Bibliotheekdiensten & collecties etaleren op het web Cursus voor ISIS Bibliotheeknetwerk Maart 2014
iStoire Services Rosemie Callewaert
Documentatie bij de cursus • Waar? – http://vrieslhof.dokeos.com – Module webetalages en bibliotheekportalen
• Documenten 1. Slides van de cursus 2. Oefeningen bij de cursus
• Links 1. Enquête web 2.0 2. Checklist schrijven voor het web 3. Artikel schrijven voor het web 4. Zoektaal bibliotheekportalen 5. Evaluatieformulier
2
Kennismaking • Ik ben …
• Ik werk in bibliotheek … als …
• Ik heb … ervaring met publiceren op het internet
• Ik verwacht aan het einde van de opleiding zeker een antwoord op …
3
iStoire
magazine Online artikels over • • •
Lezen Schrijven Nieuwe media
h&p://istoire.be
kortverhalen Elke
1ste
dag van de maand
• • •
Online Voor lezers In samenwerking met auteurs en uitgevers
h&p://istoires.be
bookmarketing Online en offline boekenpromotie • • • •
Auteurs Bibliotheken Boekhandels Uitgevers
services Informatie Architectuur usability & webstrategie • • •
Organisaties Bedrijven Scholen en universiteiten
h&p://istoirebookmarke5ng.be h&p://istoireservices.be
4
Wat kan je leren tijdens deze opleiding?
1. Webstrategisch denken 2. Schrijven voor een online publiek 3. De bibliotheekcollectie gericht etaleren 4. De basis voor een online communicatieplan opstellen 5. Inzichten in online marketing
5
Welke sociale media ken je? Doe de web 2.0 test
6
1. Webstrategie
7
Waar is de website van de bibliotheek?
8
Wat is de bibliotheekwebsite?
9
Hoe wordt de bibliotheek online “gevonden”?
Facebook
Pinterest
Twitter
YouTube
Google.be
lokaal
website website
website actueel
website
website website
website
sociaal
website
website
blog
blog
website website
website
website
website
website
website blog
blog website
website
blog
blog
website website
10
Wat is dé bibliotheekwebsite? Communiceer 1 adres! 1. Webetalages provinciaal platform 2. Bibliotheekluik op de gemeentewebsite 3. Blogsite 4. Webcatalogus 5. Bibliotheek op facebook Zorg voor een duidelijke en wederzijdse navigatie tussen de verschillende web-omgevingen 11
Het adres van de bibliotheekwebsite • Mogelijkheden ü gemeente.bibliotheek.be ü bibliotheek.gemeente.be ü gemeente.be/bibliotheek
• Probeer te vermijden ü bibblog.wordpress.com ü bibblog.blogspot.com ü Zeer lange url’s ü Url’s met nummers in
Communicatiestrategie! Communiceer niet meer dan 1 internetadres aan het publiek (evenementen, pers, folders of ander drukwerk van de bibliotheek, …)
12
Bepaal een webstrategie • Waarvoor welk kanaal inzetten? – inspireren – Informeren – communiceren – attenderen – Online diensten
• Zorg voor verbindingen – een goede verwijzings- en navigatiestructuur tussen de verschillende webplatformen van de bibliotheek – aanwezigheid van de bibliotheek op webplatformen van anderen
13
Doelgroep van de bibliotheekwebsite? • Op een website die voor “iedereen” gemaakt is, zal niemand zich echt aangesproken voelen. • Wie is de belangrijkste doelgroep van de bibliotheekwebsite? • Hoe stem je de website af op de doelgroep? – Inhoud – Taalgebruik – Vormgeving – Navigatie – Uitnodiging tot interactie 14
Doel van de bibliotheekwebsite? • Doel – Praktische informatie geven: adres- en openingsuren – Bibliotheekcollectie doorzoekbaar maken – Onderdelen van de bibliotheekcollectie etaleren – Gepersonaliseerde online dienstverlening (verlengen, reserveren, …) – Kennis, ervaring en meningen delen – Een online imago opbouwen – Beter vindbaar zijn in Google
• Middel – Bibliotheekblog – Webcatalogus – Sociale media 15
Een bezoeker heeft altijd een doel • De meest voorkomende doelen van een websitebezoek worden toptaken genoemd • Ken de toptaken van de bibliotheekwebsite!
Toptaken van een bibliotheekwebsite Bron: AGConsult
16
Lezen is meestal niet het doel van een websitebezoek • Wat is dan wel het doel? – Iets specifiek te weten komen ü Openingsuren ü Adres ü Contactgegevens
– Iets specifiek doen ü Online verlengen ü Een boek zoeken ü Online reserveren ü Een bericht sturen
• Tekst wordt “gescand” in plaats van “gelezen” – op zoek naar het specifieke doel – omdat het snel moet gaan
17
Oefeningen webstrategie
18
2. Schrijven voor het web
19
Hoe wordt een website gelezen? • Niet! • Een website wordt gescand • Op zoek naar de informatie waarvoor de bezoeker langskomt
Heatmaps from user eyetracking studies of three websites Bron: Jakob Nielsen
20
Copywriting • Wat is copywriting? – Schrijven van wervende teksten – Onderdeel van marketingcommunicatie – Overtuigen: “Persuasive communicatie”
• Soorten tekst op een website – Long copy – Short copy – Micro copy
21
Schrijftips • Schrijft correct (spelling en grammatica) • Schrijf compact, eenvoudig en verstaanbaar • Geen woord teveel • Welkomzinnen zijn niet nodig • Gebruik zo weinig mogelijk afkortingen • Gebruik geen vakterminologie Schrijftips en voorbeelden in artikel Schrijven voor het web betekent weten hoe mensen lezen op het web 22
Schrijfstijl • Spreektaal mag • Het hoeft niet altijd formeel te zijn • Kies voor je en jouw (niet jullie of u) • Wek nieuwsgierigheid • Schrijf actief • Tijdsaanduidingen – Niet iedereen leest je bericht de dag van publicatie – Spreek niet over morgen, gisteren, vorige week, … – Noteer een datum volledig: dd/mm/jjjj 23
Elk artikel heeft een doel en doelgroep • Stel jezelf deze vragen – Wat wil ik bereiken? – Wie wil ik bereiken? – Wat zijn de interessesferen van deze doelgroep?
• Controleer jezelf – Noteer het doel en de doelgroep – Schrijf de tekst – Lees na en check terug af met wat je opschreef
• Bepaal een standaardlengte voor artikels • Langere artikels hebben een andere doel en aanpak – Doel: delen van expertise – Aanpak: toon een persoon als auteur, geef duiding bij de auteur
• Houdt de focus rond één specifiek onderwerp 24
Vorm en opmaak • Maak je teksten scanbaar • Gebruik voldoende witruimte tussen artikels, koppen, tussentitels, paragrafen, opsommingen, … • Bij een opsomming: elk punt op een nieuwe lijn met bullet points i.p.v. een lange zin met komma’s • Gebruik hyperlinks waar relevant, overdrijf hier niet mee • Gebruik onderlijning alleen voor hyperlinks • Let op met opmaak uit MS Word
25
Hyperlinks • Probeer “klik hier” te vermijden • Gebruik betekenisvolle links • Zet je tekst niet vol links • Zorg dat complexe links niet als tekst getoond worden • Gebruik geen links in de eerste alinea of inleiding • Link zo rechtstreeks en exact mogelijk • Kondig links aan die niet naar een html-pagina verwijzen (bv. pdf) • Kondig aan als de link verwijst naar een groot te downloaden bestand (bv. 2 MB) • Kondig links naar sociale netwerken, waar registratie nodig is, aan (bv. Facebook) 26
Inhoud • 1 boodschap per bericht – Maak die boodschap meteen duidelijk
• 1 idee per paragraaf – Laat witte ruimte tussen paragrafen
• Orden volgens belangrijkheid voor de lezer • Gebruik titel-headings • Bepaal vooraf de kern (zoek)woorden en gebruik deze consequent • Eindig met een vraag naar actie
Ook berichten die volledig gelezen worden, worden eerst “gescand” 27
Kies een goede titel voor je bericht • Denk aan zoekmachines • Gebruik geen afkortingen of woordspelingen • Maak titels kort en duidelijk • Geef informatie in de titel • Een vraag als titel mag • Maak titels die ook buiten de context van de bibliotheekwebsite of –blog betekenis hebben • Een goede titel voor het web is min. 40 tekens en max. 70 tekens lang 28
Wat kan beter aan de titel?
29
Soorten informatie 1. Informatief 2. Vraag 3. Instructies
30
Informatief Bijvoorbeeld: aankondiging van nieuwe openingsuren, een bijeenkomst of activiteit, een nieuwe collectie, nieuwe uitleenvoorwaarden…
• Gekoppeld aan een specifieke datum of periode – Bv. De Voorleesweek, een auteurslezing, jeugdboekenweek, … – Zet datum, plaats én uur zeer prominent in de tekst – Denk aan de 5 W’s (wie, wat, waar, wanneer, waarom) – Niet iedereen leest je bericht de dag van publicatie – Probeer woorden zoals: gisteren, vandaag, morgen, volgende maand, … te vermijden – Noteer een datum volledig: dd/mm/jjjj
• Niet gekoppeld aan een specifiek datum of periode – Schrijf deze teksten zo los mogelijk van een dag, week, maand, jaar, periode, … – Maak neutrale verwijzingen naar de actualiteit 31
Wat kan beter?
32
Een gecorrigeerd voorbeeld
33
Vragen of oproepen Bijvoorbeeld: een vraag naar vrijwilligers, suggesties, …
• Zeg meteen dat het gaat om een vraag of oproep • Sluit af met de vraag of oproep • Stel een tijdslimiet voor antwoorden • Als de tijdslimiet verder loopt dan 2 weken, herhaal de oproep dan in een nieuw kort bericht en verwijs naar het eerste bericht 34
Instructies Bijvoorbeeld: hoe online verlengen of reserveren, het uitleenreglement, …
• Kader het doel in een kort artikel • Verwijs voor de instructies zelf naar een afzonderlijk document dat kan bewaard, gedeeld, geprint, … worden • Zorg voor een pagina waar verwezen wordt naar alle instructies
35
Goed en minder goed
36
Gebruik geen exacte kopie van andere berichten of pagina’s • Exact verdubbelde inhoud wordt “afgestraft” door – Zoekmachines – Je publiek
• Als je een bericht terug onder de aandacht wil brengen – Schrijf kort een nieuw bericht – Verwijs met een link naar oorspronkelijke bericht
• Als een bestaand bericht moet aangepast worden – Schrijf geen nieuw bericht – Wijzig het bestaande bericht – Pas indien nodig de publicatiedatum aan
• Als je een bericht van ergens anders overneemt – Schrijf dan een eigen inleiding – Wijzig de invalshoek en/of pas aan voor jouw specifieke doelpubliek
37
Checklist schrijven voor het web
38
Oefeningen Schrijven voor het web
39
3. Webetalages Collecties en activiteiten etaleren op het web
40
Waarom een collectie onderdelen etaleren … als er al een webcatalogus is?
41
Zoeken versus bladeren • Webcatalogus – Voor “known item searches”: lezer weet al welk boek, auteur, onderwerp, … hij/zij naar op zoek is
• Webetalages – Inspireer de bibliotheekgebruiker die niet exact weet waar hij/zij naar op zoek is – Verleiden door uit te lichten, te etaleren
42
Verrassen en verleiden als doel Schrijf aanbevelingen
43
Van zoeken naar ontdekken • Link met de collectie • Verwijs naar de catalogus • Schuif selecties naar voor (etalageconcept) – Beperkte lijstjes en gebruik duidelijke categorieën ü De 10 meest uitgeleende romans dit jaar … ü 5 nieuwe jeugdboeken in de kijker ü …
– Verwijs niet naar overzichten met meer dan 100 resultaten
• Geef leestips – Zeg waarom iemand iets moet gelezen hebben – Durf subjectief te zijn – Overtuig met jouw verhaal of mening – Maak je naam en functie kenbaar 44
Verwijzen naar de collectie 1. Specifieke titel 2. Zoekresultaten
45
Specifieke titel
• • • • •
Zoek de titel op via http://zoeken.gemeente.bibliotheek.be Kopieer de URL in de adresbalk Selecteer de tekst waar de link moet komen Kies om een link toe te voegen Plak de URL in het hyperlinkformulier 46
Linken naar zoekresultaten Voorbeelden • Auteur, genre, … • Aanwinsten
47
Zoekresultaat
48
Voorbeelden van eenvoudige zoekvragen • Alle titels van een auteur – http://zoeken.leuven.bibliotheek.be/?q=author:%22Herman%20Brusselmans %22
• Alles over 1 onderwerp – http://zoeken.leuven.bibliotheek.be/?q=subject:%22Veneti%C3%AB%22
• Alles met een specifieke materiaalaanduiding – http://zoeken.leuven.bibliotheek.be/?q=material:%22Strip%22
49
Wat kan beter?
http://zoeken.bonheiden.bibliotheek.be/?q=publisher:%22Dwarsligger%22
50
Zoekvragen voor aanwinstenlijsten • Nieuwe boeken – dateacquired:-1m AND format:boek – dateacquired:now-2m AND format:boek
• Nieuwe romans – dateacquired:now-6m AND subject:romans AND age:"volwassenen”
• Nieuwe strips – dateacquired:now-6m AND format:strip
• Nieuwe speelfilms – format:"dvd-video" OR format:"video" AND dateacquired:now-2m AND type:fictie
• Nieuwe documentaires – format:"dvd-video" OR format:"video" AND dateacquired:now-3m AND type:non-fictie
51
Aandachtspunten bij het linken • Zal je het zoekresultaat in een nieuw venster/tab laten openen? • Uitleg over de zoektaal – http://www.bibliotheek.be/zoektaal
• Zoeken naar alle titels met een bepaald veld – Awards:*
• Booleaanse operatoren – AND – OR – NOT
• Aanhalingstekens – Termen met met meer dan 1 woord
52
Booleaanse operatoren
53
Oefeningen webetalages
54
4. Een contentstrategie
55
Contentstrategie • Doelgroep afbakenen – Wie is je belangrijkste doelgroep? – Wat is het taalgebruik van die doelgroep? – Wat zijn hun interesses? – Op welke plaatsen op het internet kan je hen bereiken?
• Inhoudelijke afspraken – Rubrieken bepalen – Redactiemodel vastleggen – Contentkalender opstellen
• Promotie – Online marketing plan – Welke kanalen voor welke boodschappen?
Voortdurend evalueren én bijsturen Maak je contentstrategie meetbaar
56
Schrijven voor zoekmachines (SEO) •
Gebruik de woordenschat van je doelpubliek
•
Maak je titel niet te lang (40 tot 70 tekens)
•
Schrijf een tekst met minstens 300 woorden
•
Bepaal de belangrijkste zoekwoorden voor het schrijven van een artikel
•
Gebruik het zoekwoord –
in de titel (best aan het begin)
–
in de eerste paragraaf
–
in ondertitels
–
meerdere keren in een artikel
–
Als alt-tag bij afbeeldingen
–
Niet overdreven veel
•
Controleer of het zoekwoord ook in de URL van het artikel voorkomt
•
Wees consequent (in alle blogartikels) bij bepaalde woordkeuzes
•
Gebruik hyperlinks bij betekenisvolle zoektermen
•
Zorg ervoor dat niet al je artikels hetzelfde zoekwoord hebben 57
Vraag Wat is het meest gebruikte zoekwoord op Google: bibliotheek of bib?
58
Zoekwoorden trends
http://www.google.be/trends/explore 59
Pagina’s versus berichten
60
Vaste versus vluchtig informatie •
Een pagina is een vast onderdeel van je “website”
•
Een pagina kan anders gestructureerd zijn dan een artikel of een bericht
•
Het doel van een pagina is anders dan dat van een blogartikel
•
Gebruik geen lange doorlopende tekst op een pagina
•
Maak per doel een verschillende pagina –
Informeren over adres en openingsuren
–
Verschillende pagina’s per locatie
–
Afzonderlijk contactformulier
•
Maak overzichtelijke pagina’s die naar elkaar verwijzen
•
Zorg dat het doel van de pagina over-duidelijk is
61
Contentkalender • Stel een contentkalender op • Bepaal een minimum regelmaat • Zorg voor variatie – Rubrieken – Doelgroepen – Auteurs – Tijdgebonden en niet-tijdgebonden berichten – Lengte van de berichten
62
Een voorbeeld
h&p://vervely.com/content-‐calendar-‐101-‐5ps-‐and-‐tools/2012/ 63
Bepaal een minimum aantal artikels per maand
64
Oefeningen contentstrategie
65
5. Webetalages promoten
66
Promotie voor het publiek • Via sociale media –
Facebook, twitter, pinterest, …
• Via andere websites –
Gemeentelijke website
–
Websites van andere organisaties
–
Zoek naar samenwerkingen
• Print media –
Flyers, uitleentickets, …
–
Folders, tijdschriften, vakbladen, … van andere organisaties in de gemeente
–
Let op: blijf overal 1 en dezelfde URL communiceren
• In de bibliotheek –
Tijdens activiteiten
–
Internetcomputers
–
Informatie bij afdelingen
• Via andere personen –
Vraag mensen om iets te schrijven voor de blog
–
Betrek bibliotheekleden, lezers, muzikanten, auteurs, … van de gemeente 67
Voor de bibliotheeksector
68
Online marketing • Contentmarketing • Sociale media • Nieuwsbrieven! • RSS • SEO • Webstrategie bewaken (het web evolueert)
69
1-7-30-4-2-1
70
Inspiratie blijven vinden • Activiteiten – Alles wat in de bibliotheek te doen is – Samenwerkingen tussen de bibliotheek en andere organisaties
• Collectie – Volg andere blogs en vakliteratuur – Uitgevers, boekhandels, muziekmagazines, trendmagazine, boekenbijlages, …
• Algemeen – Volg andere (bibliotheek)blogs – Volg trends
71
Oefeningen Online marketing
72
Ter afsluiting Oplossingen doorsturen + evaluatieformulier invullen
73
Succes!
74
