Don Boscocollege Hechtel Don Boscostraat 72 3940 Hechtel–Eksel tel. 011 73 40 27 fax 011 73 12 21
S e m i n a r i e
E s t h e t i c a
Don Bosco
Boombal
Hanne Ferson, Els Van Helden, M. Ekrem Alatas 6F nr.:8, 12, 15 schooljaar: 2008-2009 leerkracht: E. Winters & L. Cluysen
W OORD VOORAF Wij, drie studenten moderne talen–wetenschappen in het 6de jaar secundair onderwijs in het Don Bosco College te Hechtel, hebben dit werk gemaakt voor het vak seminarie esthetica. Wij willen bij deze onze dank betuigen aan sommige mensen. Eerst en vooral danken wij Luk Indesteege, van hem hebben we veel nuttige informatie gekregen dat essentieel was om een volwaardig werkstuk te maken. Hij zorgde er ook voor dat wij op het boombal zelf de kans hadden om Parasol, de live band die de muziek verzorgde, te interviewen. Ook onze dank aan Parasol, omdat zij bereidt waren om tijd vrij te maken voor ons interview. We danken ook de personen die zo vrij waren om onze enquêtes in te vullen, zodat wij onze studie fatsoenlijk konden uitvoeren. Ook een dankwoordje voor de lesgevers op het boombal, door hun kunnen wij een paar dansen aanleren aan onze medeleerlingen. En tot slot willen wij onze leerkrachten, E. Winters en L. Cluysen bedanken, voor hun hulp en steun voor dit werkstuk. We konden immers met al onze vragen bij hun terecht. Hanne Ferson, Els Van Helden en Mert Ekrem Alatas
2
I NHOUDSOPGAVE Woord vooraf ...........................................................................................................................2 Inhoudsopgave .........................................................................................................................3 Inleiding ...................................................................................................................................4 1
2
Ontstaan Boombal ..........................................................................................................5 1.1
Geschiedenis ...........................................................................................................5
1.2
Vanwaar het succes? .............................................................................................. 6
1.3
Muzikanten .............................................................................................................7
1.4
Drie voorafgaande stromingen...............................................................................7
1.5
Besluit .................................................................................................................... 9
Boombal 3 oktober 2008 in Herk-De-Stad ................................................................... 9 2.1
Enquêtes ................................................................................................................ 9
2.2 Interview ...............................................................................................................10 2.3 De dansen..............................................................................................................10 2.4 Persoonlijke ervaringen en appreciaties .............................................................. 12 3
Linken naar andere muziekstijlen ................................................................................ 13 3.1
Klassieke muziek met Ride of the Valkyries van Richard Wagner ...................... 13
3.2 Celtic Punk met Spicy McHagging Jig van Dropkick Murphys ........................... 14 3.3 Heavy Metal met The unforgiven 3 van Metallica ............................................... 15 4
bijlagen .......................................................................................................................... 19
5
Bronnen......................................................................................................................... 19
3
I NLEIDING Op minstens 6 plaatsen in Vlaanderen wordt er maandelijks een boombal georganiseerd. De traditionele walsen, polka’s en andere ‘volksdansen’ worden er door honderden jonge mensen en ook wat ouderen gedanst. Op elk boombal komt een live-orkest spelen. Met dit werk willen we jullie duidelijk maken wat een boombal precies is, en ook er even op nadrukken dat boombal niet zo ver van je bed ligt als je denkt. Lees verder een laat je meeslepen in de wereld van de hedendaagse folk muziek.
4
1 1.1
ONTSTAAN BOOMBAL Geschiedenis
Boombal is eigenlijk de naam van een volksbal. Er word vooral veel gedanst en iedereen amuseert zich. Het verschil met de doorsnee fuif is dat er hier live folkmuziek gespeeld word, maar op een hedendaagse manier. Er kan ook niet individueel gedanst worden. Er wordt gedanst met vastgelegde en afgesproken passen. De manier waarop je danst en met wie hangt af van je inspiratie en smaak. Een avondje boombal bestaat uit twee delen. Eerst is er de dansinitiatie waarin de meeste baldansen uitgelegd worden en ook voorgedaan worden. Hier komt dan voornamelijk de wals, polka, schottisch, mazurka, andro, jig, tovercirkel en bourrée voor. Na deze initiatie volgt het bal. Hierbij spelen de muzikanten een modern repertoire waarin alle aangeleerde dansen aan bod komen. Vooral studenten die verkocht zijn aan de geweldige sfeer gaan naar boombal. Ook dansliefhebbers van alle leeftijden zijn aanwezig. Ze komen zelfs van andere provincies. Boombal is per toeval ontstaan in 2000. Accordeonist Wim Claeys maakte het plan met zijn leerlingen om een bal te spelen als praktijkoefening. In een schuurtje van één van zijn leerlingen werd het gegeven. Dit schuurtje lag in de Boomstraat in Gent. Hierdoor ook de naam boombal. Gewoon een oude ‘lampedaire’ en wat kerstverlichting zorgden voor de sfeer en de gezelligheid. De aanwezigen vonden het geweldig en er kwamen nog boombals. Het schuurtje was snel te klein en ze verhuisden naar het Volkshuis aan de Dampoort. Ook het Volkshuis had moeite voor iedereen te huisvesten en ging uiteindelijk dan ook nog een failliet. Er werd een noodoplossing gezocht en gevonden. De verantwoordelijken van Intercultureel Ontmoetingscentrum De Centrale nodigde boombal bij hen uit. Nu gaat boombal nog altijd daar door in Gent maar ook verschillende andere plaatsen. In 2002 werd er ‘Boombal Op Voyage’ georganiseerd. Dit gezelschap bestond uit enkele muzikanten en een tiental dansers. Deze gingen overal te lande dansen aanleren en boombal spelen. Boombal leeft enkel op basis van een verspreide groep danslustigen, die nog steeds groeit. Boombal is geen spektakel en kan je niet programmeren. Wim Claeys mag het vaderschap opeisen. Hij maakte alles mogelijk en dat maar door een stevige impuls te geven.
5
1.2
Vanwaar het succes?
Vele mensen dansen graag, dat is nu zo en dat is altijd al geweest. Dansen is iets dat altijd bestaan heeft. Maar naast de moderne dansen is er ook een brede waaier aan traditionele dansen. De traditionele dansen zijn al sinds jaren terug populairder geworden. Maar de stijve salondanslessen bieden ook geen oplossing, ze zijn enkel een toevlucht voor trouwers die zich zorgen maken over hun openingsdans. Jonge en minder jonge mensen zoeken echter naar mogelijkheden om te dansen. Overal in het land vinden we andere danscursussen: onder meer de energieke Cubaanse salsa, Afrikaanse dansen met opzwepende djembémuziek en de expressieve Argentijnse tango. Uit de nood van het dansen op traditionele muziek is er het Bal Moderne gekomen. Dat is ontstaan in 1993 en werd een groot succes. Het Bal Moderne heeft een heel eenvoudig concept. Er worden drie korte choreografieën aangeleerd die speciaal door ervaren choreografen voor mensen met weinig tot geen danservaring. Daardoor is er ook tijd voor plezier naast de concentratie. Op het Bal Moderne dansten mensen van alle leeftijden en achtergronden met elkaar, in een sfeer van solidariteit, bij elkaar gebracht door en voor het dansplezier. Maar het Bal Moderne mist een paar sterke punten van het boombal. Het boombal heeft altijd live muziek, en goede repertoire en een sterke nadruk op het partnerdansen. En zo komen we dan bij het succesverhaal van het boombal. Het eerste punt wat het boombal zo sterk maakt is de live folkmuziek. Folk lijkt wel een beetje herontdekt te zijn bij de jeugd. Zijn oudbollig imago heeft de folkmuziek kunnen afschudden door de deelname van Urban Trad aan het Eurovisiesongfestival in mei 2003. De meeste boomballers geven aan dat ze intens genieten van de muziek. De beste manier om van folkmuziek te kunnen genieten is door er op te dansen. Een tweede punt is het danskarakter van een boombal. Als je voor de eerste keer naar een boombal gaat, moet je je helemaal niet schamen. Er wordt verwacht dat iedereen danst, duw je zal je zeker niet bekeken voelen. Het volstaat meestal om even te kijken naar ervaren boomballers en vraagt als het nodig is een beetje uitleg. Of je haakt gewoon in bij een andro: twee passen naar links, twee ter plaatse. Of je komt wat vroeger en pikt de dansinitiatie mee. Het succes van de dansinitiatie voor elk boombal is zo groot dat er her en der reeds aparte danscursussen ontstaan. Zo wordt zelfs het eeuwenoude beroep van dansmeester geherwaardeerd en belichaamd in eminente voorbeelden als Leen Devyver en Koen Dhondt. Het derde sterk punt is de convivialiteit. Iedereen danst met iedereen, je kan niet anoniem naar een boombal. Hierbij spelen dansen als de jig en de tovercirkel een grote rol, want de partners schuiven er voortdurend door naar een volgende. De convivialiteit is ook te danken aan het maandelijks ritme, en dit verklaart meteen de meer beperkte impact van de eenmalige boombals ‘op voyage’. Een andere belangrijke factor van convivialiteit is dat de muziek niet te luid staat. Praten is mogelijk, en dat is voor velen een verademing. De herwaardering van de paardansen is de vierde reden. In discotheken en fuiven is deze vorm van fysiek contact haast verdwenen. De meeste boomballers vinden het 6
ook speciaal dat je een danspartner kan uitnodigen met één gebaar. Ergens ander doe je er misschien wel weken over, of zelfs nooit als het je niet lukt om iemand aan te spreken. Als je dan vordert en goed samen kan draaien gaat de oude droom van Icarus in vervulling: je hebt het gevoel samen op te stijgen. Wij zijn allen gewoon dat ons zwaartepunt zich ergens in onze buik bevindt. Alleen bij extreme omstandigheden zoals veel alcohol, drugs of kermisattracties ervaren we soms iets anders. Als je met een partner goed danst gebeurt het volgende: het paar krijgt één gemeenschappelijk zwaartepunt, en dat ligt niet meer in jouw buik maar ergens tussen beide partners: zweven dus. Deze gemengde sensatie van aangenaam contact en zweven op muziek is zo sterk dat de genoemde dansen onverwoestbaar zijn. Er is ook een contrast tussen de dansers. De meeste jongeren willen de hele nacht schottisch dansen, maar andere vinden dan weer dat het na twee walsen terug de folk aan de beurt is. De vijfde en laatste reden is de sterke internet-cultuur. Alle info over boombals verspreidt zich vliegensvlug via het internet. Zelfs fora worden er druk bezocht en de muziek kan je wel ergens downloaden. Als je boombal intikt op de goed bekende zoekmachine Google, krijg je waarschijnlijk meer dan 3000 vermeldingen en links.
1.3
Muzikanten
De centrale rol wordt gespeeld door de muzikanten. Door hun enthousiasme, hun professionele aanpak en het buikgevoel van hun dansmuziek spreken ze vele jongeren aan. Door hun kwaliteit dwingen ze bewondering af op het podium. Boombal heeft een sterke impuls gegeven aan vele folkgroepen. Er zijn verschillende groepen die hun balrepertoire hebben uitgebreid. Anderen hebben voor boombal-optredens een speciale naam gekozen. Nog andere en dan vooral de nieuwe groepen hebben door op boombal te spelen een springplank gevonden. Deze groepen hebben gehoor gevonden voor hun moderne, stevige aanpak. Nu spelen ze oude en nieuwe melodieën op traditionele en moderne instrumenten. De dansers stellen hun eisen. De muziek moet dansbaar en tempovast zijn. Er komen ook internationale groepen zoals Parasol.
1.4
Drie voorafgaande stromingen
Een eerste dansbeweging is ontstaan onder impuls van Huig Hofman en zijn VIVO, het Vlaamse Instituut voor Volksdans en Volksmuziek. In 1938 evolueerde het VIVO tot de volksdanscentrale voor Vlaanderen VDCV. Het VDCV gebruikte volksdansen als een middel om de gemeenschapszin, esthetiek en levensvreugde te bevorderen. Lichaamsexpressie stond voorop en zij wilden modern zijn. Er werden historische banden gesmeed met trekkersverenigingen, de jeugdherbergcentrale en turnclubs. Ze vonden aansluiting bij het reguliere onderwijs en bij de jeugdbewegingen. Voor de VDCV waren de wortels van volksdans minder belangrijk. Deze kozen voor een internationaal repertoire. Er was geen kostumering en enscenering wat dit belemmerde de spontane dansbeleving. Ongeveer in het midden van vorige eeuw is de tweede stroming ontstaan. Deze was die van de folkloristische volksdansgroepen. Met traditionele volksdansen in choreografie willen ze het dagelijkse leven van de plattelandsbevolking van weleer bewaren. De IVV, Instituut voor Vlaams Volkskunst, ondersteunde hen. Hun folkloristische 7
aanpak kende een bloeiperiode maar deze is het van de jaren 80 minder succesvol geworden in Vlaanderen. Er blijven maar enkele groepen over. Tijdens deze bloeiperiode hebben ze een moeilijke relatie gehad met de derde stroming: de herleving van de volksmuziek. De herleving van volksmuziek kwam in de jaren 60 van de vorige eeuw. Naar het voorbeeld van de Angel Saksen begon Wannes Van De Velde te zoeken naar een eigen geluid. Dit geluid sloeg aan bij de toekomstige generatie ’68. De revivalmuzikanten willen iets anders bereiken dan de folkloristische volksdansgroepen. Hun bedoeling is het muzikale beleven en evoceren van ‘traditionele volksmuziek’ door deze muziek zelf te spelen en te zingen en door zelf instrumenten te bouwen. Ook bij hun activiteiten hoort dansen, want veel traditionele muziek werd vroeger was dansmuziek. Op kermissen en volksfeesten danste men immers tot aan de tweede WO scottisch, mazurka, wals, polka, wandeling, Jan Smed, Mieke Stout, kadrilles, streep, enz. Dit gemengde repertoire van traditionele volkse dansjes en 19de eeuwse ballroomdansen konden nog door een aantal oude muzikanten voorgespeeld worden. Een kind van zijn tijd was dan toch de folkrevival. Het was een tegenbeweging tegen de gelijkschakeling van alles en iedereen. Nu staan de muzikanten op het podium en niet meer de dansers. De muzikanten zijn de levende volksmuziek met traditionele doedelzakken en diatonische accordeons. Toch worden niet de obligate partituren na gespeeld. Deze muzikanten brengen de muziek die ze terugvinden bij oude muzikanten of in handschriften. Muzikale tradities worden mondeling doorgegeven. Partituurstaanders, cassettes, platen en later CD’s zijn uit den boze. Het doel is om zo dicht mogelijk bij de authentieke en traditionele spelpraktijk te staan. Dus er wordt een stempel gegeven aan het gebrachte repertoire en deze stempel is ‘traditioneel’. Ze willen de traditie bewaren maar ook tegelijkertijd vernieuwen en hierbij kijken ze naar enge grenzen. Ze gaan meer voor de populaire dansen van hun grootouders: wals, polka en aanverwanten. In Frankrijk blijkt dezelfde beweging op stand te komen en er komt een bijkomend dansrepertoire: rondo, bourrée en Andro. Ook komt er import uit Engeland, namelijk de Cercle Circassien (Tovercirkel) en de Chappelloise (Jig). Het balboekje worden vervolledig door de Zweedse hambo of polska en de Italiaanse Tarantella. In het begin was de bekommernis over de manier van dansen erg groot. Ze vragen hun af wat de juiste polkapas is of het correcte mazurka-of scottisch-ritme. Ze zijn allemaal wel heel schatplichtig aan traditie maar in praktijk vallen ze weinig terug op systematisch en verifieerbaar onderzoek. Ze geven gestalte aan een droom die men collectief beleeft. Deze droom staat regelmatig grondig onderzoek naar een gefundeerde dansgeschiedenis in de weg. De Vlaamse volksmuzikanten hebben zich verenigd in de Volksmuziekgilde. Uit de drie genoemde stromingen is boombal ontstaan. Alleen de sterke elementen hebben overleefd en de romantische of gekleurde ballast is overboord gegooid. Boombal is gegroeid met als vaste ingrediënten: amusement, convivialiteit en modern gespeelde traditionele dansmuziek. Hierdoor is iets ontstaan wat velen niet voor mogelijk gehouden hadden. Heel veel jongeren hebben de smaak te pakken. Een aantal verdwaalde van de drie genoemde stromingen werden genomen en hebben zich met de 19de en 21ste eeuw verzoende. Wat verkeerd liep in de 20ste eeuw is met een spons weggeveegd. Dit werkte bevrijdend voor een aantal dansers, die zich niet gelukkig voelden in het volksdanswereldje met zijn oudbollig en zelfs rechts cachet. Boombal geeft aan waarover het gaat: samen goed dansen op goede muziek, en dansplezier in plaats van een boodschap. 8
1.5
Besluit
Boombal brengt elke maand meer dan 1000 mensen op de been om traditioneel te dansen op folkmuziek. Boombal heeft een grote toekomst door een combinatie van lage instapdrempel, degelijke muzikanten die aantrekkelijke muziek verzorgen met niet te veel decibels en grote dosis convivialiteit, Omdat dat deze evolutie reeds vijf jaren bezig is en nog steeds groeit mogen we spreken van een nieuwe traditie. Dat had Wim Claeys niet verwacht toen hij met enkele leerlingen een eerste maal bal speelde in de Boomstraat in Gent, anno 2000. Waar zal boombal staan binnen 5 jaren? De dansers zullen het bepalen.
2
BOOMBAL 3 OKTOBER 2008 IN HERK-DE-STAD
2.1
Enquêtes
Om meer te weten te komen over het publiek van een boombal, hebben we besloten om een enquête uit te voeren. Hier onder vindt u onze besluiten •
•
•
•
•
•
•
Er zijn zowel mannen als vrouwen aanwezig. Niet alleen de vrouwen, maar ook de mannen zijn goed vertegenwoordigd. Het zou wel een must zijn moesten er meer mannelijke dansers zijn, vernomen we van de aanwezige vrouwen. Als we de leeftijd gaan bestuderen, moeten we goed in het achterhoofd houden dat het een boombal intiem was. De personen die naar dit boombal komen hebben al enkele jaren ervaring. De meeste dansers vinden we in de leeftijdscategorie 40 tot 50 jarigen. Maar meer en meer jongeren vinden hun weg naar het boombal. Zo zien we dat er ook al veel adolescenten (20-30 jarigen) en jongeren aanwezig zijn. De meeste aanwezigen gaan minimaal één keer per maand naar een boombal. Sommigen beweren zelfs dat ze één keer in de week aanwezig zijn op een boombal, als er een boombal in de buurt georganiseerd is ten minste. Natuurlijk zijn er ook een paar die niet zo heel veel gaan. Zij gaan bijvoorbeeld een keer me om hun partner of vrienden te vergezellen. Het boombal vond plaats in Herk-de-Stad. Toch zien we niet alleen mensen van Limburg, maar ook van Antwerpen en Vlaams-Brabant dansen. Zij komen speciaal voor dit boombal af omdat ze het zo fijn vinden en omdat er dichterbij niet echt een boombal georganiseerd wordt, of toch niet zo frequent. We stellen vast dat deze mensen dus veel voor over hebben om een boombal mee te maken. We hebben al vermeld dat het een boombal intiem is. Een boombal intiem heeft een ander publiek voor ogen dan een ‘gewoon’ boombal. Een boombal intiem mikt meer op de ervaren dansers dan een ‘gewoon’ boombal. Deze stelling hebben wij bewezen door onze enquêtes. We stellen vast dat de meeste dansers ongeveer 2 jaar ervaring hebben. Natuurlijk zijn er ook mensen die voor het eerst naar dat boombal kwamen. Voor hen staat er misschien dus een mooie boombal carrière voor de deur. De muziek en de muzikanten die op het boombal speelden, werd heel erg geapprecieerd en positief bevonden. Er werd geen slecht woord over gesproken.
9
•
•
2.2 2.2.1
De favoriete muziekstijl ligt dan weer heel anders. Een grote groep verkiest toch een andere stijl als folk om naar te luisteren buiten het boombal. De echte ‘die hards’ luisteren dan weer wel naar frequent naar folk of klassieke muziek. Doordat het publiek niet echt jeugdig meer was, blijven we een beetje met de vraag zitten of de jongeren die naar een boombal komen, ook naar andere festivals gaan, zoals Pukkelpop of Rock Werchter en dergelijke. Maar velen kijken wel uit naar het jaarlijkse Boombalfestival, dat doorgaat in mei in Gent.
Interview Parasol
Wij hebben de kans gekregen om met Parasol, de live band die de muziek verzorgde, te interviewen. Dit is ons verslag. De groep Parasol bestaat uit drie personen: twee mannen en een vrouw. Deze personen zijn tussen de 45 en de 50 jaar oud en ze komen uit het centrum van Frankrijk. Ze spelen accordeon, saxofoon, klarinet en viool. Parasol bestaat al bijna zeven jaar. Ze treden in heel Europa op. Hierdoor reizen ze veel. Dit was de vierde keer dat ze op een boombal speelden, maar ze speelden al wel drie keer op een boombal festival. Ze zijn, in zekere zin, verliefd geworden op boombal door de goede sfeer en de ambiance. Van de mensen die komen zijn ze zelfs heel tevreden.
2.2.2
De lesgevers
Ook de lesgevers kwamen met zeer veel enthousiasme op ons afgestapt voor een interview. Het was een aangename en leerrijke babbel. De lesgevers waren Jozef Claes en Lucienne Lennes; Beiden zijn ze afkomstig van Houthalen. Al vanaf het begin van boombal komen ze er lesgeven. Deze lessen gaan door in België en in Nederland. De muziek, het dansen en het ontmoeten van anderen gaven hun de aanzet tot deelname aan boombal. Zoals je al kon raden worden op boombal Folkse dansen aangeleerd. Buiten boombal luisteren ze ook regelmatig naar Folk.
2.3
De dansen
Op het Boombal in Herk-de-Stad hebben we de scottisch, de mazurka, de jig, de polka, de tovercirkel, de andro en de bourée geleerd. Wij gaan de scottisch, de mazurka en de tovercirkel uitleggen. De scottisch en de tovercirkel zijn eveneens ook de dansen die we aan onze klasgenoten of aan de leerlingen van de eerste graad willen aanleren.
10
2.3.1
Scottish en mazurka
In de geschiedenis van de folkmuziek zijn de paardansen belangrijk. Vanaf 1850 kwamen er ook een reeks paardansen bij de gekende paardansen, zoals de polka en de wals. De bekendste onder die nieuwe paardansen waren de Scottisch en de Mazurka. De Scottisch is een zeer misleidende naam, want het heeft zijn oorsprong niet in Schotland gevonden. Scottisch is ontstaan in Duitsland, volgens een negentiendeeeuwse danshistoricus Franz Böhne. Er is een verwantschap tussen de polka en de scottisch, maar in Vlaanderen onderscheidt de scottisch zich van de polka door zijn 2/2 maat en dus een trager tempo. Fréderéric Chopin maakte de mazurka bij ons in West-Europa heel bekend. De mazurka dankt zijn naam aan Mazowsze, een streek in Warschau. Maar de oorsprong echter vinden we in de Poolse muziek. Deze dans is een dans in driekwartsmaat met, net als de scottisch, een puntig ritme. Maar hijheeft een matiger ritme en heeft een accent op de tweede tel.
2.3.2
De tovercirkel
De tovercirkel is een veel gedanste dans in het wereldje van de Boombals. Hij is zeer geliefd omdat het een vrolijk ritme is en gemakkelijk aan te leren, dus iedereen is er snel mee weg. Het is een volksdans voor paren, waarbij de paren volgens een vast patroon worden verwisseld. De opstelling is eenvoudig. Je graat in een grote cirkel staan met eerst een man, dan een vrouw, dan weer een man, dan weer een vrouw, enz. De vrouwen leggen hun handen bovenop die van de heren. De man staat technisch gezien aan de rechterkant, de vrouwen aan de linkerkant. De dans begint. Iedereen loopt hand in hand in de cirkel vier stappen naar voren en vier naar achter. Dat doen ze twee maal. Daarna lopen alleen de vrouwen vier stappen naar voren, keren om en lopen vier stappen terug. Ze worden tijdens het stappen begeleid door het klappen in de handen van de mannen. Vervolgens doen de mannen dit ook, maar de vrouwen klappen niet. Bij het terugkeren staan de heren tegenover hun danspartner (een vrouw). De partners leggen hun rechterhand op de schouders van hun partners en pakken de linkerhand vast. De rechtervoet zetten ze links naast de rechtervoet van de ander. Hun rechtervoeten blijven op de zelfde plaats staan, terwijl ze stappend met de linkervoet met de klok mee om elkaar heen draaien. Dan gaan de rechterarmen omhoog en de vrouw draait er onderdoor. Met de linkerhanden nog steeds vast en de rechterhanden nu vast achter de rechtershouder van de vrouw wandelen ze met de kring mee, de mannen uiteraard aan de linkerkant, de vrouwen rechts. De kring loopt tegen de klok in, zo’n twaalf stappen lang. Aan het eind gaan de linkerhanden omhoog en draaien de vrouwen daar onderdoor; de paren vormen weer samen een kring. De mannen zijn links van de vrouwen terechtgekomen en vinden aan hun linkerhand een nieuwe danspartner.
11
2.4 2.4.1
Persoonlijke ervaringen en appreciaties Hanne Ferson
Het eerste wat me opviel toen ik de zaal binnenkwam, was de rustige, gezellige, aangename sfeer die op me afkwam. Ik voelde me er direct thuis. De aanwezigen waren zeer enthousiast over ons werkstuk en sommigen boden hun zelfs vrijwillig aan om onze enquêtes in te vullen. Maar er was wel een tegenprestatie: met hun een dans dansen. Dat duidt ook weer het sociale aan. Je moet geen schrik hebben om op iemand af te gaan en ten dans te vragen, het gaat zo vanzelf en iedereen is er heel sociaal. Ook het idee dat er jongeren aanwezig waren en dat jongeren boombals meer bekender willen maken, stemden de meeste dansers heel positief. Een paar uren voordien had ik nog het gevoel dat we een groot blauwtje zouden lopen omdat we nog niets afwisten van de dansen een vooral omdat we niet wisten hoe we de dansen moesten uitvoeren. Ook het aantal leek mij een probleem, we waren namelijk met zijn drieën dus had Els of ik geen danspartner. Maar tijdens de initiatie werd ons als snel duidelijk dat we geen reden hadden om ons te schamen en om verlegen te zijn. De dansen zijn redelijk makkelijk, je hebt ze snel onder de knie en werden heel goed uitgelegd door de lesgevers. Ook de meer ervaren dansers deden mee met de initiatie, zodat de nieuwelingen hun ook volledig thuis voelden en optimaal begeleid werden. Er zijn ook dansen waarbij je voortdurend van danspartner wisselt, wat ook voor het sociale contact zorgt voor de rest van de avond. Na de initiatie begon het eigenlijke bal. Na enkele dansen mee te hebben gedanst, kregen we de gelegenheid om een interview af te leggen met de muzikanten van Parasol, de live band die er over enkele minuten zou optreden en voor de nodige muziek zou zorgen. De mannen waren zeer vrolijk en optimistisch, dat is het eerste wat mij opviel toen we met de muzikanten begonnen te praten. Alles moest in het Frans gebeuren, want Parasol is een groep van Frankrijk. Daardoor deed Els het merendeel van de enquête, aangezien zij het beste is in Frans. Na het interview stond ons er allen nog een zeer fijne, aangename, gezellige avond te wachten met dans en plezier. Ik genoot er echt van om me even te kunnen uitleven een in goede scottisch en daarna even te rusten met een drankje en de mensen om me heen. Zij waren natuurlijk ook benieuwd naar onze eerste indrukken en wat we er van vonden. Even later geraakten we aan de praat met twee mensen de medeverantwoordelijk waren voor het organiseren van boombals en het jaarlijkse boombalfestival in Gent. Zij vertelden ons dat de bands die vandaag speelden nog eerder klassiek getint waren, de meeste recentste bands hebben ook modernere muziekinstrumenten, zoals een elektrische gitaar en soms ook drums. Ook kregen we het vriendelijke verzoek om volgend jaar in mei het boombalfestival mee te maken. Over het vervoer moesten we ons geen zorgen maken, want men kan daar op een camping blijven slapen, lachten ze ons vrolijk toe. Rond een uur of 1 kwamen mijn ouders ook aan in de zaal waar we de ganse avond gefeest en gedanst hebben. Het eerste wat mijn mama zei was dat er hier een heel bijzondere sfeer hing. Natuurlijk moest ze ook zien dat ik effectief kon dansen. Dus tijdens het laatste liedje snel een jongen bij de arm pakken om lekker mee te dansen.
12
Ook dat verwonderde mijn vader. Dat je gewoon iemand moest vastnemen om mee te dansen, er was geen afwijzing of goedkeuring, je danste gewoon. Die sfeer zal ik nooit meer vergeten.
2.4.2
Els Van Helden
Boombal is heel wat anders als een gewone fuif. Je vertrekt naar een gewone fuif met een aantal vrienden en daar hang je een hele avond mee rond. Op boombal zit je bij anderen aan tafel, je danst met anderen en je wisselt van tafel. Dus eigenlijk praat je en dans je met iedereen. Je blijft natuurlijk wel wat in de buurt van je vrienden en na een dans ga je terug naar elkaar maar dan komt de volgende dans al. De sfeer is echt goed op boombal. Wat er bleek in mijn ogen toch is dat iedereen elkaar kent, maar dat als je daar als nieuweling binnenkomt je direct in de groep wordt opgenomen. Dit kom je ook niet overal tegen. We kwamen daar binnen en werden goed ontvangen door meneer Indesteege. Hij heeft ons die avond begeleid om onze interviews en enquêtes af te krijgen zodat we meer vrije tijd hadden. Dit was echt heel leuk. Ik heb toen ik vertrok ook al rechtstreeks gezegd dat ik terug ging komen, wat nu blijkt. Iets meer als een maand later gaan we terug op bezoek bij boombal. Hopelijk dat het nog vaker lukt.
2.4.3
Ekrem Mert Alatas
Folk is speciaal in ieder land door de cultuur en de levensstijl van een land. Wij gingen naar een zaal waar maandelijks Belgische volksdans gedanst wordt en aangeleerd aan mensen van iedere leeftijd. De danspasjes waren heel interessant en ik was heel enthousiast over de live muziek die daar gespeeld werd. De instrumenten kregen ook mijn aandacht. Het zijn niet de instrumenten die je in een normaal pop groepje. We hebben natuurlijk ook veel contact gehad met andere mensen die daar aanwezig waren en we leerden hun opinie over folk en boombal kennen. Ze waren er allemaal heel gelukkig en blij; ze dansten, zongen mee en waren nooit verveeld. Je zag ook dat iedere leeftijdscategorie aanwezig was, kinderen, tieners, volwassenen en zelf ook wat oudere mensen. Je kon dansen met wie je wou, er was helemaal geen verplichting of afwijzing en dat maakte het boombal zo speciaal. Ik voelde me heel blij en gelukkig toen ik daar aanwezig was en mee aan het dansen was. Ik voelde me een beetje Belg, zo dansend met de aanwezigen. En een stukje cultuur van een land leren, is altijd interessant.
3 3.1
LINKEN NAAR ANDERE MUZIEKSTIJLEN Klassieke muziek met Ride of the Valkyries van Richard Wagner
Klassieke muziek is kunstmuziek waarbij de genoteerde composities centraal staan. Onder deze muziekstijl vallen ook de muziekstukken uit de klassieke periode en de klassieke muziekstukken van deze tijd. 13
3.1.1
De oorsprong: de romantiek
Componisten maken steeds grotere composities met steeds meer noten, moeilijkere ritmes en steeds complexere harmonische ontwikkelingen. Er komen meer en meer vreemde muziekinstrumenten aan de pas. Het draait allemaal over wat de mensen voelen, fantasie en de natuur.
3.1.2
Ride of the Valkyries van Richard Wagner
Richard Wagner behoorde tot de stijlperiode romantiek van de klassieke muziek. Hij werd geboren op 22 mei 1813 en hij stierf op 3 februari 1883. Hij heeft een moeilijk leven achter de rug want op jonge leeftijd verliest hij zijn vader en zijn stiefvader. Maar in 1843 word hij operadirigent. In 1849 wedde hij fout tijdens de revolutie en werd hij verbannen. In 1855 wordt hij dan maar dirigent in London. Ride of the Valkyries is niet echt het rustige liedje van de klassieke muziek. Je kan duidelijk horen dat dit gespeeld kan worden wanneer er spanning opgebouwd moet worden. We hebben de link gelegd naar dit liedje via de instrumenten van de folk. Bij de folk worden er ook strijk- en blaasinstrumenten gebruikt en die vind je in de klassieke muziek ook terug.
3.2
Celtic Punk met Spicy McHagging Jig van Dropkick Murphys
Celtic punk is punk rock gemengd met traditionele Keltische muziek. The Pogues vond dit genre uit in 1980. Celtic punk groepen spelen vaak covers van traditionele Ierse folk maar ook hun eigen composities. De benarde toestand van de Ieren is vaak een onderwerp van hun liedjes, maar toch wordt dit genre niet beschouwd tot het politieke genre. De typische instrumenten van deze groepen zijn rockinstrumenten maar ook traditionele instrumenten zoals doedelzak, fluiten, accordeon, mandoline, banjo en viool. Zoals Celtic rock is Celtic punk een voor van Celtic fusie. Celtic punk wordt eerder gezien als een deel van de folk punk genre.
3.2.1
Geschiedenis
De wortels van de Celtic punk liggen in de folk rock groepen van de jaren 60 en de jaren 70. Deze groepen hebben voor het eerst de Ierse muziek geëlektriseerd. Andere groepen staken in hun liedjes sterke folk elementen. Ook kwamen er mixen van de traditionele folk liedjes en de nieuwe traditionele liedjes.
3.2.2
Spicy McHagging Jig van Dropkick Murphys
In 1996 onstond Dropkick Murphys in Boston. De band was eerst een groep vrienden die gewoon wat muziek wilden spleen. Ze begonnen in de kelder van een vriend zijn kapperszaak. Hun doel was om de muziek waarmee ze zijn opgegroeid (punk, rock, Ierse folk en hardcore) te veranderen in een luide, chaotische muziek. 14
We hebben Spice McHagging Jig gekozen omdat er in dit liedje op een doedelzak wordt gespeeld. Ook bij de Folk kan men een doedelzak gebruiken voor de muziek te spelen. Songtekst: I'll tell you a story, believe me it's true a tale you'd best hope never happens to you old spicy mcHaggis, how he met his fate you I can save, but for him it's too late Spicy was big, burly and strong his pipes were gigantic, and so was his schlong from city to city running around looking for chicks over four hundred pounds One night at the pub a girl caught his eye big as a house, just the right size the broad was enormous, stacked to the hilt spicy soon noticed a bulge in his kilt the piper delivered his best pick-up line thought to himself, "this beast is all mine" the portly young lady could stand for no more grabbed his cojones and went for the door They got to her house and dimmed all the lights Spicy was in for one hell of a night he said that he loved her, he'd always be true "But Mr. McHaggis,
3.3
I've only just met you!!" By now he saw double through his drunken eyes neither had looks or appropriate size he came to his sense, thought to himself, "At this time of night I won't find nothing else" he took off his shirt, she lifted her skirt, they pulled out his unit and stared to play she asked for a glove, he gave her a shove, had baby McHaggis nine months to-the-day. One night at the pub a girl caught his eye big as a house, just the right size the broad was enormous, stacked to the hilt spicy soon noticed a bulge in his kilt the piper delivered his best pick-up line thought to himself, "this beast is all mine" the portly young lady could stand for no more grabbed his cojones and went for the door Three packs a day, he'll smoke 'til he dies Spicy McHaggis, one hell of a guy!
Heavy Metal met The unforgiven 3 van Metallica
Deze muziekstroming is begin jaren 70 ontstaan en kwam voort uit de hardrockmuziek. De agressieve ritmes, zwaar versterkte elektrische gitaargeluiden en de duistere tonen zijn de kenmerken van heavy metal. Thrash Metal, Death Metal, Power Metal, Gothic Metal, Doom Metal, Black Metal en vele anderen komen voor uit heavy metal. Metalcore is een hardere vorm van heavy metal met invloeden van de punk. Iemand die fan is van het metalgenre wordt een metalhead genoemd, maar ook headbanger of metalmaniac. Er wordt gezongen over eigen of sociaal-maatschappelijke problemen, soms ook over religie, en soms over fictionele of macabere onderwerpen. 15
3.3.1
Ontstaan
De stijl breekt door als Iron Maiden in 1982 haar derde en succesvolste album uitbrengt: The Number Of The Beast. Dit wordt veel vergeleken met de term New Wave of British Heavy Metal. Metallica is later aan de beurt. Metallica werd één van de succesvolste heavy metal bands ooit. Het is vooral in de VS en in Groot-Brittanië ontstaan. Maar het centrum van het genre is grotendeels verschoven naar NoordEuropa.
3.3.2
Kenmerken
Het kenmerkt zich door snelheid, maar het kent ook trage nummers. Het grote verschil van hardrock is de harmonie. Hardrock gebruikt powerakkoorden maar in een harmonische reeks. Bij heavy metal is de muziek minder harmonisch, veel halve tonen achter elkaar en toonsoortwisselingen. Heavy metal legt meer nadruk op krachtige en snelle ritmes. Deze worden door alle muziekinstrumenten ondersteund. De drummer kan een hoger ritme halen door de toepassingen van een dubbele bassdrum. Ze creëren een klanktapijt door snelle meerstemmige gitaarpartijen te spelen. Veel zangers hebben een soort opera stijl. Een andere zangstijl die veel voorkomt is grunt, vrij vertaald grommen. In dit geval spreekt men eerder van thrash metal of death metal.
3.3.3
Thematiek
Vaak gaat het thema over dramatische en psychologische aangelegenheden zoals horror, mythologie, oorlog, religie en nihilisme. Ook komt er persoonlijke ontplooiing en zelfverbetering in voor. Het zet zich af tegen de gevestigde orde o.a. religie zoals de aanbidding van satan. Veel heavy metal muziek heeft een politieke boodschap.
16
3.3.4
The Unforgiven 3 van Metallica
Metallica is een band uit de Verenigde Staten. Sinds begin jaren 80 vormen de vier groepsleden de bekendste band in hun genre, metal. Doordat Lars Ulrich een advertentie plaatste om te zeggen dat hij met gelijkgestemden een metalband wilde beginnen, kwam de groep samen. Pas bij een vijfde album werd Metallica bekend voor het grote publiek. In 1996 en 1997 brengen ze twee albums uit met een heel ander geluid dan dat ze anders brachten. Het publiek reageerden teleurgesteld en Metallica zaten even in een dipje. In 2001 verlaatte de bassist de band. Zonder bassist is er niet echt een band dus de toekomst werd onzeker. In 2003 kwam James Hetfield terug. In 2008 brachten ze nog een andere nog een album uit genaamd Death Magnetic. Metallica komt er weer bovenop. We hebben voor deze link gekozen omdat veel liedjes bij Metal en bij Metallica beginnen met klassieke muziek of dat er klassieke muziek in voorkomt. We hebben eerder in dit werk de link uitgelegd tussen folk en klassieke muziek. Ook in dit liedje komt er klassieke muziek voor.
17
Songtekst: How could he know this new dawn's light Would change his life forever? Set sail to sea but pulled off course By the light of golden treasure Was he the one causing pain With his careless dreaming? Been afraid Always afraid Of the things he's feeling He could just be gone He would just sail on He would just sail on How can I be lost? If I've got nowhere to go? Searched the seas of gold How come it's got so cold? How can I be lost In remembrance I relive How can I blame you When it's me I can't forgive? These days drift on inside a fog It's thick and suffocating This seeking life outside its hell Inside intoxicating He's run aground Like his life Water's much too shallow Slipping fast Down with the ship Fading in the shadows now A castaway
All gone Away Blame gone away How can I be lost If I've got nowhere to go? Search for seas of gold How come it's got so cold? How can I be lost In remembrance I relive And how can I blame you When it's me I can't forgive? Forgive me Forgive me not Forgive me Forgive me not Forgive me Forgive me not Forgive me Forgive me, why can't I forgive me? Set sail to sea but pulled off course By the light of golden treasure How could he know this new dawn's light Would change his life forever How can I be lost If I've got nowhere to go? Search for seas of gold How come it's got so cold? How can I be lost In remembrance I relive So how can I blame you When it's me I can't forgive?
Blame
18
4
BIJLAGEN
Bijlage 1: een aantal enquêtes die we afgelegd hebben op de avond van het boombal
5
BRONNEN
© BOOMBAL.BE 2008, “Boombal – Folk”, internet, boombal.be, 2008-09-12 (www.boombal.be) GODON-GRIMAULT-THEZE, “Parasol”, internet,
Parasol, 2008-09-12
(http://eric.theze.free.fr/parasol/index.html) CLAEYS F. “Boombal op voyage”, internet, boombal.be, 2008-09-12 (http://www.frederikclaeys.com/boombal/bov.htm) CREATIVE COMMONS LICENTIE, “Cercle – danswiki”, internet, Danswiki, 200809-12 (http://danswiki.gonnagles.nl/index.php/Cercle#Externe_Pagina.27s) © FOLKRODDELS.BE 2005, “Folkroddels”, internet, folkroddels.be, 2008-09-12 (http://www.folkroddels.be) GNU FREE DOCUMENTATION LICENSE, “klassieke muziek”, internet, wikipedia, 2008-09-19 (http://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_muziek) © COMPONISTEN.NET 2000-2008, “Richard Wagner”, internet, componisten.net, 2008-09-19 (http://www.componisten.net/default.asp?c=wagner) GNU FREE DOCUMENTATION LICENSE, “Celtic Punk”, internet, wikipedia, 200809-19 (http://en.wikipedia.org/wiki/Celtic_punk) GNU FREE DOCUMENTATION LICENSE, “Metal”, internet, wikipedia, 2008-09-19 (http://nl.wikipedia.org/wiki/Metal) YOSEF, “Dropkick Murphys”, internet, (http://www.dropkickmurphys.com/)
Dropkick
Murphys,
2008-10-10
GNU FREE DOCUMENTATION LICENSE, “Metallica”, internet, wikipedia, 200810-10 (http://nl.wikipedia.org/wiki/Metallica) BOSMANS, W., Traditionele muziek uit Vlaanderen, Uitgeverij Davidsfonds NV, Leuven, 2002, 176 bladzijden. INDESTEEGE, L., (
[email protected]), Boombal 3 oktober en achtergrondartikel, e-mail aan Van Helden E. (
[email protected]), 2008-09-12.
19
