BZblad. Werkbezoek Washington - Zakelijke hulp Ethiopië - Roeland van de Geer bij EDEO

BZ

3

2011

blad

Werkbezoek Washington - Zakelijke hulp Ethiopië - Roeland van de Geer bij EDEO 1

(advertentie)

UITGELICHT

30 STERKER MET EEN STEM Een einde aan onderdrukking. Als de opstanden in het Midden-Oosten één ding duidelijk

‘Dit face to facecontact is een authentieke aangelegenheid’

uitdragen dan is het wel deze hartenkreet. Activisten, advocaten, kunstenaars en bloggers verenigen zich in de roep om meer vrijheid. Hivos geeft deze mensen een stem. Omdat een 2 stem het sterkste wapen is tegen onrecht en onderdrukking. Steun Hivos. www.hivos.nl

3

INHOUD

OP DE REDACTIE

Spannend 6

I

In de jury van Britse architectuurprijs

n dit informatietijdperk ligt paranoia op de loer, zei Theodore Dalrymple eind januari in het VPRO-programma Tegenlicht. Volgens deze Britse schrijver en psychiater bewerkstelligt WikiLeaks het tegendeel van de beoogde transparantie: omdat informatie snel op straat belandt, zullen mensen vaker hun mening voor zich houden. Een interessante gedachte die voor meer sites opgaat. Wie verstandig is, tweet niet na een paar biertjes. Op Facebook kun je beter niet je lolligste vakantiefoto’s zetten. Gewenst sociaal gedrag vinden we inmiddels volop in onze LinkedIn-profielen.

Nice to know

11

Dilemma’s bij het nieuwe werken Peiling

12

BZ in 2015 Diplomatie in beweging

20

Zakelijke ontwikkelingshulp De praktijk in Ethiopië

23

Net posten

12

‘Wie verstandig is, tweet niet na een paar biertjes’

Column Bengt van Loosdrecht

24

Werkbezoek Washington Op pad met de minister

30

‘Niet bang zijn voor de staf’ Lokaal 10 vanuit Dublin

32

‘Ik ben een vliegende keep’ Klimaatgezant Hugo von Meijenfeldt

35

Fietsen langs de Hudson Hotspot New York

41

‘File in Jakarta? BlackBerry mee’

32

Stoelendans

42

Met de zomervakantie in zicht aandacht voor vrij zijn, in je werk en privé.

All that Jazz Society

46 4

Roeland van de Geer werkt voor het relatief nieuwe EDEO. Hoe dat is? Hij en twee collega’s vertellen het op pagina 36.

Volgende editie:

Hoe het duurzamer kan Boeken, cd’s en film

46

Op de cover

Je in het huidige medialandschap staande houden, is helemaal een prestatie als je een publieke figuur bent. Wat mag heel Nederland van een politicus weten? Of: wat mag je ministerie van je weten? Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig. Moet je een open boek zijn of gaat het puur om je beleid? Dat je altijd op je woorden moet letten, is zeker. En wat je kwijt wilt, moet net zoveel zijn als waar jij je nog prettig bij voelt. Hetzelfde geldt natuurlijk voor ambtenaren. Dat spreekt voor zich. Voor dit nummer bedachten we een peiling met als stelling: bij BZ kun je voor je mening uitkomen. Wetend dat de antwoorden spannend konden worden, wilden we dit artikel bij wijze van uitzondering anonimiseren. In theorie kon er niets misgaan. De praktijk wees anders uit. Ondanks die privacymaatregel lukte het niet om drie interviewkandidaten te vinden. Jammer. En een beetje gek ook, alsof deze kwestie niet zou leven. Is dit onderwerp te gevoelig om met anderen te delen? Krijgt Dalrymple gelijk? Dat weiger ik te geloven. Daarom roep ik iedere BZ’er op het tegendeel te bewijzen. Praten we verder op Yammer?

Ellen de Jong, hoofdredacteur BZblad

5

NICE TO KNOW

BZ’er vliegt naar bouwtoppers in Schotland Kriskras door het land op zoek naar bijzondere gebouwen die in aanmerking komen voor de prestigieuze RIBA Stirling Prize. Deze prijs van 20.000 pond wordt elk jaar in Groot-Brittannië uitgereikt aan de architect van het beste gebouw van dat jaar. Dit jaar waren er 800 inzendingen en na voorselecties bleven twintig gebouwen per regio over. Een jury bestaande uit drie architecten en één ‘Lay-member’ (niet-architect) beslist uiteindelijk welke gebouwen voorgedragen worden. Daphne Thissen, werkzaam op de afdeling Pers, publieke diplomatie en cultuur van de

ambassade in Londen, was dit jaar voor de derde keer gevraagd als Lay-member en kreeg de regio Schotland toegewezen. ‘Een hele eer’, vindt Daphne.

Favoriet Daphne is zelf architectuurhistoricus: ‘Ik snap dus wel waar ik naar kijk, maar ben geen architect. Schotland is een enorme woeste leegte. Het is vaak uren rijden tussen twee gebouwen. We hebben op de derde dag zelfs met een klein vliegtuigje gereisd naar het Island of Coll, omdat de reisafstanden groot zijn en de tijd beperkt.’

Gebouwen die voor de Stirling Prize worden voorgedragen, zijn zowel perfect afgewerkt als een prachtig ontwerp. De jury heeft uiteindelijk twee gebouwen op de verkorte lijst geplaatst, waaronder de absolute favoriet van Daphne, een kantoor en werkgebouw voor ingenieurs in Glasgow.

Stem laten gelden Naast de Stirling Award zijn er ook Special Awards, waaronder ‘Het project van minder dan één miljoen’. Voor deze prijs heeft Daphne haar ‘stem laten gelden’, zoals ze zelf zegt. Het gaat om een sociale-woningbouwproject

in Dunoon, twee uur rijden van Glasgow. ‘Het lijkt alsof er vier huizen staan, terwijl er twaalf gezinnen in wonen. De afwerking had misschien beter gekund, maar twaalf appartementen onder één miljoen, niet te geloven!’ De Nederlandse ambassade heeft volgens Daphne een goed architectuurnetwerk en gaat in het najaar een evenement organiseren waarin jonge Nederlandse architecten in contact worden gebracht met Britse projecten. De Stirling Award wordt uitgereikt tijdens de BBC’s Culture Show, die op zaterdag 1 oktober wordt uitgezonden op BBC2. (CB)

Zuid-Afrika geeft aandacht aan water Nederland heeft verstand van water. Maar niet alleen ons land heeft te maken met waterproblematiek, wereldwijd houdt men zich bezig met dit onderwerp. Aansluitend op de Zuid-Afrikaanse waterweek was er in maart in Kaapstad extra aandacht voor ‘het water’. Bijvoorbeeld met een ‘watermuurschildering’ op de zijgevel van het consulaat in Kaapstad. Kaapstad was zelfs de waterhoofdstad van de wereld tijdens de VN Wereld Waterdag op 22 maart. Op die dag werd het Waterlied opgenomen, gezongen door ZuidAfrikaanse en internationale artiesten, onder wie Stef Bos. Dat lied moet de aandacht vestigen op mondiale waterproblemen. De Nederlandse industrie wil kennis en technologie op het gebied van water delen met Zuid-Afrika, maar verwacht ook veel te leren van de Zuid-Afrikaanse ervaringen op watergebied. Zuid-Afrika beschikt over goed opgeleide waterprofessionals, die een actief netwerk vormen in het Water Institute of Southern Africa (WISA). Deze experts en ook de overheid staan in toenemende mate open voor samenwerking met buitenlandse partijen, om zo toegang te krijgen tot hoogwaardige technische kennis en producten. Doel van ambassade en consulaat is om Nederland als de partner bij uitstek op de kaart te zetten.

Sociale-woningbouwproject in Dunoon, Argyll and Bute, Schotland.

Pygmalion III moderniseert 7.000 werkplekken Van de circa 7.000 werkplekken bij BZ stond op 1 mei al op meer dan 1.400 plekken een nieuwe pc, met een groot scherm en nieuwe software, zoals Windows 7 en Office 2010. Het tekent hoe druk de medewerkers van project Pygmalion III zijn om wekelijks werkplekken op posten en directies te vervangen. ‘Tot nu toe horen we positieve geluiden’, vertelt Anja van Wieringen van het project Pygmalion III. ‘Verschillende posten hebben aangegeven zeer content te zijn met de snelheid van het informatiesysteem PPR/discoverer, de grootte van het

6

beeldscherm en de stille pc’s’. Pygmalion III is een omvangrijk, technisch en logistiek complex traject, waarbij wereldwijd de complete technische infrastructuur van BZ wordt vervangen. Volgens de planning is het departement in juli volledig voorzien van nieuwe werkplekken en gaat in november de laatste post ‘over’. Ook wordt de ‘achterkant’ van ICT vervangen, waarmee wordt vooruitgekeken op nieuwe ontwikkelingen, zoals plaatsonafhankelijk (samen)werken, webcams, gebruik van smartphones op de posten en regionalisering van

het postennet. Daarnaast wordt de limiet voor dataopslag en e-mail verhoogd en wordt draadloos internet op het departement verbeterd. Het vervangen van de infrastructuur is een mooi moment om te bepalen hoeveel pc’s en printers er per dienstonderdeel moeten zijn. Randvoorwaarde hierbij is dat iedereen die dat voor zijn of haar werkzaamheden nodig heeft, toegang heeft tot een pc. Voor meer informatie over Pygmalion III, opleidingsmaterialen en planning: http://pygmalion3. (CB)

Fotograaf: Bruce Sutherland

Prins Willem-Alexander liep mee met de ‘Walk for Love of Water’, een ‘mars’ met deelnemers aan de VN-conferentie en het algemene publiek. Ook bij de ‘Moola for Amanzi-competitie’ was de prins aanwezig. Aan deze competitie deden vijf getalenteerde teams van jonge professionals en studenten mee. Zij presenteerden aan een jury van waterexperts hun innovatieve oplossingen voor watergerelateerde problemen. Zie: www.waternetwork.nl (LG)

van links naar rechts: Deon Bing (surflegende en radioreporter), Lungile Dhlamini (Executive Director Utility Services, David de Waal(CG), Rashid Khan (Chief Director Department of Water Affairs), Alderman Clive Justus (Executive Mayoral Committee Member), Dan Plato, burgemeester Kaapstad

7

Dutch design in Milaan De Dom, design, lekker eten; dat is Milaan. En: de FuoriSalone, een reeks exposities van aanstormend designtalent in de wijken van Milaan. Daar wordt ook ‘Dutch design’ steeds populairder. Nederland werd dit jaar vertegenwoordigd door meer dan tweehonderd ontwerpers en organisaties. De ‘FuoriSalone’ is voor veel internationale designkenners, ontwerpers en consumenten de belangrijkste reden om

Milaan te bezoeken. Opmerkelijk, want dit festival is eigenlijk een spontane uitbreiding van de officiële Salone del Mobile in Milaan, sinds jaren de belangrijkste designbeurs ter wereld. De FuoriSalone vindt – de naam ‘buitensalon’ zegt het al – buiten plaats: in de wijken van Milaan. Daar zorgen jonge, talentvolle ontwerpers met hun exposities voor een magische en gezellige sfeer. Overdag doen ontwerpers en inkopers druk zaken, maar ’s avonds gaan ze de straat op om ‘aperitivi’ te drinken.

Dutch design is op de FuoriSalone inmiddels een begrip. De Nederlandse deelname groeit elk jaar: naar 123 designers en 79 organisaties bij de laatste editie. Dat is mede te danken aan het consulaat-generaal. Dat hielp de deelnemers bij de voorbereiding én organiseerde een evenement op de nieuwe locatie van het CG. Daar kwamen ongeveer driehonderd gasten uit de internationale designwereld op af. (KdN en NV)

IN MEMORIAM

Foto: Cassandra Pizzey, Design.nl

Een ‘must’ voor iedere diplomaat ‘Iedere Nederlandse diplomaat zou ten minste van ‘The Hague Journal of Diplomacy’ (HJD) gehoord moeten hebben’, zegt Jan Melissen, redacteur van het tijdschrift. Het wetenschappelijke blad draait nu vijf jaar mee en het wordt steeds bekender. ‘Er worden meer artikelen gedownload in de VS, Groot-Brittannië en zelfs België, dan in Nederland, maar HJD wordt gerund vanuit Instituut Clingendael. Wel handig om te weten voor een BZ’er.’ In de academische wereld wordt het werk van ministeries van Buitenlandse Zaken vaak genegeerd. Daarom is de wisselwerking tussen praktijk en wetenschap in de studie der diplomatie zo belangrijk. Jan: ‘The Hague Journal heeft dan ook een vaste rubriek ‘Practitioner’s Perspectives’. Diplomaten geven inkijkjes en dragen inzichten aan vanuit de praktijk.’ Van BZ hebben plv SG, Monique van Daalen, en ambassadeur in Washington, Renée Jones-Bos, al eens meegewerkt. De gemeente Den Haag is sponsor van drie internationale conferenties onder auspiciën van het blad. ‘The Hague Journal of Diplomacy’ verschijnt vier keer per jaar. (KdN)

met minderheden en dus territoriale integriteit, veel te riskant. Er waren pogingen hem letterlijk naar de tweede rij van vergaderingen te verbannen. Dat heeft hij voorkomen, want anders zou de HCNM ook figuurlijk een tweederangsfunctionaris worden. Dat mocht niet gebeuren, want het ging om vrede, democratie, mensenrechten: zaken waarvoor hij zich altijd had ingezet en die voor hem onlosmakelijk met elkaar verbonden waren.

Foto: Ilya van Marle/ HH

Idealist en realist tegelijk Hij is veel groter dan op tv. Dat dacht ik toen ik Max van der Stoel voor het eerst ontmoette. Ook zijn internationale optreden was veel indrukwekkender dan menigeen zag. Max trad niet op de voorgrond – anders had hij zeker wél de Nobelprijs voor de Vrede gekregen. Maar wie hem vaker meemaakte, of direct voor hem mocht werken, ontdekte al snel welk een bevlogen staatsman hier aan het werk was. Het woord bescheiden is in commentaren de afgelopen tijd vaak gevallen. Dat verdient een nuancering: ja, hij was bescheiden als het om hemzelf ging, maar onbescheiden als de effectiviteit van zijn functie in het geding was. Dat had te maken met zijn passie voor zijn werk en zijn gedrevenheid echt effectief te zijn. Zijn opvolgers als Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden (HCNM) van de OVSE hebben het vaak gezegd: Max van der Stoel heeft die functie gemáákt. Veel landen hadden wantrouwen jegens de HCNM: bemoeienis

Max van der Stoel was in de internationale diplomatie een vrij zeldzaam wezen: idealist en realist tegelijk. Hij was overtuigd dat het uiteindelijk gaat om het lot en de waardigheid van mensen. Dat sterke morele kompas gaf richting aan zijn concrete handelen, dat gekenmerkt werd door scherp inzicht in het politiek haalbare en de geschiktste aanpak. Een betere combinatie is voor het HCNM-werk niet denkbaar. Binnen een jaar had hij de OVSE-staten – óók de sceptische – voor zijn werk en aanpak gewonnen. Zijn professionalisme uitte zich ook in zijn inhoudelijke kennis, zijn bereidheid veel tijd ter plekke te besteden, keer op keer met betrokkenen te spreken en vooral: pas te oordelen nadat hij kennis en inzicht had verworven. Hij won het vertrouwen van groepen en regeringen en kon wederzijds aanvaardbare oplossingen bereiken. Werken voor Max van der Stoel kwam neer op een voortdurende masterclass in topdiplomatie. Extra boeiend was het omdat hij durfde te vertrouwen op jonge medewerkers. Jammer dat hij zijn memoires niet heeft geschreven, ondanks aanmoedigingen van diverse kanten. In elk geval hebben we onze eigen herinneringen aan Max, met zijn droge, soms schelmse humor en zijn warme belangstelling voor de gezinnetjes van zijn medewerkers. Rob Zaagman, consul-generaal te München, was van januari 1993 tot juli 1995 particulier secretaris van HCNM Max van der Stoel.

Wil je meer informatie of heb je een idee voor een ‘Practitioner’s Perspective’? Kijk dan op www.brill.nl of neem contact op met [email protected]

8

9

(advertentie)

PEILING

Terugkomen betekent opnieuw beginnen! Een goede voorbereiding op vertrek is bij een expatriëring al wel gebruikelijk. Op het gebied van onderwijs is Edufax dan de

‘Het nieuwe werken? Ik houd het liever bij het oude’ Werken op een andere plek dan op kantoor en buiten kantoortijden wordt steeds normaler. Er is zelfs een programma ‘Het Nieuwe Werken bij het Rijk’. Moeten we blij zijn met deze nieuwe ontwikkeling? Collega’s over de voors en tegens van het nieuwe werken.

beste adviseur voor bedrijf én expatfamilie. Iets minder gebruikelijk, maar net zo noodzakelijk, is een deskundige begeleiding bij terugkeer naar Nederland. De kinderen moeten goed voorbereid weer instromen in het Nederlandse schoolsysteem. Misschien weet u nu al, dat u in de loop van het jaar terugkeert naar Nederland. Dan moet duidelijk worden op welk niveau en op welke school de kinderen hun schoolcarrière gaan vervolgen. Edufax kan hierover in een adviesgesprek – eventueel aangevuld met een plaatsingsonderzoek - een helder en duidelijk advies geven. Dat schept rust en de kinderen weten ruim van tevoren waar ze aan toe zijn. Mocht het voor bepaalde vakken of lesonderdelen nodig zijn, dan kan Edufax ook zorgen voor doelgerichte bijlessen en/of remediale ondersteuning. Kortom, we zorgen ervoor dat uw kinderen een nieuwe start op de Nederlandse school maken. Op het juiste niveau.

Succesvol instromen begint met NTC-online De basis voor deze succesvolle nieuwe start in het Nederlandse onderwijssysteem begint al tijdens het verblijf in het buitenland. In die periode biedt Edufax NTC-online aan; het up-to-date, volledig web-based programma voor afstandsonderwijs in de Nederlandse taal en cultuur. NTC-online is er voor de peuter-

‘Wie niet gezien is, is weg’ Cor van Honk, CdP Luanda ‘Naast intern leidinggeven, doe ik eigenlijk nog maar één ander ding: netwerken. In een land als Angola, met zwakke maar taaie structuren, wordt je invloed volledig bepaald door wie je kent en welke meerwaarde je voor contacten hebt. Ik houd me dus veel bezig met het zoeken van movers and shakers:

mensen die voor Nederland van belang zijn of kunnen worden. Veel echt relevante spelers in Angola en Nederland maken volop gebruik van sociale media. Die kom je niet meer tegen in je plastic postbakje of op een receptie. Zeker op handelsgebied geldt steeds meer: wie niet gezien is, is

weg. Sinds kort heb ik een eigen ftp-server op de kabeltuner in Nederland voor fotocontact met kinderen in Nederland en NoordIerland. Maar gezien de uiterst beroerde internetverbindingen in dit land doe ik nog bijna alles op kantoor.’

‘Voor thuiswerken ben ik te snel afgeleid’ Sarah Schippers, communicatieadviseur COM ‘Ik ben voor het nieuwe werken! We zijn een netwerkmaatschappij, je kunt niet langer verwachten dat iedereen op één plek blijft zitten. Ook niet bij BZ, waar (nog) niet alle faciliteiten aanwezig zijn. We werken hier met collega’s en relaties in andere tijdzones. Maar

we kunnen niet Skypen, terwijl dit voor sommige collega’s de enige mogelijkheid is om met ngo’s in het buitenland te communiceren. Er zijn zoveel mogelijkheden om je werk, vanaf elke willekeurige plek, te doen. E-mails versturen of vergaderen met je telefoon, via

de mobikey thuis inloggen op je werkplek, opties genoeg. Overigens ben ik zelf niet van plan thuis te gaan werken. Daar ben ik veel te snel afgeleid. Ik had daar vroeger thuis al last van bij het maken van mijn huiswerk. Ik ging altijd naar de bibliotheek om te leren.’

en kleuterleeftijd tot en met het laatste jaar van het voortgezet onderwijs voor mavo, havo of vwo. Instappen op het vereiste niveau kan het hele schooljaar. Zo blijven uw kinderen hun beheersing van het Nederlands ontwikkelen. Meer informatie? Wilt u meer weten over goed onderwijs in het buitenland of over NTC-online, aarzel dan niet en neem contact op met Edufax. Dat geldt natuurlijk ook als u goed voorgelicht wilt worden over de terugkeer naar Nederland. Want uw kinderen moeten dan geen valse, maar juist een vliegende start maken! Edufax is member of

‘Ongestoord thuis een speech schrijven’ Yvette Daoud, Plv CdP Bratislava ‘Het “oude” of “nieuwe” werken, voor beide geldt: effectiviteit telt. Dat is waar je naar moet kijken. Kantoortuinen vind ik niks, veel te onrustig. Gewoon eigen kamers. Ik kan me wel indenken dat parttimers een kamer delen. Het hangt natuurlijk wel van de functie af. Een baliemedewerker

kan moeilijk thuis werken. Er zijn zoveel mogelijkheden, zeker technisch gezien. Alleen moet er een knop om bij veel mensen, ook bij managers. Laat mij lekker thuis werken als ik een speech moet schrijven. Heerlijk ongestoord bezig zijn, geen mensen die binnenvallen. Het nieuwe

werken vereist wel zelfkennis, discipline, doelgerichtheid en vooral onderling vertrouwen. De menselijke factor bepaalt of het een succes wordt. Op posten, zeker een kleine als deze, is het niet mogelijk. We zijn met te weinig mensen.’ (CB)

Dorpstraat 60a > 5595 CJ Leende > The Netherlands T +31 (0)40 204 74 70 > F +31 (0)40 206 31 45 > E [email protected] > www.edufax.nl

10

11

Dan is het onderwijs al goed geregeld!

BZ in 2015

Diplomatie

in beweging Heb je de townhallmeeting gemist over de modernisering van de diplomatie en de bezuinigingen bij BZ? Zit je op een post en vond je het filmpje over die bijeenkomst wat kort door de bocht? Heb je geen tijd gehad om de lijvige postennetbrief te lezen, maar wil je er toch meer van weten? Dat er de komende jaren veel gaat veranderen, is zeker. BZ moet dynamischer, flexibeler en doelgerichter worden. BZblad zet enkele belangrijke voorstellen, bezuinigingen en veranderingen op een rij. Niet willekeurig, maar ook niet in volgorde van belang. Door Saskia Klaassen en Sebastiaan van der Lubben, illustratie Leon Mussche

12

Bezuinigingen: Het kabinet wil in 2015 evenwicht in de begroting bereiken. In het regeerakkoord is vastgelegd dat 18 miljard euro wordt bezuinigd. Kredietcrisis, vergrijzing en de Europese schuldencrisis maken het saneren van overheidsuitgaven noodzakelijk. Ook Buitenlandse Zaken ontspringt die dans niet. In 2015 moet het ministerie 74 miljoen euro op zijn organisatie hebben gekort. Dat staat nog los van de korting op ontwikkelingssamenwerking en op vrijwillige bijdragen. Visie: De regering wil voor Nederland stabiliteit en economische groei en zet zich in voor mensenrechten. Met diplomatie willen we in het buitenland de Nederlandse belangen dienen. In elk land is dat wat anders. In sommige landen hebben we meer handelsbelangen, elders is de ontwikkelingsrelatie van groter belang. Omdat onze meerwaarde per land verschilt, zal de manier waarop we daar aanwezig zijn ook verschillen. Moderne diplomatie draait om keuzes maken, want we kunnen niet meer overal alles doen. Diplomatie: Diplomatie in 2011 beperkt zich allang niet meer tot het klassieke interstatelijke verkeer. De diplomatie is dynamischer geworden, het takenpakket en netwerk nemen in omvang, complexiteit en gelaagdheid toe. De huidige diplomaat heeft te maken met grote, gevestigde en startende bedrijven, vakbonden, mensenrechtenverdedigers, lokale overheden, universiteiten, de creatieve sector, ngo’s, media et cetera. De organisatie van BZ en de vertegenwoordigingen in het buitenland worden aangepast zodat diplomaten die veelheid aan taken nog beter kunnen uitoefenen.

Ambassade: Niet elke ambassade zal een gebouw zijn met hek eromheen en vlag op het dak, beveiliging, medewerkers, onderhoud en dienstauto’s. Er komen andere vormen van vertegenwoordiging. Met de regionalisering van taken kunnen ambassadeurs in meerdere landen worden geaccrediteerd. Virtuele ambassade: Het wordt de komende jaren gemakkelijker om op andere plekken dan de ambassade en op andere tijdstippen te werken, het zogeheten ‘Het Nieuwe Werken’. Diplomatie met de laptop onder je arm. Baku in Azerbeidzjan is al zo’n flexibele éénmanspost. Compact: Het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst moet op rijksniveau samen met alle ministeries een besparing opleveren van 800 miljoen euro. Het streven is om, waar mogelijk, op het gebied van ICT, inkoop, personeelsdiensten en huisvesting op de departementen meer te gaan samenwerken en centraliseren. Zo wordt minder dubbel werk gedaan. Doel is het rijksbreed realiseren van kostenbesparingen en kwaliteitsverbetering. Rijksbreed: Niet alleen BZ wordt geraakt door de bezuinigingen, maar ook alle andere departementen. Het kabinet moet 18 miljard euro bezuinigen. Een groot deel daarvan moet worden opgebracht door de bezuinigingen bij de ministeries. De rijksbrede bezuinigingen betekent ook dat er bijvoorbeeld minder vakattachés van andere ministeries werkzaam zijn op de posten.

13

Samenvoeging: De nieuwe directie Europa (DEU) is koploper in de samenvoeging van directies. Komende zomer worden twee directies samengevoegd: Directie West-en Midden-Europa en de Directie Zuidoost-en Oost-Europa. Van de 56,5 fte blijven er na ‘ontdubbeling’ 46 over. De ondernemingsraad buigt zich binnenkort over het plan van aanpak.

EDEO: De nieuwe Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) gaat onze nationale vertegenwoordigers in het buitenland niet vervangen. Maar het lijkt onvermijdelijk dat het ons werk op de posten gaat beïnvloeden. Op pagina 36 van dit blad staat uitgebreide informatie over EDEO en ervaringen van medewerkers.

Kaasschaaf: De bezuinigingen zijn niet te realiseren met een kaasschaaf; er worden keuzes gemaakt. Die keuzes werken door in de hele organisatie, beleid (denk aan ontwikkelingssamenwerking) en personeel (werving en selectie en uittreden). Buitenlandse Zaken 2015 is vooral een keuze - een keuze voor een kleinere en flexibelere organisatie.

Gesprek: Veel collega’s zouden maar wat graag Skype

Fte’s: Het departement zal krimpen van 2800 mensen naar 2500 mensen in 2015. Uitgezonden medewerkers, lokale staf en departementsambtenaren zullen in aantal afnemen door de sluiting van posten, beleidswijzigingen en regionalisering. Doel, zoals beschreven in het regeerakkoord is een ‘kleiner en goedkoper maar flexibeler netwerk (…), gebruikmakend van verdere samenwerking met andere (EU-)landen en digitale mogelijkheden’. Flexibiliteit: De pool van medewerkers die bereid zijn op zeer korte termijn, tijdelijk van functie te wisselen (duur tot 12 maanden), wordt uitgebreid. Het moet makkelijker worden menskracht toe te delen aan posten wanneer daar behoefte aan is en menskracht weg te halen wanneer mogelijk. Flexibiliteit gaat ook om nieuwe en andere vormen van presentie en het snel kunnen inspelen op ontwikkelingen en kansen. Dit vraagt flexibiliteit van de organisatie, lijnchefs en medewerkers.

14

gebruiken binnen BZ; dit biedt zowel face to facecontact als minder reisbewegingen. Skypen is helaas niet mogelijk, omdat het niet gemaakt is voor grootschalig gebruik binnen een bedrijf. Wel werkt BZ aan de voorbereiding op Skypeachtige toepassingen. ICT streeft ernaar om (op termijn) alle werkplekken te voorzien van een webcam en de verbindingen moeten in de toekomst steeds meer beeld- en spraakcommunicatie mogelijk gaan maken. Pygmalion III bereidt de techniek ‘onder de motorkap’ al voor.

Huisvesting: De verhuisplannen liggen nog niet vast. Eind januari is besloten de renovatie van het BZ-gebouw te heroverwegen. Voor BZ bestaat de kans dat het ministerie wordt gehuisvest in een ander pand en met minimaal één andere organisatie. Meerdere scenario’s worden besproken. Welke reëel zijn of de voorkeur verdienen, waren met het ter perse gaan van dit blad nog niet bekend. De vraag is vooral of we in ons gerenoveerde gebouw terugkeren of in één keer verhuizen naar een ander Rijkskantoor.

Informatiebeveiliging: Een belangrijk thema, want we wisselen steeds gemakkelijker informatie uit langs allerlei kanalen. Hierdoor zijn we minder alert op mogelijke informatielekken. Voicemails, USB-sticks, gesprekken via mobiele telefoons, e-mails – de informatie die we uitwisselen en opslaan, vertegenwoordigt een bepaalde ‘waarde’ waar we zuinig op moeten zijn. BZ moet de komende jaren minder met minder doen (minder mensen, minder geld, minder taken), de flexibiliteit in de inzet van ICT-middelen wordt dan een must, en de veilige behandeling van onze informatie wordt dus nog belangrijker. Ga bijvoorbeeld nooit zomaar in op een verzoek om gegevens vrij te geven, je weet nooit wie daar op een oneigenlijke manier zijn voordeel mee wil doen. En ja, dat kan ook een buitenlandse mogendheid zijn.

Moderne diplomatie draait om keuzes maken

Loopbaan: Personeelsbeleid heeft drie pijlers: instroom, doorstroom en uitstroom. Deze worden in samenhang bezien. Er liggen voorstellen om nieuwe medewerkers in eerste instantie een tijdelijk dienstverband van zeven jaar te geven. Voor alle medewerkers is er een loopbaanindicatie na zes jaar, die inzicht geeft in kansen en kwaliteiten van de medewerker in het licht van de behoeften en vereisten van de organisatie. Doel: een personeelsbezetting die is toegerust op taken en uitdagingen in de nieuwe BZ-organisatie. Mobiliteit: BZ heeft veel kennis en ervaring op het gebied van interne mobiliteit. Binnen BZ wordt, meer dan in de afgelopen jaren, naast in- en doorstroom actief ingezet op een ruimere vorm van externe mobiliteit. Met het oog hierop kunnen medewerkers onder meer in aanmerking komen voor stimuleringsmaatregelen zoals vergoeding van opleidingskosten, netwerk- en/of sollicitatietrainingen.

15

Negentien miljoen euro: Dat is het totale bedrag

Flexibiliteit gaat om het snel kunnen inspelen op veranderingen

dat op het departement in 2015 bezuinigd moet zijn. Dat bedrag staat dus los van de bezuiniging van 55 miljoen euro op de posten. Een groot deel van dat geld moet komen uit versobering en efficiency. Zo wil BZ op dienstreizen 2,5 miljoen euro besparen. Door efficiency door automatiseren wordt nog eens 4,5 miljoen euro bezuinigd en kort het ministerie op ‘overige personeelskosten’ nog eens één miljoen euro. Naast versoberen en meer efficiency, moeten besparingen komen uit het stroomlijnen van het ministerie (4,5 miljoen euro) en minder inhuren van externen (3 miljoen euro). Een rijksbrede samenwerking en flankerend beleid zorgen voor de rest.

OR: Onze ondernemingsraad speelt een belangrijke rol in het proces van veranderingen. Immers, de ondernemingsraad stelt de kritische vragen en komt op voor de belangen van medewerkers. De or focust zich vooral op een zorgvuldige uitvoering van de bezuinigingsplannen en vraagt continu om helderheid bij de SG. Voor vragen kun je terecht bij [email protected].

Plaatsingsproces: Transparanter, flexibeler, in het belang van de organisatie en met een duidelijke afbakening van verantwoordelijkheden tussen medewerker, lijnchef en HDPO, waarbij meer verantwoordelijkheid bij lijnchefs en medewerkers wordt gelegd. Dat zijn in een notendop de belangrijkste veranderingen die de projectgroep Aanpassingen Plaatsingsproces in haar rapportage voorstelt. Resultaat van de voorgestelde aanpassingen: nadrukkelijker dan voorheen, de juiste persoon op de juiste plek.

16

Regie: Wie zijn de spelers in ‘BZ in 2015’. Wie bepalen? De regie over de hervormingen en bezuinigingen voert het SG/DG-beraad zelf. Er komt dus ook geen aparte DG-Taakstelling. Het SG/DG-beraad neemt zelf de verantwoordelijkheid voor het totale pakket bezuinigingen en hervormingen en de samenhang daarbinnen. Er komen herkenbare projecten met een herkenbare projectleider. Dit wordt zoveel mogelijk in de lijn belegd, om zoveel mogelijk betrokkenheid van ons allemaal te garanderen. Yaounde: Is één van de posten die sluiten. Sluiting gebeurt niet zomaar, er is kritisch per regio en per land gekeken naar de taken van het postennetwerk. Per post is geïnventariseerd welk beroep op de diplomatieke vertegenwoordiging wordt gedaan en door wie dat wordt gedaan Maar ook wat de aard is van de bilaterale relaties en de consulaire dienstverlening. Er is geen sprake van een onderlinge rangschikking; de herziening van het postennetwerk is immers maatwerk. De overweging is: daar waar geen prioritaire taken meer liggen voor Nederlandse vertegenwoordiging, kunnen posten sluiten. Ook sluiten enkele posten in landen die geen OS-partnerland meer zijn, en waar ambassades geen ander doel meer dienen. De ministerraad heeft het besluit genomen om tien posten te sluiten: Montevideo, Quito, Guatemala, Managua, La Paz, Yaoundé, Asmara, Ouagadougou, Lusaka en Barcelona. Nieuwe posten zijn: Panama, Juba en West-China (CG).

Zambia: Is één van de 15 landen die geen partnerlanden meer zijn. Met hen wordt de bilaterale ontwikkelingsrelatie beëindigd. Via deze bilaterale ontwikkelingsrelaties besteedt het ministerie ongeveer een kwart van de OS-gelden. Het beëindigen van deze relatie betekent niet dat Nederland deze landen de rug toekeert: zij behouden financiering via andere kanalen (maatschappelijke organisaties en centrale programma’s). Naast Zambia eindigt de bilaterale relatie ook met Bolivia, Burkina Faso, Egypte, de Democratische Republiek Congo, Georgië, Guatemala, Kosovo, Moldavië, Mongolië, Nicaragua, Pakistan, Senegal, Suriname en Tanzania. Vragen? Ideeën of suggesties voor Buitenlandse Zaken in 2015 kun je mailen naar [email protected]. Je kunt hier ook al je vragen aan het SG/DG-beraad stellen. Op Rijksportaal staan in het dossier ‘BZ in 2015’ ook ‘Veelgestelde vragen’ met de bijbehorende antwoorden. Het dossier ‘BZ in 2015’ op Rijksportaal biedt een uitgebreid overzicht van presentaties, veelgestelde vragen, actuele documenten en achtergrondinformatie.

17

FOTO VAN DE MAAND

Kleurrijk stemmen in Benin Zo’n 13,5 miljoen Beninezen stemden 13 maart voor een president, ondanks kleine onvolkomenheden zoals te late opening van stembureaus. Ze zijn trots dat voor de vijfde keer sinds 1991 (keurig om de vijf jaar) een president kan worden gekozen. Vanuit de HMA Cotonou gingen maar liefst vier equipes waarnemen. Een week later kwam de uitslag: de huidige president Boni Yayi heeft gewonnen met meer dan vijftig procent van de stemmen. Foto: Carel de Groot

18

19

Hoe boeren, bedrijven en bevolking profiteren

Zakelijke ontwikkelingshulp in Ethiopië Hulp aan ruim dertig ontwikkelingslanden wordt teruggeschroefd tot vijftien landen. Hoe pakt deze keuze uit? Voor het bevorderen van voedselzekerheid, een van de speerpunten van het kabinet, slaan ministeries, het bedrijfsleven en de lokale gemeenschappen de handen ineen. Een voorbeeld uit Ethiopië van het nieuwe samenwerken in de praktijk. Door Hannah Aukes, foto’s HH/ P. Wiggers en Augora

V

oor de ambassade in Addis Abeba was landbouw al jaren een van de sectoren die alle aandacht verdiende. In Ethiopië zijn meer dan 7 van de ruim 80 miljoen inwoners structureel ondervoed. Door snelle bevolkingsgroei, slechte weersomstandigheden en het ontbreken van voedsel op voorraad kan dit oplopen tot 15 miljoen. Het Haagse beleid was echter niet volledig ingericht op het veiligstellen van de voedselvoorziening voor de meest kwetsbaren. Met de huidige keuzes van ontwikkelingssamenwerking krijgen lopende voedselzekerheidsprojecten in Ethiopië de wind in de rug.

Zelfredzaamheid Ethiopië is een van de pilotlanden van het voedselzekerheidsproject waar staatssecretarissen Knapen en Bleker (Economische Zaken, Landbouw & Innovatie) afgelopen december hun handtekeningen onder zetten. Het speciale Task Team dat daarvoor is ingericht, gaat komend jaar in Ethiopië, Ghana, Kenia, Mali, Mozambique en Rwanda projecten opstarten van lokale boeren en partners, de overheid en het bedrijfsleven. Met duurzame, sociale en economische ontwikkeling en zelfredzaamheid tot gevolg. Bioloog Paulus Verschuren doet vanuit Unilever mee aan het team

20

als speciaal adviseur voedselveiligheid. Op zijn nieuwe werkplek op de zevende verdieping aan de Bezuidenhoutseweg werkt de bedrijfsman nog even aan zijn handicap - golfputje in de hoek - en vertelt vervolgens bevlogen over de nieuwe investeringsplannen voor deze ‘zakelijke’ ontwikkelingshulp.‘Putten helpt je focussen, precies wat we nodig hebben bij doeltreffende ontwikkelingssamenwerking.’

‘Het is laveren tussen initiatief nemen en bijeenbrengen, zonder op de stoel te gaan zitten van de lokale partners’ De afgelopen 25 jaar hield de van origine dierpatholoog zich aanvankelijk bezig met gezonde vetten in pakjes Becel. De laatste acht jaar was zijn voornaamste bezigheid het samenbrengen van partijen rondom het enorme probleem van honger en armoede. Nu ontfermt hij zich samen met deskundigen vanuit Directie Duurzame Economische ontwikkeling (DDE) en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) over het succesvol verloop van programma Voedselzekerheid. Verschuren: ‘Het was mijn speciale wens om mijn kennis over voeding en bedrijfsprocessen voor de overheid in te zetten. Ik denk dat de overheid en het bedrijfsleven elkaar erg veel te bieden hebben: de overheid in het creëren van een goed ondernemersklimaat en effectieve markten en het bedrijfsleven in het ontwikkelen en op de markt brengen van goede betaalbare producten die aansluiten bij de voedingsbehoeften van vooral kinderen en vrouwen.’

Gedeelde belangen Dat is ook het idee achter de zogeheten publiek-private partnerschappen (PPP), waarop het programma Voedselzekerheid gestoeld is. Een combinatie van netwerken, ondernemerschap, kennis, invloed op lokale regelgeving en financiën vanuit de overheid, partners en bedrijven kan kruisbestuivend werken. Zo was het Task Team begin februari in Nairobi (Kenia) om met de Nederlandse ambassades in dertien Afrikaanse landen de lokale problemen rond voedselzekerheid in kaart te brengen. Daarna volgen de oplossingen, vanuit gebundelde krachten. De ambassades voeren de regie over de plannen. Doel: zelfredzaamheid en duurzame lokale ontwikkeling. Verschuren: ‘Het gaat erom dat boeren zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel, -red) worden die zelf goed voor hun gezin kunnen zorgen.’

21

COLUMN Terug naar Ethiopië. Themadeskundige duurzame ontwikkeling Gerrit Noordam van de ambassade in Addis Abeba vertelt hoe ze vanuit de overheid verbindingen leggen en bijvoorbeeld grote marktleiders stimuleren om samen te werken met kleine boeren. ‘Dat gaat niet vanzelf. De groten zitten vaak niet op de kleintjes te wachten, de partijen moeten eerst inzien dat ze gedeelde belangen hebben’, aldus de ambassademedewerker. En die belangen zijn er: kleine boeren krijgen toegang tot de exportmarkt. Bedrijven krijgen beschikking over arbeidskrachten en toegang tot de markt van het land. Noordam: ‘Je ziet de positieve effecten, zowel voor de exporteurs als de lokale producenten.’ Als voorbeeld noemt Noordam de tuinbouwsector. Deze sector is de afgelopen zes jaar snel ontwikkeld, inmiddels werken er meer dan 50.000 mensen en brengt de sector ongeveer 150 miljoen euro aan buitenlandse valuta binnen. Nederland is de belangrijkste afnemer van Ethiopische tuinbouwproducten, vertelt landbouwraad Geert Westenbrink. Het project kan model staan voor de toekomstige programma’s die de ambassades tijdens de bijeenkomst Voedselzekerheid in Nairobi bespraken.

Koffieboer Zo goed als het kan gaan, zoveel drempels moet je ook over om het proces van publiek-private samenwerking te laten slagen, vertelt ervaringsdeskundige Noordam. Hij benoemt het transitieproces van cultuurverandering; partijen die eerst niet met elkaar te maken hadden, zitten nu met elkaar om de tafel. En dat is een proces van een lange adem. Noordam: ‘Soms is het meer psychologie dan kennis over technische zaken. Empathie is dan de smeerolie van de coördinatie. Zeker als westerse overheid moet je uitkijken voor een zwaaiend vingertje. Het is laveren tussen initiatief nemen en bijeenbrengen, zonder op de stoel te gaan zitten van de lokale partners.’ Verschillen in de manier van werken tussen bedrijfsleven en overheid bestaan natuurlijk ook in Nederland zelf. Ook al is Unileverman Verschuren verder lovend over zijn eerste maanden Buitenlandse Zaken, valt het hem wel op dat verantwoordelijkheden niet altijd even duidelijk zijn verdeeld. Wat nog wel eens ten koste kan gaan van de efficiëntie. Millenniumambassadeur Christiaan Rebergen, vanuit zijn functie al jaren betrokken bij publiek-private partnerschappen, vindt dat wel meevallen. Alhoewel hij wel erkent dat overheid en bedrijfsleven verschillende bloedgroepen blijven. Maar omdat het besef van de noodzaak tot samenwerken er nu meer is dan vroeger, met succesvolle investeringen als gevolg, verdwijnt dat aspect naar de achtergrond. Rebergen: ‘Zolang partijen winst boeken, blijft een PPP in principe succesvol.’

22

Net posten Ik ben al geruime tijd voorstander van modernisering van de buitenlandse dienst. Die overtuiging heb ik sinds ik een eenmanspost runde vanuit een kamertje in Kigali, kort na de genocide. Op de deur zat een post-it met de handgeschreven tekst Représentation des Pays-Bas. Elke vrijdagavond, als de koerier was geweest, stond ik codeberichten te verbranden in een olievat achter in de tuin. Veiligheid boven alles.

‘Partijen moeten eerst inzien dat ze gedeelde belangen hebben’ Return on investment, dat is ook de filosofie achter het proefprogramma Voedselzekerheid. En daarmee een illustratie van de nieuwe kijk op ontwikkelingssamenwerking. Het idee is dat hulp niet langer eenrichtingsverkeer is, maar ook daadwerkelijk opbrengsten oplevert op de langere termijn. Voor alle betrokkenen. Verschuren: ‘Filantropie is nooit duurzaam gebleken. En bedrijven realiseren zich: je kunt geen gezond bedrijf bouwen in een ongezond land.’ Of zoals Rebergen het verwoordt: ‘Er wordt minder krampachtig gedaan over het benoemen van eigenbelang bij het doen van goede zaken’. Niet de goede bedoelingen maar de goede uitwerking staan centraal, vervolgt de millenniumman. ‘De partners hebben elkaar iets te bieden en daar profiteert de lokale koffieboer van. Via Unilever heeft de distributie van de eerlijke koffie van Max Havelaar bijvoorbeeld een groter bereik gekregen. Omgekeerd heeft de overheid weer invloed op lokale regelgeving en beschikt zij over een groot netwerk.’ Op dat snijvlak van duurzaamheidsbesef en overleven vinden overheid en bedrijfsleven elkaar. Ze willen investeren en kunnen elkaars hulp daarbij goed gebruiken. Net als die boer in Ethiopië.

Voedselzekerheid is één van de vier beleidsprioriteiten

voor ontwikkelingssamenwerking. ‘In 2015 zijn extreme armoede en honger uitgebannen’, verhaalt millenniumdoel nummer 1. Sinds 2003 telt het ministerie van Buitenlandse Zaken 75 publiekprivate partnerschappen (PPP). Hiervoor is vanuit de overheid 750 miljoen euro gereserveerd, het bedrijfsleven en andere partners vullen het pakket aan met 1,48 miljard euro.

Bengt van Loosdrecht is plaatsvervangend directeur van COM. Hij was kwartiermaker in Rwanda na de genocide en publiceerde tijdens een eerste plaatsing op de directie Communicatie reportages uit Afrika in Internationale Samenwerking.

Het werk was zwaar en emotioneel belastend. Maar het gaf veel voldoening: met zoveel mogelijk mensen praten, ziekenhuizen, ontheemdenkampen en gevangenissen bezoeken, alles rapporteren, de rouw van de Rwandezen proberen te begrijpen. Verdwaalde, vermoorde of overleden Nederlanders opsporen en repatriëren. Soms demarches uitvoeren na schendingen van mensenrechten. Het grote voordeel van een eenmanspost is dat je alles zelf doet. Secretaresse, chauffeur, medewerkers? Allemaal niet nodig. Huispersoneel? Was inbegrepen bij de hotelkamer. Maar het mooiste was de minimale administratie. Die werd op afstand bijgehouden, door collega’s in Nairobi en Den Haag. Een verademing.

‘Het grote voordeel van een eenmanspost is dat je alles zelf doet’ De modernisering van het postennet gaat de goede kant op. Het nieuwsbericht over de postennetbrief zegt dat ‘Het standaardbeeld van een ambassade als een gebouw met een vlag en personeel wordt doorbroken.’ Zelf ben ik niet tegen een beetje iconoclasme op zijn tijd, maar dit gaat wel ver: weg gebouw, weg vlag, weg personeel. Wat blijft er dan nog over?

Ik heb visioenen van ambassadeurs in stacaravans, aan de rand van de stad. In de zomer is dat nog aangenaam. Barbecueën met de buren. Heb je meteen voeling met de samenleving. Maar in de winter moet het een treurig gezicht zijn, een

‘Misschien krijgen ze wel een oranje hesje, met op hun rug Ambassador of the Netherlands’ ambassadeur die zich in de late middag in tenue de ville door de modder naar de gemeenschappelijke badkamer begeeft, nagestaard door kinderloze vakantiegangers, slonzige hippies en Roma-nomaden. Maar misschien zit ik er wel helemaal naast, want in plaats van gebouwen komen er reizende ambassadeurs. Die krijgen dan een handvol landen onder zich en gaan werken en reizen tegelijk. Economy class uiteraard. Tikken hun verslagen uit op hun laptop in de vertrekhal, gaan van post naar post, en houden daar spreekuur, zoals een blotevoetendokter. Misschien krijgen ze wel een oranje hesje, met op hun rug Ambassador of the Netherlands. Handig voor mensen die vergeefs zoeken naar gebouw, vlag en personeel. ‘Nederlandse ambassade? Elke woensdag van twaalf tot drie.’ Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik eraan wen. Er zit wel wat in. Eindelijk verlost van die papierwinkel, representatieregelingen en piramidestaatjes. Ook af van de diplomatieke poespas van beleefdheidgesprekken, EU-bijeenkomsten en nationale dagrecepties. ‘Naast de baobab tegenover het Sheraton. NB: beperkte dienstverlening. Geen huwelijksakten. Bedrijven altijd welkom.’

23

REPORTAGE

N

ee, hij heeft geen behoefte aan terugblikken op zijn werkbezoek als het niet om feiten maar om indrukken van de media gaat. Een krant selecteert, zijn werk behelst meer. Toch is hij mild: ‘De pers doet zijn werk.’ En over zijn persoonlijke ervaringen als minister van Buitenlandse Zaken, nu zes maanden alweer, hoeft het interview ook niet te gaan. Dat leidt maar af van de inhoud. Aan het woord is Uri Rosenthal en we spreken elkaar na afloop van zijn werkbezoek aan Washington.

Lente Maar eerst twee dagen terug in de tijd. Op woensdagmiddag 20 april is de minister en zijn delegatie, bestaande uit Karel van Oosterom (directeur-generaal Politieke Zaken), Jeroen Boender (particulier secretaris), Job Frieszo (woordvoerder) en Peter Potman (plaatsvervangend directeur Directie Westelijk Halfrond) aangekomen in Washington. Het is warm voor de tijd van het jaar en de bloesembomen waar de stad zo bekend om is, staan in bloei. Ambassadeur Renée Jones-Bos heeft het gezelschap welkom geheten op het vliegveld en na een korte stop bij het hotel vertrekt de delegatie naar de residentie van de ambassadeur. Niet zoals in de draaiboeken staat per auto, maar gewoon te voet. Even de benen strekken en genieten van de lente.

‘We moeten het postennet zoveel mogelijk behoeden voor draconische bezuinigingen’

Minister zonder poespas

Het werkbezoek aan Washington was kort, twee dagen om precies te zijn. Maar net lang genoeg om Uri Rosenthal iets beter te leren kennen, ontdekte BZblad. Door Ellen de Jong, foto’s Chris Kleponis, Peter Theunissen, Floris van Hövell en Ellen de Jong

24

Actualiteit Een half uurtje later, na een drankje in de tuin, gaat de delegatie aan de slag. In de weken voorafgaand aan deze dag is door een team in Den Haag en in Washington hard gewerkt aan het programma voor dit bezoek. Toch is het nodig het draaiboek in zijn geheel door te nemen. De actualiteit vraagt erom. Zo hoort de minister over de dood van de Engelse fotojournalist Tim Hetherington en zijn Amerikaanse vakgenoot Chris Hondros. Beiden kwamen om in de belegerde Libische stad Misrata. Besloten wordt om hieraan aandacht te besteden in de speech die Rosenthal de volgende dag zal geven, na afloop van zijn gesprek met Hillary Clinton.

Up-to-date Tijdens het doornemen van het draaiboek blijkt ook de toegevoegde waarde van de collega’s in Washington die bij de minister aan tafel zitten. Mirjam Krijnen (senior beleidsmedewerker politieke afdeling), Marcel de Vink (hoofd politieke

25

Linkerfoto: minister Rosenthal en zijn ambtgenoot Clinton op weg naar de persconferentie. Middelste foto: iedereen op de ambassade in Washington krijgt de kans de minister te spreken. Rechterfoto: de toespraak van de minister op de ambassade in Washington is via beeldschermen ook te volgen op de posten in New York, San Francisco, Miami en Chicago.

Bovenste foto: de delegatie van de minister op weg naar de residentie. V.l.n.r.: Peter Potman, Uri Rosenthal, Jeroen Boender, Renée Jones-Bos en Floris van Hövell. Middelste foto: na de persconferentie op het State Department staat de minister buiten de Nederlandse pers te woord. Onderste foto: in afwachting van het persmoment met Rosenthal en Clinton.

bezoeken is óók belangrijk, vindt de minister. ‘Ik ben een groot voorstander van de internationale presentatie van het topsegment van de Nederlandse cultuur. Dat is intrinsiek waardevol. Hier wordt enorm veel goodwill gekweekt. Ik loop niet met euro- of dollartekens in mijn ogen langs die twee prachtige zalen. Je kunt niet alles langs de economische meetlat leggen. Maar het is een investering die zichzelf uitbetaalt, een waarde die zichzelf loont.’

Media-aandacht

afdeling), Tom de Bok (defensieattaché), Marcel Beukeboom (plaatsvervangend hoofd economische afdeling), Gerard van der Wulp (plaatsvervangend chef de poste) en Floris van Hövell (hoofd publieksdiplomatie, pers en cultuur) kunnen goede inhoudelijke aanvullingen geven dankzij hun contacten met het State Department en hun up-to-date kennis van het land. Hoewel de minister tijdens de meeting uitroept dat hij slechts lijdend voorwerp is ‘bij dit soort dingen’, is niets minder waar. Rosenthal vraagt door, terwijl sommige delegatieleden zichtbaar vechten tegen de slaap. Pas tegen middernacht is het programma echt afgetimmerd door het team. De minister is dan al teruggewandeld naar zijn hotel.

Ongebruikelijk De volgende ochtend zet de delegatie aan de ontbijttafel, omringd door paperassen, onder leiding van de minister de puntjes op de i. Terwijl Floris van Hövell en zijn press officer Carla Bundy druk bezig zijn de Nederlandse pers te verzamelen bij het State Department en hen even later begeleiden richting press room, maakt de delegatie zich gereed voor het bezoek aan Hillary Clinton. Rosenthal heeft een half uur om met zijn ambtgenoot te spreken over de Arabische regio in brede zin, Afghanistan en - een initiatief van Clinton - de promotie van schone kooktoestellen in ontwikkelingslanden. Dat dit veel is in zo’n korte tijd, blijkt als het bezoek tien minuten uitloopt. Ongebruikelijk, merkt Carla Bundy op. Zij heeft in

26

haar zes jaar op de ambassade in Washington meer van dit soort bijeenkomsten meegemaakt.

Overwoekering Geheel volgens protocol komt het duo dan toch naar de persruimte voor het geven van verklaringen. CNN en RTL krijgen beide de kans één vraag te stellen, en daarna is het bezoek alweer voorbij. Nuttig en zinvol, zo noemt de minister het gesprek na afloop. ‘Ik spreek deze mensen veel per telefoon, e-mail of sms. Dit face to face contact is een authentieke aangelegenheid. Het was productief op elk gebied.’ De Nederlandse minister neemt daarna, voor de deur van het State Department, nog de tijd voor Nederlandse journalisten. Bijna alle vragen gaan over Libië. Het deert de minister niet dat de pers maar weinig van de rest van het bezoek oppikt: ‘De wereld is zeer onrustig. BZ heeft te maken met een onrustige omgeving. Overwoekering door zaken die actueel zijn, is een feit.’

Goodwill Op naar een kalmere omgeving dan, de National Gallery of Art. Aan het begin van de avond is daar een besloten bijeenkomst voor trustees die er de Gabriël Metsu-tentoonstelling bezoeken. Zowel de organisatoren van de Gallery als de vertegenwoordiging van het Rijksmuseum, die nauw betrokken was bij de tentoonstelling, zijn verguld met hun hoge gast. Deze expositie

Deze donderdag wordt afgesloten met een diner met Amerikaanse gasten op de residentie. Gespreksonderwerpen zijn mensenrechten, democratisering en internetvrijheid. Eerder die dag heeft de minister geluncht met Amerikaanse opiniemakers over de ontwikkelingen in de Arabische regio, en daarna nog gesproken met achtereenvolgens Dennis Ross, adviseur van Obama, en de Amerikaanse gezant voor Afghanistan en Pakistan, Marc Grossman. Essentieel, die diplomatie achter de schermen, stelt de minister vast: ‘Een aantal mensen kende ik al. Nu spreek ik hen vanuit mijn nieuwe positie weer, reactiveer ik bestaande contacten.’ Het zijn besprekingen achter gesloten deuren die hierdoor geheim blijven. Tussen die diplomatieke activiteiten door, blijft de Nederlandse pers in Washington aanwezig. Op donderdagavond is Rosenthal live in Nieuwsuur en vrijdagochtend zit de Volkskrant bij de minister aan de ontbijttafel. Het artikel gaat nog mee voor de zaterdagkrant.

Boegbeeld Vrijdagochtend is er ook tijd voor een bezoek aan de ambassade. Zo’n 75 van de 122 medewerkers hebben zich hiervoor aangemeld, een goede opkomst op de vrijdag voor Pasen. Via Skype is de bijeenkomst te volgen voor collega’s in New York, San Francisco, Miami en Chicago. Na zijn speech, waarin hij ook stilstaat bij de komende hervormingen, drukt Rosenthal alle aanwezigen de hand. Van defensieattaché tot chauffeur, hij neemt voor iedereen de tijd. Collega’s praten hem bij over hun werk en na afloop is de minister vol lof. ‘Washington is heel sterk, levert hoogwaardige prestaties. Het zijn enthousiaste, ervaren en gisse mensen. Met een voortreffelijke ambassadeur als boegbeeld. Ze hebben een grote kennis van het politieke establishment en het bedrijfsleven.’

27

‹,QWHU,.($6\VWHPV%9

(advertentie)

‘We moeten niet vanuit BZ werken, maar vanuit het Nederlandse belang’ Zakendoen Welvaart, die laatste pijler van Rosenthals beleid - naast vrijheid en veiligheid - staat centraal in het laatste onderdeel van het bezoek. Een delegatie van bedrijven met Nederlandse wortels (zoals Shell en Unilever) laat zich de kans niet ontnemen om de minister bij te praten over hun kansen en bedreigingen in de Verenigde Staten. Hoewel de aanwezige multinationals benadrukken absoluut niet zielig te zijn, is er genoeg stof voor discussie over zakendoen in de VS. De delegatie wordt in anderhalf uur gedegen bijgepraat en Rosenthal belooft de gesprekspunten met de collega’s van EL&I te delen. ‘We moeten niet vanuit BZ werken, maar vanuit het Nederlandse belang’, stelt de minister even later, als we in het vliegtuig zitten terug naar Nederland.

Motivatie Eenieder werkt vanuit zijn eigen kracht, zo is zijn overtuiging. En ook al doen we dat met minder mensen, met minder budget, het moet lukken. ‘We moeten zoveel mogelijk het postennet behoeden voor draconische bezuinigingen. Tegelijkertijd ligt er bij de mensen in Den Haag een zware opgave, maar ik denk dat het te doen is. Mits we de motivatie voor de mensen overeind houden. En we zowel gebruikmaken van de ervaringen van de veertigers en vijftigers als de jongeren, het verse bloed in de organisatie.’

Aard Soortgelijke ontwikkelingen ziet Rosenthal in het buitenland, al kiest ieder land weer andere oplossingen: ‘Andere landen zitten in hetzelfde schuitje. Het Verenigd Koninkrijk investeert in economische diplomatie, Zweden maakt gebruik van reizende ambassadeurs. We moeten goed naar de aard van zaken kijken. De best practices.’ En misschien zijn die er al in BZ zelf, zoals bijvoorbeeld in Washington, waar een pilot loopt rond een Regional Support Office. Dit kantoor biedt backoffice-taken op consulair, financieel en PIOH-gebied voor alle bilaterale posten in Canada, de VS, Mexico, Dominicaanse Republiek, Trinidad, Tobago en Suriname.

Toekomst In de ‘postennetbrief’ die 8 april naar de Tweede Kamer ging, staat het eigenlijk allemaal verwoord, vindt Rosenthal. ‘We hebben nu een plan de campagne, een koersbepalend document. Het gaat niet om het uitvoeren van wat daarin staat, maar om

28

het doorvoeren en invoeren. Dat is veel mooier. Het gaat niet om de output, maar om de outcome. Het resultaat.’ Rosenthal is over de toekomst van zijn organisatie positief gestemd: ‘Ik ben ervan overtuigd dat mensen in de nieuwe constellatie kwaliteit leveren. Ik heb trouwens een hekel aan de uitdrukking ‘ambtelijk apparaat’. Daarmee maak je mensen tot object, levenloos. Ik heb vertrouwen in mensen, in de zaak.’

Effectiviteit Tenslotte laat de minister zich toch nog verleiden tot een paar woorden over zichzelf, en over zijn functie: ‘Je weet waar je aan begint. Ik ben altijd iemand geweest die geïnteresseerd is in het resultaat. Daarbij bedoel ik niet: het doel heiligt de middelen. Maar je neemt de verantwoordelijkheid voor je handelen. We hebben belangrijke besluiten genomen wat bezuinigingen en hervormingen betreft. Hetzelfde geldt voor zaken als mensenrechten, vrede en veiligheid en economische diplomatie. Dat is verweven met concrete zaken zoals de NAVO-missie en Kunduz. We moeten kijken naar de effectiviteit van wat we doen.’

0RYLQJDEURDG" 9LVLW,.($'HOIWIRU\RXUWD[IUHHVKRSSLQJ &RQWDFWXVWRGD\IRU\RXUIUHHFRS\RIWKH ,.($FDWDORJXHLW¶VSDFNHGZLWKRYHU SDJHVRIKRPHIXUQLVKLQJSURGXFWVSOXV PDQ\QHZGHVLJQWLSVDQGLGHDVWRWUDQVIRUP \RXUQHZKRXVHLQWRDKRPH

,QWHUQDWLRQDO6DOHVGHSDUWPHQW )HPNH+RQNRRS0LNHGH%OLM 2ORI3DOPHVWUDDW/1'HOIW 7KH1HWKHUODQGV ,QWHUQDWLRQDO6DOHV#,QWHU,.($FRP  

LOKAAL TIEN

Rob Bliekendaal

‘Blijf altijd open en eerlijk naar de uitgezonden staf’

Op de posten werken ruim tweeduizend lokale krachten. Wat inspireert ze? Hoe denken ze over hun overplaatsbare collega’s en wat zouden ze op hun post graag anders zien? Deze maand: Rob Bliekendaal, 61 jaar en 21 jaar in dienst, in Dublin. Hij is werkzaam als plv HBV. Door: Saskia Wesselius-Spoelman, foto Edmund Ross Hoe kwam je in Dublin terecht? ‘Ik werkte in eerste instantie voor het ministerie van Binnenlandse Zaken bij de verbindingsdienst. Via hen werd ik uitgezonden naar Dublin. En in die tijd ontmoette ik mijn vrouw. Ik kreeg, ten tijde van de eerste grote afslankoperatie bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, toestemming van het ministerie van Binnenlandse Zaken om hier in Dublin als lokale medewerker te blijven werken.’ Hoe is de bereikbaarheid van je woning naar je werk? ‘De afstand is 36 kilometer. Door de slechte wegen en vele opstoppingen in het verkeer ben ik met mijn eigen auto tweeënhalf uur onderweg. Ik reis daarom iedere dag met mijn auto naar het eerstvolgende dorp om daar op de trein te stappen. Die stopt op amper drie minuten lopen van mijn kantoor.’ Waar ligt de ambassade? ‘Zes kilometer van het centrum van Dublin. Wij zitten in de voormalige woning van Charles Brenninkmeijer van C&A. Een statig gebouw uit de jaren dertig. In het begin bestond de ambassade uit één kantoor en de rest was woonruimte. Door de vele uitbreidingen is tegenwoordig het hele pand kantoorruimte. Ze hebben niks aan de indeling veranderd en dat maakt het zo aangenaam om in te werken.’ Hoe is Dublin? ‘Het is een fijne stad om in te winkelen en uit te gaan. Om er te wonen is het een rommeltje en veel te duur. Daarnaast kampt Dublin met een groot drugsprobleem. Dit is de laatste vijftien jaar ontstaan door de komst van het vele geld.’ Hoeveel Nederlandse gevangenen bied jij ondersteuning? ‘Dat zijn er nu zeven, maar begin 2009 waren er nog zestien. Ze zitten hier allemaal door drugs.’ Wat kun je voor hen betekenen? ‘Ik let goed op hun medische toestand en dat ze geen gevaar lopen. Vooral homoseksuelen zijn het mikpunt van incidenten in deze macho gevangenisomgeving.’ Hoe zijn de gevangenissen in Ierland? ‘Heel slecht. Je hebt hier drie soorten. De eerste zijn de oude Engelse gevangenissen met hoge torens en dikke muren; heel smerig en overbevolkt. Als ik daar geweest ben, gaat mijn pak direct naar de stomerij. Dan heb je nog de middenklasse; deze zijn iets nieuwer en hebben ook betere voorzieningen. Ten slotte heb je nog de open gevangenissen; hier ga je overdag werken en in de avond ga je weer terug naar je cel.’ Heb je een tip voor lokale medewerkers? ‘Blijf altijd open en eerlijk naar de uitgezonden staf. Geef het tijdig aan als je ergens mee zit. Ik heb verhalen gehoord waarin lokale medewerkers aangaven bang te zijn voor hun staf. Dat moet je voorkomen.’

30

31

INTERVIEW

‘Ik moet niet te veel weten, dat hindert alleen maar’

B

ij welk ministerie ben jij werkzaam? ‘Ik werk voor BZ én voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Ik draag de titel Nederlands Klimaatgezant. Dit klinkt middeleeuws, maar is zeker nog actueel. Kijk maar naar de gezant van het Midden-Oosten, die namens de VN de vredesonderhandelingen voert in de regio. Ze noemen mij ook wel laptopambassadeur. Dit komt doordat ik op zoveel verschillende locaties werk.’ Waaruit bestaat je werk uit als Klimaatgezant? ‘Ik opereer tussen twee velden, de tekstonderhandelaars en de bewindspersonen. Tijdens dit kabinet valt het onderdeel klimaat onder de verantwoordelijkheid van staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu. Hiervoor viel het onder drie bewindspersonen. Dat wil niet zeggen dat andere ministeries nu geen inbreng meer hebben. Dat merk ik wel tijdens de overleggen die ik voer. Er zitten meestal medewerkers van diverse ministeries aan tafel.’

Hugo von Meijenfeldt is door de lezers van het blad PM genomineerd voor zijn inspirerende leiderschap bij klimaatonderhandelingen. Hij weet mensen en bedrijven aan zich te binden en achter één visie te krijgen. Hij speelde een belangrijke rol tijdens de VN-milieutop 2010 in Cancún. Maar wie is Hugo en waar zet hij zich voor in? Door Saskia Wesselius-Spoelman, foto Edith Paol

32

Zit je wel eens stil? ‘Ik ben een vliegende keep. Door continu in beweging te blijven, kan ik mijn zaken goed regelen. Yvo de Boer, voormalig secretaris van het VN-klimaatbureau, was ook altijd in beweging. Maar hij was de tekstonderhandelaar, eerst voor Nederland en later voor de VN. Hij was een technisch inhoudelijke expert. En ik ben een klimaatdiplomaat. Ik moet niet te veel weten, want dat hindert alleen maar.’ Hoort klimaat wel thuis bij de VN? ‘Na de top in Kopenhagen in 2009 heb ik die vraag wel eens gesteld, omdat er op dat moment staten waren die om hun moverende redenen dwars lagen. En die hadden absoluut niks te maken met klimaat. Het is goed om ook via andere wegen je doel te bereiken. Je kunt hierbij denken aan de G20 en de Cartagena Dialogue. Hier gaan dertig landen, die afkomstig zijn van de vijf continenten, met elkaar in dialoog. En zij willen echt iets verbeteren op het gebied van klimaat. Nederland zit hier ook bij.’

In Cancún was je een drijvende kracht achter het Klimaatfonds: 100 miljard dollar per jaar vanaf 2020. Hoe kreeg je de rijke landen en de ontwikkelingslanden op één lijn? ‘Rijke landen en ontwikkelingslanden zaten in een soort prisoner’s dilemma. Rijke landen zeiden: “Laat zien wat je doet en wij helpen je” en arme landen zeiden: “Geef ons je geld zodat we iets kunnen doen.” Beide hadden een beetje gelijk, de rijke landen over het feit dat veel van hun geld in een bodemloze put verdwijnt en de arme landen dat de betalingsbeloften nooit worden nagekomen. Wij hebben dat wantrouwen doorbroken met een website die laat zien hoe het eerste geld er wel degelijk is gekomen en hoe goed dit vervolgens besteed wordt. Dat leverde de doorbraak naar afspraken om een fonds op te zetten met fifty-fifty vertegenwoordiging in het bestuur.’ Heb jij nog een persoonlijk doel? ‘Absoluut, ik wil een steviger netwerk opzetten met Klimaatgezanten. Eerst in Europa en dan in de rest van de wereld. Ik ben ervan overtuigd dat diplomatie nodig is, naast de politici en de experts. Ik spreek hierover onder andere in het Vredespaleis. De Britse en Duitse minister van Buitenlandse Zaken hebben hier, afzonderlijk van mij, ook een brief over uitgedaan naar Catherine Ashton, Hoge Vertegenwoordiging voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid van de EU. Ikzelf richt mij meer op de hoofdsteden. Ik hoop dat we op deze manier een laatste zetje kunnen geven om een wereldomvattend akkoord te bereiken.’

Uit het juryrapport: Von Meijenfeldt had een belangrijke rol tijdens de VN-milieutop in Cancún van december 2010, waar de vorming werd afgesproken van het Klimaatfonds, dat vanaf 2020 per jaar 100 miljard dollar moet verdelen. Hij was één van de drijvende krachten achter het compromis tussen de rijke landen en de ontwikkelingslanden dat de vorming van dit fonds mogelijk maakte. Ook behaalde Von Meijenfeldt klinkende resultaten voor het programma Reducing Emissions from Deforestation and Degradation (REDD), waarmee ontbossing in met name het Amazone-gebied wordt voorkomen door financiële compensaties die worden betaald uit de CO2-markt.

33

(advertenties)

HOTSPOTS

Picknicken op Wall Street 1

2

3

Wassenaarseweg 31 2596 CE Den Haag telefoon fax

+31 (0)70 3 249 249 +31 (0)70 3 244 002

verhuur beheer

+31 (0)70 3 262 726 +31 (0)70 3 245 307

e-mail internet

[email protected] www.kimmel.nl

4 Bob van Deelen Register Makelaar / Taxateur

5

Charlotte Marsman Register Makelaar / Taxateur

WIJ WETEN WAT WONEN WAARD IS Fietsen langs de Hudsonrivier, naar muziek luisteren in Washington Square Park of ‘picknicken’ in het Financial District. De collega’s in New York zijn ons Hotspots-team.

vanaf € 23,- per dag

Autohuur all-in tarieven

*

Laagste eigen risico - Geen extra verzekeringen bij aankomst - No nonsense voorwaarden

www.bblcarrental.nl *28+ dagen tarief categorie A, excl. Schipholfee

34

24 uurs

Schipho l

service

...direct

wegrijd en

1. Washington Square Park. Dit park in Greenwich Village is een van ‘downtown’ New Yorks meest populaire plekken. Deze ontmoetingsplaats voor jong en oud ligt aan het begin van Fifth Avenue, waar de beroemde Washington Arch staat. De grote fontein dient in de zomermaanden als badplaats voor kinderen. De publieke schaakborden en de getalenteerde muzikanten zorgen voor een vrolijke en aangename sfeer.

2. Battery Park City. Er komen steeds meer goede fietspaden in New York; één van de mooiste is aan de westkant van Manhattan langs de Hudsonrivier. Start in Battery Park City, de wijk die tientallen jaren geleden werd aangelegd in de Hudson. Op het uiterste zuidpuntje heb je een prachtig uitzicht op het Vrijheidsbeeld en Ellis Island.

3. Dumbo (Down Under the Manhattan Bridge Overpass) is een prachtige plek in Brooklyn, net aan de overkant van de oostelijke waterkant van Manhattan. Vanaf dit punt heb je een waanzinnig

uitzicht op Manhattan, met aan de ene zijde de Brooklyn Bridge en aan de andere zijde de Manhattan Bridge. Zeer geschikt voor een zomeravondlijke picknick. Het is aan te raden een bezoek aan Dumbo te combineren met een fietstocht door Brooklyn of een tocht per watertaxi.

4. Stone Street. Een onverwacht aangename verrassing in het hart van Financial District (Wall Street). Stone Street is een ouderwets betegelde straat, volgebouwd met (picknick)tafels bij een tiental gezellige restaurantjes. Er is in deze omgeving veel terug te vinden van het Nederlandse verleden van New York.

5. VN-gebouw. Het New Yorkse Hotspots-team, van links naar rechts Herman Schaper (CdP PV), Merel Bruna (secretaresse EZ en PZ), Piet de Klerk (Plv PV) voor het VN-gebouw dat nu wordt gerenoveerd en dus geen echte hotspot is. Dit gaat veranderen als de renovatie klaar is en de Dutch Delegates Lounge begin 2013 weer in gebruik wordt genomen.

!

35

EDEO

Peter Kok, Roeland van de Geer en Kees Klompenhouwer werken bij de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO).

Afgezant van Europa Sinds een half jaar heeft de Europese Unie een diplomatieke dienst. Van de ruim zestig Nederlanders bij deze EDEO komen er drie van BZ. Peter Kok, Roeland van de Geer en Kees Klompenhouwer over pionieren, de strijd om posities en de zoektocht naar het Europese standpunt. Door Kim de Nijs, foto’s Jurgen Huiskens en Nic Huisman

‘Je spreekt niet namens één land, maar één Unie’ ‘De werkgroep hoogambtelijke EU-benoemingen, waar ik als coördinator werk, probeert zoveel mogelijk Nederlanders op interessante functies bij de Europese Unie te krijgen. Voor de topfuncties zitten we bij de Europese Commissie op 180 procent van het globale quotum. Dat is best veel. Binnen de Commissie geldt een quotum, omdat er een “geografische balans” moet zijn in de verdeling tussen de lidstaten. Bij de EDEO geldt alleen een verdeling tussen Commissie, de Raad en de lidstaten. Geen quotum per lidstaat. We hebben veel functies binnengehaald, dus Nederland doet het relatief goed binnen de EU. Dat hopen we ook te bereiken bij de EDEO. Nu de nieuwe Europese dienst in oprichting is, zijn we druk bezig mensen te werven. Zo’n vier procent van de EDEO-medewerkers is Nederlands. Aan het niveau van de kandidaten die de verschillende

36

lidstaten aandragen, kun je zien dat iedereen waarde hecht aan deelname aan de EDEO. Zo ook bij HDPO. Onze personeelsdienst vindt het belangrijk mensen te werven voor de Europese dienst. Beschikbare functies worden met grote regelmaat via tussentijdse FBS aan alle medewerkers bekendgemaakt. Wij willen stimuleren dat een plaatsing bij de EDEO een onderdeel wordt van je loopbaan. Er is onder de medewerkers nog veel onbekendheid over de nieuwe dienst. BZ’ers kennen deze werkomgeving, maar de EDEO is nog helemaal nieuw. Ik vind dat de Europese dienst gezien moet worden als “iets van ons” en niet als iets vreemds. De oprichting is in het Verdrag van Lissabon opgenomen met een duidelijke taak en doelstelling. Het is de bedoeling dat de Europese dienst op termijn een volwassen buitenlands beleid neerzet. Ik denk dus dat we met de EDEO een belangrijk instrument in handen hebben om op een groot aantal terreinen met één mond te spreken. De dienst moet alleen nog meer vormgegeven worden. Daar kunnen wij bij helpen. Er zijn nu veel vacatures. In het begin waren dat vooral managementfuncties, maar nu wordt ook gezocht naar beleidsmedewerkers. Het ondersteunend personeel kwam in eerste instantie uit de Commissie zelf, want de EDEO moest in januari van de ene op de andere dag draaien. Beschikbare functies worden via Brussel bij de 27 lidstaten bekendgemaakt. Wij doen nu nog een voorselectie van de kandidaten, maar op korte termijn willen wij vacatures breder openstellen. Wij willen zo flexibel mogelijk inspelen op de kansen bij EDEO.

‘Werken bij de Europese dienst is boeiend’ Werken bij de Europese dienst is boeiend. Je maakt de oprichting van iets nieuws mee en kunt daardoor zelf veel ideeën inbrengen. Je werkt in een internationale omgeving. In je werk spreek je niet namens één land, maar namens een hele Unie. Verschillende afdelingen van de Europese dienst zijn nu nog verspreid over Brussel, maar als het gebouw klaar is in het najaar, worden zij tegenover de PV EU gevestigd. Dat maakt het “overstappen” van BZ naar de EDEO voor medewerkers misschien een stuk makkelijker.’

Naam: Peter Kok Functie: coördinator van de hoogambtelijke werkgroep EU-benoemingen bij de PV EU in Brussel

Kansen bij EDEO Met het oprichten van een Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) wil de EU haar invloed in de wereld vergroten. De nieuwe dienst valt formeel onder de hoge vertegenwoordiger van het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid, de Britse Catherine Ashton. Bij de dienst werkt een mix van ambtenaren van de Europese Commissie, de Raad van Ministers en de nationale diplomatieke diensten van de 27 EU-lidstaten. Uiteindelijk is het de bedoeling dat zes- tot achtduizend mensen bij de EDEO komen te werken, zowel in Brussel bij de EU als in de meer dan 130 EU-vertegenwoordigingen buiten de Unie. Op dit moment zijn 64 Nederlanders werkzaam bij de EDEO. Drie daarvan zijn gedetacheerde BZ’ers. HDPO stimuleert plaatsingen bij de nieuwe Europese diplomatieke dienst als onderdeel van de BZ-loopbaan. Beschikbare functies worden met grote regelmaat via tussentijdse FBS aan alle medewerkers bekendgemaakt. Op Rijksportaal onder Personeel > Functie en Loopbaan > Vacatures > Mijn organisatie staat meer informatie over werken bij EDEO.

37

‘Een proces in ontwikkeling’ ‘De EDEO zit in de eerste fase van totstandkoming. Wat wij hier doen is echt pionierswerk. De Europese Commissie heeft natuurlijk altijd al delegaties in het buitenland gehad, maar nu zijn ze omgebouwd tot ambassades van de Europese Unie. Dit werk is voor mij niet geheel onbekend. De afgelopen vier jaar was ik EU-vertegenwoordiger, en in andere functies bij BZ, zowel in Den Haag als op een post, heb ik een aantal Nederlandse EU-voorzitterschappen meegemaakt. Ik heb het erg getroffen in Zuid-Afrika. De Delegatie, zoals wij de EU-ambassade noemen, zit echt goed in elkaar en de samenwerking tussen de ambassadeurs van de lidstaten is bijzonder prettig. De EU is in Pretoria goed vertegenwoordigd: van de 27 lidstaten hebben 21 landen hier een vertegenwoordiging. Het werk van deze Delegatie heeft drie componenten. Wij hebben een eigen takenpakket op gebied van de handel, politiek en ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast proberen we met de lidstaten op die drie

38

gebieden een gemeenschappelijk beleid te ontwikkelen. Ook houden wij ons bezig met het Zuid-Afrikaanse buitenlandbeleid. Zuid-Afrika heeft een grote invloed op het Afrikaanse continent. Het zou mooi zijn als de EU en Zuid-Afrika samen initiatieven kunnen ontwikkelen in andere Afrikaanse landen zoals Ivoorkust of Congo. Ik denk dat de ontwikkeling van de Europese dienst een lang proces gaat worden. Aan alles kun je merken dat de EDEO nieuw is. In Brussel moet er nog veel gestroomlijnd en gecoördineerd worden tussen de Commissie, het Raadssecretariaat en de Europese dienst, maar in het veld beginnen de zaken nu goed te lopen.

‘Als iedereen het eens is, kan onze stem veel gewicht in de schaal leggen’ De EU moet gaan zorgen voor meer eenheid, coherentie en slagkracht, maar naast de Europese dienst zijn de nationale ambassades absoluut nodig. Het is dus niet zo dat de rol van Nederland minder belangrijk wordt in Afrika en dat wij ons daardoor op bepaalde terreinen kunnen terugtrekken. Nederland is en blijft een belangrijke partner in Afrika en heeft een goede reputatie en een sterk programma voor ontwikkelingssamenwerking opgezet. Ik hoop dan ook dat Nederland het continent Afrika hoog op de agenda houdt. Werken voor BZ of de Europese dienst is in veel opzichten vergelijkbaar. Een groot verschil is dat je bij de Europese dienst verantwoordelijk bent voor het uitdragen van standpunten van 27 lidstaten. Ik doe de coördinatie van de EU-lidstaten. Als iedereen het eens is, kan onze stem enorm veel gewicht in de schaal leggen. Maar als de lidstaten het niet eens zijn, heb je een probleem, want dan kun je geen duidelijk standpunt innemen. Ik ben vanaf 2007 gedetacheerd bij de EU, maar heb een terugkeergarantie. HDPO heeft een speciale desk die contact onderhoudt met collega’s die gedetacheerd zijn bij andere organisaties. Die desk is heel actief en werkt prima, maar je moet natuurlijk zelf je contacten onderhouden met je BZ-collega’s.’

Naam: Roeland van de Geer Functie: hoofd van de EU delegatie in Pretoria, Zuid-Afrika

‘Landen vechten om posities’ ‘Ik werk nu drie jaar voor het buitenlandse beleid van de Europese Unie. Sinds januari val ik formeel onder de EDEO. Ik geef als commandant leiding aan acht civiele vredesoperaties op het gebied van politie en justitie. Bijna vierduizend man valt rechtstreeks onder mijn verantwoordelijkheid. Die missies in het veld opereren in landen als Afghanistan, Irak, Georgië, de Palestijnse gebieden, maar ook Congo. Hiervoor was ik onder andere ambassadeur in Belgrado, directeur DZO en directeur inlichtingen buitenland. Deze functie was destijds via de Brusselse kanalen bekend geworden. Ik kwam daar per toeval achter. Nu worden vacatures via een FBS bekendgemaakt. De overgang van BZ naar de Europese

Unie verliep soepel. Er is een groot verschil tussen het werken voor BZ of voor de Europese dienst. BZ bestaat al lang, het is een beproefde organisatie met spelregels op alle terreinen. De Europese dienst bestaat pas een paar maanden. Het is een bijzondere ervaring om in deze internationale omgeving te werken, maar een beetje avontuurlijk moet je wel zijn. Daarnaast zijn zaken op administratief en IT-gebied nog niet vastgelegd. Dat maakt het werken soms lastig. Het kost veel moeite om dagelijkse dingen te regelen: computers, dienstreizen of zelfs een nota schrijven. Op mijn terrein, veiligheid en crisisbeheersing, ben ik doorgegaan met het volgen van de procedures zoals die er al waren. Die procedures zijn gebaseerd op raadsbesluiten van de EU.

‘Een beetje avontuurlijk moet je wel zijn’ De dienst begint al meer vorm te krijgen. Bij de missies in het veld werken mensen van alle nationaliteiten. Er is een competitieve selectie, geen verdeelsleutel zoals bij de Verenigde Naties. De departementen in Den Haag moeten eraan wennen dat kandidaten worden afgewezen. Bij de Europese ambassades wordt wel gekeken naar een balans van nationaliteiten. Landen vechten om posities bij de EDEO, zelfs de grote landen. Zij denken: de EDEO kan nog wel eens groot worden, daar moet ik op tijd bij zijn. Ik zie ook zeker een toegevoegde waarde van de Europese dienst. De EDEO kan zaken voor elkaar krijgen die kleine landen alleen niet kunnen. Ik geloof echter niet dat de Europese dienst op korte termijn taken van de nationale ambassades kan overnemen. De dienst is nog in opbouw. Afhankelijk van het budget dat beschikbaar komt, kan de EDEO eventueel uitbreiden. Deze zomer kom ik weer terug bij BZ, deze keer als inspecteur bij de ISB. Het operationele deel van mijn functie bij de EU, het inzetten van personeel op gebied van veiligheid, trok mij erg aan. Als je leiding geeft aan veel mensen, ben je voortdurend bezig met bekijken hoe iemand past in de organisatie. Ik hoop die elementen in mijn nieuwe functie bij BZ terug te zien.’

Naam: Kees Klompenhouwer Functie: Civilian Operation Commander en directeur van de Civilian Planning and Conduct Capability (CPCC) in Brussel

39

(advertenties)

STOELENDANS

Johannesburg/Jakarta BZ’ers zijn altijd in beweging. Wie wisselt er deze maand van stoel? Hajo Provó Kluit is vertrokken uit Johannesburg en werkt nu in het drukke Jakarta. Wiebe Anema heeft met weemoed afscheid genomen van Indonesië en is terug op de Apenrots. Waar kom je vandaan, waar ga je naartoe? Hajo: ‘Ik was gedetacheerd bij de International Finance Cooperation (IFC) in Johannesburg. In mijn pakket zaten de onderwerpen economische groei en private sector in fragiele landen in Afrika. Nu werk ik op de economische afdeling in Jakarta.’ Wiebe: ‘In Jakarta heb ik veel aan public financial management, investeringsklimaat en privatesectorontwikkeling gewerkt. Maar ik deed ook een deel van de coördinatie van ontwikkelingssamenwerking. Sinds kort zit ik bij DEC als themadeskundige public financial management (PFM).’

GEWOON E! DE GOEDKOOPST G IN EURO

PRIJZEN PER DA

+ 6-13 14-27 28

ODELS ELLEN /NEW M NIEUWSTE MOD ,- 25,- 23,TA AYGO. . . . . 28 FIAT 500/ TOYO ,- 33,- 30,RD FOCUS . . 36 OPEL ASTRA/FO ,- 42,- 39,D C-MAX . . . 44 VW GOLF+/FOR ,- 36,- 33,AGON . . . . . . . 38 FORD FOCUS W ,- 43,- 40,45 AZDA 5 . . . . . /M RA FI ZA EL OP S (aut.) TOYOTA AVENSI(aut.) . . . . . . . . 45,- 43,- 41,O DE ON M FORD

EEN AUTO HUREN IN NEDERLAND?

VOOR MEER MODELLEN

WWW.KOHLER.NL

voorbehouden Prijswijzigingen kilometers vrij verzekering en Prijzen incl. BTW, n) se us nb persone (geldt niet voor

VOOR RESERVERING, FAX OF E-MAIL VOOR RESERVERING,TELEFONISCH OF SCHRIFTELIJK

+3170 3809094 +3170 3809967 Tel Tel +3170 3809094 FaxFax +3170 3809967 BINCKHORSTLAAN BL DEN HAAG NEDERLAND BINCKHORSTLAAN 342 342 25162516 BL DEN HAAG NEDERLAND HAAL EN BRENGSERVICE VANAF E35,00 Internet: www.kohler.nl E-mail: [email protected] 40

GRATIS VERZEKERING 100% SERVICE BIJ ONS ALTIJD DE NIEUWSTE MODELLEN OOK LUXE PERSONENBUSSEN LEVERBAAR KIJK OP WWW.KOHLER.NL VOOR MEER MODELLEN!

We accept your creditcard!

Wiebe Anema

Waarom deze functie uit een tussentijds FBS? Hajo: ‘Ik zat al in de ronde, maar in het FBS zag ik niet veel functies die én goed bij mij pasten én in een niet-westers land waren. Deze baan sprong ertussenuit. Indonesië is een land in ontwikkeling met een grote economische groei en een lastig land om zaken te doen. Als ambassade heb je echt een toegevoegde waarde en kun je het Nederlandse bedrijfsleven helpen.’ Wiebe: ‘Dit was voor mij unieke kans. Het is een specialistenfunctie én ik mag mij bezighouden met publieke financiën. Daar is bij BZ maar één functie van.’ Wat hoop je te leren? Hajo: ‘Het gaat erom dat je de Indonesische cultuur goed leert kennen en de taal leert spreken. Daarvoor werd mijn voorganger, Wiebe, alom geprezen. Hij vertelde mij bij de overdracht: “Des te langer ik hier woon, des te meer ik besef dat ik nog veel dingen niet weet”.’ Wiebe: ‘Ik heb mij in eerdere functies wel met overheidsfinanciën bezig gehouden, maar ik krijg nu de kans om mij inhoudelijk meer hierin te verdiepen. Ik hoop ook goed met de posten samen te werken, want daar moet het gebeuren.’ Wat verwacht je van je plaatsing in Jakarta/ Den Haag? Hajo: ‘Vanwege het drukke verkeer kost reizen veel tijd en voelen mensen zich opgesloten. Het positieve is dat je hier goed kunt wonen.’ Wiebe: ‘Ik ga gewoon naar huis. Wat mij wel opvalt, is dat je alles weer zelf moet doen. Het openbaar vervoer is weer even wennen. In de jaren dat ik weg was, werd de OV-chipkaart bijvoorbeeld ingevoerd.’

Hajo Provó Kluit

Wat mis je van Johannesburg/ Jakarta? Hajo: ‘Vooral de collega’s van het IFC, maar ook het land zelf. Zuid-Afrika is een prachtig land met een goed klimaat en een hoge kwaliteit van leven. Met een beetje waakzaamheid kun je daar heerlijk wonen.’ Wiebe: ‘Alles behalve de files in Jakarta.’ Heb je een tip voor je opvolger? Hajo: ‘Als weer een collega bij IFC wordt gedetacheerd, zou ik zeggen: “Het is een mooie organisatie met leuke, hardwerkende collega’s. Dus stort je in het diepe en geniet ervan”.’ Wiebe: ‘Ga vooral op pad buiten Jakarta. Dat is het echte Indonesië. Schaf ook snel een BlackBerry aan. Alle Indonesiërs gebruiken die en zo heb je als je vaststaat in de file ook wat entertainment.’

41

BOEKEN

Hoe het duurzamer kan De geplunderde planeet Van Paul Collier

*****

Collier neemt ons mee op reis langs de verschillende studies die hij met zijn studenten ondernomen heeft. Hij bekijkt de problematiek van grondstoffen, groei, klimaat en voedselzekerheid vooral vanuit een economische invalshoek. Daar is niets mis mee, maar – zoals hij zelf ook toegeeft - de praktijk staat niet altijd open voor oplossingen die voor de hand liggen. Dit boek is een bron van basiskennis over het creëren van noodzakelijke welvaart voor de ‘miljard achterblijvers’ en het inzetten van natuurlijke hulpbronnen. Hij geeft daarbij een overzicht van hoe het beter, duurzamer en effectiever kan. Dit leidt tot een interessant compendium. Collier constateert bijvoorbeeld – net als Rem Koolhaas voor hem – dat Lagos de stad van de toekomst is. Kijk hoe in die stad geïnvesteerd moet worden en hoe die stad gevoed moet worden en je ziet welke kant we uit moeten. Michel Deelen DME/KE

*****

De aanwezigheid van waardevolle grondstoffen in de bodem van ontwikkelingslanden kan een zegen betekenen voor huidige en toekomstige generaties. Veelal is er echter sprake van een omgekeerd effect en is er sprake van een ware grondstoffenvloek: corruptie, uitbuiting en conflict. Paul Collier pleit in zijn boek voor versterking van het institutionele kader in ontwikkelingslanden. Autoriteiten moeten worden geholpen om de hele keten van grondstofwinning tot de besteding van de opbrengsten beter te beheersen. Want: grondstoffen + techniek + regulering = welvaart. Valt techniek weg, dan is het resultaat armoede en valt regulering weg, dan is er sprake van roofbouw, volgens Collier. Zijn theorie is ook in praktijk gebracht via www.naturalresourcecharter.org. Landen kunnen met een checklist van Natural Resource Charter de zwakke plekken in hun institutionele bestel blootleggen om daar vervolgens iets aan te doen. Pim Kraan DME/CO

42

BOEKEN

Drugsgeweld

onafhankelijke Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever met Oost-Jeruzalem als hoofdstad; een idee van zijn vader, koning Hoessein. Dat conflict vormt, volgens Abdoellah, de verbinding voor alle problemen in de regio en vindt weerklank bij anderhalf miljard moslims in de wereld. Een manier om extremisme te bestrijden, schrijft Abdullah, is hun retoriek ontkrachten. Als het conflict is opgelost, kunnen ze zich daar alvast niet meer op beroepen.

Narcostaat Mexico Cees Zoon, uitgeverij Meulenhoff

*****

‘Narcostaat Mexico’ van Cees Zoon gaat over de steeds verder uitdijende drugsproblematiek in Mexico, die sinds 2006 ruim 35.000 mensen het leven heeft gekost. Grote delen van het boek gaan over het brute geweld, waarvan de verschillende Mexicaanse drugsbendes zich bedienen in hun strijd om drugsroutes tussen de productielanden en de Amerikaanse markt. Ook wordt veel aandacht besteed aan de achtergrond en luxe levensstijl van de drugsbazen en hun entourages. Tussen de gedetailleerde beschrijvingen van het geweld door, benoemt Zoon een aantal oorzaken van de problematiek. Deze zijn onder meer de op een aantal vlakken disfunctionele Mexicaanse (lokale) overheden, de afwezigheid van economische alternatieven voor de drugshandel in grote delen van het platteland, en de vraag naar drugs in de VS. Zoon noemt ook de corruptie van politici en andere functionarissen en de soms zorgwekkende mensenrechtensituatie. Doordat er in het boek veel aandacht uitgaat naar het geweld en de moorden komt het felle betoog voor legalisering van drugs en tegen de Amerikaanse ‘War on drugs’ in het laatste hoofdstuk enigszins als een verrassing. Er wordt in dit betoog een aantal interessante feiten naar voren gebracht die meer aandacht hadden verdiend, bijvoorbeeld over de rol van drugsgeld in het mondiale financiële systeem. Hierdoor is het boek interessant om te lezen, maar biedt het tegelijk slechts een onevenwichtige eerste introductie in de complexe Mexicaanse drugsproblematiek. Tom van den Berk, DWH/NM

Erecodes Arabische elite Onze laatste kans Koning Abdoellah II van Jordanië Uitgeverij: De Bezige Bij

*****

‘Nooit eerder schreef een koning nog tijdens zijn koningschap een boek over de meest omstreden kwesties waar hij mee te maken heeft’, zo staat op de achterflap van de memoires van Koning Abdoellah II van Jordanië, die in maart in Nederlandse vertaling verschenen. De nu 49-jarige koning had wat mij betreft ook beter nog minstens tien jaar kunnen wachten. Zijn boek is een mengsel van een nogal saaie chronologie van gebeurtenissen in het MiddenOosten, een familiegeschiedenis en een getuigenis van goede bedoelingen van de koning, die het oplossen van het Israëlisch-Palestijnse conflict als zijn hoogste missie ziet. Abdoellah schreef het boek naar eigen zeggen omdat hij gelooft dat de kans op een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict snel vervliegt. Die oplossing is volgens hem een

Abdoellah wijdt een hoofdstuk aan de politieke en economische hervormingen die hij in zijn land heeft ingezet. Daarbij schuwt hij onorthodoxe middelen niet. Zo vertelt hij dat hij de gewoonte heeft om incognito bezoeken te brengen aan overheidsdiensten, zoals ziekenhuizen of douaneposten. De misstanden die hij dan tegenkomt, worden kordaat rechtgezet. Deze anekdotes leveren een aardig inkijkje in de Hasjemitische interpretatie van constitutionele monarchie. De aardigste delen van het boek zijn die waarin hij vertelt over zijn jeugd, opleiding, familie en relaties met andere Arabische leiders. Ondanks een zeker Vorsten Vandaag-gehalte (‘Ik had mijn zwarte gala-uniform aan en Rania zag er prachtig uit in een vloeiend vallende witte jurk van wit satijn met goudborduursel en een witte sluier’), geven ze een aardig inkijkje in de erecodes en gewoonten van de hoogste Arabische elites. Het boek komt op een moment dat de Arabische regio wordt geconfronteerd met protesten van een generatie die geen genoegen meer neemt met de corruptie, de economische malaise en gebrek aan perspectief in hun door versteende autocraten geregeerde landen. Ook in Amman wordt geprotesteerd en Abdoellah heeft zijn premier Samir Rifai al geofferd. Het boek geeft weinig inzicht in hoe Abdoellah zal reageren op verdere vraagstukken in eigen land en of hij in staat zal zijn veranderingen door te voeren die het voortbestaan van zijn eigen Hasjemitische dynastie verzekeren.

Koning Abdoellah II ibn al-Hoessein Hij is de zoon van de overleden koning Hoessein van Jordanië en de Britse Antoinette Avril Gardiner en is geboren op 30 januari 1962. Abdoellah volgt zijn vader op na diens dood op 7 februari 1999. De Jordaanse koning is getrouwd met de Palestijnse Rania Al-Yassin. Het echtpaar meent dat in Jordanië islam en democratie naast elkaar moeten kunnen bestaan. Tijdens het koningschap van Abdoellah sluit Jordanië veel handelscontracten met westerse en Arabische landen. Ook wordt het land toegelaten tot de WTO, de Wereldhandelsorganisatie.

Renilde Steeghs DGPZ/BPZ

43

BOEKEN

Gemiste kans Bloedmobieltjes, Coltan in Congo Seada Nourhussen en Jan-Joseph Stok Uitgeverij KIT Publishers

*****

Er is waarschijnlijk geen metafoor die vaker wordt gebruikt in de beeldspraak rondom het conflict in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC), dan die van het ‘bloedmobieltje’. Journaliste Nourhussen en fotograaf Stok kiezen in dit boek ook voor dit perspectief en zijn op onderzoek uitgegaan om te achterhalen in hoeverre hun eigen mobieltje indirect bijdraagt aan het voortdurende conflict in de DRC. Hun reis voerde hen onder meer langs Brussel, Goma en Bukavu en de mijnen in Zuid-Kivu en Katanga. Meer dan om zijn tekst is dit boek vooral interessant om zijn foto’s. Terwijl de tekst slechts in grote lijnen de relatie tussen grondstoffenwinning en conflict weet te duiden, zijn het de foto’s die het probleem daadwerkelijk een gezicht geven en daarmee inzichtelijk maken. De foto’s hebben een vreemd soort afwezigheid over zich, waaraan ‘à la Hans Aarsman’ een schat aan informatie valt te ontlenen. Waarom dragen bijvoorbeeld de vrouwen uit die mijn diep in het binnenland, een T-shirt van Obama? De tekst dient hier duidelijk de foto’s, in plaats van andersom. De vraag ‘heb ik een bloedmobieltje?’ levert uiteindelijk geen duidelijk antwoord op. Een gemiste kans is dat de makers daarbij geen aandacht hebben besteed aan de initiatieven die worden ontplooid om de situatie in de ‘Mineralenrepubliek Congo’ (zoals Alphonse Muambi in zijn inleiding zegt) te verbeteren. Zo citeren de auteurs een handelaar uit Bukavu: ‘Deze handel moet je niet willen stoppen, mensen zijn ervan afhankelijk voor hun inkomen. Je moet het reguleren en certificeren.’ Dit is precies waarvoor Nederland zich internationaal sterk maakt. Felix Lomans, DAF/MZ

44

MUZIEK / FILM

Een geborgen jeugd Het kind en ik Hans van Mierlo Uitgeverij: De Bezige Bij

*****

Klein maar fijn zijn de memoires van Hans van Mierlo uit de eerste fase van zijn leven. Het boekje start met een liefdevol geschreven voorwoord van zijn vrouw Connie Palmen. Een flamboyant man als Hans van Mierlo vertelt open over zijn angsten in een tijd van oorlog. Het geloof dat een belangrijke rol speelde in zijn jonge jaren. Over het ‘monster’ Hitler. Maar ook over de onschuld en onbekendheid met wat er allemaal om hem heen gebeurde in de oorlogsjaren. Zoals de deportaties van joden, waar hij achteraf pas achter kwam. Maar ja, hoe had hij dat moeten weten, gaf hij later aan. De enige joodse vrouw die hij kende, was de kinderjuffrouw bij de overburen, die van de ene op de andere dag weg was. Hij was zichtbaar trots op zijn vader. De man die nog liever zijn goede flessen wijn door de wc spoelt dan één slok aan de Duitsers gunt. Eerder zijn fabriek sluit dan één steen aan de vijand verkoopt. Hij doet pas zaken met de Duitsers als hij niet anders kan om de veiligheid van zijn familie en de verborgen wapens in de fabriek te waarborgen. De anekdote geeft weer hoe de familie Van Mierlo was. Hans van Mierlo voelde zich geborgen, veilig in het gezin waarin hij opgroeide. Zijn schrijfstijl is zoals hij sprak: beeldend, flirtend. Het is jammer dat hij niet eerder aan zijn memoires is begonnen. Want nu blijft de vraag hoe een vervolg eruitgezien zou hebben. Saskia Wesselius (COM/RD)

In elk BZblad beoordelen collega’s de nieuwste lokale cd’s. Deze keer Carla Bourgonje en Herbert Wennink van het consulaat-generaal in Chicago.

***** Buddy Guy Living Proof Buddy werd in de muziekwereld ‘geadopteerd’ door Muddy Waters, een van de meest beroemde bluesmusici van nu. Hij won zijn eerste gitaarwedstrijd op het fameuze ‘Blue Fame’-festival in de South Side van Chicago. Buddy Guy reisde de hele wereld rond met tours in de VS, Europa en Afrika (inclusief een tour met de Rolling Stones). Eric Clapton noemde hem zijn favoriete gitarist. Als Buddy niet on the road is, speelt hij dagelijks in zijn wereldberoemde Buddy Guy’s Legends Club, de bekendste bluesbar van Chicago. Buddy Guy heeft inmiddels zes Grammy Awards ontvangen, de laatste in februari 2011 voor ‘Living Proof’; zijn nieuwe cd met prachtige teksten, ballades en muziek…The blues at its best. ‘Living Proof’ is een compilatie van zijn bekenste muziekstukken. Met een stem als Buddy Guy en het prachtige emotionele gitaarspel is juist deze cd het luisteren meer dan waard! www.buddyguy.com, www.buddyguy.net

***** Laura Jansen Bells ‘Bells’ is de eerste cd van Laura Jansen, een Nederlands-Amerikaanse zangeres-tekstschrijfster-componiste-pianiste-writer-pianiste. ‘Bells’ is genoemd naar de Brabantse kerkklokken, die ze als klein meisje hoorde vanuit haar slaapkamer. Na Brabant heeft zij de hele wereld rondgezworven met haar Nederlandse vader en Amerikaanse moeder. Bij al dat reizen en verhuizen voelde ze zich veilig achter de piano. Ze woont nu in Los Angeles, de stad waarover zij zingt in het liedje ‘Wicked World’. Dat het leven niet altijd over rozen gaat, is te horen in ‘The End’ en daarna ‘Single Girls’. Haar versie van het lied ‘Use somebody’ (bekend van The Kings of Leon) is een volgend hoofdstuk in haar leven. Haar mooie, zachte, stem en perfecte pianospel maken alle liedjes op de cd het luisteren meer dan waard. www.laurajansen.com

Wraak of vergeving In a better world Distributeur: Cinéart

*****

De ontwikkelingswerker die in Sudan de keuze moet maken om een rebellenleider en serieverkrachter te opereren aan een ernstige beenwond. De echtgenote die doelbewust haar man niet wil vergeven voor zijn slippertje. Het kind dat zijn moeder verliest en emotieloos zint op wraak, met grote gevolgen voor zijn omgeving. Dilemma’s en de keuze voor wraak of vergeving. Dat zijn de thema’s in deze, met een Oscar én Golden Globe bekroonde, Deense film ‘In a better world’ (originele titel: Haevnen). Heavnen betekent trouwens niet hemel, maar wraak in het Deens. Deze film, die bij vlagen wat snelheid mist, is krachtig door de cast. Vooral de twee twaalfjarige jongetjes spelen hun rol overtuigend. De filmlocaties zijn prachtig gekozen; het kleine Deense dorp staat in mooi contrast met het chaotische en rauwe vluchtelingenkamp in Afrika. De dilemma’s liggen er in de film wel erg dik bovenop en zijn soms zelfs voorspelbaar. De regisseuse wil wel graag dat wij leren van deze film - geweld is nooit de oplossing - maar de film blijft toch boeien. Vooral vanwege de vraag die je jezelf tijdens de film stelt: wat zou ik doen in zo’n situatie? Kies ik voor vergeving en de dialoog of handel ik puur uit wraak (en dus uit onvermogen en wanhoop)?

45

Society

Van Helsinki tot Jakarta;

Koninginnedag 2011 werd wereldwijd gevierd. Een kleine impressie van foto’s die de redactie van BZblad ontving.

Koninginnedagreceptie Heilige Stoel

Lokale medewerker in Khartoem

Geslaagd! All that Jazz Jazzpianist Michiel Borstlap gaf in maart een paar optredens in Brazilië, waaronder een soloconcert in het Teatro Nacional in Brasilia. Na het fantastische optreden ging hij met ambassadeur Kees Rade en zijn echtgenote Katharina Cornaro-Rade op de foto.

De eisen voor het basisexamen inburgering in het buitenland, dat op de posten wordt afgenomen, is aanzienlijk verzwaard. Naast het beantwoorden van telefonische vragen in het Nederlands moeten de kandidaten nu ook tekstjes in deze taal kunnen lezen en begrijpen. Mevrouw Geerdink-Kantinant is de eerste kandidaat die in Bangkok slaagde voor het nieuwe examen. Zij wordt gelukgewenst door Jitze Bosma, het hoofd van de consulaire afdeling. Snoephappen in Baku

Minister Rosenthal bestookt met vragen ‘Wat heeft u gedaan voor u hier kwam vandaag?’ en ‘Hoe vaak bent u in het buitenland geweest?’ Dit waren enkele van de vragen waarmee leerlingen uit groep 6 van de Rotterdamse basisschool Het Spoor minister Rosenthal bestookten. Zij bezochten de minister in april op zijn werkkamer. De kinderen sneden een groot aantal onderwerpen aan, van de situatie in Libië en de ramp in Japan tot de afgeluisterde voicemails van bewindslieden.

Haring happen in Vancouver

Hollandse ‘polder’ in Helsinki

Selamat Makan in Jakarta

Fietsende ambassadeurs

Daphne Bergsma, ambassadeur in Bratislava, stapte met haar Deense en Noorse collega’s op de fiets om kennis te maken met de nieuwe burgemeester van deze stad. De burgervader zet zich in voor meer fietspaden in de stad en dat wilden zij graag ondersteunen. Het idee was een groot succes: de fietsende ambassadeurs haalden alle kranten en zelfs het Slowaakse nieuws op de tv. 46

Supercalifragilisctiexpilalidasties Groot Oranjefeest in Nice

Optocht door de straten van Istanboel

Oranje souvenirs in Abu Dhabi

47

Society

Uniek netwerkevent

Kunst in Lusaka

De ambassade in Lusaka organiseerde een verkooptentoonstelling van meer dan honderd schilderijen en sculpturen van hedendaagse Zambiaase kunstenaars. Gevestigde namen, studenten van de kunstopleiding en alles wat daartussen zit, presenteerden zich aan het publiek. In een groeiende urbane middenklasse is er steeds meer interesse in (het kopen) van kunst.

CG New York organiseerde 8 en 9 april op Harvard een seminar voor de Nederlandse wetenschappers uit het noordoosten van de VS. Er was een duidelijke behoefte aan een dialoog met Nederlandse beleidsmakers. Deze unieke netwerkbijeenkomst voor 150 vertegenwoordigers uit beide werelddelen bracht vele concrete aanbevelingen op academisch, bestuurlijk en economisch terrein.

Du vin, du pain et mousse au chocolat Frankrijk stond al bekend om zijn keuken, al helemaal sinds de Franse gastronomische traditionele maaltijd door Unesco als immaterieel werelderfgoed is erkend. Geheel in de geest van deze traditie organiseerde Enzo Franceschelli, de Italiaanse chefkok van de residentie van CdP Hugo Siblesz, drie kookworkshops voor belangstellende personeelsleden en hun partners. Zij kregen de gelegenheid om buiten kantooruren onder meer het populaire dessert ‘mousse au chocolat’ goed onder knie te krijgen.

Muziekclub viert feest

(advertentie)

De Muziekclub vierde op 5 april zijn 25-jarig jubileum met een gezellig feest in de Multipurpose Room. Na een optreden van de BZ Band Garage werden de ongeveer tweehonderd aanwezigen getrakteerd op de voorstelling ‘Himmelhoch’ van het BZ Cabaret gevolgd door een jamsessie waarbij diverse oud-leden (die van heinde en verre naar het ministerie waren gekomen) op het podium klommen. Op de foto: Roeland Böcker, Djoeke Adimi en Lilian Meier jammen erop los

Tulpen fleuren Seoel op Zuid-Korea en Nederland herdachten 4 april op feestelijke wijze dat in 1961 diplomatieke betrekkingen werden aangeknoopt. Ambassadeur Paul Menkveld bood de burgemeester van miljoenenstad Seoel, Oh Se-hoon, een mand met tulpen aan. Zevenduizend tulpen fleurden in april het Seoel Plaza in het centrum van de stad op. 48

www.intermotive.nl Quality and reliability in all aspects Tel: +31 (0) 165 504839 E-mail: [email protected]

International Car & Parts Sales

49

COLOFON BZblad is bestemd voor alle (oud-) medewerkers van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het magazine verschijnt zeven keer per jaar in een oplage van 6.500 exemplaren.

Hoofdredactie: Ellen de Jong

Eindredactie: Mascha Beentjes, Maters & Hermsen (Saskia Klaassen en René Lamers)

ADRESSEN

Onze vrouw in…….

De komende maanden publiceert het tijdschrift Ésta een reeks portretten van onze vrouwelijke ambassadeurs. Ze vertellen over hun werk, het cultuurverschil en hoe het is voor hun gezinnen. Na Stella Ronner (Zagreb) en Simone Filippini (Skopje) komen Frederique de Man (Maputo), Barbara Joziasse (Harare), Susan Blankhart (Kairo), Leoni Cuelenaere (Colombo), Caroline Weijers (Tunis) en Marion Kappeyne van de Coppello (Bogota) nog aan bod. Ésta komt iedere twee weken uit.

Facebook Europa gelanceerd

Simone Filippini in Skopje

Op 9 mei, de Dag van Europa, heeft staatssecretaris Ben Knapen Facebook Europa NL gelanceerd: www.facebook.com/EuropaNL. Facebook Europa NL komt in de plaats van de website ‘www.europahoortbijnederland’. ‘Europa is te belangrijk voor de toekomst om er niet met jongeren over te discussiëren’, zei Knapen. Op Facebook laat de staatssecretaris zien wat hij op het gebied van Europa onderneemt en er is vooral ook ruimte voor input van jongeren zelf; wat vinden zij belangrijk, wat is hun mening en wat zouden zij graag aan staatssecretaris Ben Knapen willen vragen? Vind de Facebookpagina leuk (like) en deel hem met iedereen!

Need to know

Concept en realisatie: Kris Kras Design Utrecht

Druk: OBT BV Redactieadres: Ministerie van Buitenlandse Zaken Redactie BZblad, kamer 4C07 Bezuidenhoutseweg 67 Postbus 20061, 2500 EB Den Haag t 070-348 4180 / 6630, f 070-348 4428 e [email protected]

Adreswijzigingen: per e-mail richten

29 minutes: zwanger in Afghanistan

Elke 29 minuten overlijdt in Afghanistan een vrouw in het kraambed. Op de vrouwenvleugel van het ziekenhuis in Tarin Kowt, Uruzgan, in een wereld van tradities, gedomineerd door mannen. Afgeschermd van de buitenwereld en verboden voor mannen, nemen vrouwen hun lot in eigen hand in hun streven naar gezond leven. Fotografe en Zilveren Camera-winnares Cynthia Boll reisde meermalen zelfstandig naar Afghanistan en legde de strijd van de vrouwen vast. Het resultaat van haar reizen is de komende maanden te bewonderen. Van 8 tot en met 24 juni is de expositie 29 Minutes vrij te bezichtigen in het Atrium van het stadhuis in Den Haag. Zie voor meer exposities, data en locaties: www.29minutes.nl of www.cynthiaboll.com.

Ondernemingsraad Jacqueline Pronczuk-Molendijk, 070-348 6878

Afdelingsuitje?

Personeelsclub Stip-BZ Janneke Kools-Jorritsma, 070-348 4354

070-348 4904. Madelon de Gruijter-Mosk (HDPO/PM/PO), 070-348 6475

Je eerste uitzending Wat komt

er allemaal op je af? Waar moet je aan denken? In de brochure ‘Alle “ins and outs” van de eerste uitzending’ krijg je informatie over de verschillende aspecten van een eerste uitzending. De inhoud is niet alleen bestemd voor de uitgezonden medewerker, maar zeker ook voor de meereizende partner en kinderen. De brochure is verkrijgbaar bij het bureau Partners en kinderen en HDPO.

Een week vol kennis bij BZ Van maandag 27 juni tot en met vrijdag

1 juli is de ‘Week van de kennis’. De week staat bol van de activiteiten: lezingen, workshops, trainingen en kennisbijeenkomsten. Je kunt als afdeling, directie of post meedoen door kennis te ‘organiseren’ en te delen. Of te laten weten waar je naar op zoek bent. Denk aan een openbare vergadering van je kenniskring, een quiz of een videoconference-discussie van posten met directies. Kom met een voorstel en stuur dat aan [email protected]. Leuk detail: SGD-beraad heeft besloten dat deze week volledig vergadervrij is.

Gepensioneerd?

Seniorenclub Kempstraat 61a, 2572 GB, Den Haag, 070 - 388 6899, [email protected]

Jong?

VerYBZ, vereniging jonge BZ’ers Robert Zimmerman, 070 - 348 5048

Partner van een BZ’er? Bureau Partners en Kinderen HDPO/PM/PO/PK, 070 - 348 7231

Sociale hulp of coaching?

Bedrijfsmaatschappelijk werk HDPO/PM/BMW, 070-348 5616. Sip Helder, Adriënne van Ittersum

Sporten?

Begeleidingscommissie Bedrijfsfitness Rob Verwaal, 070-348 6311

Ziek?

Bedrijfsarts secretariaat 070-348 4558 of via Achmea Vitale 070-300 5200

Adverteren: Voor meer informatie over

50

Paul Keij (HDPO/RR/AR), 070-348 4759

Stichting Sociaal Fonds Ton van der Wee (DKP),

aan [email protected]. Bij het onderwerp ‘verzendlijst BZblad’ vermelden

adverteren in BZblad kunt u zich wenden tot Ellen de Jong, tel. 070-3485259.

Vertrek uit Nederland en GBA

© Copyright 2011 Buitenlandse Zaken Overname van artikelen is

Na de verplichte uitschrijving uit de GBA wegens plaatsing in het buitenland, liepen ambtenaren en hun gezinsleden soms tegen administratieve problemen aan. BZ heeft zich ingespannen om een aantal hiervan, samen met de betrokken instanties, op te lossen. De Belastingdienst behandelt nu centraal in Heerlen alle ‘buitenland’-zaken via Bureau Buitenland. Dat moet tot betere afhandeling leiden. Er is een speciaal e-mailadres aangemaakt: Belastingdienst. [email protected]. De SVB heeft maatregelen genomen om te voorkomen dat de AOW-opbouw wordt onderbroken. Het is echter goed dat ambtenaren en hun gezinsleden een pensioenoverzicht opvragen. Dit kan met DigiD via www.svb.nl of schriftelijk. Vraag in Nederland ruim voor vertrek DigiD aan. Meer informatie in de overplaatsingsbrochure op Rijksportaal of op de site www.minbuza.nl/pk (bzposten - BZzaken10).

niet toegestaan zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Meningen in BZblad worden op persoonlijke titel gegeven. De artikelen weerspiegelen niet per se de opvattingen van de bewindslieden van BZ. Het ministerie is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.

Georganiseerd Overleg Buitenlandse Zaken

Financiële problemen?

Redactie: Hannah Aukes, Carmen Brinkman, Laura Groenewegen, Kim de Nijs, Saskia Wesselius-Spoelman, Maters & Hermsen (Saskia Klaassen)

Inspraak?

Van het oude naar het nieuwe DEU de fusie van DZO en DWM Als de or instemt met het plan van aanpak dan is deze zomer het nieuwe DEU een feit. De directie West- en Midden-Europa fuseert met de directie Zuidoost- en Oost-Europa en vormt zo een oude bekende: de directie Europa. Reden? Kennisbundeling van één continent werkt beter en efficiënter. Zo kan tegelijkertijd ook worden bezuinigd. Jaap Werner is de nieuwe directeur DEU.

Met FPU of met pensioen?

Salaris?

Verlof en andere personele zaken HDPO/RR/SV, 070-348 7360

En wil je BZblad blijven ontvangen? Stuur dan een e-mailbericht naar [email protected] met je naam en adresgegevens. Het blad wordt namelijk niet automatisch doorgestuurd als je uit dienst gaat bij BZ.

Graag je verhaal kwijt?

Herstel

070 – 348 4901

De foto’s op pagina 3 en 9 bij ‘de meest vooruitgeschoven post, Antarctica’ zijn gemaakt door de geïnterviewde: Vincent van Zeijst.

Vertrouwenspersonen integriteit Marion Alhadeff (AVT), 070-348 6329 Scot Cowan, 070-348 4587

Bezwaar?

Commissie van Bezwaar DBZ

51

EEN VAK APART

‘Het is een sport om een mooi advies te schrijven’

‘V

Foto: Jurgen Huiskes

Wie? Marianne Kruijt Wat? Ambtelijk secretaris Commissie van Bezwaar DBZ Waar? 9c13 52

an de honderdtwintig zaken die we per jaar zien, komen de meeste voort uit overplaatsingen. Vergoeding van schoolkosten van kinderen, verlofdagen, plaatsingen. In de zomer zijn er meer spoedzaken. Ik werk nu zeven jaar bij BZ als ambtelijk secretaris van de Commissie van Bezwaar. Het is echt een specialistenfunctie. Hiervoor heb ik bij een rechtbank gewerkt. Ik werk met nog een andere jurist en een administratief medewerker. De commissie zelf wordt per gelegenheid bijeengeroepen. De leden zijn externen: de voorzitter is bijvoorbeeld van de Raad van State. Er is ook een intern lid: een BZ-medewerker die kennis over BZ inbrengt. Iedereen kan een bezwaar indienen, ook lokale krachten. Ik vind het belangrijk dat zij dit weten. Zaken van lokale medewerkers gaan vaak over pensioenen, schorsingen of ontslag. Voor het indienen van een bezwaar hoef je geen juridische kennis te hebben. Zolang maar duidelijk op papier staat waarom je het niet eens bent met een besluit van HDPO, FEZ of de CdP. Ik bereid de zittingen voor en tijdens een zitting ben ik secretaris. Ik maak een verslag, praat na de zitting mee in de raadkamer, maar ik heb geen stem. Dat vind ik niet vervelend. Soms vind ik een negatieve uitslag wel echt sneu voor iemand, maar als de commissie heeft geoordeeld, weet ik dat het zorgvuldig is gedaan. Ik schrijf het conceptadvies dan ook met overtuiging. Dat is het leukste aan deze baan: ik vind het een sport om een mooi conceptadvies te schrijven. BZ is een levendig ministerie. Het is ook bijzonder dat we hier een onafhankelijke bezwarencommissie hebben. Niet ieder departement heeft dat. Besluiten van HDPO raken vaak hele gezinnen en het is goed dat daar over gediscussieerd kan worden. Sommige mensen vinden het een grote stap om naar de Commissie van Bezwaar te stappen. Ze zijn bang voor hun loopbaan, maar ik heb nooit gemerkt dat iemand na een bezwaar minder goed is behandeld. Als mensen twijfelen of ze een zaak hebben of niet, kunnen ze ook gewoon bij ons binnenlopen voor informatie. Ik ben er nog tot het einde van het jaar, totdat ik met pensioen ga.’ (KdN)