CONVOCAAT
2010,
LIMBURGS GESCHIED– EN OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP De Aldenborgh LGOG kring Weert J.H.B. Kremers Driesveldlaan 65 6001 KD WEERT 0495 45 05 15
[email protected]
Lezing : Jan van der Croon, Weertenaar en Wereldburger door drs. Emile Haanen Wanneer:
Maandag 15 november 2010 om 20.00 uur
Locatie:
Sociëteit Amicitia, Jan van der Croon zaal, Markt 9 (ingang Meikoel 2) te Weert.
Weert, 2 november 2010 Aan de dames en heren van de Aldenborgh, Al enkele keren hebben we gebruik gemaakt van de Jan van der Croonzaal van Sociëteit Amicitia. Eveneens dit jaar is in Wenen het archiefonderzoek naar documenten van of over Jan van der Croon succesvol afgerond. Reden te meer de huidige stand van zaken weer eens voor het voetlicht te brengen. Daarom organiseren we op maandag 15 november om 20.00 uur de lezing:
"JAN VAN DER CROON, WEERTENAAR EN WERELDBURGER” door drs. Emile Haanen uit Swartbroek In deze lezing met power-pointpresentatie waarin de nieuwste gegevens zijn verwerkt komen de volgende zaken aan de orde: de militaire loopbaan van Jan van der Croon de verwarring met de tijdgenoot Jan van Weert de verheffing van Jan van der Croon in de adelstand zijn bezittingen in Tsjechië. Uiteraard zal er uitgebreid worden stilgestaan zijn afkomst en schenkingen aan zijn geboortestad.
1/5
Jan van der Croon is rond 1600 in Weert geboren, sterft te Praag op 6 november 1665 en is begraven in de Praagse Sint-Thomaskerk. Hij begint zijn militaire carrière in 1624, als hij bij de belegering van Breda in dienst treedt van de Spaanse generaal Ambrosio Spinola. Daarna vertrekt de jonge Van der Croon als pikenier onder generalissimo Wallenstein naar Hongarije. In 1630 is Van der Croon betrokken bij de verovering van Mantua. Tien jaar later wordt hij kolonel en eigenaar van een regiment dragonders. Hij neemt deel aan een aantal veldslagen, met name die van Lützen (1632), Nördlingen (1634) en Breitenfeld (1642). Hij trekt zicht uit actieve veldslagen terug na verwondingen, die hij in 1644 opliep. Vervolgens gaat Van der Croon zich toeleggen op de verbetering van de Boheemse verdedigingswerken. Hij wordt vervolgens benoemd tot militair commandant van Pilsen, Eger (Cheb) en tot slot Praag. Verder wordt hij in 1650 in de adel verheven. Enkele maanden voor zijn dood bereikt hij zijn hoogste rang en wordt veldmaarschalkluitenant, vergelijkbaar met de huidige rang van generaal-majoor.
De spreker, drs. E.P.H.P.T. Haanen (Weert 1947), afgestudeerd in de doctrinegeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna was hij werkzaam in het hoger beroepsonderwijs en thans werkzaam in het vastgoedmanagement en verbonden aan de Stichting Historisch Onderzoek Weert. (www.showeert.nl). Tevens is hij redacteur van ‘De Maasgouw’. Hij heeft talloze wetenschappelijke publicaties m.b.t. de geschiedenis van Weert en omgeving op zijn naam staan. Wij hopen u allen op maandag 15 november om 20.00 uur te mogen begroeten in de Jan van de Croonzaal van Sociëteit Amicitia aan Markt 9 (ingang Meikoel 2). Zoals gebruikelijk is de lezing ook voor belangstellende niet-leden gratis toegankelijk. xxxxxx
2/5
Graag maken wij u ook attent op de Van Gelderlezing op 18 november in het Geldmuseum in Utrecht: Met klinkende munt betaald Muntcirculatie in de beide Limburgen 1770-1839 In de Van Gelderlezing zal ons Aldenborgh-lid, dr. Joost Welten (freelance historicus) de eerste resultaten bekendmaken van een nieuw onderzoek naar geld. Met dit onderzoek wil hij de kloof dichten tussen numismatiek en sociaal-economische geschiedenis. Het biedt antwoorden op vragen die tot nu toe niet aan bod zijn gekomen bij de behandeling van de geschiedenis van het geld. Dit nieuwe onderzoek biedt zicht op de feitelijke muntcirculatie een lang gekoesterde wens van de numismatiek. Bovendien komen mensen in beeld, van wie we tot nu toe heel weinig weten. En dat terwijl zij meer dan de helft van de beroepsbevolking uitmaakten: arbeiders, knechten en dienstmeiden. We ontdekken letterlijk hoeveel geld zij in hun zak hadden en hoeveel geld zij spaarden. Ten slotte mondt deze studie ook uit in een cultuurgeschiedenis van het geld. Wat betekende geld in het leven van mensen? Hoe gingen mensen met geld om? Hoe functioneerde geld in de vroegmoderne samenleving? Numismaten blijven het antwoord op deze vraag schuldig omdat ze zich voornamelijk richten op de productie van munten en niet op het gebruik ervan. Historici hebben vooral aandacht voor het grote geld van bankiers en groothandelaren die hun transacties bij voorkeur verrichtten via wisselbrieven en girale vormen van betaling. Het dagelijkse betalingsverkeer van meer dan 99% van de bevolking blijft op deze manier buiten ons blikveld. Doet het er dan toe hoe mensen elkaar met klinkende munt betaalden? Is geld geen neutraal medium dat vanzelf rolt? Welnu, de monetaire praktijk was altijd lastig, ook in de Nederlanden in de decennia rond 1800. Banken stonden alleen ten dienste van de groothandel en de overheid zag het niet als haar taak om dagelijkse betalingen te faciliteren. Het sprak dan ook helemaal niet vanzelf dat er voldoende muntgeld voorhanden was. Een tekort aan pasmunt had nogal wat consequenties. Het was niet alleen lastig voor de middenstand, maar het bemoeilijkte ook een verzakelijking van de arbeidsrelaties. Bij gebrek aan klein zilvergeld kon een werkgever beter een inwonende knecht aannemen dan arbeiders die hij per dag of week moest betalen. Is het mogelijk om een geschiedenis van het dagelijkse geldgebruik te schrijven? De moeilijkheid is vaak een geringe beschikbaarheid van relevante documenten. In de beide Limburgen vloeien de bronnen echter rijkelijk omdat deze regio in staatkundig opzicht versnipperd was. Geld uit de Oostenrijkse Nederlanden, het prinsbisdom Luik, de Hollandse Republiek, Frankrijk en allerlei Duitse staten werd hier in de achttiende eeuw door elkaar gebruikt. In de negentiende eeuw volgden pogingen tot unificatie van de geldcirculatie door achtereenvolgens Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk van Willem I en België – maar in de praktijk vergrootten zij de verscheidenheid aan geld verder.
3/5
Deze monetaire chaos noopte menigeen om exact vast te leggen, met welke munten hij een transactie verrichte. De Van Gelderlezing vindt plaats op donderdag 18 november 2010 vanaf circa 19.15 uur in het Geldmuseum, Leidseweg 90 in Utrecht. De toegang tot de Van Gelderlezing is vrij. De publikatie van deze van Gelderlezing is op de avond zelf verkrijgbaar. De publikaties van de reeds gehouden van-gelderlezingen zijn verkrijgbaar voor de prijs van € 8,- in de museumwinkel, of te bestellen via
[email protected] xxxxxx Graag attenderen wij u ook nog op de Regiodag Archeologie in Weert Op zaterdag 27 november 2010 is er een Regiodag Archeologie in de zaal van Wijkgebouw Keenterhart, St. Jozefkerkplein 3, 6006 ZH te Weert. Organisatie: Archeologische Vereniging Limburg (AVL)/LGOG en de Stichting Streekarcheologie Peel, Maas & Kempen (PMK). De toegang is gratis. Iedereen is welkom. In verband met het aantal plaatsen dient men zich vooraf aan te melden bij J.P. de Warrimont: tel. 043-3645461(buiten werktijd) of
[email protected] Het programma ziet er als volgt uit: 10.00 - 10.10 uur. Ontvangst door Cor Emans (Voorzitter PMK). 10.10 - 10.45 uur. Fokko Kortlang-ArchAeO over: Gemeentelijk archeologiebeleid Weert & Nederweert. 10.45 - 11.20 uur. Xavier van Dijk-RAAP over: Mesolithische vindplaats Weert-Wildenberg. 11.20 - 11.50 uur. Pauze met koffie en vlaai. 11.50 - 12.25 uur. Henk Hiddink- VU Amsterdam over: Vijftien jaar onderzoek in de microregio Weert-Nederweert - een balans. 12.25 - 13.00 uur. J. de Winter-BAAC over: De opgraving Helden-Schrames - van Neolithicum tot de Middeleeuwen. xxxxxx Zoals u ziet zijn er weer activiteiten voor een ieder in overvloed. Denkt u ook nog om zich op te geven voor de dag-excursie naar Mechelen. Doe dit tijdig, het voorkomt teleurstellingen. Met vriendelijke groet,
Peter Korten Voorzitter
Hub Kremers Secretaris
Komende activiteiten 15 november : Het project "Jan van der Croon" door drs. E. Haanen
4/5
18 november : Van Gelderlezing : Met klinkende munt betaald. Muntcirculatie in de beide Limburgen 1770-1839 door dr. J. Welten (in het Geldmuseum te Utrecht) 20 november : dag-excursie Mechelen 27 november : Regiodag Archeologie in Weert 7 december :
lezing over en rondleiding in het Bisschoppelijk College aan de Nelissenhofweg.
13 december : archeologische lezing over Proefsleuvenonderzoek in Nederweert door Mara Wesdorp en Karel-Jan Kerckhaert.
5/5
