Jaarverslag en Jaarrekening 2012
Cheque van € 2.250.000 van de Postcode Loterij voor De Natuur en Milieufederaties Ruim negentig goede doelen schitterden op het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode Loterij. In Het Concertgebouw in Amsterdam maakte de grootste goededoelenloterij van Neder- land bekend dat zij dankzij haar 2,4 miljoen deelnemers dit jaar een recordbedrag van 291 mil- joen euro kan schenken aan de goede doelen. De helft van ieder lot doneert de Postcode Loterij aan goede doelen op het gebied van mens en natuur. De Natuur en Milieufederaties ontvingen een cheque van € 2.250.000. De Natuur en Milieufederaties heb- ben in 2012 dankzij de deelne- mers van de Nationale Postcode Loterij onder meer de projecten HIER Opgewekt, Nieuwe Binding, Nacht van de Nacht en Big Jump kunnen realiseren.
Joris Hogenboom (rechts) en Hans van der Werf van De Natuur en Milieufederaties ontvangen de cheque van
€ VJUIBOEFOWBO+VEJUI-JOHFNBO )PPGE"GEFMJOH(PFEF%PFMFO 'PUP3PZ#FVTLFS'PUPHSBmF
2
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4.
13 15
BIJLAGE 1 Overzicht van de in 2012 uitgevoerde projecten BIJLAGE 2 Verantwoordingsverklaring van het bestuur van Stichting De Natuur en Milieufederaties BIJLAGE 3 Leden Bestuur en Raad van Toezicht BIJLAGE 4 Nevenfuncties Bestuur van Stichting De Natuur Milieufederaties in 2012
17 17 23 23 27 27 31 31
Deel II: Jaarrekening 1 Jaarrekening 1.1 Balans per 31 december 2012 1.2 Staat van baten en lasten over 2012 1.3 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 1.4 Toelichting op de balans per 31 december 2012 1.5 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012 4QFDJmDBUJFFOWFSEFMJOHLPTUFOOBBSCFTUFNNJOH 2 Overige gegevens 2.1 Vaststelling en goedkeuring 2.2 Statutaire bepaling resultaatbestemming 2.3 Resultaatbestemming 2.4 Gebeurtenissen na balansdatum 2.5 Controleverklaring 2.6 Toelichting verschillen realisatie 2012 versus begroting 2012 2.7 Ondertekening van de jaarrekening 3 Bijlagen 3.1 Begroting 2013 3.2 Afrekening subsidies 3.3 Overzicht betalingen aan milieufederaties per begrotingspost 3.4 Verklarende woordenlijst
33 35 36 37 39 45 51 52 52 52 52 52 52 56 57 58 59 60 62
Algemene informatie over de organisatie De activiteiten van de Stichting in 2012 %FmOBODJ¿MFQPTJUJFWBOEF4UJDIUJOH Verantwoordingsverklaring
Voorpaginafoto: Negen Natuur en Milieufederaties organiseerden
5 6
Jaarverslag
een Big Jump. De foto toont de Big Jump bij Lemmer.
en Jaarrekening 2012
3
De Natuur en Milieufederaties versterken hun relatie met (groepen) burgers.
4
4
1. A lgemene informatie over de organisatie 1.1 %PFMFOFOQSPmFMWBO4UJDIUJOH%F/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFT Stichting De Natuur en Milieufederaties is de rechtspersoon waarbinnen de 12 provinciale natuur- en milieufederaties hun samenwerking hebben verankerd. De Stichting heeft een tweeledig doel, vastgelegd in de statuten: 1. Stimuleren en ondersteunen van samenwerking opdat het werk van de afzonderlijke Milieufederaties in de provincie wordt versterkt )FUWFSLSJKHFOFOCFIFSFOWBOHFMEFOPNEBBSNFFEFBDUJWJUFJUFOWBOEFQSPWJODJBMF.JMJFVGFEFSBUJFTmOBODJFFMUFPOEFSTUFVOFO %F4UJDIUJOHJTBMEVTFFOPOEFSTUFVOFOEFGBDJMJUFJU CFEPFMEPNIFUXFSLWBOEFBG[POEFSMJKLFGFEFSBUJFTUFWFSTUFSLFO%F4UJDIUJOHQSPmMFFSU[JDIEBOPPL niet op het landelijk toneel als “dertiende merk” en heeft geen eigenstandige natuur- en milieudoelen anders dan die welke zijn afgeleid van de doelen van de afzonderlijke Milieufederaties. 1.2 Vertaling van de doelstelling in visie, beleid en strategie Gezien de doelstelling van de Stichting is het stichtingbeleid gericht op het effectief samenwerken en op het verwerven en beheren van gezamenlijke in- komsten. Het beleid is neergelegd in een Meerjarenbeleidsplan, dat jaarlijks wordt vertaald in een jaarwerkplan. In het Meerjarenbeleidsplan (2009 - 2012) staat de visie als volgt beschreven:
i%PPSTBNFOXFSLJOHLVOOFOXF[PXFMTUSBUFHJTDIBMTmOBODJFFMFOCFESJKGTNBUJHBBOLSBDIUXJOOFO%BUTBNFOXFSLJOHTUSBUFHJTDIFNFFSXBBSEF heeft, is evident bij de aanpak van grensoverschrijdende items en daar waar het landelijk speelveld van invloed is. Maar ook bij kwesties die PQ[JDISFHJPOBBMWBOBBSE[JKO NBBS[JDIPWFSBMWPPSEPFO MPPOUTBNFOXFSLJOHEPPSEBUXFFGmDJ¿OUFSFOFGGFDUJFWFSLVOOFOXFSLFOFONFFS (landelijke) media-aandacht kunnen genereren. Financieel winnen we aan kracht omdat we met samenwerkingsprojecten ook landelijke en Europese bronnen kunnen aanboren en elkaar kunnen steunen in het veilig stellen van provinciale subsidies. Bedrijfsmatig kunnen we veel van elkaar leren en door samenwerking op het terrein van P&O valt schaalvoordeel te behalen. De conclusie is helder: investeren in de samenwerking is lonend voor de afzonderlijke federaties.”
Het beleid van de Stichting zoals omschreven in het meerjarenbeleidsplan is vertaald in een aantal activiteiten die allen bijdragen aan de doelstellingen: P(F[BNFOMJKLFTUSBUFHJFCFQBMJOHPQTQFDJmFLFLXFTUJFT o Daadwerkelijke structurele samenwerking binnen drie thema’s o Kennisuitwisseling, afstemming en incidentele samenwerking P7FSTUFSLJOHmOBODJ¿MFCBTJT o Kwaliteitsverbetering
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
5
1.3 #FTUVVSTTUSVDUVVSWBOEF4UJDIUJOH Het bestuur van de Stichting wordt gevormd door de 12 directeuren van de natuur- en milieufederaties. Het DB bestaat uit een team van vier directeuren. Voor de toezichthoudende functie is een Raad van Toezicht gevormd bestaande uit vertegenwoordigers van alle 12 natuur- en milieufederaties. Dit zijn bij voorkeur bestuursleden van de federaties, maar het is ook mogelijk dat er personen buiten de federatie worden afgevaardigd. Zij moeten uiteraard wel voldoen aan de statutaire voorwaarden en de eisen van het CBF-keur. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de algemene gang van zaken binnen de stichting en de daarmee verbonden organisatie. Tot de bevoegdheden behoren het goedkeuren van de begroting, het jaarwerkplan, de jaarrekening en het jaarverslag, alsmede de meerjarenbeleidsplannen- en begrotingen. De 3BBEWBO5PF[JDIUMBBUEFCFMFJETWPSNJOHFOCFMFJETVJUWPFSJOH XBBSPOEFSIFUmOBODJFFMCFIFFS PWFSBBOIFU#FTUVVS Het Bestuur stelt jaarlijks de begroting, de werkbegroting, het jaarwerkplan, het jaarverslag en de jaarrekening vast, alsmede eens in de drie jaar een meerjarenbeleidsplan en meerjarenbegroting. Daarnaast staat regelmatig de voortgang van de programma’s op de agenda en worden er strategische kwesties bediscussieerd. De voorbereiding en uitvoering van het beleid wordt ondersteund door een klein facilitair bureau bestaande uit een secretaris (0,8 fte, dagelijkse leiding), een administrateur (0,4), een communicatiemedewerker (0,3) en een secretaresse (0,4).
2. D e activiteiten van de Stichting in 2012 De afgelopen jaren is het politieke en economische klimaat sterk veranderd. De consequentie is dat de natuur en milieubeweging zoals die zich de komen- de jaren ontwikkelt een andere moet zijn dan die wij kenden. Het beleid voor de komende jaren is gericht op: - een bedrijfscultuur waar gedacht en gewerkt wordt “van buiten naar binnen” JOWFTUFSFOJOOJFVXFQBSUOFSTDIBQQFO PPLJWNIFUBBOCPSFOWBOBOEFSFmOBODJFSJOHTCSPOOFO WFSTUFWJHFOWBOPO[FVOJFLFQPTJUJFBMTQSPWJODJBMFOBUVVSFONJMJFVPSHBOJTBUJFTJOIFUMBOEFMJKLOFUXFSLNFUFFOIFMEFSQSPmFM In 2012 is daar op de volgende manier aan gewerkt: 2.1 Beleidsmatige activiteiten Vernieuwing werkwijze en acquisitie De medewerker acquisitie cq relatienetwerker die in 2011 is aangetrokken, heeft samen met acquisitie teams, gerekruteerd uit ons samenwerkingsverband, kansrijke “product-marktcombinaties” verder uitgewerkt en ontwikkeld. Dat is gebeurd op 4 werkvelden te weten: o Klimaatadaptatie in waterrijke gebieden en/of stedelijke gebieden, ook in het kader van het landelijke Deltaprogramma waar wij bij betrokken zijn; o Lokale initiatieven groene energie, naast onze overeenkomst met Qurrent in het kader van Hier Opgewekt (zie programma Klimaat & Energie); o Voedsel; o MKB, gekoppeld aan de Green Deal waar wij mede-ondertekenaars van zijn. Er is door deze medewerker een acquisitietraining ontwikkeld, uitgaande van het “van buiten naar binnen denken” en gericht op het zoeken van nieuwe partners. Na een eerste training in 2011 voor de drie Noordelijke Natuur en Milieufederaties, zijn in 2012 drie trainingen verzorgd voor nog zeven andere
6
/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFT*OIFUOBKBBSJTIFUXFSLWBOEFNFEFXFSLFSBDRVJTJUJFHF¿WBMVFFSE%FCFMBOHSJKLTUFDPODMVTJFTFOBBOCFWFMJOHFOXBSFO o Voor een effectief landelijk traject zijn ‘netwerkers’ op landelijk gebied nodig op het niveau van bestuur en/of directie. Het is dus van belang dat EFFYUFSOFOFUXFSLFSNFUFFOCBHBHFBBOJEFF¿OFOLFOOJTWBOEFDBQBDJUFJUFOWBOIFUOFUXFSLPQQBEHBBU P7PPSFFOHPFEFQSFTFOUBUJFWBOEF/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFTJTMBOEFMJKLFQSPmMFSJOHWJBHF[BNFOMJKLFQSPWJODJBMFBDUJFTBMT#JH+VNQFO/BDIU van de Nacht, evenals inzetten op sociale media en gebruik van de vele bestaande websites belangrijk. o Wanneer landelijke ondersteuning voor de Natuur en Milieufederaties voeling houdt met de organisaties in het netwerk door ze daadwerkelijk te bezoeken ontwikkelt de ondersteuner zich tot een ‘linking pin’ tussen de verschillende delen van het netwerk. o Om duidelijk te kunnen maken aan externe partijen wat de Natuur en Milieufederaties te bieden hebben zou het goed zijn om effecten in termen van bereik en invloed in kwantitatieve rapportages beschikbaar te hebben. In oktober is een inspiratiedag georganiseerd waaraan alle directeuren hebben deelgenomen. Er werden inspirerende voorbeelden van vernieuwende en TVDDFTWPMMFBDRVJTJUJFHFQSFTFOUFFSEPNWBOFMLBBSUFMFSFO%FEBHIFFGUOBBTUWFFMJOTQJSBUJFDPODSFUFJEFF¿OPQHFMFWFSEWPPSWFSEFSFQSPKFDUPOUXJLLFMJOH FOBDRVJTJUJF*OEF[PNFSEBBSWPPSXBTFSBMOFUXFSLCSFFEFFOPQSPFQHFEBBOPNJEFF¿OUFMFWFSFOWPPSIFU%SPPNGPOETFOEF&YUSB5SFLLJOH;PXFM EF[FPQSPFQBMTEFJOTQJSBUJFEBHIFCCFOFFOBBOUBMLBOTSJKLFJEFF¿OPQHFMFWFSE%F[F[JKOJOIFU"MHFNFFO#FTUVVSCFTQSPLFOFOWBODPNNFOUBBSFO prioriteit voorzien. Komend jaar wordt een aantal verder ontwikkeld met als prioriteit een voorstel voor het Droomfonds en Extra Trekking, in te dienen in 2013. 1SPmMFSJOHFOFYUFSOFDPNNVOJDBUJF &FOBEFRVBUFQSFTFOUBUJFNFUFFOIFMEFSFOPOEFSTDIFJEFOEQSPmFMJTCFMBOHSJKLFSEBOPPJU&SJTFSFFOLPSUFFOIFMEFSFQSPmFMCFTDISJKWJOHHFNBBLU waarin onze uniciteit als landelijk netwerk van provinciale organisaties met een sterke band met burgers wordt neergezet. Dit is beschikbaar in een mooi WPSNHFHFWFOQSFTFOUBUJFEPDVNFOUEBUPNLBOXPSEFOHFCSVJLUCJKEFHFTQSFLLFONFUQPUFOUJ¿MFQBSUOFST"MTPQWPMHFSWBOEF4VDDFTTFOLSBOUJTFFO magazine verschenen met de naam “Spring!”. Ook heeft de gezamenlijk website een facelift ondergaan (zie www.natuurenmilieufederaties.nl).Tenslotte dient vermeld dat mét de naamsverandering van MZH en GNMF er eind 2012 7 federaties zijn met “Natuur” in hun naam waarvan 5 met dezelfde huisstijl. Positie op het landelijk toneel In ons jaarwerkplan 2012 staat: “Onze boodschap naar onze collega-organisaties blijft ook in 2012: We moeten landelijk en provinciaal de overlap be- strijden: steviger samenwerken, zowel landelijk als in de Provincie: wie is waar goed in, strategische keuzen maken, taken verdelen.” Er zijn gesprekken gevoerd met Natuur en Milieu, Ntuurmonumenten, IVN en Urgenda over samenwerking. Dat heeft geresulteerd in werkafspraken omtrent afstemming en waar nuttig samen optrekken. Wat betreft de Haagse Lobby maken we als samenwerkingsverband deel uit van de G11 en vervullen op een aantal kwesties de voortrekkersrol. Voor concrete voorbeelden: zie hieronder bij paragraaf 2.2. waar de activiteiten binnen de programma’s worden beschreven. %F(JTJOHF¿WBMVFFSE%JUQMBUGPSN[JUJOFFOWFSBOEFSJOHTQSPDFTWBOVJUTMVJUFOEGBDJMJUFSFO VWSBBHUXJKESBBJFO UPUNFFSTUVSFOPQFGGFDUJWJUFJU d.m.v. organiseren overleg en afstemming. Uit de evaluatie is de conclusie getrokken dat de effectiviteit vergroot moet worden door intensivering van de samenwerking op een kleiner aantal dossiers, met verantwoordelijke trekkers. Men wil meer inzetten op eendracht. G11 wordt hét platform voor overleg van de groene organisaties.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
7
Relatie met de Nationale Postcode Loterij %F4UJDIUJOHJTTJOETCFOFmDJ¿OUWBOEF/BUJPOBMF1PTUDPEF-PUFSJK*OJTPO[FSFMBUJFNFUEFMPUFSJKHF¿WBMVFFSENFUBMTSFTVMUBBUEBUEFPWFSFFO- komst is verlengd tot 2016. Zoals elk jaar is ook voor 2012 een plan gemaakt hoe de Natuur en Milieufederaties de relatie met de Postcode Loterij onder- houden en onder de aandacht brengen van het publiek en van onze interne organisaties. De Natuur en Milieufederaties hebben op verschillende manieren aandacht gegeven aan de Nationale Postcode Loterij: o In januari 2012 is een advertentie over de CO2 ambitie verschenen in AD en FD. o In samenwerking met de Nationale Postcode Loterij is de foto van de overhandiging van de cheque tijdens het Goed Geld Gala 2012 op canvas gezet. Deze chequefoto hangt in de kantoorgebouwen van de 12 Natuur en Milieufederaties op een plek waar personeel en publiek regelmatig komen. o Op de organisatiewebsites en de projectwebsites staat het logo van de Nationale Postcode Loterij op de homepage met een link naar een pagina met informatie over de loterij (tussenpagina). Op de tussenpagina staat een link naar de site van de loterij. Op de homepage is ook nieuws gebracht over de loterij zoals de bijdrage die De Natuur en Milieufederaties op het Goed Geld Gala ontvingen, gehonoreerde extra projecten en de Bedankadvertentie. In de loop van het jaar is de tussenpagina ververst met bijvoorbeeld nieuws over de Green Challenge en succesvolle projecten die dankzij de loterij gerealiseerd worden. o In de digitale nieuwsbrieven van de 12 Natuur en Milieufederaties is het logo van de Nationale Postcode Loterij verschenen met een link naar de tussenpagina op www.natuurenmilieufederaties.nl. Ook in onze nieuwsbrieven en andere gedrukte media is de bijdrage vermeld die De Natuur en Milieufederaties op het Goed Geld Gala hebben gekregen. o In de jaarverslagen wordt de Nationale Postcode Loterij als partner genoemd, het logo van de loterij geplaatst en de foto van de cheque- uitreiking met onderschrift of de bedankadvertentie. Dit gebeurt in goed overleg met de loterij. Kwaliteitsverbetering *OIFU"#WBO.BBSUJTPGmDJFFMHFTUBSUNFUEFJOWPFSJOHWBOFFO$PTUVNFS3FMBUJPO.BOBHFNFOUTZTUFFNCJK[FT/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFT%JUPNEF kwaliteit van het beheer van relaties, donateurs, leden, belangstellenden en aangesloten organisaties te verbeteren. De eerder genoemde acquisitietrainin- gen hebben bijgedragen aan de strategische en communicatieve kwaliteiten van medewerkers van Natuur en Milieufederaties. Vernieuwing samenwerking: nieuw meerjarenbeleidsplan *OIFUOBKBBSWBOIFCCFOXFEFTBNFOXFSLJOHFOEFXFSLXJK[FHF¿WBMVFFSE%FSFTVMUBUFO[JKOOFFSHFMFHEJOIFUOJFVXFNFFSKBSFOCFMFJETQMBOEBU in 2013 van kracht wordt. Kern: onze kracht ligt in de provincie, we gaan door op ingeslagen weg “van buiten naar binnen”, met meer ondernemerschap en EBBSCJKNFFSHFCSVJLNBLFOWBOFMLBBSTLFOOJTFOJEFF¿O%FPSHBOJTBUJFTUSVDUVVSXPSEUWBOBGMJDIUBBOHFQBTU%FTBNFOXFSLJOHDPODFOUSFFSU[JDI op drie werkvelden: Ruimte & Natuur; Energie & Bedrijven; Binding met Burgers. Deze werkvelden worden aangestuurd door kopteams van drie directeu- ren met verregaand mandaat. Ook het DB, bestaande uit 4 directeuren, krijgt meer mandaat. Zo brengen we meer focus aan, kunnen we slagvaardiger opereren en komt er meer ruimte op de agenda’s voor strategische kwesties, uitwisseling, leren van elkaar om zo elkaar te inspireren. 2.2 "DUJWJUFJUFOCJOOFOEFQSPHSBNNBT Een overzicht van de projecten die in 2012 werden uitgevoerd is opgenomen als bijlage 1. De Natuur en Milieufederatie hebben in 2012 thematisch samengewerkt in de programma’s Natuurkwaliteit, Ruimte, Klimaat en Energie en Nieuwe binding met burgers. Per thema volgt een kort verslag.
8
Platform Natuurkwaliteit Binnen Natuurkwaliteit is één meerjarig samenwerkingsproject uitgevoerd: Avé N@tura (tot 31 december 2012). Het Platform Kwaliteit van de Natuur heeft het afgelopen jaar 2 bijeenkomsten georganiseerd: één van het Platform Kwaliteit van de Natuur en één van het ammoniakoverleg. Daarnaast is er veel werk verzet in de vorm van acties, brieven, notities en afstemming en gezamenlijke lobby met de andere (landelijke) natuurorganisaties. PAS en Natura 2000 Op 17 januari is er, met mede-ondertekening van de NMFs, een brief over de PAS en Natura 2000 gestuurd naar de vaste Kamercommissie van ELI door een brede groep landelijke organisaties onder aanvoering van Natuurmonumenten. Daarnaast hebben de BMF en SML samen ook een brief gestuurd naar deze zelfde commissie over de toekomst van de intensieve veehouderij. Verder heeft ons samenwerkingverband inbreng geleverd aan de notitie van de sa- menwerkende natuurorganisaties voor het Wetgevend Overleg in de 2e Kamer op 4 juli 2012 over de voortgang van de aanwijzingsbesluiten van de Natura 2000 gebieden. Hart voor Natuur In februari 2012 is de Groene Valentijnsactie georganiseerd door Natuur en Milieu Overijssel. Op 14 februari zijn 3.000 valentijnskaarten aangeboden aan premier Rutte. Ons verzoek om steun voor de actie aan de leden van de coalitie Hart voor Natuur heeft tot vele duizenden extra Valentijnskaarten geleid, m.n. van de dierenwelzijnsorganisaties. De samenwerkende groene organisaties in Nederland (de Hart voor Natuur coalitie telt zo’n 40 organisaties) zijn in 2012 regelmatig bijeengekomen in Utrecht om een strategie uit te stippelen rondom de nieuwe Natuurwet van staatssecretaris Henk Bleker en om zelf een eigen initiatiefwet te schrijven. De Natuur en Milieufederaties hebben daar actief aan bijgedragen. Onder leiding van Natuurmonumenten is een nieuw wetsvoorstel geschreven en aangebo- den aan leden van de Tweede Kamer. De secretaris van het Platform Natuurkwaliteit heeft begin 2012 doorlopend geïnventariseerd en gerapporteerd hoe de verschillende provincies dachten over het natuurakkoord tussen Rijk en IPO. De Natuur en Milieufederaties hebben het 10- punten plan van Hart voor Natuur mede-ondertekend. Deze punten zijn in mei naar alle landelijke politieke partijen gestuurd als input voor hun verkiezingsprogramma’s. Water De landelijke acquisitie medewerker heeft samen met de watercoördinator twee concepten op het gebied van klimaatadaptatie uitgewerkt. Deze concep- ten vormen mede de basis voor acquisitie. Ook in de zomer van 2012 hebben 9 Natuur en Milieufederaties een Big Jump georganiseerd. Nieuw is dat de Unie van Waterschappen dit jaar een bij- drage leverde. &FO[FTUBM/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFTIFFGUFJOEJOGPSNBUJFCJKFFOLPNTUFOPWFSEF,BEFS3JDIUMJKO8BUFSHFPSHBOJTFFSE%F[FCJKFFOLPNTUFO[JKOHFm- nancierd door het ministerie van I & M en zijn geacquireerd door de watercoördinator en de portefeuillehouder Water in samenwerking met de landelijke acquisitiemedewerker. Tenslotte In 2012 is een halfjaarlijks landbouwoverleg opgestart met de portefeuillehouder Natuur, de Gelderse NMF, Natuur & Milieu, Greenpeace en Milieudefen- sie. De Natuur en Milieufederaties hebben zich als agendalid aangemeld bij de coalitie die zich met het GLB (Gemeenschappelijk Landbouw Beleid) bezig houdt en rapporteert naar de verschillende milieufederaties.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
9
De Natuur en Milieufederaties vinden dat windenergielocaties door regionale allianties gerealiseerd moeten worden.
10
Programma Ruimte Binnen dit Programma werd één meerjarig project uitgevoerd en afgerond: Gedragen door de wind (zie bijlage 1). In 2012 is binnen het Programma Ruimte veel gedaan aan uitwisseling rond ‘gebiedsontwikkeling nieuwe stijl’. Zo was er een discussiebijeenkomst met externe deskundigen genaamd ‘Nieuwe rollen in de R.O. – over voorkantsturing, gebiedsontwikkeling en uitnodigingsplanologie’. Conclusie was dat de Natuur en Milieufederaties al lang bezig zijn met de nieuwe manier van werken – vooraf aan tafel en partijen bij elkaar brengen – en dat we dat meer over het voetlicht moeten brengen. In plaats van geld kunnen duurzaamheid en ‘plannen maken van onderaf’ nu meer leidend worden. Hier liggen kansen voor ons en het is zaak die nu te verzilveren. Via het Ministerie van I&M is het initiatief genomen hiervoor een gezamenlijk project op poten te zetten, maar nog zonder succes. Ook is het Programma Ruimte aan de slag gegaan met nieuwe verdienmodellen in de ruimtelijke ordening, en voor de Natuur en Milieufederaties in het bijzonder. Ook hier zien we diverse kansen. Er zijn tips voor de Natuur en Milieufederaties uitgekomen en vragen die nader onderzoek vergen. Het delen van successen verdient blijvend aandacht. In de tweede helft van 2012 stond het thema Wind op Land centraal. De Natuur en Milieufederaties hebben hierbij samengewerkt met zeven landelijke natuur- en milieuorganisaties. De Natuur en Milieufederaties hadden een coördinerende rol bij de gezamenlijke reactie op het Voornemen tot het opstellen van de Rijksstructuurvisie Wind op Land en het Plan MER. In onze reactie geven we onder andere aan dat het rijk een veel prominentere rol aan de regio’s en bewoners moet geven bij de ontwikkeling van windenergie. Daarnaast vinden we dat de structuurvisie van het rijk een duidelijk kader moet zijn voor alle windlocaties en niet alleen de grote. Onze standpunten hebben we in landelijke gremia verder toegelicht. Naast Wind op land, was de Omgevingswet een belangrijk thema in 2012. De Natuur en Milieufederaties denken mee met het rijk en andere organisaties over de invoering en inhoud van de wet, en over de gevolgen voor de praktijk. We hebben gereageerd op de Kabinetsnotitie Stelselwijziging Omgevingsrecht. In oktober was er een bijeenkomst met externe deskundigen over de Omgevingswet. Zowel Wind op Land als de Omgevingswet blijven ook in 2013 belang- rijke thema’s voor Ruimte. De projectontwikkeling op het gebied van klimaatadaptatie in de stad is verbreed naar ‘Duurzame oases’. Daarvoor is een project- schets uitgewerkt en die wordt besproken met landelijke partijen. Wellicht vormt dit de basis voor een aanvraag bij het Droomfonds van de Postcode Loterij. 0OEFSMJOHFVJUXJTTFMJOHFOBGTUFNNJOHWPOEFOQMBBUTJOUXFFQMFOBJSFCJKFFOLPNTUFOFOJOEJWFSTFLMFJOFSFHSPFQFOSPOETQFDJmFLFUIFNBT0QMBOEFMJKL niveau zijn diverse gesprekken gevoerd met ministeries en andere natuur- en milieuorganisaties. Daarnaast zijn er uitwisselingsbijeenkomsten en -gesprek- ken geweest met Rijkswaterstaat en IPO. Programma Klimaat en energie Prioriteiten Wat betreft de prioriteiten die in het werkplan 2012 zijn vastgelegd is in het afgelopen jaar met name ingezet op het project HIER Opgewekt (voorheen We (FOFSBUF
XBBSWPPSWJBIFU%SPPNGPOETWBOEF/BUJPOBMF1PTUDPEFMPUFSJKmOBODJFSJOHJTHFWPOEFO*OJTFFOBQBSUFQSPKFDUHSPFQNFUEFFMOFNFSTVJU alle provincies opgericht om de werkzaamheden binnen dit project vorm te geven. Dit heeft geresulteerd in een inventarisatie van bestaande initiatieven en de oprichting van een Servicepunt HIER Opgewekt in elke provincie van waaruit verschillende activiteiten ter ondersteuning van lokale duurzame energie initiatieven worden ondernomen. ‘Sterke binding met burgers’ speelt in dit project een belangrijke rol. In 2012 is een Groene Groei Deal met het Ministerie van EL&I gesloten met o.a. ook Stichting Natuur en Milieu, met daarin de afspraak om een Groene Groei Prijs te ontwikkelen voor bedrijven die excelleren in duurzaamheid en innovativiteit. In combinatie met gesprekken met VNO/NCW over mogelijke uitrol van het project “De CO2 ambitie” naar grotere MKB bedrijven heeft dit uiteindelijk geresulteerd in een eerste opzet voor een energy award. )FMBBTJTIFUWPPSBMTOPHCJKFFOJOJUJFFMWPPSTUFMHFCMFWFOFO[JKOFSOPHHFFOEFmOJUJFWFBGTQSBLFOHFNBBLU
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
11
De Natuur en Milieufederaties hebben zich met succes verzet tegen de uitbreiding van kernenergie in Nederland. Begin 2012 heeft het Zeeuwse energiebe- drijf Delta laten weten dat er voorlopig geen tweede kerncentrale zal worden gebouwd. Verder acties vanuit de Natuur en Milieufederaties zijn naar aanlei- ding van dit bericht opgeschort. Strategievorming en verdieping In de werkgroep vergadering van 5 juni 2012 is de aftrap gedaan om te komen tot een gezamenlijke visie op het gebied van biobased economy. Naar aanleiding van een startnotitie gemaakt door één van de milieufederaties is de stand van zaken in elke provincie besproken en is er voor gekozen om dit onderwerp in 2013 gezamenlijk verder uit te werken. Haagse Lobby In 2012 is de Haagse lobby op prioritaire thema`s die binnen het werkveld spelen, voortgezet i.s.m. de G11. Met name is ingezet op lobby rondom zaken die spelen op het gebied van lokale duurzame energie en energiecoöperaties, o.a. door deelname aan het SER-traject in het kader van ‘saldering’. Nieuwe partnerschappen en landelijke netwerk Zoals voorgenomen in het werkplan 2012 zijn de contacten met VNO/NCW aangehaald en zijn stappen gezet om te komen tot een gezamenlijk Energy Award project. Overige activiteiten Op 8 maart, 5 juni en 27 september hebben werkgroepvergaderingen plaatsgevonden ter uitwisseling van kennis en informatie. Programma Versterking Binding met Burgers Het programma ‘Sterke binding met burgers en achterban’ heeft als doel om de maatschappelijke positie van de Natuur en Milieufederaties op provinciaal niveau sterk te verbeteren. Onze inzet richt zich daarbij op het vergroten en verstevigen van de binding met burgers en achterban. In 2012 zijn daarbij de volgende resultaten behaald: Het aanbod aan activiteiten, diensten en producten van de Natuur en Milieufederaties waarmee zowel individuele burgers, als (nieuwe) groepen kunnen worden verbonden, is vergroot. Daarmee zijn landelijk ruim 6000 nieuwe relaties verbonden. Met name de toegenomen inzet van Social Mediaplatforms (Facebook, Twitter) heeft geleid tot veel nieuwe ‘vrienden’. Onder de provinciale panels van de Groene Peiler zijn in totaal 27 peilingen uitgezet, verdeeld over 9 provincies. Met name rondom het thema ‘lokale ener- gieopwekking’ zijn als vervolg op de peilingen verschillende activiteiten met panelleden georganiseerd. Door de gezamenlijke aanschaf en implementatie van eTapestry (CRM systeem met geïntegreerde communicatiemodules) door 9 van de 12 NMF’s (+ een landelijke ‘koepel’) is er in de breedte sprake van een duidelijke professionalisering van het relatiemanagement. Ervaringen die met het systeem worden opgedaan worden vastgelegd in stappenplannen en gedeeld middels een internetplatform. De campagne Nacht van de Nacht is in 2012 voor de achtste keer met succes uitgevoerd in samenwerking met Natuur en Milieu en vele betrokken lande- lijke, regionale en lokale organisaties. Een wervingsactie gekoppeld aan de campagne heeft in beperkte mate geleid tot het verbinden van nieuwe relaties aan de Natuur en Milieufederaties.
12
&JOEJTEFWBOPPSTQSPOH(FMEFSTDBNQBHOFA1MVLWBOEF1FUUFnFUOBUVVSQSJKTPQHFTDIBBMEOBBSFFOMBOEFMJKLFBDUJWJUFJU JOTBNFOXFSLJOHNFUIFUSBEJP- programma Vroege Vogels. De campagne blijkt succesvol en leidt ertoe dat vele lokale groene initiatieven zich ‘verbinden’ aan de Natuur en Milieufederaties. Na een grondige inhoudelijke- en procesmatige evaluatie van Milieuhulp.nl als digitale helpdesk is besloten dit project landelijk stop te zetten. Voor de toekomst wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn aan te sluiten bij een vergelijkbaar initiatief van de Rijksoverheid (Atlas Leefomgeving). Daarnaast heeft serviceverlening door de Natuur en Milieufederaties een impuls gekregen in het kader van het servicepunt Hier Opgewekt, waarbij lokale energie- initiatieven op verschillende manieren worden ondersteund. Twee landelijke bijeenkomsten hebben geleid tot kennisvergroting en -deling op het gebied van de strategische inzet van Social Media binnen het programma Binding en de mogelijkheden voor het versterken van ‘Friendraising’ door de Natuur en Milieufederaties.
%FGJOBODJ¿MFQPTJUJFWBOEF4UJDIUJOH 3.1 Staat van Baten en Lasten Het jaar 2012 wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 61.480,-. Dit is voor het merendeel het gevolg van een hogere bijdrage (+ € 54.000,-) aan de afzonderlijke milieufederaties waartoe in de loop van 2012 is besloten en daarmee voorzien. Verder zijn de uitgaven voor samenwerkingsprojecten hoger dan begroot. Dit is met name gerelateerd aan bevoorschotting van het tweejarige project Hier opgewekt. Deze hogere uitgaven zijn gedekt door projectinkomsten. De overige uitgaven zijn vrijwel conform de begroting. Aan de doelstelling werd in totaal € 3.191.790,- uitgegeven. Dat is 99,9 % van het totaal van de baten (in 2011 was dit 102,8 %). Hiervan is 3,4 % uitgegeven aan de organisatie van de samenwerking. Aan activiteiten van de samenwerkende milieufederaties is 7,2 % besteed en aan samenwerkingsprojecten 38,4 %. Aan activiteiten van de stedelijke milieucentra is 5,9 % uitgekeerd en aan de afzonderlijke milieufederaties 45,1 % als bijdrage aan hun eigen activiteiten. De inkomsten van Stichting De Natuur en Milieufederaties waren in 2012 voor 94 % afkomstig van de Nationale Postcode Loterij. 3.2 Balans en beleid t.a.v. reserves Het eigen vermogen is samengesteld uit een continuïteitsreserve, een bestemmingsreserve en overige reserves. De stichting streeft naar het aanhouden van een zo klein mogelijk eigen vermogen. Positieve resultaten worden in het daaropvolgende jaar bestemd, zodat het eigen vermogen zoveel mogelijk beperkt blijft tot een continuïteitsreserve om de continuïteit te waarborgen. De zorg voor continuïteit is te onderscheiden in: a) waarborgen dat de kosten van de organisatie voor minstens een half jaar gedragen kunnen worden b) opvangen van onvoorziene uitgaven c) opvangen van tegenvallers bij projecten (overschrijding van projectbegrotingen is uiteraard geen beleid).
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
13
Namens veertien natuur, milieu en dierenbeschermingsorganisaties overhandigden Godelieve Wijffels (twee- de van links), directeur Natuur en Milieu Overijssel, Leonie Vestings, directeur Alle wilde dieren de tent uit en Maartje Maas, communicatiemedewerker WSPA, drieduizend valentijnskaarten aan Nia Palli, chef protocol van minister president Mark Rutte. Uit het hele land hebben mensen gereageerd op onze oproep om Mark Rutte op Valentijnsdag 2012 te verrassen met groene valentijnskaarten. Het heeft ontroerende, liefdevolle en vaak ook humoristische kaarten opgeleverd. De initiatiefnemers vinden, samen met de kaartschrijvers, dat het natuurbeleid van Mark Rutte en zijn kabinet wel wat meer mag getuigen van liefde voor de natuur.
14
Het Algemeen Bestuur heeft op 13 december 2012 besloten dat de continuïteitsreserve minimaal € 300.000,- moet bedragen maar voorlopig te kiezen voor een behoedzaam scenario en voor 2013 een continuïteitsreserve van € 350.000,- aan te houden, waarvan € 80.000,- voor de continuïteit van de organisatie voor een half jaar, € 70.000,- voor onvoorziene uitgaven en € 200.000,- als risicoreserve voor projecten. De opbouw van de continuïteitsreserve is, in lijn met dit besluit, in 2012 aangepast(1). De continuïteitsreserve is in 2012 afgenomen van € 358.000,- naar € 350.000,-. Op de bestemmingsreserve uit 2011 voor kosten van de fondsenwerver projecten is in 2012 geen beroep gedaan. Deze is opgeheven. De overige reserves zijn in 2012 afgenomen van € 54.475,- tot € 8.995,-. Het vermogen is ondergebracht op een spaarrekening, waar geen vermogensri- sico’s aan verbonden zijn.
4. Verantwoordingsverklaring De bestuursleden en de leden van de Raad van Toezicht van Stichting De Natuur en Milieufederaties hebben allen in een verklaring (bijlage 12 van het reglement CBF) de volgende principes onderschreven: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden. In een verantwoordingverklaring van het Bestuur wordt beschreven hoe de Stichting invulling geeft aan deze principes. Deze verklaring is als bijlage 2 bij dit jaarverslag gevoegd.
1) De Continuïteitsreserve Samenwerking van € 208.000,- is in 2012 opgeheven, de Continuïteitsreserve organisatiekosten Stichting is teruggebracht van € 150.000,- naar € 80.000,-. Er is een Reserve voor onvoorziene uitgaven ingesteld van € 70.000,- en een Risicoreserve voor projecten ingesteld van € 200.000,-.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
15
16
BIJLAGE 1 0WFS[JDIUWBOEFJOVJUHFWPFSEFQSPKFDUFO
PROGRAMMA RUIMTE Gedragen door de wind, realisatie van windenergielocaties door regionale allianties Looptijd: Begroting: Deelnemers: Doel: Resultaten in 2012:
september 2010 tot september 2012 € 196.177,- milieufederaties Noord-Holland, Flevoland, Drenthe en Groningen, voor drie concentratiegebieden; Overijssel en Noord-Brabant voor twee combinatiegebieden In drie concentratiegebieden en twee combinatiegebieden realiseren van een maatschappelijke alliantie die de drijvende kracht is achter de ontwikkeling en realisatie van ambitieuze, gedeelde en gedragen regiovisies passend binnen de Rijksambitie Wind op land. De regiovisies zijn inhoudelijk innovatief doordat grootschalige windenergie bijdraagt aan investeringen in natuur en landschap in de regio en procesmatig innovatief omdat ze zijn opgesteld in nauwe dialoog met de bewoners in de gebieden en de ontwikkelende partijen. De ontwikkelende partijen (projectontwikkelaars en/of energiebedrijven) stellen in samen- werking met bewoners en natuur- en milieuorganisaties een investeringspakket op voor de regio dat tegemoet komt aan wensen en knelpunten in de regio. In 2012 is een vervolg gegeven aan de dialoog met lokale groepen en andere belanghebbenden om het draagvlak voor windener- gie in de vijf casussen te vergroten. We hebben moeten constateren dat er in twee casussen geen bereidheid was van de lokale groepen en andere belanghebbenden om mee te werken aan het verkrijgen van draagvlak. Deze casussen zijn daarom HFTUPQU*OEFQMBBUTEBBSWBO[JKOWFSWBOHFOEFPQESBDIUFOVJUHFWPFSE JOMJKONFUFOCJOOFOEF mOBODJ¿MF LBEFSTWBOIFUQSPKFDU Deze opdrachten waren gericht op het in beeld brengen van ervaringen in het buitenland met participatie (m.n. Duitsland en Denemarken), op het onderzoeken van juridische mogelijkheden participatie te verplichten en op de wijze waarop de lokale economie betrokken kan worden bij windenergieprojecten en welke stimulans dit kan betekenen voor het draagvlak voor wind. De resultaten uit de drie doorlopende casussen en de aanvullende opdrachten zijn aangescherpt in een werkbijeenkomst met deskundigen op het gebied van windenergie, participatie en met ontwikkelaars.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
17
PROGRAMMA KLIMAAT EN ENERGIE Hier Opgewekt (voorheen We Generate) Looptijd: Begroting: Deelnemers: Doel: Resultaten in 2012:
1 november 2011 t/m 31 oktober 2013 € 1.425.520,- alle natuur- en milieufederaties In elke provincie een functionerend servicepunt dat in staat is lokale energieinitiatieven te ondersteunen en te helpen tot realisatie te komen, en een levend netwerk van die lokale initiatieven. De federaties hebben een inventarisatie opgeleverd van zo’n 300 lokale energie initiatieven. In alle provincies hebben de federaties een servicepunt opgericht dat lokale energie initiatieven kan ondersteunen en informeren. Dat gebeurt vaak één op één maar ook door vele netwerk- en kennisbijeenkomsten en het landelijk evenement HIER opgewekt in november in Amersfoort waar de federaties actief aan hebben bijgedragen. Ten behoeve van een landelijke website zijn diverse fact sheets ontwikkeld die lokale initiatieven helpen met veelvoorkomende vraagstukken. Lokaal, provinciaal én landelijk lobbyen de federaties voor een gunstig speelveld en kansen voor lokale energie initiatieven.
PROGRAMMA STERKE BINDING MET BURGERS Nieuwe Binding met burgers Looptijd: Begroting: Deelnemers: Doel: Resultaten in 2012:
18
april 2009 t/m februari 2013 € 212.875,- alle natuur- en milieufederaties De invloed en positie van de provinciale milieufederaties verstevigen door het versterken van de verbinding met individuen en groepen die ons werk steunen en voeden. In 2012 heeft wat betreft de landelijke aansturing het accent gelegen op het faciliteren van provinciale activiteiten en het benutten van kansen voor werving en binding gekoppeld aan landelijke campagnes. Daarbij zijn de volgende resultaten gerealiseerd: t5FOPQ[JDIUFWBOJTIFUBBOUBMALFOOJTTFOEBUWFSCPOEFOJTBBOEFONGTHFNJEEFMEUPFHFOPNFONFU t)FUBBOUBMWPMHFSTPQ5XJUUFSJTQFS/.'WFSHFMFLFONFUFJOENFFSEBOWFSEVCCFMEFOIFUBBOUBMA7SJFOEFOWBO'BDFCPPL pagina’s neemt snel toe tot enkele honderden per NMF; t0QTQFDJmFLF BDUVFMFPOEFSXFSQFO 4DIBMJFHBTXJOOJOH 8FHFOBBOMFH XFSETVDDFTWPMHFXPSWFOEPPSWBOEF/.'T t-BOEFMJKL[JKOFSOPHTUFFETNFOTFOWFSCPOEFOBBOEF/.'TBMTQBOFMMJEWBOEF(SPFOF1FJMFS)FUBBOUBMQBOFMMFEFOFO de respons op peilingen blijft redelijk constant; t.FUCFUSFLLJOHUPUEFTUSBUFHJTDIFJO[FUWBO4PDJBM.FEJB $3.FOA'SJFOESBJTJOHJTEFLFOOJTWFSHSPPUNJEEFMTHF[BNFOMJKLF scholing en structurele uitwisseling van ervaringen via een nieuw opgezette digitale werkomgeving;
t#JKWBOEF/.'TJTJOFFOOJFVX$3.TZTUFFNHFÃNQMFNFOUFFSEFOJOHFCSVJLHFOPNFO t3POEPNEFMBOEFMJKLFDBNQBHOF/BDIUWBOEF/BDIU[JKONFFSEFSFBDUJWJUFJUFOPOUXJLLFMEEJFFSUPFIFCCFOHFMFJEEBU[JDINFFSNFOTFOIFC ben verbonden aan de NMF’s. Gemiddeld genomen was het effect wel minder dan verwacht; Complicerende factor was daarbij dat de campagne samen met een grote partner (Natuur en Milieu) is uitgevoerd; t)FUWFSCJOEFOWBONFOTFOBBOPO[FBDUJFTFOPSHBOJTBUJFIFFGUFFOWBTUFSFQMFLHFLSFHFOBMTHSPUFSCFMBOHCJOOFOEFDVMUVVSWBOEFPSHBOJTBUJF en het handelen van medewerkers.
Nacht van de Nacht 2011 Looptijd: Begroting: Deelnemers: Doel: Resultaat:
januari 2012 t/m december 2012. In 2013 wordt er weer een Nacht van de Nacht georganiseerd. € 167.353,- alle natuur- en milieufederaties en Natuur & Milieu Bij het grote publiek aandacht vragen voor de schoonheid van de donkere nacht die bedreigd wordt door een toenemende licht vervuiling. In 2012 deden ruim 30.000 mensen mee aan meer dan vierhonderd nachtelijke activiteiten, verspreid over heel Nederland. Duisternis is een aansprekend, herkenbaar en feel good onderwerp geworden voor een breed publiek. Ook bij bedrijven en gemeenten krijgt het onderwerp steeds meer aandacht. De Nacht van de Nacht heeft wederom een stap vooruit gezet. Inmiddels is het een gevestigd en succesvol evenement.
maart 2012 t/m augustus 2012 € 13.150,- Natuur en Milieu Overijssel als landelijk actiepunt. Daarnaast deden mee de federaties van Friesland, Gelderland, Flevoland, Noord- Holland, Zuid-Holland, Brabant en Limburg, veelal in samenwerking met de waterschappen. De Big Jump is een Europese publieksmanifestatie waarbij aandacht wordt gevraagd voor het belang van schoon water. Het wordt één keer per jaar in juli georganiseerd en bestaat eruit dat zoveel mogelijk mensen op een afgesproken tijdstip in het water springen. Doel is het in de media en dus bij de burgers positioneren van het belang van schoon oppervlaktewater. Per evenement moeten minimaal 250 mensen deelnemen. Op zeker 10 plekken in Nederland werd er gesprongen. Door het slechte weer waren er aanzienlijk minder deelnemers dan vorig KBBS OMJOUPUBBM%FSFDSFBUJFQMBTTFOXBBSOPSNBBMHFTQSPLFOWFFMNFOTFOBBOIFUSFDSF¿SFO[JKO MBHFOFSOVWFSMBUFOCJK&S was dan ook minder aandacht in de regionale en landelijke pers dan vorig jaar. Landelijk heeft Vara Vroege Vogels uitgebreid aan- dacht aan de Big Jump besteed. In het begin van de uitzending kwamen enkele inhoudelijke items over waterkwaliteit aan de orde, daarna was Godelieve Wijffels (directeur Natuur en Milieu Overijssel) live in de uitzending om een toelichting te geven op de Big Jump.
Big Jump Looptijd: Begroting: Deelnemers: Doel: Resultaat:
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
19
© Fiep Amsterdam bv; Fiep Westendorp Illustrations
Het radioprogramma Vroege Vogels en De Natuur en Milieufederaties PSHBOJTFSFOTBNFOEF1MVLWBOEF1FUUFnFU/BUVVSQSJKT
20
1MVLWBOEF1FUUFnFU Looptijd: Begroting: Deelnemers: %PFMFO Resultaten in 2012:
1 oktober 2012 tot 1 april 2013 € NBUFSJ¿MFLPTUFO%FVSFOWBOEFNFEFXFSLFSTFOQSPKFDUMFJEFS[JKOWPPSFJHFOSFLFOJOH Alle natuur- en milieufederaties, uitgezonderd de Groningse. %F/.'TMBODFSFOTBNFONFU7SPFHF7PHFMTFFOOBUVVSFOMBOETDIBQTQSJKTHFOBBNEEF1MVLWBOEF1FUUFnFU/BUVVSQSJKTWPPS die burgers die zich concreet inzetten voor natuur en landschap met als doel: t#VSHFSTEJF[JDIJO[FUUFOWPPSOBUVVSFOMBOETDIBQJOIFU[POOFUKFUF[FUUFO t/BUVVSFOMBOETDIBQQPTJUJFGUFQSPNPUFOBMTJFUTXBBSNFOTFO[JDIWPPSXJMMFOJO[FUUFO t1PTJUJFWFQSPmMFSJOHWBOEFBG[POEFSMJKLF/.'TWJBEFNFEJB t3FMBUJFPQCPVXFONFU7SPFHF7PHFMT Eind 2012 stond het project op de rails: Projectplan gemaakt. Overleg over projectplan met Vroege Vogels en de projectleiders van EFGFEFSBUJFT0WFSMFHNFUVJUHFWFSJK2VFSJEP VJUHFWFSWBOIFUCPFL1MVLWBOEF1FUUFnFUWBO"OOJF.(4DINJEU FO'JFQ 8FTUFOEPSQ#7 'JFQ8FTUFOEPSQNBBLUFEFJMMVTUSBUJFTWBO1MVLWBOEF1FUUFnFU PWFS HSBUJT QSJK[FOWPPSEFXJOOBBSTWBOEF 1MVLWBOEF1FUUFnFU/BUVVSQSJKT0WFSMFHNFULBOEJEBBUKVSZMFEFOWBOEF1MVLWBOEF1FUUFnFU/BUVVSQSJKT
PLATFORM KWALITEIT VAN DE NATUUR Programma Avé Natura 2000 Looptijd: Begroting: Deelnemers: %PFMFO 3FTVMUBUFOJO
januari 2008 t/m december 2012 € 719.582,- alle natuur- en milieufederaties en Natuur & Milieu %SBBHWMBLDSF¿SFOWPPSEF/BUVSBEPFMFOFOCFIFFSQMBOOFO 2. Bij het opstellen van de beheerplannen wordt integraal gewerkt om zo de beheerplannen op een hoger niveau te krijgen. 3. De beheerplannen worden op tijd gerealiseerd. *OJTIFUQSPHSBNNB"WF/BUVSBBGHFSPOENJEEFMTFFOZPVUVCFBDIUJHmMNQKFNFUEFUJUFMA7FSTMJOHFSEBBOEFOBUVVS %FmMNJTEPPSFMLFGFEFSBUJFCJOOFOEFFJHFOQSPWJODJFWFSTQSFJE Begin 2012 hebben de Natuur- en Milieufederaties met diverse organisaties, waaronder LTO en VNO-NCW, samengewerkt aan een brief aan de leden van de vaste Kamercommissie EL&I. In deze brief worden de Kamerleden opgeroepen om de staatsecretaris te TUFVOFOPNIFUPWFSHSPUFEFFMWBOEF/BUVSBHFCJFEFOTOFMEFmOJUJFGBBOUFXJK[FO De Natuur- en Milieufederaties hebben in hun provincie in het laatste jaar van het programma tal van activiteiten ondernomen die vallen onder de activiteiten en de doelen zoals die zijn verwoord in het programma Ave N@tura 2000! Zo heeft de Natuur en Milieufederatie Drenthe een naturawandeling uitgezet in het Drents-Friese Wold bij Appelscha waarbij de smartphone gebruikt kan worden om extra informatie te krijgen. Verder heeft de Brabantse milieufederatie een excursie gehouden voor Brabantse statenleden naar Natura 2000 gebieden. Natuur en Milieu Overijssel heeft een vogelkijkdag gehouden in een Natura 2000 gebied. Naar deze dag kwamen zo’n 200 mensen. En is de Noord-Hollandse folder over het veenweidegebied door de federatie aangeboden en verder verspreid.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
21
De Natuur en Milieufederaties hebben draagvlak gecreëerd voor de doelen en beheerplannen van Natura 2000 gebieden.
22
BIJLAGE 2 7FSBOUXPPSEJOHTWFSLMBSJOHWBOIFUCFTUVVSWBO4UJDIUJOH%F/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFT De bestuursleden en de leden van de Raad van Toezicht van Stichting De Natuur en Milieufederaties hebben allen in een verklaring (“bijlage 12” van het reglement CBF) de volgende principes onderschreven: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden. In deze verantwoordingverklaring van het Bestuur wordt beschreven hoe de Stichting invulling geeft aan deze principes. 1. 4DIFJEJOHWBOUPF[JDIUIPVEFO CFTUVSFOFOVJUWPFSFO De scheiding van toezicht houden, besturen en uitvoeren is statutair vastgelegd en verder uitgewerkt in een huishoudelijk reglement en het “Handboek”. In het huishoudelijk reglement staat beschreven hoe de diverse organen zijn samengesteld en wat de verantwoordelijkheden, bevoegdheden en taken van de diverse organen zijn, alsmede binnen welk mandaat men werkt. De inrichtingsprincipes, protocollen en afspraken zijn vastgelegd in het Handboek. Hieronder wordt in grote lijnen beschreven hoe de diverse verantwoordelijkheden verdeeld zijn. De Raad van Toezicht bestaat uit vertegenwoordigers van elk van de 12 milieufederaties. Dit zijn bij voorkeur bestuursleden van de federaties, maar het is ook mogelijk dat er personen buiten de federatie worden afgevaardigd. Zij moeten uiteraard wel voldoen aan de statutaire voorwaarden en de eisen van het CBF-keur. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de algemene gang van zaken binnen de stichting en de daarmee verbonden organisatie. Tot de bevoegdheden behoren het goedkeuren van de begroting, het jaarwerkplan, de jaarrekening en het jaarverslag, alsmede de meerjarenbeleidsplannen- en begrotingen. De 3BBEWBO5PF[JDIUMBBUEFCFMFJETWPSNJOHFOCFMFJETVJUWPFSJOH XBBSPOEFSIFUmOBODJFFMCFIFFS PWFSBBOIFU#FTUVVS Het bestuur bestaat uit de 12 directeuren van de milieufederaties. De voorzitter is uit hun midden benoemd. De dagelijkse leiding berust bij een dagelijks bestuur, bestaande uit 3 bestuursleden en de voorzitter. Het bestuur stelt jaarlijks de begroting, de werkbegroting, het jaarwerkplan, het jaarverslag en de jaarrekening vast, alsmede eens in de drie jaar een meer- jarenbeleidsplan en meerjarenbegroting. Daarnaast staat regelmatig de voortgang van de samenwerkingsprogramma’s op de agenda en worden er strategi- sche kwesties bediscussieerd. De uitvoering van het beleid is grotendeels georganiseerd in thematische programma’s waarbinnen samenwerkingsprojecten worden uitgevoerd. Het bestuur wijst uit zijn midden een à drie directeuren aan, die gezamenlijk de Stuurgroep vormen van een programma en de projecten die daarbinnen wor- den uitgevoerd. Zij zijn, binnen mandaat van het bestuur, verantwoordelijk voor de uitvoering van de programma’s en de projecten.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
23
De voorbereiding en uitvoering van het beleid wordt ondersteund door een klein facilitair bureau bestaande uit een ambtelijk secretaris, een administrateur, een communicatiemedewerker en een secretaresse. Deze medewerkers zijn ingeleend vanuit andere organisaties, de Stichting heeft zelf geen personeelsleden in dienst. 2. 0QUJNBMFCFTUFEJOHWBONJEEFMFO FGGFDUJWJUFJUFOEPFMNBUJHIFJE Om de middelen optimaal te besteden zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling, hanteert de Stichting een aantal procedures en instrumenten. Deze staan omschreven in het huishoudelijk reglement en het Handboek. In grote lijnen: Vertaling van het meerjarenbeleidsplan in een jaarwerkplan met richtinggevende, toetsbare doelen t )FUKBBSXFSLQMBONFUSJDIUJOHHFWFOEFFOUPFUTCBSFEPFMFOXPSEUKBBSMJKLTWPPSCFSFJEEPPSIFUEBHFMJKLTCFTUVVS %#
WBTUHFTUFMEJOIFU Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Dit principe is vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement en het Handboek van de Stichting. Vertaling van het jaarwerkplan in een werkbegroting t %FKBBSMJKLTFCFHSPUJOH [PBMTWBTUHFTUFMEEPPSIFUCFTUVVSFOHPFEHFLFVSEEPPSEF3BBEWBO5PF[JDIU XPSEUOBEFSVJUHFXFSLUJOFFO werkbegroting die rechtstreeks gerelateerd is aan het jaarwerkplan. Financiële kwartaalrapportages t )FU%#CFXBBLUEFCFTUFEJOHFOEPPSNJEEFMWBOmOBODJ¿MFSBQQPSUBHFTBBOIFUCFTUVVSXBBSJOFMLLXBSUBBMWFSTMBHXPSEUHFEBBOWBO de realisatie van de bestedingen op dat moment. Verslaglegging op organisatieniveau t )FU%#TUFMUKBBSMJKLTFFOKBBSWFSTMBHPQEBUBBOIFUCFTUVVSUFSWBTUTUFMMJOHXPSEUWPPSHFMFHEFOWFSWPMHFOTBBOEF3BBEWBO5PF[JDIUUFS goedkeuring. Evaluatie op organisatieniveau t &WBMVBUJFWBOEFTBNFOXFSLJOHUJKEFOTEFMPPQUJKEWBOFFONFFSKBSFOCFMFJETQMBOXPSEUEFTBNFOXFSLJOHFFONBBMUVTTFOUJKET HF¿WBMVFFSEFOFFONBBMBBOIFUFJOEFWBOEFQFSJPEF%FUVTTFOUJKETFFWBMVBUJFJTNFUOBNFHFSJDIUPQFGGFDUJWJUFJUWBOEFPSHBOJTBUJFFO kan leiden tot tussentijdse aanpassing van de organisatie en/of protocollen. De evaluatie aan het einde van de beleidsperiode is met name gericht op de voortzetting in de volgende beleidsperiode, zowel wat betreft de inhoud van de samenwerking als de organisatiestructuur. t &WBMVBUJFGVODUJPOBSJTTFOKBBSMJKLTWJOEFOGVODUJPOFSJOHTHFTQSFLLFOQMBBUTUVTTFONFUEFEJWFSTFGVODUJPOBSJTTFOIFUGVODUJPOFSFOWBOIFU DB door het bestuur; het functioneren van de programmaleiding door het DB; het functioneren van de programmasecretarissen door de programmaleiding; het functioneren van de ambtelijk secretaris door de voorzitter. t &WBMVBUJFWBOEFTBNFOXFSLJOHTQSPHSBNNBTEFQSPHSBNNBTXPSEFOKBBSMJKLTHFJKLUEPPSIFUCFTUVVSFOXBBSOPEJHCJKHFTUFME%BU gebeurt in december, als onderdeel van de voortgangsrapportage over de uitvoering van het jaarwerkplan en het meerjarenbeleidsplan. *OIFUMBBUTUFIBMGKBBSWBOEFMPPQUJKEXPSEUFFOQSPHSBNNBHF¿WBMVFFSEBBOEFIBOEWBOEFFFSEFSHFGPSNVMFFSEFEPFMFO0PLXPSEUEF PSHBOJTBUJFWBOFOIFUTBNFOXFSLJOHTQSPDFTCJOOFOIFUQSPHSBNNBHF¿WBMVFFSE%JUWPSNUCFMBOHSJKLFJOQVUWPPSEFFWBMVBUJFWBOEF samenwerking als zodanig.
24
Projectbeheer t t t
4BNFOXFSLJOHTPWFSFFOLPNTUWPPSFMLTBNFOXFSLJOHTQSPKFDUNPFUFOEFQBSUJDJQBOUFOFFOPWFSFFOLPNTUPOEFSUFLFOFOXBBSJOEFUBLFO en verantwoordelijkheden van stuurgroep, projectleider en projectgroep zijn vastgelegd alsmede de verplichtingen van de participanten en EFmOBODJ¿MFBGIBOEFMJOH 'JOBODJ¿MFFOJOIPVEFMJKLUVTTFOUJKETFSBQQPSUBHFT[PBMTWBTUHFMFHEJOEFTBNFOXFSLJOHTPWFSFFOLPNTUFOPG[PBMTCFQBBMEEPPSEF subsidieverlener. De rapportages worden ter verantwoording voorgelegd aan de stuurgroep van het project en gearchiveerd in de centrale projectadministratie. &JOESBQQPSUBHFFOFWBMVBUJF[PBMTWBTUHFMFHEJOIFU)BOECPFLFOPG[PBMTCFQBBMEEPPSEFTVCTJEJFWFSMFOFS%FFWBMVBUJF [PXFM doelbereik als proces) vindt plaats met de projectdeelnemers en de stuurgroep. Daarnaast vindt ook een procesevaluatie plaats tussen stuurgroep en projectleider. Het DB krijgt het verslag daarvan ter kennisname. Eénmaal per jaar worden leerpunten uit de evaluaties in het bestuur besproken.
3. 0QUJNBMFSFMBUJFNFUCFMBOHIFCCFOEFO De belanghebbenden van de Stichting zijn de twaalf afzonderlijke provinciale Milieufederaties. Het feit dat zij allen in alle organen van de Stichting verte- genwoordigd zijn en dat de samenwerking verankerd is in statuten en huishoudelijk reglement, garandeert een optimale relatie. 4UJDIUJOH%F1SPWJODJBMF.JMJFVGFEFSBUJFTJTTJOETCFOFmDJ¿OUWBOEF/BUJPOBMF1PTUDPEF-PUFSJK%F[FSFMBUJFEJFOUFFOXFEFS[JKETCFMBOH+BBSMJKLT wordt een plan gemaakt hoe de Stichting de relatie met de Postcode Loterij wil onderhouden en onder de aandacht wil brengen van het publiek en van bestuur, directies en medewerkers van de samenwerkende milieufederaties. Dit plan wordt persoonlijk doorgesproken met medewerkers van de Postcode Loterij om te bezien waar we elkaar kunnen versterken. Ook lopende het jaar is er regelmatig contact over concrete acties waar we elkaars doelstelling kunnen versterken. 4PNTJTFSTQSBLFWBO HFEFFMUFMJKLF mOBODJFSJOHWBOTBNFOXFSLJOHTQSPKFDUFOEPPSEFSEFO%F[F[JKOUFCFTDIPVXFOBMTCFMBOHIFCCFOEFO)FUJTCFMFJE om de relatie met hen te optimaliseren door professioneel projectbeheer en door zorgvuldigheid bij de vereiste tussentijdse rapportages, de verslaglegging FOEFmOBODJ¿MFBGIBOEFMJOHWBOQSPKFDUFO De Stichting heeft geen publiekfunctie. Voor het geval er tóch klachten van het publiek binnenkomen is er wel een klachtenprocedure. Deze is opgenomen in het Handboek. Klachten over individuele Milieufederaties worden doorverwezen naar de betreffende federatie.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
25
De Natuur en Milieufederaties ondersteunen lokale energie initiatieven.
26
BIJLAGE 3 -FEFO#FTUVVSFO3BBEWBO5PF[JDIU -FEFO#FTUVVS
Het bestuur van de Stichting bestaat uit de directeuren van de 12 natuur- en milieufederaties. In 2012 waren dat de volgende personen: Dhr. S.J. van der Velde
St. Natuur en Milieufederatie Groningen
Dhr. H. Van der Werf
St. Friese Milieufederatie
Dhr. R.H. Hoekstra, penningmeester
St. Natuur en Milieufederatie Drenthe
Mw. G. Wijffels
St. Natuur en Milieu Overijssel
Dhr. V. Vintges
St. Gelderse Natuur en Milieufederatie
Dhr. J.A.C. Hogenboom, voorzitter
St. Natuur en Milieufederatie Utrecht
Mw. V. Dam
Vereniging Natuur en Milieufederatie Flevoland
%IS&#SJ¿U
7FSFOJHJOH.JMJFVGFEFSBUJF/PPSE)PMMBOE
Dhr. A Ouwehand
St. Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland
Dhr. T. van Mierlo Dhr. N. Verdaasdonk
Vereniging Zeeuwse Milieufederatie
St. Brabantse Milieufederatie
Dhr. J.H. Heijnen
St. Milieufederatie Limburg
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
27
De campagne Nacht van de Nacht is ook in 2012 succesvol met ruim 30.000 bezoekers en 400 nachtelijke activiteiten.
28
-FEFO3BBEWBO5PF[JDIU De Raad van Toezicht bestaat uit vertegenwoordigers van de 12 natuur- en milieufederaties. In 2012 waren dat de volgende personen: Mw. R. Bekker
St. Natuur en Milieufederatie Groningen
Dhr. I. Faber
St. Friese Milieufederatie
Dhr. F. Blanckenborg
St. Natuur en Milieufederatie Drenthe
.X+PMBOEB)PFnBL
4U/BUVVSFO.JMJFV0WFSJKTTFM
Dhr. Lex van Rootselaar
St. Gelderse Natuur en Milieufederatie
Mw. J.Kieft-van Wingerde
St. Natuur en Milieufederatie Utrecht
Dhr. C. Terlouw
Vereniging Natuur en Milieufederatie Flevoland
Dhr. A. Kappenburg
Vereniging Milieufederatie Noord-Holland
Dhr. R. Schröder
Vereniging en Stichting Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland
Dhr. G. van der Slikke, voorzitter
Vereniging Zeeuwse Milieufederatie
Dhr. H. Baptist
St. Brabantse Milieufederatie
Mw. M. Kruit
St. Milieufederatie Limburg
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
29
De Natuur en Milieufederaties hebben in iedere provincie een Ser- vicepunt Hier Opgewekt opgericht dat ondersteuning biedt aan lokale energie initiatieven.
30
BIJLAGE 4 /FWFOGVODUJFT#FTUVVSWBO4UJDIUJOH%F/BUVVS.JMJFVGFEFSBUJFTJO Naam Nevenfuncties Dhr. H. van der Werf
Bestuurslid Duurzaam Fryslân 2040
Mw G. Wijffels
Lid Raad van Advies Staatsbosbeheer Lid Raad van Toezicht Deltion Lid/Voorzitter Raad van Advies Stichting IJssellandschap
Dhr V. Vintges
Voorzitter GroenLinks afdeling Nijmegen Lid bestuur Stichting Mediation in Milieu en Ruimtelijke Ordening
%IS&#SJ¿U
%BHFMJKLT#FTUVVS7FSFOJHJOH%FMUBNFUSPQPPM
Lid Algemeen Bestuur Waterschap Brabantse Delta
Dhr N. Verdaasdonk
/FWFOGVODUJFT3BBEWBO5PF[JDIUWBO4UJDIUJOH%F/BUVVSFO.JMJFVGFEFSBUJFT Alle leden van de Raad van Toezicht, uitgezonderd mw. Kieft van Wingerden, zijn tevens bestuurslid van één van de 12 milieufederaties. Overige nevenfuncties: Naam Nevenfuncties Dhr F.G. Blanckenborg (NMFD)
Bestuurslid Faunabeheer Fryslân Lid Bestuurscommissie Oosterwolde-Elsloo-Appelscha Voorzitter van de Stichting Personal Service Dogs Penningmeester van Probusclub Oosterwolde
.X+)PFnBL /.0
1SPHSBNNBNBOBHFS8PPOCFESJKG*FEFSUF%FWFOUFS
Dhr L. van Rootselaar (GNMF)
Bestuurslid IVN Afdeling Barneveld Bestuurslid IJsselmeervereniging Vz Wijkplatform Barneveld-Centrum
.X4+,JFGUWBO8JOHFSEF /.6
7PPS[JUUFS$FOUSBMF$MJ¿OUFOSBBE"WFBOU 7PPS[JUUFS3FHJPUFBNMBOEFMJKLFPSHBOJTBUJFWBODMJ¿OUFOSBEFO
Dhr C. Terlouw (NMFF)
Bestuurslid afd Flevoland van de Fietsersbond
Dhr. A. Kappenburg (MNH)
Lid raad voor kerk en samenleving Suriname Lid van de klachtencommissie KNHS/SRR
Dhr. R. Schröder (MZH)
Lid van informele milieuwerkgroepen in Gouda Werknemer van WUR/Alterra
Dhr. G. van der Slikke (ZMf)
Lid Generale Synode Protestantse Kerk Lid klachtencommissie personeel Emergis
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
31
32
Deel ll
1. Jaarrekening 2012
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
33
34
1.1 Balans per 31 december 2012 (Na verwerking resultaatbestemming)
Ref.
31 december 2012 €
31 december 2011 €
Vorderingen en overlopende activa
1
690.781
216.467
Liquide middelen
2
447.052
711.358
1.137.833
927.825
350.000 - 8.995
358.000 8.000 54.475
358.995
420.475
778.838
507.350
ACTIVA
Totaal activa
PASSIVA
Reserves en fondsen Reserves: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Overige reserves
3 4 5
Kortlopende schulden
6
Jaarverslag
Totaal passiva
1.137.833
927.825
en Jaarrekening 2012
31
35
1.2 Staat van baten en lasten over 2012
Ref.
werkelijk 2012 €
begroting 2012 €
werkelijk 2011 €
8 9 10 11
44.419 3.025.149 116.641 9.903
11.500 2.763.500 63.427 12.000
11.764 2.279.074 415.471 11.658
3.196.112
2.850.427
2.717.967
Baten: Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Overige baten Som der baten Lasten: Besteed aan doelstellingen: Organisatie van de samenwerking
12
109.999
113.805
123.997
Activiteiten van de samenwerking
13
228.806
232.425
243.005
Samenwerkingsprojecten
14
1.225.785
871.534
800.658
Bijdragen aan milieucentra
15
187.200
187.000
187.200
Bijdragen aan milieufederaties
16
1.440.000
1.386.000
1.440.000
3.191.790
2.790.764
2.794.860
-
-
Werving baten
17
-
Beheer en administratie
18
65.802 58.918 57.862
Som der lasten
3.257.592
2.849.682
2.852.722
Resultaat
61.480-
745
134.756-
Resultaat bestemming 2012 Toevoeging/onttrekking aan: Bestemmingsreserve fondsenwerving 2012 8.000- Overige reserves 53.480- 61.480- 36 32
1.3 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen Stichting De Natuur en Milieufederaties is gevestigd te Utrecht, Hengeveldstraat 29 3572 KH. De doelstelling van de stichting is: - het versterken van het werk en de positie van de provinciale Milieufederaties in de diverse provincies door het samenwerken, door het uitwisselen van informatie, kennis en inzicht en door het coördineren van gezamenlijke belangenbehartiging. - het verkrijgen en beheren van gelden om daarmee de activiteiten van de provinciale Milieufederaties financieel te ondersteunen ten behoeve van het behartigen van de belangen van natuur en milieu. - voorts al hetgeen met één en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. - Naar -aanleiding van het toetsingsrapport van het CBF zijn de vergelijkende cijfers 2011 aangepast. De passingen naar aanleiding van het toetsingsrapport van het CBF zijn de vergelijkende cijfers 2011 aangepast. De aanpassingen betreffen de posten “Activiteiten van de samenwerking” en “Werving baten”.
Inrichting jaarrekening De jaarrekening is ingericht conform de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen. Grondslagen voor waardering Activa en passiva Activa en passiva worden gewaardeerd op nominale waarde. Grondslagen van resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de baten beschikbaar voor doelstelling en de bestedingen over het jaar. De baten worden verantwoord in het jaar waar deze betrekking op hebben. Voorzover de baten gebruikt worden voor de (mede)financiering van projecten worden zij verantwoord in de verslagperiode waarin de projectkosten worden gemaakt. Niet bestede projectgelden worden op de balans geactiveerd als nog te besteden projectgelden. De kosten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop zij betrekking hebben. Projectkosten worden geboekt op de factuurdatum. Indien de eindafrekening van een project opgesteld wordt binnen het boekjaar waarover gerapporteerd wordt, dan worden de projectkosten met een factuurdatum in het volgende jaar wel in het betreffende boekjaar geboekt. Verliezen worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012 33
37
38
1.4 Toelichting op de balans per 31 december 2012 ACTIVA 1. Vorderingen en overlopende activa De post kan als volgt worden toegelicht:
Debiteuren: - Vorderingen op federaties i.v.m. NS-kaarten - Vorderingen i.v.m. eindafrekening projecten - Overige vorderingen Te ontvangen subsidies Te ontvangen NPL gelden Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen
31 december 2012
31 december 2011
73.807 - 9.914 119.249 475.000 10.817 1.994
73.523 - 6.000 113.678 - 21.225 2.041
690.781
216.467
242.522 204.530
7.453 703.905
2. Liquide middelen Van Lanschot Bankiers rekening-courant Van Lanschot Bankiers rendementsparen Deze bedragen zijn direct opeisbaar. PASSIVA Reserves De reserves en fondsen zijn samengesteld uit een continuïteitsreserve, een bestemmingsreserve en overige reserves. De stichting streeft naar het aanhouden van een zo klein mogelijk eigen vermogen. Positieve resultaten worden in het daaropvolgende jaar bestemd, zodat het eigen vermogen zoveel mogelijk beperkt blijft tot een continuïteitsreserve om de continuïteit te waarborgen. De zorg voor continuïteit is te onderscheiden in: a) waarborgen dat de kosten van de organisatie voor minstens een half jaar gedragen kunnen worden b) opvangen van onvoorziene uitgaven c) opvangen van tegenvallers bij projecten (overschrijding van projectbegrotingen is uiteraard geen beleid) Het Algemeen Bestuur heeft op 13 december 2012 besloten dat de continuïteitsreserve minimaal € 300.000,- moet bedragen maar voorlopig te kiezen voor een behoedzaam scenario en voor 2013 een reserve van € 350.000 aan te houden , waarvan € 80.000,- ten behoeve van continuïteit van de organisatie voor een half jaar, € 70.000,- voor onvoorziene uitgaven, en € 200.000 als risicoreserve voor projecten.
De mutaties in de reserves kunnen als volgt worden toegelicht: 31 december 2012
31 december 2011
3. Continuïteitsreserve
Jaarverslag
34
Continuïteitsreserve Samenwerking Stand per 1 januari Onttrekking boekjaar
208.000 208.000-
258.000 50.000-
en
Stand per 31 december
-
208.000
Jaarrekening 2012
39
(Vervolg toelichting op de balans per 31 december 2012) 31 december 2012
31 december 2011
Stand per 1 januari Onttrekking/toevoeging boekjaar
150.000 70.000-
220.000 70.000-
Stand per 31 december
80.000
150.000
Stand per 1 januari Onttrekking/toevoeging boekjaar
- 70.000
- -
Stand per 31 december
70.000
-
Stand per 1 januari Onttrekking/toevoeging boekjaar
- 200.000
- -
Stand per 31 december
200.000
-
Totaal continuïteitsreserve per 31 december
350.000
358.000
Stand per 1 januari Onttrekking boekjaar Toevoeging boekjaar (n.a.v. resultaatverdeling)
8.000 8.000-
21.315 21.315- 8.000
Stand per 31 december
-
8.000
Stand per 1 januari Toevoeging boekjaar (n.a.v. herverdeling reserves) Onttrekking boekjaar (n.a.v. resultaatverdeling)
54.475 8.000 53.480-
55.915 - 1.441-
Stand per 31 december
8.995
54.475
Continuïteitsreserve organisatiekosten Stichting
Reserve onvoorziene uitgaven
Risicoreserve voor projecten
4. Bestemmingsreserve
5. Overige reserves
40 35
(Vervolg toelichting op de balans per 31 december 2012) 31 december 2012
31 december 2011
339.299
141.837
357.408 2.170 61.958 18.004
162.947 8.172 178.599 15.796
778.838
507.350
6. Kortlopende schulden Crediteuren Nog te besteden projectgelden acties derden (1) Ontvangsten Nationale Postcode Loterij Ontvangsten andere fondswervende instellingen Nog te besteden projectgelden overheden (1) Nog te betalen posten
(1) De hier vermelde bedragen betreffen toegezegde subsidiegelden toegezegd in 2012 of eerder maar waarvan de realisatie in 2012 of later plaats vindt. Verbonden partijen Het Algemeen Bestuur van Stichting De Natuur en Milieufederatie wordt sinds 7 oktober 2009 gevormd door de twaalf directeuren van de milieufederaties. Voor die datum bestond het bestuur uit 8 directeuren en vier bestuursleden van de milieufederaties. Voor deze functie ontvangen de bestuursleden geen vergoedingen. Stichting De Natuur en Milieufederaties verricht betalingen aan de afzonderlijke federaties in verband met uitgevoerde activiteiten of vergoeding van materiële zaken die in het teken staan van de doelstellingen Organisatie van de samenwerking, Activiteiten van de samenwerking, Samenwerkingsprojecten en Bijdragen aan milieufederaties. Op de volgende pagina staat een overzicht waarin de bedragen zijn opgenomen die per ultimo nog betaald dienen te worden aan de milieufederaties. Tevens heeft stichting De Natuur en Milieufederaties verplichtingen aan de federaties bij de post Nog te besteden projectgelden. Onder de post debiteuren staat een aantal bedragen in verband met nog te vorderen bedragen voor geleverde NS/OV-jaarkaarten. 31 december 2012
31 december 2011
Verschuldigd per 31 december 2012 aan milieufederaties m.b.t. crediteurensaldo Stichting Natuur en Milieufederatie Groningen Stichting Friese Milieufederatie Stichting Natuur en Milieufederatie Drenthe Stichting Natuur en Milieu Overijssel Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie Vereniging Natuur en Milieufederatie Flevoland Vereniging Milieufederatie Noord-Holland Stichting Natuur en Milieufederatie Utrecht Vereniging en Stichting Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland Vereniging ZMf Stichting Brabantse Milieufederatie Stichting Milieufederatie Limburg
4.029 29.482 39.707 15.290 27.821 16.250 16.759 31.038 15.760 13.900 19.638 13.916
2.910 3.528 25.083 17.455 14.010 15.908 970 5.931 - 8.924 3.779 -
243.590
98.498
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
36
41
De Natuur en Milieufederaties realiseren in elke provincie een servicepunt dat lokale energie-initiatieven ondersteunt (project We Generate).
42
(Vervolg toelichting op de balans per 31 december 2012)
Te vorderen per 31 december 2012 van milieufederaties i.v.m. OV/NS-jaarkaarten m.b.t. debiteurensaldo Stichting Natuur en Milieufederatie Groningen Stichting Natuur en Milieufederatie Drenthe Stichting Natuur en Milieu Overijssel Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie Vereniging Natuur en Milieufederatie Flevoland Vereniging Milieufederatie Noord-Holland Stichting Natuur en Milieufederatie Utrecht Vereniging en Stichting Milieufederatie Zuid-Holland Vereniging ZMf Stichting Brabantse Milieufederatie Stichting Milieufederatie Limburg
2.095 7.359 18.093 8.990 2.095 8.990 2.095 5.409 2.095 14.489 2.095
2.047 9.237 15.630 8.768 2.047 12.118 4.093 5.255 - 10.234 4.094
73.805
73.523
7. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij heeft in februari 2012 aan Stichting DOEN, het Klimaatbureau en Stichting De Natuur en Milieufederaties 13,5 miljoen euro toegekend voor het project met de werktitel 'We Generate' , met Stichting Doen als budgethouder. Doel van dit project is een deel van de energievoorziening in Nederland te verduurzamen door bevordering van enerzijds energiebesparing en anderzijds decentrale duurzame energieopwekking. Hierdoor worden minder broeikasgassen uitgestoten waardoor klimaatverandering wordt tegengegaan. Inmiddels heeft het onderdeel van het project dat door het Klimaatbureau en door De Natuur en Milieufederaties wordt uitgevoerd de naam 'Hier Opgewekt' aangenomen. In februari 2012 is er een samenwerkingsovereenkomst getekend waarbij Stichting Doen als penvoerder en budgethouder aan De Natuur en Milieufederaties een financiële bijdrage ter beschikking stelt van € 950.000,- uit het Droomfonds. Aangezien de ontvangsten voor De Natuur en Milieufederaties in 2012 definitief zijn vastgesteld, wordt de bijdrage in de jaarrekening 2012 verantwoord. Tegenover dit actief van € 950.000 staat een verplichting van hetzelfde bedrag. De Natuur en Milieufederaties heeft een huurovereenkomst met Natuur en Milieu Utrecht waarbij jaarlijks de huurperiode met een jaar verlengd kan worden. Natuur en Milieu Utrecht berekent 16% van de eigen huurkosten door aan De Natuur en Milieufederaties. De huur wordt jaarlijks per 1 december aangepast, waarbij de stijging van de huurkosten naar rato wordt doorbelast. In 2012 is door Natuur en Milieu Utrecht aldus een bedrag van € 10.508,- in rekening gebracht.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012 37
43
(Vervolg toelichting op de balans per 31 december 2012)
Te vorderen per 31 december 2012 van milieufederaties i.v.m. OV/NS-jaarkaarten m.b.t. debiteurensaldo Stichting Natuur en Milieufederatie Groningen Stichting Natuur en Milieufederatie Drenthe Stichting Natuur en Milieu Overijssel Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie Vereniging Natuur en Milieufederatie Flevoland Vereniging Milieufederatie Noord-Holland Stichting Natuur en Milieufederatie Utrecht Vereniging en Stichting Milieufederatie Zuid-Holland Vereniging ZMf Stichting Brabantse Milieufederatie Stichting Milieufederatie Limburg
2.095 7.359 18.093 8.990 2.095 8.990 2.095 5.409 2.095 14.489 2.095
2.047 9.237 15.630 8.768 2.047 12.118 4.093 5.255 - 10.234 4.094
73.805
73.523
7. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij heeft in februari 2012 aan Stichting DOEN, het Klimaatbureau en Stichting De Natuur en Milieufederaties 13,5 miljoen euro toegekend voor het project met de werktitel 'We Generate' , met Stichting Doen als budgethouder. Doel van dit project is een deel van de energievoorziening in Nederland te verduurzamen door bevordering van enerzijds energiebesparing en anderzijds decentrale duurzame energieopwekking. Hierdoor worden minder broeikasgassen uitgestoten waardoor klimaatverandering wordt tegengegaan. Inmiddels heeft het onderdeel van het project dat door het Klimaatbureau en door De Natuur en Milieufederaties wordt uitgevoerd de naam 'Hier Opgewekt' aangenomen. In februari 2012 is er een samenwerkingsovereenkomst getekend waarbij Stichting Doen als penvoerder en budgethouder aan De Natuur en Milieufederaties een financiële bijdrage ter beschikking stelt van € 950.000,- uit het Droomfonds. Aangezien de ontvangsten voor De Natuur en Milieufederaties in 2012 definitief zijn vastgesteld, wordt de bijdrage in de jaarrekening 2012 verantwoord. Tegenover dit actief van € 950.000 staat een verplichting van hetzelfde bedrag. De Natuur en Milieufederaties heeft een huurovereenkomst met Natuur en Milieu Utrecht waarbij jaarlijks de huurperiode met een jaar verlengd kan worden. Natuur en Milieu Utrecht berekent 16% van de eigen huurkosten door aan De Natuur en Milieufederaties. De huur wordt jaarlijks per 1 december aangepast, waarbij de stijging van de huurkosten naar rato wordt doorbelast. In 2012 is door Natuur en Milieu Utrecht aldus een bedrag van € 10.508,- in rekening gebracht.
44 37
1.5 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2012 werkelijk 2012
begroot 2012
werkelijk 2011
- 5.750 50.000
- 11.500 -
3 13.000 -
11.331-
-
1.239-
44.419
11.500
11.764
8. Baten uit eigen fondsenwerving Gift Mooi Informatiebeheer Qurrent Andere subsidies uit nog te besteden projectgelden
De baten uit eigen fondsenwerving vallen volledig binnen de categorie Overige baten uit eigen fondsenwerving. 9. Baten uit acties van derden Ontvangsten Nationale Postcode Loterij: Jaarlijkse bijdrage 2.250.000 Stichting Doen (Droomfonds NPL) 950.000 NPL gelden uit nog te besteden projectgelden 194.461- 3.005.539
2.250.000 500.000 -
2.250.000 -
2.750.000
2.243.210
6.790-
Tussen de Nationale Postcode Loterij en Stichting De Natuur en Milieufederaties is een overeenkomst tot 31 december 2015 gesloten, waarin bepaald is dat Stichting De Natuur en Milieufederaties als beneficiënt zal delen in de opbrengst van de loterij. Ontvangsten andere fondswervende instellingen Stichting Natuur en Milieu 4.679 Vereniging Milieudefensie 8.928 Andere ontvangsten uit nog te besteden projectgelden 6.003 19.610
- 13.500
- 13.000
-
22.864
13.500
35.864
Jaarverslag Totaal baten uit acties derden
3.025.149
2.763.500
2.279.074
en Jaarrekening 2012 38
45
46
(Vervolg toelichting op de staat van baten en lasten over 2012) werkelijk 2012 10. Subsidies van overheden Ministerie van Infrastructuur en Milieu - Ministerie van ELI - Subsidies uit nog te besteden projectgelden 116.641 116.641
begroot 2012
werkelijk 2011
41.658 21.769
- -
-
415.471
63.427
415.471
9.903
12.000
11.658
9.903
12.000
11.658
11. Overige baten De overige baten zijn als volgt samengesteld: Rente
Er zijn geen giften in natura of op geld waardeerbare diensten van bedrijven ontvangen. Ook zijn er geen sponsorbijdragen ontvangen. Verantwoording bezoldiging directie en toezichthouders Stichting De Natuur en Milieufederaties heeft in 2012 geen bezoldigde directie. Bestuurlijke taken worden gedaan door directeuren van de 12 aangesloten Natuur- en Milieufederaties binnen de tijd dat zij zijn aangesteld bij de eigen organisatie. Het toezichthoudende orgaan (Raad van Toezicht) bestaat uit 12 afgevaardigden van de Natuur- en Milieufederaties, bij voorkeur samengesteld uit de bestuursleden van de 12 organisaties. Zij ontvangen eveneens geen bezoldiging.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012 39
47
(Vervolg toelichting op de staat van baten en lasten over 2012) werkelijk 2012
werkelijk 2011
Personeelskosten Huisvestingskosten Bureaukosten Accountantskosten
43.853 3.397 216 71
27.516 2.428 1.091 777
Materiële projectkosten Verkenning Waterschapsverkiezingen Waterschapsverkiezingen Ruimtelijke kwaliteit: Verrommeling Ruimtelijke kwaliteit: nieuwe WRO Ave natura 2000 Cradle to cradle in praktijk De Klimaatkaravaan Windenergie Inzet N&M federaties in windteams Uitvoeringsfase nieuwe binding 2011 Uitvoeringsfase nieuwe binding 2012 De CO2 ambitie Gedragen door de wind Milieuhulp.nl 2010 Milieuhulp.nl 2011 Milieuhulp.nl 2012 Laat het donker donker 2010 Nacht van de nacht 2011 Nacht van de nacht 2012 Groene verrassingstochten Big jump 2011 Big jump 2012 Hier opgewekt Promotie servicepunt hier opgewekt Baten en lasten afgesloten projecten
- - - - 75.628 - - - - - 92.935 56.065 686 - 592 22.607 - 89.138 84.679 - - 3.281 748.599 4.002 36
10.345 13.533 54.765 26.097 4.897 72.990 98.570 27.307 7.792 187.968 - 73.761 77.329 22.817 48.348 - 2.425 8.832 - 25.453 5.200 - - - 417
1.225.785
800.658
14. Samenwerkingsprojecten
48 40
1.6 Specificatie en verdeling kosten naar bestemming 12 13 Organisatie Activiteiten van de van de samenwerking samenwerking Bijdrage aan milieucentra Bijdrage aan milieufederaties Personeelskosten Huisvestingskosten Bureaukosten Accountantskosten Overige organisatiekosten Bestuurskosten Samenwerking milieufederaties Communicatiekosten Overige samenwerkingskosten Materiële projectkosten
Doelstelling 14 Samen- werkings- projecten
15 Bijdragen milieu- centra 187.200
16 Bijdragen milieu- federaties
17 18 Werving Beheer en baten admini- stratie
1.440.000 96.115 6.321 402
43.853 3.397 216 71
9.033 790 752 6.897
7.161 48.330 159.846 44.959 24.002 1.178.248 109.999
228.806
1.225.785
187.200
1.440.000
-
65.802
Totaal 2012
begroting 2012
werkelijk 2011
187.200 1.440.000 149.001 10.508 1.370 6.968 7.161 48.330 159.846 44.959 24.002 1.178.248
187.000 1.386.000 134.900 13.000 4.000 6.000 4.500 43.430 159.575 51.850 21.000 838.427
187.200 1.440.000 138.824 10.083 5.266 6.281 9.729 43.488 98.065 93.246 51.694 768.846
3.257.592
2.849.682
2.852.722
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
49
De uitgaven van de Stichting zijn te verdelen over vijf categorieën doelstellingen, namelijk: - Organisatie van de samenwerking. Dit betreft kosten van het bureau van de Stichting. - Activiteiten van de samenwerkende 12 milieufederaties: activiteiten die ondernomen worden om de samenwerking te organiseren en te ondersteunen, maar die niet direct te maken hebben met de inrichting en beheer van de organisatie. - Samenwerkingsprojecten - Bijdragen aan milieucentra - Bijdragen aan milieufederaties
De toerekening van de uitvoeringskosten aan de doelstellingen vindt plaats op basis van werkelijk gemaakte kosten. De personele kosten worden toegerekend op basis van een schatting van het aantal werkelijk bestede uren. De secretaris verricht 90 % van de werkzaamheden voor de Organisatie van de samenwerking, 5 % voor Samenwerkingsprojecten en 5 % voor Beheer en administratie. De secretaresse besteedt 80 % van werkzaamheden aan Organisatie van de samenwerking, 10 % aan Samenwerkingsprojecten en 10 % aan Beheer en administratie. De communicatiemedewerker werkt voor 100% voor de Organisatie van de samenwerking. En de administrateur tenslotte besteedt 90 % aan Samenwerkingsprojecten en 10 % aan Beheer en administratie. Alle overheadkosten, zijnde de kosten voor personele ondersteuning van de samenwerking, de huisvestings- en bureaukosten naar rato van de uren personeel die ingezet worden voor de ondersteuning van de samenwerking, en de overige organisatiekosten, worden toegerekend aan de Organisatie van de Samenwerking. De Stichting heeft in 2012 geen personeelsleden in dienst. Bij de Stichting Natuur en Milieu zijn uitvoerende taken neergelegd ten behoeve van het beheer van de Stichting De Natuur en Milieufederaties. De kosten hiervoor worden door de Stichting gedragen. De leden van het bestuur van de Stichting ontvangen geen bezoldiging en aan hen is in dit boekjaar geen lening, voorschot of garantie verstrekt. 2012 2011 Doelbestedingspercentage van de baten Bestedingen aan de doelstellingen 3.191.790 2.794.860 Som der baten 3.196.112 2.717.967 Som der lasten 3.257.592 2.852.722 Bestedingen aan de doelstellingen / som der baten: 99,9% 102,8% Bestedingen aan de doelstellingen / som der lasten: 98,0% 98,0% Fondsenwervingspercentage Kosten eigen fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving:* Percentage beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som der lasten Kosten beheer en administratie / som der lasten:
0,0%
0,0%
65.802 57.862 3.257.592 2.852.722 2,0% 2,0%
* Stichting De Natuur en Milieufederaties is geen fondsenwervende instelling, maar kanspelbegunstigde. De stichting doet geen beroep op de publieke offervaardigheid. In 2011 en 2012 is een medewerker speciaal belast met de werving van extra (project) fondsen voor het netwerk van milieufederaties. Deze medewerker heeft projecten ontwikkeld, scholingsactiviteiten opgezet en milieufederaties begeleid in hun aciviteiten op dit gebied. Deze activiteiten betroffen geen fondswerving in de vorm van donaties.
50
2. Overige gegevens
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
51
2.1 Vaststelling en goedkeuring De jaarrekening 2012 is door het bestuur vastgesteld en goedgekeurd in de vergadering van 27 juni 2013.
2.2 Statutaire bepaling resultaatbestemming In de statuten van de stichting zijn geen bepalingen opgenomen omtrent de bestemming van het resultaat.
2.3 Resultaatbestemming Het bestuur stelt de resultaatbestemming vast overeenkomstig de resultaatverdeling zoals opgenomen in de staat van baten en lasten.
2.4 Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan die hier vermeld dienen te worden.
2.5 Controleverklaring 54 en 55. De controleverklaring is opgenomen op pagina 46 en 47.
2.6 Toelichting verschillen realisatie 2012 versus begroting 2012 Toelichting op de staat van baten en lasten: 1. Baten: Baten uit eigen fondsenwerving: Mooi Informatiebeheer heeft aan de website van Milieuhulp.nl € 5.750,- bijgedragen in de vorm van technisch beheer. Dit is de helft van het begrote bedrag omdat de bijdrage beperkt is gebleven tot de eerste helft van 2012. Baten uit acties van derden: Via Stichting Doen ontvangt het project Hier Opgewekt over de gehele projectperiode € 950.000,- uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. In 2012 zijn er € 500.000,- aan kosten in het project begroot, zodat de opbrengst in 2012 ook op dit bedrag is begroot. Op verzoek van het Algemeen Bestuur worden in de begroting van meerjarige projecten per jaar de subsidiebedragen opgenomen die in het betreffende jaar uitgegeven gaan worden volgens de projectbegroting. In de jaarrekening daarentegen wordt bij de werkelijke cijfers het totaal van de toegekende subsidiebedragen opgenomen. Stichting Natuur en Milieu heeft aan het project Nacht van de Nacht € 4.679,- specifiek voor materiële kosten bijgedragen. Dit bedrag was bij het opstellen van de begroting nog niet bekend. Vereniging Milieudefensie heeft aan Milieuhulp.nl een bijdrage geleverd van € 8.928,-. Dat is lager dan de begrote € 13.500,-* omdat de activiteiten in de tweede helft van 2012 zijn afgebouwd.
52 44
Subsidies van overheden: Aan subsidie van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is € 41.658,- en bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie is € 21,769- begroot. Deze bedragen zijn aan kosten begroot in respectievelijk het project Gedragen door de Wind en het programma Ave Natura 2000, zodat dit ook de begrote opbrengsten zijn in 2012. In 2012 heeft de overheid geen nieuwe subsidies toegekend. Overige baten: Aan rente was € 12.000,- begroot, maar door de lage rentestand is er € 9.903,- ontvangen. 2. Lasten: Bij de onderstaande posten zijn er substantiële verschillen tussen de begrote kosten en gerealiseerde kosten: - Organisatie samenwerking - Activiteiten samenwerking - Samenwerkingsprojecten Paragraaf 1.6 'Specificatie en verdeling kosten naar bestemming' laat zien dat een kostensoort regelmatig over verschillende doelstellingen verdeeld wordt. De kostensoorten in paragraaf 1.6 geven een betere mogelijkheid dan de doelstellingen om de verschillen tussen begroting en realisatie toe te lichten. De bijdrage aan de milieufederaties is in de AB vergadering van juni 2012 verhoogd met € 54.000, te dekken uit de overige reserves. De kostensoort personeelskosten was begroot op € 134.900,- en is uitgekomen op € 149.001,- met name vanwege de nabetaling van BTW over de periode 2004 t/m 2011 over de detacheringskosten van de administrateur. De stichting is eind december 2011 verhuisd en voorzichtigheidshalve waren extra huisvestingskosten begroot. Deze hebben zich niet voorgedaan, waardoor de kosten van € 10.508,- lager uit zijn gevallen dan de begrote € 13.000,-. De bestuurskosten zijn iets hoger uitgekomen dan begroot ( € 48.330,- t.o.v. € 43.430 begroot) vanwege de vergoeding van extra uren voor het voorzitterschap. De communicatiekosten zijn met € 44.959,- lager dan de begrote € 51,850,-, met name vanwege de lagere kosten van de gezamenlijke commercial van een aantal goede-doelen-organisaties waarmee de Nationale Postcode Loterij werd bedankt, in vergelijking met een gezamenlijke bedankadvertentie in voorafgaand jaar. De overige samenwerkingskosten zijn met € 24.002,- veel lager dan de begrote € 41.000,- omdat er geen kosten gemaakt zijn voor directe projectontwikkeling en daaraan gekoppelde fondswerving. Voor samenwerkingsprojecten was de realisatie van € 1.178.248,- hoger dan de begrote € 839.577,-. In het project Hier Opgewekt is in 2012 € 249.000,- meer aan kosten gemaakt dan begroot, met name vanwege de uitbetaling van voorschotten (ook voor de projectuitvoering van het jaar 2013). Verder zijn er een aantal meerjarige projecten afgerond en daarmee het laatste 20% van de uren uitbetaald. Het verschil tussen begroot en gerealiseerde kosten binnen een jaar heeft geen gevolgen voor het resultaat omdat de totale kosten binnen de begroting blijven.
Jaarverslag en Jaarrekening 2012 45
53
54
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
55
56
3. Bijlagen
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
57
3.1 Begroting 2013
13 december 2012
Begroting 2013 Baten
Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden: - Nationale Postcode Loterij - NPL: Droomfonds (Hier Opgewekt) - Andere fondswervende instellingen Subsidies van overheden Overige baten
0
0,00%
2.250.000 416.667 0 0 12.000
84,00% 15,56% 0,00% 0,00% 0,45%
Totaal beschikbaar voor doelstelling
2.678.667
Besteed aan doelstelling
Bijdragen aan milieufederaties Bijdragen aan milieucentra Organisatiekosten stichting Activiteiten van de stichting Samenwerkingsprojecten Totaal besteed aan doelstelling Beheer en administratiekosten Tekort/overschot
58 50
1.416.000 187.200
52,86% 6,99%
128.668 211.600 680.053
4,80% 7,90% 25,39%
2.623.521 55.146
0
2,06% 0,00%
3.2 Afrekening subsidies Projectnaam
Nog te Toegekend Ontvangen ontvangen 300.000 240.000 60.000
Ave N@tura 2000 programma 2008-2012
Subsidiegever Ministerie van ELI
De CO2 ambitie Gedragen door de wind
Ministerie van I&M Ministerie van I&M
157.100 124.972
157.100 115.723
0 9.249
Hier opgewekt Hier opgewekt
Stichting Doen Qurrent
950.000 50.000
475.000 0
475.000 50.000
1.582.072
987.823
594.249
Jaarverslag en Jaarrekening 2012 51
59
Overzicht betalingen 2012 Stichting De Natuur- en Milieufederaties aan de Milieufederaties
Begrotingspost Np0802 Np0904 Pr0904.2 Pr1003 Pr1005 Or1103 Or1105 Ac1102 Ac1103 Ac1107 Ac1108 Ac1109 Ac1112 Pr1102 Pr1103 Pr1104 B1201 Or1202 Or1203 Or1205 Or1211 Ac1201 Ac1203 Ac1205 Pr1202.1 Pr1203 Pr1204 Pr1205 TOTAAL
Ave n@atura 2000 Programma 2008-2012 Windenergie Uitvoeringsfase Nieuwe binding 2012 De CO2 ambitie Gedragen door de wind diverse staftaken overige personeelskosten kosten DB leden vergoeding programmadirectie fondsenwerver projecten/relatienetwerker acquisitie en projectontwikkeling communicatie budget (vanaf 2010 incl website) lobbyactiviteiten Milieuhulp.nl Nacht van de nacht en Laat het donker donker Groene verrassingstochten bijdrage 2012 secretariële ondersteuning stafbureau diverse staftaken overige personeelskosten huisvesting vergaderkosten AB, DB en RvT vergoeding programmadirectie budget programma's Milieuhulp.nl eerste helft 2012 Nacht van de nacht / Laat het donker donker Hier opgewekt (voorheen We generate) Big Jump 2012
NMFG
4.925,00 2.480,00
FMF
NMFD
230,00
3.330,00
4.925,00
25.337,32 1.480,00 3.840,00
NMO
4.925,00 1.480,00 45,00
GNMF
NMFF
5.925,00 1.480,00
4.925,00
7.566,00
3.880,00 12.028,00
MNH 2.588,25 4.925,00 2.960,00
NMU
4.925,00 1.480,00
MZH
ZMf
4.925,00
4.925,00 20.324,55
4.850,00
8.924,00
BMF
101,33 4.925,00 1.480,00
SML
4.925,00 1.480,00
387,76
2.910,00
2.910,00
2.425,00 9.700,00 8.730,00
6.790,00
970,00
5.335,00 7.935,00
485,00
388,00 873,00 4.850,00
4.850,00
4.850,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
4.850,00 1.857,00 120.000,00
485,00 455,00 4.850,00 169,00 120.000,00
6.790,00 16.296,00
4.850,00
23.959,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00 18.275,40
57,50
155,96 9.449,00 99,09
3.880,00 4.850,00
4.850,00
4.850,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
120.000,00
56.736,00
56.736,00
56.736,00
56.736,00
186.511,00
215.759,55
191.972,33
187.991,00
25.867,52
1.970,00 118,86
56.736,00
56.736,00
56.736,00
58.736,00 3.281,00
191.901,00
215.906,28
236.816,32
210.772,00
3.693,75 4.432,50 56.736,00
56.736,00
56.736,00
21.791,95 91.037,44
213.097,25
213.865,00
193.571,75
298.081,70
TOTAAL 6.148,25 101,33 80.512,32 34.644,55 3.885,00 387,76 2.425,00 21.146,00 48.112,00 5.335,00 8.420,00 388,00 12.028,00 455,00 83.905,00 2.026,00 1.440.000,00 18.275,40 25.867,52 213,46 9.449,00 99,09 1.970,00 118,86 3.693,75 26.224,45 717.133,44 3.281,00 2.556.245,18
Jaarverslag en Jaarrekening 60
2012
61
3.4 Verklarende woordenlijst NMFG FMF NMFD NMO GNMF NMU NMFF MNH NMZH ZMf BMF SML NPL
Natuur en Milieufederatie Groningen Friese Milieufederatie Natuur en Milieufederatie Drenthe Natuur en Milieu Overijssel Gelderse Natuur en Milieufederatie Natuur en Milieufederatie Utrecht Natuur en Milieufederatie Flevoland Milieufederatie Noord-Holland Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland ZMf (voorheen Zeeuwse Milieufederatie) Brabantse Milieufederatie Milieufederatie Limburg Nationale Postcode Loterij
62 53
Foto: Roy Beusker
Natuur en Milieufederaties en de Postcode Loterij.
De oprichters van ReestdalEnergie, v.l.n.r Herman Boschman, Kor Kleefman en Albert Pol.
Bijvoorbeeld:
Duurzaam is een kwestie van doen! De Natuur en Milieufederaties staan voor een schoon milieu en een rijke natuur in onze twaalf provincies. De federaties stimuleren burgers, bedrijven, provincies en gemeenten om samen te werken aan duurzaamheid. Iedereen met een goed idee is van harte welkom. Want grote, duurzame veranderingen beginnen vaak klein. Bij mensen die vinden dat het anders kan, anders moet. Helemaal lokaal Natuur en Milieufederatie Drenthe steunt bijvoorbeeld ReestdalEnergie. Een leverancier van groene stroom en gas, vorig jaar opgericht door bewoners van het Reestdal. ReestdalEnergie verkoopt lokaal duurzaam opgewekte
energie aan particulieren en bedrijven en bemiddelt ook bij de aanschaf van zonnepanelen. Er zijn al 85 huishoudens voorzien van groene energie, er zijn 400 zonnepanelen geplaatst en de jaarlijkse CO2-uitstoot in de streek is met 156 ton verminderd. Samen investeren ReestdalEnergie is een coöperatie en heeft geen winstoogmerk. Alle inkomsten uit hun groene energie zullen weer lokaal worden geïnvesteerd in bijvoorbeeld zonnecentrales en biogas-installaties. Kortom, hoe meer mensen hun energie afnemen bij ReestdalEnergie, hoe meer geld er is voor een 100% lokale, 100% duurzame energievoorziening. Want dat is de droom en het
Samen maken we het verschil.
doel van de coöperatie: duurzaam opgewekte energie leveren aan alle 36.000 huishoudens in het Reestdal. Dankzij u... Dankzij de deelnemers van de Postcode Loterij hebben de Natuur en Milieufederaties sinds 1996 een totale bijdrage ontvangen van € 36,4 miljoen euro. Door mee te spelen met de Postcode Loterij steunt u het werk van de Natuur en Milieufederaties en 88 andere goede doelen. Elke week leest u in NRC over het belangrijke werk van de goede doelen die de Postcode Loterij steunt. Dit is advertentie nummer 39. Kijk op www.postcodeloterij.nl
Jaarverslag en Jaarrekening 2012
63
Stichting De Natuur en Milieufederaties Hengeveldstraat 29 3572 KH Utrecht www.natuurenmilieufederaties.nl