Bijlage VMBO-KB
2010 tijdvak 2
geschiedenis en staatsinrichting CSE KB
Bronnenboekje
KB-0125-a-10-2-b
Staatsinrichting van Nederland bron 1 uit een boek over Nederlandse geschiedenis In 1853 maakte de paus, de leider van de katholieke kerk, bekend dat hij van plan was opnieuw bisschoppen in Nederland te benoemen. Het duurde even voordat de gevolgen van dit pauselijke plan doordrongen tot de machthebbers in Nederland. Nederland was tot 1848 een land waar de katholieken hun godsdienst alleen mochten uitoefenen, zolang zij maar niet al te duidelijk in het openbaar voor hun geloof opkwamen.
bron 2 naar een Nederlandse krant Strafvermindering voor alle gevangenen was lange tijd een gewoonte bij grote koninklijke gebeurtenissen, zoals de troonswisseling of een regeringsjubileum. Maar toen koningin Juliana zoiets voorstelde bij haar troonsafstand werd dat door het kabinet afgewezen. Daarbij werd verwezen naar de gevoeligheid van het thema van strafvermindering. Enkele jaren daarvóór hadden er emotionele discussies plaatsgevonden over het verzoek om enkele zware misdadigers vervroegd vrij te laten.
KB-0125-a-10-2-b
2
lees verder ►►►
bron 3 Hieronder en op de volgende pagina staan vier affiches. affiche 1
schiphol-stop
affiche 2
Toelichting Op het affiche staat de tekst: ‘Vietnam demonstratie 29 april vanaf Beursplein, aanvang 14 uur’.
KB-0125-a-10-2-b
3
lees verder ►►►
affiche 3
Toelichting Op het affiche staat de tekst: ‘Jongeren willen… werk!!!’ affiche 4
niemand spreekt de waarheid niemand heeft het beste met ons voor niemand heeft het vertrouwen van het volk
stem niemand
KB-0125-a-10-2-b
4
lees verder ►►►
bron 4 het Nederlandse Ministerie van Algemene Zaken
bron 5 een kantoorgebouw van de Europese Commissie
KB-0125-a-10-2-b
5
lees verder ►►►
bron 6 Hieronder staan vijf artikelen uit verschillende Nederlandse grondwetten in de periode 1848-1983. 1
Burgers die niet in hun bestaan kunnen voorzien, hebben recht op bijstand van de overheid.
2
De leden der Tweede Kamer worden gekozen door meerderjarige Nederlandse burgers. Zij moeten een bepaald bedrag aan directe belastingen betalen.
3
De Tweede Kamer wordt gekozen op basis van evenredige vertegenwoordiging.
4
Er is vrijheid van onderwijs, maar het onderwijs staat wel onder toezicht van de overheid.
5
Om lid van de Tweede Kamer te kunnen zijn, moet men Nederlander zijn en dertig jaar of ouder. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen man of vrouw.
Historisch overzicht vanaf 1900 bron 7 Man en vrouw brengen voor het eerst samen hun stem uit.
KB-0125-a-10-2-b
6
lees verder ►►►
bron 8 twee kaarten van Europa Kaart A
Kaart B
KB-0125-a-10-2-b
7
lees verder ►►►
bron 9 Hieronder en op de volgende pagina staan vijf afbeeldingen uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog. afbeelding 1 een briefkaart van bondgenoten: keizer Wilhelm II (van Duitsland) en keizer Frans Jozef I (van Oostenrijk)
afbeelding 2 Duitse soldaten in een loopgraaf
afbeelding 3 gewonde soldaten
KB-0125-a-10-2-b
8
lees verder ►►►
afbeelding 4 industrie in Duitsland
afbeelding 5 een kranslegging
KB-0125-a-10-2-b
9
lees verder ►►►
bron 10 Een Franse boerin beschrijft de paniek in een dorp in Noord-Frankrijk aan het begin van de Eerste Wereldoorlog: ‘Terwijl we op het land aan het werk waren, hoorden we opeens de noodklok luiden. “Er staat een schuur in brand”, riep iemand. Maar er was geen brand te zien. Wel zagen we plotseling mannen over de weg rennen. Ze gooiden hun hooivorken aan de kant en liepen in de richting van de kerk. De paniek kwam steeds dichterbij. Steeds meer mensen liepen in de richting van de kerk. Op een nabijgelegen akker riep iemand “het is oorlog, het is oorlog”. We begrepen er niets van. “Oorlog. Oorlog? Wat voor oorlog dan?” Bij de kerk hoorden honderden mannen en vrouwen dat een algehele mobilisatie was afgekondigd vanwege de oorlog. Het was een ramp. De mobilisatie was een ramp.’
bron 11 een herinnering van een Duitse onderofficier (in 1915): ‘Op zekere nacht werden we gealarmeerd. De vijand beschoot ons dal. Granaat na granaat kwam net over onze heuvelrug heen en viel met een dof geluid in ons kamp, een witte nevel achterlatend. Eerst dachten wij nog dat de granaten het niet deden, omdat ze niet ontploften. Dat hadden we al vaker meegemaakt. Maar plotseling riep iemand wanhopig: wegwezen! Toen ontstond er paniek. Iedereen rende zo snel mogelijk weg. Velen kropen in hun schuilplaats diep in de loopgraaf en sloten die met dekens zo goed mogelijk af. Maar dat was juist hun ongeluk. De volgende ochtend waren ze allemaal dood. Degenen die naar de top van de heuvel gerend waren leefden nog.’
KB-0125-a-10-2-b
10
lees verder ►►►
bron 12 doden
gewonden
Rusland
1.700.000
4.950.000
Frankrijk
Geallieerden 1.357.800
4.266.000
Italie
650.000
947.000
Groot-Brittannie
743.000
1.662.600
Verenigde Staten
48.000
204.000
Brits-lndie
65.400
69.000
Canada
56.600
149.700
300
900
Japan
335.700
120.000
Servie
45.000
133.000
Australie
59.300
152.100
Belgie
13.000
45.000
Griekenland
5.000
21.000
Zuid-Afrika
7.100
12.000
Roemenie
16.700
41.300
Portugal
7.000
14.000
Montenegro
Nieuw-Zeeland
3.000
10.000
Britse kolonien
500
800
Newfoundland
1.200
2.300
Duitsland
1.774.000
4.216.000
OostenrijkHongarije
1.200.000
3.620.000
325.000
400.000
87.500
152.000
8.501.100
21.188.700
Centrale mogendheden
Turkije Bulgarije Totaal
KB-0125-a-10-2-b
11
lees verder ►►►
bron 13 brand in een synagoge (= een joods gebedshuis) in Duitsland (november 1938)
bron 14 uit het dagboek van een Nederlandse soldaat die gelegerd was in de buurt van Den Haag (mei 1940): ‘Omstreeks 3.15 uur werd onze eenheid gealarmeerd door een hevig geronk van de eerste vliegtuigen. Het bevel werd gegeven om het vuur te openen op een enorm groot aantal Duitse vliegtuigen. Een Duits toestel werd tot dalen gedwongen en liet zijn bommenlast achter de bollenschuur vallen. Die schuur vloog in brand. Het werd langzamerhand duidelijk dat wij hier met een officiële Duitse aanval te doen hadden. Dat werd bevestigd, toen ons gemeld werd dat 25 Duitse parachutisten op ongeveer 500 meter van onze opstelling waren geland. Deze parachutisten, die in volledige militaire uitrusting uit de vliegtuigen sprongen, vormden een groot gevaar voor ons.’
KB-0125-a-10-2-b
12
lees verder ►►►
bron 15 een verhaal over een weeskind Karl-Heinz is een van de duizenden weeskinderen die in Duitsland zijn geboren in een speciale kinderkliniek. Hij weet niet precies wie zijn ouders zijn, maar hij heeft wel duidelijke aanwijzingen dat zijn vader een SS-officier was. Zijn moeder was een Duitse vrouw met blauwe ogen en blond haar. Ze was lid van de NSDAP. In de kliniek waar Karl-Heinz geboren is, moesten kinderen ter wereld worden gebracht die speciale uiterlijke kenmerken hadden. Na zijn geboorte is hij door een Duitse familie geadopteerd en opgevoed.
bron 16 een kaart van Duitsland
Britse bezettingszone
Franse
Russische bezettingszone
Amerikaanse bezettingszone
bezettingszone
0
KB-0125-a-10-2-b
75
13
150 km
lees verder ►►►
bron 17 Hieronder staan vier kaarten van vier verschillende gebieden waarop door een dikke lijn een afscheiding aangegeven is.
KB-0125-a-10-2-b
14
lees verder ►►►
Hieronder staan twee spotprenten over Gorbatsjov. bron 18
Toelichting Op de borden staan teksten als: Goelag en Das Kapital. Verder is er een borstbeeld van Stalin en een portret van Lenin te zien. bron 19
democratie
Praag Gorbatsjov
Roemenië
DDR
KB-0125-a-10-2-b
15
lees verder ►►►
bron 20 een vestiging van het Amerikaanse bedrijf McDonald’s in het centrum van de Poolse stad Gdańsk
bron 21 Secretaris-generaal
Duitsland
Frankrijk
Algerije
Chili
Roemenie Pakistan
China
Rusland
Brazilie
Spanje
Benin
Filipijnen Angola
Groot-Brittannie
Verenigde Staten Legenda: 5 permanente leden 10 tijdelijke leden
KB-0125-a-10-2-b
16
lees verder ►►►
bron 22 Hieronder en op de volgende pagina staan vier foto’s. foto 1 overleg tussen werkgevers, werknemers en de regering in de SER, de SociaalEconomische Raad (2009)
foto 2 Minister Rita Verdonk wil een imam een hand geven.
KB-0125-a-10-2-b
17
lees verder ►►►
foto 3 een Nederlands landschap
foto 4 een massale demonstratie tegen het kabinet
KB-0125-a-10-2-b
18
lees verder ►►►
bron 23 uit een artikel over evenementen in mei 2007 Er wordt dit jaar weer veel aandacht besteed aan de herinnering van de meidagen in de Tweede Wereldoorlog. Zo zijn er diverse films, documentaires en websites rond de meidagen gemaakt en zijn er in een aantal musea tentoonstellingen te zien. Ook al ligt de oorlog 62 jaar achter ons, de meidagen blijven voor veel mensen belangrijke dagen die niet vergeten mogen worden.
bron 24 Kamp Westerbork, waar afgebroken spoorrails omhoog wijzen naar de hemel
KB-0125-a-10-2-b KB-0125-a-10-2-b*
19
lees verdereinde ►►►
