BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE
Kenmerk :
SAMENVATTING VAN DE RESULTATEN AANGAANDE DE PUBLIEKE CONSULTATIE OVER DE 2,6 GHZ BAND
Tel. 02 226 88 88
BIPT - Astrotoren - Sterrenkundelaan 14 bus 21 - 1210 Brussel Fax 02 226 88 77 http://www.bipt.be
Er werden antwoorden ontvangen van 12 firma’s. Het betreft hier 6 operatoren, 4 fabrikanten en 2 organisaties. 1.Relatie met de Ontplooiing van de 3G-netwerken
Vraag 1a) Acht u het zinvol dat de banden op 2,6 GHz enkel voor UMTS /IMT2000 aangeduid zouden worden ?
Er is een kleine meerderheid (vijf tegen zeven) voor de introductie van de “technologieneutraliteit”. De voornaamste redenen om deze band voor te behouden voor UMTS zijn de volgende: - het belang van een pan-Europese harmonisatie, - het creëren van schaaleffecten, - roaming vereenvoudigen, - lange termijn evolutie (LTE), - snelle marktgroei van UMTS, - de toekomstperspectieven van de bestaande mobiele operatoren. De voorstanders van technologieneutraliteit zijn vooral verdedigers van de WIMAX technologie. Het opnemen van WIMAX in de IMT-2000 familie zal in elk geval de regelgevende situatie vergemakkelijken. De voornaamste redenen hiervoor zijn: - het belang voor de innovatie en de consument, - de WAPECS problematiek van de Europese Commissie, - de ECC decision (05)05 laat ook andere compatibele technologieën toe, - de competitie tussen technologieën. De argumenten, die aangehaald worden om de introductie van nieuwe systemen in de 2,6 GHz band te beperken tot IMT2000 moeten afgewogen worden tegenover het belang voor de consument, de innovatie en de competitie tussen de technologieën. Er bestaat een risico dat het toelaten van meerdere technologieën leidt tot een gedeeltelijke fragmentatie en een verstoring van de harmonisatie, maar de tegengestelde politiek schept een ander risico (het gevaar dat een verkeerde technologie gekozen wordt, regelgevende rigiditeit, blokkering van innovatie, enz..) Een belangrijke factor in dit verband is tevens de aanwezigheid van nationale 2G/3G-operatoren die de aanwezigheid van geharmoniseerde systemen blijven garanderen in lagere en dus economisch propagatietechnisch interessantere frequentiebanden. Vraag 1b) In de veronderstelling dat deze banden nodig zijn als uitbreidingsbanden voor de huidige publieke operatoren, op welke termijn denkt u dat deze banden voor UMTS dan nodig zullen zijn ? Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen het al dan niet beschikbaar stellen van deze band als uitbreidingsband en de eventuele datum waarop deze banden ter uitbreiding van de IMT2000-netwerken nodig zouden zijn. •
Het toewijzen van deze banden als uitbreidingsband voor de UMTS/IMT2000 netwerken. Sommigen zien een noodzaak om deze frequenties als uitbreidingsband toe te kennen tegen 2009-2012. Een aantal firma’s antwoordde dat ze tegen het concept van uitbreidingsband zijn; er zijn immers nog vrije frequenties op 1,8 of 2,1 GHz. Indien de 3 mobiele operatoren toegelaten worden tot de toekenningsprocedure, bestaat de kans dat een bepaalde operator een bijkomende band zou verwerven, terwijl de andere(n) geen gelijkwaardige band(en) zou(den) verwerven. De aldus resulterende asymmetrische frequentieverdeling zou immers perfect het resultaat kunnen zijn van een verschillende marktpolitiek.
2
•
De eventuele datum waarop deze banden ter uitbreiding van de IMT2000 netwerken nodig zouden zijn. Deze uitbreidingsfrequenties zouden ten vroegste nodig zijn in de periode 2009-2012. De frequenties zouden dus volgens sommigen in die optiek tot die datum “bevroren” moeten worden. In de veronderstelling dat UMTS zou uitgroeien tot een succesverhaal is het mogelijk dat er, naast de 900 MHz, 1800 MHz en 2,1 GHz inderdaad een bijkomende behoefte bestaat. Het is alleen de vraag of nieuwe technologieën moeten geweerd worden en de band zoveel jaren ongebruikt wordt gelaten.
2. De vierde UMTS-vergunning
Vraag 2a) Is er interesse voor de vierde vergunning in de band op 2,1 GHz, onder dezelfde voorwaarden als de 3 toegekende vergunningen met inbegrip van het intrederecht ? Vraag 2b) Kan de vierde vergunning toegekend worden onder voorwaarden die geactualiseerd worden aan de huidige marktsituatie ? Geen enkele partij toont een directe interesse voor de vierde vergunning in de 2.1GHz band onder de huidige regelgevende voorwaarden. Er wordt door sommigen gesteld dat dit gebrek aan interesse gedeeltelijk te wijten is aan de zeer zware voorwaarden in termen van intrederecht en bedekking die opgelegd werden aan de operatoren. Het veranderen van de regelgevende voorwaarden roept dan weer het verzet op bij sommigen die menen dat dit discriminerend zou zijn, zelfs als deze voorwaarden geactualiseerd zouden worden aan de huidige marktsituatie. Vraag 2c) Wat zou er met de vierde vergunning, behalve de optie om deze te verdelen onder de drie vergunde mobiele operatoren, volgens u moeten gebeuren? De meningen zijn hier verdeeld. In afwezigheid van een kandidaat onder dezelfde regelgevende voorwaarden als voor de 3 bestaande operatoren zijn er enkel de volgende 2 mogelijkheden: 1)De vierde vergunning wordt ‘verdeeld’ onder de 3 mobiele operatoren. 2)De regelgevende voorwaarden worden aangepast voor alle marktspelers. De implicatie hiervan is de (retroactieve?) gelijkschakeling van de 3 UMTS-operatoren. Sommigen vragen een terugbetaling van het intrederecht. De bedekkingeisen zouden eventueel kunnen verder versoepeld worden. Waarschijnlijk zullen er wel kandidaten zijn voor deze vierde vergunning indien de condities zeer sterk verlaagd worden. Het lijkt aangewezen om hier zeer voorzichtig te zijn in verband met het verlagen van het intrederecht. Aangaande de volgende 2 andere regelgevende voorwaarden moeten acties overwogen worden: -de technologische neutraliteit. Er moet meer vrijheid gegeven worden aan de operatoren om de technologie te kiezen. Het probleem van WIMAX wordt mogelijkerwijze opgelost door de opname van WIMAX in de IMT2000-familie. -de bedekkingeisen zouden mogelijkerwijze gelijkgeschakeld moeten kunnen worden met de eisen die opgelegd zullen worden in de 2,6 GHz band. Een verdere relaxatie lijkt dus aangewezen.
3
3. WAPECS concept
Vraag 3a) Bent u akkoord om de banden op 2,6 GHz op een technologieonafhankelijke wijze ter beschikking te stellen of meent u dat de overheid hier een technologie moet aanduiden ? Vraag 3b) Bent u akkoord om de banden op 2,6 GHz op een dienstonafhankelijke wijze ter beschikking te stellen of meent u dat de overheid hier een beperking moet opleggen. Zo ja, welke beperking moet er opgelegd worden en hoe kan deze gerechtvaardigd worden ? Betreffende het dienstonafhankelijk ter beschikking stellen van de band is de meerderheid van de partijen akkoord om hier de WAPECS principes te volgen. Sommigen wijzen wel op de mogelijke problemen in verband met de compatibiliteit en het gevaar op interferenties. Het BIPT moet hier voldoende aandacht aan besteden. Vraag 3c) Bent u akkoord dat eventuele competitieproblemen slechts in aanmerking genomen worden eens dat ze zich voorgedaan hebben ? Competitieproblemen kunnen vanuit 2 standpunten bekeken worden: - Sommigen stellen dat de voorwaarden waar de UMTS netten aan onderworpen zijn van toepassing moeten zijn op de eventuele nieuwe operatoren in de 2,6 GHz band. - Anderen zijn dan weer bezorgd voor het verder uitbouwen van de dominante posities die bepaalde operatoren reeds hebben en pleiten voor een volledige uitsluiting of een uitsluiting in een eerste ronde. Een bijkomend principieel probleem bestaat erin of de competitieproblemen ex ante of ex post behandeld moeten worden. Het Europees recht lijkt te evolueren in een richting dat er enkel ex post opgetreden kan worden. Het lijkt in elk geval verstandig en nodig om reeds bij de ontwikkeling van een regelgevend kader rekening te houden met de noodzaak om een eerlijke competitie te waarborgen een “level-playing-field” te creëren.
4. Toekenningsprocedure
Vraag 4a) Verkiest u een veiling of een schoonheidswedstrijd ? Motiveer uw keuze. Vraag 4b) In het geval een schoonheidswedstrijd georganiseerd wordt, wat zijn de criteria waarop geëvalueerd moet worden ? Vraag 4c) In het geval van een schoonheidswedstrijd, wat moet er gebeuren indien de beloftes niet nageleefd worden ? Vraag 4d) In het geval een veiling georganiseerd wordt, moet er een minimum instapdrempel opgelegd worden ? Uit de consultatie kwam geen duidelijke voorkeur voor een veiling, noch voor een schoonheidswedstrijd naar voren. Bepaalde operatoren zijn uiteraard terughoudend voor het betalen van een belangrijk intrederecht en verkiezen een schoonheidswedstrijd. De ervaring leert echter dat het zeer moeilijk is om de beloftes die gedaan worden tijdens een schoonheidswedstrijd naderhand af te dwingen. Het blijkt in de praktijk immers zeer moeilijk te zijn om de verplichtingen inzake bedekking af te dwingen. Indien er een drempel opgelegd wordt dan moet die volgens sommigen zo laag mogelijk zijn. 4
Het voorstel van sommigen om een veiling te houden in 2 rondes is opvallend. In een eerste ronde zou, afhankelijk van de marktvraag, een keuze gemaakt worden in de split tussen het FDD en het TDD gedeelte. In de tweede ronde zouden de verschillende banden toegekend worden.
5. Aantal vergunningen
Vraag 5a) Hoeveel pakketjes moeten er volgens u toegekend worden ? Bent u akkoord met 2 pakketjes van 2 maal 25 MHz en 1 pakketje van 2 maal 20 MHz in een frequentie duplex, of stelt u een andere configuratie voor ? Vraag 5b) Moet de niet-gepaarde band 2570-2620 MHz tezelfdertijd of in een tweede fase toegekend worden ? Vraag 5c) Moeten de gebruiksrechten op nationale basis verleend worden of op regionale basis ? Hoe moeten de blokken beheerd worden indien de operatoren dezelfde blokken in aangrenzende regio’s gebruiken ? Indien de optie om de band op een technologieonafhankelijke wijze toe te kennen weerhouden wordt dan moet het mogelijk zijn om zowel FDD als TDD systemen in deze band te plaatsen. In dit geval doen er zich 2 opties voor: - de split tussen FDD en TDD wordt vooraf gedefinieerd. - er wordt een veiling in 2 rondes georganiseerd naar Brits model waarbij de split in de eerste ronde bepaald wordt. De meerderheid spreekt zich uit om het spectrum in de band 2570-2620 MHz tezelfdertijd toe te kennen. Het is niet de taak van de overheid om een kunstmatige schaarste te creëren door bepaalde delen beschikbaar spectrum niet beschikbaar te maken. Er blijkt unanimiteit te bestaan om de gebruiksrechten op nationale basis toe te kennen In het scenario dat deze band als uitbreidingsband voor UMTS mogelijk zou moeten zijn, is dit trouwens de enige optie.Regionale gebruiksrechten zijn bovendien niet compatibel met bedekkingverplichtingen.
Vraag 6a) Verkiest u een vooraf bepaalde periode of een periode van onbepaalde duur voor het toekennen van de gebruiksrechten ? Vraag 6b) In het geval er gekozen wordt voor een vooraf bepaalde termijn, hoe lang moet deze duren? Welke criteria moeten gebruikt worden om deze te verlengen ? Teneinde de flexibiliteit te verhogen moeten de gebruiksrechten toegewezen worden met een vaste vooraf bepaalde duur. Deze beperking laat toe aan administraties om in te spelen op het veranderende gebruik in de loop van de tijd. Anderzijds mag de duur van de vergunning niet te kort zijn en moet deze de operatoren toelaten om de investeringen af te schrijven en aan de verplichtingen te voldoen Sommigen houden een pleidooi om geen ‘use it or loose it’ condities in te bouwen, maar om het ‘oppotten’ van frequenties over te laten aan de algemene wetgeving in verband met concurrentie. Verder blijkt uit de antwoorden dat een periode van 20 jaar is aangewezen.
5
7. Bedekkingverschijnselen
Vraag 7a) Welk scenario betreffende de bedekkingverplichtingen verkiest u ? Vraag 7b) Moet de problematiek bekeken worden in samenhang met de bestaande verplichtingen voor de 2G en de 3G netwerken ? Indien een 2G/3G operator een vergunning verwerft in de 2,6 GHz band, mag er dan toegelaten worden dat deze operator de bedekkingverplichtingen realiseert in de lagere banden ? Vraag 7c) Welke minimumdiensten moeten aangeboden worden in de bedekte gebieden ? Vraag 7d) In het geval de operator de bedekkingverplichtingen niet naleeft, wat zijn dan de mogelijkheden die de regulator moet krijgen om in te grijpen ? Vraag 7a) Hier zijn de meningen verdeeld. -
-
Het is vrij duidelijk dat, als er bedekkingverplichtingen opgelegd worden, deze gelijk moeten zijn voor alle operatoren in de band 2,6 GHz. Het is minder duidelijk of dit dezelfde verplichtingen moeten zijn als voor andere banden zoals de 2,1 GHz band. Objectief kan hier natuurlijk het verschil in frequentieband ingebracht worden. Sommigen stellen dat, indien er lagere bedekkingverplichtingen opgelegd worden in de 2,6 GHz band ten opzichte van de UMTS operatoren, de huidige verplichtingen op hetzelfde niveau gebracht moeten worden. Een aantal partijen stelt duidelijk dat ze geen bedekkingverplichtingen wensen te zien. Anderen zijn gewonnen voor dezelfde verplichtingen als in de 3G-banden, gekoppeld aan de mogelijkheid dat het voldoen aan de verplichtingen in lagere banden ook zou mogen meetellen.
Vraag 7b) Sommigen stellen dat men de 2G/3G-operatoren moet toelaten om de lagere banden te gebruiken teneinde aan de bedekkingverplichtingen te voldoen. Anderen staan erop dat er een minimale bedekking nodig blijft op 2,6 GHz. Mogelijkerwijze zullen we hier geconfronteerd worden met een gemengd scenario: - Operatoren die reeds een vergunning bezitten in lagere banden - Operatoren die nog geen vergunning bezitten. Operatoren toelaten om bedekkingverplichtingen te realiseren in lagere banden zou als discriminerend kunnen ervaren worden door operatoren die geen netwerken in lagere banden uitbaten. Vraag 7c) Ook hier is geen unanimiteit in de antwoorden. Sommigen stellen dat het te vroeg is om minimale diensten te definiëren. - Anderen antwoorden dat de markt zelf deze eisen zal opleggen indien een operator competitief wil zijn. De klanten zullen de eisen stellen waaraan deze operatoren moeten voldoen. - Anderen geven specifieke diensten aan. Vraag 7d) In de antwoorden komen volgende alternatieven voor. 6
-
Sommigen stellen een eventuele gedeeltelijk terugtrekking van de gebruiksrechten voor. Anderen zien geen noodzaak voor ‘use it or lose it’ condities. Sommigen zien trading als een antwoord. Bepaalde partijen menen dat de regulator moet tussenkomen.
Vraag 8. Wat is uw mening aangaande de mogelijkheden en/of de verplichting om nationale roaming in te voeren ? De meerderheid is tegen de introductie van verplichte “roaming”. Wel moet “roaming” mogelijk zijn maar dan onderworpen aan commerciële onderhandelingen tussen de betrokken operatoren
Vraag 9 Vraag 9a) Wat is uw mening in verband met de deelname van de 3 publieke mobiele operatoren aan het verwervingsproces van gebruiksrechten in de band 2,6 Ghz ? Vraag 9b) Bent u akkoord dat de gebruiksrechten al dan niet volledig teruggetrokken worden indien de frequenties niet binnen een bepaalde periode (bijv. 1 jaar) in gebruik genomen worden ? Vraag 9c) Bent u akkoord dat de gebruiksrechten al dan niet volledig teruggetrokken worden indien de frequenties in een bepaalde regio niet in gebruik genomen worden ? Vraag 9a) De 2,6 GHz was oorspronkelijk aangeduid als uitbreidingsband voor de bestaande 3G netwerken. De meerderheid is dan ook de mening toegedaan dat het vrij onlogisch zou zijn om de bestaande 3G operatoren uit te sluiten van deelname aan deze procedure. Er mogen echter geen speciale maatregelen genomen worden om deze operatoren op enige manier te bevoordelen, noch om de procedure omwille van deze redenen te vertragen. Vraag 9b) en 9c) Over het algemeen antwoordden de partijen positief op de vraag of de regulator moet ingrijpen indien de frequenties binnen een bepaalde periode niet gebruikt worden. Wel blijkt de periode van 1 jaar te kort te zijn en moet er een redelijke tijd gegeven worden: verwerven van sites, bouwvergunningen, regionale ontplooiing... Het gedeeltelijk terugtrekken van gebruiksrechten kan aanleiding geven tot het de facto ontstaan van “regionale vergunningen”. Het BIPT moet de mogelijkheid hebben om in te grijpen conform de mogelijkheden van de telecomwet.
10. Sitesharing en spectrum trading Vraag 10 Hebt u opmerkingen in verband met spectrum trading en sitesharing ? De consultatie wijst uit dat er een algemene vraag bestaat om spectrum trading toe te laten in deze banden. Op het vlak van sitesharing antwoordden een aantal spelers dat sitesharing aangemoedigd moet worden maar niet mag verplicht worden. Anderen stellen dat het huidige systeem een handicap is voor de nieuwkomers en dat het BIPT een pro-actieve rol moet spelen.
7
11. Sitesharing en spectrum trading
Vraag 11 Vraag 11a) Bent u akkoord met het invoeren van een bankgarantie die een operator moet geven vooraleer hij kan deelnemen aan het verwervingsproces ? Vraag 11b) Hoeveel moet deze bankgarantie bedragen ? De meeste leveranciers hebben hier geen opinie. De meeste operatoren zijn hier wel voor te vinden op voorwaarden dat deze bankgarantie beperkt is.
12. Frequentieindeling en -coördinatie
Vraag 12 Vraag 12a) Hebt u opmerkingen in verband de frequentie-indeling en –coördinatie ? Vraag 12b) Moeten de blokken toegekend worden in een FDD of een TDD configuratie ? In principe zijn hier 2 strekkingen. De partijen die behoren tot het “UMTS”-kamp zijn voorstander van het volgen van de ECC decision (05)05. De partijen die een technologieonafhankelijke aanpak voorstaan, teneinde WIMAX te kunnen introduceren zien liever een conversie van FDD Spectrum naar TDD Spectrum. Het volledig volgen van de ECC decision (05)05 zou een harmonisatie garanderen binnen Europa, roaming vereenvoudigen en de guard bands beperken. Bovendien zou het problematisch zijn indien België sterk zou afwijken van de buurlanden en zou dit volgens sommigen speciale apparatuur voor België vereisen. Alles hangt in principe af van de marktvraag. Het lijkt vrij onwaarschijnlijk dat er een nieuwe (en dus vierde) UMTS -operator in deze band zou komen om in concurrentie te gaan met de drie reeds bestaande operatoren. Dit leidt ons tot de volgende 2 meest waarschijnlijke scenario’s: - Het scenario waarbij gans de band voor TDD operatie gevraagd wordt. - Een scenario waarbij een deel van het spectrum als uitbreidingsband door de bestaande UMTS-operatoren verworven wordt en het resterende deel van de band voor Wimax (waarschijnlijk voor nieuwe operatoren). Gezien de timing lijkt het echter niet evident dat Proximus, Base of Mobistar de band als uitbreiding zouden wensen te verwerven indien er hier een tijdige ontplooiingsplicht bestaat. Deze mogelijkheid mag echter niet uitgesloten worden. Het lijkt onvermijdelijk om een flexibele overschakeling van FDD spectrum naar TDD spectrum toe te laten. Vanuit een bezorgdheid om het spectrum efficiënt te gebruiken en de “guard bands” zo veel mogelijk te beperken, lijkt het aangewezen om hier reeds tijdens het selectieproces rekening mee te houden. Door een groot aantal partijen wordt de 2-stappen aanpak van het VK als voorbeeld aangehaald.
8
