Bos en klimaatverandering 19/08/2009 De mondiale trend van klimaatverandering brengt vele klimaateffecten met zich mee. Temperatuurstijging, de verandering van regenvalpatronen, hiervan kunnen we in Suriname het beste voorbeeld van zien. Onze seizoenen, grote en kleide regentijd en grote en kleine droge tijd, zijn totaal veranderd. En zitten we momenteel met een extreme droge periode voor deze tijd van het jaar waar het nog net, volgens de traditie, de grote regentijd genoemd mag worden. Een ander klimaateffect is de stijging van water in de verschillende zeeën. Deze stijging heeft wereldwijd al gezorgd voor catastrofale gebeurtenissen, zoals tsunami’s en overstromingen. Ook in Suriname hebben we daar mee te maken gehad. Tijdens een van de vele internationale klimaatconferenties in Bali in december 2007 kwamen de conferentiegangers tot de ontstellende ontdekking dat er veel meer bedreigingen zijn van klimaateffecten.
Ontbossing en bosdegradatie dragen voor 20 procent bij aan de uitstoot van giftige gassen (CO2 genoemd) in de atmosfeer. Bomen binden CO2 in boven- en benedengrondse biomassa. Bos is dus een reservoir van CO2 net zoals aardolie en de atmosfeer. Project en programma coördinator van Tropenbos Suriname, Internationaal, Rudie van Kanten presenteerde onlangs in het park enkele belangrijke inzichten ten aanzien van bos in het algemeen maar in het bijzonder het Surinaams bos.
De aarde heeft wereldwijd bijna vier miljard bos, dat is gelijk aan 33 procent van het totale landoppervlakte. In Suriname bestaat 85 procent van het land uit bos. Het land staat internationaal dan ook genoteerd als één zo niet het land met het meeste bos. (de zogenaamde High Forest cover and low deforestation landen. Ontbossing en bosdegradatie zijn dus grote bedreigingen voor het klimaat. In de periode 1990 tot en met 2005 is wereldwijd 13 miljoen hectare aan bos weggekapt of vernietigd. In de werelddelen Europa en Azië is de ontbossing buiten proportioneel geweest. Naast bos, zorgen de volgende sectoren voor de uitstoot van CO2 in de atmosfeer: energievoorziening met 25,9 procent, industrie met 19,4 procent, landbouw met 13,5 procent, gebouwen met 7,9 procent en afval en afval water met 2,8 procent.
De belangrijke functies van bos Bos heeft een tal van belangrijke functies voor het voortbestaan van mensen en dieren, maar beter gezegd het totaal ecologische systeem op aarde. -Het regelt het klimaat en beschermt tegen overstromingen en erosie. -Bos huisvest een onnoemelijk groot en waardevolle biodiversiteit. -Wereldwijd wonen er 415 miljoen mensen in het bos. -Meer dan twee miljard mensen zijn afhankelijk van het bos waar zij brandhout halen. -Bos biedt een behoorlijke en potentiële mogelijkheid voor werkgelegenheid bij duurzaam gebruik ervan. Bosproducten kunnen zijn de leverantie van hout voor de woningbouw, het maken van bio-energie in plaats van fossiele brandstof, non timber forest-producten, natuurtoerisme en CO2 credits.
Het Surinaams bos Suriname heeft een bosareaal van bijkans vijftien miljoen hectare. Dat is 85 tot 94 procent van het totale landoppervlakte. Van het totaal is 13 procent beschermd in natuurparken en het Suriname centraal natuur reservaat. Slechts 30 procent van het Surinaams bos wordt als in productie genoteerd terwijl er beneden de 4 graden noorderbreedte geen concessies zijn uitgegeven. Van het totaal aan bos is slechts 1,5 miljoen hectare uitgegeven aan concessies. Volgens officiële cijfers gaat het om 85 concessies. Slechts 0,5 miljoen hectare is uitgegeven aan zogenaamde houtkapvergunningen (HKV) van dorpshoofden om te voorzien in het levensonderhoud voor ongeveer 35 dorpen.
Houtproductie Suriname kent een gemiddelde jaarproductie van hout van ongeveer 160.000 kubieke meter. De houtexporten liggen op jaarbasis tussen de 4 tot 5 miljoen US dollar. Er vindt dus haast geen ontbossing of bosdegradatie plaats. Uitgemeten is de ontbossing en bosdegradatie tussen 5000 en 10.000 hectare per jaar ofwel 0,03 procent. Dit vertienvoudigt een CO2-uitstoot van tussen de 0,5 tot 1,0 miljoen ton per jaar. Internationaal wordt dat gezien als een te verwaarlozen hoeveelheid. De internationale norm voor CO2-uitstoot begint bij 0,2 procent. Voor Suriname zou dat betekenen een hoeveelheid van 32.000 hectare per jaar. Hoewel Suriname heel goede cijfers toont, is het toch belangrijk voorzichtig om te gaan met het bos en het duurzaam te ontwikkelen zegt Van Kanten. De meest voorkomende oorzaken van ontbossing liggen in de mijnbouw, het ontbossen dus van grote delen van het bos voor het opzetten van mijnbouwactiviteiten zoals de winning van goud en bauxiet. We kennen in Suriname de kleinschalige goudwinning die als een van de grootste bedreigingen wordt gezien. Andere factoren zijn de landbouw, infrastructurele werken, zoals het aanleggen van waterkrachtcentrales, het aanleggen van oliepalmplantages en het wegkappen van mangrove bossen.
REDD Door de hoge bosconcentratie komt Suriname evenals dertien andere landen niet in aanmerking voor compensatiegelden van de internationale gemeenschap. Die gelden gaan naar landen met een grote mate van ontbossing en bosdegradatie om projecten te ontwikkelen om ontbossing en degradatie tegen te gaan. Suriname bereidt onder leiding van het ministerie van Ruimtelijke ordening, Grond en Bosbeheer (RGB) een strategie voor om toch in dit soort projecten opgenomen te worden. Bosbeleid Er zal voor Suriname een duidelijk bosbeleid gemaakt moeten worden waar zowel overheid, bossector lokale gemeenschappen in het binnenland als andere belangrijke spelers zoals nietgouvernementele organisaties een rol is toebedeeld. In dat beleid zal sowieso bekend moeten zijn hoe het bos er precies uit ziet. Een overkoepelend bos monitoringsysteem is dringend vereist. Er moet duidelijk in kaart worden gebracht waar ontbossing en hoe dat plaatsvindt. Er zal ook een koolstofbalans moeten worden bijgehouden, dus hoeveel CO2 onze bossen beheersen en opslaan. Andere belangrijke factoren in het beleid zijn de instelling van een bosautoriteit, het maken van goede regulerende wetgeving en het plannen voor ontwikkeling van het bos, opgenomen in een meerjaren ontwikkelingsplan. Daarnaast samenwerking met landen als Brazilië, die veel ontbossing heeft. Maar daarnaast vrij veel ervaring heeft in bosontwikkeling. Bosboodschap van Rudie van Kanten Verbeter bosbeheer, controleer factoren die leiden tot ontbossing en bosdegradatie. Verdwenen bos is moeilijk te herstellen en kan Suriname belangrijke assets verliezen. Plaats het bos duidelijk in nationale strategie en op politieke agenda. Benut het bos duurzaam, genereer inkomsten, leef in een gezond milieu en verrijk daarmee het imago van Suriname.-.
