. Geschikt voor liturgisch gebruik en voor openingen van vergaderingen of bijeenkomsten.

10

Zeggen en zwijgen. Oecumenisch gebedenboek voor alledag, Marcel Barnard, Margreet Limburg-Klokke en Louis van Tongeren, Zoetermeer: Meinema, 2005. Gebeden voor mensen die niet zeker weten of God bestaat. De psalmen van Franciscus van Assisi. Een weg naar innerlijke vrede, Herman de Vos. Een verrassende ontdekkingstocht naar deze onbekende “psalmen”, waarin Franciscus menselijke ervaringen verwoordt; ervaringen die wijzelf ook meemaken. in de psalmen van Franciscus ligt een weg naar gelovige diepte. Zo gelezen, bergen deze psalmen een wonderlijke kracht in zich tot persoonlijke, spirituele groei naar innerlijke vrede. Boek + cd vormen samen deel 1 en 2 van een triptiek rond de psalmen van Franciscus (deel 3: je ziel zal leven, zie plank 4). Teksten voor de toekomst, Marijke de Bruijne, Kampen: Kok, Naast Liederen voor de toekomst (dat een aantal jaren geleden verscheen) is hier nu Teksten voor de toekomst. Voor persoonlijk en liturgisch gebruik. Zoeken naar God, naar een manier van geloven in een toekomst die wij nog niet kennen is de onderstroom van deze bundel. Psalmen van een vrouw, Maria de Groot, Kampen: Ten Have, 2008. Gedurende 25 jaar schreef Maria de Groot 'psalmen', gedichten die doen denken aan de Bijbelse poëzie. Ze zijn even rijk geschakeerd als hun voorbeeld: vreugde kan overgaan in bezinning, woede in gebed. Samen vormen ze een waaier van ervaringen die de lezer op elke bladzijde kan openvouwen. Een huis vol verhalen. Verhalen en getuigenissen voor bezinning en gesprek, René Hornikx, Kampen: Kok 2003. In dit bronnenboek heeft René Hornikx honderden getuigenissen en verhalen verzameld uit verschillende culturen en tradities, juweeltjes die verwijzen naar momenten van geloof. Een handvol verhalen. Verhalen en getuigenissen voor bezinning en gesprek, René Hornikx, Kampen: Kok, 2007. Verhalen en getuigenissen voor bezinning en gesprek.

Het jaar rond Vóór het luiden van de klok, Overwegingen en teksten bij het A-, B-, C –jaar, Marie-José Janssen en Gerard Zuidberg, Kampen: Gooi & Sticht, 2004-2006. Geeft per zondag een thematisering en mogelijke actualisering van de lezingen; met suggesties voor spiegelverhalen, voorbeden, aanzetten tot een overweging, teksten voor de viering. Uw woord, onze bede. Voorbeden en gebeden naar de lezingen van het liturgische jaar. (3 delen) André Janssen, Wittem: boekhandel De Wegwijzer, 2002. Bevat voorbeelden voor de presidentiële gebeden en voorbeden voor de eucharistieviering van de zondagen van het jaar volgens het lectionarium. Opkomend gebed. Voorbeden voor elk moment, G. Kock, Kampen: Gooi & Sticht, 2004. Bevat voorbeden voor de zondagen van het A-, B- en C-jaar. Voor bij de tijd, Maastricht: Midden onder U, 2000 (werkkatern 5). Bevat modellen voor meditatieve vieringen en gebedsvieringen rond het thema ‘tijd’ voor o.a. advent, Nieuwjaar, meditatievieringen rond het Onze Vader, boeteviering, oecumenische viering.

11

Advent en kersttijd Een ster gezien. Liederen en teksten rond Kerstmis te zingen en te zeggen, Peer Verhoeven, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2001. Bevat een serie vieringen voor de advent (niet volgens het lectionarium) met toelichtingen bij de lezingen, verhalen, gedichten en liederen. Uit de droom. Viering en bezinning rondom Advent en Kerstmis, Seef Konijn, Kampen: Gooi & Sticht, 2001. Een boekje met bouwstenen voor vieringen in de advent en kersttijd, met name lezingen, meditatie en voorbede. De lezingen volgen een eigen rode draad los van het lectionarium. Kerst spelen met kinderen, M. de Jong, Kampen: Gooi & Sticht, 2002 (zie plank 7: liturgie met kinderen). Voor wie wachten. Antwoordpsalmen, liederen en tafelgebeden voor de Advent en veertigdagentijd, H. Jongerius, Kampen: Kok, 2003, (zie plank 9: muziek). Kind aan huis. Gedachten en gedichten rond Kerst, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2007. Een keur aan teksten rond Advent en Kerst voor persoonlijk gebruik en om in groepen en vieringen te lezen, te zingen en te overdenken. Praktisch en meditatief. Zoals nog nooit een ster. Gedichten voor de adventstijd en Kerst, Rien van den Berg (samenstelling), Zoetermeer: Mozaïek, 2001. Een bloemlezing van gedichten die geschikt zijn voor gebruik in vieringen en samenkomsten rond kerkelijke hoogtijdagen. De mens in het Kind, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2007. Een keur aan tekstenrond Advent en Kerst voor persoonlijk gebruik en om in groepen en vieringen te lezen, te zingen en te overdenken. Praktisch en meditatief.

Van Aswoensdag tot Pinksteren Om Hem te gedenken. De vieringen van de Goede Week, achtergronden en suggesties, K. Joosse, Baarn: Gooi & Sticht, 2000. Een werkboek met veel achtergrondinformatie en praktische uitwerkingen voor de vieringen van Palmzondag tot en met Paasnacht (nog verkrijgbaar bij bisdom Rotterdam, afdeling Pastorale Dienstverlening) De viering van Pasen in oecumenisch verband, Raad van Kerken in Nederland, sectie Eredienst, Zoetermeer: Boekencentrum, 2002. Bevat orden van dienst voor Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag (gebedswake) en twee orden van dienst voor de Paaswake. Reik ons uw hand. Meditaties voor de veertigdagentijd en Pasen, Hans Tercic, Antwerpen: Halewijn, 2002. Overwegingen bij de lezingen van het lectionarium in de veertigdagentijd en Pasen, zowel zondags als door de week. Veertig dagen de tijd, Maastricht: Midden onder U, z.j. (Werkkatern 20). Negen overwegingen met voorbeden (over thema’s van de veertigdagentijd) enkele artikelen met achtergrondinformatie over de vastentijd, twee boetevieringen en suggesties voor rituelen.

12

Een weg te gaan. Vieringen voor de dagen van de Goede of Stille Week, Maastricht: Midden onder U, 2006 (Werkkatern 21). Liturgische suggesties voor diverse soorten vieringen elke dag van de Goede Week, zoals een vesperviering bij Palmzondag, gebedsvieringen, een woordviering met passieverhaal en kruisverering, kruiswegviering met passiemuziek van Bach. Met uitleg bij de lezingen. Waarom de zon gratis is. Gedachten en gedichten rond Pasen, Sytze de Vries, Zoetermeer: Boekencentrum, 2007. Bevat gedichten, liederen en gebeden, fragmenten uit preken en overwegingen over Pasen.

Heiligenfeesten Maria-missaal. Verzameling van misformulieren ter ere van de H. Maagd Maria, ‘s Hertogenbosch: Nationale Raad voor Liturgie, 2004. De uitgave bestaat uit twee delen: een deel misformulieren en een deel lectionarium. Het bevat de officiële gebeden voor eucharistievieringen voor Maria in het algemeen en voor (Nederlandse en Vlaamse) Mariabedevaartsplaatsen; daarnaast een aantal Nederlandse Maria-liederen. Vieren met Maria. Vieringen, verhalen, gebeden, gezangen en kunstafbeeldingen, Werkgroep Liturgie voor Heeswijk, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2003. Biedt liturgische bouwstenen voor een serie vieringen voor Mariafeesten, ook woordvieringen, meditatievieringen en rozenkransvieringen. Met achtergrondinformatie, verhalen en legenden rond Maria, gebeden, gezangen en afbeeldingen om te gebruiken in vieringen. Romeins martyrologium. ’s Hertogenbosch: NRL, 2008. Nederlandse standaardeditie verzorgd door de beleidssector liturgie van de Nederlandse Bisschoppenconferentie / Nationale Raad voor Liturgie. Gezegend onder de vrouwen (Werkkatern 23), Maastricht: Midden onder U. In het eerste deel geven we aandacht aan de betekenis van Maria, vanuit Bijbels perspectief, vanuit katholieke, feministische en oecumenische theologie. Deel twee bevat materiaal voor vieringen rond Maria, zoals de Mariafeesten, het rozenkransgebed, een bespreking van Mariagezangen, verhalen over Maria, suggesties rond de verbeelding van Maria en ten slotte ideeën voor liturgische bloemschikking op Mariafeesten. 101 heiligen voor kinderen, Vera Schauber en Michaël Schindler. Brengt de belangrijkste heiligen van Europa dichterbij de leefwereld van nu, gericht op (grotere) kinderen en hun ouders. Biedt uitleg van hun attributen, met illustraties en lijsten van voornamen en naamdagen.

Plank 6 sacramenten en andere kerkelijke vieringen Doopsel Doop van een kind, Maastricht: Midden onder U, z.j. Bevat teksten en gebeden voor doop van een kind, met liedsuggesties. Met water en Geest, Maastricht: Midden onder U, z.j. Bevat liturgiesuggesties en achtergrondinformatie bij het Romeinse rituaal voor doop en vormsel van een volwassene, met suggesties voor gebeden, teksten

13

Zie ook plank 10: Midden onder U, Werkkatern 3.

Huwelijk Huwelijksviering, Maastricht: Midden onder U, z.j. (Werkkatern 1b). Teksten waarmee men zelf een huwelijksviering kan samenstellen: gebeden, verschillende formuleringen van de trouwbeloften, preeksuggesties, gedichten e.a.. Mensen gaan twee aan twee, Jan van Opbergen (red.), Baarn: Gooi & Sticht, 1999. Verhalen, liederen, symbolen en trouwbeloften uit de oecumenische basisgemeenschap Het Kompas, te gebruiken voor vieringen van huwelijk en andere relaties tussen mensen. Wij gaan ons echt verbinden. Verbintenisceremonies voor homoseksuele en lesbische stellen, Tineke Kalk en Corrie Rikkers, Amsterdam: Schorer Boeken, 2002. Een vraagbaak voor homoseksuele stellen die hun relatie willen vastleggen en vieren, met veel praktische tips voor de juridische kanten van een relatie, voorbeelden van vieringen en ceremonies van diverse aard. Ook zeer bruikbaar voor huwelijksvieringen. Trouw bezingen, Teksten voor een huwelijksviering, Huub Oosterhuis, Kampen, Kok, 2008. Liederen, gebeden, schriftteksten en overwegingen voor een huwelijksviering. Gelijktijdig is een cd met liederen uit deze bundel verschenen.

Boete en verzoening Verzoening vieren, Werkgroep voor Liturgie Heeswijk, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2002. Bevat liturgiesuggesties voor vieringen van boete en verzoening, inclusief toelichting, gebeden, twee orden van dienst voor een boeteviering Boetevieringen, Maastricht: Midden onder U, z.j.(Werkkatern 9). Verschillende modellen voor boetevieringen die eerder verschenen in ‘Tot Uw dienst’, voor advent en veertigdagentijd en voor boetevieringen in andere tijden. Gebroken bestaan. Rituelen rond vergeving en verzoening (2 delen), G. Lukken en J. de Wit (red.), Baarn: Gooi en Sticht, 1998 (Liturgie in beweging, dl 3 en 4). Artikelen over het sacrament van boete en verzoening, concrete vieringen, muzieksuggesties.

Liturgie met zieken en ouderen Woorden van nabijheid, Maastricht: Midden onder U, z.j. (Werkkatern 15). Suggesties voor liturgie met zieken in een privésituatie en gemeenschappelijke vieringen rond ziekendag, ziekenzegen en ziekenzalving. Met achtergrondartikelen rond ziekenpastoraat en exegese van de genoemde Bijbelteksten. Zo nabij mogelijk... Ziekenzalving of ziekenzegen, Uitg. Catechesehuis Gebedsboekje om te gebruiken bij de individuele ziekenzalving. Bevat in herkenbare taal en illustraties materiaal om de ziekenzalving mee te vieren voor familie en vrienden.

Liturgie rond sterven en uitvaart Door de dood heen, Werkgroep voor Liturgie Heeswijk, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2005 (3e druk). Werkboek voor avondwake, uitvaart, afscheid op kerkhof en crematorium, met modellen, teksten,

14

bijbelse en buitenbijbelse teksten, gebeden. Het standaardwerk voor avondwake en uitvaart. Heradem dit leven. Een afscheid vormgeven, R. Mes, Kampen: Kok, 2004. Biedt handreikingen bij het maken van een afscheidsdienst, ook met het oog op mensen die niet zo kerkelijk zijn. Met teksten, gebeden en suggesties voor rituelen en symbolen en muziek. Voor bij het einde. Waken en afscheid nemen, Marinus van den Berg, Kampen: Kok, 2004. Laagdrempelige teksten die ontstaan zijn in het pastoraat aan mensen die met sterven en rouw te maken hebben. Laat niet verloren gaan… Werkboek voor uitvaartliturgie. Kris Gelaude (eindredactie), Catechesehuis VZW Brussel (met cd-rom). Bevat liturgische suggesties, teksten en materiaal voor uitvaartliturgie in verschillende omstandigheden. Met stomheid geslagen? Nieuwe taal en gebruiken bij uitvaarten, Aart Mak, Zoetermeer: Boekencentrum, 2006. Praktisch en bezinnend boek over uitvaartliturgie. De auteur (predikant) geeft een reflectie op veranderingen rond dood en doodsbeleving in de laatste eeuw en reikt taal en liturgische vormen voor de uitvaart voor moderne mensen. Ogen die mij zoeken. Afscheid en uitvaart, Huub Oosterhuis Kampen: Kok, 2005 (met cd). Bevat nieuwe en bekende teksten van Oosterhuis. Nader tot U, Heer. Teksten rond rouw, avondwake en uitvaart, H. Gielen en P. Thomas, Tielt: Lannoo, 2004. Een ruime keus van gebeden, gedichten en meditatieve teksten voor een christelijke begrafenis of crematie. Teksten zijn geordend op situaties van overlijden: kinderen, jongeren, volwassenen, bejaarden, suïcidanten. Woorden van Troost. Hoe vind ik de juiste woorden bij een overlijden? P. Somers, Tielt: Lannoo, 2002. Voorbeelden van brieven, overwegingen en handleidingen voor het omgaan met rouwenden, die op ideeën kunnen brengen voor de liturgie. Je brengt me toch niet zomaar weg? Eenvoudig uitvaarthandboek, C. Vredenburg-Schouten, Kampen: Kok, 2003 (3e herziene druk). Complete gids voor het hele proces van sterven, uitvaart en nazorg: thema’s als terminale thuiszorg, opbaren, bloemen, muziek, bidprentje, grafsteen, asbestemming enzovoort. Bevat veel concrete tips, voorbeelden van rituelen en tekstmateriaal. Rituelen rond het levenseinde. Rituelen en gebruiken in de verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen, Werkgroep voor Liturgie Heeswijk, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2008. Een praktische gids voor de omgang met mensen die gaan sterven, of gestorven zijn, en hun naasten. Aan bod komen de gebruiken en rituelen in het christendom, de islam, het jodendom, het hindoeïsme en het humanisme.

Rituele creativiteit, Actuele veranderingen in de uitvaarten rouwcultuur in Nederland, Eric Venbrux, Meike Heessels en Sophie Bolt, Zoetermeer, Boekencentrum, 2008. Informatief boek over de recente veranderingen in de uitvaartcultuur, dat een goed beeld geeft van het streven naar originaliteit en creativiteit in de rituele omgang met de doden. Vaarwel, Verschuivingen in vormgeving en duiding van uitvaartrituelen, Louis van Tongeren (red.),

15

(Meander reeks, 9), Kampen, Gooi & Sticht, 2007. Bundel artikelen die aspecten belicht rond uitvaart en uitvaartrituelen vanuit historisch, maatschappelijk en pastoraal gezichtspunt, vanuit de theologie, filosofie en psychologie, en vanuit de architectuur en de kerkmuziek.

Diverse situaties Een huis tot zegen, Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Geplastificeerde vouwkaart voor de zegening van een nieuwe woning bij verhuizing. Gezegend ben je, Marianne Boselie, Maastricht: Midden onder U, 2007. Gebeden voor dagelijkse gebeurtenissen en situaties, zoals ochtend en avond, bijzondere gebeurtenissen zoals zwangerschap en geboorte, confrontatie met zelfdoding, verhuizing e.a.

Plank 7 Liturgie met kinderen Het Hoogste Woord! Bijbel voor kinderen, Imme Dros, e.a., illustraties: Guida Joseph, Baarn: de Fonteijn, 2003. Een evenwichtige keuze uit de verhalen van Oude en Nieuwe Testament, die eigentijds én bijbelgetrouw worden gebracht. De verschillende tekstgenres klinken door (psalmen, reisverslag van Handelingen, liefdespoëzie van het Hooglied). Niet alleen voor kinderen (van jong tot oud) maar ook voor volwassenen en ervaren voorgangers. En dat is zeven! Zeven manieren om kinderen uit de Bijbel te vertellen, K. Deurloo, H. van Dorssen en K. Eykman (red.), Kampen: Ten Have, 2001. Dit boek presenteert zeven manieren om de afstand tussen de leefwereld van kinderen en de Bijbeltekst te overbruggen, van navertelling tot sleutelverhaal en van terugblik tot poëzie. Bekende kinderbijbelauteurs schreven er voorbeeldverhalen bij. Van feest naar feest. Vieren in het gezin, S. van der Gugten, Zoetermeer: Boekencentrum 2003. Bevat ideeën om feesten ritueel vorm te geven in het gezin, met toelichting over de achtergrond van het feest en de bijbehorende symbolen en gebruiken. Suggesties voor christelijke feesten, joodse feesten en wereldlijke vieringen (verjaardagen e.a.). Vieringen met kinderen, Maastricht: Midden onder U, z.j. (Werkkatern 11). Twaalf volledig uitgeschreven (gezins-)vieringen met kinderen, met een inleiding op gezinsvieringen en kinderen in de liturgie. Groot is de wereld. Overgangsrituelen met twaalfjarigen voor kerk, school en thuis, H. Klaassens, Hilversum: NZV uitgevers 2002. Door een predikant geschreven, bevat dit boekje zowel achtergrondinformatie als liturgiesuggesties voor vieringen waarin twaalfjarigen de overgang maken van kind naar jongere, van basisschool naar middelbare school, van kinderkerk naar volwassen kerk. Kerst spelen met kinderen (2), M. de Jong, Kampen: Gooi & Sticht, 2002. Kerstverhalen, gezinsvieringen en een mirakelspel, om te gebruiken in scholen en kerken. Bevat aanwijzingen voor liederen, decors, kleding, overweging en liturgische context. Het kind in het midden. Liturgie vieren met kinderen,G. Lukken en J. de Wit (red.), Kampen: Gooi en Sticht, 2000 (Liturgie in beweging, dl 5). Artikelen over de plaats en rol van kinderen in de liturgie; over kinderwoorddiensten en gezinsvieringen, muziek en koren, bijbelvertalingen en kinderbijbels, bidden en symbolen etc. Met voorbeelden uit de

16

praktijk. In kindertaal verteld, teksten en verwerkingen voor kinderen bij het A-jaar, B-jaar, C-jaar, Anneke van Wijngaarden (red.), Gorinchem: Narratio, 2007. Bevat voor elke zondag een leestekstje, gebed, spelletje, navertelling, sleutelverhaal, creatieve verwerking en werkblad bij de evangelielezing van het lectionarium. Biedt verschillend materiaal voor kleine en grotere kinderen tot 13 jaar. Onze Vader. ’s Hertogenbosch: KBS. Hoe kun je samen met kleuters tot God bidden en hun de betekenis van het Onze Vader leren? Dit boekje vertaalt dit belangrijke gebed, heel eenvoudig, regel voor regel, door uit te gaan van de gevoelens van kinderen. Verkrijgbaar in een Nederlandse en een Vlaamse versie. Wees Gegroet, ’s Hertogenbosch: KBS. Hoe kun je met kleine kinderen tot Maria bidden en hun de betekenis van het Wees gegroet leren? Dit boekje vertaalt dit belangrijke gebed, heel eenvoudig, regel voor regel, door uit te gaan van de gevoelens van kinderen. Verkrijgbaar in een Nederlandse en een Vlaamse versie. Luister Je, God? Vijftig psalmen voor kinderen en jonge tieners, Erwin Roosen, Averbode, 2007. Voor dit boek heeft de auteur vijftig psalmen uitgekozen en telkens geprobeerd om een goed evenwicht te vinden tussen de originele woorden van de psalmist en de taal en het leven van jonge mensen vandaag. Erwin Roosen (°1967) is stafmedewerker Geestelijke Verzorging Academisch Ziekenhuis Maastricht. Zie ook het tijdschrift Bonnefooi Zie ook plank 8: Wat dan wel

Plank 8 Liturgie met jongeren Wat dan wel, red. (A, B-, C-jaar) Kampen: Gooi & Sticht, 2000, 2001, 2002. Een werkboek met bouwstenen (teksten, liederen, Bijbeluitleg) om zelf vieringen voor te bereiden met kinderen en jongeren; opvolger van Een jaar de tijd (voor jongeren) en Goed voor een jaar (voor kinderen). Heilig Spel. Young Thomasvieringen voor tieners. Jan Willem Drost (red.), Hilversum: NZV, 2001. Heilig Spel 2. Young Thomasvieringen voor tieners. Jan Willem Drost (red.), Hilversum: NZV, 2004. In deze brochures van de Protestantse Kerk in Nederland worden een structuur en elementen aangereikt om vieringen te houden met jongeren. Het bevat thema’s, gebeden, spelvormen, doordenking van Bijbelverhalen, eigentijdse verhalen, suggesties voor gebruik van eigentijdse muziek en videoclips en meer.

Plank 9 Muziek Liedbundels Gezangen voor Liturgie, Baarn: Gooi & Sticht, herziene versie van 1996, 2007 (10e druk). De liedbundel bij uitstek voor de liturgie in het Nederlandse taalgebied. Zie ook www.liedbundelgvl.nl Tussentijds, Zoetermeer: Boekencentrum / Kampen: Kok, 2005 (2e druk). Een bundel met 220 liederen ter aanvulling op het protestantse Liedboek voor de Kerken, waarin beproefde liederen zijn opgenomen uit verschillende bronnen zoals Gezangen voor Liturgie, Zingend

17

Geloven, Eva’s lied, Alles wordt nieuw, Liederen en gebeden uit Taizé. Zingenderwijs. Nieuwe teksten op bestaande melodieën, Rita Hoeve en Barbara Leijnse (samenstelling), Kampen: Kok, 2005. In deze bundel van circa 200 liederen zijn nieuwe teksten op bekende melodieën opgenomen. Teksten van onder anderen Willem Barnard, Marijke de Bruijne, Margreet Spoelstra, Yvonne van Emmerik en Huub Oosterhuis Liederen en gebeden uit Iona, Kampen: Gooi & Sticht, 2003 (ook met cd en meerstemmige zettingen). Uit het liedrepertoire van Iona, de voor velen inspirerende oecumenische gemeenschap in Schotland, zijn 50 liederen vertaald voor gebruik in Nederlandstalige liturgie. Officium. Gezongen getijdengebed, Ignace Thevelein, Tielt: Lannoo, 2003. Bevat voldoende voorbeelden van alle gezangen om een complete gezongen vesper (vierstemmig) voor te bereiden en bovendien verwijzingen naar muziekbundels waar meer psalmen en gezangen gevonden kunnen worden. Een goed boek om de vesper te leren kennen en te introduceren in de parochie. Voor wie wachten. Antwoordpsalmen, liederen en tafelgebeden voor de Advent en veertigdagentijd, H. Jongerius, Kampen: Gooi & Sticht, 2003. De antwoordpsalmen van de advent gezet op de melodie van ‘Rorate caeli’, voor de veertigdagentijd op de melodie van ‘Attende Domini’; daarnaast liederen (gecomponeerd door Jan Raas) en gezongen tafelgebeden voor de advent en kersttijd, en voor de veertigdagentijd en paastijd. Psalmen voor nu (serie) Zoetermeer: Boekencentrum. 2003 – Reeds verschenen delen: Voor niemand bang (2003), Totdat het veilig is (2005), Liefde, brood en slaap (2006), Geen woord teveel (2007). Van elk deel is een cd en een muziekboek beschikbaar. De redactie beoogt een nieuwe psalmberijming te maken in hedendaagse taal en aantrekkelijk voor jonge mensen. Voor onderweg. 101 schriftliederen, H. Jongerius, Kampen: Gooi & Sticht, 2005. Bevat naast heruitgave van veel liederen van Henk Jongerius en Jan Raas ook veel nieuwe liederen. Geestelijk Liedboek voor de Lage Landen, de honderd mooiste religieuze liederen. Ignace Thevelein en Piet Thomas, Lannoo 2004. Verzameling van bekende en verrassende kerkliederen uit verschillende kerkelijke tradities. De stilte door-zingen, C. Ingen Housz, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne 2002. Drie psalmen en zes liederen van divers auteurs voor liturgisch gebruik. Hoor onze stem, Andries Govaart, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne, 2005. Teksten van Andries Govaart; muziek van verschillende componisten. Dertien gezangen voor een viering rond Schrift en Tafel en zes gezangen voor een morgen- en avondgebed. Tot U zingen wij. De vaste gezangen in De zondag vieren, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne 2006. Begeleidingen en beschikbare meerstemmige zettingen van alle missen (ordinaria) die geregeld in het gelovigenboekje De zondag vieren worden opgenomen. Langzaam leven (1) – Het ritme van vieren, Marcel Zagers en Enrico van Schaik. Langzaam leven (2) – Het ritme van seizoenen, Marcel Zagers en Enrico van Schaik. Gezangen en liturgisch materiaal voor vieringen met kinderen.

18

Verzameld Liedboek. Liturgische gezangen op teksten van Huub Oosterhuis. Kampen: Kok. Tegen het donker. 100 liederen om samen te zingen. Sytze de Vries. Meinema 90 239 3738 0 Het lied op onze lippen. Thom Naastepad. Gooi en Sticht 90 304 10507 Zij zingen zich een weg. 100 liederen voor de gemeente, Hans Bouma. Kampen: Kok 2005. Tegen het donker. 100 liederen om samen te zingen, Sytze de Vries, Zoetermeer: Meinema 2002. Aan jou dit lied. Liedbundel van een oecumenische basisgemeente, Het Kompas. Kampen: Gooi en Sticht 2004. Zie ook www.gooiensticht.nl voor het bestellen van losse partituren

Periodieke uitgaven Continuo, Kampen: Gooi & Sticht i.s.m. de Nederlandse Sint Gregorius Vereniging. Verschijnt 4x per jaar. Voor iedereen die betrokken is bij de voorbereiding van liturgie. Het blad biedt achtergrondgegevens over liedteksten en composities en nieuwe liturgische muziek om direct te gebruiken, en geeft suggesties voor de liedkeuze in de betreffende periode. Gregoriusblad Gooi & Sticht, Kampen i.s.m. de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging. Verschijnt 4x per jaar. Voor kerkmusici en geïnteresseerden. Bevat achtergrondinformatie, bespreking van nieuwe liturgische muziek. www.nsgv.nl. Koorinformatie Kampen: Gooi & Sticht. Voor organisten en dirigenten. Dit blad sluit aan bij de liedsuggesties die opgenomen zijn in Bron van Christelijke Geest en biedt informatie over de achtergrond, de vindplaatsen en begeleiding van de liederen. Overzicht van de gezangen, Heeswijk: Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. Verwijzingen naar liederen en liedsuggesties per zondag, behorend bij De zondag vieren.

Plank 10 Tijdschriften & periodieken Vieren. (Vakblad voor vrijwilligers in de liturgie) uitgave van Uitgeverij Abdij van Berne. Schrift, Kampen: Gooi & Sticht, verschijnt 6x per jaar (tijdschrift over de Bijbel en Bijbeluitleg voor een breed publiek) Doorgeven. Bulletin voor liturgie en kerkmuziek Doorgeven is een uitgave van de Diocesane Raad voor Liturgie en de Nederlandse SintGregoriusvereniging in het bisdom Haarlem. Het is bedoeld voor allen die verantwoordelijkheid dragen voor liturgie en liturgische muziek.

Serie liturgiecatechese (vernieuwde serie, Heeswijk: Uitgeverij Abdij van Berne) 1. Met nieuwe ogen. De plaats van de Bijbel en Jodendom in de christelijke liturgie, Katholieke Raad

19

voor Israël / G. Rouwhorst (red.) 2006. 2. Wat is liturgie? Betekenis en achtergronden van de christelijke eredienst, K. Joosse, 2007. 3. Veelvormig vieren. Nieuwe en oude vormen van liturgie, A. Govaart, 2008. 4. Wat is liturgische muziek? Betekenis en achtergronden van de muziek in de christelijke eredienst, J. de Wit, 2008.

Serie Teksten voor Liturgie Werkgroep voor Liturgie Heeswijk. 1. Om te beginnen. Teksten voor de openingen van een viering (bevat begroetingen, openingsdialogen, gebeden om vergeving en kyriëgebeden, openingsgebeden voor het liturgisch jaar). 2. Gebeden rond de tafel. Vredesgebed en vredeswens, uitnodiging tot de communie en andere gebeden. 3. Communiegebeden (teksten en ideeën voor een communieviering. Welke modellen of orden van dienst zijn ontstaan; hoe kunnen we deze gebruiken? Met teksten die hulp bieden bij het samenstellen van een viering: communiegebeden, vredeswens, verbindingstekst met eerdere eucharistieviering).

Serie Werkkaternen Maastricht: Stichting Midden onder U. Elke uitgave biedt een of meer modellen voor vieringen plus alle teksten, gebeden, informatie bij de lezingen of preeksuggesties. Praktisch materiaal om zo te gebruiken of uit te selecteren voor gebruik in eigen vieringen. Werkkatern 1b Huwelijksviering. Werkkatern 2 Woorden van afscheid. Werkkatern 3 Doopviering. Werkkatern 5 Voor bij de tijd. Werkkatern 6 Eerste communie. Werkkatern 7 Verhalen vertellen (deel 1) Werkkatern 8 Gebedsvieringen; 17 volledige gebedsvieringen met teksten, psalmen (in eigen vertalingen), gebeden en informatie bij de lezingen, naar het voorbeeld van de serie ‘Franciscaanse Gebedsdiensten’. Werkkatern 9 Boetevieringen. Werkkatern 10 Als het Woord tot leven komt; een model voor Bijbelvieringen in kleine kring Werkkatern 11 Vieringen met kinderen. Werkkatern 12 Verhalen vertellen (deel 2). Werkkatern 13 Voorbeden. Werkkatern 14 Communieviering. Werkkatern 15 Woorden van nabijheid. Werkkatern 16 Neem nou Prediker. Werkkatern 17 Alternatieven; communie- of eucharistievieringen voor door de week. Werkkatern 18 Verhalen vertellen (deel 3); onder andere heiligenverhalen, om uit te putten voor de overweging. Werkkatern 19 Een boom vol verhalen; voor vieringen met kinderen. Werkkatern 20 Veertig dagen de tijd; liturgisch materiaal voor meditatie- en gebedsvieringen in de veertigdagentijd. Werkkatern 21 Een weg te gaan; (gebeds-, boete-)vieringen in de Goede Week. Werkkatern 22 Al het duister vlucht, Suggesties voor vieringen in de advent Werkkatern 23 Gezegend onder de vrouwen, Suggesties voor vieringen rond Maria Werkkatern 24 Licht en luister. Liturgie in de kersttijd.

20

Werkkatern 25 Kind van licht. Kerstvieringen met kinderen en jongeren

Werkboekjes voor de eredienst Zoetermeer: Boekencentrum Een serie compacte boekjes met discussies en praktische tips vanuit protestantse invalshoek Deel 3 De drie dagen van Pasen, G. van de Kamp. Deel 17 Zegening van kinderen. Marcel Barnard en Gerrit van de Kamp. Deel 18 Door het water heen gered, Ds. Lieske Keuning. Deel 20 Vergeef ons onze schulden... , Paul Oskamp. Deel 24 Stille nacht – heilige nacht. Vieringen in de kerstnacht. Marjanne Dijk.

Liturgie in beweging Rdactie: Gerard Lukken en Jeroen de Wit 1. Nieuw leven. Rituelen rond geboorte en doop. 2. Lezen in fragmenten. De bijbel als liturgisch boek. 3. Gebroken bestaan 1. Rituelen rond vergeving en verzoening. 4. Gebroken bestaan 2. Rituelen rond vergeving en verzoening. 5. Het kind in het midden. Liturgie vieren met kinderen.

Plank 11 De liturgische ruimte Opdat de ruimte meeviert, uitg. Bisdom Rotterdam, 2006. Een praktisch werkboek voor inrichting en gebruik van de kerkruimte, met vernieuwende modellen van inrichting, voor parochies die nadenken over herinrichting of verbouwing. Symboliek in kerken en kathedralen, oorsprong en betekenis, R. Taylor, Rijswijk: Elmar-Van Halewyck, 2005. Een gids om het kerkgebouw te leren ‘lezen’. Met uitleg van de belangrijkste kenmerken van een kerk. Aan de orde komen de betekenis van mensen; de symboliek achter de afzonderlijke planten, dieren, kleuren, getallen en letters. (Oorspr.: How to read a church. Edition 2004). Bloemen geven zin. Symbolische bloemsierkunst voor liturgie en bezinning, Tini Brugge, Hanneke Maassen en Isabel Rottiers, Tielt: Lannoo / Kampen: Kok 2005 (2e druk). Handleiding voor symbolisch bloemschikken bij de tijd van het jaar. Met voorbeelden en stap voor stap instructies om de composities te maken.

21

Adressen Zover bekend en bestaand zijn websites opgenomen in deze adressenlijst. Er is nog geen goede portal voor liturgie; daarnaast zijn internetadressen vaak aan verandering onderhevig. Desondanks biedt deze kleine webwijzer een ingang voor wat er verkrijgbaar is via internet op het gebied van liturgie.

Kerkelijke adressen Nationale Raad voor de Liturgie ’s Hertogenbosch Besteladres voor uitgaven van de NRL: Postbus 13049, 3507 LA Utrecht tel. 030-2326909 [email protected] Pastorale Dienstverlening van de diverse bisdommen Aartsbisdom www.aartsbisdom.nl Diocesane Pastorale Dienstverlening Amersfoortseweg 10, 3705 GJ Zeist tel. 030-6931434 fax. 030-6931425 [email protected] Bisdom Breda www.bisdombreda.nl Bezoekadres: Veemarktstraat 48, 4811 ZH Breda Postadres: Postbus 90189, 4800 RN Breda tel. 076-5223444 fax. 076-5216244 [email protected] Bisdom ’s-Hertogenbosch www.bisdomdenbosch.nl Bezoekadres: Parade 11 - 5211 KL ’s-Hertogenbosch Postadres: Postbus 1070 - 5200 BC ’s-Hertogenbosch tel. 073-6125488, fax. 073-6136850 [email protected] Bisdom Groningen-Leeuwarden www.bisdomgroningen.nl Ubbo Emmiussingel 79, 9711 BG Groningen tel. 050-4065888 fax. 050-3141240 Bisdom Roermond www.bisdomroermond.nl Bezoekadres: Swalmerstraat 100, Roermond Postadres: Postbus 980, 6040 AZ Roermond tel. 0475-386777 fax. 0475-331944 [email protected] (dienst liturgie en kerkmuziek)

22

Bisdom Haarlem www.bisdomhaarlem.nl Bezoekadres: Nieuwe Gracht 80, 2011 NJ Haarlem Postadres: Postbus 1053, 2001 BB Haarlem tel. 023-5112600 fax. 023-5112629 Bisdom Rotterdam www.bisdomrotterdam.nl Afdeling Pastorale Dienstverlening Koningin Emmaplein 3, 3016 AA Rotterdam tel. 010-4148213 [email protected]

Organisaties Willibrordvereniging www.oecumene.nl Stichting Leerhuis en Liturgie www.leerhuisenliturgie.nl Vereniging voor Latijnse Liturgie Maarten Lutherweg 494 1185 BC Amstelveen tel. 020-6418586 [email protected] www.latijnseliturgie.nl

Kerkmuziek Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging www.nsgv.nl Documentatie Nederlandstalige Kerkmuziek www.donek.nl Code Music (voor kinder- en jongerenkoren) www.code-music.nl Internationale portal: members.aol.com/musictrack/Liturgy1.htm Nieuw Liedfonds Amsterdam www.nieuwliedfonds.nl

Uitgeverijen Gooi & Sticht Postbus 5018, 8260 GA Kampen

23

tel. 038 -33 92 555 www.kok.nl Stichting ‘Midden Onder U...’ Postbus 1235, 6201 BE Maastricht. tel. 043-3 648648 www.middenonderu.nl ‘Midden onder U...’ is een stichting die teksten uitgeeft voor een aansprekende, eigentijdse liturgie. In verstaanbare taal, die op een natuurlijke wijze geloof en leven verbindt, wil ‘Midden Onder U...’ pastores en vrijwillig(st)ers van dienst zijn bij hun liturgisch werk. Werkgroep voor Liturgie Heeswijk / Uitgeverij Abdij van Berne Postbus 60, 5473 ZH Heeswijk tel. 0413-299293 fax. 0413-299288 www.wlh.nl / www.uitgeverijberne.nl Het werk van de Werkgroep voor Liturgie Heeswijk is nauw verbonden met de Abdij van Berne en de norbertijnse spiritualiteit die zoekt naar goede en eigentijdse liturgie, dichtbij het leven van mensen, liturgie die raakt, waarbij mensen zich betrokken voelen. De Werkgroep tracht dit te bereiken door het verzorgen van liturgische en liturgisch-catechetische uitgaven en door het aanbieden van vorming.

Overige websites www.katholieknederland.nl, www.katholieknederland.nl/lit_kalender, www.isidorusweb.nl www.rorate.com, www.willibrordbijbel.nl www.pkn.nl, www.wereldgebedsdag.nl theologie.startpagina.nl gebed.startpagina.nl www.kinderdienst.nl

Alle genoemde boeken zijn – voor zover nog leverbaar – verkrijgbaar bij Boekhandel Berne te Heeswijk. Zie www.berneboek.com tel. 0413 – 291394 [email protected]

24