BETONSANERING
WAT E R D I C H T I N G E N V E R F R A A I E N D B E S C H E R M E N VA N A L L E S O O RT E N M U R E N E N WA N D E N I N B E T O N E N BAKSTENEN. SAMENSTELLING: Leon Bancken
B E T O N S C H A D E : o o r z a k e n e n g evo l g Wa a r o m h e r s t e l l e n w e b e t o n m e t e e n m i n e r a l e m o r t e l ?
BE TONHERSTELLINGEN R D - E L A S T OF L E X: e e n u n i e k e c o a t i n g ! O P P E R V L A K T E B E S C H E R M I N G m e t h e t c o a t i n g s y s t e e m R D - E L A S T OF L E X KLEURLOZE AFWERKING: vuil- en waterafstotend
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
BETONSANERING
BETONSCHADE: oorzaken en gevolg
Er werd de laatste tijd veel literatuur verspreid over de duurzaamheid van bouwmaterialen, inzonderheid over beton. In veel gevallen werd er een verband gelegd tussen mileuverontreiniging (zure regen) en aantasting van het beton. Meestal spreekt men dan van “betonrot”. Deze benaming heeft echter geen enkele wetenschappelijke basis. Goed beton is uitstekend in staat om de hoeveelheden zwaveldioxyde en stikstofoxyde, waarmee het in contact komt, te neutraliseren, zonder dat het materiaal daar hinder van ondervindt. Beton is een relatief resistent materiaal, als men het vergelijkt met de meeste natuursteensoorten, met hout en metalen.
Alleen in een sterk chemisch milieu wordt het overtroefd door keramische materialen en sommige kunststoffen, die minder gevoelig zijn voor o.a. zuren. De mate van aantasting is dan echter sterk afhankelijk van de porositeit van de ondergrond. Dicht beton heeft ook in een chemisch milieu meestal nog een grote weerstand tegen aantasting. Het beton wordt echter zeer kwetsbaar, als we het gaan wapenen met staal. De aantasting of schade, waar men het de laatste tijd over heeft, betreft dan ook steeds “ GEWAPEND BETON”! De voornaamste oorzaken van de vastgestelde schade zijn: • te grote porositeit van het beton • weinig betondekking op de wapening • schadelijke bestanddelen die in het beton dringen of zich daarin bevinden, zoals chloriden. ER ONTSTAAT WAPENINGSCORROSIE, WAARDOOR DE BETONDEKKING VAN DE WAPENING WORDT AFGEDRUKT. In de meeste gevallen treedt er volgend aantastingsproces op: • Het alkalisch beton wordt vanaf het oppervlak geneutraliseerd door koolzuur, een natuurlijk bestanddeel uit de omgevingslucht. Het beton ondervindt daarvan geen schade. • Bij dicht beton (porositeit < 12%) zal na verloop van enkele decennia het zgn. carbonatatiefront (de grens tussen geneutraliseerd of gecarbonateerd en alkalisch beton) op ongeveer 10 mm diepte liggen. De wapening ligt doorgaans op 15 tot 30 mm diepte en wordt blijvend tegen corrosie beschermd door het alkalisch beton.
• Bij beton met een hoge porositeit is de neutralisering of carbonatatie een voortgaand proces en komt de wapening dus vroeg of laat in geneutraliseerd gebied te liggen, waarna het corrosieproces een aanvang neemt. • De aanwezigheid van chloriden kan dit proces versnellen, omdat deze zouten wateroplosbaar zijn, kunnen indringen in het beton en door het contact met het wapeningsijzer de corrosie activeren. Vaak is dit slechts plaatselijk, maar zeer intens en diep (dan spreekt men van putcorrosie). Chloriden worden soms gebruikt bij bouwwerken in de winter om de betonspecie tegen het bevriezen te behoeden. Vroeger werden die ook gebruikt als versneller. Chloriden vindt men ook in dooizouten en in grote mate in streken die het zeeklimaat van nabij ondergaan. De snelheid van indringing van chloriden in het beton hangt in sterke mate af van de dichtheid en porositeit van het beton. • Bij bepaalde betonconstructies is gebleken dat chlorideaantasting zelfs na 75 jaar niet optreedt, zoals b.v. bij de bunkers gebouwd door het Belgisch leger vóór 1940. Dit beton had een zeer grote dichtheid en een dekking van de wapening hoger dan 30 mm. Kort samengevat mogen we zeggen dat aantasting van gewapend beton onder normale atmosferische omstandigheden altijd wordt veroorzaakt door fouten die tijdens de bouw zijn gemaakt. Hierdoor is het beton van slechte kwaliteit ; het is of wordt te poreus of de wapening heeft een te geringe dekking. Daarom ook R D- CEMENT FILLER BETONSANERING
RD•ER/WALLS*1v070206NL
2
BETONSANERING
WAAROM HERSTELLEN WE BETON MET EEN MINERALE MORTEL?
K ASTEEL VAN L INTER Eigendom van Graaf de Beaufort Bouwjaar: 1662 Geklasseerd monument wordt gerenoveerd met het systeem R D -CEMENT FILLER & R D -ELASTOFLEX
RD-CEMENT FILLER
KUNSTHARSGEBONDEN EPOXYMORTELS
RD-CEMENT FILLER is een minerale cementgebonden specie, waaraan speciale uitgekiende harsen zijn toegevoegd.
Deze vertonen na droging en/of veroudering dikwijls barsten of krimpscheuren. Het is een zeer hard en dicht materiaal en leeft niet mee met het moederbeton. Een epoxymortel beschermt de wapening uitsluitend door zijn dichtheid. Er heeft geen realkalisatie plaats, waardoor via de krimpscheuren water kan doorsijpelen met het opnieuw op gang brengen van het carbonatatieproces en het corroderen van het wapeningsijzer tot gevolg.
RD-CEMENT FILLER biedt niets dan voordelen! 1. Heeft een snelle, krimpvrije doorharding, zelfs in laagdiktes van enkele cm. 2. Door zijn hoge alkaliteit heeft een actieve realkalisatie plaats. 3. Uitstekende hechting. 4. Arbeids- en tijdsbesparend (makkelijk aan te brengen met spatel of truweel). 5. Zeer gunstige kwaliteit-prijs verhouding. 6. Milieu- en arbeidsvriendelijk: met water te verdunnen, ook voor het reinigen van het applicatiemateriaal.
Deze mortels zijn moeilijk verwerkbaar en bieden dus hogere arbeidskosten. Er worden bij het verwerken hoge eisen gesteld aan temperatuur en vochtigheid. Ze zijn milieubelastend en meestal zeer duur!
De algemene regel is dat men een materie met eenzelfde materie herstelt, omdat de fysische eigenschappen van elkaar praktisch niet verschillen. Dit wil zeggen: hout met hout, staal met staal, rubber met rubber en dus ook beton met beton. Thermisch en hygrisch gedrag kennen dan weinig of geen verschil. Dit verschijnsel wordt in sommige laboratoria niet altijd waargenomen, omdat daar meestal onder ideale omstandigheden wordt gewerkt: constante temperatuur en constante relatieve luchtvochtigheid. In de praktijk is dit haast nooit het geval. Daarom is het ook aan te raden om betonherstellingen met cementgebonden materialen uit te voeren.
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
3
BETONSANERING
BETONHERSTELLINGEN
A. Gewapend beton met schade, zichtbaar verroest wapeningsijzer en roestuitbloedingen, barsten enz. • Mechanisch verwijderen van alle losse, holklinkende delen tot op het vaste gezonde beton. Onstabiel beton kan gedetecteerd worden door het bekloppen met een bekistingshamer. Idem op de plaatsen waar er zich roestuitbloedingen voordoen. De volledige omtrek van de bewapening moet vrijgemaakt worden en dit over gans de lengte van de aangetaste wapening en tot op min. 5 cm voorbij de zichtbaar verroeste wapening. Bij het uithakken van het beton moet gezorgd worden voor een trapvormige overgang tussen reparatie en het gezond beton. Een schuinlopende overgang dient vermeden te worden. Dit kan men bekomen door de omtrek van de te herstellen zone met een haakse slijpmachine of bij voorkeur met een pneumatische beitelhamer tot op een diepte van 1 cm in te snijden. Wanneer het wapeningsstaal te kort aan de oppervlakte zit (o.a. bij gevlochten staaldraad), kan men dit ijzer, na voorafgaandelijke behandeling, inkloppen en wanneer dit praktisch niet haalbaar is, uitknippen. • Het wapeningsijzer ontroesten (staaldraadborstelen – mechanisch schuren) tot ST2. De roestpel moet verwijderd worden. Roest- en betonstof uitblazen bij middel van o.a. olievrije perslucht. • Onmiddellijk daarna het ijzer en de beschadiging dik instrijken met RD- ELASTOMETAL tot ca. 350 mu droge laagdikte (daardoor verkrijgt men een volledig gesloten roestwerende laag en een waterdichte, zuurstofdichte kering). • Laten aandrogen – ongeveer 2 uur. • Nadien opvullen, dichtstrijken en egaliserend uitvlakken met de krimpvrije, sneldrogende, hydraulische, minerale reparatiemortel R D-CEMENT FILLER . De verbintenis tussen R D- ELASTOMETAL en R D- CEMENT FILLER geeft een niet te evenaren onderlinge hechting. Bij het opvullen van 10 mm en meer kan men de R D-CEMENT FILLER ook mengen met wit zand of rijnzand (korrelgrootte 0,4 mm) en wel als volgt: 1 volumedeel R D- CEMENT FILLER en 0,3 tot 0,5 volumedelen zand.
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
4
BETONSANERING
B. Betonoppervlakten zonder wapeningsijzer, gestabiliseerde barsten, cementgebonden pleisterwerk enz. Uitkappen tot op een vaste, gezonde ondergrond en ontstoffen. Nadien, zeer goed bevochtigen (hangt af van de zuigkracht of porositeit van de ondergrond). Vervolgens opvullen en uitvlakken met R D-CEMENT FILLER .
C. Luchtbelgaatjes en lichte beschadigingen. Zuiveren en ontstoffen. Nadien met de platte kwast of plakspaan dichtstrijken met een met water op strijkdikte gebrachte verdunde mengeling R D- CEMENT FILLER .
D. Onstabiele, werkende barsten. • Licht uitslijpen, uitstoffen en goed impregneren met R D-UNIFIX . • Minder dan 0,5 mm breedte: dichten m et R D-ACRYKIT . • Bredere barsten: na reiniging eveneens impregneren met R D-UNIFIX. Nadien, plaatsen van een schuimrubberen rugvulling met gesloten structuur of opvullen met PU-schuim 2K tot op 0,5 cm van de rand. Het overtollig schuim wegnemen en dichten met R D-ACRYKIT .
E. Dilatatievoegen. Dichting idem als onder rubriek D. Als versterking gaat men als volgt te werk: Het beton aan weerszijden van de voeg impregneren met R D-UNIFIX . Daarover aanbrengen van een malse laag R D-ELASTOFLEX . In deze natte specie RD-MUR FLEECE MS inkleven waarbij men boven de voeg een onbehandelde losse brug laat. Dit laat men aandrogen en nadien overwerken met RD-ELASTOFLEX tot het vlies gevuld en bedekt is. LUCHTHAVEN - B RUSSEL N ATIONAAL -ZAVENTEM Communicatiegebouw-Luchtbegeleidingstoren werd gerenoveerd met het systeem: R D -CEMENT FILLER & R D- ELASTOFLEX
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
5
BETONSANERING
R D- E L A S T O F L E X : e e n u n i e k e c o a t i n g ! Waarom een coating op een betonoppervlak? R D-ELASTOFLEX Na het uitvoeren van betonherstellingen krijgt men te maken met de zichtbaar herstelde plaatsen en dit geeft een onesthetisch uitzicht. Om dit uitzicht eenvormig te wijzigen is een coating aangewezen. Brengt men dan ook een coating aan die waterdicht, dampdoorlaatbaar en esthetisch verantwoord is, heeft men een extra dekking en bescherming die de functie heeft van de klassieke regenjas. Doordat het hemelwater onder normale klimatologisch omstandigheden de wapening niet kan bereiken, zal er ook geen carbonatatie en corrosie optreden! Het Nederlandse CUR-rapport gaat nog verder met de bewering dat men alle gecarbonateerd of aangetast beton NIET voorbij de wapening moet weghakken. Immers, wanneer men plaatselijk de zichtbare roestuitbloedingen heeft hersteld en nadien een waterdichte coating heeft aangebracht, kan het water de wapening niet meer bereiken. Indien dit het geval is, is het niet meer relevant of de wapening al dan niet in gecarbonateerd beton ligt, omdat er toch geen corrosie zal optreden.
een product “Made in Belgium”. • Onverzeepbaar en alkalivast. • Open voor waterdamp • Remt de indringing van koolzuurgas • Bestand tegen chloridehoudende zouten (bv. dooizouten) • UV-bestendig • Regen- en waterdicht. Isolerend vermogen. • Door zijn hoge elasticiteit scheuroverbruggend. • Microporeus en slijtvast.
Dus, als de ganse betondekking gecarbonateerd is, doch de wapening is slechts plaatselijk aangetast, behoeft men niet de betondekking over het ganse oppervlak te verwijderen. Indien men een waterkerende coating aanbrengt, vervult deze laatste de functie van een regenjas: ZONDER WATER GEEN CORROSIE!
• Vullend / maskerend vermogen • Zeer goede hechting, ook onderling en met talrijke synthetische en watergedragen verfsoorten. • Makkelijk verwerkbaar (kwast – rol – airless…) – daardoor arbeidsbesparend. • Esthetisch verantwoord, kleurvast uitzicht. • Milieuvriendelijk. • Zeer gunstige prijs-kwaliteitverhouding.
KASTEEL VAN LINTER Eigendom van Graaf de Beaufort Bouwjaar: 1662 Geklasseerd monument wordt gerenoveerd met het systeem R D -CEMENT FILLER & RD -ELASTOFLEX
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
6
BETONSANERING
OPPERVLAKTEBESCHERMING met het c o a tingsysteem RD-ELASTOMUR 1. Aanbrengen van een hechtings- of impregnatielaag: Op kaal en poreus beton en op kaal beton met plaatselijk nog oude, goed hechtende verf: zorgvuldig en diep impregneren met RD-UNIFIX, zodat het oppervlak een licht gesatineerd uitzicht heeft. Op glad beton: aanbrengen als hechtingslaag van RD-ELASTOMETAL, homogeen verdund met 25% water.
2. Afwerking: Aanbrengen van RD-ELASTOFLEX met rol of kwast op een volledig droge en zuiver betonnen ondergrond. Bij applicatie met rol of kwast: RD-ELASTOFLEX B. Om gestructureerde of ongelijke ondergronden te maskeren gebruikt men RD-ELASTOMUR QUARTZ of RD-ELASTOFLEX QUARTZ. Dan ligt het verbruik rond de 1,5 Kg/m 2. BEIDE SYSTEMEN ZIJN MICROPOREUS, BLIJVEND ELASTISCH, WATERDAMPDOORLATEND, WATERDICHT EN CO2 REMMEND. In geval van grote scheuren, barsten en slechte voegen is het aan te raden deze te bewapenen met het RD-MUR FLEECE MS.
KLEURLOZE AFWERKING: vuil- en waterafstotend. A. Niet filmvormend De ondergrond verzadigen met RD-HYDROFUGE , tot die geen product meer opneemt. Nat in nat aanbrengen. Dit is een product op basis van siloxanen en kan desgewenst overschilderd worden met o.a. ook RD-ELASTOFLEX. Dit systeem is volledig waterdampdoorlaatbaar en wijzigt het aspect van de ondergrond niet.
B. Filmvormend Aanbrengen van RD-ACRYVAR (solventgadragen acrylaatvernis) of RD-ELASTOVAR (watergadragen acrylaatvernis) op een volledig droge en zuivere kale betonnen ondergrond. De eerste laag wordt verdund met 10% RD-THINNER RR (RD-ACRYVAR) of met 10% water (RD-ELASTOVAR). De tweede laag wordt onverdund aangebracht. Op zeer poreuze ondergronden is zelfs een derde laag aangewezen, zodat men overal een zichtbaar filmvormend geheel bekomt. Dit is een volledig kleurloze, niet vergelende, soepele acrylaatvernis die water- en vuilafstotend is. BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206NL
7
BETONSANERING
R D -ELASTOFLEX I S OV E R S C H I L D E R B A A R M E T: Wa t e r g e d r a g e n b u i t e nve r ve n : R D -MUR A C RYL R D -MUR A C RYL S ATIN R D -MUR A C RYL SEMI-GLOSS R D -ELASTOFLEX Q U A R TZ R D -ELASTOMUR Q U A R TZ R D -ELASTOMETAL R D -HYDROCRYL MAT R D -HYDROCRYL SATIN R D -HYDROCRYL GLOSS
Synthetische lakken of vernissen: R D -ACRYVAR R D -LUXLAK GLOSS GARANTIE: NV. Dothée SA. geeft gratis mondeling of schriftelijk getailleerd advies,technische ondersteuning en werfbegeleiding. NV. Dothée SA. kan u verwijzen naar schilders - en andere bedrijven welke gespecialiseerd en vertrouwd zijn met de RD-COATINGS beschermings-, verfraaiings- en dichtingssystemen. Want wie met RD-COATINGS produkten werkt, bewijst dat hij een vakman is! Gelieve voor bijkomende informatie en technische fiches de website te raadplegen: www.dothee.com
BETONSANERING RD•ER/WALLS*1v070206
8
