Buiten de Perken advies – beleid – beheer
REFERENTIELIJST
Februari 2012
Referentielijst Buiten de Perken
Referentielijst
WONINGBOUWCORPORATIE STADGENOOT “Professionalisering toezicht tuinonderhoud” Stadgenoot is ontstaan uit een fusie van twee Amsterdamse corporaties en heeft geen eigen groenbeheerders in dienst. Het onderhoudswerk in de tuinen wordt uitbesteed aan enkele hoveniers. Externe deskundigheid was gewenst om na te gaan of het beter en goedkoper kon, maar vooral ook om de aansturing te professionaliseren.
Het resultaat Buiten de Perken gaf een contra-expertise over de inhoudelijke kant van de bestaande beheerovereenkomst, welke opgesteld was door de aannemer. Met name is de inhoud van de technische en algemene bepalingen onderzocht. Daarnaast het voldoen aan wettelijke bepalingen bij het onderhoud van bomen en speelvoorzieningen en de wijze van bestrijding van ziekten en plagen. Het resultaat was het advies om over te gaan op een nieuw contract, op te stellen door Stadgenoot, en opnieuw aan te besteden. Het onderhoud aan de tuinen wordt regelmatig door Buiten de Perken gecontroleerd door middel van een kwaliteitsschouw en controle van de inspectierapporten (bomen, speelvoorzieningen). De kwaliteitsschouw gebeurt met behulp van de CROW-methodiek. Het resultaat van de kwaliteitsschouw wordt samengevat in een grafiek en tabel, door Buiten de Perken ontwikkeld. Deze is voor de opdrachtgever goed te lezen en resultaten zijn in de loop van jaren inzichtelijk en gemakkelijk te volgen. Tot slot dient Buiten de Perken als helpdesk voor groenbeheer voor de huismeesters en gebiedsbeheerders.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 1
Referentielijst
GEMEENTE NIEUWKOOP “Met passie naar Duurzaam Groenbeheer” De gemeente Nieuwkoop is begin 2001 ontstaan uit een fusie van drie gemeenten. De beheerplannen van de voormalige gemeenten moesten samengevoegd worden tot één nieuw beheerplan, ontwikkeld vanuit één visie. De gemeente gaf de opdracht om dit plan te maken, in nauwe samenwerking met de beleidsmedewerkers. Het resultaat Een quick-scan in alle 13 kernen gaf inzicht in de actuele onderhoudskwaliteit en de mate van achterstallig onderhoud van het groen. Een sterkte-zwakteanalyse bracht de beeld- en technische kwaliteit nog verder in kaart. In een workshop samen met de beleidsafdeling werden de beelden en resultaten uit de quick-scan besproken. Gewenste, soms nieuwe streefbeelden werden afgesproken. Dit werd de basis voor een visie op het groenbeheer, die door zowel beleidsafdeling als het gemeentebestuur onderschreven werd. Buiten de Perken vertaalde de visie voor de zones wonen, werken, accentgebieden en landschap. Het gewenste onderhoudsniveau is voor de gehele gemeente doorgerekend in financiële consequenties. Natuurlijk geeft het plan inzicht in de benodigde budgetten voor vervanging en eenmalige maatregelen om het gewenste onderhoudsniveau te bereiken.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 2
Referentielijst
GEMEENTE PURMEREND “Groenbeheerplan; basis voor sturing en planning” In 2008 stelde Purmerend een beleidsnotitie vast, waarin de raad kwaliteitskeuzes vaststelde voor het onderhoud van de openbare ruimte. Voor het groen werd gekozen om het actuele niveau te handhaven. Extra middelen werden vrijgemaakt. Het totale jaarbudget was nu bekend, maar de exacte verdeling op uitvoeringsniveau niet. Ook ontbrak een groenbeleid op basis waarvan keuzes kunnen worden gemaakt de komende jaren. Op deze en andere zaken moest een antwoord komen in het Groenbeheerplan.
Het resultaat Knelpunten beheerpakketten Purmerend Het Groenbeheerplan geeft sturing aan inzet van die gelden. Het beheerplan geeft een eenduidige visie op het beheer van het openbaar groen. Het bevat passende maatregelpakketten en financiële onderbouwing. Het groenbeheer kan nu doelgericht en efficiënt worden uitgevoerd en de gemeente kan op kwaliteit en kosten sturen. is onvoldoende in beeld om de besteding efficiënt te kunnen benutten. Met het groenbeheerplan wordt de toekomst van het gemeentelijke groen van Purmerend veiliggesteld met als doel een duurzame instandhouding van alle groentypen in de gemeente. Het plan geeft inzicht in de na te streven onderhoudskwaliteit, de hierbij passende maatregelpakketten en de financiële onderbouwing. De gemeente brengt hiermee gestructureerd beheer in beeld, waardoor doelgericht en efficiënt beheer kan worden uitgevoerd. Verschillende subdoelen van het groenbeheerplan zijn: – Geeft richting aan de ontwikkeling van het groen – Vormt het toetsingskader voor beheer en onderhoud – Geeft een doorkijk naar de toekomst – Basis voor (standaard) maatregelpakketten en planmatig onderhoud
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 3
Referentielijst
GEMEENTE MIDDELHARNIS “Groenbeheerplan” Wat zijn onze kwaliteitsambities voor de openbare ruimte en hoe sturen we daarop? Dat was de vraag waarop de gemeente Middelharnis antwoord moest geven. Bovendien wilde ze over op een planmatige aanpak van het onderhoud. De sturing vond vooral plaats vanuit de onderhoudsploegen; het Groenbeheerplan moest een compleet nieuwe aanpak geven voor onderhoud gestuurd vanuit een vastgestelde visie en verantwoorde budgetten.
Het resultaat Met behulp van een kwaliteitsscan (CROWmethodiek) is de onderhouds- en de inrichtingskwaliteit bepaald van de 62 ha openbaar groen die de gemeente rijk is. De resultaten werden verwerkt in een goed leesbare grafiek. De scan en een sterkte-zwakteanalyse leidden tot aanbevelingen voor doelgericht en efficiënt beheer. Het areaal en de kwaliteit van het groen zijn gedigitaliseerd en inzichtelijk gemaakt met de groenbeheerpakketten van DHV. De raadsleden werden geïnformeerd over de aspecten die bij beheer en onderhoud van de openbare ruimte een rol spelen. Drie scenario’s gaven hen inzicht in mogelijke kwaliteitsambities, zoals ontwikkeld door het CROW. De kosten van de scenario’s zijn vergeleken met het beschikbare budget. De focus lag op de disciplines groen en verhardingen.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 4
Referentielijst
GEMEENTE HAARLEM “Integraal reinigingsbestek” Reiniging van verharding en groen in Haarlem vond plaats met een aantal frequentiebestekken; de uitvoering wordt gedaan door een aannemer. Maar de gemeente had onvoldoende inzicht in de benodigde budgetten. Medewerkers hadden geen eenduidig beeld van de gewenste beeld- en onderhoudskwaliteit. De gemeente vroeg om een nieuw beeldbestek en speciale aandacht voor samenwerking tussen gemeente en aannemer.
Het resultaat Om vanaf het begin van het proces een eenduidige en goed werkbare basis te krijgen voor beleid en uitvoering, zijn alle betrokkenen in workshops bijeen gekomen. Beleids- en beheerambtenaren, medewerkers van de aannemer en de planbegeleiders hebben samen de huidige schoonkwaliteit bekeken. Deze was eerst inzichtelijk gemaakt met een quickscan op 40 uiteenlopende locaties in de stad. Daarna is de gewenste kwaliteit gezamenlijk vastgesteld. De schoonkwaliteit is doorgerekend in een beheerkostenraming. Het uiteindelijke resultaat is een beeldbestek (RAW 2005) en een implementatieplan voor begeleiding van de medewerkers en monitoring van de beeldkwaliteit.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 5
Referentielijst
GEMEENTE MAARSSEN “Bomen in beeld; bomenbeleid 2010 -2020” De gemeente Maarssen heeft ongeveer 15.000 bomen in beheer. Daarvoor ontbrak een vastgesteld beleidskader, zoals een beheerplan en een structuurkaart van de gemeentelijke bomen. Ook moest een nieuwe bomenverordening komen, afgestemd op de Omgevingsvergunnig. Er lagen vragen over de vele monumentale bomen die de gemeente rijk is en welke de gemeente steviger wilde beschermen. Kortom: de gemeente vroeg een integraal plan voor de bomen.
Het resultaat Dit plan werd gemaakt voor meerdere aspecten van het boombeheer. Met de visie op duurzaam boombeheer, door de gemeenteraad vastgesteld, kan de gemeente vooruit. De visie is tevens een onderlegger voor de praktische uitwerking tot een meerjarenplanning. Het communicatieplan geeft handvatten wanneer, met wie en hoe over welke onderdelen van het boombeleid gecommuniceerd moet worden. De nieuwe Bomenverordening werd opgesteld in samenwerking met een juridisch specialist op het gebied van stadsbomen. De Bomenverordening is inhoudelijk en procesmatig volledig afgestemd op de Omgevingsvergunning, waar alle gemeenten vanaf 2010 mee moeten werken. Tot slot geeft het boomstructuurplan de gewenste boomstructuur aan op gemeentelijk en wijkniveau.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 6
Referentielijst
GEMEENTE PURMEREND “Bomenbeheerplan” Een andere uitwerking van de beleidsnotitie “Van Kostenpost naar Beleggingsfonds” van DHV (vastgesteld door de raad in 2008) is het Beheerplan voor de bomen. Purmerend is met grote wijken tegelijk in korte tijd aangelegd. Het was in de tijd (jaren ’70-’80) dat veel bomen in de woonstraten belangrijk werden gevonden. Aan de ondergrondse groeiruimte werd weinig aandacht gegeven. Anno nu leidt dat tot grote problemen: grote aantallen bomen die in tientallen jaren nauwelijks gegroeid zijn door gebrek aan wortelruimte en een eenzijdig bomenbestand. Het resultaat De Bomenbeheerplan basis van het plan is een visie op de waarde van stadsbomen en houdt rekening met de identiteit van Purmerend. Het beheerplan geeft per functionele eenheid inzicht in het beheer en de onderhoudskwaliteit van de bomen. Aanbevelingen voor organisatorische ontwikkelingen en voor beheermaatregelen, gericht op duurzaam boombeheer, maken het plan compleet.Met het beheerplan bomen wordt de toekomst van de gemeentelijke bomen van Purmerend veiliggesteld met als doel een duurzame instandhouding. Het plan geeft inzicht in de huidige en de gewenste onderhoudskwaliteit, de hierbij passende maatregelpakketten en de financiële onderbouwing. De gemeente brengt hiermee gestructureerd beheer in beeld, waardoor doelgericht en efficiënt beheer kan worden uitgevoerd. Verschillende subdoelen van het beheerplan bomen zijn: – Geeft richting aan de ontwikkeling van bomen. – Vormt het toetsingskader voor beheer en onderhoud. – Geeft een doorkijk naar de toekomst. – Basis voor (standaard) maatregelpakketten en planmatig onderhoud.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 7
Referentielijst
RIJKSWATERSTAAT “Aanleg nieuw bos Noordwaard” In 2015 is het zover: de polder Noordwaard is ontpolderd om de veiligheid van het achterland te verhogen. Rivierwater stroomt dan opnieuw over de voormalige zeebodem. Dat betekent: herinrichting, waaronder aanleg van nieuw bos. RWS vroeg om een concrete uitwerking om de aanleg van 80 hectare nieuw bos op deze plek voor te bereiden. Het resultaat: een gedetailleerd plan, met een uitgewerkt beplantingsplan en een complete materiaallijst. Noordwaard Het resultaat Een bestaand compensatieplan bevatte het Programma van Eisen voor de nieuwe bossen. Voor deze opdracht ging het om bestaand en nieuw bos en de aspecten natuur en recreatie. Van de huidige bossen blijft een deel staan. Bos in het doorstroomgebied wordt gekapt. Ter compensatie van de kap wordt nieuw bos aangelegd. RWS voert als opdrachtgever regie op afstand. Daarom moeten de gevraagde specificaties geschikt zijn op het beheersen van het aanlegcontract door middel van de Systeemgerichte Contractbeheersing (SCB). Het plan ‘Aanleg nieuw bos Noordwaard’ bevat gedetailleerde functionele eisen, een uitgewerkt beplantingsplan en een complete materiaallijst. Het beplantingsplan bestaat uit een tekening, sfeerbeelden en beplantingswijze. De materialenlijst omvat soortkeuze, aantallen, leeftijd/afmeting van het plantmateriaal en nadere specificaties van het plantmateriaal. De soortensamenstelling van het bos voldoet aan de potentieel-natuurlijke vegetatie (PNV), namelijk wilgenvloedbos/zachthoutooibos op de laagste delen en hardhoutooibos op de hogere delen.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 8
Referentielijst
GEMEENTE TIEL Ontwikkeling- en Beheervisie Begraafplaatsen Tiel: “Van Kostenpost naar Functioneel Erfgoed” Ontwikkelingen in de gemeente Tiel rond begraven en cremeren zijn groot de afgelopen jaren. Vanuit de politiek lag bovendien de opdracht, de begraafplaatsen kostendekkender te maken. De beleidsafdeling van de gemeente wilde daarom een plan om de gemeentelijke begraafplaatsen, waaronder drie monumentale, op deze ontwikkelingen af te stemmen. Het plan 'Van Kostenpost naar Functioneel Erfgoed' geeft antwoord op de vragen.
De bouw van een crematorium betekent bijvoorbeeld, dat meer ruimte nodig is voor het bijzetten van asresten. Voor islamitisch begraven is steeds meer belangstelling; net als voor een apart gedeelte van de kindergraven. Begraafplaatsen als groene oases in een uitdijende stad worden belangrijker voor recreatie en ecologie en de belangstelling voor de oude, monumentale begraafplaatsen groeit. Het resultaat De begraafplaatsen zijn onderzocht op hun eigen kwaliteit, onderhoudsachterstand, mogelijkheden voor herinrichting en het opnieuw gebruiken van oude, monumentale graven. Per locatie is beschreven en geschetst, welke maatregelen nodig zijn om een fraaiere en in onderhoud goedkopere begraafplaats te krijgen. Bureau Ada Wille leverde schetsen voor een nieuwe Kinderhof en een uitbreiding van de Islamitische begraafplaats (zie afbeelding). Alle maatregelen zijn uitgezet in tijd en prioriteit en doorberekend naar aanlegkosten. Begraven en gedenken staan als primaire functies centraal, maar voor de toekomst is ook rekening gehouden met ecologische en recreatieve aspecten. De exploitatie van de vier actieve begraafplaatsen is beter kostendekkend gemaakt. Het project is tot stand gekomen in samenwerking met de gemeentelijke afdelingen Stadsbeheer en Monumentenzorg en de Tielse stichting die nauw betrokken is bij de monumentale begraafplaatsen.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 9
Referentielijst
GEMEENTE TIEL “Plan voor instandhouding en ontwikkeling van beschermde begraafplaats Ter Navolging” Tot in de 18de eeuw lagen begraafplaatsen in de stad, maar dat werd niet meer hygiënisch gevonden. Ter Navolging werd, als 2de begraafplaats in Nederland, buiten de stad aangelegd. De begraafplaats is Rijksmonument vanwege het bijzondere karakter en de ontstaansgeschiedenis. Het Plan voor instandhouding en ontwikkeling van beschermde begraafplaatsen (PIOBB) is bedoeld om het karakter en de toekomst van de begraafplaats te waarborgen.
Ter Navolging ontstond uit particulier initiatief; de grond is aangekocht en ingericht met behulp van giften. In 1787 vond de eerste begrafenis plaats. Tot 1970 is er begraven; daarna zijn alleen nog enkele bijzettingen geweest. Tegenwoordig ligt het weer in het centrum van Tiel. Het resultaat Belangrijk onderdeel van het herstelplan is het opnieuw in gebruik nemen van de begraafplaats. Binnen strikte regels mag in een monumentale graf opnieuw begraven worden. Tussen de monumentale graven komen nieuwe urnengraven. Het zuidelijke grafveld, dat in 1970 gesloten werd, wordt heringericht tot verstrooiveld. Op een verbeterkaart en in schetsvoorstellen is de toekomstvisie in beeld gebracht. De te nemen maatregelen zijn financieel en in tijd uitgewerkt. De herstelmaatregelen worden niet alleen betaald door de gemeente: wederom dragen particuliere giften bij aan de renovatie. Dat lukt goed dankzij een wisselwerking tussen dit plan (de Piobb) en de fondsenwerving. Diverse grafmonumenten hebben zo al een herstel gekregen. Het project is tot stand gekomen in samenwerking met de gemeentelijke afdelingen Stadsbeheer en Monumentenzorg en de Tielse stichting die nauw betrokken is bij de monumentale begraafplaatsen. Wille Landschaps- & Begraafplaatsarchitectuur ontwierp een schets voor het verstrooiveld (zie afbeelding).
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 10
Referentielijst
GEMEENTE GELDERMALSEN Beheerplan Begraafplaatsen: “Inrichtings - en onderhoudsmaatregelen 2010-2013” De gemeente Geldermalsen heeft een duurzame instandhouding van alle 10 begraafplaatsen voor ogen. Dus aandacht voor zowel dagelijks onderhoud als de lange termijn. Een beheerplan moest uitvoering gegeven aan het beleid en de exploitatie van de begraafplaatsen en verbetering van de kwaliteit. De gemeente gaf enkele aandachtspunten mee, waaronder betere toegankelijkheid voor minder-validen, de bodemproblematiek en uitbreiding van capaciteit voor asbestemmingen.
Het resultaat Het beheerplan is een integraal plan: van juridische richtlijnen tot en met uitvoeringsmaatregelen. Een bodemonderzoek bracht duidelijkheid in de mogelijkheden voor een verbeterde ontwatering. In een beheerplan voor het groen en verhardingen zijn maatregelen benoemd om achterstallig onderhoud weg te nemen en goedkoper onderhoud te plegen. Een uitgebreid maatregelenplan voor actualisering van de grafadministratie en ruimingsplan maakt nieuwe grafuitgifte mogelijk. Ook op de monumentale begraafplaatsen (Deil, Beesd, Meteren en de oude begraafplaats Geldermalsen) zijn mogelijkheden voor hernieuwde grafuitgifte onderzocht. Voor alle 10 begraafplaatsen is een maatregelenkaart gemaakt, gekoppeld aan een uitvoeringsbudget. Deze is verdeeld over 4 jaar met een doorkijk naar nog eens 8 jaren. Zowel de toegankelijkheid als parkeergelegenheid, ook voor minder-validen, is opgenomen in de maatregelen. Een financieel- en organisatieadvies maken het plan compleet.
Buiten de Perken/ Referentielijst
Pagina 11
Referentielijst
COLOFON
Project
Referentielijst 2011
Omvang rapport
12 pagina’s
Auteur
Ing. E.M. Kaspers
Datum
30 november 2011
Naam/paraaf
Ellis Kaspers
Buiten de Perken adviesbureau voor openbaar groen Van Vrijberghestraat 10 3972 EN Driebergen-Rijsenburg E
[email protected] www.buitendeperken.nl M 06 - 1411 3066
Buiten de Perken/ Referentielijst
Buiten de Perken is het adviesbureau voor groenbeleiden groenbeheer van ing. E. Kaspers. Het werkterrein bestrijkt alle openbare of semi-openbare groenvoorzieningen zoals bomen, speelruimte, bermen, parken en begraafplaatsen. Buiten de Perken werkt met een netwerk van specialisten op het gebied van bomen, communicatie, ontwerp van de buitenruimte, stedelijke en landelijke ecologie.
Pagina 12