Beszámoló a Magyar Parazitológusok Társasága 1973-1975. évi tevékenységéről * Dr. NEMESÉRI László főtitkár "The a c t i v i t y of the Hungarian Society of P a r a s i t o l o g i s t s i n years N e m e s é r i , L . - P a r a s i t . Hung. 9. 111-116. 1976.
1973-1975."
A B S T R A C T . R e p o r t of the g e n e r a l s e c r e t a r y p r e s e n t e d at the General Meeting of the Hungarian Society of P a r a s i t o l o g i s t s held i n Budapest on 4th December, 1975. It accounts on a l l revelant a c t i v i t i e s of the HSP i n the last t h r e e - y e a r period.
E l ö l j á r ó b a n azt h i s z e m t ú l z á s n é l k ü l m e g á l l a p í t h a t ó , hogy f i a t a l , m i n d ö s s z e 12 é v e s m ú l t r a v i s s z a t e k i n t ő T á r s a s á g u n k n a k egy t e v é k e n y , s o k o l d a l ú , m u n k á b a n é s e r e d m é n y e k b e n gazdag t r i e n n i u m á r ó l s z á m o l h a t o k be a k ö z g y ű l é s n e k . B e s z á m o l ó m a t 3 fejezetre tagolva fogom i s m e r t e t n i . E l ő s z ö r foglalkozom a s z e r v e z e t i k é r d é s e k k e l , majd a t á r s a d a l m i - t u d o m á n y o s t e v é k e n y s é g ü n k k e l é s v é g ü l a n e m z e t k ö z i kapcsolatokkal. A m i a s z e r v e z e t i k é r d é s e k e t i l l e t i , a k ö v e t k e z ő k e t mondhatom. 1972 v é g é n T á r s a s á g u n k nak 206 rendes tagja es 2 p á r t o l ó tagja v o l t . N y i l v á n t a r t á s u n k a t f e l ü l v i z s g á l v a s a j n á l a t t a l á l l a p í t o t t u k meg, hogy t a g t á r s a i n k egy r é s z e é v e k ó t a nem tett eleget a T á r s a s á g u n k t a g s á g á v a l együtt ö n k é n t e s e n v á l l a l t t a g d í j f i z e t é s i k ö t e l e z e t t s é g é n e k é s nem vett r é s z t r e n d e z v é n y e i n k e n . Ezeknek a tagoknak 1975 j a n u á r j á b a n l e v e l e t í r t u n k é s f e l k é r t ü k ő k e t , hogy t a g d í j u k a t 3 h ó n a p o n b e l ü l f i z e s s é k be. A t a g d í j f i z e t é s nem t e l j e s í t é s é t úgy é r t e l m e z z ü k , hogy é r d e k l ő d é s i t e r ü l e t ü k m e g v á l t o z o t t é s a j ö v ő b e n nem kivannak T á r s a s á g u n k tagjai k ö z ö t t s z e r e p e l n i . Minthogy 33 t a g t á r s a megadott h a t á r i d ő i g nem tett eleget t a g d í j f i z e t é s i k ö t e l e z e t t s é g é n e k , e z é r t ő k e t - az a l a p s z a b á l y u n k é r t e l m é b e n - tagjaink so r a i b ó l 1975. é v i h a t á U y a l k i z á r t u k . T e k i n t e t t e l a r r a , hogy 1975-ben 11 új t a g t á r s k é r t e f e l v é t e l é t T á r s a s á g u n k b a , e z é r t a j e l e n l e g i t a g l é t s z á m u n k 184 fő. A z ez é v i 30. - F t - o s t a g d í j a t eddig a t a g s á g 7 5%-a fizette be. T a l á n nem lesz é r d e k t e l e n , ha n é h á n y s t a t i s z t i k a i adatot i s elmondok t a g s á g u n k ö s s z e t é t e l é r ő l . T á r s a s á g u n k t a g j a i k ö z ü l 98 á U a t o r v o s , 40 b i o l ó g u s - z o o l ó g u s , 31 o r v o s , 15 e g y é b képesitésű", é s p e d i g m e z ő g a z d a s á g i m é r n ö k , v e g y é s z m é r n ö k , g y ó g y s z e r é s z , stb. Tagjaink k ö z ü l 40 n ő é s 144 férfi. A t a g s á g t e r ü l e t i e l o s z l á s a a k ö v e t k e z ő : Budapesten l a k i k 73, v i d é k e n pedig 111 t a g t á r s . I t t e m l í t e m meg, hogy a m e g v á l a s z t o t t e l n ö k s é g ö s s z e t é t e l é b e n a m u l t é v b e n n é m i v á l t o z á s t ö r t é n t , ugyanis d r . P E L L E R D Y L á s z l ó m e g halt, d r . SOOS Á r p á d e g y é b i r á n y ú e l f o g l a l t s á g a m i a t t lemondott, e z é r t h e l y ü k b e d r . MOLNÁR K á l m á n t é s . d r . M U R A I É v á t k o o p t á l t u k . A p á r t o l ó tagok s z á m a ö t r e nőtt. A z eddigi P h y l a x i a O l t ó a n y a g - é s T á p s z e r t e r m e l ő V á l l a l a t o n é s a Budapesti V e g y i m ü v e k e n k í v ü l a p á r t o l ó tagok s o r á b a l é p e t t a Chinoin G y ó g y s z e r - é s V e g y é s z e t i T e r m é k e k G y á r a , az E G Y T G y ó g y s z e r v e g y é s z e t i G y á r é s a K ő b á n y a i G y ó g y s z e r á r ú g y á r . A p á r t o l ó tagok s z á m á n a k n ö v e k e d é s e folytán T á r s a s á g u n k a befizetett t a g d í j a k b ó l t a r t j a fenn m a g á t . E t t ő l f ü g g e t l e n ü l T á r s a s á g u n k g a z d a s á g i ü g y e i r e vonatkozó f e l ü g y e l e t e t az M T A E l n ö k i T i t k á r s á g a , az i g a z g a t á s i f e l ü g y e l e t e t az M T A T u d o m á n y o s T e s t ü l e t i T i t k á r s á g a , a szakmai m ű k ö d é s é n e k f e l ü g y e l e t é t pedig az M T A A g r á r t u d o m á n y o k O s z t á l y a l á t ja el.
E l ő a d á s az M P T 1975. gyűlésén.
december 4 - é n Budapesten m e g t a r t o t t v e z e t ő s é g v á l a s z t ó
köz
V i z s g á l j u k m e g e z u t á n , hogy m i l y e n m é r t é k b e n s i k e r ü l t a T á r s a s á g e l n ö k s é g é n e k - a m e l y k é t h a v o n k é n t r e n d s z e r e s e n ü l é s e z e t t - m e g v a l ó s í t a n i az a l a p s z a b á l y z a t b a n lefektetett f e l adatainkat, azaz t á r s a d a l m i - t u d o m á n y o s uton e l ő s e g í t e n i , t á m o g a t n i h a z á n k b a n a p a r a z i t o l ó g i a f e j l ő d é s é t , figyelembe veve az e l m e l e t es a g y a k o r l a t e g y s é g é n e k k i a l a k i t a s a t . A T á r s a s á g h á r o m é v i m u n k á s s á g á t e l ő s z ö r a b b ó l a s z e m p o n t b ó l n é z z ü k meg, hogy az egyes s z a k m a i r e n d e z v é n y e k hogyan s z o l g á l t á k a t u d o m á n y o s é s a g y a k o r l a t i c é l k i t ű z é seink r e a l i z á l á s á t . T e v é k e n y s é g ü n k k ö z é p p o n t j á b a n a r é s z i n t Budapesten, r é s z i n t v i d é k e n szervezett r e n d e z v é n y e k á l l t a k , amelyek a p a r a z i t o l ó g i a i t u d o m á n y szakmai k é r d é s e i n e k műhelyeivé váltak. Több ankétunkat a M A E Állatorvosok T á r s a s á g á n a k s z a k o s z t á l y a i v a l , a Megyei Á l l a t e g é s z s é g ü g y i Á l l o m á s o k k a l é s a T I T m e g y e i s z e r v e z e t e i v e l k ö z ö s e n s z e r v e z t ü k , a b b ó l a c é l b ó l , hogy m á s e g y e s ü l e t e k szakembereinek a f i g y e l m é t i s f e l k e l t s ü k a parazitológiai problémák iránt. R e n d e z v é n y e i n k t é m á i t l e h e t ő l e g úgy v á l a s z t o t t u k meg, hogy azok az á l l a t o r v o s i , o r v o s i és faunisztikai parazitológia aktuális protozoológiai, helmintológiai é s entomológiai prob l é m á i h o z k a p c s o l ó d j a n a k , t o v á b b á i s m e r t e t é s r e k e r ü l t e k a hazai p a r a z i t o l ó g i a i k u t a t ó munka s o r á n e l é r t e r e d m é n y e k . S z a k ü l é s e i n k v i t a f ó r u m o t t e r e m t e t t e k az o r s z á g b a n e l szórtan, különböző munkaterületeken dolgozó parazitológusok s z á m á r a és tudományágunk ujabb e r e d m é n y e i n e k n é p s z e r ű s í t é s é r e i s . A k i a l a k u l t v i t á k h o z z á j á r u l t a k ahhoz, hogy a t é m a k ö r b e n kialakulhasson a helyes, k o r s z e r ű á l l á s p o n t . Az e l m ú l t h á r o m é v f o l y a m á n szervezett r e n d e z v é n y e i n k e t nem f o n t o s s á g i , hanem k r o n o l ó g i a i sorrendben fogom i s m e r t e t n i . 1973-ban az Á l l a t o r v o s o k T á r s a s á g á v a l k ö z ö s e n Budapesten a s z a r v a s m a r h a - h y p o d e r m a t o s i s r ó l r e n d e z t ü n k a n k é t o t , amelyen e l ő a d á s o k hangzottak e l a hypodermatosis e l l e n i v é d e k e z é s l e h e t ő s é g e i r ő l , v a l a m i n t a h y p o d e r m a tosis l e k ü z d é s é n e k s z e r v e z é s é r ő l h a z á n k b a n . A z a n k é t o n r é s z t vett é s f e l s z ó l a l t H I E P E professzor, az N D K P a r a z i t o l ó g i a i T á r s a s á g á n a k e l n ö k e i s . A z a n k é t j e l e n t ő s e n h o z z á j á r u l t a hypodermatosis e l l e n i t e r v s z e r ű o r s z á g o s a k c i ó m e g i n d i t á s á h o z . Szombathelyen a p i r o p l a s m o s i s r ó l r e n d e z t ü n k ankétot, amelyen a piroplasmosis t ö r t é n e t é r ő l , m a i j e l e n t ő s é g é r ő l é s az ellene való v é d e k e z é s s z e r v e z é s é r ő l esett s z ó . Ezen az a n k é t o n r é s z t vett é s e l ő a d á s t t a r t o t t az A k a d é m i a v e n d é g e k é n t P E T R O V I C a k a d é m i k u s , b e l g r á d i egye temi tanár, a Jugoszláv Parazitológusok T á r s a s á g á n a k alelnöke és előadást tartott a j u goszláv parazitológiai kutatások helyzetéről. A k ö v e t k e z ő , 1974-es e s z t e n d ő j e l e n t ő s é v f o r d u l ó m e g ü n n e p l é s é n e k e l ő k é s z í t é s e j e g y é b e n k e z d ő d ö t t . M á r c i u s 2 2 - é n , T á r s a s á g u n k f e n n á l l á s á n a k 10. é v f o r d u l ó j a a l k a l m á b ó l b e n s ő s é g e s h a n g u l a t ú ünnepig k ö z g y ű l é s t r e n d e z t ü n k , amelyen b e s z á m o l ó hangzott e l a T á r s a s á g 10 é v e s t e v é k e n y s é g é r ő l , majd a m a g y a r p a r a z i t o l ó g i a j ö v ő b e n i f e l a d a t a i r ó l . A z ü n nepi k ö z g y ű l é s e n k e r ü l t sor a T á r s a s á g e m l é k é r m é n e k m e g a l a p í t á s á r a é s e l s ő a d o m á n y o z á s á r a . E l n ö k s é g ü n k a BORSOS M i k l ó s K o s s u t h - d i j a s s z o b r á s z m ű v é s z á l t a l k é s z í t e t t e m l é k é r m e t e l s ő a l k a l o m m a l dr. L O R I N C Z F e r e n c professzornak, T á r s a s á g u n k t i s z t e l e t i e l n ö k é n e k a d o m á n y o z t a . Ugyanekkor k a p t á k m e g 123-an a j u b i l e u m i t á r s a s á g i j e l v é n y t azok a h ű s é g e s t a g t á r s a k , akik l e g a l á b b 5 é v e t a g j a i a t á r s a s á g n a k , é s n e m v o l t t a g d í j h á t r a l é k u k . E z u t á n k e r ü l t sor T á r s a s á g u n k e l s ő t i s z t e l e t i t a g j á n a k m e g v á l a s z t á s á r a . A 60. s z ü l e t é s n a p j á t ü n n e p l ő J á n HOVORKA a k a d é m i k u s t , a Szlovák T u d o m á n y o s A k a d é mia Kassai Helmintológiai Intézetének igazgatóját, a Kassai Á l l a t o r v o s t u d o m á n y i F ő i s kola p a r a z i t o l ó g u s p r o f e s s z o r á t , a C s e h s z l o v á k P a r a z i t o l ó g u s o k T á r s a s á g a a l e l n ö k é t v á lasztottuk t i s z t e l e t i tagnak. HOVORKA a k a d é m i k u s t i s z t e l e t i t a g s á g a é s az e r r ő l s z ó l ó d í s z o k l e v é l annak a szoros b a r á t i , s z a k m a i kapcsolatnak a k i f e j e z ő j e , a m e l y a cseh szlovák é s a magyar p a r a z i t o l ó g u s o k között a múltban kialakult, é s a m e l y b ő l a jövőben is j e l e n t ő s e r e d m é n y e k s z ü l e t h e t n e k . V é g ü l a k ö z g y ű l é s h a t á r o z a t i javaslatot fogadott e l , amelyet e l k ü l d t ü n k az A k a d é m i á n a k , az E g é s z s é g ü g y i M i n i s z t é r i u m n a k , a M e z ő g a z d a s á gi é s É l e l m e z é s ü g y i M i n i s z t é r i u m n a k , a K u l t u r á l i s M i n i s z t é r i u m n a k é s az O k t a t á s i M i n i s z t é r i u m n a k . A h a t á r o z a t r a kapott v á l a s z o k b ó l az d e r ü l t k i , hogy az i l l e t é k e s f ő h a t ó s á g o k igyekeznek m e g o l d á s t k e r e s n i a f e l v e t e t t p r o b l é m á k r a . A k ö r n y e z e t v é d e l e m m a m á r egyike azoknak a fogalmaknak, amelyek a szakembereket l e g s z é l e s e b b körben foglalkoztatják, e z é r t júniusban K ö r m e n d e n " K ö r n y e z e t v é d e l e m
a a
b i o l ó g i a i á r t a l m a k k a l szemben a m e z ő g a z d a s á g i n a g y ü z e m e k b e n " c í m m e l r e n d e z t ü n k s z a k ü l é s t , a m e l y e n külföldi v e n d é g k é n t j e l e n v o l t V A S Z I L E V a k a d é m i k u s S z ó f i á b ó l , B R E Z A dr. é s PODHAJECZKY dr. K a s s á r ó l , továbbá SZELAGIEWICZ-CZOSNEK doktornő L e n gyelországból. VASZILEV akadémikus azokról a helmintózisokról tartott előadást, ame lyek un. nem specifikus g a z d á k b a n f o r d u l n a k e l ő , B R E Z A d r . a c s e h s z l o v á k i a i h e l m i n t o z o o n ó z i s o k r ó l , P O D H A J E C Z K Y dr. pedig az i z o m - t r i c h i n e U á k k i m u t a t á s á r ó l b e s z é l t , A magyar e l ő a d ó k a fontosabb hazai h e l m i n t o z o o n ó z i s o k r ó l , majd pedig a g ü m ő k ó r r ó l , a b r u c e U o s i s r ó l é s a s a l m o n e l l o s i s r ó l tartottak előadást. A szakülés alapján megállapítha tó, hogy a n a g y ü z e m i k o n c e n t r á l t á U a t t a r t á s k ö v e t k e z t é b e n a b i o l ó g i a i s z e n n y e z ő anyagok ó r i á s i mennyiségben halmozódnak fel a környezetben, p l . a szakosított sertéstelepek meUett a h í g t r á g y á b ó l szinte tavak alakulnak, amelyek S a l m o n e l l a - f o r r á s k é n t az e m b e r e g é s z s é g é t is fenyegetik. A m á s i k t a n u l s á g , hogy a p a r a z i t á k un. nem specifikus gaz d á i n a k a s z á m a nagyobb, m i n t a s p e c i f i k u s a k é . A z e m b e r t ö b b á l l a t i p a r a z i t á n a k p l . a Toxocara canisnak, N e o a s c a r i s v i t u l o r u m n a k paratenikus g a z d á j a lehet. O k t ó b e r b e n S z e k s z á r d o n r e n d e z t ü n k k é t n a p o s igen j ó l s i k e r ü l t a n k é t o t a p a r a z i t ó z i s o k e l l e n i g y ó g y s z e r e s v é d e k e z é s a k t u á l i s k é r d é s e i r ő l , amelyen T á r s a s á g u n k tagjain kivül r e s z t vettek a v e n d é g l á t ó T o l n a megye, t o v á b b á mas m e g y é k á l l a t o r v o s a i , o r v o s a i é s külföldi v e n d é g k é n t T. E . GIBSON, a W e y b r i d g e - i K ö z p o n t i Á l l a t e g é s z s é g ü g y i I n t é z e t t u d o m á n y o s f ő m u n k a t á r s a , az a n t h e l m i n t i k u s t e r á p i a i l l u s z t r i s s z a k é r t ő j e , aki " A g a z d a s á g i h a s z o n állatok h e l m i n t ó z i s a i elleni g y ó g y s z e r e s v é d e k e z é s " c í m m e l tartott é r t é k e s bevezető e l ő a d á s t . E z u t á n az a n k é t r é s z t v e v ő i e l ő a d á s o k a t h a l l o t t a k a g y ó g y s z e r e s k e z e l é s á l t a l á n o s e l v i k é r d é s e i r ő l , a m a g y a r a n t i p a r a z i t i k u m o k r ó l é s h a s z n á l a t u k r ó l , az á l l a t o r v o s i é s az o r v o s i p a r a z i t ó z i s o k g y ó g y s z e r e s t e r á p i á j á n a k hazai h e l y z e t é r ő l . A s z a k m a i p r o g r a m k i e g é s z í t ő j e v o l t az a n t i p a r a z i t i k u m o k a t b e m u t a t ó g y ó g y s z e r k i á l l i t á s , amelyen a hazai g y ó g y s z e r g y á r a k o n k í v ü l r é s z t vett a Burroughs W e l l c o m e c é g i s . A z e l ő a d á s o k é s a t e r m é keny v i t a u t á n az a n k é t r é s z t v e v ő i h a t á r o z a t i javaslatot fogadtak e l , amelynek i l l e t é k e s szervekhez a j á n l á s k é n t v a l ó e l j u t t a t á s á v a l T á r s a s á g u n k m i n t t á r s a d a l m i s z e r v k í v á n t h o z z á j á r u l n i a p a r a z i t o l ó g i a egyes k é r d é s e i n e k m e g o l d á s á h o z . A z a n k é t o n elhangzott e l ő a d á sok igen b ő s é g e s kivonata - mintegy 40 oldalon - megjelent a Magyar Á l l a t o r v o s o k L a p j á b a n , s e z é r t e l n ö k s é g ü n k t a g j á n a k , dr. H O L L O F e r e n c f ő s z e r k e s z t ő n e k e z ú t o n i s h á l á s k ö s z ö n e t ü n k e t fejezem k i . A z e l ő a d á s o k a t t a r t a l m a z ó k ü l ö n l e n y o m a t o k a t tagjainknak díjtalanul elküldtük. 1975 j ú n i u s á b a n V e s z p r é m b e n r e n d e z t ü n k a n k é t o t a t a e n i i d o s i s o k k ö z - é s á l l a t e g é s z s é g ügyi k é r d é s e i r ő l . A z e l ő a d ó k i s m e r t e t t é k a c y s t i c e r c o s i s é s az echinococcosis o r s z á g o s e l t e r j e d t s é g é t é s k á r t é t e l é t a v á g ó h i d i adatok a l a p j á n , v á z o l t á k azokat az i g a z g a t á s i f e l adatokat, amelyek a c y s t i c e r c o s i s é s az echinococcosis e l l e n i v é d e k e z é s b e n i d ő s z e r ű e k , i s m e r t e t t é k az Echinococcus granulosusszal m e s t e r s é g e s e n f e r t ő z ö t t k u t y á k b a n az uj g a l a n d f é r e g - e l l e n e s s z e r e k h a t é k o n y s á g i v i z s g á l a t á n a k e r e d m é n y e i t , é s foglalkoztak a h u m á n echinococcosis l a b o r a t ó r i u m a i d i a g n o s z t i z á l á s á n a k a p r o b l é m á i v a l . T á r s a s á g u n k k e z d e m é n y e z é s e a l a p j á n r e m é l h e t ő , hogy a k ö z - é s az á l l a t e g é s z s é g ü g y i szakemberek ö s z szehangolt k ö z ö s e r ő f e s z í t é s é v e l az a n k é t ú j , í g é r e t e s szakasz k e z d e t é t jelentette h a z á n k b a n a taeniidosisok e l l e n i t e r v s z e r ű v é d e k e z é s b e n . O k t ó b e r b e n Budapesten r e n d e z tünk a n k é t o t , amelynek t á r g y a a f é r e g é l ő s k ö d ő k r e n d s z e r t a n a é s ö k o l ó g i á j a volt. Sajnos a külföldi v e n d é g - e l ő a d ó , RIZSIKOV a k a d é m i k u s mas i r a n y u e l f o g l a l t s á g a m i a t t nem v e hetett r é s z t az a n k é t o n , e z é r t e l ő a d á s á t e l k ü l d t e ; ez a szovjet h e l m i n t o l ó g i a i e x p e d í c i ó k kal é s a Szovjetunió h e l m i n t o f a u n á j á v a l foglalkozott. T o v á b b i e l ő a d á s o k hangzottak el ö k o lógiai é s faunisztikai k é r d é s e k r ő l . A mostani közgyűlésünkön a p a r a z i t o l ó g i a aktuális é s igen é r d e k e s t é m á i r ó l , a s a r c o s p o r i d i o s i s r ó l é s a t o x o p l a s m o s i s r ó l hangzanak majd e l előadások. Az a n k é t o n k i v ü l a h á r o m é v f o l y a m á n t u d o m á n y o s ü l é s t ö s s z e s e n 9 a l k a l o m m a l r e n d e z tünk. A t u d o m á n y o s ü l é s e k t é m á i igen v á l t o z a t o s a k v o l t a k . így i s m e r t e t é s r e k e r ü l t a h u m á n demodicosis e l ő f o r d u l á s a h a z á n k b a n ; az A s c a r i s l u m b r i c o i d e s f e r t ő z ö t t s é g f e l s z á molásának lehetősége; a peremlyukkártya alkalmazása a parazitológusok területi mun k á j á b a n ; a P a r a m p h i s t o m u m - f a j o k p r o b l e m a t i k á j a ; a nippostrongylusok i m m u n o g e n i t á s á nak k v a n t i t a t í v v i z s g á l a t a p a t k á n y b a n ; a T o x o c a r a canis l á r v á j á n a k v i s e l k e d é s e az e g é r paratenikus g a z d á b a n ; n y u l - m o d e l l az A s c a r i s suum f e j l ő d é s é n e k é s t e r á p i á j á n a k t a n u l -
m á n y o z á s á r a ; az enterobiosis e l l e n i v é d e k e z é s k o r s z e r ű s z e m l é l e t e ; mebendazollal s z e r zett tapasztalatok az enterobiosis g y ó g y k e z e l é s é b e n ; az E n t e r o b i u s v e r m i c u l a r i s t e r j e d é s e p o r f e r t ó ' z é s s e l t o r n a ó r á k alatt; a t e t v e s s é g p r o b l e m a t i k á j á n a k v i l á g h e l y z e t e ; a h a zai S i p h o n a p t e r a - k u t a t á s o k m ú l t j a é s jelene; a hypodermatosis e l l e n i k o r s z e r ű v é d e k e z é s tapasztalatai; a hazai pocokfajok g a l a n d f é r g e i ; az Abate s z ú n y o g l á r v a - i r t ó s z e r v í z i k ö r nyezetre g y a k o r o l t h a t á s a ; a h u m á n scabies ujabb p r o b l é m á i ; gyors e m é s z t é s i e l j á r á s az i z o m t r i c h i n e l l á k k i m u t a t á s á r a ; v i z s g á l a t o k a Dursban c s ó t á n y í r t ó s z e r r e l , é s v é g e z e t ü l , v i z s g á l a t o k a Khawia sinensis hazai e l t e r j e d t s é g é r ő l . Ö s s z e s i t v e , a 3 é v alatt s z e r vezett 17 r e n d e z v é n y ü n k ö n v é g e r e d m é n y b e n 78 é r t é k e s p a r a z i t o l ó g i a i t á r g y ú e l ő a d á s hang zott e l , a m i m á r ö n m a g á b a n is f i g y e l e m r e m é l t ó . A z e l ő a d á s o k b ó l m i n d n y á j a n sokat t a nulhattunk. A z a n k é t o k o n é s a t u d o m á n y o s ü l é s e k e n elhangzott e l ő a d á s o k anyaga n y o m t a t á s b a n is megjelent, vagy meg fog j e l e n n i a P a r a s i t o l o g i a Hungarica-ban, a Magyar Á l l a t o r v o s o k L a p j á b a n , az A c t a V e t e r i n a r i a - b a n é s egyéb f o l y ó i r a t o k b a n . Az M T A A g r á r t u d o m á n y o k O s z t á l y a 1974-ben m u n k a b i z o t t s á g o t hozott l é t r e ( e l n ö k e dr. KASSAI T i b o r , tagjai dr. J A N K Ó M á r i a , d r . M U R A I É v a , d r . N E M E S É R I L á s z l ó ) az zal a feladattal, hogy m é r j e f e l a p a r a z i t o l ó g i a j e l e n l e g i hazai h e l y z e t é t é s tegyen j a vaslatot a t u d o m á n y á g a z a t e g é s z s é g e s f e j l ő d é s é t b i z t o s í t ó i n t é z k e d é s e k r e . A m u n k a b i z o t t s á g á l t a l e l v é g z e t t h e l y z e t e l e m z é s a l a p j á n az A g r á r t u d o m á n y o k O s z t á l y á n a k az O r v o s i Osztály é s a Biológiai Osztály képviselőivel kibővitett o s z t á l y ü l é s e megvitatta a parazi t o l ó g i a i k u t a t á s é s a g y a k o r l a t i munka i d ő s z e r ű p r o b l é m á i t . A z elfogadott h a t á r o z a t é r t e l m é b e n az o s z t á l y ü l é s k o n k r é t javaslatokat tett a p a r a z i t o l ó g i a i t u d o m á n y e r e d m é n y e i nek f e l h a s z n á l á s á b a n é r d e k e l t f e l ü g y e l e t i szerveknek, é s p e d i g az A k a d é m i á n a k , a M e z ő g a z d a s á g i é s É l e l m e z é s ü g y i M i n i s z t é r i u m n a k , az E g é s z s é g ü g y i M i n i s z t é r i u m n a k , az Ok tatási Minisztériumnak és a Kulturális Minisztériumnak a tudományág fejlesztését szol gáló i n t é z k e d é s e k m e g t é t e l é t . T á r s a s á g u n k e g y é b t e v é k e n y s é g é v e l kapcsolatosan m e g e m l í t e m , hogy a T á r s a s á g é s a T e r m é s z e t t u d o m á n y i M ú z e u m k ö z ö s f o l y ó i r a t a , a P a r a s i t o l o g i a Hungarica, a m e l y magyar és idegennyelvü parazitológiai közleményeket é s referatum-gyujtemenyt közöl, a N é p m ű v e l é s i Propaganda Iroda k i a d á s á b a n 1973-ban 28 i v terjedelemben 600 p é l d á n y b a n , 1974ben 20 ív terjedelemben 700 p é l d á n y b a n j e l e n t meg, az 1975. é v i k ö t e t pedig 14 ív t e r jedelemben, 700 p é l d á n y b a n fog megjelenni. N e m rajtunk é s nem az igen gondos s z e r k e s z t ő k ö n , hanem a s z ű k nyomdai k a p a c i t á s o n m ú l i k , hogy f o l y ó i r a t u n k m i n d e n é v b e n k é s v e j e l e n i k meg. Az e l n ö k s é g a r r a t ö r e k s z i k , hogy a j ö v ő b e n a P a r a s i t o l o g i a Hunga r i c a nyomdatechnikailag i g é n y e s e b b f o r m á b a n , é v e n t e k é t f ü z e t b e n h a t á r i d ő r e jelenjen meg. E z ú t o n i s k ö s z ö n j ü k d r . KASSAI T i b o r é s d r . M U R A I É v a s z e r k e s z t ő k nagy s z o r galommal és h o z z á é r t é s s e l végzett munkáját. Az e l n ö k s é g az un. T á j é k o z t a t ó t a 3 é v f o l y a m á n 8 a l k a l o m m a l jelentette m e g . I s m e r e tes, hogy 19 72 t a v a s z á n a T á j é k o z t a t ó k i a d á s á v a l k e t t ő s c é l t t ű z t ü n k k i magunk e l é . A z e l s ő az v o l t , hogy folyamatosan t á j é k o z t a s s u k T á r s a s á g u n k tagjait minden o l y a n a k t u á l i s p a r a z i t o l ó g i a i e s e m é n y r ő l , amely feltételezésünk szerint a tagságot é r d e k e l h e t i . A m á sik c é l az v o l t , hogy a t a g s á g é s az e l n ö k s é g k ö z ö t t szorosabb kapcsolatot t e r e m t s ü n k , mintegy l e v e l e z é s t i n d í t s u n k meg, amelynek k e r e t é b e n v á r j u k tagjaink j a v a s l a t a i t , b í r á l a t á t , v é l e m é n y é t , k r i t i k a i m e g j e g y z é s e i t , é s z r e v é t e l e i t m u n k á n k r ó l . Sajnos ezt a m á sodik c é l k i t ű z é s ü n k e t nem s i k e r ü l t m e g v a l ó s í t a n i , ugyanis a 3 év f o l y a m á n i l y e n i r á n y ú m e g k e r e s é s nem é r k e z e t t az e l n ö k s é g h e z . T á r s a s á g u n k tagjainak n é v j e g y z é k é t e l s ő í z b e n 1965-ben j e l e n t e t t ü k meg. A z e l s ő c í m t á r m e g j e l e n é s e ó t a e l t e l t 10 é v f o l y a m á n j e l e n t ő s v á l t o z á s o k t ö r t é n t e k , e z é r t az e l n ö k s é g h a t á r o z a t a é r t e l m é b e n 1975-ben újból k i a d t u k a t a g n é v s o r t , amely e z ú t t a l t a r t a l m a z za T á r s a s á g u n k a l a p s z a b á l y á t i s . A k i a d v á n y t d í j t a l a n u l k a p j á k tagjaink. A t a g n é v s o r az 1975 o k t ó b e r i á U a p o t o t r ö g z i t i . R e m é l e m , hogy e k i a d v á n y u n k megfelel f e l a d a t á n a k é s e l ő s e g í t i T á r s a s á g u n k tagjainak k ö z v e t l e n e b b k a p c s o l a t á t . Az e l n ö k s é g igen fontosnak t a r t o t t a a p a r a z i t á k okozta n é p g a z d a s á g i k á r o k c s ö k k e n t é s é t , a p a r a z i t ó z i s o k elleni védekezést. Ebből a szempontból jelentősnek ítélhető meg a M E M Á l l a t e g é s z s é g ü g y i é s E l e l m i s z e r h i g i é n i a i F ő o s z t á l y a á l t a l 1973-ban 6 ív t e r j e d e l e m b e n
m
IctäüutT b f o s u f á, a ü i e l y t a r t a l m a z z a az á l l a t o r v o s o k a t é r i n t ő p a r a z i t o l ó g i a i t á r g y ú m i n i s z t e r i rendeleteket, m i n i s z t e r i u t a s í t á s o k a t , a M E M Á l l a t e g é s z s é g ü g y i é s É l e l m i s z e r h i g i é n i a i F ő o s z t á l y á n a k fontosabb r e n d e l e t e i t , az eddig megjelent 4 p a r a z i t o l ó g i a i v o n a t k o z á s ú I r á n y e l v e t , t á r g y a l j a a p a r a z i t á k i v a r i produktumainak e l p u s z t í t á s á v a l kapcsolatos f e r t ő t l e n i t é s i r e n d s z a b á l y o k a t , v é g ü l pediff é v e s o a r a z i t o l ó g i a i m u n k a n a p t á r t i s az á l l a t orvosok r é s z é r e . Az igen j ó l s i k e r ü l t k i a d v á n y s e g í t s é g e t nyújt a g y a k o r l ó á l l a t o r v o soknak a p a r a z i t ó z i s o k e l l e n i k ü z d e l e m s o r á n . A b r o s ú r a gondos ö s s z e á l l í t á s á é r t , s z e r k e s z t é s é é r t k ö s z ö n e t i l l e t i e l n ö k s é g ü n k t a g j á t , dr. K O L T A I L á s z l ó M E M - f ő á l l a t o r v o s t . Itt e m l í t e m meg, hogy az e l n ö k s é g k ü l ö n f é l e h a t ó s á g o k , e l s ő s o r b a n a M E M Á l l a t e g é s z s é g ü g y i é s E l e l m i s z e r h i g i é n i a i F ő o s z t á l y á n a k f e l k é r é s é r e t ö b b í z b e n foglalt á l l á s t a p a r a z i t o l ó g i á v a l kapcsolatos t e r m i n o l ó g i a i , k u t a t á s i , s z e r v e z é s i , t e r á p i a i , ö k o n ó m i a i é s egyéb elvi kérdésekben. V i z s g á l j u k m e g e z u t á n T á r s a s á g u n k n e m z e t k ö z i kapcsolatainak a l a k u l á s á t . A b e s z á m o l á s i i d ő s z a k b a n T á r s a s á g u n k n e m z e t k ö z i t e v é k e n y s é g e igen s o k o l d a l ú volt, A J u g o s z l á v P a r a z i t o l ó g u s o k T á r s a s á g a é s T á r s a s á g u n k e l s ő k ö z ö s t a l á l k o z ó j a 1974 o k t ó b e r é b e n Z á g r á b b a n k e r ü l t m e g r e n d e z é s r e . A r e n d k í v ü l b a r á t i h a n g u l a t ú t a l á l k o z ó m i n t e g y 20 j u g o s z l á v p a r a z i t o l ó g u s é s 8 t a g ú magyar k ü l d ö t t s é g r é s z v é t e l é v e l zajlott le a Z á g r á b i E g y e t e m O r v o s t u d o m á n y i F a k u l t á s á n . A z a n k é t p r o g r a m j á b a n 5 magyar é s 3 j u g o s z l á v e l ő a d á s s z e r e p e l t , amelyek a p a r a z i t ó z i s o k k a l kapcsolatos i m m u n b i o l ó g i a i j e l e n s é g e k k u t a t á s a t e r é n a k é t o r s z á g b a n ú j a b b a n e l é r t e r e d m é n y e k k e l foglalkoztak. A j u g o s z l á v é s magyar p a r a z i t o l ó g u s o k s z a k m a i m e g b e s z é l é s e i t m i n d k é t T á r s a s á g e l n ö k s é g e r e n d s z e r e s s é k í v á n j a tenni. A l e g k ö z e l e b b i k ö z ö s r e n d e z v é n y r e 19 76 m á j u s á b a n Budapesten k e r ü l sor; p r o g r a m j á b a n a c y s t i c e r c o s i s , t a e n i o s i s , echinococcosis, t r i c h o s t r o n g y l i d o s i s szerepel. I s m e r e t e s , hogy T á r s a s á g u n k tagja a P a r a z i t o l ó g u s o k V i l á g s z ö v e t s é g é n e k , a m e l y j e l e n leg 33 n e m z e t i t á r s a s á g k e r e t é b e n több m i n t 6000 p a r a z i t o l ó g u s t fog ö s s z e . A V i l á g s z ö v e t s é g m e g b í z á s á b ó l a N é m e t P a r a z i t o l ó g u s o k T á r s a s á g a 1974-ben M ü n c h e n b e n rendezte meg a I I I . N e m z e t k ö z i P a r a z i t o l ó g i a i K o n g r e s s z u s t , amelyen a v i l á g 77 o r s z á g á b ó l k ö zel 2000 p a r a z i t o l ó g u s g y ú l t Ö s s z e . T á r s a s á g u n k 12 tagja vett r é s z t a kongresszuson é s ö s s z e s e n 8 e l ő a d á s t t a r t o t t . A kongresszuson 7 divizió k e r e t é b e n 8 s z e k c i ó b a n kb. 1800 e l ő a d á s hangzott e l . Ö s s z e f o g l a l á s k é n t m e g á l l a p í t h a t ó , hogy a kongresszus igen t a n u l s á gos v o l t . Átfogó k é p e t n y ú j t o t t a p a r a z i t o l ó g i a j e l e n l e g i h e l y z e t é r ő l é s b e t e k i n t é s t enge dett a k u t a t á s o k j ö v ő i r á n y a i b a . A I V . N e m z e t k ö z i P a r a z i t o l ó g i a i Kongresszust a L e n gyel P a r a z i t o l ó g u s o k T á r s a s á g a 1976-ban V a r s ó b a n fogja megrendezni. Ugyancsak tagja T á r s a s á g u n k a P a r a z i t o l ó g u s o k E u r ó p a i S z ö v e t s é g é n e k . A S z ö v e t s é g m e g b í z á s á b ó l a J u g o s z l á v P a r a z i t o l ó g u s o k T á r s a s á g a 1975 s z e p t e m b e r é b e n rendezte meg a I I . E u r ó p a i P a r a z i t o l ó g i a i M u l t i k o l l o k v i u m o t a j u g o s z l á v i a i T r o g i r b a n , amelyen kb. 300 p a r a z i t o l ó g u s vett r é s z t . T á r s a s á g u n k 5 tagja volt j e l e n a r e n d e z v é n y e n é s 5 e l ő a d á s t t a r t o t t . A m u l t i k o l l o k v i u m o n 7 s z e k c i ó k e r e t é b e n kb. 200 e l ő a d á s hangzott e l , t o v á b b á 2 k e r e k a s z t a l m e g b e s z é l é s r e i s sor k e r ü l t . A s z ö v e t s é g új e l n ö k e DOBY p r o f e s s z o r l e t t , T á r s a s á g u n k e l n ö k é t , KASSAI d r . - t pedig a s z ö v e t s é g egyik a l e l n ö k é v é v á l a s z t o t t á k . A l e g k ö z e l e b b i m u l t i k o l l o k v i u m 1980-ban A n g l i á b a n lesz. A h a r m a d i k n e m z e t k ö z i p a r a z i t o l ó g i a i s z e r v e z e t az Á l l a t o r v o s - V i l á g k o n g r e s s z u s egyik szerve, az Á l l a t o r v o s - P a r a z i t o l ó g u s o k V i l á g s z ö v e t s é g e , amelynek több m i n t 300 á l l a t o r v o s - p a r a z i t o l ó g u s - k ö z t ü k t ö b b magyar - tagja van. A V i l á g s z ö v e t s é g 1973-ban B é c s b e n rendezte m e g V I . N e m z e t k ö z i K o n f e r e n c i á j á t , amelynek k ö z é p p o n t j á b a n a p a r a z i t á k o k o z ta zoonosisok k í s é r l e t i é s k l i n i k a i v o n a t k o z á s a i á l l t a k . A k o n f e r e n c i á n k é t t a g t á r s u n k vett r é s z t é s k é t e l ő a d á s t t a r t o t t . A V i l á g s z ö v e t s é g V I I . N e m z e t k ö z i K o n f e r e n c i á j á t n é h á n y nappal a X X . Á l l a t o r v o s - V i l á g k o n g r e s s z u s u t á n Thesszalonikiban r e n d e z t é k meg 1975 j ú l i u s á b a n 39 o r s z á g b ó l é r k e z e t t 150 r é s z t v e v ő v e l . A K o n f e r e n c i á n t á r s a s á g u n k k é t tagja v e t t r é s z t é s egy e l ő a d á s t t a r t o t t . A s z ö v e t s é g új e l n ö k e G A A F A R p r o f . l e t t , é s egyik a l e l n ö k é v é K O B U L E J p r o f e s s z o r t v á l a s z t o t t á k meg. A V I I I , K o n f e r e n c i a 1977-ben A u s z t r á l i á b a n lesz m e g t a r t v a . A s z i n t é n Thesszalonikiban s o r r a k e r ü l t X X . Á l l a t o r v o s V i l á g k o n g r e s s z u s p a r a z i t o l ó g i a i s z e k c i ó j a k e r e t é b e n ö s s z e s e n 40 e l ő a d á s hangzott e l , köztük k é t t a g t á r s u n k e l ő a d á s a .
M é l y m e g r e n d ü l é s s e l é r t e s ü l t ü n k a r r ó l , hogy d r . P E L L E R D Y "László, elnökségünk tag j a , 1974. szeptember 6 - á n , 66 é v e s k o r á b a n elhunyt. M é g e g y ü t t volt v e l ü n k M ü n c h e n ben a ín. N e m z e t k ö z i P a r a z i t o l ó g i a i Kongresszuson. Szeptember 1-én az N S Z K - b a n g é p k o c s i - s z e r e n c s é t l e n s é g é r t e , m a j d n é h á n y nap m ú l v a meghalt. P E L L E R D Y d r . 33 é v e n át foglalkozott p a r a z i t o l ó g i á v a l , é s ezen b e l ü l l e g t ö b b e t a c o c c i d i u m o k k a l . T u d o m á n y o s p á l y á j á n a k c s ú c s á t jelentette a k é t k i a d á s b a n angol nyelven megjelent " C o c c i d i a and Cocc i d i o s i s " c. k é z i k ö n y v e . T á j é k o z t a t ó n k a t nagy ü g y b u z g a l o m m a l O s z e r k e s z t e t t e . H a m v a i t 1974. november 1 2 - é n h e l y e z t ü k ö r ö k n y u g a l o m r a a R á k o s k e r e s z t ú r i t e m e t ő b e n . T á r s a s á g u n k n e v é b e n t i s z t e l e t i e l n ö k ü n k , d r . L O R I N C Z Ferenc p r o f e s s z o r b ú c s ú z o t t az e l hunyttól. 1974. december 2 4 - é n h a l t m e g dr. BABOS S á n d o r , az M T A Á l l a t e g é s z s é g ü g y i Kutató I n t é z e t é n e k ny. t u d o m á n y o s f ő m u n k a t á r s a . B e t e g s é g e v i s z o n y l a g fiatalon n y u g d í j b a k é n y s z e r í t e t t e , v á r a t l a n h a l á l a m é g i s m i n d e n k i t megrenditett, BABOS d r . egyik a l a p i t ó t a g j a volt T á r s a s á g u n k n a k é s hat é v e n át tagja v o l t az e l n ö k s é g n e k . Az elmondottak nem k í v á n t a k teljes k é p e t adni T á r s a s á g u n k s o k r é t ű tevékenységéről. E r e d m é n y e i n k a l a p j á n azonban annak a m e g g y ő z ő d é s e m n e k adhatok k i f e j e z é s t , hogy az e l n ö k s é g az e l m ú l t 3 é v f o l y a m á n c é l t u d a t o s a n igyekezett s z o l g á l n i azokat a feladatokat, amelyeket az a l a p s z a b á l y s z á m u n k r a e l ő í r . F o l y t a t v a az 1964-ben elkezdett m u n k á t , T á r s a s á g u n k m o s t is e r e d m é n y e s i d ő s z a k o t z á r l e . A b e s z á m o l ó b a n azonban az e r e d m é n y e ken k í v ü l nem s z ó l t a m a r r ó l a sok m u n k á r ó l , f á r a d s á g r ó l , e r ő f e s z í t é s r ő l , ami tulaj d o n k é p p e n a 3 é v t ö r t é n e t é b e n is benne van, hiszen m i n d n y á j a n ö n z e t l e n ü l , h i v a t á s u n k ból kifolyólag v é g e z t ü k t e v é k e n y s é g ü n k e t . A z e l m ú l t é v e k e r e d m é n y e i azt m u t a t j á k , hogy sikeresen m ű v e l t ü k s z a k t e r ü l e t ü n k e t . B i z a k o d á s s a l t e k i n t h e t ü n k a j ö v ő b e i s , de nem e l bizakodottan, hiszen a m i m a m é g e l e g e n d ő n e k t ű n i k , az holnap m á r k e v é s n e k b i z o n y u l hat, e z é r t az új e l n ö k s é g r e az e l k ö v e t k e z ő 3 é v b e n m é g nagyobb, f e l e l ő s s é g t e l j e s m u n ka v á r majd. A z e l n ö k s é g n e v é b e n v é g e z e t ü l k ö s z ö n e t e t mondok azoknak a szerveknek igy e l s ő s o r b a n az M T A A g r á r t u d o m á n y o k O s z t á l y á n a k , t o v á b b á az Á l l a t o r v o s t u d o m á n y i Egyetem v e z e t ő s é g é n e k - , amelyek m u n k á j á b a n k ü l ö n ö s e n s e g í t e t t é k T á r s a s á g u n k a t . K é r e m a t a g t á r s a k a t , hogy s z ó l j a n a k h o z z á a b e s z á m o l ó h o z , é r t é k e l j é k t e v é k e n y s é g ü n k e t , tegyenek javaslatokat a m é g h a t é k o n y a b b , sikeresebb munka é r d e k é b e n .
Dr.
NEMESÉRI László H-1149 Budapest T á b o r n o k u. 2.
